Al eerder heeft u de cijfers over de meldingen In 2010 In uw gemeente ontvangen; het onderhavige verslag gaat over alle activiteiten

ureau Discriminatiezaken Kennemerland

Gemeente Heemstede afdeling Welzijnszaken t.a.v. mevrouw J. Jacobs Postbus 352 2100 AJ Heemstede

16 MM 2011

Haarlem, 15 maart 2011 Betreft: jaarverslag

Geachte mevrouw Jacobs,

Hierbij stuur ik u het jaarverslag van het Bureau Discriminatiezaken Kennemerland over

2010. Het verslag geeft een inhoudelijk inzicht in de activiteiten en werkzaamheden die het bureau in het kader van het voorkomen en bestrijden van discriminatie en het bevorderen van gelijke behandeling en tolerantie heeft ondernomen en verricht. Al eerder heeft u de cijfers over de meldingen In 2010 In uw gemeente ontvangen; het onderhavige verslag gaat over alle activiteiten. Later sturen we u de jaarrekening met financiële gegevens. Ik hoop dat u met belangstelling kennis neemt van dit inhoudelijke jaarverslag. Met vriendelijke groet,

a Frederlqüe Janss Bureau Discriminatiezaken

\rU Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.

Lange Herenvest 122 • Postbus 284 • 2000 AG Haarlem • Telefoon 023 - 531 58 42 • [email protected]

v.bdk enncmma nd.nl

Jaarverslag 2010

Bureau Discriminatiezaken Kennemerland Postbus 284 2000 AG Haarlem

023-5315842 [email protected] www.bdkennemerland.nl

Inhoudsopgave

Voorwoord

2

1. Inleiding en samenvatting

3

2. Klachtbehandeling

5

3. Registratie

11

4. Voorlichting en projecten

13

5. Onderzoek en monitoring

18

6. Advies en beleid

20

Bijlagen 1. Lijst van bestuur en medewerkers 2. Overzicht klachten en meldingen 2010 3. Voorlichting en trainingen

Bureau Discriminatiezaken

1

22 23 26

jaarverslag 2010

Voorwoord Dit verslag beschrijft de taken en activiteiten van de stichting Bureau Discriminatiezaken Kennemerland over het jaar 2010. Het jaar stond vooral in het teken van de discriminatiegrond handicap en chronische ziekte. De 'wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen' is in juli 2009 van kracht geworden. In januari 2010 moesten alle gemeentes een verordening hebben vastgesteld; alle tien gemeentes in Kennemerland hebben er voor gekozen om samen te werken met het regionale Bureau Discriminatiezaken om aan haar verplichtingen te kunnen voldoen. De wet verplicht gemeentes om haar burgers toegang te bieden tot een antidiscriminatievoorziening. De voorziening is verplicht om twee kerntaken uit te voeren: klachtbehandeling en registratie. De rijksoverheid heeft per januari 2009 aan alle gemeentes financiële middelen beschikbaar gesteld om de taken op het gebied van discriminatiebestrijding uit te kunnen voeren. Helaas is de zo belangrijke taak voorlichting niet in de wet opgenomen en zijn niet alle gemeentes bereid eigen middelen ter beschikking te stellen om die taak wel af te nemen van het BD. Met ingang van 2009 heeft het BD besloten om themagericht te werken. Dit houdt in dat binnen het bureau één grond van discriminatie gedurende een periode centraal staat, uiteraard zonder de andere gronden te veronachtzamen. De discriminatiegrond die dit jaar centraal staat is handicap en chronische ziekte. In 2009 hebben vooral onderzoekende," signalerende, inventariserende en probleemstellende activiteiten plaatsgevonden. In 2010 kwam de grond vooral op uitvoerend vlak aan bod, zoals bij projecten. We willen een deskundige partner zijn voor een brede doelgroep en een uitgebreid netwerk, zodat we gezamenlijk kunnen streven naar een tolerante en begripvolle samenleving waarin discriminatie effectief bestreden wordt en daardoor steeds minder voorkomt. In het Mondiaal Centrum Haarlem waar ons kantoor is gevestigd, is de kruisbestuiving tussen verschillende organisaties al vaak zichtbaar en vruchtbaar. Wij leveren voortdurend een positieve bijdrage aan een begripvolle samenleving waarbij sociale cohesie hoog in het vaandel staat. Het BD voert haar werkzaamheden uit met een aantal mensen. Naast degenen die in dienst zijn, leveren stagiaires bij de klachtbehandeling een belangrijke bijdrage. Ook de bestuursleden van het BD dragen regelmatig een steentje bij. Het werk van het bureau zou echter niet gedaan kunnen worden zonder de betrokkenheid van vele medewerkers van andere instellingen, vooral in de regio Kennemerland. Wij zijn zeer erkentelijk voor de betrokkenheid van veel mensen bij het bewerkstelligen van een gelijke behandeling voor iedereen en een verdraagzame samenleving. Alleen al de betrokkenheid van deze vele mensen toont het belang aan van de doelstelling van ons werk. Dit verslag geeft inzicht in meldingen inzake discriminatie en ongelijke behandeling (hoofdstuk 2), de registratie en rapportage daarvan (hoofdstuk 3), activiteiten gericht op voorlichting en bewustwording (hoofdstuk 4), onderzoek en monitoring (hoofdstuk 5) en advies en beleid (hoofdstuk 6). Dit verslag begint met een inleidende samenvatting.


2

jaarverslag 2010

1.

Inleiding en samenvatting

De beleidsvisie van het bureau is: het Bureau Discriminatiezaken Kennemerland zet zich in voor een gelijke behandeling van iedereen; artikel 1 van de Grondwet wordt getoetst en bewaakt. Het Bureau Discriminatiezaken is een expertisecentrum dat activiteiten en strategieën ontwikkelt om discriminatie en ongelijke behandeling tegen te gaan en tolerantie te bevorderen. Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet ligt aan de basis: Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. De doelstelling om de missie te realiseren wordt middels vijf kerntaken bewerkstelligd: • klachtbehandeling • registratie ® onderzoek en monitoring o voorlichting en projecten » advies en beleid Het BD wil het belang van het bestaan van een instelling die zich inzet voor een gelijke behandeling van iedereen nogmaals onderstrepen. Ook de landelijke overheid ziet een belangrijke en prominente rol weggelegd voor Anti Discriminatie Bureau's (ADB's) op het gebied van discriminatiebestrijding, het streven naar gelijke behandeling van een ieder die in Nederland verblijft, het bevorderen van integratie en daarmee samenhangend het tegengaan van uitsluiting en radicalisering. Met het oog op de wetgeving, waarin staat dat gemeentes hun burgers toegang tot een onafhankelijke antidiscriminatievoorziening moeten bieden, werkt het bureau samen met de collegabureau's in de provincie Noord-Holland om alle gemeentes regelmatig te informeren over wat de ADB's doen en het belang daarvan, de strekking van de wet en wat de meerwaarde voor de gemeentes is om gebruik te maken van de deskundigheid van de bestaande ADB's. Maatschappelijke rol Discriminatie is bij wet verboden. Justitie is uiteraard de instantie die de wet handhaaft, maar ook het BD heeft hier een rol in. Veel mensen voelen zich gediscrimineerd, maar in een aantal gevallen is er in juridische zin geen sprake van discriminatie. Ook andersom komt voor: er is sprake van discriminatie, maar door degene die ermee te maken heeft, wordt dit niet als zodanig opgevat. Door te luisteren, uit te leggen en toe te lichten, wijst het BD mensen op hun rechten en plichten of wordt de angel uit een conflict gehaald. Doordat wij zelfstandig en onafhankelijk zijn en preventief en oplossend werken, zijn wij een deskundige en betrouwbare partner en dat is een andere rol dan de politie heeft. Meldingen Bij het bureau is het aantal meldingen in 2010 zo goed als gelijk gebleven met het aantal in 2009; 204 meldingen in 2009 en 205 meldingen dit jaar, In het volgende hoofdstuk wordt hier nader op ingegaan.


3

jaarverslag 2010

Wat er gemeld wordt blijft het topje van de ijsberg van wat er werkelijk gebeurt aan discriminatie en ongelijke behandeling. Onderzoeken op provinciaal en landelijk niveau tonen dat steeds weer aan1. Het BD hamert er voortdurend op dat het doen van melding zo belangrijk is. Met de signalen immers kan maatwerk op het gebied van voorlichting, advies en onderzoek geleverd worden. Zo hebben de verschillende kerntaken een wisselwerking op elkaar en vullen ze elkaar aan. Preventie De activiteiten in het kader van de kerntaak voorlichting en projecten zijn van groot belang. Voorkómen is immers beter dan genezen en bekend maakt bemind. Scholen, bedrijven en instellingen worden geconfronteerd met situaties waarin ze niet weten hoe te handelen: of het nu gaat om conflicten tussen groepen van verschillende afkomst of om polarisatie of om pesten of om onbegrip. Het BD biedt inzicht, kennis en methodieken die leiden tot mogelijke oplossingen om dergelijke situaties het hoofd te bieden. Een deel van onze rol is gericht op het voorkómen van discriminatie door mensen bewust te maken van anders zijn en begrip daarvoor te realiseren. Nuances aanbrengen in discussies en meningen hoort hier bij. Onderzoek en monitoring Niet alleen wij, maar ook overheden willen een zo compleet mogelijk overzicht van wat er speelt aan discriminatie. Ongelijke behandeling ontwricht de samenleving zowel op microals meso- als macroniveau. Om dit overzicht te realiseren, hebben onderzoek en monitoring een onmisbare functie. De resultaten van onderzoeken dienen op hun beurt als uitgangspunt voor advies, voorlichting en projecten. Gedurende het uitvoeren van het onderzoek, komen ook weer meldingen binnen. De naamsbekendheid van het bureau neemt door het onderzoek toe. Het rapport 'Op gelijke voet' vormde in 2010 de aanleiding om met verschillende organisaties in gesprek te gaan. Het Bureau Discriminatiezaken heeft haar positie in het maatschappelijk middenveld opnieuw versterkt en is gegroeid qua deskundigheid en qua verankering in de maatschappij. Door de keuze voor het themagerichte werken, dit jaar met de discriminatiegrond handicap en chronische ziekte, zijn concrete doelen gerealiseerd en afspraken gemaakt voor korte en lange termijn. Het BD zelf is meer zichtbaar geweest, meer 'het veld ingegaan' en heeft meer van zich laten horen. Uiteraard zijn er verbeterpunten, maar het BD kijkt met een positieve blik op haar werk en activiteiten in het jaar 2010 terug.

1

Bijvoorbeeld: "Discriminatieklimaat in Noord-Holland", onderzoek uitgevoerd in 2008 door I & O Research in opdracht van de vijf Noord-Hollandse Anti Discriminatie Bureaus Bureau Discriminatiezaken

4

jaarverslag 2010

2.

Klachtbehandeling

Eén van de kernactiviteiten van het BD is de behandeling van klachten en meldingen inzake discriminatie en ongelijke behandeling. Ook de registratie van alle klachten en meldingen is een kerntaak; beide taken zijn in de wet opgenomen als een verplichting voor gemeentes en hangen nauw samen. Het BD is een laagdrempelig bureau. Dienstverlening aan mensen die een klacht of melding indienen, is voor hen kosteloos. Het bureau is alle werkdagen geopend en is dan zowel fysiek als telefonisch bereikbaar. Middels diverse communicatiemiddelen, zoals email, website en telefonisch antwoordapparaat kunnen mensen ook buiten kantoortijden contact opnemen. Het BD werkt conform een landelijk vastgesteld klachtenprotocol. De werkwijze is tot stand gekomen na jaren van ervaring; het protocol is leidend voor de bureaus die lid zijn van de landelijke branchevereniging. Het BD heeft een eigen verantwoordelijkheid en stelt zich onafhankelijk op; waar mogelijk zal het de klacht of melding onderzoeken. Vervolgens wordt bekeken of de zaak in behandeling wordt genomen. Wanneer een wederpartij bekend is, dan wordt die aangeschreven met de vraag om zijn of haar visie op de melding: er zitten immers altijd twee kanten aan een verhaal; hoor en wederhoor is voor het BD van groot belang. Op die manier is een onafhankelijk oordeel over een klacht mogelijk. Na een reactie te hebben ontvangen, wordt in overleg met de melder bekeken wat de volgende stappen zouden kunnen zijn. Mogelijke vervolgstappen zijn bijvoorbeeld: ® bemiddeling o informatie / advies / doorverwijzing ® zelfredzaamheid / advies voor eigen actie ® ondersteuning bij procedures, zoals bij o Commissie Gelijke Behandeling o bedrijfstak gerelateerde klachtcommissies • registratie / luisterend oor bieden Voor elke stap is landelijk een rekenmodel vastgesteld met het gemiddeld aantal uren dat gemoeid is met die stap. In artikel 1 van de Grondwet, het Wetboek van Strafrecht en de Algemene Wet Gelijke Behandeling staan verschillende gronden waarop gediscrimineerd kan worden. Het BD hanteert de landelijke normen en categorieën en onderscheidt in de registratie2 de volgende discriminatiegronden: ras/herkomst/kleur, godsdienst, levensovertuiging, politieke overtuiging, nationaliteit, geslacht, seksuele gerichtheid, leeftijd, handicap, burgerlijke staat, arbeidsduur / arbeidscontract en overig. Meldingen 2010 In 2010 registreerde het Bureau Discriminatiezaken Kennemerland (BD) 205 meldingen. Dat zijn er zo goed als even veel als in 2009; er kwamen in dat jaar 204 meldingen binnen. Het gemiddeld aantal geregistreerde klachten per jaar lag de afgelopen tien jaar op 212.

2

In een landelijk registratiesysteem dat leden van de landelijke vereniging tegen discriminatie gebruiken.


5

jaarverslag 2010

Over de afgelopen jaren sprong het jaar 2008 er uit met ruim 300 klachten. Dit hoge aantal was mede het gevolg van eigen onderzoek van het bureau; het checken van vacatures op niet-toegestane eisen op het gebied van geslacht of leeftijd. Ook was er dat jaar sprake van een hoog aantal registraties van bekladdingen.

200

•-totalen

245

197

194

174

207

207

218

211

303

204

205

N.B. De lijn die tussen de gegevensreeks doorloopt is een trendlijn. Een trendlijn geeft een richting (dalend of stijgend) aan waarin zich iets ontwikkelt. Deze trendlijn is lineair, d.w.z. hij zoekt het midden van alle waarden. Klachten naar discriminatiegrond Per klacht kan sprake zijn van meer discriminatiegronden. Deze worden apart geregistreerd. Daarom komt het aantal gronden in 2010 met 216 hoger uit dan het aantal klachten (205). Gronden Ras/herkomst/kleur * Geslacht Leeftijd Seksuele gerichtheid Godsdienst Handicap/chronische ziekte Nationaliteit Burgerlijke staat Levensovertuiging Politieke overtuiging Arbeidsduur/arbeidscontract Overig (niet wettelijke gronden) Totaal

2009 110 14 23 12 7 19 6 0 1 0 0 17 209

% 53% 7% 11% 6% 3% 9% 3% 0% 0,5% 0% 0%

2010 124 15 15 9 19 14 5 0 0 2 0

8% 100%

13 216

% 57% 7% 7% 4% 9% 6,5% 2,5% 0% 0% 1% 0% 6% 100%

Bron: klachtenregistratie, Bureau Discriminatiezaken Kennemerland * inclusief antisemitisme


jaarverslag 2010

Opvallend is de flinke toename in discriminatie vanwege ras, herkomst, huidskleur en godsdienst, respectievelijk met 4% en met 6%. De grond ras/herkomst/kleur is al jarenlang de meest voorkomende grond, maar nam wel af in de afgelopen jaren. Bij de grond godsdienst is in de meeste gevallen sprake van de subcategorie 'moslim'. Het maatschappelijk klimaat waarin media en politiek propageren dat iedereen moet kunnen zeggen wat hij wil, zou hiervan een oorzaak kunnen zijn. Onder meer moslims zijn daarvan de dupe. Bij de grond ras/herkomst/kleur zijn meer meldingen gedaan door mensen die in de media soms worden aangeduid als "boze witte burgers". Zij voelen zich achtergesteld ten opzichte van mensen van allochtone afkomst, omdat 'voor hen alles geregeld wordt'. Hier speelt wellicht het politieke klimaat en de groei van de P W een rol en ook het moeten kunnen zeggen wat men wil. Een jonge vrouw van Turkse komaf voelde zich onheus bejegend en ongelijk behandeld door een buschauffeur. Ze wendde zich tot het BD en na een 'hoor en wederhoor' procedure op papier, volgde een gesprek met beide partijen en het BD als bemiddelaar. Het gesprek was open en eerlijk en zowel de chauffeur als de reizigster voelden zich erkend, accepteerden over en weer excuses en waren blij met de uitkomst. Een onopvallende man, wonend in een rustige buurt, kwam thuis en vlak voor hij zijn huis in ging, kwamen een paar mannen op hem af. Ze hebben de man in elkaar geslagen en hij is zwaar gewond geraakt. De reden dat het gebeurde bleek uit het discriminerende schelden van de mannen over moslims. Er was verder geen enkele aanleiding. Het BD heeft geadviseerd wat de man en zijn familie zouden kunnen doen. Ongelijke behandeling op grond van leeftijd \s in 2010 opnieuw gedaald, naar 15 klachten. Leeftijdsdiscriminatie komt vooral in arbeidssituaties voor; bij zowel betaald als onbetaald werk. Mensen worden afgewezen omdat ze te oud gevonden worden of er worden specifieke leeftijdseisen in vacatures gesteld. Werkgevers blijken steeds beter op de hoogte te zijn van het feit dat het stellen van leeftijdseisen in strijd is met de wet. De reden dat sollicitanten op grond van hun leeftijd afgewezen worden, wordt echter niet als reden genoemd,.maar vaak wel zo gevoeld door betrokkenen. In een personeelsadvertentie is het verboden om een leeftijdseis te stellen (een monteur m/v tussen de 25 en 30 jaar). Als dit toch wordt gevraagd, zonder dat daar een legitieme reden voor wordt gegeven, dan schrijft het BD een brief aan het bedrijf om te wijzen op het verbod dat is opgenomen in de Wet Gelijke Behandeling op grond van leeftijd. De reactie is meestal dat men het niet wist en dat er in het vervolg rekening mee gehouden zal worden. Eind 2003 werd de Wet Gelijke Behandeling op grond van handicap of chronische ziekte van kracht. Het aantal meldingen op deze grond nam sindsdien gestaag toe. Het absolute aantal meldingen blijft echter relatief laag, zeker in vergelijking met het aantal zaken dat de CGB hierover beoordeelt. Ondanks de focus op de grond handicap en chronische ziekte is het aantal meldingen bij het BD dit jaar gedaald. Discriminatie wordt vaak niet herkend door mensen met een beperking. Hier ligt een taak voor het BD om hen te informeren over het herkennen van discriminatie en wat daartegen gedaan kan worden. In een winkel was het gebruik van een winkelmandje verplicht. Een klant in een rolstoel echter, kon het mandje niet op haar schoot houden en gebruikte een eigen tas voor haar boodschappen. Het winkelpersoneel ontzegde haar de toegang tot de winkel omdat ze zich niet aan de regels hield. Het BD heeft andere oplossingen voorgesteld en een soepeler houding jegens die specifieke klant.


7

jaarverslag 2010

Het aantal discriminatieklachten op grond van seksuele gerichtheid \s opnieuw gedaald, naar 9. Middels het Pink Panel in Kennemerland houdt het BD de vinger aan de pols wat betreft de ervaringen met bejegening van homo- en biseksuele mannen en vrouwen op het gebied van werk, woon- en leefsituatie. Het Pink Panel is in het leven geroepen omdat de meldingen over deze grond altijd relatief laag in getal zijn. Berichtgeving in de media over homogerelateerd geweld heeft meestentijds betrekking op Amsterdam. De grond geslacht is relatief vaak voorkomend. Opvallend was daarbij het aantal meldingen van vrouwen die ongelijk behandeld werden vanwege hun zwangerschap. Helaas zijn niet alle meldingen doorgezet, omdat de vrouwen vreesden voor victimisatie3. Het BD heeft een zaak voorgelegd aan de Commissie Gelijke Behandeling (CGB). In de huisregels van een horecagelegenheid stond de regel dat mannen alleen vergezeld van een vrouw toegang tot feesten kregen. Het BD stelde dat hier sprake was van direct onderscheid op grond van geslacht en indirect onderscheid op grond van seksuele gerichtheid. Op beide punten stelde de CGB het BD in het gelijk (oordeel 2010-19). Onder de categorie overig vallen bijvoorbeeld discriminatie en ongelijke behandeling op niet specifiek in wetten, jurisprudentie of regelingen genoemde gronden, zoals uiterlijke kenmerken en sociale positie. Het gaat hier bijvoorbeeld om meldingen dat mensen uitgesloten worden van de mogelijkheid om een prijs te winnen of de toewijzing van een woning, omdat ze niet voldoen aan gestelde voorwaarden, zoals het hebben van een bepaald inkomen of van kinderen of van een pc met internetaansluiting. In het registratiesysteem is er landelijk voor gekozen om meer gronden in te voeren indien deze allemaal relevant zijn. Klachten naar maatschappelijk e terrein 2009 Terrein 66 Arbeidsmarkt 17 Buurt/wijk Openbare ruimte 26 20 Collectieve voorzieningen 14 Onderwijs 23 Commerciële dienstverlening 9 Politie 4 Media en reclame 3 Horeca 7 Publieke en politieke opinie Huisvesting 3 3 Sport en recreatie Privé-sfeer 4 Justitie / Justitiële inrichtingen/ 3 Vreemdelingendienst / OM 2 Overig 204 Totaal

2010 47 45 33 17 15 14 6 6 5 5 4 3 2 0 3 205

Victimisatie wil zeggen dat iemand in een arbeidsverhouding heeft geklaagd over discriminatie, en daarom vervolgens benadeeld of ontslagen is.


jaarverslag 2010

Het feit dat het BD in 2010 weinig eigen onderzoek heeft gedaan naar vacatures met leeftijds- en geslachtseisen, is de oorzaak van de sterke afname van het aantal klachten dat zich voordoet op de arbeidsmarkt. Wel is arbeidsmarkt het terrein waarop de meeste gemelde discriminatie voorkomt. In 2010 ligt het aantal klachten op het gebied van buurt/wijk en openbare ruimte weer op het oude, hogere, niveau. De onvolledige politiedata resulteerden in 2009 in een lager aantal klachten op deze terreinen. Op de drie genoemde terreinen komen mensen elkaar het meest frequent tegen. Over commerciële dienstverlening, waaronder bijvoorbeeld openbaar vervoer, winkels en banken vallen, zijn beduidend minder meldingen gedaan. Uitsplitsing arbeidsmarkt Het betreft een hoog aandeel zaken over werving en selectie. Op de werkvloer komen ook regelmatig discriminatoire incidenten voor. De afname in het aantal hierin zou verklaard kunnen worden door het feit dat mensen graag hun baan willen behouden en ze niet snel klagen, omdat ze denken last te krijgen als ze dat wel doen. Ofschoon victimisatie niet geoorloofd is volgens de Algemene Wet Gelijke Behandeling, speelt dit wel een rol, zeker in de beleving van mensen. Arbeidsmarkt Werving en selectie Werkvloer Arbeidsomstandigheden/ -voorwaarden Uitstroom Beloning Promotie/doorstroom Overig niet bekend Totaal

2009 26 14

2010 22 11

3 5 0 0 1 17 66

5 3 1 0 5 0 47

In het volledige overzicht waarin alle meldingen per gemeente zijn gespecificeerd, bijlage 2, staat ook een uitsplitsing naar aard. De aard van de melding specificeert de wijze waarop de discriminatie wordt geuit. Vijandige bejegening is meestal discriminerend beledigen of pesten, of het kladden van een hakenkruis. Omstreden behandeling is het buitensluiten van iemand, door bijvoorbeeld de toegang te weigeren of door regels voor de een anders toe te passen dan voor de ander. Geweld, al dan niet gepaard gaand met schelden, in de vorm van bedreiging, mishandeling of vernieling, komt vaker voor dan voorheen. RDO Conform landelijke afspraken is er tweemaal per jaar een Regionaal Discriminatie Overleg (RDO) tussen het regionale Anti Discriminatie Bureau, de politie, het Openbaar Ministerie (OM) en een of meer gemeentes. In dat overleg komt onder meer een zaaksoverzicht ter sprake. Hierin staan alle incidenten rondom discriminatie die bij de politie zijn binnengekomen. De politie vult hier ook op in wat er met een melding gedaan wordt en waar van toepassing, vult ook het OM gegevens aan. Het BD volgt het zaaksoverzicht met een kritische blik en houdt zoveel mogelijk de vinger aan de pols. Dit geeft inzicht in hoe de politie zich opstelt in discriminatoire incidenten en gezamenlijk kunnen signalen en problemen geconstateerd worden.


jaarverslag 2010

In het RDO komen ook actualiteiten en juridische zaken aan de orde, die invloed (kunnen) hebben op de sociale cohesie in de samenleving. In 2010 is een nieuwe officier van justitie belast met discriminatiezaken aangetreden en met haar heeft het BD een separaat kennismakingsgesprek gevoerd waarin inzicht in eikaars werkzaamheden geboden werd.


10

jaarverslag 2010

3.

Registratie

Eén van de kernactiviteiten van het BD is de behandeling van klachten en meldingen inzake discriminatie en ongelijke behandeling. Ook de registratie van alle klachten en meldingen is een kerntaak; beide taken zijn in de wet opgenomen als een verplichting voor gemeentes en hangen nauw samen. Mede vanwege internationale verplichtingen, moet de landelijke overheid rapportages inzake discriminatiecijfers leveren. Alle gemeentes in Kennemerland ontvangen een overzicht van de discriminatieklachten ingediend bij het BD door de eigen inwoners. Klachten per gemeente naar woonplaats melder woonplaats melder 2009 Haarlem 86 Haarlemmermeer 33 Heemskerk 7 Velsen 20 Beverwijk 13 Heemstede 13 Bloemendaal 4 Uitgeest 4 Zandvoort 2 Haarlemmerliede/Spaarnwoude 0 woonplaats buiten Kennemerland (deel 17 Schiphol klachten) Kennemerland, woonplaats niet bekend 0 Onbekend 5 204 Totaal

2010 88 43 14 12 12 4 1 2 9 2 16 1 1 205

Bron: klachtenregistratie, Bureau Discriminatiezaken Kennemerland

De fluctuaties in de cijfers tussen de jaren 2009 en 2010, en dat geldt evenzeer voor andere jaren, is voor het BD niet verklaarbaar. De landelijke campagne die in augustus heeft gelopen, was immers overal te zien en te horen. De aanwezigheid van het BD met activiteiten in een bepaalde gemeente laat naar onze mening ook geen directe relatie met klachtencijfers zien. Vanwege landelijke afspraken rapporteert het BD het aantal klachten per gemeente op basis van de woonplaats van de melder. Aangezien de gemeentes graag ook op de hoogte zijn van wat zich afspeelt op haar grondgebied, is ook een tabel opgenomen met de cijfers over waar incidenten zich hebben voorgedaan. Hieruit blijkt dat de cijfers niet significant uit elkaar lopen.


11

jaarverslag 2010

Klachten per gemeente naar plaats voorval 2009 plaats voorval Haarlem 86 Haarlemmermeer 43 Heemskerk 6 Velsen 19 Beverwijk 14 Heemstede 10 Bloemendaal 3 Uitgeest 1 Zandvoort 3 Haarlemmerliede/Spaarnwoude 1 Overig 7 Totaal 193

2010 82 53 15 12 17 3 4 5 11 4 7 213

Bron: klachtenregistratie, Bureau Discriminatiezaken Kennemerland

In bovenstaande tabel staat het aantal klachten naar plaats voorval. De cijfers zijn afwijkend van de tabel met het aantal klachten naar woonplaats van de melder. Het is een landelijke afspraak tussen Anti Discriminatie Bureaus (ADB) dat de woonplaats van de melder leidend is in welk ADB de klacht behandelt. Uiteraard vindt overleg plaats tussen de ADB's indien dat relevant is voor de zaak. Uitzondering op de afspraak vormen de 100% controles op Schiphol. Deze zaken worden behandeld door het BD Kennemerland ongeacht de woonplaats van de melder. Het aantal klachten over de 100% controles is in 2010 overigens laag gebleven. In dit verslag is een bijlage met een specificatie van de cijfers per gemeente naar aard, grond en terrein opgenomen. Monitoring zaken bij politie Zoals al eerder genoemd neemt het BD deel aan het Regionaal Discriminatie Overleg met politie en OM. Het zaaksoverzicht dat daar ter sprake komt, vormt voor het BD regelmatig aanleiding om bij de politie en het OM te informeren hoe de stand van zaken met betrekking tot een aantal incidenten is. Voor het BD heeft discriminatie top-prioriteit, maar bij de politie is dat niet het geval en dan is de frequentie van het RDO te laag. Daarnaast blijkt dat de politie niet altijd bereid is aangifte van discriminatie op te nemen van burgers. Wanneer die burgers zich tot het BD wenden en wij de politie aanspreken op de onterechte weigering (politie is verplicht om aangiftes van discriminatie op te nemen), dan is aangifte wel mogelijk. We willen de politie scherp houden en besteden daarom tijd aan het monitoren van zaken bij de politie.


12

jaarverslag 2010

4.

Voorlichting en projecten

Zoals al eerder en vaker gemeld, hecht het Bureau Discriminatiezaken veel waarde aan preventie. Dit komt tot uiting in de uren die besteed worden aan het geven van voorlichting, trainingen en workshops en het organiseren van projecten. Deze activiteiten richten zich op het vergroten van begrip en kennis, waardoor meestal tolerantie toeneemt en discriminatie afneemt. Ervaring heeft geleerd dat wanneer mensen elkaar kennen, ze de verschillen gewoon gaan vinden en daar geen punt meer van maken. De begrippen 'raar' of 'gewoon' worden relatief en uitsluiting vanwege anders zijn wordt als verkeerd gezien. In het werkplan van het BD is de kerntaak voorlichting en projecten onderverdeeld in zes categorieën. Hieronder volgt een greep uit hetgeen in 2010 is gedaan per categorie. Voorlichting op scholen (docenten - leerlingen) Alle scholen in de regio, zowel voor basis- als voor voortgezet onderwijs, zijn aangeschreven door het BD. 311 scholen ontvingen op naam van een docent of de directeur een brief met daarbij mogelijkheden voor gastlessen en projecten en een summier overzicht van de materialen die het BD inzet bij lessen en trainingen die niet alleen voor leerlingen, maar ook voor docenten kunnen zijn. Steeds meer basisscholen reageren op de mailing. Voor hen is voorlichtingsmateriaal ontwikkeld, maar maatwerk wordt ook geleverd. Zo is een probleem dat kinderen van Turkse komaf met de Nederlandse identiteit hadden, in een aantal gastlessen met het BD besproken. Opnieuw heeft de Respect Estafette plaatsgevonden, ditmaal op het Haarlemse lyceum Sancta Maria. De Respect Estafette is een briefwisseling tussen leerlingen en volwassenen die een grotere kans lopen gediscrimineerd te worden vanwege een handicap, godsdienst, homoseksualiteit of een niet-Nederlandse afkomst. Door de openhartige brieven ontstaat onderling begrip en respect. Het BD stelt uit brieffragmenten een bloemlezing samen, maakt met de leerlingen filmpjes over respect en geeft gastlessen tijdens het project. Het BD werkt samen met het VIOS (Veilig In en Om School) netwerk, een netwerk van scholen dat werkt aan veiligheid op een breed terrein in en om school. Veiligheidscoördinatoren realiseren zich dat discriminatie ook met veiligheid heeft te maken en dat het BD een deskundige partner is in het voorkomen van onveilige situaties die uit discriminatie voortkomen. Op het Kennemer College in Beverwijk / Heemskerk heeft het BD een project over seksuele diversiteit gedaan met voorstellingen van theatergroep AanZ, gastlessen aan leerlingen en trainingen aan docenten. Hoofdmoot was: hoe ga je om met een vriend die ineens homoseksueel blijkt te zijn? Hoe reageer je als docent daarop en trekje als school grenzen als het woord homo steeds als scheldwoord wordt gebruikt? In een bijlage achter in dit verslag is een overzicht van alle voorlichtingen en trainingen op scholen te zien. Publieksvoorlichting In 2010 heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken de campagne die in 2009 gevoerd is, herhaald. Gedurende een maand zijn in diverse media beelden en teksten verschenen met het motto "Moet jij je eigen ik verstoppen om geaccepteerd te worden?". Op televisie waren spotjes te zien waarin mensen bordjes voor hun eigen hoofd hielden om te voldoen aan een norm.


13

jaarverslag 2010

Het BD heeft toegang tot een 'toolkit' waarin de verschillende materialen van de campagne te verkrijgen zijn, zodat we posters en geluidsfragmenten gebruikt hebben om een groot publiek via scholen en bibliotheken buiten de campagneperiode te benaderen. In 2010 zijn alle wijkkranten per gemeente in kaart gebracht en gefaseerd krijgen zij een kant en klaar artikel over het BD en de werkzaamheden aangeboden. Redacties zijn blij met de kopij en plaatsen het. Dit levert ook weer enkele klachten en netwerkcontacten op; bijvoorbeeld in Beverwijk waar het BD uitgenodigd werd voor een interactieve theatervoorstelling in een buurtcentrum. Voorlichting - advies aan burgers, instellingen, bedrijven In het kader van het themajaar handicap en chronische ziekte werken we samen met lokale en regionale gehandicaptenbelangenorganisaties. We informeren ze over ons werk en over wetgeving waarop mensen met een beperking een beroep kunnen doen; discriminatie is tenslotte verboden. Via MEE Noord-West Holland werd ons verzocht driemaal een inleiding te houden bij bijeenkomsten van netwerkgroepen arbeidstoeleiding. Zinvol om het BD en haar werk bekend te maken bij een specifiek netwerk en het leverde ook discussie op, omdat wetshandhaving en de praktijk niet altijd samengaan. Met MEE en VCP (versterking cliënten positie) wordt tweemaandelijks overlegd om kennis uit te wisselen en ter voorbereiding van een project dat in 2011 van start gaat. Het BD is jaarlijks aanwezig op de beursvloeren van Haarlem en Haarlemmermeer. Op de beursvloer ontmoeten bedrijven en maatschappelijke organisaties elkaar en zij kunnen daar diensten ruilen. Het BD biedt advies over discriminatoire incidenten op de werkvloer aan en vraagt deelnemers aan de Dag van de Dialoog. In het kader van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen, de WGA, waarin staat dat gemeentes haar burgers toegang moeten bieden tot een Anti Discriminatie Bureau, wil het BD medewerkers van gemeentelijke loketten, zoals een klant contact centrum of een WMO loket, voorlichten over het BD en discriminatie in het algemeen. De medewerkers die burgers met een vraag of probleem over discriminatie aan hun loket krijgen, kunnen dit herkennen en de burgers doorverwijzen naar het BD. In 2010 hebben we vier gemeentes gedaan en in 2011 vinden de trainingen in de resterende plaats. Informatieverzoeken In 2010 zijn 61 informatieverzoeken bij het bureau binnengekomen. Deze worden apart geregistreerd. De verzoeken variëren van het geven van een inhoudelijke reactie aan de media op een actuele kwestie tot vragen van burgers wat ze kunnen doen in het geval ze een discriminerende grap horen tot een uitleg over de juridische voorwaarden bij vermeende discriminatie. Projecten Gewoon homo zijn In samenwerking met enkele betrokken burgers uit Heemskerk organiseerde het BD voor de derde maal een manifestatie in de Umond met het doel de sociaal maatschappelijke acceptatie van homoseksualiteit te verbeteren. Er was een zeer gevarieerd programma waarbij de nadruk lag op homoseksualiteit en godsdienst. Naast muziek was er een discussieforum met vertegenwoordigers uit vier verschillende godsdiensten. Verkiezingen In voorbereiding op de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010 heeft het BD met het Mondiaal Centrum, de SAMS en de Samenwerkende Marokkaanse Organisaties in Haarlem een aantal debatten georganiseerd waarin lokale partijen hun standpunten over integratie en


14

jaarverslag 2010

de toekomst van Haarlem als multiculturele stad aan wisselende doelgroepen konden toelichten. De debatten werden goed bezocht, zowel door de partijen als door burgers. 21 maart PLAY PANNA KNOCK OUT RACISM Zondag 21 maart was het weer de internationale dag tegen racisme. Sport Service NoordHolland, organisator van het NK Panna KO, ging samen met Bureau Discriminatiezaken de strijd aan met racisme met de slogan: Play Panna KO racism!

PLAY PANNA KNOCK OUT RACISM Panna KO organiseerde in 2009 200 pannatoernooien in Nederland. De winnaars van deze toernooien, aangevuld met de beste straatvoetballers van Nederland, ontmoetten elkaar op 21 maart in de Battle of the Kings, Gestreden werd om de titel Nederlands Kampioen Panna KO in 3 categoriën: Heren (15 plus), Jeugd (8 t/m 14 jaar) en Dames, Plaats van handeling: de Beverwijkse Bazaar, Een grote schare straatvoetballers, toeschouwers en toevallige passanten maakten er samen een onvergetelijk spannende en sportieve dag van. Tussen de wedstrijden door werd de info-mercial van discriminatie.nl alsmede de radiospot vertoond en ten gehore gebracht. Bureau Discriminatiezaken heeft met veel van de enthousiaste straatvoetballers en toeschouwers gesproken over de bijzondere betekenis van de internationale dag tegen racisme en opgeroepen de boodschap van die ene dag de andere 364 dagen van het jaar 'hoog te houden'. 5 mei RENT-A-CHAIR Ook in 2010 waren we present op Bevrijdingspop. Met RENT-A-CHAIR, inderdaad, een balie waar rolstoelen konden worden 'gehuurd' door festivalbezoekers, vroeg het BD speciale aandacht voor de grond handicap en chronische ziekte.

ENT-A-CHAIR Hoe is het om zo'n druk festival te beleven vanuit een rolstoel? Waar zijn de toiletten en zijn ze bereikbaar? Een stoeprand kan best verraderlijk zijn, bleek al snel. Gelukkig waren er meerdere vrijwilligers die zelf zeer bekwaam zijn in het manoeuvreren in een rolstoel om de deelnemers te begeleiden. 5 en 6 juni STRIPDAGEN: EXPOSITIE 'FIEN IS.,,' Op zaterdag 5 en zondag 6 juni stond voor het stadhuis op de Grote Markt in Haarlem het discriminatiepanorama 'Fien is ,..'. Met deze expositie leverde het BD ook deze editie van de sende bijdrage. De Haarlemse kunstenaar Marjolein van Haatten maakte op uitnodiging van het BD een levensgroot panorama waarin het stripfiguurtje Fien zeven verschillende gemoedstoestanden vertoont

15

jaarverslag 2010

die kunnen worden ervaren als gevolg van discriminatie en/of ongelijke behandeling. Hoe voelt het om gediscrimineerd dan wel ongelijk behandeld te worden? De expositie 'Fien is .,,' liet bezoekers kennismaken met de vele emoties die hiermee gepaard kunnen gaan, 'Fien is ..,' plaatste de bezoeker centraal. Letterlijk, want men stond in het middelpunt van het levensgrote discriminatiepanorama. 20 juni HOUTFESTIVAL Ook dit jaar leverde het BD een bijdrage aan het Millenniumplein van het Houtfestival, Met een divers programma dat gericht was op bewustwording door interactie, oftewel leren en vooroordelen slechten door te doen, werden de bezoekers deelgenoot gemaakt van hoe het is om te leven met een chronische ziekte of handicap. Een op het eerste gezicht eenvoudig rolstoelparcours werd met veel enthousiasme betreden, maar bleek voor velen toch best pittig. Het manoeuvrerer^met een rolstoel door een zandbak, heuveltje op of slalommend was moeilijker dan op het eerste gezicht werd gedacht. Onder begeleiding van drie vrijwilligers die in het dagelijks leven een rolstoel gebruiken, bracht iedereen het parcours tot een goed einde. Ook kon de bezoeker zich verdiepen in het braillealfabet en leren dansen op muziek samen met een gebarentolk. Dit 'sign dancing' was voor velen een eye-opener. Bijzonder om naar te kijken en leuk om mee te doen. Het schilderen zonder handen was bij de jongste bezoekers erg in trek. Verder waren er diverse tast- en zintuiglijke activiteiten te doen. Er is veel gelachen en plezier gemaakt. Samen bewust worden van letterlijke en figuurlijke drempels en het bestaan van ongelijke behandeling is leuk en leerzaam! 7 en 12 oktober BEURSVLOER HAARLEM / HAARLEMMERMEER Beide Beursvloeren zijn een prima plek om ongemakkelijke zaken op een gemakkelijke manier bespreekbaar te maken. Discriminatiezaken worden een lastig, ongemakkelijk onderwerp van gesprek gevonden. Zeker op de werkvloer is er nog veel te winnen in het kader van gelijke behandeling en het bestrijden van discriminatie en HET BD ZOEKT EEN INGANG pesten. Wilt u eerst 3 vragen beantwoorden?

Bureau Discriminatiezaken zoekt altijd een ingang bij bedrijven. Dus op de Beursvloer vielen we letterlijk met de deur in huis. Een uit de sponning getrokken keukendeur op wieltjes deed menigeen glimlachen. Nadat 0 ja dol weetik wel' het ijs was gebroken en de angst Onee voor het opgeheven antidiscriminatie-vingertje was verdwenen, ontstonden er ZIE OMMEZIJDE waardevolle gesprekken en werden er matches gemaakt in het kader van onderzoek en projecten. Uw werkvloer is vrq van pesten, beledigende grappen (over biitlenionüers. v homoseksueleni of groepsvomng''

U kiest bij een sollicitotieprocAdurB attqd voor de meest geschikte kondiüaaP

0 ja, natuurijjk) Onee

3 Weet u dot gelqke behandeling wMelijk is vastgelegd?


16

jaarverslag 2010

3 november DAG VAN DE DIALOOG Bureau Discriminatiezaken organiseerde op woensdag 3 november de Dag van de Dialoog, Participerende gemeentes waren Haarlem, Haarlemmermeer en Heemskerk. De Dag van de Dialoog was weer een succes. Aan 46 tafels gingen mensen die elkaar veelal niet kenden met elkaar in gesprek onder het genot van een hapje en een drankje. Het thema dit jaar kwam uit het lied van Ramses Shaffy 'Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder' en dan met name de zin 'niet zonder ons' die daarin veel te horen is. 3 december EXPOSITIE BRAILLE IN KLEUR In het kader van de internationale dag voor mensen met een handicap op 3 december, opende wethouder Botter van de gemeente Heemstede de expositie 'Braille in kleur'. De expositie is in eerste instantie bedoeld voor mensen zonder visuele beperking, met als doel bewustwording en vergroten van begrip voor mensen met een visuele beperking. Met

1 ^K*. 1

- :- » mS

de expositie 'Braille in kleur' vragen we aandacht voor de discriminatiegrond handicap en chronische ziekte. Deze expositie is hiervan een exponent.

i

De bezoeker zonder visuele beperking kan de expositie goed zien. De expositie toont beelden van de ogenschijnlijk dagelijkse eenvoud, op een mooie manier vastgelegd. Maar wat men ziet, wordt misschien niet direct begrepen. Het beeld van de zon is vluchtig te aanschouwen en bewonderen, maar wat willen de honderden puntjes, die tezamen een voetnoot vormen in braille, vertellen over de zon? Iets dat de bezoeker vast nog niet wist! Het bevredigen van de nieuwsgierigheid blijkt erg moeilijk. Niet door de tastzin maar door de ongetwijfeld matig ontwikkelde kennis van braille. Als uitgangspunt nemende dat de bezoeker toch graag wil weten wat men nog niet wist over de zon, of over een van de andere beelden, neemt de expositie een andere wending. In plaats van relatief vluchtig te aanschouwen, kan de bezoeker zomaar het komende uur zoet zijn met het lezen van de brailleteksten. Website De website wordt regelmatig geactualiseerd met nieuws en berichten. Er is veel bruikbare informatie te downloaden, vooral voor docenten. De eigen activiteiten van het bureau worden ook op de website gezet, geïllustreerd met foto's en ander beeldmateriaal. De website is hiernaast een communicatiemogelijkheid naar het BD toe, waar iedereen via internet op de tijd die hem of haar schikt, gebruik van kan maken. Steeds vaker worden meldingen via het klachtformulier op de BD site ingestuurd.


17

jaarverslag 2010

5.

Onderzoek en monitoring

Onderzoek en monitoring is voor het BD een belangrijke kerntaak. Het geeft onderbouwd inzicht in wat er speelt, los van de meldingen, en gegevens kunnen beter geduid worden. Het zorgt voor kennis- en deskundigheidsbevordering bij de BD medewerkers. Onderzoek naar diverse gronden en terreinen Handicap en chronische ziekte en arbeidsmarkt Dit jaar stond onderzoek en monitoring voor een groot deel in het teken van de grond handicap en chronische ziekte vanwege het gekozen themajaar. Het rapport "op gelijke voet", over het door ons gedane onderzoek naar mensen met een fysieke beperking op de arbeidsmarkt, is eind 2009 gepresenteerd en bevat niet alleen de ervaringen van geïnterviewden op de arbeidsmarkt met betrekking tot ongelijke behandeling en bejegening, maar ook de stand van zaken op juridisch gebied inzake de grond handicap en veel informatie voor werkgevers over (financiële) regelingen wanneer ze mensen met een beperking in dienst nemen. Het rapport lag aan de basis om met werkgevers in gesprek te gaan over hun personeelsbeleid. Alle gemeentelijke afdelingen personeelszaken/HRM kregen een vragenlijst over onder meer voorkeursbeleid, quota en diversiteit. Vervolgens maakten we een afspraak om de lijst door te nemen en om te vragen naar de kennis van gelijke behandelingswet- en regelgeving. Tegelijkertijd konden wij vertellen over onze ervaring met het omgaan met incidenten op de werkvloer en onze voorlichtingsmogelijkheden, waarmee we onze diensten als helpdesk en trainer aanbieden. Ook met een aantal grote commerciële werkgevers in de regio hebben gesprekken plaatsgevonden. Pink Panel Om structureel zicht te krijgen (en te houden) op de situatie van homo- en biseksuelen heeft het BD in 2007 een digitaal onderzoekspanel in het leven geroepen, het Pink Panel. Hierbij krijgen homo- en biseksuelen in Kennemerland een paar keer per jaar een vragenlijst toegestuurd. De vragen richten zich op inzicht in ervaringen over het veilig en vrij voelen om voor homo- of biseksualiteit uit te komen, zowel op straat, in de woonomgeving als op het werk. Uit de resultaten tot op heden blijkt dat er nauwelijks problemen spelen in Kennemerland. Vanwege de aandacht in de media voor intolerantie ten opzichte van homoseksualiteit, gaat het BD door met het Pink Panel zodat de leefsituatie in beeld blijft. Monitoring klachten Niet alleen het BD zelf, maar ook de landelijke en lokale overheden willen graag weten wat er speelt aan discriminatie, over welke gronden en op welke terreinen het gebeurt. Discriminatie heeft een negatieve invloed op sociale cohesie en kan een ontwrichtende werking hebben op verschillende niveaus in de samenleving. Diverse onderzoeken hebben dit aangetoond. Aangezien discriminatie onze 'core business' is, moeten wij dat inzicht bieden. Daartoe maken we analyses van de cijfers die binnenkomen. Trends en ontwikkelingen op regionaal niveau worden, met behulp van het registratieprogramma, in kaart gebracht en ook zijn vergelijkingen met andere regio's mogelijk. Opzetten en onderhouden netwerk van lokale organisaties en instellingen Het BD richt zich niet alleen tot burgers met de 'oproep' om discriminatie te melden omdat melden helpt, maar ook tot organisaties en instellingen met de vraag 'help melden'. Daarnaast willen we dat iedereen doordrongen is van het belang van het voorkomen en bestrijden van discriminatie.


18

jaarverslag 2010

In het najaar organiseerde het BD de lezing "raar of radicaal". Een deskundige van Nuansa, een landelijk expertisecentrum op het gebied van radicalisering, hield de lezing en liet daarbij veel beeldmateriaal zien en horen zodat het verhaal veel meer ging leven voor de aanwezigen. Dat was een grote, divers samengestelde groep: politie, scholen, ADB's, jongerenwerk en gemeentes. Het feit dat zoveel instellingen die zich bezighouden met radicalisering, aanwezig waren en met elkaar konden praten en discussiëren, gaf een enorme meerwaarde aan deze middag. Met betrekking tot de grond handicap en chronische ziekte hebben we een 'output' en een 'outcome' vastgesteld. De outcome, het doel en maatschappelijk effect dat we willen realiseren in het themajaar, is als volgt: • bewustwording creëren dat handicap en chronische ziekte een grond voor discriminatie is bij burgers, bedrijven, instellingen, de doelgroep (mensen met een beperking) » beeldvorming bijstellen over mensen met een beperking • kennis over de wetgeving vergroten bij werkgevers en de doelgroep • diversiteitsbeleid stimuleren bij werkgevers • toegankelijkheid vergroten De output, de resultaten en prestaties waarmee de outcome gerealiseerd moet worden, is geformuleerd als: • werkgevers, inclusief gemeentes, geïnformeerd • belangenorganisaties op de hoogte • doelgroep geïnformeerd « burgers bereikt In de voorgaande hoofdstukken zijn diverse activiteiten beschreven die ingezet zijn om het bovenstaande te bereiken. Belangenorganisaties van gehandicapten zijn vaak lokaal ingebed. Met alle organisaties hebben gesprekken plaatsgevonden en dit droeg bij aan wederzijdse informatieuitwisseling en vergroting van eikaars kennis. Met drie organisaties is nauwere samenwerking ontstaan en deze zal ook uitmonden in een gezamenlijk project dat in 2011 gaat starten. Deze samenwerking vindt plaats met MEE Noord-West Holland, VCP (Versterking Cliënten Positie) en NCTT (nationaal centrum voor totale toegankelijkheid). In 2010 is gestart met de voorbereidingen van het project dat erop gericht is om een groep van mensen met een beperking een training te geven over weten regelgeving, over wat discriminatie is en het herkennen daarvan, wat klachtbehandeling doet en hen vervolgens op pad te sturen om letterlijke en figuurlijke ontoegankelijkheid in beeld te brengen.


19

jaarverslag 2010

6.

Advies en beleid

Het BD hecht grote waarde aan samenwerking met andere organisaties en instellingen. Ten eerste is informatieuitwisseling wederzijds van belang; ten tweede is vaak meer resultaat te behalen als verschillende partijen hun expertise, contacten en invalshoek inbrengen. Advies vloeit soms als vanzelf uit samenwerking voort en is dan ook wederzijds. Daarnaast worden ook adviezen over zeer specifieke onderwerpen gegeven, zowel aan individuen als aan gemeentes, instellingen en bedrijven. Wat beleid betreft: hierbij gaat het vooral om beleid van organisaties, overheden en bedrijven waarop het BD invloed wil uitoefenen, maar ook op het beleid van het werkveld, in 2010 nog verenigd in het landelijke Art.1. Wet Om te kunnen voldoen aan de wettelijke verplichtingen uit de WGA, moeten gemeentes samenwerken met Anti Discriminatie Bureau's, teneinde cijfers te kunnen leveren. Het BD Kennemerland wil graag haar expertise delen met gemeentes, omdat een discriminatievrije omgeving een algemeen belang is. Het BD informeert alle gemeentes over de andere werkzaamheden, zoals de onderzoeken, gastlessen op scholen en de publicaties. Enkele gemeentes reageren hier op en vragen advies naar aanleiding van de informatie. Het BD waardeert dit en is uiteraard bereid hier op in te gaan. Provinciale samenwerking Het BD Kennemerland werkt samen met de vier andere ADB's in Noord-Holland om alle gemeentes in de provincie te informeren over de werkzaamheden en hen te wijzen op het belang van het geven van voorlichting en het doen van onderzoek. In 2010 is het eindverslag inzake de aanpak van de zogenoemde witte-vlekken-gemeentes aan de provincie aangeboden en door haar goedgekeurd. De samenwerking wordt gecontinueerd en resulteert onder meer in het maken en verspreiden van een nieuwsbrief, tweemaal per jaar. Daarnaast is de kadernota a la carte afgemaakt en verspreid. Hierin staan diverse maatregelen, ideeën en suggesties voor beleid van gemeentes over hoe ze gelijke behandeling kunnen bevorderen en discriminatie kunnen tegengaan. Alle gronden en zeer veel verschillende terreinen komen in de nota aan bod. Polradis In de politiek en de media wordt veel gesproken over polarisatie ('pol') en radicalisering ('ra'). Discriminatie ('dis') kan hieraan ten grondslag liggen. Maar hoe is nu de stand van zaken op dit gebied in de provincie Noord-Holland? Met de collegabureau's uit Noord-Holland Noord en het Gooi en met het ACB kenniscentrum heeft het BD samengewerkt aan een vervolgonderzoek om in kaart te brengen in hoeverre en zoja in welke mate en waar er sprake is van radicaliserende jongeren, zowel in extreemrechtse als in islamitische hoek. Polarisatie kan een voorportaal of voorbode zijn van radicalisering, dus ook dat is meegenomen, hoewel het een bijzonder lastig te definiëren en te begrenzen begrip is. De rol van het BD was een adviserende, terwijl het ACB het veldonderzoek verrichtte. Landelijke vereniging Het BD is lid van de landelijke vereniging Art.1. Regelmatig vindt overleg plaats tussen de directeuren van de ADB's over standaardisering van werkwijze, over beleid en over ontwikkelingen in en om het werkveld. Hierbij wordt kennis en ervaring uitgewisseld en wordt gezamenlijk beleid bepaald. Ook op uitvoerend vlak is veel uitwisseling; bijvoorbeeld van voorlichtingsmaterialen of van projectplannen. Er is intervisie tussen klachtbehandelaars,


20

jaarverslag 2010

onderzoekers en voorlichters. Er zijn landelijke werkgroepen die zich bijvoorbeeld buigen over kwaliteitseisen of over registratie. Het BD Kennemerland levert aan een aantal werkgroepen een bijdrage en het neemt deel aan relevante landelijke overleggen en bijeenkomsten. Met ingang van 2011 is de landelijke vereniging opgeheven, maar is wel een nieuwe branchevereniging opgericht. Met het Ministerie van Binnenlandse Zaken is een publiciteitscampagne opgezet met als doel de ADB's bekender te maken bij het publiek en mensen uit te leggen dat het doen van melding belangrijk is. De campagne, onder de naam "moet jij jezelf verstoppen als je geaccepteerd wilt worden", liet beelden zien van mensen met een bordje voor hun hoofd zodat ze zichzelf 'verborgen', omdat ze anders een grotere kans (iepen om gediscrimineerd te worden. De campagne duurde een maand en is goed aangeslagen. Er zijn een website en een landelijk telefoonnummer aan verbonden. Samenwerking Het BD is een relatief kleine organisatie met een veelomvattend takenpakket. Niet alleen om redenen van 'efficiency', maar ook vanwege bundeling van kennis en vaardigheden, werkt het BD veel samen met andere organisaties die gelijksoortige doelstellingen hebben. De meest intensieve samenwerking is met collegabureau's binnen de provincie NoordHolland. Ook de stichting Mondiaal Centrum Haarlem en een aantal andere instellingen waarmee het BD huisvesting deelt in het pand Mondiaal Centrum, zijn op projectbasis vaak een partner. Samenwerking varieert van het mee organiseren van debatten in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen of de viering van het suikerfeest tot bijvoorbeeld het meedenken met en adviseren van scholen in het VIOS netwerk in het kader van veiligheid.


21

jaarverslag 2010

Bijlage 1

Lijst van bestuur en medewerkers

Bestuur Bureau Discriminatiezaken Kennemerland in 2010 Ben Ottens Huibert Meijer Steven Alblas Michiel Schreuder Leo Brouwer

(voorzitter) (secretaris) (penningmeester)

Medewerkers Bureau Discriminatiezaken in 2010 Frederique Janss Joke Persenaire Noëlle Beerepoot Marjolein van Haatten Rimko Danner Mara Oud Desley de Vries


(directeur) (klachtenconsulent) (voorlichter / trainer) (onderzoeker) (projectleider) (stagiaire klachtbehandeling) (stagiair klachtbehandeling)

22

jaarverslag 2010

Bijlage 2 Overzicht klachten en meldingen Bureau Discriminatiezaken Kennemerland 2010 Uitgangspunt met ingang van 2009 is woonplaats melder (in 2008 was het uitgangspunt: plaats voorval) 1 Woonplaa ts melder

2: Plaats voorval

Haarlem

Haarlemmer meer

Beverwijk

Heemskerk

Uitgeest

Velsen

Bloemendaal

Heemstede

Zandvoort

Haarlemmer liede

Overig/ onbekend

TOTAAL

1

88

43

12

14

2

12

1

4

9

2

18

205

2

82

53

17

15

5

12

4

3

11

4

7

213

Grond (*meer gronden per klacht mogelijk, daarom wijken de totalen per gemeente soms af van het aantal klach ten)

Herkomst / kleur /ras Geslacht

Haarlem

Haarlemmer meer

Beverwijk

Heemskerk

Uitgeest

Velsen

46

29

10

12

1

9

8

1

8

2

Heemstede

Zandvoort

Haarlemmer liede

Overig

TOTAAL

4

5

1

7

124

1

4

15

1

4

15

1

9

1

19

1

1

5

1

1

14

1

Leeftijd Seksuele gerichtheid Godsdienst

3

2

1

12

3

1

Nationaliteit

3

Handicap

4

Levensovertuig. Politieke overtuiging Burgerlijke staat

Bloemendaal

1

1

1

1 1

2

5

0 1

2

1

0 0

Arbeidsduur Overig

9

2

TOTAAL

94

45


2 12

15

23

2

13

13 1

jaarverslag 2010

4

9

2

19

216

Maatschappelij k terrein Haarlem

Haarlemmer meer

Beverwijk

Heemskerk

Uitgeest

Velsen

Zandvoort

Haarlemmer liede

Overig

TOTAAL

Arbeid(smarkt)

23

8

2

1

1

3

1

1

7

47

Openbare ruimte

9

9

2

6

2

1

1

3

33

Buurt/wijk Commerciële dienstverlening Collectieve voorzieningen Politie / OM / Vreemdelingendienst * Onderwijs

14

14

5

4

3

4

2

1

1

6

4

2

1

3

Bloemendaal

Heemstede

1

45

4 1

14

3

17

1

2

6

11

3

1

15

Media/reclame

5

1

Huisvesting

4

Sport/recreatie Publieke / politieke opinie Privé sfeer

1

3

2

1

6 4 1

1

3

4

1 1

1

Horeca Justitie/Just, inrichting

1

Overig

2

TOTAAL

88

1

1

5 2

2

5 0 1

43

14

12

2

12

1

* De 100% controles door de douane op Schiphol vallen hier ook onder


24

jaarverslag 2010

4

9

3 2

18

205

Aard (*meer typen discriminatie per
Haarlemmer meer

Beverwijk

Heemskerk

Vijandige bejegening

51

28

12

11

Omstreden behandeling

35

12

Bedreiging

3

2

Mishandeling

3

2

Vernieling Overig TOTAAL

3

Uitgeest

2

3

93

48


Bloemendaal

Heemstede

Zandvoort

Haarlemmer liede

Overig

TOTAAL

8

1

2

5

1

7

126

2

3

1

12

75

5

5 3

1

1 1

Velsen

1

10 2

1

4 12

17

25

2

14

1

jaarverslag 2010

4

9

2

20

222

Bijlage 3 Voorlichting en trainingen Beverwijk * 11 februari, docententraining seksuele diversiteit, Kennemer College * 17 februari, leerlingenvoorstellingen homoseksualiteit, Kennemer College * 9 maart, deel 1 docententraining mentoren, seksuele diversiteit/ homoseksualiteit, Kennemer College * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Umond Noord voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 15 april, deel 2 docententraining mentoren, seksuele diversiteit/ homoseksualiteit, Kennemer College * 19 april, leerlingenvoorstellingen homoseksualiteit, Kennemer College *27 mei, Nova College, gastlessen bij leerlingen automonteur * 28 mei, Nova College, gastlessen bij leerlingen automonteur * 31 mei, Nova College, gastlessen bij leerlingen automonteur * 22 juni, training medewerkers gemeente Beverwijk, adviseurs publieke dienstverlening * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. Bloemendaal * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Duinrand "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. Haarlem * 7 januari, gastlessen basisschool Montessori Molenwijk, * 3 maart, gastlessen middelbare school, Coornhert Lyceum * 10 maart, gastlessen basisschool De Wadden groepen 6 / 7 / 8 * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Haarlem e.o. voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 25 maart, lyceum Sancta Maria, vooroverleg en instructie deelnemende mentoren project: Respect Estafette * 29 maart, lyceum Sancta Maria, startles Respect Estafette, twee klassen 2 gymnasium (50 leerlingen) * 8 april, Coornhert Lyceum, overdracht materiaal / leskist * 13 april, Coornhert Lyceum, gastlessen * 12 mei, lyceum Sancta Maria, opnames filmpje in kader van Respect Estafette * 20 mei, lyceum Sancta Maria, slot Respect Estafette * 20 mei, adviesgesprek, Coornhert Lyceum


26

jaarverslag 2010

* 2 juni, LJC2, voorlichtingslessen in kader van maatschappelijke stage (leerlingen bezoeken Mondiaal Centrum) * 3 juni, LJC2, voorlichtingslessen in kader van maatschappelijke stage (leerlingen bezoeken Mondiaal Centrum) * 23 juni, basisschool De Wadden, voorlichtingslessen groepen 3 / 4 / 5 * 29 juni, Schoter Scholengemeenschap, voorlichtingslessen in kader van maatschappelijke stage (60 leerlingen bezoeken Mondiaal Centrum) * 30 juni, Schoter Scholengemeenschap, voorlichtingslessen in kader van maatschappelijke stage (60 leerlingen bezoeken Mondiaal Centrum) * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 20 oktober, basisschool De Wadden, extra voorlichtingsles groep 6 (nav gastles op 23 juni, deze klas had behoefte aan extra voorlichting op dit onderwerp) * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. * 22 - 26 november, maatschappelijke stage van een Haarlemse middelbare scholier, leerzaam voor beide partijen aangezien Ottolien doof is. Haarlemmerliede * 13 januari, docententraining basisschool Adalbertusschool * 14 januari, gastlessen basisschool Adalbertusschool * 15 januari, gastlessen basisschool Adalbertusschool * 21 januari, theater en gastlessen basisschool Adalbertusschool * 22 januari, theater en gastlessen basisschool Adalbertusschool * 27 januari, gastlessen basisschool Adalbertusschool * 9 februari, gastlessen basisschool Halverwege * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Haarlem e.o. voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten ais je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. Haarlemmermeer * 26 januari, gastlessen Nova College * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Haarlemmermeer voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 8 april, Nova College, overleg met veiligheidscoördinatoren * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 1 november, voorlichting aan jongeren van jongerencentrum De Basis over vooroordelen * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. * 25 november, voorlichting aan jongeren van jongerencentrum De Basis over vooroordelen, criminaliteit en discriminatie middels gastspreker * 15 december, overleg veiligheidscoördinator Nova College voor uitvoering docententraining "Veilig op school, ook als je roze bent" Heemskerk * 11 februari, docententraining seksuele diversiteit, Kennemer College * 17 februari, leerlingenvoorstellingen homoseksualiteit, Kennemer College * 9 maart, deel 1 docententraining mentoren, seksuele diversiteit/ homoseksualiteit, Kennemer College


27

jaarverslag 2010

* 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Umond Noord voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 30 maart, training WMO medewerkers, Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (Balie 6) ivm doorverwijsfunctie * 15 april, deel 2 docententraining mentoren, seksuele diversiteit/ homoseksualiteit, Kennemer College * 19 april, leerlingenvoorstellingen homoseksualiteit, Kennemer College * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. Heemstede * 3 maart, gastlessen middelbare school, Coornhert Lyceum * 16 maart, alle scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Haarlem e.o. voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 8 april, Coornhert Lyceum, overdracht materiaal / leskist * 13 april, Coornhert Lyceum, gastlessen * 20 mei, adviesgesprek, Coornhert Lyceum * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. Uitgeest * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Umond Noord voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 15 september, basisscholen De Paltrok, De Wissel, Kornak, Molenhoek, Vrijburg en Binnenmeer zijn aangeschreven met aanbod tot gratis gastlessen * 2 november, gastlessen bij basisschool Binnenmeer, over vooroordelen, anders zijn en wat is gewoon / wat is raar met gastspreker (Marokkaanse moslima) bij groepen 6 / 7 / 8 * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap. Velsen * 12 januari, WMO loket, voorlichting medewerkers Klant Contact Centrum * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Velsen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * 27 april, Stichting Maatschappelijke vorming, overdracht lesmateriaal * 17 juni, Stichting Maatschappelijke vorming: voorlichtingsles (school voor verstandelijk gehandicapten) * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap.


28

jaarverslag 2010

Zandvoort * 16 maart, alle middelbare scholen ontvangen voorlichtingsposters "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) en folder wat mogelijkheden zijn mbt voorlichting door Bureau Discriminatiezaken * 16 maart, bibliotheken Duinrand "Moet jij jezelf thuislaten als je naar buiten gaat?" gestuurd met verzoek die op te hangen in kader van Dag tegen racisme (21 maart) * september, docenten maatschappijleer en veiligheidscoördinatoren middelbare scholen ontvangen voorlichtingsfolder * 19 november, alle basisscholen ontvangen voorlichtingsfolder Bureau Discriminatiezaken en voorlichtingsinformatie mbt het themajaar handicap.


29

jaarverslag 2010

Al eerder heeft u de cijfers over de meldingen In 2010 In uw gemeente ontvangen; het onderhavige verslag gaat over alle activiteiten

Recommend Documents