An apple a day… Dr. Ir. Aarieke de Jong NVWA - Utrecht
Mythe: Goed
groenten en fruit eten voorkomt infecties
Inhoud • Uitbraken / recalls • Onderzoek NVWA
E. coli O104:H4 – Fenegriek kiemen DE & EU en VS Zieken 4075 zieken, 22% HUS 1e ZD 1 mei – 4 juli 2011 Leeftijd 0 – 100 jaar (mediaan: 42-46) Vrouw 58-68% Ziekenhuis 100% HUS, 54% EHEC Overleden 54 (1%) Herkomst:
DE kiemen producent Egyptische zaden
Bron: http://www.rki.de/
Salmonella Newport - Taugé DE en NL Zieken 1e ZD Leeftijd Vrouw Ziekenhuis Overleden
DE DE DE DE DE 0
Herkomst
NL taugé producent
106 ; NL 20 20 okt - 8 nov ; NL 13 okt - 1 nov <1 – 91 jaar (mediaan: 38 jaar) 52% ; NL 75% 28% ; NL 47%
Bron: publicatie oa RKI, BfR, RIVM, NVWA - to be submitted
Salmonella Typhimurium – Meloen (cantaloupe) VS - 22 staten Zieken 204 zieken (30 aug) 1e ZD 7 juli – 8 aug Leeftijd <1 – 100 jaar (mediaan: 50) Vrouw 59% Ziekenhuis 52% Overleden 2 (1%) Herkomst: VS (Indiana)
L. monocytogenes – Meloen (cantaloupe) VS – 28 staten Zieken 147 zieken 1e ZD 31 juli – 27 oktober 2011 Leeftijd 0-96 jaar (mediaan: 78, merendeel >60) Vrouw 58% Ziekenhuis 98% Overleden 30 (20%) + 1 miskraam Herkomst VS (Colorado) 5 verschillende LM stammen betrokken Bron: www.cdc.gov
Meloen - Stavaza VS Sinds 2000: 21 uitbraken (VS) >1000 zieken >30 overleden
Bron: http://bites.ksu.edu/
Salmonella Braenderup - Mango Canada & VS Zieken 1e ZD Leeftijd Vrouw Ziekenhuis Overleden Herkomst
21 + 105 (30 aug) 3 juli – 11 aug 1-86 jaar (mediaan: 30) 54% 36% 0 Mexico
Recall mango’s (24 aug) http://www.cdc.gov
E. coli O157:H7 – Sla (romaine) VS – 10 staten Zieken 60 1e ZD 9 okt – 4 nov 2011 Leeftijd 1-94 jaar (mediaan: 29) Vrouw 63% Ziekenhuis 67% - 2 HUS Overleden 0 Herkomst Farm A
Bron: http://www.cdc.gov
Leafy greens - Stavaza VS+ Sinds 2000: 38 uitbraken >1900 zieken 3 overleden
Bron: http://bites.ksu.edu
Ranglijst Data VS 1999-2008 Uitbraken 0 Multi-ingredient 1 Seafood 2 Produce 3 Poultry 4 Beef
Bron: http://www.cspinet.org/
Zieken 0 Multi-ingredient 1 Produce (23%) 2 Poultry 3 Beef 4 Seafood
Recalls Canada & VS Gesn. champignons Romaine sla Koriander Gesn. appel Tomaten Biologische slamix Erwten Gesn. ui
Listeria STEC O157:H7 Salmonella Listeria Salmonella Listeria Listeria Listeria
20-8 17-8 13-8 13-8 9-8 17-7 6-7 18-6
NVWA – G&F Waarom? Taak & Wetgeving
Wat? Resultaten onderzoek
De NVWA bewaakt de gezondheid van dieren en planten, het dierenwelzijn, en de veiligheid van voedsel en consumentenproducten, en handhaaft de natuurwetgeving
Wettelijk kader - NVWA EU-Zoönose richtlijn (Richtlijn 2003/99/EG) Adequate bewaking zoönose(verwekker)s, AMR Onderzoek uitbraken voedsel overgedragen zoönoses: epidemiologisch en microbiologisch onderzoek
Wettelijk kader - NVWA General Food Law (GFL) – Vo. 178/2002 Artikel 14 Voedselveiligheidsvoorschriften 1. Levensmiddelen worden niet in de handel gebracht indien zij onveilig zijn. 2. Levensmiddelen worden geacht onveilig te zijn indien zij worden beschouwd als: • a) schadelijk voor de gezondheid; Bijv. aanwezigheid van STEC in levensmiddelen
Wettelijk kader - NVWA Verordening (EG) 2073/2005 – 1 januari 2006 Voedselveiligheidscriteria • Kant-en-klaar • Kiemgroenten • Verse sappen
Listeria Salmonella Salmonella
< 100 kve/g <1 kve/25 g <1 kve/25 g
Proceshygiënecriteria • Gesneden G&F • Verse sappen
E. coli E. coli
100-1000 kve/g 100-1000 kve/g
Wbbl (warenwetbesluit) Salmonella, Campylobacter, S. aureus, C. perfringens & B. cereus
G & F - onderzoek
Thaise kruiden Waarom? 2005-2008: 136 RASFF meldingen Rapid Alert System Food Feed
22
RASFF
Thaise kruiden Waarom? 2005-2008: 136 RASFF meldingen 55 basilicum 26 munt 14 koriander 106 Salmonella NVWA onderzoek: 2008 – heden Prevalentie onderzoek 24
Thaise kruiden Salmonella
2008 2009 2010
partijen 84 113 77
pos. 29 22 13
% 35% 20% 17%
7 oktober 2010– Vo. 669/2009 Import restrictie 2011 2011
25
158 96
2 26
1,4% 27%
(Vo. 669) (niet-Vo. 669)
Thaise kruiden E. coli (diarree veroorzakend) EPEC, EIEC, ETEC, EHEC, EAEC, DAEC
2008 2009 2010 2011
26
partijen 62 58
pos. 7 3
% 9% 5%
67
3
4,5%
Toko’s 2008 + 2009 – 2010 + 2011 Waarom? Inspecties Monstername
- productveiligheid - voedselveiligheid - chemie - microbiologie
27
Toko’s 2008 + 2009 – 2010 + 2011 Verse kruiden Gedroogde kruiden & specerijen Gedroogde zuidvruchten
28
Toko’s Verse kruiden Toko (2009) ± 750 monsters Peterselie Koriander Munt Basilicum Selderij Citroengras Dille 29
Toko’s Verse kruiden Toko (2009) ± 750 monsters Campylobacter Salmonella Shigella (PCR) D+ E. coli (PCR) Vibrio
30
0 14 9 2 4
0% 2% 3% 1% 0,5%
S. S. S. S. S. S. S. S. S. S.
Abaetetuba Bredeney Hadar Kentucky Lexington Newport Orientalis Reading subsp. enterica Weltevreden
Toko’s Verse kruiden Supermarkt (2010) ± 700 monsters Basilicum Peterselie Bieslook Selderij Munt Koriander
31
Toko’s Verse kruiden Supermarkt (2010) ± 700 monsters Campylobacter Salmonella Shigella (PCR) D+ E. coli Vibrio
32
O146:H21
0 0 0 1 0
0% 0% 0% 0,3% 0%
Toko’s Gedroogde kruiden & specerijen Toko (2008, 2009)
± 3500 monsters 2008 Peper (wit, zwart, cayenne) Paprikapoeder Kaneel Nootmuskaat
33
2009 Komijn Kerrie Sesamzaad Gember Koriander Kurkuma Kardemom
Toko’s Gedroogde kruiden & specerijen Toko (2008, 2009) B. cereus C. perfringens Salmonella S. aureus Campylobacter Shigella (PCR) D+ E. coli (PCR)
34
0,1% 0% 2,3% 0% 0,05% 2,3% 0,2%
O159:H7
Toko’s Gedroogde kruiden & specerijen Supermarkt (2010) ± 925 monsters Kerrie Koriander Kurkuma Komijn Sesamzaad Gember
35
Toko’s Gedroogde kruiden & specerijen Supermarkt (2010) ± 925 monsters B. cereus C. perfringens Salmonella Campylobacter Shigella (PCR) D+ E. coli (PCR)
36
S. Havana
0% 0% 0,1% 0,1% 0% 0%
Importeurs / groothandels Gedroogde kruiden & specerijen 2010
7 inspecties uitgevoerd (importeurs) 6 onvoldoende HACCP
2011
Monstername (handhavend) (importeur/groothandel) Inspecties HACCP
2012
Monstername (handhavend) (importeur/groothandel) Inspecties HACCP
37
Importeurs / groothandels Gedroogde kruiden & specerijen 27 importeurs / groothandels (2011) ± 175 partijen Salmonella
38
Importeurs Gedroogde kruiden & specerijen Salmonella positief 5 importeurs 7 partijen: chillipoeder (IN), kurkuma (NL) kerrie (BE) komijn (NL) koriander (GB) paprika (2x; SP via BE ; IN) 39
S. Abaetetuba S. Thompson S. Typhimurium S. Weltevreden S. Westminster Salmonella rough
Toko’s Gedroogde zuidvruchten - virus Waarom?
40
Virussen • HAV en NoV belangrijkst • oraal - fecaal • infectieuze dosis klein (10-100 virusdeeltjes) • feces - braaksel Transmissieroutes Risicoproducten • Tweekleppige schelpdieren • Landbouw producten • RTE 41
Toko’s
Gedroogde zuidvruchten - virus Waarom? • Landen van herkomst HAV endemisch • Onverhit geconsumeerd • Melding (2007) HAV-patiënt
42
Vijgen en dadels - HAV 0/91 vijg en 1/185 dadelmonsters HAV positief type IA Traceback: • Bedrijf A: 1 positief monster in monitoring studie: 6/18 verpakkingen HAV positief RASFF 2011 • Bedrijf B: 1 positief monster n.a.v. melding: 2/5 verpakkingen HAV positief RASFF 2011 HAV type IA aangetoond op dadels van beide batches. Nog geen patiënten met dezelfde sequentie geïdentificeerd
Boxman, AEM, 2012
Semi-dried tomatoes - HAV Land
Jaar
# pt
Case-control OR, 95% CI
referentie
Austr
’09
562
3.0 (1.4-6.7) 10 (4.7-22.7)
Donnan, JID, 2012
NL
’10
13
20 (1.5-274)
Petrignani, Eurosurv., 2010
FR
’10
49 (+10)
29 (9.7-87)
Gallot, EID, 2011
UK
’11
7
≥ 4/7 aten SDT’s
Carvalho, Eurosurv., 2012
NL
’11
7 (+1)
Ready to eat salads (incl. SDT)
Fournet, Eurosurv., 2012
RASFF – G&F & virus (1998-heden) Virus / bacterie N=322 Virus: 28/322 (8.7%) NoV 24 HAV 2 echovirus 1 non-spec. 1
Type product • frambozen • sla • dadels • bosbessen • anders
22 2 2 1 1
NVWA - monsteronderzoek Waarom? De volksgezondheid bewaken / verbeteren
Hoe? Nav afwijkende resultaten - Inspectie - BR - RASFF
Mythe: groenten en fruit eten voorkomt infecties
Realiteit: groenten en fruit eten kan soms infecties veroorzaken
Ranglijst
Met dank aan Annet Heuvelink – nVWA (GD) (E. coli) Ingeborg Boxman – NVWA (virussen) Ben Wit - NVWA Ife Fitz-James - NVWA Judith Leblanc - NVWA Serge Dissel – NVWA Het lab en de buitendienst
Dank voor de aandacht
