Amina is een doorzetter Een openhartig gesprek met moeder Wendy

pure NIEUWBOUW Sophia Revalidatie Ik ben geen patiënt, ik ben een topsporter Voor elk voetprobleem een passende oplossing

dereen Voor ie tie evalida r t e m die ft en hee te mak gt) (of krij

Amina is een doorzetter Een openhartig gesprek met moeder Wendy

Colofon Pure Kracht is een eenmalige uitgave ter gelegenheid van de officiële opening van de nieuwbouw van Sophia Revalidatie Den Haag.

Concept Dorien Korsten Hoofd- en eindredactie Joyce Overgaag Plaatsvervangend eindredacteur/redacteur Deborah Huisman Redactie Sophia Revalidatie: Judig Blaauw, Debbie Buisman, Jacomijn Harmsen, Jorit Meesters, Marian Taffijn, Mirjam van Tol en Marieke Verhaagen Penders Voetzorg: Ivo Franssen en Tony Schreurs Contact Vragen en opmerkingen voor de redactie: Sophia Revalidatie, afdeling Marketing Communicatie & Fondsenwerving Vrederustlaan 180, 2543 SW Den Haag T 070 - 3593564 [email protected] www.SophiaRevalidatie.nl Fotografie Wouter Brave, Inge Hondebrink, Mariel Kolmschot (cover+coververhaal), John Lewis Marshall (architectuur), Bianca Rietman, Gerhard van Roon en Miranda Vijfvinkel

Aan dit nummer werkten mee Joost Berger, Nynke Besemer, Kees van den Bosch, Pascal Bruijnen, Fredrik Grimbergen, Gerard Groenendijk, Carmen van Hagen, Klaasjan van Haastrecht, Amina Jibriel, Wendy Jibriel, Arend de Kloet, Robin van Koppen, Egbert Kruijver, dhr. Mannot, Manon, Henny Renne, Patrick Scheepbouwer, Fred Scholsberg, Peter Tentij, Jim Svenøy, Hannah Veldt, Roeli Wierenga, Ebert van der Wal en Petra Neumann

2 | PURE KRACHT

Vormgeving CieremansVanReijn, Den Haag

Een krachtig welkom! Voor u ligt Pure Kracht. Met dit magazine laten wij zien dat patiënten in hun kracht staan en wat zij met revalidatie, ondanks hun aandoeningen of beperkingen, kunnen bereiken. Ik ben ervan overtuigd dat een positieve beleving het revalidatieproces stimuleert. Ook innovaties en e-health, onmisbaar in een revalidatieziekenhuis, spelen hierin een rol en komen terug in dit magazine. In dit blad is er veel aandacht voor de beleving van de patiënt. Hoe ervaart een patiënt zijn revalidatie en de omgeving waarin hij dat doet? Wat zijn daarbij de verwachtingen en hoe kan bijvoorbeeld kunst in de nieuwbouw daaraan bijdragen? We proberen de zorg dichtbij patiënt te brengen. Onze revalidatieartsen werken in zes ziekenhuizen en zes grote verpleeghuisorganisaties in de regio. Daarnaast kunnen patiënten bij ons terecht op acht verschillende locaties in Den Haag, Delft, Gouda en Zoetermeer. Een van die acht locaties is ons nieuwe gebouw aan de Vrederustlaan in Den Haag. Het is een prachtig en duurzaam gebouw met prettige zichtlijnen, waarin een healing environment is gecreëerd. Een open, licht en overzichtelijk gebouw, met hier en daar een gezellig hoekje om te zitten en een fijne leestafel.

Met trots presenteren wij Pure Kracht

In ons nieuwe pand hebben ook een aantal huurders een onderkomen gevonden waarmee we veelal samen optrekken. Eén van de samenwerkingen is met Penders Voetzorg. Sinds 1988 werken zij al samen met de behandelaren in Delft en in de nieuwbouw van de locatie Den Haag wilden zij natuurlijk niet ontbreken. Samen opgaan is veel leuker: en daarom heeft Penders Voetzorg heeft ook een aandeel in dit blad. Veel plezier met het lezen van Pure Kracht.

Mw. drs. M.E. (Marien) van der Meer Raad van Bestuur Sophia Revalidatie

3

“Roze is mijn lievelingskleur!” Amina:

4 | PURE KRACHT

59 6

In deze Pure Kracht: BIJZONDER VERHAAL

Amina laat zo veel meer zien dan ze voorspellen Vier jaar oud en een doorzetter ... 12

6 9 10 14 17 18 24 32 36 37 40 44 46 49 50 52 54 56 59

Acht locaties Mijn kracht - Peter Tentij Meer dan revalidatie alleen Kennis en kwaliteit groeien in het Kenniscentrum Krachtig materiaal Op eigen kracht - Robin van Koppen Het kind centraal - samenwerking met onderwijs Voor elk voetprobleem een passende oplossing Geen weeïge lucht - column Debbie Buisman Ingezonden brief Onderzoekskracht Méér dan therapie In zeven stappen vrijer bewegen Kopzorgen ... Laat je niet gek maken?! Serious Gaming Kunst van Ahmet Polat Vakmanschap blijft meesterschap Stripverhaal - Ik ben een topsporter! Recept Pindasoep

32

26

p.26

NIEUWBOUW SOPHIA REVALIDATIE DEN HAAG 12 22 34 43

De architect MAS Architectuur - Joost Berger De bouwer Bouwbedrijf Waal - Ebert van der Wal en Kees van den Bosch De nieuwbouwcoördinator Sophia Revalidatie - Henny Renne De patiënt Fred Scholsberg

56

HET VAK 16 20 38 48

Revalidatieseksuoloog Podotherapeut Orthopedisch schoentechnicus Revalidatiearts in opleiding

5

Joyce Overgaag | Sophia Revalidatie

Sophia Revalidatie biedt al sinds 1880 medischspecialistische revalidatie voor kinderen, jongeren en volwassenen. Het doel van de revalidatiezorg is de patiënt te helpen de door hem/haar gewenste rol in de samenleving (weer) zo goed mogelijk te vervullen ondanks eventuele participatieproblemen.

650 medewerkers vrijwilligers

5.500

PATIËNTEN OP JAARBASIS WAARVAN

1.500 KINDEREN

locaties 6 | PURE KRACHT

Sophia Revalidatie Den Haag

Sophia Revalidatie is een revalidatiecentrum met een geschiedenis die terugvoert tot 1880. In dat jaar werd ter nagedachtenis aan koningin Sophia, de eerste vrouw van koning Willem III, een stichting opgericht: de Sophia Stichting. Deze stichting begon als zomerziekenhuis voor kinderen van minvermogenden en groeide uit tot het huidige revalidatiecentrum. De locatie beschikt over een kliniek met 80 bedden verdeeld over twee etages en biedt daarnaast poliklinische revalidatie voor zowel volwassenen als kinderen aan.

7

De polio-epidemie in de jaren 50 versnelde de opening van een revalidatiecentrum in de gemeente Delft. In 1957 was de Stichting Revalidatiecentrum Delft en Omstreken een feit en werd een begin gemaakt met de behandeling van lichamelijk gebrekkige kinderen. Ook hier volgden de verschillende patiëntengroepen elkaar op en werd een eigen mytylschool opgericht. In 1991 fuseert de Sophia Stichting met de Stichting Revalidatiecentrum Delft en Omstreken in de nieuw opgerichte Sophia Stichting, die Sophia Revalidatie als naam voert. In Delft kunnen zowel volwassenen als kinderen terecht voor poliklinische revalidatie.

Sophia Revalidatie Delft

Begin jaren 90 ging de locatie in Gouda van start in de voormalige psychiatrievleugel van de Jozeflocatie van het Groene Hart Ziekenhuis. Sinds 2009 heeft deze locatie een eigen gebouw aan de Büchnerweg. In Gouda wordt poliklinische revalidatie aan zowel volwassenen als kinderen geboden.

Sophia Revalidatie Gouda

Hartrevalidatie Den Haag Het HagaZiekenhuis en Sophia Revalidatie bieden sinds 2007 gezamenlijk een hartrevalidatieprogramma voor volwassen patiënten aan onder de naam Hartrevalidatie Den Haag. Haga Hand- en Polscentrum Samen met het HagaZiekenhuis heeft Sophia Revalidatie een Hand- en Polscentrum opgestart. Sophia Revalidatie verzorgt hierbinnen de revalidatiebehandeling voor zowel volwassenen als kinderen.

Sophia Revalidatie Westeinde In 2003 startte een behandelunit binnen de muren van het MCH (Medisch Centrum Haaglanden). Deze behandelunit is gericht op volwassenen.

8 | PURE KRACHT

Sophia Revalidatie Zoetermeer Op 1 oktober 2008 opende de locatie in Zoetermeer haar deuren aan de Kadelaan in het Hannie van Leeuwengebouw. Deze locatie biedt poliklinische revalidatie voor volwassen patiënten aan.

Tyltylcentrum De Witte Vogel Tyltylcentrum De Witte Vogel is een tyltylschool en kinderdagcentrum (0-18 jaar). Kinderen op een tyltylschool zijn (ernstig) meervoudig gehandicapt en hebben een revalidatiebehandeling nodig. Sophia Revalidatie verzorgt deze behandeling bij Tyltylcentrum De Witte Vogel.

r straks ‘Mijn doel: hie r uit!’ lopend de deu

Deborah Huisman | Sophia Revalidatie

Gitaar

“Ik heb een gitaar op mijn kamer, van Sophia Revalidatie. Ik zag dat die mogelijkheid hier was en ben naar de muziektherapeute toe gegaan. Mijn elfjarige zoontje zit momenteel op gitaarles. Het leek me heel erg leuk om dan samen te kunnen oefenen en spelen. Muziek speelt een belangrijke rol in mijn leven. Ik ben al heel vaak naar optredens en festivals geweest. Het is lekker om af en toe even te spelen op mijn kamer, daarom is het zo fijn om een eigen kamer te hebben. Je kunt je terugtrekken wanneer je dat wilt, maar ook andere mensen opzoeken op de afdeling.”

Laptop “Ik werk voor bouwmaatschappij BAM en momenteel ben ik al rustig een beetje aan het werk. Mijn laptop heb ik hier en ik werk als ik daar tijd en puf voor heb. Het is best druk zo met allerlei therapieën. Het werk is wel werk zonder tijdsdruk, maar zo kan ik alsnog bezig blijven.”

Prothese

“In verband met mijn suikerziekte, die ik al sinds mijn elfde heb, is op 10 januari mijn onderbeen afgezet. Ik heb nu een prothese, maar daar moeten wel steeds aanpassingen aan gedaan worden. Ik heb er pas voor het eerst mee gelopen. Helaas kreeg ik toen wel last van een wondje. Maar ik heb een duidelijk doel voor ogen: ik wil hier straks lopend de deur uit.”

Rijbewijs “Doordat ik mijn linkeronderbeen nu mis, mag ik niet zomaar weer in een handgeschakelde auto rijden. Hiervoor zou ik opnieuw mijn rijbewijs moeten halen, maar dan met mijn prothese - die ik net heb. Dat zag ik niet zitten, dus heb ik ervoor gekozen om te zorgen dat mijn rijbewijs wordt omgezet naar een rijbewijs voor een automaat. Dat is wel een heel geregel, maar het geeft me ook wel weer kracht.”

Kracht

Peter Tentij (55) verblijft sinds 20 januari 2014 in de kliniek. Welke dingen geven hem kracht?

9

Tony Schreurs | Penders Voetzorg

Directie Penders Voetzorg: links Ivo Franssen, algemeen directeur, rechts Henk Engelen, technisch directeur

10 | PURE KRACHT

Meer dan revalidatie alleen … In gesprek met Ivo Franssen, algemeen directeur van Penders Voetzorg, één van de huurders in het souterrain van Sophia Revalidatie.

“Onze verbondenheid met Sophia Revalidatie gaat terug tot eind jaren 80, toen wij een ruimte gingen huren bij Sophia Revalidatie Delft”, geeft Ivo Franssen aan. “Nu, zo’n 25 jaar later, zijn wij verheugd en trots dat we ook een deel kunnen uitmaken van Sophia Revalidatie Den Haag.” Penders Voetzorg is inmiddels op vele locaties van Sophia Revalidatie werkzaam als leverancier van oplossingen voor voetproblemen. Wekelijks zijn er spreekuren in Bronovo, Medisch Centrum Haaglanden (ook wel MCH genoemd), Zoetermeer en in Delft en Gouda, waar Penders Voetzorg ook een vestiging heeft. “Met Hans Borgsteede, inmiddels oud-bestuurder, had ik veelvuldig contact over de plannen om een nieuw revalidatiecentrum te bouwen. Daarbij was het voor mij steeds duidelijk dat we ofwel moesten kiezen voor een kleine, beperkte servicelocatie, dan wel voor een complete overgang van onze Haagse vestiging aan de Televisiestraat naar het revalidatiecentrum. Ik ben blij dat we voor dat laatste hebben gekozen. Op deze manier kunnen we een volwaardige dienstverlening bieden aan zowel de artsen en patiënten binnen het centrum, als die daarbuiten.” De nieuwe locatie van Penders is fraai gesitueerd in het souterrain en is meteen een blikvanger als je na enkele tientallen meters het liftblok hebt bereikt. In de vestiging vind je vier optimaal uitgeruste en comfortabel ingerichte praktijkruimtes en een gezellige ontvangsten wachtruimte. Leuk detail: de grootste paskamer is voorzien van een unieke wanddecoratie in de vorm van een meterslange foto van de skyline van Den Haag. “We beschikken tevens over een goed uitgeruste werkplaats, waardoor we al tijdens het spreekuur direct kleine reparaties en aanpassingen kunnen doen. Dat hadden we met alleen een servicelocatie nooit kunnen bieden.”

Meer over innovaties op het gebied van schoentechniek leest u op pagina 55 van deze Pure Kracht.

Gevraagd naar de ambities die Penders Voetzorg in Den Haag heeft, geeft de directeur van het oorspronkelijk Limburgse bedrijf aan: “We willen ons onderscheiden door onze professionele en tegelijk persoonlijke aanpak. We hebben in 35 jaar tijd een brede expertise opgebouwd binnen het bedrijf en zijn voortdurend bezig om te innoveren. Zo zijn we recent gestart met een project in deze vestiging om schoeisel met behulp van digitale scantechnieken aan te meten. We besteden veel tijd en aandacht aan kennisontwikkeling om zodoende de kwaliteit van de door ons geboden voetzorg nog verder te verhogen.” Het team van Penders Voetzorg in Den Haag bestaat uit drie orthopedische schoentechnici, waarvan er één ook orthopedisch technoloog (HBO) is en een tweede tevens een studie ‘We willen ons onderscheiden bewegingstechnologie heeft afdoor onze professionele en gerond en op dit tegelijk persoonlijke aanpak’ moment nog een ve r vo l g studie bewegingswetenschappen doet. Daarnaast zijn er ook podotherapeuten werkzaam in de nieuwe vestiging van Penders. Zij houden zich met name bezig met steunzolen en andere lichte hulpmiddelen voor voetproblemen. Tot slot hebben we Ivo Franssen de vraag voorgelegd welke speerpunten hij voor zichzelf en zijn bedrijf ziet in de samenwerking binnen de muren van het nieuwe revalidatiecentrum. “Zoals we in Delft succesvolle spreekuren hebben op het gebied van kinderrevalidatie en de diabetische voet, zo zou ik het liefst ook in Den Haag toe willen werken naar een duidelijk profilering van de expertise en ervaring voor specifieke doelgroepen binnen de revalidatie die aangewezen zijn op een schoentechnisch hulpmiddel van hoge kwaliteit.”

11


MAS Architectuur Joost Berger Sinds wanneer zijn jullie betrokken bij de nieuwbouw van Sophia Revalidatie? Voordat we ons bezighielden met de nieuwbouw, waren we al sinds 1988 betrokken bij Sophia Revalidatie door de verbouwing van de locatie in Delft. Vanaf 2004 zijn we bezig met de nieuwbouw in Den Haag. We hebben geholpen om het zogenoemde ‘programma van eisen’ op te stellen. Aanvankelijk voor andere locaties, maar uiteindelijk voor een ontwerp op eigen terrein. Die stap is eind 2009 gezet. Wat was er belangrijk bij het ontwerpen? Veel daglicht stond op de wensenlijst. Ook veiligheid van de gebruikers en aandacht voor de kwaliteit van het verblijf waren erg belangrijk. Die veiligheid vertaalt zich bijvoorbeeld in extra stevige trapleuningen en de ‘bolletjes’ op de glazen wanden bij het Binnenhof. Er is gekozen voor klimaatplafonds. Dit is voor de patiënt erg behaaglijk en bovendien nog eens energiezuinig. Een eigen kamer voor iedere patiënt zat ook in het wensenpakket. Verder heeft het restaurant een centrale positie in het gebouw gekregen. Het is de bedoeling dat de patiënt wordt uitgedaagd om te bewegen en daarvoor wordt het hele gebouw ingezet. Als het maar enigszins kan, dan wordt van de patiënten verwacht dat ze naar het restaurant gaan om daar te eten in plaats van op de eigen kamer of afdeling. Een blikvanger is natuurlijk het Binnenhof met de grote witte ‘boom’. Oriëntatie is erg belangrijk, want zorggebouwen zijn vaak ook grote gebouwen. Mensen vinden het heel plezierig om te weten hoe ze weer naar buiten kunnen komen. Het Binnenhof kun je vanuit nagenoeg elke plek in het gebouw zien. Dan weet je weer waar je bent. De gangen zijn ook niet erg lang, want we hebben geprobeerd om het gebouw zo compact mogelijk te maken en de loopafstanden in de hand te houden. Hoe verliep de samenwerking? Sophia Revalidatie is een hele plezierige opdrachtgever, die de architect de vrijheid geeft binnen een project. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je gewoon maar kan doen wat je wilt: veel ligt vast in het programma van eisen. Hoe deze eisen worden vertaald naar het gebouw, daar zijn wij voor en daar kregen we veel vrijheid in. Het is wel belangrijk dat het gebouw aansluit bij de identiteit van het bedrijf zelf. Dat zie je aan al onze gebouwen: niets lijkt op elkaar, omdat we de ziel van de plek en de opdrachtgever erin willen stoppen. Bent u tevreden over het eindresultaat? Ja, ik ben zeer tevreden. Kijk, een 10 geef ik nooit, maar ik denk dat de hele sfeer die er hangt buitengewoon goed uitkomt. Ik denk dat het een bijzonder gebouw is in het zorglandschap in Nederland, zeker ook qua sfeer binnen. De gevel is nagenoeg onderhoudsvrij, dus ik hoop dat hij er over 20 jaar nog bijna net zo uitziet als nu.

‘De patiënt wordt uitgedaagd 12 | PURE KRACHT

BOUW NIEUW alidatie Rev Sophia AG DEN HA

MAS Architectuur is een bureau met een zeer lange historie. Opgericht in 1865 hielden zij zich aanvankelijk vooral bezig met het ontwerpen van kerken en kloosters. Het bureau heeft in de loop der jaren ook veel expertise vergaard op het gebied van zorg en onderwijs.

om te bewegen’ 13

Jacomijn Harmsen | Sophia Revalidatie

14 | PURE KRACHT

Kennis en kwaliteit groeien in het Kenniscentrum Het Kenniscentrum creëert kansen, kennis en initiatieven, en stimuleert om de beste kwaliteit van zorg doelmatig, vernieuwend, veilig en efficiënt te realiseren.

Voor deze uitdaging staan medewerkers van het Kenniscentrum dagelijks. De afdeling werd twee jaar geleden opgericht om ervoor te zorgen dat medewerkers met kennis en kwaliteit elkaar opstuwen naar grotere hoogten. Nu, twee jaar later, werken 21 medewerkers binnen de drie pijlers (kwaliteit & veiligheid, onderzoek en opleiden) en komen gezamenlijke projecten van de grond. Projecten die we met eigen medewerkers uitvoeren, maar zeker ook projecten waarin we samenwerken met andere organisaties om het beste in elkaar naar boven te halen.

met je in de praktijk. Sinds kort helpen Wii games je ook bij de revalidatie, bijvoorbeeld door virtueel te leren koken. Achter de Wii leer je schudden, roeren, hakken en afgieten. Op een veilige, maar vooral leuke manier geven videogames een extra dimensie aan de therapie. Het Kenniscentrum verschaft faciliteiten en doet onderzoek om effectiviteit en patiënttevredenheid van het trainen met de Wii te bewijzen, samen met De Haagse Hogeschool. Het Kenniscentrum zet zich in om samen met behandelaars, artsen, studenten en verpleegkundigen kwalitatief nog betere zorg te kunnen bieden.

Goede ideeën in praktijk brengen Het Kenniscentrum brengt goede ideeën van de werkvloer in praktijk. We voegen daar metingen, wetenschappelijk onderzoek en toetsing aan toe, zodat we kunnen laten zien aan patiënt, familie, revalidatiecentra, andere zorginstellingen en zorgverzekeraars dat onze behandelingen effectief zijn en kwaliteit bieden. Ons Youtubekanaal is een voorbeeld van zo’n samenwerking. Hier zijn filmpjes te vinden van allerlei oefeningen in de revalidatie. Zoals het in en uit de auto stappen als je moeilijk kunt bewegen en logopedie-oefeningen - hoe spreek je op de juiste manier wanneer je door een hersenbloeding moeite hebt met praten. Patiënten kunnen thuis nog eens nakijken hoe de oefeningen die zij in de therapie hebben geleerd correct moeten worden uitgevoerd. Op deze manier geven we de patiënt zo veel mogelijk eigen regie, in je eigen tijd, op je eigen plek. Zie ook Youtube. com/RevalidatiebijSophia

Mening van de patiënt, onze zorg! Als je wilt blijven leren, dan is het van belang om op andere manieren naar de mening van patiënten te luisteren. Ook na ruim 130 jaar ervaring is het belangrijk om te blijven leren. Leren van de mening, de behoeften en tips van patiënten, partners en familieleden over wat wij nog beter kunnen doen. Daarom organiseren wij spiegelgesprekken, patiënttevredenheidsonderzoeken, evaluatiegesprekken en exitgesprekken, analyseren wij de klachten en pluizen onze (digitale) ideeënbus uit. Alles om onze zorg onder de loep te nemen.

Therapie of TherapWii? Na een hersenbloeding opnieuw leren koken? Voor veel mensen is koken de normaalste zaak van de wereld, maar na een hersenbloeding moet je dit vaak opnieuw leren. De ergotherapeut in het revalidatiecentrum leert je alle vaardigheden die je nodig hebt weer aan en oefent

Sophia Revalidatie Academy We hebben veel kennis en kunde in huis als het gaat om revalidatie, multidisciplinaire zorg en specifieke kennis over de fasen die een patiënt doorloopt wanneer hij moet leren leven met een handicap of beperking. Die kennis en kunde willen we verspreiden en dat doen we onder de noemer Sophia Revalidatie Academy. De Academy organiseert diverse activiteiten, zoals (na)scholingen, e-learning, workshops, congressen, trainingen en masterclasses. Dit aanbod is zowel extern als intern gericht: we richten ons op de professional, de patiënt en zijn omgeving. Geïnteresseerd in de mogelijkheden die de Academy te bieden heeft? Kijk op www.SophiaRevalidatie.nl/academy

15

Het vak


‘Ik ben trots om hier als seksuoloog te werken’

Egbert Kruijver werkt sinds zeven jaar als revalidatieseksuoloog bij Sophia Revalidatie. Naast de zorgverlening is hij via het Kenniscentrum ook in te huren voor klinische lessen en lezingen en dergelijke. Momenteel doet hij ook wetenschappelijk onderzoek naar de langetermijneffecten van een beroerte op relaties en seksualiteit. Op de foto is Egbert (rechts) in gesprek met collega-revalidatieseksuoloog Jim Bender (links).

Revalidatieseksuoloog Een seksuoloog is niet het eerste waar je aan denkt bij revalideren. Dat klopt, die reactie krijg ik vaker. Dan leg ik uit dat eigenlijk alle chronische aandoeningen en lichamelijke beperkingen invloed kunnen hebben op alle levensgebieden. Deze hebben dus logischerwijs ook impact op relaties, intimiteit en seksualiteit. Hoe komt een patiënt in aanraking met de seksuoloog? Sophia Revalidatie besteedt structureel aandacht aan zorgen van patiënten rondom relaties, intimiteit en seksualiteit. We hebben onze proactieve werkwijze in ons beleid vastgelegd. In de kliniek zie ik alle patiënten voor een kennismaking en daarmee geven we aan; we weten uit ervaring dat het invloed kan hebben op je relaties, intimiteit en seksualiteit en dat het niet makkelijk is om dit zelf aan te kaarten. Je moet het als instelling op de agenda zetten. Ik vind dat Sophia Revalidatie dit erg goed doet. Ik stel geen vragen over het seksleven, tenzij men zelf aangeeft daarover te willen spreken. Daarnaast geef ik veel informatie. Soms geven mensen aan dat ze op dat moment iets anders aan hun hoofd hebben. Ze kunnen daarom ook terugkomen in een later stadium. En patiënten die in behandeling zijn op de polikliniek? Van patiënten die poliklinisch revalideren, wordt de behoefte aan seksuologische hulp door de revalidatieartsen en andere behandelaren aan ons doorgegeven. Tijdens de introductiebijeenkomst, aan het begin van de poliklinische revalidatie, wordt al wel verteld dat de mogelijkheid er is om met een seksuoloog te praten. Patiënten komen meestal bij ons in de loop van het revalidatietraject. Ik ben blij dat we overal binnen Sophia Revalidatie werkzaam zijn. We zijn hierin echt een voorloper en daar ben ik trots op. Wat voor mensen en problemen kom je tegen in je werk als seksuoloog? Dat varieert ontzettend. Denk aan mannen met een hersenbloeding waarbij spontane erectieproblemen zijn ontstaan. Ik weet dat mannen

16 | PURE KRACHT

daar enorme zorgen over kunnen hebben. Een ander voorbeeld: als je gewend was dat je man altijd erg initiatiefrijk was en je je daardoor als vrouw heel gewenst en gewild voelde, dan kun je erg onzeker worden als dat is veranderd na het oplopen van hersenletsel. Dat moet je als seksuoloog ook uitzoeken: is er echt iets in de relatie dat niet goed zit, of is het puur het effect van het hersenletsel? Je werkt ook op de jongerenpoli. Met wat voor vragen komen zij? De meesten komen met de vraag hoe ze in contact komen met anderen en hoe ze verkering krijgen. Jongeren die al verkering hebben, komen met problemen als pijnklachten bij het vrijen en geen zin hebben. Die eerste vraag is overigens heel kenmerkend voor de groep die van jongs af aan een beperking heeft: zij zijn extra bang voor afwijzingen. Daarnaast is er hun hele leven door Jan en alleman aan hun lichaam gezeten, waardoor ze vaak aseksueel zijn opgegroeid. Ze moeten dus op een andere manier naar hun lichaam gaan kijken. Hoe word je seksuoloog in de revalidatiezorg? Er is geen specifieke opleiding tot revalidatieseksuoloog, maar natuurlijk wel de opleiding om seksuoloog te worden. Dan kom ik bij mijn collega Jim Bender, hij is in Nederland één van de pioniers geweest die revalidatieseksuologie op de kaart heeft gezet. Hij heeft ontzettend veel lezingen in stad en land gegeven en op congressen gesproken; zo heb ik hem ook leren kennen. Hij heeft mijn interesse gewekt om revalidatieseksuoloog te worden. Geeft het zijn van een seksuoloog in de revalidatie extra voldoening tegenover de reguliere zorg? Ik merk wel dat ik echt trots ben om hier te werken. Ik denk dat dat ook komt doordat iedereen hier bezig is met beter worden en vooruitgaan. Er hangt een positieve sfeer.

Krachtig materiaal Patiënten met bewegingsproblemen waarbij de reguliere hulpmiddelen niet voldoende zijn, kunnen bij de afdeling Revalidatietechniek terecht. Hier worden aanpassingen op rolstoelen gemaakt, maar ook andere hulpmiddelen die dagelijks gebruikt worden. Alle aanpassingen van de revalidatietechniek zijn handwerk en geven patiënten meer vrijheid: enorm krachtig materiaal dus!

Een 3D-geprint opbouwkruis om een elektrische rolstoel te kunnen bedienen met een beperkte handfunctie.

In hoogte verstelbare vorkstandaard om te eten met een beperkte handfunctie, zonder dat hierbij constante hulp van anderen nodig is (gebaseerd op een ontwerp van Joop Hertog). Draaischijf met elektrische hulpmotor, om zelfstandig uit bed te kunnen opstaan en naar de rolstoel te draaien.

Op maat gemaakt schrijfhulpmiddel.

17


Op eigen kracht Vanaf zijn 14e ging Robin van Koppen paragliden in Frankrijk. “Gewoon een weekje vakantie, waarin je wordt opgeleid en je materialen kan gebruiken,” aldus de nu 34-jarige Robin. Het derde jaar in Frankrijk, als hij 16 is, gaat het mis.

Het ongeval “Ik kwam in een zogenoemde kurkentrekker terecht”, legt Robin uit. “Nadat ik mijn reserveparachute had getrokken was ik ‘out’ en ben ik gecrasht.” Met de helikopter wordt hij naar Zwitserland gebracht. Daar wordt een gebroken rug geconstateerd. Zijn tweede lendenwervel was verbrijzeld. “Je kunt je wel voorstellen wat voor telefoontje je ouders dan krijgen. Diezelfde avond stonden ze aan m’n bed in het ziekenhuis.” Na de operatie, waarbij ruggenwervels worden vastgezet, ligt hij een week op de intensive care voordat hij per vliegtuig weer naar Nederland wordt vervoerd. Revalidatie “De Nederlandse artsen zeiden tegen mijn ouders dat ze zich erop in moesten stellen dat ik nooit meer zou lopen”, zegt Robin. “Gelukkig hebben mijn ouders mij dit nooit verteld.” Na een ziekenhuisverblijf van twee maanden in het MCH Westeinde gaat hij naar Sophia Revalidatie. “Volgens mij is het menselijk dat je vooral positieve dingen onthoudt. Natuurlijk zal ik ook wel negatieve dingen hebben gehad en was het heftig, maar over het algemeen heb ik best leuke herinneringen aan die periode.” Na drie maanden opname is Robin nog drie maanden poliklinisch in behandeling. “Toen ik binnenkwam vanuit het ziekenhuis, kon ik bijna niks. Vlak voor Sinterklaas mocht ik naar huis en waren we nog aan het kijken voor een sportrolstoel”, vertelt hij. “In januari bleek dat ik die eigenlijk niet nodig had.” Robin blijft gedurende het hele proces heel positief. “Ik denk dat mijn leeftijd daarin ook heeft geholpen, het was een beetje jeugdige naïviteit en overmoed”, grinnikt hij. “Natuurlijk zijn er ook genoeg tranen gevloeid, maar ik heb altijd geprobeerd om lol te blijven hebben. Ook met mijn medepatiënten.” Na de revalidatie Helaas krijgt Robin in 2007 een lichamelijke dip. De dip is zo heftig dat Robin op een gegeven moment nog maar weinig kan zitten en maar halve dagen – soms liggend in bed – kan werken. Na lang doormodderen revalideert hij van december 2009 tot en met mei 2010 nogmaals poliklinisch bij Sophia Revalidatie. “Toen ik terugkwam … Ik wil niet zeggen dat het voelde als thuiskomen, maar ik merkte wel dat er nog steeds dezelfde relaxte sfeer hing. Ik heb het nooit als

18 | PURE KRACHT

zwaarmoedig ervaren.” De fysiotherapie helpt hem er weer bovenop. De oefeningen blijft hij trouw doen, ook nu nog. En hoe gaat het grenzen aangeven en je erbij neerleggen? Robin kijkt vertwijfeld. “Moeilijk”, geeft hij toe. “Dat vind ik het moeilijkste aan het geheel; naar je lichaam blijven luisteren en niet te ver gaan.” Onvermijdelijk is natuurlijk de vraag of hij nog eens gaat paragliden. Hij lacht, deze vraag had hij wel verwacht. “Ik heb het niet meer gedaan, maar heb wel altijd gezegd het weer te gaan doen als mijn ouders dement zijn. Maar ja, nu heb ik kinderen … Paragliden is een veilige sport, zolang je het doet op de manier zoals het bedoeld is en er veilig mee omgaat.” En als je geen pech hebt natuurlijk, zoals Robin. “Ik was juist iemand die ging voor veiligheid en zekerheid.” Advies “Het is heel makkelijk om, als je onder behandeling bent, of dat nu klinisch of poliklinisch is, te denken: ik blijf deze oefeningen doen en het gaat straks helemaal goed”, vertelt Robin uit eigen ervaring. “Dat is ook zo, maar op een gegeven moment merkt iedereen dat je het iets minder gaat doen. Als je niemand hebt die achter je kont aan zit dan ga je versloffen. Dat is menselijk, maar je moet op tijd weer bijtrekken. Ik heb daar af en toe ook moeite mee.” Robin bedenkt daarom iets slims. Hij spreekt af met ‘De artsen zeiden dat ik nooit zijn fysiotherapeut dat ze al de oefeninmeer zou kunnen lopen’ gen die Robin moet doen op video vastlegt. Zo kan hij na vier jaar zijn geheugen nog opfrissen met de juiste oefeningen, inclusief aanwijzingen van de fysiotherapeut. “Ik ben er heel blij mee en gebruik ze nog steeds!” Ook is het volgens hem goed om te weten en te vragen waarom je een bepaalde oefening moet doen. “Als je weet waarvoor je het doet, is de kans groot dat je de oefening beter gaat doen en het totaalplaatje snapt.” Zelf heeft hij ook nog stappen te maken: “Ik heb nu eigenlijk nog te veel last van mijn rug en zit weer iets onder het niveau dat ik had na mijn laatste behandeling. Ik wil ervoor zorgen dat ik daar weer bovenop kom en dat die proactieve houding qua lichaamsonderhoud een gewoonte wordt.”

Naam: Robin van Koppen Leeftijd: 34 Burgerlijke staat: woont samen met Marije (33) Kinderen: Fedde (3) en Fien (6 maanden) Beroep: ondernemer Creatieve Koppen en Bestegarage.nl

19


Het vak

‘Het is mooi om er uiteindelijk voor te kunnen zorgen dat een patiënt weer kan doen wat hij of zij lange tijd noodgedwongen moest laten’ Pascal Bruijnen (31) werkt al ruim elf jaar als podotherapeut bij Penders Voetzorg. Naast podotherapeut is hij ook volleerd orthopedisch schoentechnicus. Hij draait spreekuren op diverse locaties, waaronder Den Haag.

Podotherapeut Wat doet een podotherapeut bij Penders Voetzorg? Als podotherapeut behandel ik mensen met klachten aan voeten, enkels, knieën en rug die meestal vanuit de voeten zijn ontstaan. Maar ook de behandeling van huid- en nagelaandoeningen hoort erbij. Net als wondverzorging, vooral bij diabetici. Zelf ben ik onder andere verantwoordelijk voor podotherapeutische spreekuren binnen Sophia Revalidatie. Daarnaast draai ik diverse spreekuren in andere filialen van Penders Voetzorg. Ook ben ik wekelijks aanwezig bij het gezamenlijke spreekuur met zowel revalidatieartsen als vaatchirurgen en orthopedisch chirurgen. Specifiek in de regio Den Haag houden wij spreekuren in het MCH Westeinde (wondpoli) en uiteraard ook binnen het revalidatiecentrum. Wat doe je tijdens een spreekuur? Op de wondpoli van het MCH Westeinde behandel ik mensen met diabetes mellitus, waarbij ik me met name bezighoud met voetzorg, wondbehandelingen en advisering. Hierbij heb ik de ondersteuning van een pedicure gespecialiseerd in de diabetische voet. Mijn collega-podotherapeut participeert eenmaal per week in een multidisciplinair voetenteam waarin zij samen met een revalidatiearts en een wondverpleegkundige patiënten met diabetes mellitus en wonden (ulcera) behandelt.

Hoe ziet een spreekuurafspraak met jou eruit? Na een eerste kennismaking met mijn patiënt volgt altijd een uitgebreid onderzoek. Ik bekijk bijvoorbeeld het looppatroon en de bewegingsmogelijkheden van de patiënt en meet de voetstand. Zo bepaal ik wat de oorzaak van de klacht is en stel ik samen met de patiënt een behandelplan op. Er zijn veel effectieve behandelmethoden en hulpmiddelen die we hierbij kunnen inzetten, zoals steunzolen. Soms is preventief advies echter al voldoende. Wat geeft jou voldoening in je vak? Vooral het persoonlijke contact met mensen spreekt mij aan in mijn beroep. Wanneer klachten door een behandeltraject tijdelijk kunnen worden weggenomen, is dat natuurlijk een goed resultaat. Maar uiteindelijk gaan we voor een blijvende oplossing voor de patiënt. Daarom praat ik altijd met mijn patiënten over de belemmeringen die zij ervaren bij hun dagelijkse bezigheden en wat zij daaraan willen veranderen. Het is mooi om er uiteindelijk voor te kunnen zorgen dat een patiënt weer kan doen wat hij of zij lange tijd noodgedwongen moest laten: Vrijer bewegen! Dat is immers waar we bij Penders voor staan en daaraan draag ik graag mijn steentje bij.

Al in 1991 integreerde Penders Voetzorg de discipline podotherapie binnen de organisatie. Hiermee werd Penders één van de eerste totaalaanbieders op gebied van voetzorg. In Den Haag biedt Penders Voetzorg veel expertise op het gebied van de diabetische voet. 20 | PURE KRACHT

Testimonials ANNET VAN SOMEREN (39), MOEDER VAN LOTTE (10)

‘Ook de podotherapeut van Penders kijkt altijd goed mee of er signalen zijn die erop kunnen duiden dat de reuma is teruggekomen. We zijn heel blij met haar. Buiten het feit dat ze heel kundig is, benadert ze Lotte ook goed. Altijd op een vriendelijke manier die haar geruststelt. Daarom zorg ik altijd dat we een afspraak maken bij haar!’

BRAM MAASSEN (46)

‘ Penders heeft me van mijn pijnklachten afgeholpen en daar ben ik ontzettend blij om. Dat een paar steunzolen zo veel effect kan hebben, had ik vooraf niet kunnen bedenken.’

PIETER DE JONG (61)

‘Je hebt echt het gevoel dat je als patiënt gehoord wordt en dat is toch belangrijk. En er is ook altijd tijd voor een praatje over heel andere dingen. Dat maakt een bezoekje aan Penders nog gezellig ook!’

CHRISTEL WEVERS (38)

‘ Na een aantal weken kwam ik terug en werden de zolen in mijn sportschoenen geplaatst. En het hielp! Ik ben ook nu nog helemaal klachtenvrij, heb geen last meer van mijn knie. Geweldig! Die marathon gaat er komen, waar dan ook.’

JAN DE KLEER (78)

‘De orthopedisch schoentechnicus die mij behandelt is een plezierige man. Vriendelijk, behulpzaam en ontzettend geduldig. Je merkt dat hij zijn vak met passie uitvoert en dat hij er verstand van heeft. Hij heeft echt aandacht voor mijn klachten en probeert specifiek daarvoor een oplossing te vinden. Dat waardeer ik enorm.’

ANJA SCHREURS (64)

‘Ik ben trouwens niet alleen tevreden over de deskundigheid en de praktische aanpak van de mensen van Penders, maar ook over de manier waarop ze met je omgaan. Dat merk je al bij binnenkomst:

er is echt aandacht voor je en die is oprecht. Dat vind ik heel prettig.’

21


Bouwbedrijf Waal Ebert van der Wal en Kees van den Bosch Sinds wanneer zijn jullie betrokken bij de nieuwbouw van Sophia Revalidatie? Kees van den Bosch, bouwplaatsmanager Waal: “De opdracht is ons in september 2011 gegund. We zijn daarna driekwart jaar bezig geweest om alles te optimaliseren en te engineeren en zijn daarna pas gestart met bouwen. De opdracht is officieel verstrekt aan de bouwcombinatie met bouwbedrijf Weba. Op 11 juni 2012 zijn we gestart met de bouw. Voor de bouwvakvakantie werd de grond bouwrijp gemaakt en na de vakantie gingen het eerste betonwerk, de fundering en het zwembad de grond in.” Wat was de grootste hobbel gedurende het traject? Ebert van der Wal, directeur Waal: “Dat was toch wel het faillissement van Weba. Wij zaten samen met hen in een bouwcombinatie en toen vielen zij weg. Contractueel moest het nodige worden geregeld tussen Sophia Revalidatie, de curator en onze leveranciers. Wij hebben het toen alleen opgepakt. Door de openheid en het vertrouwen tussen Sophia Revalidatie en Waal is dit allemaal goed en zonder al te veel tijdsverlies verlopen.” Hoe verliep de samenwerking? Ebert van der Wal: “De samenwerking tussen alle betrokken partijen ging goed. Daarnaast kwamen we veel in contact met de patiënten en de medewerkers, waarvoor je het gebouw maakt. Er is door Sophia Revalidatie ook uitleg gegeven aan alle vaklieden die in de nieuwbouw werkten: voor wie bouwen we het nu? Dat committeert iedereen meer aan een gebouw dan wanneer je dat allemaal niet weet.” Kees van den Bosch: “Sophia Revalidatie heeft daar positief aan bijgedragen, ook door kleine dingen. Bijvoorbeeld dat we op hele koude dagen soep gebracht kregen. Die binding geeft in het gebouw een onwijs goede sfeer. Het geeft mij persoonlijk altijd meerwaarde om voor zorgklanten te bouwen. Ook kwamen er elke week een stuk of vijftien medewerkers van Sophia Revalidatie binnen kijken, dat vind ik gaaf. Dan krijg je binding!” Waar zijn jullie het meest trots op? Kees van den Bosch: “De grootste klus binnen in het gebouw was het plaatsen van de stalen boom. Dat is een spectaculair ding. Deze boom is eerst 3D uitgetekend en ook in de ruimte konden wij met een 3D-methode de ruimte maatvoeren. Op die manier konden de voorzieningen voor de trap al in de ruimte geplaatst worden. Dit sloot op de millimeter nauwkeurig aan op de trapconstructie die er later overheen kwam. Dat zijn wel hoogstandjes!” Ebert van der Wal: “Organisatorisch is het hele Binnenhof een plek waar bijna alle functies weer samenkomen, een centrale verkeersruimte. Ook in de bouwlogistiek was dit het geval. Het hele gebouw is in een slinger gebouwd, het Binnenhof is de ruimte die wordt gecreëerd door de ruimtes eromheen. Je bouwt dus als laatste hetgeen dat het meest complex is om te bouwen. Kees van den Bosch: vult aan: “De bouwkraan voor de boom stond ín het gebouw, op de plek net naast de boom.” Een hele onderneming dus Ebert van der Wal: “Het meest complexe, het Binnenhof, vergt het meeste werk. Dat weet je vooraf en dat is best spannend. Dan heb je de behandelruimtes en hele verdiepingen al gereed, maar in het Binnenhof concentreert het werk zich en daar loop je met heel veel mensen tot de laatste dag. De boom is dus echt een vlaggenstok, maar al dat glas, de trap en de houten gebogen wand maken het compleet en erg fraai.” 22 | PURE KRACHT


Waal is een middelgroot zelfstandig bouwbedrijf dat actief is in het westen van de Ranstad. Driekwart van hun werk bestaat uit woningbouw, de andere kwart van het bedrijf richt zich op de realisatie van maatschappelijke vastgoedprojecten zoals scholen en gebouwen met een zorgfunctie. Waal is opgericht in 1962 en bestaat dus ruim 50 jaar.

‘De boom is echt een vlaggenstok’ 23

24 | PURE KRACHT

Gerard Groenendijk | Sophia Revalidatie

SOPHIA REVALIDATIE SCHOLENGEBOUW (Nog te realiseren)

Het cluster Poliklinische Revalidatie Kinderen (PRK) van Sophia Revalidatie heeft vier locaties; Den Haag, Delft, Gouda en Tyltylcentrum De Witte Vogel.

HUIDIGE GEBOUW DE PIRAMIDE (Na de bouw van het nieuwe scholengebouw, wordt dit onderkomen gesloopt)

Samenwerking met onderwijs:

Het kind centraal In Gouda komen kinderen uitsluitend voor hun behandeling naar Sophia Revalidatie. Op de locaties Den Haag en Delft wordt daarnaast ook samengewerkt met scholen voor speciaal onderwijs: de Maurice Maeterlinckschool (onderdeel van Stichting Responz) en (V)SO De Piramide (onderdeel van Stichting Haagse Scholen). Tyltylcentrum De Witte Vogel herbergt een kinderdagcentrum (onderdeel van Middin) en twee onderwijsafdelingen: het Speciaal Onderwijs (SO) en het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO), beiden onderdeel van Responz. Kind centraal: één kind, één plan De samenwerking tussen de scholen voor speciaal onderwijs en Sophia Revalidatie is gebaseerd op het uitgangspunt dat het kind centraal moet staan. Of het nu gaat om onderwijs of behandeling: de ontwikkeling van het kind staat voorop. In veel gevallen gaan de onderwijsdoelen en revalidatiedoelen voor het kind hand in hand of vullen ze elkaar aan. Dit betekent dat medewerkers van Sophia Revalidatie en leerkrachten zich inspannen om hun activiteiten met het kind op elkaar af te stemmen: één kind, één plan. Anders gezegd: er wordt multidisciplinair samengewerkt tussen leerkrachten, klassenassistenten, begeleiders en revalidatiemedewerkers. Het team van medewerkers stelt (uiteraard samen met de ouders) een behandelingsplan op, waarbij de hulpvragen van kind en ouders het uitgangspunt vormen. Inbreng van ouders, onderwijs en behandelaars komen samen in dat plan.

Passend onderwijs, samenwerkingsverbanden Kinderen met een handicap of gedragsproblemen hebben recht op een passende onderwijsplek. Dat kan in het speciaal onderwijs, of met extra begeleiding op een gewone school. Sinds dit jaar is er een nieuw stelsel voor passend onderwijs. Dit verplicht scholen een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. In het verleden was het niet altijd duidelijk waar geld voor extra ondersteuning naartoe ging. Daarom gaan scholen per regio samenwerken om alle mogelijke soorten leerlingen een passende plek te bieden. Niet elke gewone school hoeft alle kinderen op te vangen. Kan een school geen passend onderwijs geven? Dan zoeken de scholen binnen het samenwerkingsverband een school die dit wel biedt. Scholen kunnen zich specialiseren en onderling afspreken wie welke kinderen het beste onderwijs kan bieden. Dit jaar is ook de leerlinggebonden financiering (rugzakje) afgeschaft. Het budget blijft wel helemaal beschikbaar, maar gaat voortaan rechtstreeks naar de samenwerkende scholen. Die zetten het geld zo doeltreffend mogelijk in. Nieuwbouw Zowel (V)SO De Piramide als De Witte Vogel gaan in de nabije toekomst verhuizen. Op het terrein aan de Vrederustlaan zal, naast de nieuwbouw van Sophia Revalidatie, in 2016 een nieuwe school verrijzen, waarin zowel De Piramide als De Witte Vogel zijn gehuisvest.

MEER INFORMATIE www.sovsodepiramide.nl www.wittevogel.nl

25


Amina laat zoveel meer zien dan ze voorspellen

De vierjarige Amina heeft door een te vroege geboorte cerebrale parese (CP) en is licht spastisch. Doktoren vertellen haar ouders dat hun dochter wellicht nooit zou kunnen lopen. “Maar ze is een doorzetter en laat veel meer zien dan ze voorspellen”, aldus moeder Wendy Jibriel.

Op het eerste gezicht is er niets te zien aan Amina. Met haar tweelingzusje Sharifa zit ze te tekenen aan de eettafel en ze kletsen honderduit. Pas als Amina opstaat om andere stiften te pakken, zie je de spalk om haar rechterbeen. Roze, met bloemetjes. Ze heeft hem zelf mogen uitkiezen. “Roze is mijn lievelingskleur!” Te vroeg geboren Amina en Sharifa worden op 9 november 2009 tien weken te vroeg geboren. “Met toeters en bellen werd ik naar Leiden gereden, waar de weeënremmers werden omgezet in weeënopwekkers, en al snel werd Amina geboren”, aldus Wendy. “Toen hield Sharifa er ineens mee op, er was geen hartje meer. Dus werd ik over de gang geracet voor een keizersnede. De eerste vierentwintig uur mochten wij als ouders (bijna) niet bij haar komen, omdat ze niet wisten of ze het zou redden.” Enkele dagen na de bevalling mag Wendy naar huis, maar haar tweeling blijft in het ziekenhuis. “Het eerste jaar is echt heftig bij te vroeg geboren kinderen. Je wordt geleefd in de eerste maanden, maar op dat moment besef je niet wat er allemaal gebeurt

26 | PURE KRACHT

en ga je gewoon mee met wat je moet doen.” Daar komt nog bij dat de familie van Wendy in Friesland woont en die van haar man in Ghana. Op Tweede Kerstdag mogen de meisjes naar huis. “Dat was nog eens een mooi kerstcadeautje”, glimlacht Wendy weemoedig. Onderzoeken Kinderen die te vroeg worden geboren staan zeker in het eerste jaar onder strenge controle bij de kinderarts. De arts verwijst Amina door naar Sophia Revalidatie en na onderzoeken komt er de diagnose cerebrale parese (CP) uit. “Met het eerste perspectief dat we kregen was dat een heftige prognose. Hoe ga je daarmee om? Ik vond het vooral confronterend, omdat ik nu eens aan de andere kant van de tafel zat”, zegt Wendy. “Normaal geef ík, als logopediste, kinderen een stempel, zoals een taal- of spraakstoornis. Ik had deze diagnose ook niet verwacht. Dus toen die er kwam, was het wel schrikken. Omdat ze niet konden voorspellen of ze wel zou lopen en hoe.” Wendy en haar man moeten eerst even van de schok bekomen en de boodschap laten bezinken. Vanuit de diagnose kan Amina direct door

27

‘Klasgenootjes houden rekening met haar’

naar de therapeutische peutergroep (TPG). “Meteen aanpakken, daar houd ik wel van. Ik sta er zelf ook nuchter in. Dat zullen mijn Friese roots wel zijn!” Therapeutische peutergroep De TPG is een revalidatiedagbehandeling voor kinderen tot vier jaar oud, gericht op versnelling van de ontwikkeling van de kinderen. Er zitten verschillende disciplines in een behandelteam en die werken intensief met elkaar samen. Het team bestaat uit een revalidatiearts, een orthopedagoog/psycholoog, pedagogisch medewerkers, een fysiotherapeut, een ergotherapeut, een logopedist en een maatschappelijk werker. Amina ging tweeënhalve dag per week naar de TPG, vertelt haar moeder. Amina vond het er erg leuk en sliep daar ook tussen de middag. “Het heeft heel erg goed geholpen, na minder dan een jaar was het al niet meer nodig. Toen begon ze met lopen”, zegt Wendy. “De behandelingen gericht op Amina’s motorische ontwikkelingen hebben heel goed geholpen. Logopedie was niet nodig.” Wendy lacht, terwijl ze Amina een aai over haar hoofd geeft. Haar dochter kletst inderdaad honderduit. School en vriendinnen Amina gaat naar een reguliere basisschool. “Haar IQ is meer dan normaal”, zegt Wendy. Amina is druk bezig met een kleurplaat waarbij ze puntjes die genummerd zijn met elkaar moet verbinden. “Wat komt er na 49, mama?” vraagt Amina. Haar moeder kijkt veelbetekenend: “Dat bedoel ik, en dan ben je net vier jaar.” Wendy heeft de school speciaal uitgezocht om zo goed mogelijk op Amina aan te sluiten. De kinderen in de klas reageren goed. “Ze hebben het er in 28 | PURE KRACHT

de groep over gehad. De zus van een ander meisje uit de klas heeft twee spalken, een oma heeft een spalk, een ander heeft een bril … Zo heeft iedereen iets. Daarmee was de kous ook af.” Zelfs bij tikkertje helpen haar klasgenoten soms, door niet te hard te rennen. Op deze manier kan Amina ook kinderen tikken. “Nu gaat het gelukkig goed, al moet je natuurlijk maar afwachten hoe het in de loop van de jaren gaat”, zegt Wendy. “Maar ik houd het wel goed in de gaten, als het nodig is dan trek ik aan de bel.”Amina zit niet bij haar tweelingzusje Sharifa in de klas. “Dat heb ik met opzet gedaan. Ik wil niet dat ze met elkaar worden vergeleken en helemaal niet omdat Amina nét iets anders is”, legt de moeder van de meisjes uit. Doorzettingsvermogen Ook al is ze pas vier jaar, Amina is zich wel bewust van haar beperking. “Ze weet natuurlijk dat ze een spalk heeft en dat ze naar therapie moet. Soms zegt ze wel dingen als ‘dat kan ik niet’. Maar ze heeft heel veel doorzettingsvermogen. We helpen haar dan ook om het toch te proberen. Ze laat zoveel meer zien dan wat ze voorspellen met deze diagnose”, zegt Wendy trots. Naast dat er werd gezegd dat Amina vermoedelijk nooit zou lopen, gold datzelfde voor fietsen. Ze kreeg een driewieler, maar kan nu gewoon fietsen. “Met spelen houdt ze het soms niet bij en dan komt ze naar huis. Dan merk je wel dat ze zich er bewust van is. Andere kinderen vergeten soms in hun enthousiasme om rekening met haar te houden, logisch natuurlijk.” Dit zorgt voor verdriet bij Amina, maar ze kan haar emoties goed uiten. Een spalk is niet leuk, zeker niet voor een vierjarig meisje dat niets liever doet dan ravotten. “Soms heeft ze het erover dat ze haar spalk niet meer om wil”, vertelt Wendy. “Dan leggen we uit waarom zij hem

29

nodig heeft en doet ze de spalk zonder te morren weer om.” Is de spalk vervelend? “Die helpt mijn been”, zegt Amina. Ze wijst naar de spalk. Dat houdt Amina echter niet tegen. “Ze heeft een sterke wil, ook met dingen als klimmen”, vertelt Wendy. “Ze denkt dat ze alles kan. Bij een ander gaat het dan nét goed en bij haar nét niet. Het woordje onhandig past bij Amina.” Impact op ouders Het valt op hoe sterk en nuchter Wendy is wanneer ze het over Amina’s aandoening heeft. “Ik denk altijd: er zijn veel ergere verhalen. Kijk naar Amina: ze loopt en ze fietst. Natuurlijk hoor en zie je op de therapeutische peutergroep ook hele andere verhalen. Dan mogen wij echt van geluk spreken dat het zo is gegaan.” Wendy en haar man hebben geprobeerd om Amina zo veel mogelijk te stimuleren om wél dingen te gaan doen. “Bij Amina werkte dat, ‘Erken dat er iets is met je kind’ maar het is niet te zeggen of dat nu aan ons ligt of dat dat gewoon haar ontwikkeling is. Bij ieder kind werkt dat weer anders”, aldus Wendy. Zij gaat ook in gesprek met behandelaars als ze dat nodig vindt en zoekt zelf dingen op op internet. “Zo heb ik bijvoorbeeld een structuurbord hier hangen.” Wendy wijst naar het whiteboard, dat nu even leeg is. “Ik ben daar wat laks mee geweest met de vakantie”, verontschuldigt ze zichzelf. “Maar ik merk dat Amina veel structuur nodig heeft en moet weten wat er van haar wordt verwacht.” Als ouder betekent dat ook consequent zijn en dat is niet altijd even makkelijk. Amina heeft ook last van gedragsproblemen en 30 | PURE KRACHT

vindt het moeilijk om overmatige prikkels te verwerken. De gedragsproblemen legt Wendy als volgt uit: “Ik denk dat het sturen van haar gedrag vanuit de hersenen een probleem is, net zoals dat bij het spastische het sturen van de spieren is. Amina moét iets doen, ook al zeg ik nee. Bijvoorbeeld als ik de tafel dek, dan moet ze met haar vinger even door de hagelslag. Daarna kan ze pas verder.” Verder heeft Amina last van spasticiteit, waardoor de fijne motoriek moeilijker is. Met andere ouders die in eenzelfde situatie zitten, hebben de ouders van Amina geen contact. “Als je de diagnose krijgt, dan geven ze je hiervoor wel websites bijvoorbeeld”, legt Wendy uit. “Ik heb wel gekeken, maar had er geen behoefte aan. Ik merk wel dat als je het er met vrienden over hebt, zij het niet altijd even goed begrijpen en niet altijd zien.” Advies Voor ouders in soortgelijke situaties heeft Wendy wel advies. “Erken dat er iets is. Ik merk dat in mijn eigen werk ook: ouders willen het soms niet zien. Maar het is alleen maar om je kind te helpen, dat vergeten ouders weleens. Pas als je het erkent, dan kan je het aanpakken of een manier vinden om er mee om te gaan.” Blijven praten en tijdig aan de bel trekken zijn volgens Amina’s moeder ook belangrijk. Twee blonde meisjes lopen de tuin in en vragen of Amina en Sharifa buiten willen spelen. Vol enthousiasme trekken ze hun jas aan en gaan ze op pad. Amina wil haar fiets pakken. “Dat doet ze zodat ze de anderen bij kan houden met hollen”, legt Wendy uit. De meisjes giebelen en hollen de tuin uit. Amina is net als de andere meisjes: dol op roze, tekenen en buiten spelen. Alleen heeft ze toevallig ook een spalk. Maar wel een mooie roze.

Kleding Sissy-boy. Sjaal Roeckl.

CEREBRALE PARESE (CP) is een hersenbeschadiging die ontstaat voor de eerste verjaardag. De oorzaak kan bijvoorbeeld zuurstoftekort zijn of een bloeding. Door de hersenbeschadiging functioneert een deel van de hersenen niet of anders dan normaal. Hierdoor kunnen problemen ontstaan bij het bewegen, zien, voelen, proeven, horen, spreken, gedrag en leren. De gevolgen van de hersenbeschadiging zijn afhankelijk van de ernst van de beschadiging en van de plaats van de beschadiging in de hersenen. Deze verschillen van kind tot kind. Er zijn ook combinaties van uitingsvormen mogelijk. CP is niet te genezen, want beschadigde hersencellen kunnen niet herstellen. De behandeling van kinderen met CP richt zich daarom op het volledig benutten van de ontwikkelingsmogelijkheden die het kind wél heeft en op het voorkomen van achteruitgang.

‘Die spalk helpt mijn been’ 31


Voor elk voetprobleem een passende oplossing

e ru im te

Voldoend

Orthopedische schoen Orthopedische schoenen zijn volledig op maat gemaakte schoenen, bedoeld voor het oplossen of verlichten van voetproblemen die niet te verhelpen zijn met een kleine aanpassing aan confectieschoenen of met andere hulpmiddelen. Orthopedische schoenen zijn verkrijgbaar in diverse modellen, kleuren en soorten leer. Het orthopedisch schoentechnisch team creëert met behulp van moderne technieken, creativiteit en vakmanschap een eigentijdse schoen met een modieuze en vlotte uitstraling.

vo o

Een eigentijdse schoen met een modieuze en vlotte uitstraling

re

en

l voetbed ciaa e sp

Als een patiënt voor de eerste keer bij Penders Voetzorg komt, vindt een onderzoek plaats om de oorzaak van de klachten te achterhalen. In dit onderzoek staat de specifieke hulpvraag of zorgbehoefte centraal en vindt doorgaans een vraaggesprek en een lichamelijk onderzoek plaats. Door het vraaggesprek krijgt de behandelaar meer duidelijkheid over het probleem en de mogelijke oorzaak hiervan. Op basis hiervan wordt bepaald welke oplossing het beste past bij de specifieke situatie. De behandelaars hebben daarbij de keuze uit diverse hulpmiddelen. Op deze pagina ziet u een aantal van de meest voorkomende hulpmiddelen binnen de voetzorg.

Semi-orthopedische schoen Bij lichte voetproblemen is het dragen van een volledig orthopedische schoen meestal niet nodig. Deze voetproblemen kunnen vaak al worden ondervangen door het dragen van schoenen waarin orthopedische voorzieningen zijn aangebracht. Dit worden semi-orthopedische schoenen genoemd. Semi-orthopedische schoenen lijken in veel opzichten op de schoenen die u in iedere schoenenzaak vindt. Het grote verschil met confectieschoenen is dat semiorthopedische schoenen veel meer mogelijkheden bieden voor aanpassingen aan de binnenkant van de schoen. Ook is er voldoende ruimte voor een speciaal voetbed.

32 | PURE KRACHT

Steunzolen Om de druk onder de voet te verminderen of de stand en dynamiek van de voet en het lichaam te verbeteren, kan het helpen om steun te bieden aan de voet middels een steunzool. Steunzolen zijn er in allerlei soorten en materialen. Welke zool het meest geschikt is, wordt bepaald aan de hand van de hulpvraag, persoonlijke wensen en de bevindingen tijdens een onderzoek. Steunzolen worden met name gebruikt door mensen met een voetafwijking, zoals platvoeten, spreidvoeten en holvoeten, maar ook soms voor pijnklachten aan de knieën, heupen of lage rug.

OVAC (Orthopedische Verandering Aan Confectieschoen) Een kleine aanpassingen aan de confectieschoen of sportschoen van een patiënt is vaak voldoende om lichte voetproblemen op te lossen. Dit kan een aanpassing aan de binnen- of buitenkant van de schoen zijn, zoals het verbeteren van de afwikkeling of het verhogen van de hak of zool. Patiënten kunnen ervoor kiezen om bestaande schoenen te laten aanpassen of nieuwe schoenen aan te schaffen. Bij het verrichten van aanpassingen zorgen wij er altijd voor dat het uiterlijk van de schoenen zo min mogelijk verandert.

he

stukje’ ka een n t ‘t i D

lp

en

om

e tenen te corrigeren

Teenorthese Een teenorthese is een hulpmiddel dat volledig op maat wordt gemaakt van zacht siliconenmateriaal. Dit ‘teenstukje’ kan helpen om de stand van de tenen te corrigeren en drukplekjes en wrijving van of tussen de tenen te verminderen en te voorkomen. Afhankelijk van de klachten zal een orthese de tenen corrigeren, beschermen of een combinatie van beide.

va n ku

nststof en veert gedeeltelijk mee

ese) tiënten etorth oor pa r de o v V l / e l d e nk mid naa EVO (E n hulp tenen . O is ee ren die de kt zijn V a E w n z r e E e ie v p s ) r s de ffer (spie ) waarbij kken (voethe an bepaalde v diging re neus t et gevolg zijn door bescha ek h vaak g ar oo Dit kan en, ma l. Een EVO is eltelijk g in n e e e aando rt ged wstels t zenu en vee geholpen bij aan he n kunststof t n tië de va t de pa lte van maakt or word oorste gedee de o t d r a d ie rgen het v o mee. H z n r a o v o n n (bijok v tille an er o eden bewege het op k t e h r aa ben voet, m s naar nigszin fietsen). e n e n te te eld om voorbe

d an de stand v

VO Een E

t ak ma e g ak is va

Careline verbandschoen Ook voor voeten die worden ingezwachteld, bieden wij een oplossing. De Careline verbandschoen biedt bescherming en houdt de voeten drukvrij in geval van wonden. Doorgaans zijn deze schoenen gemaakt van ventilerend materiaal om de wondgenezing te bevorderen. Ook bij patiënten met vochtophopingen (oedeem) kunnen verbandschoenen ingezet worden. Verbandschoenen zijn wasbaar en eenvoudig aan- en uit te trekken. 33

‘Voor mijn gevoel klopt het BOUW NIEUW alidatie Rev Sophia AG DEN HA

Henny Renne is in dienst bij Sophia Revalidatie sinds 2002 als hoofd Facilitaire Dienst en sindsdien ook al betrokken bij de nieuwbouw. Vanaf 2011 vervult zij naast haar functie als hoofd Facilitaire Dienst de rol van nieuwbouwcoördinator.

34 | PURE KRACHT


gewoon’

Henny Renne nieuwbouwcoördinator en hoofd Facilitaire Dienst Hoe kijk je terug op het hele traject? Samen met allerlei gebruikersgroepen hebben we veel energie gestoken in de voorbereidingen: het programma van eisen, het voorlopige en het definitieve ontwerp. Ik denk dat we dit zorgvuldig en gedegen gedaan hebben, waarbij het voor mij wel een heel groot voordeel is geweest om het vanuit de organisatie op deze manier centraal in te vullen. Veel organisaties halen hiervoor een extern persoon binnen, maar wij hebben dit zelf gedaan. Omdat wij als geen ander onze eisen kunnen vertalen richting de bouw. Waar ben je het meest trots op? Als je binnenkomt is het Binnenhof natuurlijk wel een echte eyecatcher. Je hebt meteen een doorkijk op die boom en dat is erg mooi. Ik denk dat dat de meeste aandacht trekt. Verder is het gebouw mooi in kleurgebruik en in materialen die je door het hele gebouw terug ziet komen. Het is een heel mooi geheel. Dat wat je al zo lang voorbereidt op papier, waar je het over hebt in vergaderingen, dat je dat dan terugziet in een gebouw. Voor mijn gevoel klopt het gewoon. Hoe verliep de samenwerking met Waal? We hebben in bouwteamverband met Waal en Heijmans als installatietechnicus een hoop zaken met elkaar kunnen bespreken, waarbij Sophia Revalidatie dan steeds op de stoel zat om de wensen en eisen van de gebruikers te vertegenwoordigen. De bouw moet het dan vertalen in het gebouw en de installaties. Het is altijd een plezierige samenwerking geweest. Tegen de oplevering aan nam de spanning wel meer toe, maar dat is volgens mij gebruikelijk. De sfeer is wel altijd positief gebleven. Welk gevoel moeten patiënten en bezoekers krijgen bij binnenkomst? Als je het terrein op komt en je ziet het gebouw liggen, dan moet je al een wow-effect hebben. Dat je denkt: wat een mooi gebouw! Als je het gebouw binnenkomt, moet dat gevoel zich voortzetten. Dat doet het gebouw al omdat je het Binnenhof inkijkt. De medewerkers in de entreehal zijn ook getraind op gastvrijheid, zodat zij het woweffect voortzetten. Je moet natuurlijk niet bij het eerste antwoord een domper krijgen. Verder willen we begrippen uitstralen als veiligheid, privacy, sfeervol, maar ook professionaliteit. We zijn tenslotte wel een medisch-specialistisch revalidatieziekenhuis. Ben je tevreden? Achteraf mogen we concluderen dat we dit met heel veel medewerkers van Sophia Revalidatie samen tot stand hebben gebracht. Ik ga nog eens een boek schrijven over alle gebruikersgroepen, werkgroepen en dergelijke die hierbij betrokken zijn geweest ... Dat geeft wel aan hoeveel medewerkers hier al vele jaren bij betrokken zijn. Als je met mensen door het gebouw loopt, dan zegt iedereen ook dat het een gigantische verbetering is. Dan zien ze het gebouw, lopen ze erdoorheen en proeven ze de sfeer. Het is een fijn gebouw. Ik ben er wel trots op dat wij dat met zijn allen toch maar mooi even gedaan hebben en dat ook nog in deze tijd. De crisis helpt natuurlijk ook niet mee. Verder hebben we ook alles binnen de planning en binnen het budget gerealiseerd. Het is geweldig als je dat kunt bereiken, dat hebben we toch mooi samen gedaan.

35

Column Debbie Buisman

Geen

weeïge lucht Ik ben op weg ... Op weg naar Sophia Revalidatie. Ik probeer mij een voorstelling te maken van wat ik daar zal aantreffen. Naar verwachting een weeïge lucht, zoals je die ook in het ziekenhuis ruikt, sombere gangen, sfeerrovende tl-lampen en mensen in rolstoelen. Mensen die een been missen. Ik bereid mezelf voor op een oorverdovende stilte en een allesoverheersend gevoel van verslagenheid. Iets later bereik ik Vrederustlaan 180. Op het terrein voor het revalidatiecentrum is het zeker geen uitgestorven bedoening. Taxibussen en auto’s rijden af en aan. Er zit beweging in. Met lichte weerstand ga ik naar binnen.

‘De dagelijkse dingen die ik vanzelfsprekend doe, zijn voor hen verre van alledaags’

Eenmaal binnen verwonder ik mij over de indeling van het gebouw en alles wat ik zie. Het is er open en licht. Ik moet bekennen dat het anders is dan ik had verwacht. De patiënten verschillen van elkaar qua leeftijd, diagnose en culturele achtergrond, maar ze lijken één ding gemeen te hebben: vechtlust. De dagelijkse dingen die ik vanzelfsprekend doe, zijn voor hen verre van alledaags. Voor deze mensen is iedere stap vooruit, hoe klein soms ook, een overwinning. Een stap vooruit betekent soms ook dat men iets moet loslaten, wijzigen of een aanpassing moet aanvaarden. Ook daar wordt hard aan gewerkt. De patiënten lijken veel in elkaar te herkennen. De behaalde successen worden gezamenlijk gevierd en zij steunen en bemoedigen elkaar als het tegenzit. Er is ruimte voor verdriet en soms valt er een traan. Evengoed is er ruimte voor humor, een geintje en vrolijk gelach. Het leven gaat door. Het zijn de verhalen achter de patiënten die mij het meest raken. De een heeft al een heel leven achter zich en wilde gaan genieten van een welverdiend pensioen, een ander stond op het punt een wereldreis te maken. De plannen van deze mensen zijn, veelal, van het ene op het andere moment gewijzigd. De illusie van ‘onkwetsbaarheid’ is verloren gegaan … Maar de ambitie er iets van te maken, blijft vaak bestaan. Het inspireert mij om te zien hoe hard er getraind wordt. Hoe men de schouders eronder zet. Ik kan concluderen dat ik helden heb ontmoet bij Sophia Revalidatie. Ik ben erachter: revalideren is geen kinderspel, revalideren is topsport!

36 | PURE KRACHT

Ingezonden brief door de heer A.F.V. Mannot (1944). De heer Mannot is op 4 november 2013 opgenomen na een hersenbloeding. Op 20 december 2013 was hij genoeg opgeknapt om naar huis te gaan. Vanuit de thuissituatie heeft de heer Mannot nog poliklinisch gerevalideerd.

s, laar

de ehan

e ie t jull m o . iet nde und n, n doe l a k a g o t e v s e iet en erpl is n w ill le v n l e i e a l g l g Aan r ju l ze met ie vo o sen jewe g n k a en d e a n s r a n m g e d , k en hart ven or m ou i o ot nt e zien , vo r a e n g Nu z g e w ijd een en, e abij ie l ank ulli met an n n d v n e bed e an j h k s i v n r e b o k e l e vo jn m ie h in e assi jull En n zi p e . n d m n a j i ij n co lk v gew ie z ie e Toe n. E jull h e t n. v n a i e ie nde emp eho o o b v l o r t e s ve et m nde ro o ar h en o en t a n n g e r ht zo nd zoc gevo an. b ge n e a h v eda g s ik t d r ie g oe e ik e veel iefd j heb i m or l t o f d e den n he ve! r lij age a r Dat o g d o e n g en d s ee en: o rd jn i o rd w i w z n t o ok fe ijd moe n is trof gew e e n e d e j o G g i T a ew ens. rie. edr toeg yste dem ie g e e d m d m n d van mijn l ee r je even vo o hulp e in r we opg i l a e o n l a de h D e M g ju , e. aan edo len lder teri l e d k s u h e r y z e t een er m en m o on ik s wel uist le, nk pers d r e s a d n l nga a i e A r t e m a . h t , a g s is rie er j nee e Ni yste enc ag p t ge m r a d o n l d n ee éé rie an F aar yste g ). ag v m m d , r n rda n a a e a Ee a g j j r a ver er v e ve st v mijn op d , gee k n o o de lig ew ij eval o toeg t ( ei 2 m op 1 37 en b igen


‘Kijken naar de mens achter de patiënt en goed luisteren naar de hulpvraag. En dan samen een oplossing vinden. Dat vind ik mooi’

Orthopedisch schoentechnicus Fredrik Grimbergen (33) is orthopedisch schoentechnicus bij Penders Voetzorg. Hij ziet dagelijks een grote diversiteit aan patiënten in de behandelkamer. Dit kunnen patiënten zijn die een complex revalidatietraject doorlopen, maar ook patiënten die niet aan het revalideren zijn, maar wel de behoefte hebben aan een orthopedische oplossing. Iedere patiënt heeft zo een eigen specifieke zorgbehoefte.

38 | PURE KRACHT

Het vak

Wat doet een orthopedisch schoentechnicus? Ik vind technische oplossingen voor een lichamelijk of functioneel voetprobleem, dat is mijn vak in een notendop. In overleg met de behandelend arts van mijn patiënten, zoals de revalidatieartsen van Sophia Revalidatie, de orthopedisch chirurg of de reumatoloog, besluit ik samen met de patiënt wat de beste oplossing is. Dat kan een eenvoudige aanpassing aan de schoenen zijn of bijvoorbeeld een steunzool.

Veel handwerk dus? Hoewel de technieken steeds moderner worden, komt daar veel handvaardigheid bij kijken. Patronen tekenen, het leer snijden en stikken. Je moet ook creatief zijn: het is de kunst om een schoen te maken die niet alleen lekker zit, maar die ook mooi is. De meeste tijd gaat echter naar mijn patiënten. Gesprekken over wensen en mogelijkheden, maar ook meten, passen en controleren.

En wat als de zorgvraag complexer is? Een paar orthopedische schoenen is vaak de beste oplossing als het voetprobleem complexer is. Ik zorg ervoor dat de schoenen niet alleen perfect passen, maar ook qua uitstraling aansluiten bij de wensen van de patiënt. Orthopedische schoenen worden helemaal op maat gemaakt. Zoals iedere voet is dus ook iedere orthopedische schoen uniek. Het is een technisch vak, waarbij je altijd oplossingsgericht bezig bent. Ik meet de voeten op, maak gipsafdrukken en daarna de leesten en passchoenen.

Wat geeft jou voldoening in je vak? Kijken naar de mens achter de patiënt en goed luisteren naar de hulpvraag. En dan samen een oplossing vinden. Dat vind ik mooi. Mijn persoonlijke doel: een goede oplossing vinden voor mijn patiënt waarmee hij of zij letterlijk en figuurlijk uit de voeten kan en vervolgens tevreden naar buiten loopt.

39

Jorit Meesters | Coördinator Onderzoek

kracht Onderzoeks-

Wetenschappelijk onderzoek is een van de drie pijlers van

het Kenniscentrum van Sophia Revalidatie. Hiermee wil de organisatie zich profileren in het klinisch toegepast onderzoek binnen de onderzoekslijnen

Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) en Kinderrevalidatie. De belangrijkste aandachtsgebieden hierbij zijn

Activiteiten & Participatie.

40 | PURE KRACHT

CEREBROVASCULAIR ACCIDENT (CVA) + NIET AANGEBOREN HERSENLETSEL (NAH)

KINDERREVALIDATIE

Aandachtsgebieden Activiteiten & Participatie (ICF): onder andere seksualiteit, bewegen & sport en arbeid

Het wetenschappelijk onderzoek binnen Sophia Revalidatie staat onder algehele supervisie van prof. dr. Thea Vliet Vlieland, die tevens verbonden is aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Rijnlands Revalidatie Centrum (RRC). Op het gebied van wetenschappelijk onderzoek werkt Sophia Revalidatie in de regio samen met het RRC, het LUMC, het HagaZiekenhuis, het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) en het lectoraat Revalidatie van De Haagse Hogeschool (lector drs. Arend de Kloet). Naast de eigen onderzoeksprojecten is Sophia Revalidatie ook als partner betrokken bij onderzoeksprogramma’s van andere revalidatiecentra en universitaire centra. Voorbeelden van lopende onderzoeksprojecten Onderzoek bij kinderen en jongeren met NAH richt zich op de gevolgen voor dagelijkse activiteiten en participatie. Zowel bij kinderen en jongeren die een revalidatiebehandeling hebben ondergaan, als bij degenen die na de diagnose in het ziekenhuis geen verdere zorg kregen. Bijzondere aandacht gaat in het onderzoek uit naar aspecten als de ervaren vermoeidheid, lichamelijke activiteit en gevolgen voor het gezin. Daarnaast wordt onderzoek ontwikkeld bij de doelgroep cerebrale parese (aandoening waarbij men moeite heeft met bewegen als gevolg van een hersenbeschadiging). Verder vindt veel onderzoek plaats bij volwassenen met een beroerte. Onder meer over de effecten van computergames op het cognitief functioneren, problemen na een CVA op de lange termijn (2 tot 5 jaar) en de gevolgen op het relationeel en seksueel functioneren.

MEER INFORMATIE Dhr. dr. J.J.L. (Jorit) Meester 070 - 3593554 (do/vr) [email protected] In 2013 is Jorit Meesters gepromoveerd op een onderzoek naar de rol van de patiënten met reumatoïde artritis. Benieuwd naar de resultaten? Kijk op www.SophiaRevalidatie.nl/reuma

Promovendi Drie medewerkers van Sophia Revalidatie zijn als promovendus verbonden aan een van bovenstaande onderzoeksprojecten (dhr. drs. H.J. (Henk) Arwert, dhr. drs. A.J. (Arend) de Kloet en mw. drs. (Frederieke) van Markus. Arend de Kloet verdedigt in 2014 zijn proefschrift. Sophia Revalidatie heeft de ambitie om doorlopend minimaal twee promovendi in het Kenniscentrum te hebben. AIOS-onderzoek in de revalidatie Onderdeel van de opleiding tot revalidatiearts (AIOS) is het uitvoeren van een onderzoeksproject. De AIOS die in dienst is bij Sophia Revalidatie wordt zo veel mogelijk ingezet op onderzoeksprojecten binnen de onderzoekslijnen. Dit versterkt het eigen onderzoek en vergroot daarnaast de output vanuit de bestaande onderzoekslijnen. Ook tijdens het onderwijs voor de AIOS is meer aandacht voor klinisch en patiëntgebonden onderzoek. De patiënt en de werkvloer centraal Het onderzoek van Sophia Revalidatie streeft ernaar om voor en door patiënten te zijn. In de toekomst zal het onderzoek zich steeds meer gaan focussen op het evidence-based samenstellen van behandelprogramma’s en het evalueren hiervan. Hierbij zal de bijdrage van de collega’s op de werkvloer van groot belang zijn. Tevens worden ervaringsdeskundige patiënten ingezet als partners in onderzoek. Door mee te denken in het ontwikkelen en evalueren van nieuwe zorg is een goede aansluiting op het patiëntenperspectief gewaarborgd. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk dat zo veel mogelijk patiënten mee willen doen aan het onderzoek zelf. Daarom proberen wij patiënten zo goed mogelijk te informeren over ons onderzoek en gaan wij vertrouwelijk om met alle patiëntgegevens. Alle onderzoeken binnen Sophia Revalidatie worden ook altijd extern beoordeeld door een erkende commissie op onder andere bewaking van de privacy en de veiligheid en belasting voor de deelnemer. Met vertrouwen de toekomst in Kortom, er vindt momenteel al veel onderzoek plaats binnen de onderzoekslijnen van Sophia Revalidatie en veel van deze onderzoeken gaan belangrijke informatie opleveren voor het verder opzetten van onder andere interventiestudies, waardoor het onderzoek verder kan groeien. Een uitdaging voor de toekomst is het vergroten van de samenwerking met subsidiegevers. 41

Fred Scholsberg (47) is patiënt bij Sophia Revalidatie. Eerder was hij zowel klinisch als poliklinisch in behandeling in de oudbouw. In januari 2014 werd hij wegens zijn ziekte multiple sclerose (MS) opnieuw opgenomen, ditmaal in de nieuwbouw.

‘De echte sfeer 42 | PURE KRACHT


Fred Scholsberg Patiënt


Wat vindt u van het nieuwe gebouw? Alles is nieuw, dat merk je direct. Verder is het opvallend dat iedereen een eigen kamer met badkamer heeft. Dat vind ik heel erg prettig. Kijk, het heeft natuurlijk allebei wel wat. In het oude gebouw heb ik met meerdere personen op een kamer gelegen, maar het is wel altijd afwachten wat je tegenkomt. Ik ben met één persoon nog steeds goede vrienden en we hebben een leuke groep van zo’n vier à vijf mensen waar we nog steeds contact mee hebben. Maar het kan ook anders uitpakken, dat je met mensen op de kamer ligt die helemaal niet zo leuk zijn. Uiteindelijk gaat mijn voorkeur wel uit naar een eigen kamer. Op welke manier komt u nu in contact met medepatiënten? We hebben de woonkamers, maar daar is het nu nog niet erg druk. We hebben vooral veel ‘ganggesprekken’, zoals ik ze noem. Maar het is allemaal nieuw, zoiets moet ook groeien. Met het schaatsen, tijdens de Olympische Spelen, zat wel iedereen in de woonkamer. Dat is dan heel gezellig. Tijdens het ontbijt, de lunch en het avondeten heb je natuurlijk ook contact met andere patiënten. Dat is erg belangrijk. Je praat met elkaar over wat je hebt en je kunt elkaar soms motiveren. Doordat je jezelf onbewust met anderen gaat vergelijken, leer je ook te relativeren in sommige gevallen. U heeft ook in de oudbouw gelegen. Wat vond u daarvan? Het was een wat rommeligere omgeving. Dat kwam denk ik ook doordat je op dezelfde afdeling behandelruimtes en patiëntenkamers had. In het nieuwe gebouw is dat niet meer zo. Nu zijn de afstanden die je moet afleggen wat dat betreft wel wat groter geworden, maar dat maakt voor mij niet zo veel uit. Het gebouw zelf is natuurlijk groter dan het vorige gebouw. In welke andere opzichten verschillen de oudbouw en de nieuwbouw van elkaar? De echte sfeer maak je natuurlijk zelf. Maar er hangt geen ziekenhuissfeer meer. Dat begint al als je binnenkomt: je hebt niet het idee dat je een ziekenhuis binnen komt. Dat is wel erg fijn. Er zijn ook veel ramen dus het is licht binnen. Dat was in het oude gebouw minder. Wat zou u anders willen? Meer levendigheid in de woonkamer. Het is allemaal nieuw en dat moet zich natuurlijk nog ontwikkelen. Maar dat zou ik wel graag veranderd zien, dat daar wat meer te doen is. Er liggen wel tijdschriften, maar dat zijn voornamelijk vrouwentijdschriften. Daar heb ik niks aan, haha.

maak je natuurlijk zelf’ 43

Méér dan ‘Wij willen onze patiënten meer bieden dan de gebruikelijke vormen van revalidatiebehandeling. Daarom organiseren we verschillende activiteiten voor iedereen die bij ons revalideert. Daarnaast zijn er vele behoeften die niet door de reguliere geldstromen in de zorgvergoeding gedekt worden.’ Dorien Korsten, hoofd Marketing, Communicatie en Fondsenwerving, legt het belang van participatie, maatschappelijke betrokkenheid en fondsenwerving uit.

De aankoop van een van deze artikelen steunt Sophia Revalidatie. Bijdragen worden gebruikt voor extra activiteiten voor patiënten. Kijk voor meer informatie op www.SophiaRevalidatie.nl/giftshop

44 | PURE KRACHT

therapie

“In het huidige economische klimaat staan alle budgetten onder druk, ook in de zorg. De basiszorg is goed gedekt, maar alle extra’s kunnen niet meer. En toch zijn deze extra’s heel erg belangrijk. Of het nu gaat om een aangepaste speeltuin, een snoezelruimte of aangepaste fietsen: het zijn onderdelen van de behandeling die niet vergoed worden maar die wel essentieel zijn voor het herstel van patiënten. Zeker omdat patiënten gemiddeld 68 dagen bij ons in het ziekenhuis verblijven en daarna vaak nog een aantal maanden poliklinisch moeten revalideren, is het van belang dat we zoeken naar innovatieve manieren om therapie aan te bieden. Ik denk daarbij ook aan Serious Gaming en e-health op basis van apps met oefeningen voor patiënten die aangeboden worden op een tablet. Maar ook activiteiten die, voor mensen die werken aan hun herstel, essentieel zijn om grenzen te verleggen, zoals de aangepaste fietsvierdaagse. Voor al dit soort zaken moeten we een beroep doen op vermogensfondsen en particuliere en zakelijke initiatieven. Nu zijn wij zeer gelukkig dat het ons gelukt is om geld binnen te halen voor een groot deel van de wensen die we hadden voor de nieuwbouw. Ook de stichting Vrienden van Sophia Revalidatie heeft daar fors aan bijgedragen. Daarnaast is crowdfunding belangrijk, bijvoorbeeld door met elkaar een marathon te lopen waarbij de lopers zich laten sponsoren. Het is maatschappelijk van belang dat individuen zich inzetten voor het goede doel. Wij zijn onze sponsors dan ook zeer dankbaar. Tijdens de openingsweek zullen ze allemaal op gepaste wijze bedankt worden. Zonder hun bijdragen zouden we geen extra activiteiten meer kunnen organiseren.” Extra activiteiten Jaarlijks organiseert Sophia Revalidatie een zitskireis voor jongeren en volwassenen. Een week lang verblijven acht patiënten en evenzoveel begeleiders in het Oostenrijkse Alpbach. Deze zitskireis is niet zomaar een vakantie! Tijdens deze reis maken de deelnemers zowel mentaal als lichamelijk grote stappen in het revalidatieproces. Ilona, deelneemster aan de zitskireis van 2014, vertelde: “Ik merk dat ik één stok minder nodig heb door al dat trainen.” Deze prachtige reis, die afhankelijk is van donaties, willen we graag in de toekomst blijven voortzetten. Net zoals de aangepaste fietsvierdaagse. Dat is een andere mooie manier om te bewegen, te revalideren en nauw contact te hebben met lotgenoten. Daarbij zijn patiënten vier dagen van huis, terwijl ze hun grenzen verleggen op aangepaste fietsen en beseffen dat je op aangepaste fietsen nog een heel eind kunt komen. Voor de deelnemers is het steeds weer een groot succes met een jaarlijkse emotioneel beladen finish, waarbij ze worden opgewacht door trotse familieleden en behandelaars. Daarnaast worden er nog diverse andere evenementen voor de patiënten georganiseerd, bijvoorbeeld in het geval van een jubileum. Zo organiseerden wij in 2013 een succesvolle triatlon ter ere van het vijfjarig bestaan van Sophia Revalidatie Zoetermeer. En dit jaar werd een kookworkshop gegeven om te vieren dat de PRJ (Poliklinische Revalidatie Jongeren) in Den Haag zes jaar bestaat. Al deze activiteiten kunnen wij alleen blijven voortzetten met voldoende donateurs. Uw steun is dus ontzettend belangrijk! Wilt u ons helpen om ervoor te zorgen dat wij onze patiënten méér kunnen bieden dan reguliere zorg alleen? Kijk dan op www.SophiaRevalidatie.nl/doneren of maak een bedrag naar keuze over op rekeningnummer 2210470 (IBAN: NL10 INGB 0002 2104 70) ten name van Sophia Revalidatie in Den Haag. Wij hebben een ANBIbeschikking, dus uw giften zijn aftrekbaar van de belasting. 45


Afspraak maken De patiënt maakt via onze telefoniste een afspraak bij een van onze vestigingen. Wij vragen de patiënt dan naar persoonsgegevens en informatie over de zorgverzekering. Er worden meteen twee afspraken ingepland. De eerste afspraak voor het aanmeten van de schoenen en de volgende om te passen. Op deze manier houden we het traject voor zo kort mogelijk voor onze patiënten.

Kennismaken Het traject begint meestal met een patiënt die van zijn of haar behandelend arts een verwijzing gekregen heeft voor het aanmeten van orthopedische schoenen. Hiervoor is hij bij Penders Voetzorg aan het juiste adres! Onze schoentechnici kunnen voor vrijwel elk voetprobleem een geschikte schoen maken.

46 | PURE KRACHT

Aanmeten

Passen

De orthopedisch schoentechnicus bespreekt de voetklachten en algehele gezondheid met de patiënt. Er wordt uitgebreid gekeken naar de stand van de voeten, drukverdeling, voetanatomie, de beweeglijkheid en eventueel het looppatroon. Er worden diverse voetafdrukken gemaakt als voorbereiding op het maken van de leesten, de basis van op maat gemaakte schoenen.

Tijdens de volgende afspraak wordt de pasvorm zorgvuldig beoordeeld. Dat gebeurt aan de hand van passchoenen. In sommige gevallen neemt de patiënt de passchoenen mee naar huis om ze uit te proberen. Wij blijven de leest verbeteren totdat de patiënt, maar ook wijzelf tevreden zijn. Pas dan gaan we over tot de productie van de schoenen.

In zeven stappen vrijer bewegen Jaarlijks krijgen veel patiënten te maken met orthopedisch schoeisel. Wie hier voor de eerste keer mee in aanmerking komt heeft waarschijnlijk veel vragen. Het hele proces van aanmeten tot afleveren van orthopedische schoenen, zetten we hieronder in zeven stappen handig op een rij.

Schoenmodel uitzoeken Aan het eind van de pasfase kiest de patiënt samen met de orthopedisch schoentechnicus het definitieve model in de gewenste kleur en leersoort. Hiervoor beschikken wij over een uitgebreid modellenboek en een leerbundel met ruime keuze. Nadat de patiënt een keuze gemaakt heeft, maken we een afspraak voor het afhalen van de schoenen.

Nazorg Nieuwe schoenen De orthopedische schoenen worden volledig op maat gemaakt. Als de patiënt de schoenen komt afhalen, past hij ze meteen om zo samen met de schoentechnicus te controleren of alles naar wens is. Om de schoenen in optimale conditie te houden, krijgen onze patiënten er een onderhoudsset bij.

Na levering van de schoenen volgt na ongeveer zes weken een controleafspraak met de orthopedisch schoentechnicus. We bekijken of er nog problemen zijn die om een aanpassing vragen. In principe heeft de patiënt na drie maanden recht op een tweede paar. De bestelling hiervan kunnen we tijdens de controleafspraak al in gang zetten.

47


Het vak

Revalidatiearts in opleiding Hannah Veldt (28) zit in het tweede jaar van haar opleiding tot revalidatiearts. Ze heeft al een tijdje meegelopen in de kliniek en inmiddels is ze werkzaam binnen de polikliniek voor volwassenen.

Hoe ben je bij de opleiding tot revalidatiearts terechtgekomen? Ik heb eerst de opleiding tot basisarts gevolgd aan de Universiteit Leiden. Hierbij was niet zo veel aandacht voor de revalidatiegeneeskunde, maar tijdens mijn co-schappen heb ik ook zes weken meegelopen bij het Rijnlands Revalidatie Centrum. Na mijn afstuderen heb ik nog een tijdje in het ziekenhuis gewerkt, totdat ik een ANIOS-plek [Arts Niet In Opleiding tot Specialist, red.] voorbij zag komen bij Sophia Revalidatie. Op deze manier kon ik kijken of de revalidatiezorg echt iets voor mij was, want dat vond ik na zes weken nog lastig om te bepalen. Na een jaar heb ik gesolliciteerd op een AIOS-plek [Arts In Opleiding tot Specialist, red.]. Daar werd ik aangenomen en nu zit ik in mijn tweede jaar. Hoe komt iemand bij jou terecht? Verreweg het grootste deel van de patiënten in de kliniek wordt via het ziekenhuis naar ons gebracht. Mensen die in de polikliniek komen, zijn doorverwezen door een arts. Dit kan een huisarts zijn, maar bijvoorbeeld ook een neuroloog. Alle artsen mogen doorverwijzen naar een revalidatiecentrum. Wat trok je zo aan in de revalidatiezorg? Als revalidatiearts kijk je naar alle aspecten van een persoon, én de mensen om deze persoon heen. Het werken in teamverband vind ik zelf ook erg prettig. En natuurlijk dat je mensen echt verder helpt om de activiteiten die ze willen doen weer te kunnen hervatten. Je kijkt en denkt mee hoe zij dit weer kunnen bereiken. Dat zijn de mooie dingen van het vak. Welke dingen vind je minder leuk of moeilijk? Sowieso binnen de zorg en bij mijn werk komt ook best veel administratie kijken, dat vind ik minder. Wat ik moeilijk vind, is als het je niet lukt om uiteindelijk met de patiënt te bereiken wat je graag zou willen bereiken. Je komt ook heftige verhalen tegen, en zeker bij mensen van je eigen leeftijd kan het confronterend zijn als je ziet hoe hun leven is veranderd. Maar dan is het natuurlijk wel heel mooi als je daar op een positieve manier iets aan toe kunt voegen. Over welke eigenschappen moet een revalidatiearts beschikken? Het is heel belangrijk dat je kunt en wilt samenwerken in een team. Ook moet je bereid zijn breder te kijken naar de situatie van een patiënt. In je werk neem je ook het sociale aspect mee en goed kunnen communiceren is natuurlijk van belang.

48 | PURE KRACHT

‘Als revalidatiearts is geen dag hetzelfde’

Ook binnen de revalidatiezorg en binnen Sophia Revalidatie kun je verschillende kanten op. Weet je al welke kant jij op wilt? Ik heb een tijd in de kliniek gewerkt, dat vond ik fijn werk. Maar ik moet natuurlijk nog heel veel verschillende aspecten ontdekken en hier meelopen. Nu zit ik op de polikliniek voor volwassenen, maar de jongeren en kinderen komen bijvoorbeeld ook nog aan bod. Aan het einde van de vierjarige opleiding kan ik dan een keuze maken. Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit? Dat is heel erg afhankelijk van de dag. Op maandag en donderdag hebben we teamoverleg, dan bespreken we patiënten die bij ons in behandeling zijn. De ene keer werk ik ’s middags op de polikliniek, het andere moment ben ik te vinden in het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft. Maar het kan ook zijn dat ik meeloop met een orthopedisch schoenenspreekuur. Als revalidatiearts is geen dag hetzelfde.

Carmen van Hagen, Roeli Wierenga en Joyce Overgaag | Sophia Revalidatie

Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) is schade aan de hersenen die ontstaat na de eerste levensmaand. Er wordt onderscheid gemaakt tussen traumatisch hersenletsel (zoals na een harde klap tegen de schedel door een val of verkeersongeval) en niettraumatisch hersenletsel (bijvoorbeeld door een hersenbloeding, meningitis of een hersentumor).

Kopzorgen …

Laat je niet gek maken?! Onzichtbaar aan de buitenkant NAH kan leiden tot beperkingen in leren, bewegen en gedrag. De gevolgen van NAH zijn niet altijd ‘aan de buitenkant’ te zien en er is vaak sprake van onzichtbare restverschijnselen. Voorbeelden hiervan zijn verminderde belastbaarheid en leerproblemen, die niet of te laat worden gesignaleerd en tot hardnekkige problemen kunnen leiden. De gevolgen voor ouders, gezin en vrienden zijn ook vaak groot en ontwrichtend. Naar schatting wordt in Nederland jaarlijks bij 160.000 patiënten de diagnose NAH gesteld; dat zijn er ruim 435 per dag. Dat betekent dat per dag het aantal mensen dat in een Boeing 747 past NAH oploopt. Revalidatie Bij NAH-patiënten, maar uiteraard ook bij alle andere patiënten die in revalidatie zijn, is de kracht van revalidatie erin gelegen dat verschillende behandelaars met elkaar samenwerken met als gezamenlijk doel het werken aan herstel. De patiënt moet weer zo zelfstandig mogelijk worden, zich optimaal ontwikkelen en competent voelen, en meedoen in gezin, op school of werk en in vrije tijd. Lectoraat In 2008 is het lectoraat Revalidatie aan De Haagse Hogeschool van start gegaan. Een samenwerking tussen De Haagse Hogeschool en Sophia Revalidatie. Eén van de doelen binnen dit lectoraat is het NAH, een diagnose die sterk onderbelicht en onderschat is in Nederland, onder de aandacht brengen. Dit doet het lectoraat door onder andere een aantal onderzoeken uit te voeren die specifiek gericht zijn op patiënten met beperkingen door NAH. Daarnaast participeert het lectoraat in de jaarlijkse Brain Awareness Week. Tijdens deze week wordt internationaal aandacht gevraagd voor de hersenen. Het lectoraat organiseert elk jaar twee symposia. De komende Brain Awareness Week is van 9 tot en met 15 maart 2015.

Bart

is tussen de middag alleen thuis als hij iets in zijn hoofd voelt knappen. Hij zakt door zijn benen en kan nog net alarm slaan via zijn mobiel. In het ziekenhuis blijkt een bloedvat in zijn hoofd te zijn geknapt: de arts vergelijkt het met een zwakke plek in een fietsband.

Bart houdt last van de gevolgen van het CVA (beroerte), ook als hij uit het ziekenhuis wordt ontslagen. Zijn leven is van het ene op het andere moment behoorlijk veranderd, net als dat van zijn ouders en zus. Vooral wennen aan sneller moe zijn, heel bewust je programma plannen en rekening houden met een terugslag als je toch een keer over je grenzen gaat. Lastig als je 12 bent en gewend bent dat je de hele wereld aankunt!

49

Klaasjan van Haastrecht | Sophia Revalidatie

Serious Gaming

50 | PURE KRACHT

Binnen Sophia Revalidatie wordt sinds een jaar of twee op diverse plekken veel gegamed. Bij de fysiotherapie oefenen patiënten op de Nintendo Wii hun balans en vergroten ze hun bewegingsmogelijkheden - en dat terwijl ze er veel plezier in hebben. Daar schuilt ook de grote kracht van het werken met een spelcomputer. Daarnaast onderzoekt men bij de activiteitentherapie of het spelen van spelletjes op de Nintendo Wii een bijdrage kan leveren aan een actieve dagbesteding. De spelletjes zijn zo ontworpen dat deze de gamer uitdagen zijn/haar grenzen te verleggen, zowel qua fysieke vaardigheden als qua aandacht en geheugen. Ook op sociaal-emotioneel gebied liggen er mogelijkheden voor het therapeutisch gebruik van spelcomputers. Het spelen in een groep, omgaan met winnen en verliezen, en ervaren dat je ondanks een handicap nog competitief bezig kunt zijn, dragen bij aan het revalidatieproces. Gamen is leuk en nuttig tegelijk! Thuis Het gebruik van de Nintendo Wii, of een andere spelcomputer, biedt ook de mogelijkheid om in de thuissituatie door te gaan met oefenen. Gezien de belastbaarheid van sommige patiënten is dat niet voor iedereen een verstandige keuze, maar voor een grote groep zeker wel. Het op een zelfgekozen moment, in de thuissituatie, op een leuke manier oefenen, maakt naar verwachting over niet al te lange tijd deel uit van de individuele behandelprogramma’s. TherapWii Via de website www.therapwii.nl, die door het lectoraat Revalidatie van De Haagse Hogeschool in samenwerking met Sophia Revalidatie en de Hoogstraat werd ontwikkeld, kunnen therapeuten én patiënten zien welke games bepaalde vaardigheden uitdagen. Zo kan er een juiste keuze worden gemaakt voor een game. Ook is hier voor therapeuten de mogelijkheid om via een forum vragen te stellen aan andere therapeuten van diverse revalidatiecentra in Nederland. Gameroom Het gamen wordt in toenemende mate tijdens behandelingen ingezet en de ontwikkelingen op dit gebied gaan razendsnel. Sophia Revalidatie wil altijd het juiste middel inzetten om goed aan te kunnen sluiten bij de behoeften van de patiënt. Hiervoor beschikt Sophia Revalidatie zelfs over een heuse ‘gameroom’. In deze ruimte kunnen diverse hightech platforms ingeschakeld worden voor therapie. Met deze gameroom kunnen we de ontwikkelingen op dit gebied optimaal bijhouden en beoordelen op bruikbaarheid binnen de revalidatie. Onderzoek In samenwerking met het lectoraat Revalidatie werden en worden er verschillende onderzoeken uitgevoerd op het gebied van Serious Gaming. Na de zomervakantie start een onderzoek naar het therapeutisch effect van de Wii op balans bij kinderen en volwassenen. Daarnaast worden er onderzoeken gedaan naar de mogelijkheden van de Wii bij jongeren met hersenletsel en het effect van cognitieve games (www.lumosity.com) bij volwassenen na een beroerte.

MEER INFORMATIE

Zoals je ziet maakt Sophia Revalidatie serieus werk van Serious Gaming!

www.therapwii.nl www.lumosity.com 51

Nynke Besemer | Sophia Revalidatie

Kunst van Ahmet Polat Sophia Revalidatie heeft een actief kunstbeleid, dat een impuls kreeg toen Marien van der Meer als Raad van Bestuur werd aangesteld. Marien is een liefhebber van hedendaagse kunst: “Kunst verwondert, inspireert en kan een lach op je gezicht brengen”.

52 | PURE KRACHT

Ook in moeilijke tijden kan kunst helpen om ergens anders aan te denken, iets van een andere kant te bekijken, of te motiveren om door te zetten. Op de verschillende locaties van Sophia Revalidatie worden patiënten, bezoekers en medewerkers verrast door schilderijen, foto’s en sculpturen. Sophia Revalidatie bezit een bescheiden kunstcollectie die in de loop der jaren is ontstaan. Verspreid door de gebouwen hangen diverse kunstwerken. Het historische portret van Koningin Sophia dat boven de receptie in Den Haag hangt, heeft een belangrijke historische waarde, aangezien zij de naamgever van Sophia Revalidatie is. Het kunstbeleid van Sophia Revalidatie wordt uitgevoerd door een kunstadviseur en een kunstcommissie bestaande uit betrokken medewerkers. Ahmet Polat Een recente toevoeging is een tweeluik van Ahmet Polat dat gemaakt is ter gelegenheid van het nieuwe gebouw in Den Haag. De Haagse fotograaf Ahmet Polat portretteerde acht (oud-)leden van de Raad van Bestuur en (oud-)directeuren uit de historie van Sophia Revalidatie op de bouwplaats van het nieuwe pand. Met behulp van spiegels

waarin het strand wordt gereflecteerd verwijst hij naar het verleden van het revalidatiecentrum, dat voorheen was gevestigd in Kijkduin en Scheveningen. Met het kunstwerk van Polat blikt Sophia Revalidatie terug op het verleden en wordt er tegelijkertijd een startschot gegeven voor de actualisering van het kunstbeleid. In contact met kunst Het kunstbeleid is erop gericht om patiënten, bezoekers en medewerkers in contact te brengen met kunst. Dit kan door middel van de eigen collectie, maar ook met bruiklenen of het bezoeken van musea. Vanaf deze zomer wordt de locatie in Den Haag verblijd met de komst van drie sculpturen van museum Beelden aan Zee. Deze genereuze bruikleen vormt hopelijk de aanzet tot samenwerking met andere kunstinstellingen, bedrijven of particuliere verzamelaars en Sophia Revalidatie. Daarnaast wordt onderzocht of kunst kan worden ingezet als onderdeel van de behandeling van patiënten. Binnenkort biedt Sophia Revalidatie patiënten de mogelijkheid om een museum te bezoeken met een speciale rondleiding die een toegevoegde waarde heeft op de revalidatiebehandeling.

53

Ivo Franssen | Penders Voetzorg

Vakmanschap blijft

54 | PURE KRACHT

meesterschap,

maar dan met digitale precisie Ondanks dat het vakgebied van de orthopedische schoentechniek nog steeds een sterk ambachtelijk fundament kent, dienen zich steeds meer technologische innovaties aan. Drukmeetsensoren en witlichtscanners doen hun intrede op het spreekuur … Om uiteenlopende redenen kunnen mensen in hun leven te maken krijgen met orthopedisch maatschoeisel. De revalidatiearts is een belangrijke verwijzer en in Nederland bij uitstek de specialist die, vaak in samenspraak met de orthopedisch schoentechnicus, de indicatiestelling en het functionele voorschrift voor het schoentechnisch hulpmiddel verzorgt. De Nederlandse schoentechnische branche is goed ontwikkeld en heeft een wereldwijde voortrekkersrol als het gaat om kennis, kunde en ervaring. Toch zien we pas heel recent dat computers en digitale technologie in ons land een serieuze aanwezigheid krijgen in het proces van vervaardigen van orthopedische schoenen. Penders Voetzorg loopt hierin op dit moment voorop. Handwerk Traditioneel worden orthopedische schoenen nog handmatig aangemeten. De voetmaten worden door middel van een meetlint opgenomen, er wordt met behulp van een inktkussen een ‘blauwdruk’ gemaakt van het voetzoolprofiel en tenslotte worden de voeten met gipszwachtels ‘afgegipst’ om een afdruk van de voetvorm te verkrijgen. Na het aanmeten volgt het vervaardigen van de leest, wat wederom handwerk is. Het produceren van de schoenen is uiteindelijk ook puur handwerk, waar nauwelijks machinale bewerkingen aan te pas komen. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid altijd zo blijven. Scannen met witlicht Het aanmeten van orthopedische schoenen kan tegenwoordig ook digitaal. Met behulp van een handscanner wordt in nog geen minuut tijd de voetvorm digitaal vastgelegd. Witlicht wordt in een patroon op de voet geprojecteerd en door middel van een camera vastgelegd. Deze digitale informatie wordt omgezet in een driedimensionale vorm die daarna kan worden gebruikt om met behulp van Computer Aided Design-software een ontwerp te maken van een leest. Deze leest wordt vervolgens op een freesmachine uitgedraaid, waarna hooguit nog een kleine nabewerking dient plaats te vinden. Het grote voordeel van deze scantechnologie is dat je snel en schoon een paar schoenen kunt aanmeten. Bovendien kun je de scan van de voet eerst vergelijken met een digitale leestenbibliotheek om te kijken of er volstaan kan worden met een semi-orthopedische leest. In dat geval kun je de betreffende semi-orthopedische schoen gewoon uit voorraad bestellen en hoef je geen maatschoenen te maken. Digitale vastlegging van driedimensionale vormen biedt in de toekomst nog nieuwe mogelijkheden om het proces van vervaardigen

verder te moderniseren. We kunnen hierbij bijvoorbeeld denken aan de ontwikkelingen op het gebied van 3D-printen, waardoor wellicht over niet al te lange tijd proefschoenen, voetbedden en individuele enkel-/voetorthesen gewoon geprint kunnen worden, in plaats van volledig met de hand geconstrueerd. Producten worden hierdoor makkelijker en preciezer reconstrueerbaar. Drukmetingen in de schoen Een andere belangrijke ontwikkeling is digitale drukmeting door middel van druksensoren. Hierbij wordt in de schoen met behulp van dunne zooltjes, die voorzien zijn van gevoelige sensoren, de druk onder de voet gemeten. De drukverdeling wordt met speciale software met een kleurpatroon zichtbaar gemaakt op het scherm. Met behulp van een dergelijk systeem kan de schoentechnicus beoordelen of er bepaalde regio’s onder de voet zijn die te veel belast worden. Dit is voornamelijk van belang bij mensen met diabetes, bij wie een risico op beschadiging van de huid bestaat ten gevolge van overmatige piekdruk. Wanneer sprake is van een verminderde sensibiliteit in combinatie met een verstoorde doorbloeding, dan kunnen deze beschadigingen leiden tot wondjes die mogelijk slecht genezen en die uiteindelijk tot complicaties kunnen leiden. De schoentechnicus kan aan de hand van de resultaten van de drukmeting het schoenontwerp bijstellen. Doel daarbij is om de drukverdeling in de schoen te optimaliseren en dus de kans op huid‘Mooie ontwikkelingen op defecten te minimalihet gebied van 3D-scannen’ seren. Het gebruik van drukmeetapparatuur is een mooi voorbeeld van ‘meten is weten’. Voorheen was de schoentechnicus alleen aangewezen op zijn ervaring en moest hij het gedrag van de voeten in de schoenen aflezen aan visuele inspecties van de huid en het voetbed. Kortom, een letterlijke en figuurlijke stap vooruit in het mooie ambacht van het schoenmaken. Penders Voetzorg beschikt in haar vestiging in Delft over een digitaal drukmeetsysteem, dat elke week wordt ingezet op het spreekuur met patiënten met diabetes. In Den Haag is de scanapparatuur waarmee op digitale wijze orthopedische schoenen worden aangemeten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met een van beide vestigingen.

55

Gemaakt door Manon (23 jaar), patiënt

56 | PURE KRACHT

57

58 | PURE KRACHT

Pindasoep Surinaamse

De Surinaamse pindasoep uit onze keuken is een begrip bij (oud-)patiënten en medewerkers van Sophia Revalidatie. Als je die eenmaal hebt geproefd … Op veler verzoek delen we het recept graag!

Ingrediënten • ½ pot pindakaas van Faja Lobi (verkrijgbaar bij o.a. de Toko) • ½ pot pindakaas van Calvé • 3 aardappelen in blokjes • 200 gram taugé • zwarte peper • laos en ketjap • 1 teentje knoflook • kippenbouillon • bladselderij • kousenband • uien • klein rood en groen pepertje • 1 kippenpoot • zout • mie

Snijd de kippenpoot in stukjes en bak dit aan met zwarte peper en laos. Bak de knoflook en de uien ook even mee. Voeg de pindakaas (zowel Faja Lobi als Calvé), een scheut ketjap en naar behoefte pepertjes toe (de rest van de pepertjes kun je altijd invriezen). Schenk er langzaam water en kippenbouillon bij tot de gewenste dikte bereikt is. Voeg de aardappelblokjes en mie toe, laat het geheel ongeveer twintig minuten koken tot het gaar is. Laat de laatste tien minuten de taugé, kousenband en bladselderij meekoken. Eet smakelijk!

59

Vrienden maken het verschil!

Wanneer een patiënt zich veilig voelt, de familie zich welkom voelt en er echte aandacht is, zal ook de revalidatie beter verlopen. Onze ijsbeer Lars staat symbool voor deze prettige omgeving. De Stichting Vrienden van Sophia Revalidatie kan niet bestaan zonder vrienden. Onze vrienden zijn (oud-)patiënten en hun familieleden, bezoekers, serviceclubs, bedrijven uit de regio, omwonenden, verwijzers, medewerkers en specialisten. Kortom, eigenlijk iedereen die zich betrokken voelt bij Sophia Revalidatie, die goede revalidatiezorg belangrijk vindt en die daar een bijdrage aan wil leveren. Zo maken onze vrienden extra activiteiten mogelijk, zoals onze zitskireis of de fietsvierdaagse. U bent al vriend voor € 25 per jaar! Alle vrienden worden uitgenodigd voor onze jaarlijkse vriendenavond. Wordt u vandaag nog vriend?

SophiaRevalidatie.nl 60 | PURE KRACHT

Amina is een doorzetter Een openhartig gesprek met moeder Wendy

Recommend Documents