Ambitie: Excellent Lokaal Overheidsmanagement
Ambitie brengt je naar een hoger niveau
Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman
Duizenden aanbieders van opleidingen zijn er in overheidsland. En nog sluiten vraag en aanbod niet altijd op elkaar aan. Het programma Ambitie: Excellent Lokaal Overheidsmanagement brengt voor topambtenaren licht in de duisternis. “Het is een leernetwerk, met state of the art kennis en vernieuwende methodes”. De overheidsmanager heeft een pittige functie de komende jaren. “Meer dan ooit moet hij functioneren op het snijvlak
Gerharda Tamminga
van bestuur en maatschappij. Bovendien verandert de wereld enorm snel. De overheidsmanager moet daar niet alleen zelf bij aansluiten, maar er ook nog voor zorgen dat de organisatie aangesloten blijft. Ten slotte heeft hij een voorbeeldrol, hij moet dus zelf voorop lopen”, vertelt Gerharda Tamminga, gemeentesecretaris in Oude IJsselstreek en voorzitter van de commissie Persoonlijke Ontwikkeling van de Vereniging van Gemeentesecretarissen. Hoog tijd dus voor een ontwikkelprogramma voor overheidmanagers van provincies, waterschappen en gemeenten. Vertegenwoordigers gingen samen om tafel. Resultaat: het programma Ambitie: Excellent Lokaal Overheidsmanagement.
Gerharda Tamminga: “Er wordt echt maatwerk geleverd én state of the art kennis uit binnen- en buitenland”
Paul van Kalmthout: “We worstelen allemaal met de vraag hoe je kunt aansluiten bij de vraag uit de samenleving”
Dit programma bestaat uit een moderne mix van onderdelen. Van een levend paspoort tot Etmalen waarin managers langere tijd bij elkaar zitten om een onderwerp uit te diepen en toe te passen op hun eigen praktijk. En van online colleges tot het delen van kennis via een digitaal platform. Dezelfde worsteling Tamminga: “Er is al ontzettend veel. Daarom hebben we ervoor gekozen om geen nieuwe opleiding op te zetten,
Paul van Kalmthout
maar een leernetwerk, waarin iedereen op maat zijn traject samenstelt. Iedere manager heeft immers een andere herkomst en werkt in een andere dynamiek. We maken dus
voor het functioneren van de democratie. Want er mag dan
gebruik van wat er is, en voegen daaraan toe wat vanuit de
van alles ontwikkeld worden in de samenleving, uiteindelijk
actualiteit van belang is voor de overheidsmanager.” Paul
moet er ook een democratisch besluitvormingsproces
van Kalmthout heeft dat in de praktijk ervaren. De algemeen
komen. Dat leverde een heel interessante discussie op.”
directeur van de Provincie Gelderland deed mee aan het Etmaal over de doe-democratie. “Voor mij was het meest
Gewoon een kop koffie
opvallende dat de posities van de overheidsmanagers zo
De vraag is of een programma als Ambitie nodig is om die
vergelijkbaar zijn. Of je nu bij een gemeente of provincie
discussie te kunnen voeren. Zou je niet ook gewoon een
werkt, we worstelen allemaal met de vraag hoe je kunt aan-
kop koffie samen kunnen drinken? Het is nodig, stelt Aik
sluiten bij de vraag uit de samenleving en welke rol je speelt
van Eemeren. Van Eemeren werkt voor en in verschillende
Aik van Eemeren: “Ambitie is een initiatief van, voor en door overheidsmanagers. Op een verfrissende manier en van een hoog niveau”
netwerken van overheidsmanagers en is medeontwikkelaar
maak je met dertig collega’s echt een verdiepingsslag. De
van Ambitie. “Mensen zien elkaar nu al, bijvoorbeeld in
bijeenkomsten hebben een excellent niveau. Bovendien gaat
veiligheidsregio’s of andere samenwerkingsverbanden,
het niet alleen over de problematiek, maar ook over wat dit
maar dan is er te weinig tijd voor reflectie. Bij een Etmaal
betekent voor je ontwikkeling. En dat allemaal in 24 uur. Dat
Ambitie: Excellent Lokaal Overheidsmanagement helpt
Zoektocht
overheidsmanagers op een gerichte manier te professio-
De zoektocht is een ontdekkingstocht naar het handwerk
naliseren en complexe maatschappelijke vraagstukken
van de overheidsmanager. In allerlei vormen – van
van deze tijd anders te benaderen. Het uitgangspunt is een
debatten tot publicaties – wordt gewerkt aan vragen
zoektocht naar het handwerk van de overheidsmanager.
over bijvoorbeeld het samenspel tussen bestuurders en
Het programma bestaat uit de volgende onderdelen, waar
topambtenaren, het wisselen van rollen en de spanning
deelnemers een traject op maat uit kunnen samenstellen.
tussen het horizontale en verticale. Wat maakt jou een goede overheidsmanager? Dit vertalen de deelnemers naar
Intake
een persoonlijk levend paspoort.
Ambitie start met een intake. Daarin wordt duidelijk waar deelnemers staan in hun persoonlijke ontwikkeling en
Omooc
welke route ze willen gaan. De intake wijst bovendien de
Omooc biedt korte online colleges met de laatste inzichten
weg in de wereld van coaches, intervisie en collegiale
en frisse gedachten. Omooc is open en voor iedereen
ondersteuning.
toegankelijk. De collegereeksen worden gestructureerd >
haal je niet op een gemiddeld congres.” Dat is wat Tamminga betreft precies de kracht van het programma: “Er wordt echt maatwerk geleverd én state of the art kennis uit binnenen buitenland. Daarnaast werken we met allerlei nieuwe narratieve methodes zoals movie learning.” Astronomische bedragen En dat allemaal zonder overboord te gooien wat er aan goede dingen is. Van Eemeren: “Er zijn in overheidsland duizenden
Aik van Eemeren
aanbieders van opleidingen, cursussen en trainingen. aangeboden op actuele thema’s, zoals overheidsparticipatie
geven. Elk kwartaal is er een Etmaal. Onderwerpen zijn
en de decentralisaties. Met omooc kunnen deelnemers zich
bijvoorbeeld overheidsparticipatie, gedeeld leiderschap en
voorbereiden op het Etmaal.
maatschappelijke waarde.
Etmaal
Filter O
In een Etmaal werken zo’n dertig overheidsmanagers
filter O is een tool voor overheidsmanagers, professionals
samen met experts vijf dagdelen aan het verbinden
en bestuurders in het openbaar bestuur. Ze vinden er
van de theorie en praktijk. Daarnaast ontwikkelen ze
actuele kennis die is gemaakt door partners en gefilterd
handvatten om de veranderende rol effectief vorm te
door collega’s. Meer weten? www.gemeentesecretaris.nl
En nog sluiten vraag en aanbod niet altijd op elkaar aan.
Het is nooit af
Dat komt doordat we te traditioneel denken. Alsof kennis
In december vorig jaar heeft het eerste Etmaal van Ambitie
alleen maar bij een congres gehaald kan worden. De studie
plaatsgevonden. De volgende staat voor dit voorjaar
Communicatie van de universiteit van Amsterdam heeft
gepland. Het levend paspoort, Filter O (platform) en Omooc
op dit moment meer online studenten dan studenten die
(online leeromgeving) zijn in ontwikkeling. Tamminga: ‘We
ingeschreven staan om colleges in een zaal te volgen.
doen dit niet volgtijdelijk, zoals in een klassiek project.
Dat zegt iets. Als je bedenkt hoeveel geld er omgaat in
We zetten continu stappen én we reflecteren. Dat doen
opleidingen voor ambtenaren, dat is echt astronomisch. En
we met een reflectiecommissie, met Jantine Kriens,
tegelijkertijd is het individuele budget van een ambtenaar
voorzitter van de directieraad Vereniging van Nederlandse
vaak te laag om een fatsoenlijke opleiding te volgen. We
Gemeenten, burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden,
moeten daar veel slimmer naar kijken: superhoogleraren
Jan Willem Weck, voormalig directeur ABD, Loes Bakker,
inhuren om met deelnemers op maat in gesprek te gaan, en
gemeentesecretaris van Gouda en Véronique Timmerhuis,
algemene theorie en colleges lekker online laten.”
algemeen secretaris van de SER.” Deze manier van werken is belangrijk, zegt Van Eemeren: “Ambitie is een initiatief van, voor en door overheidsmanagers. Op een verfrissende manier en van een hoog niveau. Daarbij hoort dat het nooit af is, maar in ontwikkeling blijft. Net zoals de overheidsmanager zelf.” <
