Gezin & Scheiding
Uw ex betaalt de alimentatie die hij u verschuldigd is (voor uzelf of het onderhoudsgeld voor de kinderen) niet regelmatig. Hier vindt u hoe u toch aan uw geld kunt geraken.
Alimentatie niet betaald: wat te doen? De verhaalmogelijkheden die we in dit artikel behandelen, gelden behoudens uitzonderingen zowel bij een echtscheiding als na de beëindiging van het samenwonen (wettelijk of feitelijk). Wel moet het gaan om alimentatie die uw ex verplicht moet betalen op basis van een rechterlijke uitspraak of een notariële akte. Ontvangstmachtiging Als uw ex zijn/haar verplichtingen niet nakomt, kunt u aan de rechter de toelating vragen om het alimentatiegeld automatisch van diens inkomsten (loon, huurinkomsten,…) te laten afhouden. Als de rechter u zo’n ontvangstmachtiging verleent, zal de werkgever (of huurder of andere schuldenaar) van uw ex een deel of het totaal van diens loon (of huurinkomsten,…), al naargelang het bedrag waar het om draait, rechtstreeks aan u storten. Voordelen: • Eenvoudig • Het geld kan snel worden verkregen; er kan beslag worden gelegd op het hele loon. Nadeel: • De procedure kan alleen bij een echtscheiding, niet voor ex-samenwonenden. Dienst voor alimentatievorderingen • In 2004 heeft de overheid de DAVO opgericht, de Dienst voor Alimentatievorderingen (0800 12 302 of zie ook www.davo.belgium. be). Die heeft de opdracht om het geld in te vorderen in naam en voor rekening van onderhoudsgerechtigden die daartoe een aanvraag doen. De schuldenaar-onderhoudsplichtige moet tijdens de laatste 12 maanden minstens twee keer in gebreke zijn gebleven (geheel of gedeeltelijk). De DAVO kan op meerdere manieren invorderen (bv. via een beslag op goederen of loon). De dienst kan ook bij openbare diensten, zoals de fiscus, alle informatie inwinnen over de schuldenaar (vermogen, inkomsten, verblijfplaats…). De dienst werkt niet gratis: de schuldenaar moet 10 % extra betalen op het verschuldigde bedrag van de alimentatie, terwijl u zelf 5 % van dat bedrag moet afstaan. Voordeel: Zodra uw dossier is ingediend en aanvaard, hoeft u zich niets meer aan te trekken. Nadelen: • U krijgt hooguit 95 % van de alimentatie. • Het geld recupereren dreigt langer te duren; er kan slechts op een deel van het loon van uw ex beslag worden gelegd.
• Als u door de niet-betaling van alimentatiegeld in financiële problemen komt, kunt u misschien een voorschot krijgen bij de DAVO, in afwachting dat u het geld ontvangt dat u te goed hebt van uw expartner. Zo’n voorschot, dat maximaal € 175 bedraagt per maand en per kind, is slechts mogelijk als aan de drie volgende voorwaarden is voldaan: – het gaat om onderhoudsgeld voor uw kinderen; – het geld is in de laatste 12 maanden ten minste twee keer niet (of niet volledig) betaald, al of niet opeenvolgend; – uw jaarlijks netto-inkomen ligt niet hoger dan een bepaald bedrag, Voordeel: Aanzienlijke hulp voor kleinverdieners. Nadeel: Voorschot alleen mogelijk voor onderhoudsgeld verschuldigd voor een kind. Inbeslagneming U mag ook een gerechtsdeurwaarder inschakelen om uw geld via een beslagprocedure bij de beslagrechter in te vorderen. Er kan beslag worden gelegd op goederen (auto, woning,…), geld (zichtrekening,…) of loon. Een loonbeslag is vergelijkbaar met een ontvangstmachtiging, behalve dat er bij een beslag sowieso een gerechtsdeurwaarder aan te pas komt, wat kosten met zich brengt (uiteindelijk wel ten laste van de schuldenaar, maar u moet ze voorschieten). De werkgever stort het deel waarop beslag wordt gelegd niet rechtstreeks aan u, maar aan de gerechtsdeurwaarder, en die stort het aan u door. Voordeel: Er kan beslag worden gelegd op het hele loon van de schuldenaar. Nadeel: De procedure duurt vaak langer en is vaak duurder dan de ontvangstmachtiging. Eventueel klacht voor familieverlating Als uw ex willens en wetens gedurende ten minste 2 maanden in gebreke blijft met zijn/haar betaling (en dus bv. niet omdat uw ex op zwart zaad zit), kunt u, los van andere verhaalmogelijkheden, overwegen om tegen hem/haar een klacht in te dienen voor familieverlating. Op dat misdrijf staat een geldboete van € 250 tot € 2 750. Voordeel: Kan nuttig zijn als pressiemiddel. Nadeel: Klachten worden vaak geseponeerd.
Meer info Alle nuttige informatie over trouwen en scheiden vindt u op www.testaankoop.be/huwelijk
Gezin & Geld
Ouderdom, gezondheidsproblemen, geheugenstoornissen,… Er zijn tal van gevallen waarin iemand zijn vermogen niet meer zelf naar behoren kan beheren en daarvoor iemand uit zijn naaste omgeving inschakelt of desnoods aan de vrederechter vraagt om een voorlopige bewindvoerder aan te stellen.
Voorlopige bewindvoering Verklaring vooraf Volgens de wet kan iedereen vooraf een verklaring gaan afleggen bij de notaris of de vrederechter van zijn woonplaats, waarin men opgeeft wie men als voorlopige bewindvoerder wil op het ogenblik dat men zelf niet meer in staat zal zijn om zijn vermogen te beheren. Men mag ook “reservepersonen” opgeven, voor het geval de eerst vermelde persoon daar ondertussen niet meer toe in staat of overleden zou zijn. De betrokkene kan zijn verklaring uiteraard op elk ogenblik intrekken of iemand anders als voorlopige bewindvoerder opgeven. De rol van de bewindvoerder De voorlopige bewindvoerder moet de bezittingen van de te beschermen persoon als een “goed huisvader” beheren of de betrokkene daarbij bijstaan. In de praktijk wordt het beheer meestal toch volledig aan de bewindvoerder toevertrouwd. Dat beheer omvat: de inkomsten innen (rustpensioen, huur, beleggingsintresten, onderhoudsgeld van de familie,...); de facturen betalen; ervoor zorgen dat de bezittingen in stand worden gehouden; aan de beschermde persoon een som geld toekennen nodig om diens lot te verbeteren, enz. Voortaan is de bewindvoerder bij wet verplicht om geregeld overleg te plegen met de betrokkene of met diens vertrouwenspersoon. De procedure: wie en hoe? • Wie wil dat een voorlopige bewindvoerder wordt aangesteld, moet dat in een verzoekschrift formuleren. Dat kan uitgaan van de te beschermen persoon zelf, van een verwant (partner, kind, vriend, buur, of van iedere belanghebbende (maatschappelijk werker, directeur van het rusthuis enz.) of van de procureur des konings. • Het verzoekschrift moet worden bezorgd aan de griffier van de vrederechter van de verblijfplaats van de te beschermen persoon. Met “verblijfplaats” wordt de plaats bedoeld waar de betrokkene zich meestal langdurig bevindt: bij een van de kinderen, in een rusthuis, in een tweede verblijf,… maar niet het ziekenhuis.
• Samen met dat verzoekschrift moet een geneeskundige verklaring worden ingediend en een verblijfsattest van de te beschermen persoon. • Een aantal vermeldingen zijn absoluut vereist in het verzoekschrift. Wanneer u zich door iemand van het vak laat bijstaan (bv. een advocaat), dan weet die in principe wel waarover het gaat. Mocht u overwegen om dat document zelf op te stellen, weet dan dat sommige griffies over modeldocumenten beschikken die u maar in te vullen hebt, en anders vraagt u beter aan de griffier wat u precies allemaal moet schrijven. Want als iets essentieels ontbreekt, kan het verzoekschrift niet ontvankelijk zijn. • Daarnaast mag men in het verzoekschrift suggesties doen over de keuze van de voorlopige bewindvoerder alsook over de aard en de omvang van zijn bevoegdheid. Hoe dan ook zal de griffier eerst in het centraal register nagaan of de te beschermen persoon zich daar vooraf over heeft uitgesproken in een verklaring bij de notaris. • De vrederechter wijst bij voorkeur iemand van de naaste familie aan of de vertrouwenspersoon van de te beschermen persoon. De rol van de vertrouwenspersoon De rechter moet niet per se een vertrouwenspersoon aanstellen. Hij moet dat alleen als de te beschermen persoon (of iemand die in zijn belang handelt) dat in het verzoekschrift heeft gevraagd. Of wanneer hij zelf oordeelt dat iemand van de naaste familie die rol beter op zich zou nemen, alhoewel er in het verzoekschrift niet naar werd gevraagd. Dat zal zich vooral voordoen wanneer de voorlopige bewindvoerder een beroeps is en/of wanneer de beschermde persoon er fysiek of mentaal niet goed aan toe is. In dat geval vormt de vertrouwenspersoon een belangrijke schakel tussen de beschermde persoon en de bewindvoerder. De bewindvoerder moet dan voor heel de duur van zijn opdracht rekenschap afleggen, niet alleen aan de vrederechter en de beschermde persoon, maar ook aan de vertrouwenspersoon. Mocht laatstgenoemde vaststellen dat de bewindvoerder zijn opdracht niet naar behoren vervult, moet aan de alarmbel worden getrokken bij de vrederechter zodat die een andere voorlopige bewindvoerder aanstelt.
Meer info Alle nuttige informatie over geld en budgetbeheer vindt u op www.testaankoop.be/geld Alle nuttige informatie over gezin en privéleven vindt u op www.testaankoop.be/gezinenprive
Gezin & Erfopvolging
In principe zult u van uw ouders erven, maar zult u ook erven van een suikertante of van uw schoonzus als die overlijdt zonder testament na te laten?
Wie erft van wie als er geen testament is? X overlijdt Heeft X kinderen of kleinkinderen?
neen Is er een langstlevende partner met wie X was getrouwd of met wie X wettelijk samenwoonde?
neen
ja
1. De langstlevende huwelijkspartner krijgt: – de volle eigendom van het gemeenschappelijke vermogen; – het vruchtgebruik van alle eigen goederen van X, of van heel de nalatenschap als er geen gemeenschappelijk vermogen is. 2. De langstlevende wettelijk samenwonende partner krijgt het vruchtgebruik van het pand dat tijdens het samenleven als gemeenschappelijke verblijfplaats heeft gediend alsook van de inboedel erin. 3. De blote eigendom wordt verdeeld volgens de regels die hierna volgen. Met één verschil evenwel: als X naast de langstlevende huwelijkspartner geen andere erfgenamen tot de vierde graad nalaat, komt heel de nalatenschap toe aan die partner (dat geldt niet voor de wettelijk samenwonende partner).
ja
1. Als X een langstlevende huwelijkspartner nalaat, komt heel de nalatenschap voor het vruchtgebruik aan die partner toe. 2. Als X een langstlevende wettelijk samenwonende partner nalaat, krijgt die het vruchtgebruik van het pand dat tijdens het samenleven als gemeenschappelijke verblijfplaats heeft gediend alsook van de inboedel erin. 3. De blote eigendom van de nalatenschap (als er nog een langstlevende huwelijkspartner of wettelijk samenwonende partner is) of de volledige eigendom (als er geen langstlevende huwelijkspartner of wettelijk samenwonende partner meer is) gaat naar de kinderen, elk voor een gelijk deel. Let wel: wanneer een kind overleden is, komt zijn deel toe aan zijn/haar eigen kinderen.
Laat X broers/zussen na of hun kinderen?
ja
Is ten minste nog één ouder van X in leven?
neen
Is ten minste nog één ouder van X in leven?
neen
Laat X andere erfgenamen tot de vierde graad na: grootouders, ooms/tantes en hun kinderen?
neen
De nalatenschap komt in handen van de Staat.
ja
Elke ouder krijgt de helft van de nalatenschap (1). Opmerkingen – Is één ouder overleden, dan komt dat deel toe aan zijn/haar naaste erfgenamen langs zijn/haar kant van de familie (de grootouders en de ooms/tantes van X). – Is een oom/tante overleden? Dan komt zijn/haar deel toe aan zijn/haar kinderen.
neen
ja
De nalatenschap wordt onder de broers/zussen verdeeld, elk volgens een gelijk deel (1). Let wel: wanneer een broer/zus overleden is, komt zijn/haar deel toe aan zijn/haar kinderen (de nichten/neven van X).
> Elke ouder krijgt een vierde van de nalatenschap (1). > De rest wordt verdeeld onder de broers/ zussen. Opmerkingen: – Is één ouder overleden? Dan komt zijn/ haar deel toe aan de broers/zussen. – Is een broer/zus overleden? Dan komt zijn/haar deel toe aan zijn/haar kinderen (de nichten/neven van X).
ja
De nalatenschap (1) wordt in tweeën opgesplitst: – de ene helft voor de naaste verwanten langs vaderskant; – de andere helft voor de naaste verwanten langs moederskant. Let wel: wanneer een oom/tante overleden is, komt zijn/haar deel toe aan zijn/haar kinderen.
(1) Als er een langstlevende huwelijkspartner is, moet de term “de nalatenschap” worden vervangen door “de blote eigendom van de eigen goederen van X”. Als er een langstlevende wettelijk samenwonende partner is, moet de term “de nalatenschap” worden vervangen door “de blote eigendom van het pand dat tijdens het samenleven als gemeenschappelijke verblijfplaats heeft gediend en de volle eigendom van de rest van de nalatenschap”.
Meer info Alle nuttige informatie over erfenis en successierechten vindt u op www.testaankoop.be/erfenis gebruik onze rekenmodule om successierechten te berekenen www.testaankoop.be/erven
Gezin & Werk
De wetgever heeft vastgelegd in welke omstandigheden een werknemer recht heeft op een of verschillende dagen extra vrijaf. Men spreekt over “kort verzuim” of “klein verlet”.
Kort verzuim: meest voorkomende gevallen Een werknemer heeft het recht om afwezig te zijn, met behoud van zijn normale loon (soms: ziekenfondsuitkering), naar aanleiding van familiegebeurtenissen of om staatsburgerlijke verplichtingen te vervullen. Onder één voorwaarde: dat hij zijn werkgever vooraf verwittigt, of als dat niet mogelijk is, toch zo snel mogelijk.
In bijgaande tabel vindt u de gevallen die in de privésector het meest voorkomen. Vaak is een nog gunstiger regeling van toepassing op grond van een collectieve arbeidsovereenkomst geldig voor de sector, een overeenkomst binnen het bedrijf of een individueel arbeidscontract.
Familiegebeurtenissen Uw huwelijk (burgerlijk of kerkelijk)
2 dagen te kiezen tijdens de week van het huwelijk of de daaropvolgende week
Het huwelijk van een kind of De dag van de plechtigheid kleinkind (van u of van uw huwelijkspartner of de partner met wie u wettelijk samenwoont) Het huwelijk van uw (schoon) broer, (schoon)zus, (schoon) vader, (schoon)moeder
De dag van de plechtigheid
De geboorte van uw kind (voor de vader)*
10 dagen op te nemen tijdens de eerste 4 maanden na de geboorte
– Maximaal 6 weken indien het kind bij de aanvang van het verlof jonger is dan drie jaar; – Maximaal 4 weken indien het kind bij de aanvang van het verlof reeds drie jaar is Het overlijden van uw huwelijks- 3 dagen op te nemen tussen het partner of van de wettelijk overlijden en de begrafenis samenwonende partner, uw kind of het kind van uw huwelijkspartner of wettelijk samenwonende partner, een van uw (schoon)ouders of van de 2de huwelijkspartner van uw ouder
Het overlijden van een naast familielid: broer, zus, schoonbroer, schoonzus, (over) grootouder, (achter)kleinkind, schoonzoon of schoondochter
2 dagen indien de overledene bij u inwoonde; anders alleen de dag van de begrafenis
De plechtige communie of het feest van de vrijzinnige jeugd van uw kind of van het kind van uw huwelijkspartner of van de wettelijk samenwonende partner
De dag van de plechtigheid, Gaat om een zondag, een feestdag of een dag waarop u normaliter niet werkt, dan mag u naar keuze de werkdag ervoor of erna nemen
De adoptie van een kind
Staatsburgerlijke verplichtingen Uw oproeping als getuige voor de rechtbank, uw persoonlijke verschijning opgelegd door de arbeidsrechtbank, uw deelneming aan een assisenjury
De vereiste tijd, met een maximum 5 dagen
Bijzitter zijn en bepaalde stemof telbureaux
De vereiste tijd, met een maximum van 5 dagen
* Ook indien het kind dood is geboren na een zwangerschap van 180 dagen.
Meer info Alle nuttige informatie over gezin en privéleven vindt u op www.testaankoop.be/gezinenprive
Gezin & Nalatenschap
Een testament kan handig zijn, bijvoorbeeld als u ruzie wilt voorkomen tussen uw erfgenamen of als u specifieke plannen hebt met het vermogen dat u zult nalaten.
Hoe een testament zelf te maken? Let op! De enige voorwaarde voor een eigenhandig testament is dat u het zelf volledig met de hand schrijft, het dateert en het ondertekent. Een document dat u op de pc hebt getikt of door iemand anders hebt laten schrijven, is dus niet rechtsgeldig, ook al ondertekent u het zelf. Geef uw identiteit zo nauwkeurig mogelijk op. Als getrouwde vrouw of weduwe gebruikt u het liefst uw meisjesnaam, maar desgewenst mag u teruggrijpen naar de naam van uw man. Citeer alle personen die u wilt bevoordelen, met hun naam en voornaam. Vermijd zo veel mogelijk verwijzingen, doorhalingen en doorstrepingen. Maakt u er toch, vermeld dan in de marge het aantal doorstreepte of doorgehaalde woorden, met uw paraaf ernaast, zodat er geen twijfel over kan bestaan dat de aanpassingen van u afkomstig zijn. Dateer en teken uw testament op het blad zelf. In diverse exemplaren Als u een eigenhandig testament opstelt, mag u dat gerust in verschillende volledig identieke exemplaren opmaken. Dat is interessant als u vreest dat een benadeelde erfgenaam weleens een exemplaar zou kunnen laten verdwijnen. Maak echter vooral geen fotokopieën: alleen een handgeschreven exemplaar telt. Stop de diverse exemplaren op verschillende plaatsen weg of geef ze aan elke betrokkene. Om een bepaling te wijzigen mag u op hetzelfde blad een aanvulling toevoegen. Maar vergeet niet die te dateren en te tekenen.
Schrijf uw testament bij voorkeur op één enkel blad, hoe groot ook. Zo voorkomt u dat een deel verloren gaat of dat er verwarring ontstaat. Kunt u niet anders dan méér dan één blad te gebruiken, nummer ze dan. Schrijf duidelijk dat het om uw testament gaat, en vermeld hoeveel exemplaren u ervan in omloop hebt gebracht.
Dit is mijn testament. Het herroept alle vroegere bepalingen. Ik heb dit in drie exemplaren opgemaakt. Ik, ondergetekende Simonne Devos, weduwe van Albert Vanypersele, gepensioneerd en wonend in Gent, Ganzendries 222, verklaar hierbij dat het mijn wil is om bij mijn overlijden mijn vermogen als volgt te verdelen: - ik laat aan mijn nicht, Yvonne Baert, lerares en wonend in Vorst, Clovislaan 13, mijn appartement na dat gelegen is in Gent, Ganzendries 222; - ik laat de rest van mijn vermogen na aan mijn grote vriendin Greta Cousin, bloemist en wonend in Oostende, Groetemarkt Groentemarkt 4. Een woord doorstreept SD Eigenhandig geschreven, bij mijn volle verstand, te Gent, op 10 januari 2009. Simonne Devos Ik wens te worden begraven op het kerkhof van Gentbrugge, naast mijn man, Albert Vanypersele. Ik wil een begraafplechtigheid in strikte familiekring. Toevoeging eigenhandig geschreven, bij mijn volle verstand, te Gent, op 12 januari 2009 Simonne Devos
Meer info Alle nuttige informatie over erfenis en successierechten vindt u op www.testaankoop.be/erfenis Lees ook ons dossier over hoe u zelf een testament opstelt www.testaankoop.be/testament
