Amsterdam RAI Duurzaamheidsverslag

Amsterdam RAI Duurzaamheidsverslag

Inhoud Voorwoord

3

1

Kennismaken met Amsterdam RAI

4

1.1 1.2 1.3

Onze markt en diensten Onze structuur Corporate Governance

5 5 5

2

Ons MVO-beleid

6

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

Onze MVO-visie en strategie Onze MVO-ambitie MVO-thema’s Onze stakeholders Onze MVO-organisatie Waardering voor onze MVO-prestaties Samenwerking

7 7 8 8 8 8 8

3

Onze MVO-prestaties

9

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

Energie en klimaat Mobiliteit Water Afval Medewerkers Inkoop- en beurspakketten Maatschappelijke betrokkenheid

4

Financiële resultaten

19

5

Over dit rapport

20

6

GRI tabel

21

2]

10 12 13 14 16 17 18

Voorwoord In de rijke historie van Amsterdam RAI zijn zakelijke beslissingen nooit op puur bedrijfseconomische gronden genomen. Het maatschappelijke belang voor de stad Amsterdam en de regio is altijd nadrukkelijk meegewogen. In deze tijd van duurzaam investeren in de toekomst, spelen sociale en ecologische overwegingen een belangrijke rol. Amsterdam RAI heeft in 2008 dit uitgangspunt vertaald naar een concreet MVO-beleid. Amsterdam RAI heeft de ambitie om in de congres- en evenementenindustrie binnen vijf jaar koploper in Europa te zijn op het gebied van duurzaamheid. Dat doen we niet alleen omdat we er oprecht van overtuigd zijn dat een duurzame wereld een betere wereld is, maar ook uit gezonde Amsterdamse koopmansgeest. Wij zien een onomkeerbare trend richting duurzaamheid en we denken dat die een grote en blijvende invloed zal hebben op onze industrie. Daarom willen wij op alle relevante aspecten minimaal zo duurzaam zijn als onze concurrenten en op enkele punten willen we excelleren. Zo wordt in ons nieuwe gebouw, het RAI Elicium, 80% van de energie hergebruikt door middel van warmtebronnen. We adviseren organisatoren van evenementen actief over mogelijke duurzame toepassingen bij gebruik van het RAI-complex en kunnen toeleveranciers aanbevelen die duurzame producten leveren. Amsterdam RAI streeft naar het creëren van waarde op ‘sterrenniveau’ in een veilige, gezonde en milieuvriendelijke omgeving voor al de werknemers, gebruikers en belanghebbenden van het gebouw. Wij zijn trots op wat wij op MVO-gebied reeds hebben bereikt. Graag maken wij u in ons duurzaamheidverslag deelgenoot van wat we gerealiseerd hebben en wat wij de komende jaren van plan zijn op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Met vriendelijke groet, Hans Bakker Voorzitter directie Amsterdam RAI


[3

De ontmoeting en uitwisseling tussen mensen, merken, producten, ideeën en ervaringen zet mensen en bedrijven in beweging. Het inspireert en verlegt grenzen. Amsterdam RAI wil het centrum zijn waar die uitwisseling plaats vindt en waarde wordt gecreëerd. Niet alleen voor organisatoren, exposanten en bezoekers, maar ook voor personeel, het milieu en de omgeving.

1 Kennismaken met Amsterdam RAI 4]

Inspirator zijn is onze hoogste waarde. Elk bezoek aan de RAI moet een stimulerende belevenis zijn. Kwaliteit gaat daarbij vóór kwantiteit. Tegen deze achtergrond kiezen we ervoor onze activiteiten en investeringen te concentreren op het Tentoonstellings- en Congrescentrum in Amsterdam.

deze Holding zijn: de RAI Vereniging (75%), branche-organisatie voor fabrikanten en importeurs van wegtransportmiddelen en de Gemeente Amsterdam (25%). Bij Amsterdam RAI is er een Raad van Commissarissen en een dagelijkse bestuur dat bestaat uit Hans Bakker, CEO en Luc Beyer, CFO van Amsterdam RAI.

1.3 Corporate Governance

1.1 Onze markt en diensten Onze klanten zijn onder te verdelen in drie groepen: organisatoren, exposanten en bezoekers. De divisie Exhibitions is verantwoordelijk voor de exploitatie en ontwikkeling van eigen beurstitels. De activiteiten zijn onderverdeeld in de aandachtsgebieden internationale vakbeurzen en nationale vak- en publieksbeurzen. Naast de eigen beurstitels faciliteert en accommodeert Amsterdam RAI evenementen van derden. Het gaat om beurzen, congressen, corporate events en andere niche events die in de hallen en het congrescentrum worden georganiseerd. Het multifunctionele congrescentrum wordt tevens verhuurd als RAI Theater voor theaterproducties. Met de komst van het Elicium is Amsterdam RAI nog beter in staat om klanten te bedienen met hoogwaardige faciliteiten. Daarnaast ontsluit het Elicium voor de RAI de nationale vergadermarkt en worden de mogelijkheden voor grootschalige feesten en (gala)diners vergroot.

Amsterdam RAI is zich bewust van haar maatschappelijke rol en de daaruit voortvloeiende verantwoordelijkheden tegenover alle partijen. We hebben dat vastgelegd in verschillende kernwaarden, business principes en reglementen. De belangrijkste daarvan zijn: ❱ Directie reglement ❱ Reglement Raad van Commissarissen ❱ Klokkenluidersregeling ❱ Protocol ongewenste omgangsvormen ❱ Statuten

1.2 Onze structuur

Voor de inhoud van deze reglementen verwijzen wij graag naar onze website www.rai.nl

De activiteiten van Amsterdam RAI B.V. vinden plaats onder de verantwoordelijkheid van RAI Holding B.V. Aandeelhouders van

Organisatieschema Amsterdam RAI B.V. Directie A.J. Bakker - voorzitter L.J. Beyer RAI Langfords 100% R. Brokking MECC Maastricht 75% R. Hanssen

Juridische Zaken S. Hanrath

Secretariaat J. Ven/M. Kramer

CTICC Kaapstad Mgmt. D. Elzinga

Corporate Comm. J. Tensen

Controlling/FAC M. Roodenburg

HRM J. Broex

ICT R. Schouten

Convention Centre Commercie M. van der Sluis Mktg. & Innovation Vacature Organizer Services I. Tonen Exhibitor Services E. Tangelder Visitor Services E. Tangelder

Convention Centre Commercie J. van den Bosch Inkoop & Logistiek J. Moens Operations M. Arends Parking & Security N. van der Meulen Bouw & Techniek W. van den Born Kwaliteit & Facilitair

M. Tjon

Catering M. van Nierop

Bedrijfsbureau R. Ligthart Keuken R. Mulder Operations M. ten Oever Facilities R. Lighthart

Exhibitions I. Boersma

PMC Nationale Beurzen H. Wielinga Manager Domein Manager Domein PMC Intern. Vakbeurzen T. Lingmont Manager Domein Manager Domein PMC Automotive F. Molenschot


[5

2 Ons MVO beleid 6]

In de huidige tijd worden maatschappelijke, sociale en ecologische aspecten van het bedrijfsbeleid steeds belangrijker. Daarom geven we maatschappelijk verantwoord ondernemen een prominente plek in onze bedrijfsvoering. Dat doen we in eerste instantie vanuit ons verantwoordelijkheidsgevoel ten opzichte van de samenleving. Daarnaast spelen we hiermee in op de wensen van de overheid, zoals dat is vastgelegd in het overheidsbeleid voor duurzaam inkopen, en de verwachtingen van maatschappelijke organisaties. Ook onze aandeelhouders hebben duurzaamheid hoog in het vaandel en in toenemende mate stellen beurs- en congresorganisatoren eisen aan de mvoambities van beurs - en congrescomplexen. Ten slotte proberen wij door een geloofwaardig MVO-beleid onze economische positie te versterken door onze concurrentie steeds een stap voor te blijven en kosten te besparen op bijvoorbeeld energie.

2.1 Onze MVO-visie en strategie Voor ons betekent maatschappelijk verantwoord ondernemen dat wij zakelijke besluiten nemen op basis van een goede balans tussen economische, sociale en ecologische aspecten. Met deze balans als uitgangspunt werken wij naar een continue verbetering van onze MVO prestaties. Hierbij hanteren wij drie beleidslijnen: Binnen RAI, Rondom RAI en Betrokken RAI.

Intentieverklaring

Binnen RAI

(eigen bedrijfsvoering en ketenmanagement)

Rondom RAI

(de relatie met de stad Amsterdam en de directe omgeving)

Intentieverklaring Amsterdam Amsterdam RAI wil de leukste, innovatieve internationale compact venue van Europa zijn met eerste klas beurzen en andere evenementen. Amsterdam RAI heeft de ambitie het centrum te zijn waar de uitwisseling plaatsvindt tussen mensen, merken, producten, ideeën en ervaringen en waarde wordt gecreëerd. Niet alleen voor organisatoren, exposanten en bezoekers maar ook voor personeel, het milieu en omgeving. Amsterdam RAI blijft daarom streven naar het creëren van duurzame waarde op ‘sterrenniveau’ in een veilige, gezonde en milieuvriendelijke omgeving voor al de werknemers, gebruikers en belanghebbenden van het gebouw.

Betrokken RAI (sponsoring en stagetrajecten)

Wij hebben ervoor gekozen in 2008 en 2009 de nadruk te leggen op ‘Binnen RAI’. Wij geloven dat je eerst intern de zaken goed op orde moet brengen voordat we het beleid daarbuiten kunnen voortzetten.

2.2 Onze MVO-ambitie Amsterdam RAI heeft de ambitie om in de congres- en evenementenindustrie binnen vijf jaar koploper in Europa te zijn op het gebied van duurzaamheid. Dat doen we niet alleen omdat we er oprecht van overtuigd zijn dat een duurzame wereld een betere wereld is, maar ook uit gezonde Amsterdamse koopmansgeest. Wij zien een onomkeerbare trend richting duurzaamheid en we denken dat die een grote en blijvende invloed zal hebben op onze industrie. Daarom willen wij op alle relevante aspecten minimaal zo duurzaam zijn als onze concurrenten, en op enkele punten willen we excelleren. In 2008 stond het uitwerken van de strategische lijn ‘Binnen RAI’ centraal. Ook in 2009 zal hierop het accent liggen, al zullen we geleidelijk ook de buitenwereld meer betrekken bij ons duurzaamheidsbeleid (‘Rondom RAI’).

2.3 MVO-thema’s MVO is een breed begrip en omvat vele thema’s. Amsterdam RAI wil zich richten op zeven hoofdthema’s die volgens ons het meest relevant zijn. Per thema hebben wij doelstellingen geformuleerd en op deze thema’s willen wij koploper zijn in onze sector. Over deze thema’s leggen wij verantwoording af in dit eerste duurzaamheidsverslag en ook in onze toekomstige verslagen. Onze lezers kunnen op deze manier onze voortgang volgen.

MVO thema’s Energie en Klimaat Mobiliteit Water Afval Medewerkers Inkoop Betrokkenheid

Wij hebben onze duurzaamheidsthema’s gekozen op basis van wat er speelt in onze sector en van wat onze stakeholders belangrijk vinden. Inhoudelijk sluiten we daarme nauw aan op de systematiek van Green Globe. De Green Globe wordt in onze industrie breed geaccepteerd als een van de belangrijkste standaarden op het gebied van duurzaamheid. De punten waarop Green Globe betrekking heeft, zijn gebaseerd op wereldwijd aanvaarde principes, zoals de verklaring van Rio. Aanvullend zijn ze specifiek uitgewerkt voor beursgebouwen. Om die reden denken wij dat het Green Globe-programma een solide basis is voor onze eigen duurzaamheidsstrategie. Op basis van de Green Globe kunnen wij onszelf bovendien vergelijken met onze concurrenten en zo daadwerkelijk monitoren of we nog steeds goed op weg zijn om binnen 5 jaar koploper te zijn. De zeven thema’s sluiten ook goed aan op Green Key, het belangrijkste milieukeurmerk voor organisaties in de toerisme en recreatie-industrie. Verdere bevestiging van onze keuze vinden wij als we kijken naar de meest relevant geachte thema’s binnen de MICE-industrie (Meeting, Incentives, Convention & Exhibition Industrie).


[7

2.4 Onze stakeholders Onze stakeholders zijn: bezoekers, exposanten, organisatoren, toeleveranciers, hospitality sector, medewerkers, aandeelhouders en de omwonenden. In onze bedrijfsvoering proberen wij altijd te zoeken naar een goede balans tussen de verschillende belangen van onze stakeholders. Op het gebied van duurzaamheid en MVO hebben we nog geen structureel ingebedde stakeholderconsultaties. Wel hebben wij met veel van onze stakeholders regelmatig contact en denken wij goede voelsprieten te hebben voor wat onze stakeholders van ons verwachten op het gebied van duurzaamheid.

2.5 Onze MVOorganisatie In november 2007 is een MVO-manager aangesteld, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het MVO beleid en de uitvoering daarvan binnen alle lagen van de organisatie. Binnen korte tijd hebben we aanzienlijke stappen gezet in het bereiken van onze duurzaamheidsambitie. Daarover leggen wij verantwoording af in dit verslag, maar MVO-successen worden ook duidelijk gecommuniceerd naar al het personeel en er is een MVO-blog op het intranet. Hier kunnen onze medewerkers up-to-date informatie vinden en suggesties doen. Het beleid wordt per ingang van 2009 uitgedragen en doorontwikkeld door een team van 22 MVO-ambassadeurs, verspreid over elke bedrijfsafdeling van Amsterdam RAI. Met ondersteuning van de directie zorgen zij voor draagvlak en inspiratie op de werkvloer. Het lijnmanagement neemt voor 2009 MVO doelstellingen mee in de Business Balance Score Card (BBSC). De BBCS is een overzicht van de doelstellingen die een afdeling zichzelf stelt en de resultaten waarop een afdeling wordt afgerekend. Door MVO prominent in de doelstellingen mee te nemen wordt het onderwerp geborgd en onderdeel van de dagelijkse werkzaamheden.

8]

2.6 Waardering voor onze MVO prestaties Verschillende partijen hebben ons al beoordeeld op onze MVO prestaties. Dit geeft aan dat we op de goede weg zijn. ❱ Green Key, het milieukeurmerk voor bedrijven in de toerisme- en recreatiebranche (Nederland) heeft ons gekeurd. Wij zijn het eerste congrescentrum in Nederland dat een Gouden Green Key heeft behaald. ❱ G reen Globe, in 2008 heeft Amsterdam RAI na benchmarking van het MVO- beleid, de afval-, water- en energiebesparende maatregelen en het HRM-beleid een Bronzen keurmerk van de Green Globe behaald. Op het gebied van waterverbruik en afvalproductie scoort Amsterdam RAI beter dan andere beurs- en congrescentra. In 2009 willen wij de zilveren status behalen. ❱ Beste werkgever 2008, Amsterdam RAI behoort tot de zilveren winnaars in de Beste Werkgevers verkiezing van 2008. Medewerkers van Amsterdam RAI werden gevraagd een oordeel te geven over de bedrijfscultuur, werkzaamheden, leidinggevenden, arbeidsomstandigheden en ontwikkelingsmogelijkheden. Amsterdam RAI kwam als een winnaar naar voren met een score van 7,4.

2.7 Samenwerking Amsterdam RAI is het eerste Nederlandse lid van de Green Meeting Industry Council (GMIC). Dit is een associatie voor bedrijven uit de beurs en congres wereld die zich inzetten voor het verduurzamen van de sector. Amsterdam RAI is partner van MVO Nederland een kennis- en netwerkorganisatie die het bedrijfsleven stimuleert om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Daarnaast hebben wij ons aangesloten bij het UN Global Compact en we maken we deel uit van de werkgroep van de UFI, The Global Association of the Exhibition Industry, waarin we samenwerken met andere partijen om de beurzen- en evenementenindustrie duurzamer te maken.

3 Onze MVO-prestaties

In dit hoofdstuk leggen wij verantwoording af over hoe wij praktisch invulling geven aan de belangrijkste aspecten van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. We laten zien wat we in 2008 hebben bereikt en op welke vlakken er nog uitdagingen liggen om onze MVO-prestaties verder te verstevigen.


[9

3.1 Energie en klimaat Uitdaging We willen in de komende 5 jaar een jaarlijkse reductie bereiken van 5% van het energieverbruik per verhuurde m2. In 2009 wil Amsterdam RAI het aardgasverbruik reduceren met 75% ten opzichte van het jaar 2001.

Maatregelen In 2008 hebben we uitsluitend gebruik gemaakt van groene stroom. Daarnaast besteden we veel aandacht aan ‘good houskeeping’ (computers uit, lichten uit, verwarming uit, etc.). Bovendien gebruikt Amsterdam waar mogelijk LED-verlichting of andere vormen van energiezuinige verlichting en is het aantal uren dat de buiten- en contourverlichting brandt met een uur per dag teruggebracht. Door een overgang naar stadsverwarming heeft Amsterdam RAI veel gas bespaard. In 2008 reduceerde Amsterdam RAI het gasverbruik met 77,3% ten opzichte van 2001.

10 ]

In 2008 is onderzocht welke vormen van duurzame energie het efficiëntst zijn voor de RAI. Een voor de hand liggende oplossing is het plaatsen van zonnepanelen op de 87.000 m2 dak. Helaas is gebleken dat de dakconstructie van de RAI het gewicht niet kan dragen. Hetzelfde lijkt te gelden voor betere isolatie door Mos-sedum. Bovendien blijken andere vormen van duurzame energie zoals warmte/koude opslag tot op heden veel effectiever te zijn.

Resultaten Onze inspanningen om minder energie te verbruiken hebben in 2008 nog niet voldoende opgeleverd. Het elektriciteitsverbruik per verhuurde oppervlakte is de afgelopen jaren redelijk constant gebleven, maar we gebruiken nu alleen nog groene stroom. Het gebruik van gas nam sterk af, maar stadsverwarming is daarvoor in de plaats gekomen. Ondanks alle energiebesparende maatregelen zal Amsterdam RAI door de komst van het Elicium haar doelstellingen met betrekking tot energie in 2009 niet halen. De bouwactiviteiten hebben veel energie nodig. De verwachting is dat na de bouw het energieverbruik weer zal afnemen.

Energie verbruik

GJ 160.000

Electra

140.000

Gas Totale Energie

120.000

Stadsverwarming

100.000

Diesel

80.000 60.000 40.000 20.000 0 -20.000 1996

1998

2000

2002

2004

2006

Hoe verder Onze activiteiten zijn erop gericht het energieverbruik terug te dringen. Het blijft een lastig proces om exposanten en standbouwers te overtuigen om gebruik te maken van de (duurdere) duurzame verlichting. Daarom onderzoeken we in 2009 hoe een prijsdifferentiatiebeleid hierbij kan helpen. Daarnaast hebben we een CO2 compensatiemodel voor organisatoren van evenementen ontwikkeld. Dit model wordt verder ontwikkeld voor gebruik door exposanten. Ook letten wij zelf strenger op welke energietoevoer absoluut noodzakelijk

2008

2010

Het Elicium is begin 2009 in gebruik genomen en kent een veelheid aan functies. De ballroom biedt ruimte aan maximaal 2.072 personen, maar is ook geschikt voor galadiners van 1.200 personen. Door een ingenieuze flexibele kantoorindeling op de hogere verdiepingen kan Amsterdam RAI zich ‘het grootste congrescentrum van Europa’ noemen en heeft de Zuidas er een unieke vergaderlocatie bij.

Energiebesparende maatregelen Elicium

Jaar

is en welke uit kan op het moment dat een beurs is afgelopen. In september 2009 wordt het Elicium geopend. Amsterdam RAI heeft allerlei energiebesparende maatregelen genomen en kan ongeveer 80% van de benodigde energie voor het Elicium en het congrescentrum opslaan in de grond vanwaar het kan worden opgepompt wanneer het nodig is. In 2010 verhuist een groot deel van het (kantoor)personeel naar het Elicium waar alle kantoren uitgevoerd zijn met lichtsensoren.

❱ ❱ ❱ ❱ ❱ ❱

Energiezuinige geothermische pompen Uitgekiende isolatie Klimaatgevel Glas is 3 cm dik Gebruik van led-lampen Aanwezigheidsdetectie

Door de enorme prijsdaling van gas kan niet gegarandeerd worden dat Amsterdam RAI in de toekomst gebruik kan blijven maken van stadsverwarming. Dat betekent dat we (tijdelijk) weer meer gas zullen moeten gaan gebruiken.


[ 11

3.2 Mobiliteit Uitdaging Onze bedrijfsactiviteiten veroorzaken veel mobiliteit, zowel van exposanten als van bezoekers. Mobiliteit heeft consequenties voor zowel het milieu als voor de bereikbaarheid van de stad. Autogebruik is daarbij een voorname bron van problemen. Daarom heeft Amsterdam RAI zich ten doel gesteld zoveel mogelijk andere vervoerswijzen dan de auto te laten gebruiken, Dit geldt voor bezoekers, deelnemers en medewerkers. Daarnaast wil Amsterdam RAI dat er geen filevorming meer plaatsvindt op de eerste opbouwdagen van beurzen.

Maatregelen Openbaar Vervoer Amsterdam RAI is zeer goed te bereiken met het openbaar vervoer. Reizen per openbaar vervoer wordt dan ook zoveel mogelijk gestimuleerd. Een voorbeeld daarvan is het gecombineerd aanbieden van toegangen OV kaarten aan bepaalde beurzen. Hiertoe zijn pilots gehouden voor Aquatech Amsterdam 2008 en HISWA 2009. Parkeerdruk We zetten ons in om het parkeren in de buurt van Amsterdam RAI tegen te gaan door de gebieden af te zetten voor niet-bewoners en het inzetten van pendelbussen van en naar verder gelegen parkeerplaatsen. Daarnaast wordt bij grote evenementen gebruik gemaakt van het fenomeen ‘preferred parking’. Door middel van prijsdifferentiatie wordt de vraag naar parkeermogelijkheden op het RAI-complex beperkt, waardoor verkeersinfarcten - met alle negatieve effecten van dien - worden voorkomen. Het eigen personeel van de RAI mag tijdens grote evenementen niet parkeren bij de RAI, zij worden gestimuleerd het openbaar vervoer te gebruiken maar kunnen dan ook gebruik maken van pendelbussen. Filevorming: bufferproject Bij beurzen met een drukke op- en afbouw wordt een extern terrein buiten de ring van Amsterdam als bufferplaats ingericht. Vanaf de bufferplaats mag het verkeer op afroep doorrijden naar Amsterdam RAI. Hierdoor vermijden we lange files rondom de RAI waardoor zowel de overlast van de buurt als de CO2 uitstoot afneemt terwijl de efficiëncy verbetert. Een tweede initiatief is

12 ]

de samenwerking tussen Amsterdam RAI en Deudekom (specialist in beurslogistiek) die heeft geresulteerd in een service om standmateriaal tot 10 dagen voor de beurs gratis op te slaan. De verzamelde zendingen worden in 1 trailer bij de RAI afgeleverd.

Resultaten Openbaar Vervoer Ongeveer 30% van de eigen medewerkers maakt gebruik van het openbaar vervoer voor het woon-werkverkeer. De resultaten van de pilot van de gecombineerde toegangen OV kaarten zijn veelbelovend. Ongeveer 10% van de bezoekers heeft aangegeven de beurs te hebben bezocht vanwege het gecombineerde kaartje. In 2009 wordt het project verder ingericht. Parkeerdruk De genomen maatregelen hebben duidelijk effect, de parkeerdruk is zichtbaar afgenomen. Omdat we de parkeerdruk niet meten kunnen we echter geen concrete cijfers geven. Bufferproject met Deudekom Het bufferproject bespaart gemiddeld 40 losse leveringen, wat scheelt in CO2 uitstoot. Bovendien is het ongeveer 8,5% goedkoper dan rechtstreeks aanleveren aan de RAI. Ook heeft de deelnemer minder wachttijden op buffer-terreinen.

Hoe verder? De pilot voor gecombineerde toegangen OV kaarten wordt in 2009 verder uitgewerkt. De pilot wordt omgezet in een concreet project. Op langere termijn verwachten we een verbetering van de mobiliteit door de aanleg van de Noord/Zuidlijn. Die is nu in volle gang. Volgens de nieuwste inzichten zal deze metrolijn in 2017 worden voltooid. De verwachting is dat deze lijn bijdraagt aan de beperking van het autoverkeer van- en naar de RAI.

3.3 Water

Resultaten

Uitdaging De komende vijf jaar willen we het watergebruik reduceren met 5% per jaar, op basis van de hoeveelheid liters per m2 vloeroppervlak.

Maatregelen We maken gebruik van automatische spoelsystemen en kranen in de toiletten. De toiletten in het conferentiegedeelte spoelen door met 6 liter water in plaats van de gebruikelijke 9. Alle publieke urinoirs zijn voorzien van een automatische spoelregeling. In 2007 is de koeltoren voorzien van watermeters, waardoor het waterverbruik kan worden gecorrigeerd naar de verdamping.

Het absolute watergebruik is gedaald met ongeveer 28% bij een vergelijking tussen 2000 en 2008. Uit de onderstaande tabel blijkt een verhoogd waterverbruik ten opzichte van vorig jaar. Het watergebruik per m2 vloeroppervlak geeft een daling van ongeveer 12% bij een vergelijking tussen 2000 en 2008. Alleen het waterverbruik per bezoeker steeg met ongeveer 7% in 2008 ten opzichte van 2000. Het waterverbruik per vloeroppervlak van 2008 stijgt aanzienlijk in vergelijking met vorig jaar, maar blijft redelijk stabiel ten opzichte van afgelopen 6 jaar. Oorzaken van het verhoogde waterverbruik zijn de verhoging van ons personeelsbestand, en extra waterverbruik als gevolg van de bouwwerkzaamheden voor het Elicium.

Hoe verder De doelstelling voor 2009 is een reductie in het watergebruik van 2% ten opzichte van 2000. Er is onderzoek verricht naar het gebruik van regenwater (grijs water). Door de lage waterprijs is een investering in de opvang van regenwater en het aanleggen van een leidingsysteem om regenwater voor bijvoorbeeld het spoelen van toiletten en schoonmaken van prullenbakken op korte termijn niet rendabel. De voortgang van dit project is voorlopig stilgelegd.

Absoluut gebruik (m3)

Gebruik per vloeroppervlak (l/m2)

Gebruik per bezoeker (liter)

1997

83.920

158

38,4

2000

95.845

149

46,6

2001

70.673

141

34,9

2002

60.633

115

34,8

2003

59.225

125

30,2

2004

50.081

117

33,5

2005

44.862

97

22,5

2006

63.462

137

41,2

2007

42.347

83

22,4

2008

68.891

131

49,9


[ 13

3.4 Afval Uitdaging De evenementen in Amsterdam RAI zorgen voor veel afval, maar ook bouw- en sloopwerkzaamheden zorgen voor veel bedrijfsafval. We streven naar 25% reductie in de komende 5 jaar. Amsterdam RAI kent drie hoofdstromen: ❱ Afval afkomstig van standbouw- en demontage ❱ Afval afkomstig van kantoren, keukens, zalen, kelders en garages ❱ Afval dat vrijkomt bij intern verbouwen (vooral bouw- en sloopafval). Hiervoor zoeken wij de best mogelijke oplossingen. We streven bijvoorbeeld naar een afvalscheidingpercentage van 34% in 2009.

Activiteiten Afgelopen jaar was op afvalgebied atypisch vanwege de extra bouw- en sloopwerkzaamheden in verband met het de bouw van het Elicium.

Voorbeelden van afvalmaatregelen in 2008 ❱ Door de invoering van een containerregistratiesysteem en het aanstellen van één afvaldepotbeheerder zijn wij in staat onze afvalstromen en -hoeveelheden te monitoren en te verdichten. ❱ Door het overstappen naar grotere containers en het verdichten reduceren we het aantal afvalbewegingen (vrachtwagens). ❱ Aparte bakken zijn in gebruik genomen zodat papier en ander kantoorafval worden gescheiden ❱ Door het instrueren van schoonmaakpersoneel over afvalscheiding zorgen we ervoor dat ook zij handelen volgens ons afvalbeleid ❱ Overstappen van plastic bekers naar papieren bekers is beter voor het milieu, bovendien zin papieren bekers beter voor het milieu. ❱ Digitalisering van beurs-brochures ❱ Papiervrij kantoorproject

Resultaten Van de 45.000 ton afval die jaarlijks door beurzen en conferenties bij Amsterdam RAI wordt geproduceerd, wordt 60% beursafval direct aan de bron gescheiden. (papier, hout, glas, plastic en blik). Elke beursorganisator of exposant kan de producten die hij nodig heeft om het afval te scheiden aanvragen bij de afdeling Commerciële Zaken van Amsterdam RAI. Iedereen maakt van deze producten gebruik. Wanneer de producten die nodig zij voor afvalscheiding van te voren niet aangevraagd zijn, kan dit ter plekke tijdens de gehele beursperiode nog geregeld worden. De rest wordt gerecycled bij het afvalverwerkingsbedrijf. Als extra service naar onze organisatoren zetten wij milieu-inspecteurs in. Zij zorgen ervoor dat standbouwers hun afval zoveel mogelijk beperken en dat het afval op de juiste wijze wordt afgevoerd. Al ons restaurantafval wordt met behulp van een fermentatieproces omgezet in biogas. Het overgebleven organisch afval wordt omgezet in compost voor de landbouwsector.

In 2008 zitten we met 45,4% ruim boven het streefpercentage voor afvalscheiding. Dit komt voornamelijk door de extra bouw en sloopwerkzaamheden in verband met het Elicium. Als we het hiermee samenhangende extra bouw- en sloopafval buiten beschouwing laten komen we uit op een percentage van ongeveer 39,8%. Dankzij de inzet van milieu-inspecteurs is gemiddeld 60% beursafval bespaard dankzij een correcte scheiding van de verschillende soorten afval.

Restafval per beurs m3

500

2007

450 400

2008

350 300 250 200 150 100 50 0 Beurs A

14 ]

Beurs B

Beurs C

Beurs D zonder milieu-inspecteurs

Ontwikkeling in afval: Scheiden van afval Onze afvaldepotbeheerder (ICOVA) houdt per maand bij hoeveel afval er wordt afgevoerd per soort. Hieronder een overzicht van onze bedrijfsafvalstoffen per maand in 2008. In de volgende tabel een overzicht van ons totale bedrijfsafval. Er is een duidelijke stijging te zien van het totale bedrijfsafval. Dit is te verklaren door de bouw van het Elicium. Wij zullen dus hard moeten werken de komende jaren aan onze reductiedoelstelling van 25%.

100 80 60 40 20 0 2006

2007

2008

❱ 15% minder restafval ten gunste van andere afvalsoorten ❱ papier scheiding stijgt ❱ nieuwe afvalsoorten als groen en plastic winnen terrein

restafval hout papier anders

Totaal bedrijfsafval

Afval verhuurd oppervlak (kg/m2)

Afval bezoeker (kg/bezoeker)

% Gescheiden afval incl. swill

% Gescheiden afval excl. swill

1997

3.519.700

6,3

1,5

22,0

17,2

2004

2.568.340

6,0

1,7

26,9

21,7

2005

3.318.704

7,2

1,7

26,9

24,4

2006

3.423.862

6,9

2,2

35,6

33,5

2007

4.550.653

8,8

2,4

39,8

37,7

2008

4.372.720

8,3

3,2

45,4

43,5

Hoe verder? Nadat de bouwwerkzaamheden voor het Elicium zijn afgerond zal er een aanzienlijke reductie te zien zijn in de hoeveelheid bedrijfsafval. In 2009 nemen we een Swill-installatie in gebruik. Deze installatie maakt het mogelijk om direct van voedselafval af te komen door deze vacuüm op te slaan in grote centrale opslagtanks, waardoor de voedselveiligheid bij Amsterdam RAI enorm verbetert. Bovendien vermindert dit het aantal transportbewegingen voor de afvoer van swill.

Papier Uit onderzoek is gebleken dat 70% van het papier afval na een beurs bestaat uit ongebruikte brochures. Als we kijken naar de Huishoudbeurs betekent dit concreet dat er 30.000 kilo overgebleven brochures als papierafval overbleef. Dit is te vergelijken met het onnodig kappen van 668 bomen, 334,020 kWh energie om het papier te produceren en 9409 kilo CO2 uitstoot. Dit is ongeveer gelijk aan het energieverbruik van 30 huishoudens gedurende 10 maanden. Digitalisering van brochures staat dus erg hoog op onze agenda.

Tevens staat voor 2009 een actie op de planning om door middel van stickers op de papieren handdoekautomaten het gebruik ervan te reduceren. Ook zullen we op nog meer beurzen milieu-inspecteurs inzetten.


[ 15

3.5 Medewerkers Uitdaging Amsterdam RAI wil de leukste, innovatieve werkgever binnen de beurzen- en evenementenbranche voor eersteklas medewerkers zijn, en wil dat haar medewerkers trots zijn op de organisatie.

Maatregelen en resultaten Het spreekt voor zich dat wij marktconforme arbeidsvoorwaarden bieden en voldoende mogelijkheden voor training en opleiding. Bovendien heeft Amsterdam RAI een ondernemingsraad. Maar wij gaan verder. Onderstaand bespreken wij enkele belangrijke onderdelen van ons personeelsbeleid en de resultaten daarvan.

Veiligheid Begin 2008 is de coördinatie van de arbeidsomstandigheden samengevoegd en onder één afdeling Safety & Security geplaatst. Hiermee is een belangrijke stap gezet naar een veiliger Amsterdam RAI.

Verzuim In 2008 is het verzuimbeleid opnieuw onder de loep genomen en aangepast. Belangrijkste verandering hierin is dat de verantwoordelijkheid ligt daar waar die hoort, bij leidinggevende én medewerker. Bovendien ligt de focus op ‘wat kan iemand nog wel?’. In januari 2008 is Amsterdam RAI een samenwerking aangegaan met een nieuwe arbodienst. Als hulpmiddel voor het terugdringen van ziekteverzuim is een nieuw systeem ingevoerd, E-care. De managers hebben daarmee de beschikking gekregen over eigen rapportage-tools en signaleringen met vervolgacties. Het ziekteverzuimpercentage bedroeg in 2008 4,13% (2007: 5,39%). Daarmee is de doelstelling voor 2008, een daling van het ziekteverzuim tot onder de 5%, ruimschoots gehaald.

RAI Masters Naast de diverse individuele opleidingstrajecten hebben we met het opleidingstraject RAI Masters de afgelopen twee jaar met de leidinggevenden en specialisten een professionaliseringsslag gemaakt. Eind 2008 is dit traject succesvol afgerond. Ruim 100 deelnemers hebben een deelnamecertificaat in ontvangst kunnen nemen terwijl 80 medewerkers ook geslaagd zijn voor het deelcertificaat Hogere Bedrijfskunde.

16 ]

Talent naar de top De werkgroep ‘Talent naar de top’ (voorheen Vrouwen naar de Top) heeft het afgelopen een beleidsdocument opgeleverd met doelstellingen over diversiteit binnen de directie en management teams. In 2009 wordt hierover een besluit genomen.

Voldoende jonge technici Vakgerichte (technische) afdelingen binnen Amsterdam RAI hebben moeite om nieuwe, jonge ervaren medewerkers aan te trekken. Amsterdam RAI moet nu anticiperen om over 5 tot 7 jaar volledig zelfstandige jonge technici binnen te krijgen. Hiervoor zijn drie deelprojecten gestart, die aansluiten op de stappen die (VMBO/MBO) leerlingen nemen in hun schoolperiode: 1. Project Vakcollege, gericht op beroepsoriëntatie. 2. Project VMBO Carrousel, gericht op beroepsoriëntatie. 3. Leermeestergezel Project, gericht op het bieden van leer/werkplekken. De drie projecten vormen gezamenlijk een integraal plan om de instroom van jongeren in het technische vak te bevorderen. De eerste twee projecten zijn bedoeld om de

keuze van studierichting te beïnvloeden richting het MBO (keuze voor techniek) en daarbij tevens een beroepsoriëntatie te bieden. Amsterdam RAI neemt hier dus al verantwoordelijkheid aan de voorkant van het proces. Het derde project, ‘Leermeestergezel’, is er op gericht leer/werkplekken aan te bieden aan MBO leerlingen (BBL). BBL staat voor Beroeps Begeleidende Leerweg, waarbij de leerling in principe vier dagen werkt en een dag naar school gaat.

Cijfers Het aantal medewerkers binnen het vaste personeelsbestand is over het jaar 2008 gestegen: van 405 medewerkers (371 fte) aan het einde van 2007 naar 431 medewerkers aan het einde van 2008 (397 fte). Gezien personeelskostenreductiemaatregelen naar aanleiding van de wereldwijde economische crisis die ook Amsterdam RAI raakt is doelstelling eind 2009 een teruggang door natuurlijk verloop naar 378 fte. Onderstaand is de verdeling weergegeven per onderdeel van Amsterdam RAI.

Totaal aantal medewerkers 2007 - 2008 2007 Aantal medewerkers

120

2007 FTE

100 80

2008 Aantal Medewerkers

60

2008 FTE

40 20 0

Holding

Exhibitions

CC Commercie CC Operations

Catering

3.6 Inkoop- en beurspakketten Uitdaging Amsterdam RAI wil in eerste instantie dat 25% van de aan ons geleverde producten en diensten ‘groen’ is. Omdat wij beursproducten van onze leveranciers verhuren en/of verkopen aan exposanten zijn wij daardoor in staat een totaal groen beurspakket aan te bieden.

Amsterdam RAI heeft daarnaast zich verbonden aan de Global Compact. Hiermee onderschrijven wij de tien principes van het Global Compact die zijn gericht op verbetering van de mensenrechten, de arbeidsvoorwaarden, het milieu en het bestrijden van corruptie. Amsterdam RAI stimuleert leveranciers ook expliciet advies te geven over duurzame alternatieven voor hun producten of diensten.

Activiteiten inkoop

Activiteiten beurspakket

In 2008 is een duurzaam inkoopbeleid voor Amsterdam RAI opgesteld. Daarin staat dat bij de inkoop niet alleen gekeken moet worden naar prijs en kwaliteit, maar ook naar duurzaamheid, eerlijke arbeidsomstandigheden, milieubeleid, gedragscodes en certificeringprogramma’s.

Wij willen dat we voor alles wat we in het beurspakket aanbieden we een duurzaam alternatief kunnen bieden. Hiermee spelen we in op de groeiende vraag naar duurzaamheid uit de markt. Ook proberen wij de zichtbaarheid van duurzame leveranciers te vergroten. We hebben speciaal voor beursorganisatoren, exposanten en bezoekers een logo ontworpen waaraan zij direct kunnen zien of de producten of diensten duurzaam zijn. Bijvoorbeeld de fairfood appeltaart, het afvalscheidingspakket voor exposanten en de groene stroom in de stands.

In 2008 heeft Amsterdam RAI haar 80 grootste leveranciers gevraagd om een verklaring waaruit blijkt dat hun producten op ethische wijze zijn geproduceerd. Voorbeelden van duurzaam inkopen door Amsterdam RAI zijn energiezuinige verlichting, lichtgewicht papier en het inhuren van een schoonmaakbedrijf met een uitgebreid MVO-beleid.

Resultaten Het streven om een totaal groen beurspakket aan te kunnen bieden is nog niet gerealiseerd. oorzaak hiervan is dat bepaalde aspecten van een stand zoals vloerbedekking of standwanden nog niet duurzaam verkrijgbaar of betaalbaar zijn op de schaal dat de RAI ze aan kan bieden. We zien een groeiende vraag naar de groene producten. Tot nu blijft de vraag en daarnaast ook de daadwerkelijke bestelling klein. Een reden is dat vooral biologische catering in de praktijk nog duurder is dan standaard cateringproducten. Het blijft daardoor tot nog toe een nichemarkt in ons assortiment. De vraag naar streek en seizoensgebonden producten stijgen harder dan de vraag naar biologische menu’s.

Hoe verder? We blijven zoeken naar oplossingen samen met partners, stakeholders of nieuwe leveranciers. Bovendien voorzien we alle duurzame producten die via Amsterdam RAI verkrijgbaar zijn van een ‘groen logo’ waardoor deze makkelijk herkenbaar zijn voor klanten. Wij verwachten dat met het aantrekken van de economie, de vraag naar groene producten zal stijgen In 2009 willen we het beleid van duurzaam inkopen verder borgen in alle fases van het inkoopproces.


[ 17

3.7 Maatschappelijke betrokkenheid Amsterdam RAI hecht veel belang aan de maatschappij waarin zij actief is. Daarom zijn twee maatschappelijke doelen geselecteerd die financieel worden ondersteund en die gebruik mogen maken van de bij ons aanwezige expertise op het gebied van fondsenwerving. Ook kunnen zij kosteloos gebruik maken van onze ruimtes voor bijvoorbeeld liefdadigheidsevenementen. Dit zijn Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis AMC en AMREF Flying Doctors. Wij streven naar een goede samenwerking die een meerwaarde oplevert voor beide organisaties.

Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis AMC Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis zet zich in om het verblijf van doorgaans ernstig zieke kinderen in het ziekenhuis te veraangenamen. Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis AMC biedt faciliteiten, die niet vanuit de door de overheid beschikbaar gestelde middelen kunnen worden gefinancierd (zoals een bioscoop op de kinderafdeling van het ziekenhuis). De samenwerking met het Stichting Emma Kinderziekenhuis AMC toont de betrokkenheid van Amsterdam RAI met de regio en de maatschappelijke rol die we hier vervullen. Wij stellen faciliteiten beschikbaar en de expertise van medewerkers wordt ingezet om fundraising activiteiten te ontwikkelen voor Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis AMC.

AMREF Flying Doctors AMREF Flying Doctors zet zich in voor de bestrijding van malaria en aids en voor schoon drinkwater en (persoonlijke) hygiëne in Afrika. Dit doet zij samen met de lokale bevolking die speciaal daarvoor wordt opgeleid. De Nederlandse afdeling van AMREF richt zich vooral op het verlenen van medische zorg en op de ontwikkeling van opleiding en training. Binnen onze internationale activiteiten is specifiek gekozen voor de samenwerking met AMREF Flying Doctors. Onze kennis, expertise en faciliteiten zetten wij graag in om samen met AMREF Flying Doctors, fondsenwervende activiteiten te ontwikkelen.

18 ]

Een solide financiële basis is een belangrijk uitgangspunt voor alles wat wij doen. Een goede financiële positie stelt ons in staat om investeringen te doen en om beter te presteren op MVO gebied.

Amsterdam RAI heeft in 2008 een netto omzet behaald van € 119,9 miljoen, 3,5% hoger dan het qua evenementen vergelijkbare beursjaar 2006. Ten opzichte van het topjaar 2007, toen de omzet mede door enkele mega-evenementen van derden een recordniveau bereikte, is de omzet 10% gedaald. Het bedrijfsresultaat kwam uit op € 11,0 miljoen, een daling van 12,6%, en de netto winst daalde met 26,6% tot € 5,3 miljoen. Met bijna 500 evenementen trok Amsterdam RAI in totaal 1,4 miljoen bezoekers (1,5 mln in het vergelijkbare jaar 2006). Het aantal exposanten groeide in 2008 tot 17.446 (2007: 13.853, 2006: 15.062). In 2008 is voor 38,6 miljoen euro in het RAI-complex geïnvesteerd, voor het merendeel besteed aan het RAI Elicium. Dit nieuwe, gezichtbepalende gebouw van Amsterdam RAI wordt in september 2009 geopend en betekent de afronding van een uitgebreid meerjarig investeringsprogramma van 111 miljoen euro gericht op ‘upgrading’. Met de toevoeging van het RAI Elicium kan Amsterdam RAI zich nadrukkelijker bewegen op de markt van de grote, internationale meerdaagse evenementen. Naast dit duurzaamheidsverslag brengt RAI Holding B.V. ieder jaar een algemeen jaarverslag uit. Hierin staan alle relevante ontwikkelingen van het afgelopen jaar en de daarbij behorende cijfers. Voor deze cijfers verwijzen wij u graag naar dit algemene jaarverslag. Bron: Amsterdam RAI website

4 Financiële resultaten Amsterdam RAI Duurzaamheidsverslag

[ 19

Dit duurzaamheidsverslag gaat over Amsterdam RAI B.V. Het is ons eerste duurzaamheidsverslag. Met dit verslag rapporteren wij over 2008. Daarnaast geven we een indruk van de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid die Amsterdam RAI de komende jaren voor ogen heeft. Dit verslag is bedoeld voor iedereen die belangstelling heeft voor onze organisatie en activiteiten en onze impact op duurzaamheid.

5 Over dit jaarverslag 20 ]

Wij zullen vanaf nu op regelmatige basis een duurzaamheidsverslag uitbrengen. Zo kunnen onze stakeholders onze voortgang op duurzaamheid volgen. Wij zijn erg benieuwd naar de reactie van onze stakeholders op dit duurzaamheidsverslag en we nodigen u dan ook van harte uit te reageren met opmerkingen, vragen en suggesties. U vindt onze contactgegevens in het colofon.

6

GRI tabel De indicatorentabel is gebaseerd op de richtlijnen voor duurzaamheidsverslaglegging van het Global Reporting Initiative (GRI). Wij zijn van mening dat op dit verslag over 2008 het C-niveau van de G3-richtlijnen van de GRI van toepassing is. Wij streven ernaar het rapporteringsniveau in komende verslagen te verhogen.

In onderstaande GRI tabel wordt per gekozen indicator aangegeven waar dit in het verslag wordt behandeld.

Indicator

Locatie

1.

Strategie en analyse

1.1

Een verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde van de organisatie

2.

Organisatieprofiel

2.1

Naam van de organisatie.

1 Kennismaken met Amsterdam RAI (p 4)

2.2

Voornaamste merken, producten en/of diensten.

1.1

Onze markt en diensten (p 5)

2.3

Operationele structuur van de organisatie.

1.2

Onze structuur (p 5)

2.4

Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie


2.5

Het aantal landen waar de organisatie actief


2.6

Eigendomsstructuur en de rechtsvorm.

1.2


2.7

Afzetmarkten

1.1

Onze markt en diensten (p 5)

2.8

Omvang van de verslaggevende organisatie.

Kerngegevens (jaarverslag 2008, p 4)

Voorwoord

2.9 Significante veranderingen tijdens de verslagperiode wat betreft omvang, structuur of eigendom.

2.10 Onderscheidingen die tijdens de verslagperiode werden toegekend

2.6 Waardering voor onze MVO prestaties (p 8)

3.

Verslagparameters

Verslagprofiel

N.V.T.

3.1 Verslagperiode (bijvoorbeeld fiscaal jaar of kalenderjaar) waarop de verstrekte informatie betrekking heeft.

5

Over dit rapport (p 20)

3.2

Datum van het meest recente verslag (indien van toepassing).

5


3.3

Verslaggevingscyclus (jaarlijks, tweejaarlijks, etc.)

5


3.4

Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan.

Colofon (p 23)

Reikwijdte en afbakening van het verslag

3.5

Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag

2.3

MVO-thema’s (p 7)

3.6

Afbakening van het verslag

5:



[ 21

Indicator

Locatie

3.7 Vermeld eventuele specifieke beperkingen voor de reikwijdte of afbakening van het verslag.

N.V.T.

3.8 Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden, dochterondernemingen in gedeeltelijk eigendom, gehuurde faciliteiten, uitbestede activiteiten of andere entiteiten die de vergelijkbaarheid tussen verschillende verslagperioden of verslaggevende organisaties aanzienlijk beïnvloeden.

N.V.T.

3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder verstrekte informatie

N.V.T.

3.11 Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes

N.V.T.

6

GRI tabel (pg 21)

1.2


4.2 Geef aan of de voorzitter van het hoogste bestuurslichaam eveneens een leidinggevende functie heeft

1.2


4.3 Voor organisaties met een enkelvoudige bestuursstructuur: vermeld het aantal onafhankelijke en/of niet-leidinggevende leden van het hoogste bestuurslichaam.

1.2


4.4 Mechanismen die aandeelhouders en medewerkers de gelegenheid geven om aanbevelingen te doen aan of medezeggenschap uit te oefenen op het hoogste bestuurslichaam.

1.3

Corporate Governance (p 5)

3.5

Medewerkers (p 16)

4.15 Basis voor inventarisatie en selectie van belanghebbenden die moeten worden betrokken.

2.4

Onze stakeholders (p 8)

Prestatie-indicatoren

2.4

Onze stakeholders (p 8)

Economische prestatie-indicatoren

EC1 Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd.

Milieu prestatie-indicatoren

Kerngegevens (jaarverslag 2008, p 4)

EN4 Indirect energieverbruik door primaire bron.

3.1

Energie en klimaat (p 10)

EN5 Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntieverbeteringen

3.1


3.1 EN6 Initiatieven ten behoeve van energie-efficiëntie of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten, evenals verlagingen van de energie-eisen als resultaat van deze initiatieven


EN7 Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruik en reeds gerealiseerde verlaging

3.1


EN8 Totale wateronttrekking per bron

3.1


EN22 Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode

3.3

Water (p 13)

3.4

Afval (p 14)

3.5

Medewerkers (p 16)

3.5

Medewerkers (p 16)

GRI-inhoudsopgave

3.12 GRI Tabel

4.

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid

Bestuursstructuur

4.1

De bestuursstructuur van de organisatie

Overleg met belanghebbenden

4.14 Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokken.

EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron.

Sociale prestatie-indicatoren: Arbeidsomstandigheden

LA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio

22 ]

Colofon Redactie Niseth van der Meulen en Corporate Communicatie Amsterdam RAI Advies en tekst BECO Groep Rotterdam Vormgeving Vormplan Design, bno Amsterdam Contact Amsterdam RAI ontvangt graag uw reactie op het duurzaam jaarverslag via [email protected]


[ 23

Amsterdam RAI Europaplein 1078 GZ Amsterdam Postbus 77777 1070 MS Amsterdam T 020 549 12 12 F 020 646 44 69 www.rai.nl

Amsterdam RAI Duurzaamheidsverslag

Recommend Documents