Als het misgaat….. bel ik jou Steun voor kinderen van 0-18 jaar die getuige zijn geweest van huiselijk geweld JSO Marjanne van Esveld
Programma • Huiselijk geweld: beleving, cijfers, gevolgen, thema’s • Doelen van de methodiek • Basisvaardigheden van de beroepskracht • Voeren van de gesprekken met ouders en/of kinderen over de effecten van huiselijk geweld, over de zorg voor veiligheid en steun en inzet van het netwerk • Motiveren van ouders en/of kinderen • Vormen van steun aan kinderen • Aspecten van veiligheid voor kinderen • Wat heb je nodig om aan de slag te gaan? (NJI: Theoretisch goed onderbouwde methode)
Thema’s • Eenzaamheid • Afsluiten van emoties • Parentificatie • Identiteitsproblemen • Loyaliteit • Angst • Buitengesloten worden • Schaamte • Problemen op school
Cijfers Ongeveer 100.000 kinderen per jaar zijn getuige van huiselijk geweld Daarnaast 119.000 kinderen kindermishandeling Huiselijk geweld is een vorm van kindermishandeling
Gevolgen op lange termijn • Negatief zelfbeeld • Weinig zelfvertrouwen • Identiteitsproblemen • Eenzaamheid • Angst
• Lichamelijk klachten • Psychische klachten • Gevolgen voor functioneren van de hersenen
Doelgroep • Hulpverleners/beroepskrachten van kinderen • Hulpverleners van slachtoffers • Hulpverleners van daders
Doelen van “ als het misgaat....” • Ouders aanspreken op verantwoordelijkheid voor veiligheid van kind, psycho-educatie • Steun van belangrijke personen uit omgeving kind organiseren, netwerkplanning • Eigen handelingsmogelijkheden van kind versterken, veiligheidsplanning • Verdere schade voorkomen
Geweld in huis raakt kinderen • Met ouders de gevolgen van huiselijk geweld voor het kind bespreken • Ouders hebben kennis van en kunnen verantwoordelijkheid nemen
Veiligheidsplanning Afspraken met ouders en kinderen over hoe te handelen bij een eventueel volgend incident van huiselijk geweld, waarbij de veiligheid en het welzijn van het kind het uitgangspunt is.
Sociale netwerkvorming Gebruik maken van de hulpbronnen in de sociale omgeving van het kind, zoals grootouders, buren, kennissen etc Doel: • Taboe doorbreken
• Preventie • Ondersteuning, ontwikkeling van coping strategieen
Kringen om het kind •
Ouders
•
Familieleden, buren, etc.
•
Beroepskrachten
•
Hulpverleners van het kind
•
Hulpverleners van de ouder(s) of het gezin
Veiligheidsplanning voor kinderen van 0-8 jaar •
Moeder meestal vertrekpunt.
•
Samen met moeder (en eventueel vader) plan maken voor kind.
•
Eventueel vluchtplan maken.
•
Plan vastleggen.
•
Onderdelen van plan met kind bespreken.
•
Eventueel ondersteuning bij benadering netwerk.
Veiligheidsplanning voor kinderen van 8-18 jaar •
Kind en/of moeder en/of vader vertrekpunt.
•
Plan maken met kind en eventueel ouder.
•
Plan vastleggen.
•
Eventueel ondersteuning bij benadering netwerk.
Motiveren • Voorwaarden voor verandering zijn aanwezig • De hulpverlener kan invloed uitoefenen op de motivatie
• Veiligheid van kind is grens – AMK bellen voor advies
Voorwaarden voor verandering van gedrag • Weet hebben van de problemen/gevolgen (kennis)
• Ongerust zijn over de problemen/gevolgen (zorg) • Voldoende geloof in mogelijkheden om te veranderen
(zelfvertrouwen) • Voldoende gevoel voor eigenwaarde (competentie)
Oplossingsgericht motiveren •
Samenwerken met de ouder, aanspreken van motivatie en verantwoordelijkheid bij ouders
•
Ouder heeft sterke kanten en hulpbronnen
•
Oplossingen van de kant van de ouders en/of de kinderen
•
Ambivalentie ten aanzien van problemen verhelderen
•
Ontwikkelen van discrepantie tussen huidig gedrag en mogelijk toekomstig gedrag
•
Randvoorwaarden creëren
•
Uitzonderingsvragen, wondervragen en schaalvragen
Maak met ouders een veiligheidsplan of ondersteuningsplan - Gespreksvoering in drietallen: hulpverlener, ouder, observator • Deelnemers kunnen gesprekken met ouders voeren over het effect van huiselijk geweld op kinderen • Ondersteuning: het kind heeft 1 of meer vertrouwenspersonen waar het kind doorlopend steun van kan krijgen • Veiligheidsplan voor crisissituaties: naar wie kan het kind toegaan als de situatie thuis escaleert • Engageren en positioneren • Eigen casus, of casus handout en feedbackformulier
Aandachtspunten voor veiligheid •
Regelmaat en stabiliteit
•
Fysieke veiligheid: basale verzorging van fysieke behoeften voldoende gegarandeerd
•
Emotionele veiligheid: continuïteit in en voldoende kwaliteit van dagelijkse zorg voor welzijn kind
•
Afwezigheid van elke vorm van geweld en seksueel misbruik
Sociale steun aan kinderen • • • • •
Emotionele steun Waarderingssteun Informationele steun Praktische steun Gezelschapssteun
Aspecten van sociale steun aan kinderen •
Vaardigheden kind om zelf steun te zoeken.
•
Steun op maat, afgestemd op behoeften kind.
•
Alleen kind zelf kan beoordelen of iets steunend is of niet.
•
Ongewenste steun kan bedreigend zijn.
Wie biedt welke steun ? • Welke steun kan je zelf geven • Welke steun krijgt het kind uit de omgeving
Knelpunten vanuit het kind •
Weinig vertrouwen in volwassenen
•
Niet gewend om zich te uiten
•
Stelt zich passief op
•
Is niet gewend aan aandacht van volwassenen
•
Is loyaal ten opzichte van ouders
•
Kan gevolgen van steun niet overzien
•
Ontziet steungever
Mechanismen bij het kind •Loyaliteit •Angst •Schuldgevoelens •Boosheid •Ambivalentie ten aanzien van (onvoorspelbaar gedrag) van ouders
Aan het werk •
Hoe verder?
•
Wat is nodig?
•
Hoe geef je “als het misgaat”een plaats in je werk?
