Scheiding Als je ouders uit elkaar gaan
Alles over scheiden • Bemiddelen in familiezaken www.bemiddelingvzw.be
• De Kinderrechtswinkel www.kinderrechtswinkel.be
• Als je ouders apart gaan wonen www.tweehuizen.be
• Kinderrechtencommissariaat tel. 02 552 98 00 www.kinderrechtencommissariaat.be
• De Scheidingsschool www.descheidingsschool.be
• Steunpunt Algemeen Welzijn tel. 03 366 15 40 www.steunpunt.be www.caw.be
• Jongeren Advies Centrum www.jac.be
• Awel, luistert naar kinderen en jongeren tel. 102 of www.awel.be
Een uitgave van De Ambrassade, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel
Scheiding Als je ouders uit elkaar gaan
Als je ouders scheiden heeft dat ook gevolgen voor jou. Waar ga je wonen? Hoe zit dat met kindergeld en onderhoudsgeld? Hoe vaak zie je je andere ouder nog, en je broers of zussen? Bij wie kan je terecht met al je vragen?
Met wie kan je praten over de scheiding van je ouders? Ouders die scheiden, dat heeft een serieuze invloed op je leven. Los van alle praktische vragen en regelingen loop je als kind met heel wat vragen rond. Hoe komt het dat je ouders uit elkaar gaan? Waarom zag je dat niet aankomen? Waarom kunnen ze het niet meer uitpraten? Zijn die conflictsituaties nodig? Hoe ga je er mee om? Het is misschien goed om weten dat 1 op de 4 jongeren in Vlaanderen met een scheiding geconfronteerd wordt. Je bent dus niet alleen en dat betekent dat je waarschijnlijk in je vriendenkring wel wat andere jongeren vindt met wie je kan praten. Dat is belangrijk: dat je je vragen stelt, met anderen praat en als het nodig is contact zoekt met mensen die je kunnen helpen. Blijf niet met je vragen zitten. En probeer ook met je ouders openlijk te communiceren over de scheiding.
Wie neemt er na een scheiding de beslissingen? Ouders hebben tot je 18 jaar bent het ouderlijk gezag. In een relatie beslissen ze samen en volgens de wet moeten zij ook na een scheiding samen dat ouderlijk gezag uitoefenen. Ze beslissen dus samen over je schoolkeuze, je studierichting, belangrijke reizen of een medische ingreep. Ook als je ouders niet meer samenwonen en jij bij één van hen woont, hebben ze allebei het recht om mee over jou te beslissen. Ze blijven allebei verantwoordelijk voor je. Slechts zeer uitzonderlijk kan de jeugdrechter beslissen dat het ouderlijk gezag bij één van de ouders terechtkomt.
Mag je je mening geven als je ouders scheiden? Jongeren hebben het recht om bij belangrijke zaken (die hen aanbelangen) hun mening te geven. Dat heet volgens de wet spreekrecht. Wil je iets kwijt over de scheiding van je ouders, dan kan je de vrederechter contacteren. Tijdens de scheidingsprocedure kan de vrederechter zelf bekijken of hij je mening wil horen. Als je ouders na de scheiding iets willen veranderen aan de regeling en daarvoor naar de rechter gaan, dan moet die je uitnodigen als je ouder dan 12 jaar bent. Dat hoorrecht is wettelijk verplicht. Ben je jonger, dan beslist de vrederechter zelf of hij je zal uitnodigen. De rechter zal naar je luisteren en neemt die informatie als één element waar hij rekening mee kan houden.
Mag je zelf kiezen bij wie je gaat wonen? Je mag pas kiezen bij wie je gaat wonen als je 18 jaar bent. Daarvoor mag je niet zelf kiezen; dan beslissen je ouders. Raken ze er zelf niet uit, dan beslist de vrederechter. Ook hier kan de vrederechter naar je luisteren, maar je kiest dus niet zelf.
“ Je ouders blijven
Hoe werkt co-ouderschap? Als je ouders scheiden als jij nog minderjarig bent, dan moeten ze samen een verblijfs- en omgangsregeling uitwerken. Dat zijn afspraken over wanneer je bij wie verblijft. In veel gevallen kunnen je ouders dat onderling afspreken. Lukt dat niet, dan zal de vrederechter tussenkomen en een regeling voorstellen. Het is wel belangrijk te weten dat je ouders altijd samen verantwoordelijk blijven. Verblijf je bij één persoon, dan heeft de andere ouder nog altijd recht op persoonlijk contact met jou. Hoe dat gebeurt en wanneer staat omschreven in de omgangsregeling. De verblijfsregeling heeft geen vaste formules. Je kan elke week wisselen van ouder of je blijft in de week bij de ene ouder, in het weekend bij de andere. Je ouders spreken dat samen af.
altijd samen verantwoordelijk voor je. Ook na een scheiding, ook als je bij één van je ouders woont”
Wat doet een bemiddelaar in familiezaken? Soms verlopen echtscheidingen zonder al te veel problemen. Dan komen beide ouders onderling tot goede afspraken. Dat is niet altijd zo. Als twee mensen nog moeilijk met elkaar kunnen praten of niet meer tot afspraken komen, kunnen zij kiezen voor een bemiddelaar: iemand die advies geeft om het conflict op te lossen. Zo’n bemiddelaar is neutraal, niet iemand die één van de twee personen kent. Hij informeert en helpt om tot een gesprek of tot een oplossing te komen. Er zijn drie soorten bemiddelaars: advocaten, notarissen of een derde groep bemiddelaars die eerder een menswetenschappelijke achtergrond hebben (sociale werkers, therapeuten, pedagogen, psychologen...).
Wat gebeurt er als de bemiddelaar geen oplossingen vindt? De bemiddelaar probeert oplossingen aan te reiken voor het verblijfsrecht, de financiële regeling, een respectvol contact tussen de ouders en hij houdt ook rekening met alle gevoelens die er bij een echtscheiding naar boven komen. Kan de bemiddelaar geen oplossing mee uitwerken, dan kunnen de ouders naar de rechtbank stappen. De rechter kan dan oordelen welke beslissing of oplossing in jouw belang is of welke ouder over jou mag beslissen.
Hoe loopt de financiële regeling bij een scheiding? Omdat je ouders verantwoordelijk voor je zijn tot je meerderjarig bent, moeten zij in jouw onderhoud voorzien. Dat wil zeggen dat ze moeten zorgen voor een woning, je levensonderhoud, je opvoeding en je school. Ben je al 18 jaar en je studeert nog, dan moeten je ouders dat betalen. Als je ouders uit elkaar gaan, moet ze afspreken hoe ze die onderhoudsplicht verdelen. De ene ouder zal aan de andere onderhoudsgeld betalen voor je eten, school, dokter, je kleren, activiteiten enzovoort. Dat onderhoudsgeld gaat niet naar jou, maar blijft bij de ouders. Je ouders beheren dat geld. Het bedrag van het onderhoudsgeld hangt af van onder andere het inkomen van je ouders. Ofwel spreken de ouders dat in onderling overleg af, ofwel loopt de overeenkomst via een bemiddelaar. Lukt dat niet, dan wordt de rechtbank ingeschakeld en regelt die het onderhoudsgeld.
Mag je na een echtscheiding je grootouders nog zien? Na een echtscheiding verandert er veel, maar je blijft altijd het recht hebben om je familie te zien. In praktijk gebeurt het echter wel eens dat grootouders het contact met hun kleinkinderen verliezen. Grootouders kunnen het recht op contact met jou laten gelden. Ook dat kan in onderling overleg of via de rechtbank in een overeenkomst gezet worden.
Kan een verblijfsregeling later nog aangepast worden? Dat kan zeker. Zijn jij of je ouders niet tevreden over de omgangs- of verblijfsregeling, dan moet je daar in de eerste plaats met hen over praten. Zeker als het om praktische problemen gaat, moet je dat bespreekbaar maken. Het is belangrijk dat zowel jij als je ouders zich goed voelen bij de afspraken. Als jullie het allemaal eens zijn, dan kunnen jullie de regeling aanpassen. Is één van je ouders niet tevreden, dan moet die een procedure starten bij de rechter. Ben je ouder dan 12 jaar, dan moet jij gehoord worden voor die nieuwe regeling. Ben jij het niet eens met de regeling dan heb je een probleem, want minderjarigen kunnen geen procedure starten. Je zal dan moeten proberen één van je ouders te overtuigen, zodat zij een nieuwe regeling kunnen voorstellen.
Wat als je ouders de verblijfsregeling niet naleven? Zijn je ouders het niet eens over hoe de verblijfs- of omgangsregeling wordt nageleefd, dan moeten ze zich tot de rechter wenden. Staat er geen verblijfsregeling vast, dan zal de rechter er een vastleggen in een vonnis. Bestaat er al een regeling, dan staat die al in een vonnis en moeten je ouders die naleven. Doen ze dat niet, dan kan de rechter een straf opleggen.
Stap eens binnen bij het JIP! In een Jongereninformatiepunt in je buurt kan je informatie opzoeken in folders of op het internet, maar je kan er ook terecht voor een gesprek. De JIP-medewerkers helpen je met je vragen en zoeken samen een oplossing voor je probleem. Binnenstappen in een JIP is helemaal gratis. Op zoek naar het JIP in je buurt? ➜ www.jips.be
Najaar 2012 • V.U.: Marjolein Haan, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel
Jongerengids.be is de snelste weg naar alle informatie voor jongeren. Je vindt er een antwoord op al je vragen.
