ANDERS REIZEN Landinfo JORDANIË GEOGRAFIE Jordanië heeft een oppervlakte van 96 188 km² en is dus ongeveer 3 maal zo groot als België. Het is door Syrië begrensd in het noorden, door Irak in het oosten, door Saoedi-Arabië in het oosten en zuiden, door Israël en de bezette Westelijke Jordaanoever in het westen en door de Golf van Aqaba (Rode Zee) in het zuiden. Geografisch kan Jordanië opgedeeld worden in 3 regio’s: •
De Jordaanvallei maakt deel uit van de Grote Slenk (Great Rift) en vormt de gehele westelijke flank van het land. In het noordelijke deel stroomt de Jordaanrivier die het tot het vruchtbaarste gebied maakt. De Jordaan mondt uit in de Dode Zee, het laagste punt op aarde. Omwille van het hoge zoutgehalte bevat deze binnenzee geen plantaardig of dierlijk leven. Ten zuiden van de Dode Zee gaat de vallei over in de 155 km lange, droge en hete Wadi Araba, die op haar beurt uitgeeft op Aqaba aan zee. De Jordaanse kustlijn is 40 km lang.
•
Naar het oosten toe gaat de Jordaanvallei geleidelijk over in hoogland, diep ingesneden en in het noorden vrij groene plateaus met een gemiddelde hoogte van 900 m. Hier bevinden zich de grote stedelijke centra als Amman, Zarqa, Irbid en Karak, alsook de toeristische trekpleisters Jerash, Madaba en Petra.
•
75% van het Jordaanse territorium word ingenomen door woestijn en woestijnsteppe, de zgd. Noord-Arabische woestijn die zich verder uitstrekt over Syrië, Irak en Saoedi-Arabië. Het bekendste deel hier is Wadi Rum, één van de mooiste en fotogeniekste rotswoestijnen ter wereld.
De hoofdstad is Amman.
KLIMAAT Jordanië kent (zeer) warme en droge zomers (mei-oktober) en wisselvallige winters (november-april). De meeste neerslag valt in de noordelijke Jordaanvallei en het noordwestelijke hoogland, waarbij sneeuw in januari/februari geen uitzondering is. Over het algemeen kan je stellen dat, hoe verder je zuidwaarts gaat, hoe warmer en droger. In april/mei en oktober kan de “khamsin” opsteken, een onaangename, hete en droge wind die woestijnstof aanvoert en soms een dag lang kan aanhouden en lokaal erg hevig kan zijn.
STAATSVORM Jordanië – officieel het Hashemitisch koninkrijk Jordanië – is een constitutionele monarchie. De koning is staatshoofd, hoofd van de uitvoerende macht en opperbevelhebber van de strijdkrachten. De koning delegeert zijn uitvoerende macht aan de eerste minister en zijn kabinet, die hij zelf kan aanstellen en de laan uitsturen. De wetgevende macht ligt bij het huis van afgevaardigden en de senaat. In 1989 heeft wijlen koning Hussein de start van grote politieke hervormingen ingeluid die moesten leiden naar meer democratie. Hoewel er veel vooruitgang werd geboekt (zeker in vergelijking met andere landen uit de regio), blijft met name het uitblijven van electorale hervormingen een zwak punt.
Anders Reizen
1
Ook de geopolitieke situatie en de macht van grote clans en belangrijke, aan het koningshuis loyale families hinderen het democratiseringsproces. De huidige koning is Abdullah II. Hij is de oudste zoon van koning Hussein en volgde zijn vader op toen die overleed in 1999. Hij is een vooruitstrevende koning en is zeer begaan met de modernisering van zijn land op het vlak van politiek, economie, informatica en democratie.
BEVOLKING EN TAAL Jordanië telt ongeveer 6,3 miljoen inwoners. Bijna 1/3de van de bevolking bestaat uit Palestijnse vluchtelingen en hun nakomelingen, die de Jordaanse nationaliteit hebben. Een goeie 300 000 daarvan leven in officiële vluchtelingenkampen. Het aantal Irakese vluchtelingen (t.g.v. de invasie van dat land door de US en de UK in 2003) wordt geschat op 500 000. Onnodig te zeggen dat dit een zware druk legt op de Jordaanse gemeenschap. Zoals in heel de Arabische wereld is de officiële taal het Standaard Arabisch, dat gebruikt wordt in de literatuur, de media en het onderwijs. Het is de moderne versie van het Klassiek Arabisch, de taal waarin de Koran werd geschreven. In het dagelijks leven wordt echter een (enkel gesproken) versie van het Arabisch gehanteerd die erg van het Standaard Arabisch verschilt en die typisch is voor Jordanië. De tweede taal is Engels.
ECONOMIE Jordanië heeft geen natuurlijke bodemrijkdommen en heeft het sinds zijn onafhankelijkheid in 1946 erg moeilijk gehad op economisch vlak omwille van de geopolitieke situatie: de jarenlange oorlogssituatie met Israël, de vluchtelingenstroom, de interne oorlog met de PLO, de verschillende Golfoorlogen… In de strijd tegen armoede en werkloosheid, geeft koning Abdullah de hoogste prioriteit aan duurzame economische ontwikkeling met het oog op het creëren van jobs en een hogere levensstandaard voor een snelgroeiende, jonge bevolking, die overigens over het algemeens een hoog opleidingsniveau geniet. Jordanië staat in de top 10 van de meest waterontberende landen ter wereld. Het gebrek aan water is dan ook dé grote economische uitdaging van de toekomst, zeker als je bedenkt dat de bevolking wellicht zal verdubbeld zijn tegen 2030.
GODSDIENST 92% van de Jordaanse bevolking is soennitisch moslim en 6% is christen. De overige 2% zijn aanhangers van kleinere islamitische sekten. Islam algemeen: ‘Islam’ betekent: zich onderwerpen aan de wil van de ene God (het Arabische woord voor God is Allah). Het heilige boek van de islam is de Koran, die in de 7de eeuw over een periode van 23 jaar door God via de aartsengel Gabriël aan de profeet Mohammed werd geopenbaard. Een aanvulling op de Koran is de Sunnah (‘pad’), de daden en de uitspraken van de profeet Mohammed. De vijf pilaren van islam zijn verplichtingen die een moslim moet nakomen om een goed en verantwoord leven te leiden en het pad naar de hemel te effenen. Ze vormen het kader waaraan de gelovige zijn dagelijks leven kan ophangen, met behulp waarvan hij zijn geloof in de praktijk kan omzetten. • De geloofsbelijdenis: er is slechts 1 God en Mohammed is de profeet van God. • Vijf keer per dag bidden in de richting van Mekka en op gestelde tijden (afhankelijk van de stand van de zon), waartoe in islamitische landen wordt opgeroepen door de muezzin vanaf de minaret van een moskee.
• Het geven van geld aan liefdadigheid. • Vasten tijdens ‘ramadan’, de negende maand van de moslimkalender. • Een bedevaart maken naar Mekka, de heilige stad van de islam in Saoedi-Arabië. Er zijn ca. 1 miljard moslims. Het verschil tussen soennieten (ca. 85%) en sjiieten (ca. 10%) is dat ze het oneens zijn over de opvolging van de profeet Mohammed. (De resterende 5% wordt gevormd door kleinere sekten.) Godsdienstbeleving varieert sterk van land tot land of zelfs van streek tot streek. De islam die beoefend wordt in Indonesië is heel verschillend van die in Saoedi- Arabië, of Kazakstan of Iran of Marokko. Zijn alle moslims radicalen? Uiteraard niet! Het geloof is, net zoals dat in het westen vroeger het geval was, (nog) sterk geïntegreerd het dagelijks leven, in gezin en maatschappij. Maar ook de gemiddelde moslim streeft, net zoals de gemiddelde christen, gewoon een goed en comfortabel leven na. Islam in Jordanië: De islam is de officiële staatsgodsdienst van Jordanië, maar de grondwet eist dat de koning toeziet op vrijheid van religie voor iedereen. Elke religie heeft eigen rechtbanken en alle etnische en religieuze gemeenschappen hebben de vrijheid om eigen verenigingen, scholen of gebedsplaatsen op te richten. De interreligieuze relaties zijn goed (hoewel gemengde huwelijken zelden of nooit voorkomen). Net als zijn vader, werpt koning Abdullah II zich op als spreekbuis van een “gematigde islam”, van de “stille meerderheid van moslims die de godsdienst willen terugnemen van luide, gewelddadige en onwetende extremisten”. Jordanië heeft een rijke religieuze geschiedenis. Het ligt tussen Mekka, de heiligste plaats voor moslims, en Jeruzalem, de heilige stad voor de drie monotheïstische godsdiensten. Vele plaatsen die in de Bijbel worden genoemd, liggen in het huidige Jordanië. Het land heeft een centrale rol gespeeld in de geschiedenis van de islam en het was tevens een slagveld van de kruistochten.
FLORA EN FAUNA Flora: Droogte, ontbossing, overbejaging en overbegrazing (en ten gevolge daarvan desertificatie, het oprukken van de woestijn) hebben de natuur de laatste eeuw geen goed gedaan. Gelukkig komt het ecologisch bewustzijn de laatste jaren stilaan tot bloei en wordt er van overheidswege geïnvesteerd in natuurbeheer en biodiversiteit. Momenteel zijn er zes beschermde natuurgebieden (Wadi Rum, Dana, Mujib, Azraq, Shaumari en Ajloun) en zitten er nog eens zes in de pijplijn. Ondanks de grote droogte, kent Jordanië zo’n 2500 plantensoorten in 13 verschillende ecosystemen. Het is vooral rijk aan aromatische planten en kruiden, zo’n 485 soorten waarvan er ca. 100 endemisch zijn (dus enkel voorkomend in deze regio). Het is natuurlijk enkel in de lente en na natte winters dat de planten en bloemen tot bloei komen. Ook in de droogste gebieden groeien doornstruiken, grassen en eenjarige planten. Fauna: Zowat alle grote zoogdieren die in Jordanië in het wild voorkomen, staan op de lijst van bedreigde diersoorten, met de Arabische oryx op nummer 1. In het natuurpark Shaumari werd in 1978 een succesvol herintroduceringsprogramma op touw gezet en sinds 10 jaar worden de Jordaanse oryxen ook naar andere Arabische landen ‘uitgevoerd’. Het merendeel van de Jordaanse fauna, zoals in alle woestijngebieden, wordt gevormd door reptielen en amfibieën, waaronder de gevreesde schorpioenen en slangen. De kans dat je er eentje te zien krijgt, is echter klein, laat staan dat je erdoor gebeten wordt (mits inachtneming van enkele basisrichtlijnen bij kamperen in de woestijn). Er is overigens maar 1 soort waarvan de beet dodelijk kan zijn, nl. de zaagschubadder. Jordanië huisvest een grote populatie broedvogels, waaronder enkele (zwaar) bedreigde soorten zoals de kleine torenvalk, de Syrische kanarie, de kraagtrap en de keizersarend. De aanwezigheid van de Grote Slenk, één van de grote vliegroutes voor trekvogels, maakt dat er jaarlijks honderdduizenden vogels over het land vliegen en soms halt houden.
Tenslotte is er het rijke onderwaterleven in de Golf van Aqaba, waar zich de meeste noordelijke koraalriffen ter wereld bevinden.
FORMALITEITEN Reispas: Voor Jordanië heb je een reispas nodig; een identiteitskaart is dus niet voldoende. Je reispas moet nog 6 maanden geldig zijn vanaf de datum van terugkeer uit Jordanië. Een reispas vraag je aan op de dienst bevolking van je gemeentehuis. Contacteer je gemeente om de precieze afgiftetermijn voor een reispas te kennen, maar hou zeker rekening met een tiental dagen. Ook minderjarigen dienen in het bezit te zijn van een reispas. Een reispas (die 5 jaar geldig is) kost € 71 voor meerderjarigen en € 41 voor minderjarigen, evt. aangevuld met gemeentetaks. Visum: Je hebt eveneens een visum nodig, zijnde een toelating om voor een beperkte periode in een land te verblijven. Een visum wordt verstrekt door een ambassade/consulaat of kan in sommige gevallen worden aangekocht bij aankomst in het land zelf. Indien je deelneemt aan één van onze groepsreizen naar Jordanië of indien je een individuele reis boekt voor min. 5 personen, kunnen wij een gratis groepsvisum aanvragen. Hiervoor dienen wij min. 2 weken voor vertrek in het bezit te zijn van alle gegevens zoals die te vinden zijn op de identiteitsbladzijde van je reispas: naam, voornamen, geboorteplaats- en datum, datum en plaats van uitgifte, geldigheidsdatum en nummer (2 letters + 6 cijfers). Indien je een individuele reis boekt voor minder dan 5 personen, dien je een visum aan te kopen bij aankomst in de luchthaven. De kost bedraagt 10 dinar. Tip: Maak een kopie van de identiteitsbladzijde van je reispas en bewaar deze apart van je reispas zelf. In geval van verlies of diefstal, kan je op de Belgische ambassade/consulaat vaak sneller worden geholpen. Wie nog een stapje verder wil gaan, kan zijn/haar reisdocumenten inscannen en ze als bijlage naar de eigen online e-mailaccount (gmail, hotmail e.d.) sturen. Indien je één of meerdere dagreizen van de Belgische ambassade/consulaat vandaan zit en er is internet in de buurt, kan je hen alvast de nodige documenten mailen.
GELD De munt is de Jordaanse dinar, in het Engels JD (‘djeedie’) genoemd. 1 dinar is onderverdeeld in 1000 fils. (Soms spreekt men ook over ‘piaster’, waarvan geen biljet of munt bestaat maar dat het equivalent is van 10 fils). Je kan cash euro’s meenemen en ter plaatse wisselen (geldwisselaars in de oude stad bij Circle 1 geven meestal iets betere koersen dan banken). In de steden kan je met een gewone Maestrobetaalkaart geld afhalen bij een bankautomaat. Voor een recente koers, verwijzen we je naar www.oanda.com (FXconverter).
GEZONDHEID Hepatitis A: Iedereen die naar Azië reist, ongeacht de duur en de omstandigheden, moet tegen hepatitis A beschermd zijn. Het is een ziekte die wordt overgedragen via voedsel en drank. Hepatitis B:
In bepaalde omstandigheden is vaccinatie tegen hepatitis B een aanrader. Het is een ziekte die wordt overgedragen via speeksel, bloed en seksueel contact en met een ernstiger ziektebeeld dan hepatitis A. DTP-vaccin: Op reis gaan naar Azië is verder een ideale gelegenheid om zich in orde te stellen met de DTPvaccinatie (tegen de infectieziekten difterie, tetanus en polio). Een herhalingsinenting is tien jaar geldig. Voor polio is er levenslange bescherming indien men ooit volledig werd gevaccineerd.
Diarree: Diarree is een frequent probleem op reis. Zelfs wanneer men in goede omstandigheden reist, ontsnapt men er niet steeds aan. Enkele raadgevingen en de juiste geneesmiddelen in de reisapotheek zijn zeer nuttig. Buiktyfus: Indien men in minder goede hygiënische omstandigheden reist, frequent of langdurig (bijvoorbeeld vanaf 2 à 3 weken) in het buitenland verblijft (zelfs indien in goede hygiënische omstandigheden) is ook vaccinatie tegen buiktyfus aangeraden. Buiktyfus is een ernstige bacteriële darminfectie die wordt overgedragen door besmet voedsel. Gezien wij als reisorganisator geen medische bevoegdheid hebben, dien je de verstrekte informatie te evalueren met een bevoegde arts of medische autoriteit. Voor verdere inlichtingen kan je terecht bij je huisarts of het Instituut voor Tropische Geneeskunde: 0900 10110 (Travelfoon) – www.itg.be
GEBRUIKEN EN GEWOONTEN Kleding: Hoewel een populaire toeristische bestemming, is Jordanië een conservatief land waar het dragen van lichaamsverhullende kleding de norm is. Schaarse of open kledij (topjes, shorts, enz.) bij onwetende toeristen, zowel mannen als vrouwen, kan de mensen behoorlijk kwetsen. Ook al durven lokale gidsen uitdagende kleding bij westerse vrouwen wel eens aanmoedigen, respecteer je in je manier van kleden best de plaatselijke gewoonten, op z’n minst bij bezoek aan religieuze plaatsen. Het is bovendien veel aangenamer én veiliger om luchtige kleding te dragen die ook armen en benen tegen de zon beschermt (T-shirt met mouwen, driekwart- of lange broek, lange rok). Tip voor vrouwen: neem een grote sjaal mee, type pareo. Het neemt weinig plaats in in je dagrugzak en komt vaak goed van pas. Foto's: Hoe zou jij je voelen als een toerist ongevraagd een close-up foto van jou zou maken? Mensen zijn nergens toeristische attracties en bovendien is het fotograferen van mensen in sommige culturen taboe. Vraag daarom altijd toestemming om een foto te nemen, breek evt. het ijs met een babbel. Respecteer een 'nee' (en werk dan even verder ook niet stiekem met een telelens). Fooien: Fooien zijn geen aalmoezen, maar vormen vaak een belangrijke en noodzakelijke aanvulling op het (lage) inkomen van de mensen. Bovendien druk je op deze manier je waardering voor de geleverde diensten uit. Eten en drinken: De Jordaanse keuken behoort tot de grotere familie van de Midden-Oosterse keuken en komt grotendeels overeen met die van Syrië, Libanon, Irak en Palestina. Eten is zeer belangrijk in dit deel van de wereld. Er wordt veel tijd besteed aan zowel het klaarmaken als het opeten.
De hoofdmaaltijd in een doorsnee-gezin wordt meestal ’s middags gegeten en bestaat uit kip of schapenvlees (zelden runds- en nooit varkensvlees), vergezeld van hoebz (plat brood), bulgur (gekookte tarwekorrels) of rijst, laban (yoghurt), aubergine en tomaat. De meest populaire voor- of bijgerechten zijn hoemmoes (kikkererwtenpuree), foel (bonensalade of -puree), taboeleh (couscoussalade), kubbeh (gefrituurde lamsgehaktbal), moetabal (auberginepuree), halloemi (zoute kaas). De meest populaire hoofdgerechten zijn kebabs (gegrild vlees), fasoelyeh (stoofpot van lamsvlees, tomaten en rijst), maqloebeh (lamvlees of kip met bloemkool en rijst) en allerhande met rijst en/of vlees gevulde groenten. Het nationale gerecht van Jordanië is mansaf, een van oorsprong Bedoeïens gerecht dat geserveerd wordt bij feestelijke gelegenheden. Mansaf bestaat uit lamsvlees (mag vervangen worden door kip), een dikke saus van jamied (yoghurt van schapen- of geitenmelk) en rijst. Een snelle hap kan bestaan uit falafel (gefrituurde kikkererwtenpuree), shawarma (brood met vlees en groenten ertussen), manaqiesh (een warm stuk brood gedipt in olijfolie en za’tar, een kruidenmix op basis van tijm). Hoewel alcohol strikt genomen verboden is in de islam, is het overal vrij te bestellen en te kopen (behalve tijdens de vastenperiode). Koffie wordt geserveerd in kleine tasjes, is sterk, royaal gezoet en soms wordt er kardemom aan toegevoegd. Ook thee wordt sterk gezoet gedronken. Ramadan: Als je reis plaatsvindt tijdens de maand ramadan, weet je best dat dit een heilige maand is, tijdens dewelke de profeet Mohammed de goddelijke openbaring ontving. Gedurende 30 dagen zijn van zonsopgang tot zonsondergang spijzen, drank, tabak en seksuele omgang verboden voor alle moslims die de puberteitsjaren hebben bereikt. Enkel zwaar zieken en ouderlingen zijn van de vastenplicht vrijgesteld. Zwangere en zogende vrouwen, zieken die niet in stervensgevaar verkeren, reizigers en mensen die zware arbeid verrichten zijn tijdelijk vrijgesteld, maar moeten nadien, van zodra ze het kunnen, de verloren vastendagen inhalen. Het is een periode van druk sociaal contact, met extra veel familie- en vriendenbezoek om samen, bij zonsondergang, de vasten te ‘breken’. Het dagelijks leven komt tijdens de vastenperiode een stuk later in de ochtend op gang en de openingsuren van publieke gebouwen - ook sommige kleinere sites, musea en dergelijke – kunnen wijzigen. Ook blijven vele restaurants ’s middags dicht, waardoor je misschien vaker je toevlucht moet nemen tot een picknicklunch. Van jou als bezoeker wordt gevraagd niet te roken, drinken of eten in het openbaar en het nodige begrip op te brengen voor onze lokale medewerkers die meedoen aan de vasten. Maar er zijn ook leuke en leerrijke kanten aan de ramadan. In de steden en dorpen is het de moeite waard om de oproep tot het gebed bij zonsondergang te observeren. En ‘s avonds is er in de straten heel wat meer ‘ambiance’ dan tijdens de rest van het jaar. Het driedaags feest dat het einde van de vasten markeert, is ‘Ied el Fitr’, bij ons Suikerfeest genoemd. Het is qua festiviteit vergelijkbaar met ons kerstfeest en gaat gepaard met het geven van cadeautjes, familiebezoek, lekker eten, nieuwe kleren, enz. Dit zijn de data van de ramadan voor de komende jaren (de einddata kunnen een dag verschillen van land tot land): 22/8 tot 20/9/2009 11/8 tot 10/9/2010 1 tot 31/8/2011 20/7 tot 19/8/2012 9/7 tot 8/8/2013
ELEKTRICITEIT Jordanië heeft een electriciteitsnet van 220 V. De meeste stopcontacten zijn compatibel met onze stekkers; her en der kan je nog oude Britse stopcontacten vinden met 3 ronde of vierkante gaatjes.
REIZEN MET HET VLIEGTUIG: BAGAGE Ruimbagage: De bagage die meegaat in de laadruimte moet een label dragen met je naam. Je krijgt een label van Anders Reizen toegestuurd. Breng best ook een identificatie aan aan de binnenkant van je reistas, rugzak of koffer. Thuisadres of adres van het eerste logies hoeft niet vermeld te worden op het bagagelabel; het dient enkel als bijkomende identificatie van je bagage. Op de meeste vluchten mag je min. 20 kg bagage inchecken. Uit ervaring raden wij echter aan om je bagage te beperken tot 1 stuk en max. 15 kg. Dat maakt het in- en uitladen tijdens transfers een stuk makkelijker en bovendien kan het voorkomen dat je je bagage zelf dient te dragen over korte afstanden, bijvoorbeeld van de bushalte naar het hotel. Handbagage: Je mag slechts 1 stuk handbagage meenemen aan boord, eventueel aangevuld met een cameratas (of handtas, laptop, draagbare dvd-speler of spelconsole, aktetas, maar die heb je niet echt nodig op onze reizen ☺). De handbagage moet passen in het bagagekastje in het vliegtuig en mag niet groter zijn dan 55 x 40 x 20 cm. Veiligheidsmaatregelen voor de handbagage: Voor alle vluchten uit luchthavens van de EU, Zwitserland, Noorwegen en IJsland gelden de volgende: alle vloeistoffen of semi-vloeibare producten (zoals gel, schuim, tandpasta, lotion, zeep, spray, mascara, lensproduct, …) moeten verpakt worden in flesjes of houders die geen grotere inhoud hebben dan 100 ml. Je mag max. 10 x 100 ml meenemen, samen verpakt in een doorzichtige en hersluitbare plastiek zak met een max. capaciteit van 1 liter. Hetzelfde geldt voor vloei- of kneedbare eetwaren (zoals paté, honing, jam, choco, zachte kazen, …). Reizigers die medicijnen of dieetproducten nodig hebben die niet aan deze voorwaarden kunnen voldoen, dienen hiervoor in het bezit te zijn van een doktersattest. Ook voor babyvoeding wordt een uitzondering gemaakt. Het blijft mogelijk om grotere hoeveelheden drank en parfum te kopen in de taxfreeshops. De gekochte artikelen zullen door de winkelbediendes in speciale verzegelde zakken verpakt worden. Alle zaken die scherp, puntig en/of potentieel gevaarlijk zijn (wandelstok, zakmes, nagelknipper of – vijl, pincet, schaar, picknickmes en –vork, aansteker, e.d.) mogen evenmin in je handbagage worden verpakt. Nog meer info vind je op: www.visitjordan.com, de officële website van de Jordan Tourism Board
