Alles is liefde? deel 3: op zoek naar duurzaamheid in de liefde
Alles is liefde? Deel 3: Op zoek naar duurzaamheid; liefde niet voor even maar voor het leven... In Zetten gehouden op 12 juli 2015 (PG De Rank / PG Vluchtheuvel) welkom - stilte intochtslied: Psalm 133, 1 en 2 stil gebed - bemoediging en groet - zingen Ps 133, 3 intro op het thema: komt een trouwstel bij de priester.. kyrie-gebed gloria: Ps 118, 1 en 10 gebed om de Geest kinderen »> KND, kinderlied: AwN 3|19, 1 2 3 4 (**Als je geen...) lezen: Gen 2, 21-25 zingen: lied 908, 1 en 4 lezen: Hooglied 2,7 zingen: JijmijnAdem 67 in beurtzang: 1v 2m 3a 10v 11m 12v 13m 17a tekstuitleg & verkondiging muziek zingen: Opwekking 167 / Evangelische Liedbundel 218, 1 en 3 kinderen terug - collecten toegift: bijbeltekst over danken/bidden vóór het “slapen” gaan dankgebed ... daarom zingen wij...: lied 117d voorbeden - stil - Onze Vader (NBV) slotlied: lied 704, 1 3 4 wegzending, zegen - zegenlied 428 koffie & nazorg etc
Intro op het thema: komt een trouwstel bij de priester: Priester: Is er iets wat jullie gaan doen nadat je getrouwd bent en dat je misschien nu al moet gaan oefenen, zodat je er straks goed in bent? Bruidegom: Ik weet niet waaraan u denkt, meneer pastoor, maar als het is wat ik denk, dan zijn we er al aardig goed in. Priester: Ik weet niet waar jij aan denkt. Ik had het over het houden van je beloften. Over vertrouwen geven en betrouwbaar zijn. (uit: Harold S. Kushner: Als ‘t leven teleurstelt, tegenslagen overwinnen, Kampen, 2006)
2
Leesteksten uit: "Onderweg met de ander", catechetische ontmoeting bij de Tien Woorden (GCO Leeuwarden 1996): Wijnand, 18 jaar: Nou, ik geniet ervan, hoor! Ik schijn er wel goed uit te zien, want ik heb altijd wel succes. Ik ga dan ook regelmatig met iemand naar bed. Het bevalt me prima. Natuurlijk zorg ik dat ik wel veilig vrij, stel je voor! Maar je bent maar één keer jong! Over een paar jaar ga ik wel eens over een vaste relatie nadenken. Wie weet word ik dan nog eens hartstikke trouw. Francine, 38 jaar: Weet je, sommige vriendinnen vinden mij maar degelijk en ouderwets. Weet je waarom? Omdat ik nu bijna 40 jaar ben en in mijn hele leven maar met één man naar bed ben gegaan. En je raad het al: dat is mijn eigen man. Maar ik heb niet het gevoel dat ik wat mis. Het was heerlijk vroeger, toen we elkaar leerden kennen. Om elkaar te knuffelen en te liefkozen. Ook als je niet met elkaar naar bed gaat, kun je je elkaar prima met je lijf vertellen, dat je van elkaar houdt, hoor! Gelukkig dacht mijn man er net zo over. We leerden elkaar steeds beter kennen, ook wat dat betreft. En op mijn huwelijksdag ben ik drie keer met mijn man getrouwd: in het stadhuis, in de kerk, en tenslotte nog een keer, 's avonds in bed. Ik vind het prima zo, ik ben er blij mee en we zijn vaak nog net zo verliefd als vroeger. Jetty, 15 jaar: Ik wil het nog niet, ik ben er nog niet aan toe. Mijn vriend wil het wel, maar ik kan nog niet met hem naar bed. Ik weet het niet, misschien durf ik het nog niet of zo. En ik doe het dus ook niet, al zeurt hij nog zo aan mijn kop! Mijn moeder zegt: Je lijf is van jou, en jij beslist wat je ermee doet. Als mijn vriend het nu maar niet uitmaakt ...
Gemeente in onze Heer Jezus Christus, Vandaag deel 3 -laatste van de serie- over “alles is liefde”. Vandaag gaan we op zoek naar liefde voor het leven, niet voor even. Op zoek naar duurzaamheid in de liefde en de lust. We beginnen bij het begin: het bijbelboek Genesis, hoofdstuk 2. Dit is het bekende verhaal van die twee voorbeeldige, exemplarische mensen: Adam en Eva. Het paradijselijk begin. De Adaam, de mens, is alleen. En God ziet het en denkt: dit is niet goed! 3
En in een diepe slaap - in een droom- ontvangt de mens zijn evenbeeld, zijn partner. Ze is een rib uit mijn lijf, zegt Adam, en hij bedoelt het positief. Ik lees een stukje uit Het Verhaal Gaat (van ds Nico ter Linden, de z.g. kinderbijbel voor volwassenen): En toen de Adaam / de mens ontwaakte ... ja, wat gebeurt er niet allemaal wanneer het leven je wekt, wanneer een jongen of een meisje ontwaakt? God geeft het zijn beminden in de slaap. Eindelijk ben je daar, jij, mijn andere ik, mijn wederhelft. Ik heb zo naar je verlangd! Wat ben je verrukkelijk, ik voel me ineens zo goed, nu pas voel ik me mens, samen zijn we mens ... De Adaam: hij weet niet wat hem overkomt, het begrijpen is hem te wonderbaar, hij kan er niet bij ... Toen de Adaam ontwaakte ... en zo zal het doorgaan, van geslacht op geslacht, wanneer een man en een vrouw in de hof van het leven ontwaken en elkaar vinden ... Tot zover uit Het Verhaal Gaat, deel 1. Hoe gaat het verder met die twee? Leven ze nog lang en gelukkig? Blijven ze elkaar zoeken; in goede en kwade dagen, in voor- en tegenspoed? Als je verder leest: al in Genesis 3, het volgende hoofdstuk, komen de kwade dagen. De tegenspoed. Je kunt wel zeggen dat die twee meteen een geweldige crisis in hun relatie meemaken. Ze maken een verhuizing mee; niet uit vrije wil. En later gaat hun gezinsleven ook niet over rozen, met hun zonen Kain en Abel... Hoe kan het gebeuren dat twee mensen zo goed beginnen en dat er toch later zo’n kink in de kabel komt? Waarom gaat het mis? Kunnen die Adam en Eva nog door één deur, met elkaar en met God? Kunnen ze verder met de brokstukken, met de schuld en de schaamte? We zijn op zoek naar liefde voor het leven, duurzame liefde. Misschien vinden we de sleutel voor liefde voor het leven in midden in het verhaal van Adam en Eva; daar staat dit vers als toepassing / verklaring: Zó komt het dat een man zich losmaakt van zijn vader en moeder en zich hecht aan zijn vrouw, met wie hij één van lichaam wordt. 4
Liefde is een enorme kracht, en één van lichaam worden is veel meer dan een one-night-stand. Het is: één zijn met heel je hebben en houwen. Totale intimiteit. Jezelf bloot geven: je lijf én je ziel blootgeven; je diepste zelf, je verlangen, je onzekerheid, je angst en eenzaamheid. Samen één zijn: beter gezegd: samen één wórden. Want die totale intimiteit gebeurt je niet zomaar, toe-vallig. Intimiteit komt niet uit de lucht vallen. Intimiteit, totale vertrouwdheid is wél een geschenk uit de hemel. Een knipoog van de Eeuwige. Een glimp van de eeuwigheid. Gaandeweg kun je groeien in de liefde, in de intimiteit. In vertrouwen geven; in betrouwbaar zijn. De liefde heeft tijd en geduld nodig, om aan alle kanten te kunnen groeien. In deel 2 van deze serie “Allesisliefde?” kwamen 3 kanten van de liefde aan bod: liefde als eros (erotiek), liefde als filia (vriendschap) en liefde als agapè (onbaatzuchtige, vrij-willige liefde). Deze 3 kanten van de liefde hebben tijd nodig om evenwichtig te groeien tussen twee geliefden. De eros, de filia en de agapè hebben elkaar nodig om te groeien en te bloeien. Dus: jezelf bloot geven, jezelf laten kennen; totale intimiteit, naar lijf en ziel: dat heeft tijd en geduld nodig. Daar moet je samen in groeien. In het bijbelboekje Hooglied komen we maar liefst 3x dezelfde tekst tegen: Wek de liefde niet, laat haar niet ontwaken, voordat zij het wil. Ook hier dus: liefde heeft tijd en geduld nodig, om aan alle kanten te kunnen groeien en bloeien. Vertrouwen, toe-vertrouwen gaat met kleine stapjes.. Maar hoe werkt dat nou praktisch: samen één worden? Concreet is dat de vraag: Wanneer kan het? 5
Wanneer kun je “veilig vrijen”, naar lijf en ziel? Dat is een vraag die jonge mensen bezighoudt: wanneer kan het? en met "het" is bedoeld: naar bed gaan, nog duidelijker: geslachtsgemeenschap. Welnu: over lichamelijk “veilig vrijen” - geen ziektes van elkaar krijgen en geen ongewenste zwangerschap- daarover is voldoende voorlichting te vinden. Ik beperk me dus tot de ziel als het gaat om “veilig vrijen” . Ik ben tenslotte zielzorger. Schoenmaker, blijf bij je leest... We gaan kijken naar drie verhalen, drie meningen/standpunten over liefde en seksualiteit. Drie mensen met hun verhaal: Wijnand, Francine en Jetty. (zie hun verhaal hiervoor) Wijnand (18 jaar) heeft altijd wel succes in de liefde, zegt hij. Het bevalt hem prima: regelmatig gaat hij met iemand naar bed. Je bent maar één keer jong ... Misschien wil hij over een paar jaar een vaste relatie. Let op: bij nader inzien spreekt Wijnand alleen over zichzelf. Als ik het goed zie dan denkt Wijnand over de liefde als: consumptieseks. Liefde voor even, niet voor het leven. Liefde voor jezelf. Een partner is bij Wijnand "iemand": een object, een voorwerp waarmee je plezier beleeft. Beste Wijnand: Ben jij niet erg met jezelf bezig? Waar is de wederkerigheid in de liefde? En hoe zou jij je voelen als een ander jou net zo behandelt: als een speeltje, dat je na gebruik weg kunt gooien? Wanneer kan het; “veilig vrijen” met lijf en ziel? Dat is de vraag. De eeuwenoude kerkelijke spel-regel is: Het kan pas als je met elkaar getrouwd bent, burgerlijk en kerkelijk. Zo was tenminste de norm, de moraal; tot de jaren ‘60 van de vorige eeuw. Die norm bleek niet altijd haalbaar. We gaan naar Francine Francine (38 jaar) en haar man hebben met deze eeuwenoude spelregel een goede verkeringstijd gehad. Francine heeft niks gemist, zegt ze. 6
Ze zijn langzaam maar zeker in de liefde gegroeid: Ook als je niet niet met elkaar naar bed gaat, kun je elkaar prima met je lijf vertellen dat je van elkaar houdt. Ze leerden elkaar steeds beter kennen, ook wat dat betreft. Op hun huwelijksdag zijn ze 3x getrouwd: in het stadhuis, in de kerk en tenslotte in bed. En ze zijn vaak nog net zo verliefd als vroeger ... Francine en haar man hebben de tijd genomen om aan alle kanten te groeien in de liefde. Ook lichamelijk groeiden ze, zonder geslachtsgemeenschap. Daar heeft Francine een goed punt, want het lichaam heeft meer zintuigen dan alleen de geslachtsdelen. (Zin-tuig: een mooi woord toch?) Je hebt vingers, een mond, ogen, huid: allemaal zin-tuigen om de zinnen te strelen; allemaal voor de kunst van het liefhebben. We gaan naar Jetty Bij Jetty (15 jaar) en haar vriend wordt het spannend: hij wil wel maar zij weet het nog niet zo zeker. Tegelijk is ze bang dat haar vriend het daarom uit zal maken ... Jawel, samen één worden, met lijf en ziel: daarvoor heeft Jetty tijd nodig. De liefde moet aan alle kanten kunnen groeien: de eros, de filia en de agapè. Als haar vriend het zou uitmaken dan laat hij daarmee zien hoe eenzijdig zijn liefde is ... Wat kunnen we met de bijbel in de hand zeggen over de vraag van jonge stellen: Wanneer kun je veilig vrijen, in goed vertrouwen? De eeuwenoude spel-regel (zie Francine): is die regel alleenzaligmakend? Dat hebben de ouderen onder ons wel zo geleerd, in hun jeugd. Ook vandaag de dag zijn er jonge christenen die elkaar beloven maagd / knaap te blijven tot de trouwdag. Er zijn zelfs T-shirts voor: no SEX before marriage (geen sex voor het huwelijk). Met het woord SEX uitvergroot. Er is lef voor nodig om deze levenswijze / overtuiging uit te dragen. Je gaat wel tegen de stroom in: je bent al gauw een watje, een aso, een wereldvreemde, strenge en saaie christen.. Geen sex voor het huwelijk: halen we die spelregel rechtstreeks uit de bijbel? Ik denk het niet. De bijbel is in andere tijden en culturen geschreven dan onze tijd en cultuur. Relaties waren in bijbelse tijden anders dan onze 7
regels zoals het burgerlijk en kerkelijk huwelijk. En tot de jaren ‘60 van de vorige eeuw was er bij geslachtsgemeenschap altijd een redelijke kans op zwangerschap. Wél heeft de bijbel duidelijke spelregels voor de liefde, zoals: wederkerigheid, gelijkwaardigheid, vrij-willigheid, onvoorwaardelijkheid, trouw (vertrouwen, denk aan de vraag van de priester aan het trouwstel), en duurzaamheid. De basis voor die bijbelse spelregels is de duurzame liefde en trouw van God. Groot is zijn trouw, iedere morgen nieuw. Zijn liefde duurt in eeuwigheid. Het Evangelie - Blijde Boodschap - in een notedop: God geeft zich aan de mensen; onvoorwaardelijk, vrijwillig. Hij maakt zich kwetsbaar, om aan ons leven en toekomst te geven. Wanneer kan het? Wat is “veilig vrijen”, in goed vertrouwen? Dat is de vraag. Ik probeer een andere weg. Ik denk dat een liefdesrelatie evenwichtig, aan alle kanten, naar lijf en ziel, zal groeien en bloeien als je met elkaar kunt ... bidden. Als een trouwstel bij me komt voor een kerkelijke viering van hun relatie, dan vraag ik, ergens in het gesprek: Kunnen jullie samen bidden? Samen bidden: samen je verlangen én je dankbaarheid en vreugde bij God brengen, samen vragen om wijsheid voor je toekomst, samen Gods liefde, Gods zegen voor je relatie vragen. Zó elkaar leren verstaan, samen zingen (=dubbel bidden) en getuigen, samen leven tot zijn eer.. Maar wat nu als dat samen bidden niet lukt, als je van huis uit niet hoe dat moet? Ga dan naar goede vrienden of een pastor, en laat voor je bidden. In sommige geloofsgemeenschappen vinden z.g. “pastorale verhelderingsgesprekken" plaats: een vriendenkring bidt voor de toekomst van een stel.
8
Dus: als je ervaart dat je elkaar gevonden hebt -God zij dank- en dat je voor elkaar een geschenk bent (uit de hemel), en als je met elkaar de toekomst in wil: bidt er samen voor. Misschien is samen bidden nog wel intiemer dan vrijen ... Wanneer kan het; veilig vrijen, in goed vertrouwen? Naar beste weten, als zielszorger, zeg ik: als je zó vertrouwd bent met elkaar en met God: wat is er dan tegen? Prijs de Heer; de weg is open: naar de Vader, naar elkaar... "Veilig vrijen", zielsgelukkig, dat kan: als je samen kunt bidden. En: waarom dan ook niet je liefde in de geloofsgemeenschap feestelijk vieren? Je blijdschap delen met vrienden en familie? (een voorbeeld van samen danken en bidden vóór het vrijen geef ik straks als toegift; uit het bijbelboekje Tobit) Tenslotte: We zijn op zoek naar liefde voor het leven, niet voor even. Duurzame liefde. Liefde heeft tijd nodig, geduld, om te groeien, in vertrouwen. Wek de liefde niet, laat haar niet ontwaken, voordat ze het wil ... En: waar kan de liefde tussen mensen beter groeien dan in de duurzame liefde van God? Waar liefde is, geeft de Heer zijn zegen (Psalm 133). Een duurzame liefdesrelatie: dat is iets kostbaars, een geheim, een mysterie. Dat is hét geheim van Gods liefde. Die liefde mag je als levenspartners ervaren en daarvan iets laten zien aan anderen. Wat een geluk / goeie genade: Je bent voor elkaar een geschenk uit de hemel. Een knipoog van de Eeuwige, een glimp van de eeuwigheid: waar het leven goed, volmaakt zal zijn. Amen.
9
Toegift: een bijbeltekst over bidden bij het vrijen: Tobit 8, 4-9: .. en Tobias zei tegen Sara: Sara, laten we bidden en onze Heer vragen of hij zich over ons ontfermt en ons beschermt. Ook zij stond op, en samen baden ze om ontferming en bescherming. Tobias sprak: Geprezen bent u, God van onze voorouders, geprezen zij uw naam tot in alle eeuwigheid. Laat de hemel en heel uw schepping u voor eeuwig en altijd prijzen. U hebt gezegd: "Het is niet goed dat de mens alleen is, ik zal een helper voor hem maken die bij hem past." Ik zeg u dat ik deze vrouw niet uit begeerte heb getrouwd, maar omdat ik trouw aan uw wet wil zijn. Toon ons uw barmhartigheid en laat ons samen oud worden. Hierop zeiden ze gezamenlijk: Amen, amen. Toen “sliepen” ze met elkaar. (NB: Grieks: “slapen” = bijslapen)
Voor het nagesprek: 1. Rondvraag 2. Hoe denk je over Wijnand? En over Francine? Welk advies geef je aan Jetty? 3. Een paar stellingen, evt voor gesprek thuis: a. als je 't allebei lekker vindt, wat is er dan op tegen? b. seks is geen prestatie, maar een uiting van liefde. c. seksualiteit is een cadeau van God d. over seks kun je praten, ook met God
10
