1 Financial Focus Special is een bijlage bij Financial Focus nr. 37. Het is een uitgave van ABN AMRO MeesPierson. Het colofon en de disclaimer die betrekking hebben op deze Special staan op pagina 11 van Financial Focus nr. 37.
Alles over wonen Het huis in alle levensfasen
Van huis naar thuis Binnen de familie
Huis en vermogen Wonen en zorg
De eigen woning vertegenwoordigt voor de meeste vermogende particulieren een flinke waarde in euro’s. Daarnaast heeft een thuis ook een waarde die niet in geld is uit te drukken. Welke combinatie van financiële en emotionele factoren bepalen de keuzes rond de eigenwoning?
Een grote financiële transactie als de verkoop van de ouderlijke woning kan tot ongenoegen binnen de familie leiden. Daarom is het goed afspraken nu en in de toekomst vast te leggen, bijvoorbeeld als een van de kinderen met de aankoop van het huis een voorschot op de erfenis krijgt.
Er kan een moment in het leven komen dat de wens ontstaat om het vermogen in de woning te gebruiken voor een ander doel, bijvoorbeeld voor een pensioeninkomen of het inkopen van extra zorg. Hoe kan het vermogen uit de stenen worden vrijgemaakt?
Het aantal ouderen neemt door de vergrijzing snel toe en daarmee ook de vraag naar geschikte woonvormen. Ouderen willen dat hun woonomstandigheden ook op latere leeftijd aansluiten bij hun levensstijl en behoefte aan zorg. Een goede financiële voorbereiding is vereist.
Lees verder op pagina 2
Lees verder op pagina 4
Lees verder op pagina 6
Lees verder op pagina 8
Uitgave 2014
2
3
Huis als spil in de toekomstplannen De berichtgeving over de eigen woning richt zich zeker in de afgelopen jaren vooral op de financiële aspecten. Maar het zijn juist de persoonlijke keuzes die maken dat de eigen woning ook op lange termijn een echt thuis is. De eigen woning vertegenwoordigt voor de meeste vermogende particulieren een flinke waarde in euro’s. Daarnaast heeft een thuis ook een waarde die niet in geld is uit te drukken. Juist de combinatie van financiële en emotionele factoren maakt het nemen van beslissingen rond de eigen woning soms lastig. De specialisten van ABN AMRO MeesPierson begrijpen dat. Hun advies houdt dan ook rekening met beide aspecten. Zo is de woning voor veel veertigers een comfortabele basis in een hectisch leven met carrière en kinderen. Tegelijk maken de woonlasten vaak een flink deel uit van de totale uitgaven. Dat kan wringen in een levensfase waarin flexibiliteit – ook financieel – belangrijk is. Dat is bij veel senioren anders. Zij hebben vaak lage woonlasten, maar hebben moeite het vermogen uit de stenen te halen voor bijvoorbeeld het inkopen van extra zorg. Verkopen en verhuizen is een oplossing, maar vaak niet de favo-
riete. Onderzoek laat namelijk zien dat naarmate we ouder worden, onze honkvastheid toeneemt.
Toekomstbestendig
Deze woonspecial laat zien hoe weloverwogen en persoonlijke keuzes in de praktijk de beste resultaten ople-
Fiscale veranderingen woningmarkt 4
Tijdelijke schenkingsvrijstelling
De overheid gebruikt ook dit jaar uiteenlopende fiscale maatregelen om de woningmarkt te sturen, bijvoorbeeld om woningverbetering te stimuleren en de hypotheekschulden te laten dalen. De belangrijkste veranderingen op een rij:
de ouderlijke woning over te nemen. Afspraken moeten in ieder geval goed worden vastgelegd, rekening houdend met veranderingen in de toekomst en met de complexe fiscale regels. Daarom in deze special ook aandacht voor zaken als echtscheiding en arbeidsongeschiktheid. Deze zijn van directe invloed op de woonsituatie. Kan in zo’n geval de woning nog worden betaald en wat betekent dit voor de andere partner? Welke keuzes er ook rond de woning gemaakt worden, het is belangrijk dat ze toekomstbestendig zijn. Dat
1Hypotheekrenteaftrek
Sinds dit jaar is het percentage verlaagd waartegen de hypotheekrente kan worden afgetrokken. De rente is voor mensen met hoge inkomens nog aftrekbaar tegen (maximaal) 51,5 procent. Vanaf 2014 gaat daarvan 0,5 procentpunt per jaar verder af. In 2041 zal de hypotheekrente tegen maximaal 38 procent kunnen worden verrekend.
Thuis heeft een waarde die niet in geld is uit te drukken veren. De specialisten van de bank kunnen daarin meedenken. Soms kan een woningtransactie met familie voordelen bieden, bijvoorbeeld als ouders een kind willen helpen bij de aankoop van een woning of een woning voor een studerend kind kopen. Mogelijk overweegt een kind juist om
2 Verhoging eigenwoningforfait
Het eigenwoningforfait voor huizen is dit jaar verhoogd. Voor woningen met een WOZ-waarde in de categorie 75.000 tot 1.040.000 euro bedraagt het eigenwoningforfait nu 0,7 procent van de WOZ-waarde. Voor huizen boven 1.040.000 euro is dat 7.350 euro plus 1,8 procent over het gedeelte van de WOZ-waarde boven 1.040.000 euro. Laatstgenoemde percentage zal in 2015 en 2016 verder omhoog gaan. Huiseigenaren zonder hypotheek of met een kleine hypo-
biedt de flexibiliteit om de woonsituatie aan veranderende omstandigheden aan te passen. Dat geeft rust en mogelijkheden. Bijvoorbeeld als op een moment in de toekomst de wens ontstaat om een woning in het buitenland te kopen, als eerste of tweede huis.
Facts & figures Herengrachtindex
De Herengrachtindex maakt het mogelijk de schommelingen in de Nederlandse onroerendgoedprijzen door de eeuwen heen met elkaar te vergelijken. Daarin zijn de prijzen teruggerekend naar hedendaagse euro’s, gecorrigeerd voor inflatie. De prijzen van deze eeuwenlang vrijwel gelijkgeliefde toplocatie in Amsterdam schommelen in de index tussen de 5 ton en 2.5 miljoen euro. Bron: Piet Eichholtz, Universiteit van Maastricht
Nederland telt 31.000 woningen met een waarde van 1 miljoen euro of meer. Daarmee is het aantal miljoenenwoningen het afgelopen jaar met 6,1% gedaald. De gemiddelde waarde van deze woningen in 2013 is met 1,1% afgenomen ten opzichte van vorig jaar. Een miljoenenwoning is nu gemiddeld 1,3 miljoen euro waard. In de regio Midden-Noord-Brabant is de gemiddelde waarde van de miljoenenwoningen met 4,4% het meest gedaald. Bron: calcasa.nl
HOOGSTE HUIZENPRIJZEN IN BIJNA DRIE EEUWEN Prijsontwikkeling van woningen aan de Herengracht die nu gemiddeld 2,6 miljoen euro kosten, teruggerekend tot het jaar 1650. 3.000.000 2.500.000
0 0 6 . 1 6 7 €
Miljoenenwoningen
Vorig prijsrecord (1736)
Derde Engels-Nederlandse Oorlog, ‘rampjaar’ (1672-1674)
Duurste gemeente
In Blaricum betaalden kopers in 2012 gemiddeld € 761.600 euro voor een bestaande koopwoning. Daarmee is Blaricum de duurste woongemeente van Nederland. De gemeente Kerkrade is in 2012 met gemiddeld € 136.000 voor een bestaande koopwoning, de goedkoopste gemeente
If I can make it there…
van Nederland. De Groot Haesebroekseweg in Wassenaar is de duurste straat van Nederland met een gemiddelde woningwaarde van 2,3 miljoen euro en een vierkante meter prijs van 5.900 euro.
Voor een appartement met twee slaapkamers in Manhattan, New York betaalde een koper in 2012 gemiddeld 1,26 miljoen dollar. Voor een studio in Manhattan werd gemiddeld 385.000 dollar neergeteld.
Bron: woningmarktcijfers.nl op basis van kadastergegevens
Bron: Trendevaluatie The Wall Street Journal
Vierde Engels-Nederlandse Oorlog, (1780-1784)
Bron: Monitor Koopwoningmarkt TU Delft
Tweede oliecrisis (1979)
Begin Industiële Revolutie (1850)
Tweede woning
Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
Het gemiddeld bedrag dat kopers in de aanschaf van een tweede huis willen investeren is 210.000 euro. De top 5 van populaire tweedehuis landen bestaat uit respectievelijk Frankrijk, Nederland, Spanje, Turkije en Italië. 88% van de tweedewoningbezitters vindt de aankoop een aantrekkelijke investering. Van degenen die het plan hebben om een tweede woning te kopen, denkt zelfs 89% dat de investering financieel aantrekkelijk zal zijn.
1.500.000 1.000.000 500.000 0
1650
Bron: onderzoek NRIT
1680
1710
1740
1770
1800
1830
1860
1890
1920
1950
1980
Woningmarkt en ouderen
Volgens de monitor voor de Toekomst 2012 is er een tekort van 84.000 aan woningen die geschikt zijn voor ouderen. Dat komt neer op 4% van de woningvoorraad. De verhuismobiliteit onder ouderen is laag. In 1995 verhuisden er per 1.000 65-plussers 65, in 2011 waren dat er nog maar 48. Bron: Monitor Investeren voor de Toekomst 2012, Rijksoverheid
Schenkingen
Nederlanders zullen dit jaar naar verwachting zo’n 5 miljard euro schenken, bedoeld voor de aflossing van hypotheken of de aankoop van huizen. Half april lag het aantal schenkingen nog op 34.000 euro, maar in het huidige tempo wordt verwacht dat dit eind 2014 op 90.000 euro zal uitkomen.
Het Economisch Bureau van ABN AMRO ziet het vertrouwen op de huizenmarkt weer geleidelijk terugkomen. Het aantal woningtransacties is weer licht aangetrokken en het prijspeil is licht gestegen. Er zijn echter nog wel wat obstakels te overwinnen. Zo is er een omvangrijke groep huizenbezitters die kampt met
een potentiële restschuld. Daarnaast worden er beduidend minder nieuwbouwwoningen gebouwd. Uit het aantal nieuw verleende bouwvergunningen blijkt dat dit nog wel even zo zal blijven. En minder nieuwbouw betekent minder transacties. Groot obstakel vormen nog steeds de hoge grondprijzen. Het wachten is tot
tegen 5 Verbouwen laag tarief
Het tijdelijk lage btw-tarief voor de verbouwing van de eigen woning is verlengd tot 1 januari 2015. Over werkzaamheden die worden afgerond voor deze datum geldt het lage btwtarief van 6 procent. Het moet gaan om vernieuwen, vergroten, herstellen of vervangen en onderhouden van (delen van) de woning. Voor materialen geldt wel het reguliere hoge tarief van 21 procent btw. Meer over de fiscale veranderingen is ook te vinden op abnamromeespierson.nl/actueel
grondeigenaren - vooral gemeenten - hun posities afwaarderen en de grondprijs zakt. Wie een huis wil kopen, profiteert intussen van een markt waar volop keuze is, tegen aantrekkelijke prijzen. Sinds het begin van de crisis zijn de woningprijzen met zo’n 20 procent gedaald. De betaalbaarheid van woningen is bovendien verbeterd door een daling van de hypotheekrente. Wie zijn huis wil verkopen, kan eveneens gebruikmaken van het momentum. Deze huiseigenaren profiteren van de veranderingen op de huurmarkt. Door overheidsmaatregelen zijn voor huurders met een hoog inkomen de huren van fors gestegen. Dit maakt dat veel mensen in deze groep uitkijken naar een koopwoning. De uitgebreide visie op de woningmarkt van het Economisch Bureau is te vinden op insights.abnamro.nl/woningmarktmonitor
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson ABN AMRO MeesPierson biedt dienstverlening op maat voor vermogens vanaf 1.000.000 euro. Private banking heeft alle diensten onder één dak. Naast de private banker en de beAan deze special werkten mee:
Bron: Netwerk Notarissen
2010 Uitgave 2014
Sinds 2013 is de rente voor nieuwe hypotheken alleen nog aftrekbaar als de lening minimaal annuïtair wordt afgelost in dertig jaar. Bij hetzelfde hypotheekbedrag zijn de woonlasten daardoor hoger dan bij een aflossingsvrije hypotheek. Dit betekent dat er minder geleend kan worden bij een vergelijkbaar inkomen. Daarnaast is de norm voor hetgeen kan worden geleend voor alle huizenkopers aangescherpt. De overheid vindt dat een lening meer in verhouding moet staan tot de waarde van de woning. Dit jaar mag nog 104 procent van de marktwaarde van de woning worden geleend. Het overige moet de huizenkoper uit eigen middelen betalen. De toegestane maximumhypotheek wordt tot 2018 in een aantal stappen verlaagd naar 100 procent van de marktwaarde van de woning.
De woningmarkt is op de weg omhoog, zo ziet het Economisch Bureau van ABN AMRO. Obstakels, zoals de hoge grondprijzen, kunnen echter voor vertraging zorgen.
Het aantal aangevraagde hypotheken lag 35 procent hoger in het vierde kwartaal van 2013 vergeleken met het derde kwartaal van het jaar daarvoor. En 17 procent hoger dan een jaar eerder. Het aantal verkochte woningen in de bestaande woningvoorraad is groter dan in het vorige kwartaal.
+
3 Beperking leencapaciteit
Woningmarkt verbetert langzaam maar gestaag
Woningmarkt
Nieuw record (2008)
Napoleon sluit haven Amsterdam (1795)
2.000.000
+35%
theek worden niet geraakt door deze maatregel.
Tot eind van dit jaar kan gebruik worden gemaakt van de tijdelijk verhoogde schenkingsvrijstelling van 100.000 euro, speciaal voor de eigen woning. De vrijstelling geldt voor een schenking voor de eigen woning, het hoofdverblijf van de ontvanger, bedoeld voor de aankoop, verbouwing van de woning of voor de aflossing van de eigenwoningschuld of een restschuld. Deze vrijstelling geldt niet alleen voor schenkingen aan kinderen, maar ook voor schenkingen aan anderen. (Ontvangers moeten er wel rekening mee houden dat gehele of gedeeltelijke aflossing van de woningschuld van invloed kan zijn op de hoogte van de hypotheekrenteaftrek.) De verhoging van de vrijstelling geldt tot 1 januari 2015. Zie ook het artikel op pagina 4 van deze special.
Uitgave 2014
826
leggingsadviseur is er een team van financiële specialisten voor de klant beschikbaar. Kijk voor meer informatie of maak een afspraak via abnamromeespierson.nl/specialisten.
Tjarko Denekamp specialist Estate Planning
Masha Bril specialist Toekomstvoorzieningen
Gordon Doull specialist Estate Planning
Geert Offergelt hoofd Private Insurance
René Bruel specialist Internationaal
Jacques Hogerwerf specialist Vermogensstructurering
Peter Pleijsant specialist Vermogensstructurering
4
5
Steuntje in de rug voor kind op woningmarkt Wie zijn kinderen wil helpen bij de aankoop van een eigen woning, heeft diverse mogelijkheden. Aandacht voor de financiële details voorkomt problemen in de toekomst. Het kopen van een eerste eigen woning is voor starters nog steeds niet eenvoudig. De huizenprijzen zijn weliswaar gedaald en de hypotheekrente is relatief laag, maar door de strengere regels rond kredietverstrekking kunnen starters minder én moeilijker lenen. De starter op de woningmarkt moet daardoor vaker eigen geld meebrengen en dat vermogen is niet altijd beschikbaar in deze levensfase. Veel ouders willen helpen om de aankoop van een woning toch mogelijk te maken. Dit kan door te schenken of te helpen bij de financiering.
Schenken of financieren
Huis in de familie houden De verkoop van een huis aan familie kan aantrekkelijk zijn. De financiële afwikkeling ervan is echter complex, mede door het kritisch oog van de fiscus en familieleden. Een klant (69) overwoog al langer haar grote vrijstaande woning te verkopen. Nu was ze nog in goede gezondheid, maar een gelijkvloers service-appartement zou op enig moment in de toekomst een aantrekkelijk alternatief worden. Toen haar zoon interesse
aantrekkelijke verkoopprijs vast een deel van haar vermogen naar haar zoon worden overgeheveld. De specialisten van de bank wezen de familie echter op de valkuilen van de transactie. Niet alleen kan de zoon rekenen op een forse aanslag schenkbelasting
Ouders zijn nogal eens van plan de woning voor een relatief lage prijs aan de kinderen te verkopen toonde in de koop van de ouderlijke woning, leek dat een ideale oplossing. De opbrengst van het hypotheekvrije huis bood de klant de vrijheid om in alle rust uit te kijken naar een luxe appartement. Bovendien kon door een
door de lage verkoopprijs; ook kunnen er problemen ontstaan binnen de familie. De dochter van de klant zag door de verkoop van de woning aan haar broer immers een deel van haar toekomstige nalatenschap verdwijnen.
De prijs van woongenot Ouders en kinderen kunnen ook overeenkomen dat de ouders een vergoeding betalen om in de ouderlijke woning te blijven wonen. Dit heeft als voordeel dat het kind straks geen erfbelasting over de waarde van de woning betaalt. De waarde van de woning telt voor het kind wel mee in box 3 van de inkomstenbelasting. Voor ouders heeft deze beslissing wel financiële consequenties. De fiscus
eist namelijk dat er een zakelijke huur wordt vergoed voor dit zogeheten woongenot. Deze huur bedraagt ten minste 6 procent van de WOZ-waarde van de woning. Ook moeten er periodieke huurverhogingen worden doorgevoerd. Dit speelt ook in geval een kind een woning voor ouders koopt en hen daar gratis in laat wonen. Dit kan een flinke woonlast voor ouders opleveren.
Het voorbeeld laat zien dat koop en verkoop van een woning tussen familieleden goed moet worden geregeld, met aandacht voor alle fiscale en financiële details en het effect op de onderlinge relaties in de familie. Niet voor niets krijgen notarissen en de specialisten van de bank veel vragen over het onderwerp.
Verkoop aan kind
De meeste vragen gaan over de verkoop van de echtelijke woning aan de kinderen. Ook hebben steeds meer vermogenden de wens om een huis voor hun ouders te kopen. Vaak zijn er financiële redenen voor een woningtransactie tussen familieleden. Bijvoorbeeld om vast vermogen over te dragen of om geld vrij te maken uit de stenen. In het verleden kon belastingvoordeel worden behaald door de eigen woning bij leven aan de kinderen te verkopen. De kinderen kregen het bezit van het huis, de ouders het recht om er gratis te wonen. Zo kon de waardeaangroei van het huis vast bij de kinderen plaatsvinden. Veelal werd een deel van de koopsom door de ouders kwijtgescholden. Bovendien zorgde dit voorschot op de erfenis ervoor dat de kinderen veel minder erfbelasting over de waarde van het huis betaalden. Dat was bij het overlijden van de ouders immers al voor een groot deel in hun bezit. Veranderde wetgeving maakte in 2010 een eind aan deze mogelijkheid. Onder de huidige regels is het splitsen van eigendom (kind) en huurrecht (ouders) bij de verkoop van de woning nog steeds mogelijk. Dit is een optie als het bijvoorbeeld de wens is van de ouder het geld uit de stenen vrij te maken, bijvoorbeeld om het pensioen aan te vullen. Financieel is het echter
veel minder aantrekkelijk. De wet bepaalt dat de waarde van de ouderlijke woning bij overlijden van de ouders telt. Voorheen was zoals gezegd de waarde van de woning ten tijde van de overdracht leidend. Er zijn diverse uitzonderingen en aanvullende regels, maar in de regel is het voordeel van vroegtijdige verkoop aan de kinderen beperkt. Een andere mogelijkheid in deze sfeer is de woning na de verkoop te huren van de kinderen, maar dan moet er wel een forse huur worden betaald (zie kader ‘De prijs van woongenot’).
FISCUS
De specialisten van ABN AMRO MeesPierson merken dat ouders nogal eens van plan zijn de woning voor een relatief lage prijs aan de kinderen te verkopen. Dat kan echter een onaangename verrassing opleveren. De fiscus bekijkt transacties tussen familieleden namelijk kritisch. Het verschil tussen de economische waarde van de woning en de verkoopprijs wordt door de fiscus gezien als een schenking. De WOZ-waarde is dan beslissend. De koper krijgt over het verschil met de WOZ-waarde een aanslag schenkbelasting opgelegd, van maximaal 20 procent voor zover geen vrijstelling kan worden toege-
Beraad over familiehuis Een grote financiële transactie als de verkoop van de ouderlijke woning kan tot ongenoegen binnen de familie leiden. Daarom is het goed afspraken voor nu en in de toekomst vast te leggen, bijvoorbeeld als een van de kinderen met de aankoop van het huis een voorschot op de erfenis krijgt. De specialisten van de bank kunnen ook helpen bij het organiseren van een zogeheten familieberaad: een bijeenkomst die ouders kunnen gebruiken om hun keuzes toe te lichten. Zo’n familieberaad zorgt vaak voor meer begrip en soepele familieverhoudingen.
past. De specialisten adviseren regelmatig over de financiële aspecten van het verkopen van de woning aan de kinderen. Zo is het soms verstandig een transactie vooraf aan de fiscus ter beoordeling voor te leggen. Dit voorkomt verrassingen achteraf.
Naar een studentenwoning Voor studentenkamers wordt vaak een forse prijs betaald, zeker in de grote universiteitssteden. Is de aankoop van een studentenwoning dan een aantrekkelijk alternatief? Vijf vragen over de voor- en nadelen van het kopen van een studentenwoning voor een kind.
Uitgave 2014
Wat de beste manier is om het kind te helpen, hangt af van de persoonlijke financiële situatie van zowel de ouder als het kind. De private banker kan helpen bij het maken van de juiste keuzes, tussen bijvoorbeeld schenken of lenen. Schenken kan vanzelfsprekend alleen als de financiële situatie van de ouders dit toelaat. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Is het bijvoorbeeld de wens om meer kinderen in de toekomst te helpen bij de aankoop van de woning? Het is de vraag of voor elk kind hetzelfde schenkingsbedrag kan worden vrijgemaakt. Daarom is het in bepaalde gevallen beter om een lening te verstrekken.
Schenken
Door een schenking kan een ouder de woonlasten van het kind aanzienlijk
verlagen of de aankoop van een betere – duurdere – woning mogelijk maken. Een schenking heeft wel fiscale gevolgen. Zo moet het kind over een schenking boven de vrijstelling schenkbelasting betalen. Tot het eind van dit jaar kan gebruik worden gemaakt van een tijdelijk verhoogde vrijstelling. Over een schenking tot 100.000 euro betaalt de ontvanger onder bepaalde voorwaarden geen schenkbelasting. Het geld moet dan wel voor bijvoorbeeld de aankoop van een eigen woning worden gebruikt. Heeft het kind al een eigen woning? Dan kan de vrijgestelde schenking worden benut voor de aflossing van de hypotheeklening of voor een verbouwing van de eigen woning. Ook bij aflossing krijgt het kind te maken met de zogeheten bijleenregeling. Deze komt er simpel gesteld op neer dat het kind over het bedrag van de overwaarde in de toekomst in het algemeen geen hypotheekrenteaftrek meer krijgt.
baarheid van de rente maakt het niet uit of de lening bij de ouders loopt of bij een bank. Maar er kan voor de aftrekbaarheid van de rente ook een informatieverplichting voor het kind gelden bij een geldlening van ouders, naast de (eventuele) aflossingsverplichting. Dat betekent dat de rente op deze lening alleen aftrekbaar is als tijdig bij de Belastingdienst is gemeld dat het kind deze geldlening is aangegaan. De strenge regels rond hypotheekverstrekking voor starters gelden ook als het gaat om een lening tussen familieleden. Is het kind een starter op de woningmarkt? Dan moet verplicht jaarlijks een deel van de lening worden afgelost.
Combinatie
Een combinatie van financieren en schenken is ook een optie. Daarbij lenen de ouders een bedrag voor de
aankoop van de woning aan het kind. Heeft het kind te maken met een lastige inkomenssituatie? Dan kan aan het kind ook een schenking worden gedaan om de woonlasten (gedeeltelijk) te betalen. Mogelijk is het kind met een schenking van de jaarlijkse reguliere vrijstelling (5.229 euro in 2014) al erg geholpen.
80%
Leg het vast
Het is belangrijk de afspraken rond een lening en een schenking in een akte vast te leggen. Niet alleen omdat de Belastingdienst zo gemaakte afspraken kan toetsen. Het voorkomt ook misverstanden over financiële afspraken tussen familieleden. Leg afspraken over rentebetaling, hoogte van de rente, looptijd, aflossing en bij een schenking het doel daarvan vast in een akte. Een onderhandse akte volstaat. Wie meer zekerheid wil, kan de afspraken bij een notaris laten vastleggen.
procent van de ouders wil elk kind hetzelfde bedrag schenken. (onderzoek Nibud)
Financieren
Ouders kunnen ook helpen bij de aankoop van een woning door het kind een lening te verstrekken. Houd er rekening mee dat de rente op de lening wel in overeenstemming moet zijn met wat in de markt gebruikelijk is, rekening houdend met de looptijd, hoogte van de lening, zekerheden en de (verplichte) aflossing. Is de rente te laag? Dan kan er voor de fiscus sprake zijn van een schenking. Voor de aftrek-
Uitsluitingsclausule Het is goed om bij financiële hulp aan het kind ook rekening te houden met veranderingen in de toekomst. Welk effect heeft het bijvoorbeeld als het kind een relatie aangaat of trouwt? Een huwelijk in gemeenschap van goederen zorgt ervoor dat de partner direct mede-eigenaar wordt van de woning. Gaat het kind scheiden? Dan heeft de ex-partner recht op de helft van het gemeenschappelijk vermogen, inclusief de woning. In de praktijk kan dan
1. Is het aantrekkelijk om een huis voor een studerend kind te kopen? Diverse factoren spelen een rol, onder meer de prijzen van studentenkamers en koopwoningen en de beschikbaarheid van vermogen. De rust die het ouders geeft om een kind te hebben dat in een brandvei-
Uitgave 2014
zelfs verkoop van het huis noodzakelijk zijn om de boedel te verdelen. Dit is meestal niet wat ouders voor ogen hadden bij het doen van de schenking. Door te schenken met een uitsluitingsclausule blijft een schenking buiten de gemeenschap van goederen. Zo’n clausule biedt de mogelijkheid om deze alleen bij echtscheiding te laten gelden en niet bij overlijden van het kind.
lig en goed onderhouden appartement woont, zonder bijvoorbeeld een wispelturige huisbaas, is overigens niet in geld uit te drukken. Neem een klant waarvan de zoon ging studeren, de eerste van zijn drie kinderen. Zijn zoon betaalt voor zijn studentenkamer in Amsterdam 550 euro per maand. Over een studieduur van zo’n vier jaar is dat meer dan 25.000 euro. Hierbij is nog geen rekening gehouden met huurprijsverhogingen. Met twee andere kinderen die naar verwachting ook gaan studeren, overweegt hij voor 200.000 euro een appartement in de stad te kopen. Met drie huurders – zijn eigen kinderen of studievrienden – kan de investering in de gewilde studiestad binnen afzienbare tijd worden terugverdiend. Echter, in een andere stad met lagere kamerprijzen kan de rekensom anders uitpakken.
2. Is het verstandig eigen vermogen te gebruiken of te financieren? Daarbij moet het verwachte rendement op het vermogen worden afgezet tegen bijvoorbeeld het rendement op de woning, de huurinkomsten en een verwachte prijsstijging. Ook de hoogte van de hypotheekrente telt mee. In de praktijk zal vaak een deel eigen vermogen moeten worden gebruikt. Banken financieren niet altijd een verhuurd studentenpand los van het hoofdverblijf van de ouders. Is de ouder een directeur-grootaandeelhouder? Dan kan het een optie zijn om de lening bij de bv af te sluiten. 3. Met welke fiscale zaken moet rekening worden gehouden? De waarde van de woning wordt belast in box 3 van de inkomstenbelasting, na aftrek van een eventuele hypotheekschuld. Meestal wordt de
taxatiewaarde die geldt voor de WOZ aangehouden. Omdat het gaat om een verhuurde woning wordt vaak een correctie toegepast (als de woning onder de huurbescherming valt), gebaseerd op de jaarhuur als percentage van de WOZ-waarde. De Belastingdienst toetst wel of de jaarhuur op zakelijke condities is afgesloten. Van hypotheekrenteaftrek is overigens geen sprake, het gaat immers om een beleggingspand. De huurinkomsten zijn onbelast. 4. Wat zijn de risico’s? De investering kan minder goed uitpakken door leegstand en een lagere opbrengst bij verkoop. Hoe couranter de woning, hoe groter de kans dat het lukt de woning te verkopen. Als de woning is gefinancierd, dan kunnen rentestijgingen zorgen voor een lager rendement. Houd rekening
met leegstand: het kind stopt met studeren of gaat in een andere stad studeren. Niet iedereen wil dan huisbaas zijn over studenten die niet de eigen kinderen zijn. 5. Met welke kosten moet rekening worden gehouden? De eigenaar van het pand draait op voor onder meer gemeentelijke lasten, verzekeringen (opstal) en onderhoudskosten. De Vereniging Eigen Huis hanteert een gemiddelde van 300 euro per maand aan onderhoudskosten. Het bouwjaar en de staat van de woning bepalen het werkelijke bedrag. Veel eigenaren kiezen voor een appartementencomplex, met een Vereniging van Eigenaars (VvE). Een maandelijkse bijdrage van de eigenaren vormt een gezamenlijk budget waaruit schilder- en ander onderhoudswerk worden betaald.
6
7
Geld uit de stenen
Het huis na de scheiding
Een flinke overwaarde in de eigen woning geeft een comfortabel gevoel. Maar wat te doen als het vermogen voor een ander doel nodig is? gespecialiseerde financiële partijen. Door de verslechtering van de woningmarkt en onduidelijkheid over de woningopbrengst zijn de meeste daarvan niet langer meer actief.
Omstandigheden
Is er vermogen nodig voor zorg of pensioen dan kan het afsluiten van een
Het afsluiten van een hypotheeklening met als onderpand de woning kan een alternatief zijn men of het inkopen van extra zorg. Hoe kan het vermogen uit de stenen worden vrijgemaakt? Het verkopen van de woning is een voor de hand liggende optie. Niet iedereen is echter bereid te verhuizen. Vooral senioren zijn honkvast, zo blijkt uit onderzoek in opdracht van de overheid. Dan kan het een optie zijn om het huis aan de kinderen te verkopen en er zelf te blijven wonen. De kinderen nemen dan het eigendom van de woning over, de ouders krijgen een levenslang woonrecht (zie ook pagina 5 van deze special). Enige jaren geleden werd een vergelijkbare vorm aangeboden door
Wie gaat scheiden en een eigen woning heeft, heeft veel vragen om zich over te buigen. Blijft een van de twee in het huis wonen en zo ja, wie? Voordat dat besluit wordt genomen, is het verstandig niet alleen emotioneel te handelen maar ook na te denken over de financiële gevolgen.
hypotheeklening – met als onderpand de woning – een alternatief zijn. Hieraan zijn wel diverse voorwaarden verbonden. Bij verkoop van de woning wordt de lening afgelost met opbrengst van de woning. De hypotheekrente is niet aftrekbaar omdat het hier gaat om een consumptieve lening die in box 3 van de inkomstenbelasting valt. Wordt het geld gebruikt voor een verbouwing van de eigen woning, dan kan renteaftrek wel mogelijk zijn. Welke keuze de beste is, is afhankelijk van de omstandigheden. Onder meer de omvang van de overwaarde en het inkomen spelen daarbij een rol. De specialisten van de ABN AMRO MeesPierson kunnen hierbij adviseren.
Wie zijn huis verkoopt en overwaarde heeft, lijkt goed af bij een echtscheiding. Koop je binnen drie jaar een andere woning, dan moet je de overwaarde herinvesteren. Alleen de rente van de hypotheek om de resterende koopsom te financieren, is nog aftrekbaar. Soms kan tijdelijk huren dus lonen. Vanaf 1 januari 2013 moet een nieuwe hypotheek in dertig jaar volledig en tenminste annuïtair worden afgelost. Als je je voormalige partner uitkoopt, gaat voor een nieuwe leningdeel een afzonderlijke termijn van maximaal dertig jaar lopen, waarin de rente aftrekbaar is.
Aflossen met beleid Het aflossen van de hypotheeklening op de eigen woning is populair. Veel huiseigenaren gebruiken spaargeld om af te lossen. Toch is aflossen in sommige situaties minder verstandig. Wie aflost, verliest flexibiliteit ten opzichte van het aanhouden van het bedrag op een spaarrekening. Zo is het niet gemakkelijk het vermogen weer uit de stenen te krijgen, zeker niet als de huiseigenaar de woning niet binnen afzienbare tijd wil verko-
pen. Ook als het de bedoeling is om in de toekomst nog een ander huis te kopen, kan nu aflossen ongunstig zijn. Daarmee wordt namelijk de overwaarde van de woning verhoogd. Bij verkoop van het huis in de toekomst moet volgens de zogeheten bijleenregeling deze overwaarde in een nieuwe woning worden gestopt. De rente over het bedrag ter grootte van de overwaarde is in principe dan niet meer aftrekbaar.
DGA en hypotheek Vier manieren om een huis te financieren
Als echtparen zijn gehuwd in gemeenschap van goederen, worden bezittingen en schulden bij een scheiding 50/50 verdeeld. Dat geldt ook voor een eventuele restschuld. Als dat past in de nieuwe financiële planning, kun je de restschuld meefinancieren als je een ander huis koopt. Wie een restschuld verwacht, doet er verstandig aan voor de verkoop vast met zijn private banker te be-
Down under is best 2 Noorwegen
Ondernemers die eigen vermogen hebben opgebouwd – privé of in hun BV – kunnen kiezen of zij hun woning daarmee betalen of dat ze liever geld lenen: bij de bank of bij hun bedrijf. Optie 1 is spaargeld: wie privé genoeg spaargeld in box 3 heeft opgebouwd, kan zijn huis daar rechtstreeks uit financieren. Bij een tweede optie kan een ondernemer ook de winst die hij in zijn BV heeft gereserveerd, overdragen naar privé. Daarover betaalt hij dan eerst inkomstenbelasting in box 2. Uitgaande van een tarief van 25 procent is er een dividend van 400.000 euro nodig om 300.000 euro netto privé beschikbaar te krijgen. Verder kan een directeur-grootaandeelhouder (DGA) als derde keuze – net als elke huizenkoper – besluiten bij de bank aan te kloppen voor een hypotheek. De hypotheekrente is aftrekbaar, gecorrigeerd voor het eigenwoningforfait: het percen-
tage van de WOZ-waarde dat huizenbezitters bij hun inkomen moeten optellen.
Variatie
De vierde variant is dat de aandeelhouder geld uit zijn BV leent aan zichzelf. Ondernemers denken vaak dat de vierde optie - bij de BV lenen tegen een rente die lager is dan die bij de bank - voordelig is. Maar let op: de gecombineerde lastendruk van vennootschaps- en inkomstenbelasting in box 2 is voor veel DGA’s 40 procent. Terwijl de hypotheekrenteaftrek privé vaak een besparing van 51,5 procent oplevert. Dat maakt een hogere rentevergoeding aan de BV meestal aantrekkelijker dan een lage.
De DGA kan dan prive immers meer rente aftrekken, terwijl hij hij vanuit de BV minder dan 51,5 procent betaalt over de inkomsten aan rente. Al levert die aftrek ook hier pas fiscaal voordeel op als de rente hoger is dan de bijtelling van het eigenwoningforfait. Globaal geldt dat de koper bij een laag rendement op het vermogen de woning het beste privé kan financieren en bij een hoog rendement beter een hypotheek kan afsluiten bij de bank. Daar tussenin kan het aantrekkelijk zijn vermogen uit de BV te lenen. Maar het is altijd slim om alle opties door te rekenen voordat een besluit genomen wordt. Het blijft maatwerk.
3 Zweden
4 5
Denemarken
Australië is de beste plek om te wonen, volgens de Better Life Index 2014. De Top 5 bestaat verder uit Noorwegen, Zweden, Denemarken en Canada. De Better Life Index is een initiatief van de Organisatie voor Economische samenwerking en Ontwikkeling (OECD) en een begrip onder vermogenden wereldwijd. De lijst wordt jaarlijks gepubliceerd. Uit onderzoek blijkt dat vrij kort na elke publicatie vermogenden die regio’s opzoeken om te kijken of ze daar kunnen wonen of een tweede huis kunnen aanschaffen. Australië scoort onder meer heel hoog op gezondheidszorg, worklifebalance en onderwijs.
Rust en ruimte
Canada
1
Australië
Uitgave 2014
Uitgave 2014
Het principe van de ranglijst is vrij eenvoudig. Op basis van een flink aantal criteria kunnen ondervraagde mensen aangeven wat ze belangrijk vinden. Belangrijke criteria zijn onder meer ruimte, rust, veiligheid, beschikbaarheid van onderwijs, cultuur, toegankelijke natuur, goede gezondheidszorg, politieke en economische stabiliteit, een prettige publieke ruimte, maar ook voldoende werkgelegenheid. De klimatologisch wat koudere landen komen jaar in jaar uit als heel goed uit de bus. Nederland staat op de negende plek, op een totaal van ongeveer tweehonderd landen. Nederland is dus zo gek nog niet!
spreken of de schuld kan worden geherfinancierd. Deze schuld moet sowieso in tien jaar zijn afgelost en de rente is in box 1 aftrekbaar als de restschuld is ontstaan vanaf 28 oktober 2012.
Verlaten
Wie de eigen woning verlaat, kan door de zogenoemde scheidingsregeling nog twee jaar zijn/haar aandeel in de rente van de hypotheek aftrekken. Als voorwaarde geldt dat de andere partner in de woning blijft wonen. Hierdoor ontstaat ruimte om de definitieve scheiding te regelen. Besluit de achterblijver alsnog de woning te verlaten, dan kunnen beide ex-partners aanspraak maken op de zogenoemde verhuisregeling. Ze behouden dan ieder voor hun aandeel de renteaftrek gedurende het lopende kalenderjaar en de drie jaren erop. Voorwaarde is dat het huis leeg is en te koop staat. Bij toepassing van deze regeling verrekent de fiscus wel de periode die is verstreken, omdat ook al gebruik is gemaakt van de scheidingsregeling.
Zorgeloos de grens over
Bron: www.oecdbetterlifeindex.org
Een lage hypotheek zorgt niet alleen voor lage woonlasten. Het maakt de huiseigenaar ook minder gevoelig voor veranderingen in bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek. Er kan echter een moment komen dat de wens ontstaat om het vermogen in de woning te gebruiken voor een ander doel, bijvoorbeeld voor een pensioeninko-
Wie (deels) in het buitenland gaat wonen, kan profiteren van de kennis en ervaring ABN AMRO MeesPiersons World Citizen Services, dat kan adviseren bij woningaankoop, financiering en verhuizing en alles wat er fiscaal en juridisch bij een verhuizing naar het buitenland komt kijken. World Citizen Services heeft gespecialiseerde teams in Frankrijk, Spanje, Curaçao en Singapore. De specialisten spreken Engels, Nederlands en de taal van het land, zodat ze snel en makkelijk kunnen handelen. Dankzij het netwerk en de kennis van de vastgoedmarkt kan World Citizen Services unieke woningen in het buitenland vinden voor klanten. Bovendien heeft de klant via WCS toegang tot de juiste financieringen en verzekeringen. WCS is volledig op de hoogte van wettelijke en fiscale regels in landen waar klanten zich vestigen. WCS heeft kantoren in Spanje, Singapore, Frankrijk en Curacao. Zie ook: abnamromeespierson.nl/wcs
Zij kozen voor het buitenland
Patty Golsteijn (29) is oprichter en eigenaar van Minimal Switch, een bedrijf dat mensen helpt bij het op orde brengen van leven en werk. Ze werkt vanuit New York. ‘Vanwege de vrijheid wilde ik altijd al tijd- en plaatsonafhankelijk kunnen werken. Dat ik dat al deed, kwam dus goed uit toen we voor het werk van mijn man naar New York verhuisden. Met mijn klanten heb ik vooral contact via Skype en mail. Als ik in Nederland ben, drink ik soms koffie met ze of organiseer ik een bijeenkomst waar ik zakelijke relaties ontmoet. Een liveontmoeting heeft wel echt toegevoegde waarde, ook al kom je met Skype ook heel dichtbij.’ Dominique van Seggelen is partner bij Deloitte, werkt in Rotterdam en woont sinds 2003 in Wuustweezel, een Belgisch dorpje even ten noorden van Antwerpen. Zijn vrouw is Vlaamse. ‘Toen ik net in België woonde, had ik nog een appartement in Amsterdam waar ik van maandag tot donderdag verbleef. Door mijn overstap naar Rotterdam werd de reisafafstand gelukkig
een stuk kleiner en kon ik volledig in België gaan wonen. Ik ben nu slechts een klein uur onderweg en werk af en toe flex op een van onze andere kantoren. In België heb je meer ruimte dan in Nederland. En ik hou ook van het Bourgondische leven van de Belgen, met verse broodjes op zondagochtend en maar zien hoe de avond loopt als je uitgaat.’ Erik van Riet is CEO van Great Place to Work en woont sinds 2001 in Barcelona. Bijna elke maandagochtend zit hij om zes uur in het vliegtuig naar Amsterdam, donderdagavond vliegt hij weer terug. ‘Ik hou van het leven in Spanje en ik heb hier ook een tijdje gewerkt als docent aan business school Esade en als consultant. Maar dat laatste was geen gelukkige chemie, het is hier vrij hiërarchisch. Toen mijn kinderen oud genoeg waren ben ik weer helemaal in Nederland gaan werken. Juist doordat ik er ook vaak niet ben, is het contact met mijn gezin als ik er ben heel intensief. Als ik hier ben, ben ik heel veel bij klanten. Daardoor ben ik gek genoeg voor mijn directe collega’s op vrijdag, als ik weer in Spanje ben, meestal het best bereikbaar. ‘
8
Toekomstplannen De tijd van eenvormige bejaardenwoningen is definitief voorbij. Senioren willen dat hun woonomstandigheden ook op latere leeftijd aansluiten bij hun levensstijl en behoefte aan zorg. Een goede financiële voorbereiding is vereist. 400.000, zo blijkt uit inschattingen van de overheid.
Domotica
Tijdig de (financiële) mogelijkheden onder de loep te nemen, helpt om de regie te houden over de eigen woonsituatie. Veelal gaat het in de eerste instantie om een investering in het levensloopbestendig maken van de eigen woning. Ageing in place (ouder worden op de eigen plek, red.) vereist een woonomgeving die onder meer is afgestemd op het strammer worden van het bewegingsapparaat. Naast bouwkundige aanpassingen wordt steeds vaker domotica gebruikt. Technologie die het mogelijk maakt om bijvoorbeeld vanuit de fauteuil de deur open te doen voor bezoekers of in de winter het toegangspad te ontdooien. Voor deze investeringen kan eigen vermogen worden gebruikt. De specialisten van de bank kunnen adviseren over de mogelijkheden. Wie ervoor kiest om dit jaar nog te verbouwen, profiteert van het lage belastingtarief op de (arbeids)kosten van 6 procent in plaats van 21 procent.
Woonwensen in levenstestament ‘Mantelregie’, noemt hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp het. Hij drukt ouderen in zijn boek Ouder worden zonder het te zijn op het hart hun zorg goed te regelen. ‘Zodat klip en klaar is wie voor hen spreekt als ze dat zelf niet meer kunnen.’ Afspraken hierover kunnen heel goed in een levenstestament worden opgenomen. De opsteller wijst in deze akte een gevolmachtigde aan: een persoon of de instantie die de belangen van iemand kan behartigen die
daar zelf niet meer toe in staat is. Denk aan het regelen van zorg, het betalen van de rekeningen en het beheer van een beleggingsportefeuille. Ook de wensen bij de verkoop van een woning kunnen worden vastgelegd. Zo kan een volmacht worden gegeven om de woning te verkopen. Daaraan kunnen voorwaarden worden verbonden. Zo kan in het levenstestament worden opgenomen dat de verkoopprijs minimaal een bepaald percentage van de laatste WOZ-waarde moet zijn.
Naast de woonkosten moet rekening worden gehouden met toenemende zorgkosten. De specialisten van de bank zien dat een toenemend aantal klanten een deel van het vermogen hiervoor apart zet. Als duidelijk is welk bedrag eenmalig en jaarlijks bij benadering nodig is om de kosten te dekken, dan kan er voor worden gekozen om dit deel van het vermogen in spaargeld aan te houden of zeer defensief te beleggen.
Woonprojecten
Bij veel mensen komt er een moment waarop meer zorg nodig is dan aan huis kan worden gegeven. De overstap naar een andere woonvorm is
ren of bijvoorbeeld met familie. Een aantal succesvolle voorbeelden werden in 2012 gebundeld in een (online) boekje Oud of the Box.* Niet alleen zijn de woningen licht en comfortabel, er zijn ook creatieve oplossingen voor bijvoorbeeld de afweging tussen ruimte en budget. Bijvoorbeeld over een gezamenlijk atelier, een (moes)tuin of kan er gebruik worden gemaakt van logeerkamers met een luxe badkamer voor logerende familieleden.
kangoeroewonen
Ook samenwonen met familie wint aan populariteit. Zo leent een (nieuw) landgoed zich goed voor de huisves-
Houd de regie over de eigen woonsituatie als zorg nodig is dan onvermijdelijk. Bijvoorbeeld naar een serviceflat of een appartement in een luxe zorgvilla. Steeds vaker nemen ouderen ook zelf het initiatief om woonprojecten te ontwikkelen. Samen met andere senio-
ting van verschillende generaties. Daarbij kan de koper (de ouder of de kinderen) gebruikmaken van diverse fiscale mogelijkheden, mits aan de voorwaarden van de Natuurschoonwet (NSW) wordt voldaan. Die eisen
De Hypotheekadviseur AnnoNu D e Hyp othe e kadvise ur s va n ABN AMRO adviseren hun klanten over standaard- en complexe hypotheken en over de meest passende combinatie met verzekeringen of andere financiële producten. Ze zijn voor de klant het aanspreekpunt, vanaf het eerste oriënterende contact tot en met het tekenen van een hypotheekakte bij de notaris. Niets nieuws, tot zover. Wel nieuw is de manier waarop de Hypotheekadviseur AnnoNu kan werken: via de modernste technieken en (nieuwe) media, waardoor persoonlijk contact mogelijk wordt, ook als er sprake is van een geografische afstand of een groot tijdverschil. Via WebEx kunnen klanten
24 uur per dag contact hebben met de HAAN-adviseur. De HAAN-adviseur is op afspraak beschikbaar. Meer informatie op www.abnamro.nl.
Telefonisch en online hypotheekadvies
Met Hypotheek Advies is het voor klanten van ABN AMRO MeesPierson mogelijk om via de webcam hypotheekadvies in te winnen en een hypotheek af te sluiten. Klanten kunnen zo makkelijk contact opnemen waar en wanneer het hen schikt. Maak hiervoor een afspraak met de private banker.
Bescherm het bezit Met zicht op de komende vakantiemaanden vrezen veel mensen voor inbraak. De meeste mensen hebben de woning mechanisch beveiligd. Degelijk hang- en sluitwerk kan de fysieke weerstand dusdanig verhogen dat een inbreker er een hele kluif aan heeft de woning binnen te komen. Ga na of de sloten voorzien zijn van een zogeheten kerntrekbeveiliging. Het vergroot de
kans dat een beveiligingsdienst tijdig arriveert. Toch is er vaak nog het nodige te verbeteren. Een goed beveiligingsplan bestaat naast fysieke weerstand uit een organisatorisch plan en detectie (een alarmsysteem). Het organisatorische plan omvat zaken als een adequaat snoeiplan zodat geen bomen en struiken in het gezichtsveld van beveiligingscamera’s hangen.
gaan onder andere over de oppervlakte en de verhouding tussen bebouwing en natuur op het landgoed. Kopers zijn dan vaak geen overdrachtsbelasting verschuldigd en er kan een vrijstelling van de onroerende zaakbelasting voor de grond van toepassing zijn. Besluit de eigenaar het landgoed open te stellen voor publiek, dan beloont de fiscus dat met een fiscale vrijstelling voor het erf- en schenkingsrecht. Kangoeroewonen is een relatief nieuwe vorm van samenleven van diverse generaties. Uitgangspunt is dat veel senioren in een groot huis wonen. Door ingenieuze verbouwingen ontstaan twee woningen – een voor iedere generatie – die met elkaar zijn verbonden. De uitvoering wordt afgestemd op de mate van privacy en zorg die is gewenst. Welke woonvorm ook wordt gekozen, het is belangrijk rekening te houden met de kosten, nu en in de verre toekomst. Zeker als het gaat om kosten die jaarlijks worden aangepast aan de inflatie. Denk aan zorgkosten, huur, servicekosten en onderhoudskosten. De specialisten van de bank kunnen helpen bij het inzichtelijk maken hiervan. * Oud of the box is online in te zien op issuu.com/manneninderuimte/docs
Een elektronisch alarm met doormelding naar een alarmcentrale is daarnaast slechts een basisvoorziening. De kwaliteit hangt onder meer af van de telefoonlijn waarover het signaal loopt. Een zogeheten AL-1 lijn – die slechts één keer per 24 uur gecontroleerd wordt – kan onvoldoende zijn. Bij sabotage wordt namelijk de meldcentrale niet gealarmeerd. Het alternatief is een AL-2 lijn die meerdere keren per seconde signalen uitstuurt, of een mobiele GPRS-backup die in werking treedt als de stroom uitvalt. Daarnaast is het aan te raden anti-masking detectoren te gebruiken. Oudere typen zijn vaak eenvoudig af te plakken, zonder dat het systeem een alarm afgeeft. Zijn er veel sieraden in huis dan is een kwalitatief goede, verankerde kluis een must. Ga slechts in zee met een deskundige leverancier die zorgvuldig omgaat met gevoelige gegevens. Vraag de private banker naar de mogelijkheden.
Uitgave 2014
AA8573 AAMP
Het aantal senioren neemt door de vergrijzing snel toe en daarmee ook de vraag naar woonvormen die geschikt zijn om wonen en zorg te combineren. Ouderenhuisvesting, heet dat in overheidsjargon. Er is alles behalve eenheid in de wensen van ouderen op het gebied van wonen. Juist de diversiteit valt op wanneer senioren zelf het initiatief nemen om woonruimte te ontwikkelen. Geen eenvormige kleine bejaardenwoningen, maar een woningcomplex met grote ateliers aan zee, een zorgvilla (met uitgebreide wijnkelder) in de bossen of een luxe appartementencomplex rond een zorgcentrum midden in de stad. Wie op latere leeftijd zijn levensstandaard wil behouden, moet daar wel tijdig de voorbereidingen voor treffen. Een uitgebreid onderzoek van de overheid uit 2013 bevestigt wat in de praktijk al duidelijk was: er is een tekort aan huizen die aansluiten bij de wensen van senioren. Dat tekort neemt naar verwachting toe. Het aantal ouderen boven de 75 jaar dat in een woning woont die niet geschikt is voor ouderen, loopt in 2040 op tot ruim
