Ziekte van Parkinson 3 oktober 2013 | 1
Rol van MRI en CT scan bij
diagnostiek van de ziekte van Parkinson
Ziekte van Parkinson Verlies van dopaminerge cellen in substantia nigra
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 2
Anouk van der Hoorn
Projecteren naar striatum (caudatus en putamen)
Veranderingen zichtbaar op MRI (niet op CT)
AIOS Radiologie Universitair Medisch Centrum Groningen
Anatomie – zijaanzicht Anouk van der Hoorn
Anatomie – midden aanzicht 3 oktober 2013 | 3
3 oktober 2013 | 4
Anouk van der Hoorn
grote hersenen
grote hersenen ventrikel midden hersenen (mesencephalon)
kleine hersenen pons verlengde merg
kleine hersenen hersenstam
Anatomie – midden aanzicht Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 5
(medulla oblongata)
Substantia nigra - MRI 3 oktober 2013 | 6
Anouk van der Hoorn
grote hersenen ventrikel midden hersenen (mesencephalon)
substantia nigra
grote hersenen midden hersenen (mesencephalon) ventrikel
kleine hersenen pons verlengde merg (medulla oblongata)
1
Substantia nigra - MRI
Substantia nigra - MRI 3 oktober 2013 | 7
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 8
Anouk van der Hoorn
grote hersenen
grote hersenen
piramide baan rode kern (nucleus ruber)
piramide baan rode kern (nucleus ruber)
ventrikel
ventrikel substantia nigra
Substantia nigra - MRI
Substantia nigra - MRI 3 oktober 2013 | 9
Anouk van der Hoorn
Normaal
3 oktober 2013 | 10
Anouk van der Hoorn
Normaal
Parkinson
grote hersenen
substantia nigra
substantia nigra ventrikel
Osborn 2010 – Diagnostic imaging brain
Osborn 2010 – Diagnostic imaging brain
Striatum – MRI
Striatum – MRI 3 oktober 2013 | 11
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 12
Anouk van der Hoorn
grote hersenen
grote hersenen caudatus putamen
ventrikel
striatum
ventrikel
2
Striatum – MRI
Striatum – MRI 3 oktober 2013 | 13
Anouk van der Hoorn
Normaal
3 oktober 2013 | 14
Anouk van der Hoorn
Normaal
Parkinson
caudatus putamen
Wallis 2008 – J Mag Res Imaging; 28: 1061-1067
Wallis 2008 – J Mag Res Imaging; 28: 1061-1067
Rol beeldvorming
Rol beeldvorming 3 oktober 2013 | 15
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 16
Anouk van der Hoorn
Maar, niet zichtbaar bij beginnende Parkinson!
Maar, niet zichtbaar bij beginnende Parkinson!
Rol voor MRI (en CT) Uitsluiten van ziekten die een Parkinson-achtig beeld kunnen geven
Rol voor MRI (en CT) Uitsluiten van ziekten die een Parkinson-achtig beeld kunnen geven
Allerlei pathologie in substantia nigra of striatum Parkinson-achtige beelden
Allerlei pathologie in substantia nigra of striatum Parkinson-achtige beelden
Parkinson-achtige beelden 3 oktober 2013 | 17
Anouk van der Hoorn
Multiple systeem atrofie (MSA) Progressieve supranucleaire parese (PSP)
MRI niet het beste onderscheid
3 oktober 2013 | 18
Anouk van der Hoorn
Atypische Parkinsonismen
MSA
pons
Op MRI wel tekenen zichtbaar
kleine hersenen
Secundaire Parkinsonismen
MRI ter uitsluiting (of aantoning)
Barkhof - Radiologyassistent
3
MSA
PSP 3 oktober 2013 | 19
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 20
Anouk van der Hoorn
PSP
midden hersenen
pons
(mesencephalon)
kleine hersenen Meestal
Meestal
•
Coördinatiestoornissen
•
Autonome disfunctie
Barkhof - Radiologyassistent
•
Blikparese omlaag
•
Balansstoornis
Lehéricy 2010 – Brain; 133: 2410-2425
PSP
Secundair parkinsonisme 3 oktober 2013 | 21
Anouk van der Hoorn
PSP
Mickey mouse teken
Normaal
3 oktober 2013 | 22
Anouk van der Hoorn
Vele verschillende soorten o.a.
Medicatie (antipsychotica)
Toxinen
Hoofd trauma
Normale druk hydrocefalie
Chronische subduraal hematoom
Tumor
Vasculair Parkinsonisme
Lehéricy 2010 – Brain; 133: 2410-2425
Normale druk hydrocephalus 3 oktober 2013 | 23
Anouk van der Hoorn
Vasculair parkinsonisme
grote hersenen ventrikel caudatus
vasculaire schade
ventrikel
veel ruimte ventrikel
Meestal
Fauci 2008 – Harrison’s principle of internal medicine
3 oktober 2013 | 24
Anouk van der Hoorn
•
Incontinentie
Meestal
•
Loopstoornissen
•
Loopstoornissen
•
Geheugenstoornissen
•
Risicofactoren
Espay 2008 – Nature Clin Prac Neurol; 4: 50-55
4
Ziekte van Wilson (koperstapeling)
Ziekte van Wilson (koperstapeling) 3 oktober 2013 | 25
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 26
Anouk van der Hoorn
caudatus putamen globus pallidum
middenhersenen (mesencephalon)
ventrikel
Verma 2012 – Neurology India; 60: 363-364
Meestal • ± 20 jaar • Ook leverstoornissen •
Verma 2012 – Neurology India; 60: 363-364
Tumor (CT)
Toxisch parkinsonisme 3 oktober 2013 | 27
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 28
Anouk van der Hoorn
caudatus
Inname ethyleen glycol en methanol
putamen globus pallidum Meestal
Meestal
• Hoofdpijn
• Tweezijdig
• Meer symptomen (afh. van lokatie) Fertikh 2013 - Medscape
• Acuut Reddy 2007 – Clin Pharmacol Therapeutics; 81: 114-121
Conclusies 3 oktober 2013 | 29
Anouk van der Hoorn
Rol van MRI (en CT) is het uitsluiten van andere pathologie
Allerlei pathologie in substantia nigra en striatum (caudatus en putamen) kunnen Parkinsonachtige beelden geven
Anouk van der Hoorn
3 oktober 2013 | 30
Meestal met andere symptomen, soms niet
Gevorderde Parkinson toont:
Versmalling substantia nigra Hypodens putamen
5
