Als een ramp de school treft: Ine Spee
Hoe om te gaan met incidenten op scholen ? Ine Spee
MBO-Raad, Platform Veiligheid 28 maart 2013 maart 2013
Achtergronden • Calamiteitenteam KPC Groep 2000gratis ondersteuning voor scholen www.kpcgroep.nl/calamiteitenteam • Crisisadviseur Instituut voor Psychotrauma, Diemen 2012www.ivp.nl
maart 2013
• Actuele wetenschappelijke inzichten over crisis, opvang en verwerking • School en crisis • School en media • School en sociale media • Tips maart 2013
Kenmerken Schokkende Gebeurtenissen • Onverwacht • Overweldigend • Levensbedreigend _____________________ • Chaos • Intense Machteloosheid • Acute Ontwrichting
maart 2013
Een traumatische ervaring breekt abrupt het besef van beheersing over het eigen leven af
Kleber, 2000 maart 2013
Verlies van zekerheden
• • • •
Verlies Verlies Verlies Verlies
maart 2013
van van van van
onkwetsbaarheid voorspelbaarheid het vertrouwen in mensen idealisme
Opvattingen in de maatschappij
maart 2013
Uitgangspunten • Confrontatie kan gepaard gaan met allerlei heftige emoties zoals doodsangst, hulpeloosheid, verwarring, desoriëntatie en woede. • Het gaat om onaangename maar ‘normale reacties op abnormale gebeurtenissen’ • Geen hoge percentages betrokkenen met acute psychiatrische stoornissen (10 -15 %) • Niet nodig onmiddellijk psychologen/psychiaters in te zetten maart 2013
Uitgangspunten • Normaliseren reacties • Ondersteunen normale verwerkingsproces: niet medicaliseren/psychiatriseren • Bevorderen snelle reïntegratie • Aansluiten bij natuurlijke hulpbronnen/sociale steun maart 2013
Uitgangspunten opvang De psychosociale ondersteuning moet zich in de acute fase met name richten op: • het bieden van een veilige en comfortabele omgeving • het adequaat beantwoorden van vragen (verblijfplaats slachtoffers, over schokkende gebeurtenis zelf) • tegemoet komen aan praktische en sociale behoeften (3 b’s, contact met collega’s en amilie) maart 2013
f
Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs In de school: • • • • •
Onverwachte dood, suïcide, agressie Seksueel geweld Misbruik social media Insluipers, schoolshooting Reacties op maatschappelijke/politieke issues (moord op Theo van Gogh, Haren)
maart 2013
Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs Rond de school • Ongelukken bij stages, busongelukken • Misbruik social media • Betrokkenheid bij incidenten die maatschappelijke onrust genereren (scheidsrechter, moskeebrand) • Slachtoffers van ongelukken,(gezins-)moorden • Slachtoffers bij grote calamiteiten (Vuurwerkramp, Volendambrand, Bijlmerramp) maart 2013
School en de media • Media hebben recht op nieuwsgaring • Bepalen zelf hun thema’s Uitdaging : • Zelf regie houden • Selectie van media • Afspraken maken in de organisatie • Investeren in contact • Invloed op locatie perscontact maart 2013
Tien tips voor crisiscommunicatie 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Er is een crisisteam met een woordvoerder Laat je menselijke gezicht zien. Presenteer alleen feiten waarvan je weet dat ze kloppen. Houd de regie ! Houd vast aan uitgestippelde hoofdlijnen van het beleid. Stel consequent het algemeen belang en de veiligheid voorop. 7. Spreek de waarheid, verzwijg geen zaken en bagatelliseer niet. 8. Vertel wat je hebt gedaan om deze crisis te voorkomen. 9. En wat je doet om de schade te beperken. 10. Geef geen informatie die de privacy van betrokkenen schaadt. maart 2013
Gedeeld leed, dezelfde ervaring delen, betekent niet altijd solidariteit
maart 2013
Grote verschillen in betekenisgeving • Zero-tolerance • “Mijn collega is in de val geduikeld” • “Dit verdienen leerlingen/collega’s/ mijn school niet !” • “Zie je wel!”: eerdere onvrede • “Ik zet mijn werk op een laag pitje en investeer in mijn privéleven”
Social media video 2013
maart 2013
Social media: incidenten • • • • • •
Internetdating Misbruik foto’s en filmpjes Dreigtweets Bangalijsten Cyberpesten ……..
maart 2013
o
Social media als kans • Regie houden op berichtgeving • Info bijhouden over eigen organisatie http://www.socialmediacheck.nl
maart 2013
Gevolgen op korte en lange termijn • Ontwrichting team/ school of versterking • Imagoverlies of juist positieve reacties • Rechtszaken over een lange periode en telkens opnieuw media-aandacht • Persoonlijk leed en soms traumatisering • Verlies van vertrouwen in deelnemers/ouders of educatieve bondjes • De school als vesting ? maart 2013
Wat kun je als leidinggevende doen ? • Open en eerlijke communicatie o.a over de v ervolgstappen; • Wees duidelijk in wat je van medewerkers verwacht en wat ze van jou kunnen verwachten; • Leiding nemen, daadkrachtig, maar niet autoritair; • Durf in te grijpen en het proces te sturen;
maart 2013
© IVP Nederland B.V. 2010
Niet vergeten:
• • • •
Traceer risicopersoneel Nazorg ook op langere termijn Wees alert op opnieuw activeren van gevoelens Evalueer !
maart 2013
Wat doet er toe bij een crisis ?
• Alle sterke kanten van de school worden zichtbaar, net zoals de zwakke plekken • Oude pijn (fusieleed, gevoeld onrecht) kan oplaaien • Leiderschap • Oog hebben voor verschillen en daar recht aan doen • Een crisisteam dat op elkaar ingespeeld is • Korte lijnen met politie, gemeente enz. maart 2013
Een schokkende gebeurtenis brengt: • • •
Verdriet Stress Zicht op zwakke plekken in de organisatie
Maar ook • Verbinding • saamhorigheid
maart 2013
Als een ramp de school treft Publicatie: Als een ramp de school treft Te downloaden via site OCW of KPC Groep
Calamiteitenteam KPC Groep Gratis advies 073-6247233
[email protected] maart 2013
