Agenda Ledenvergadering 1. 2. 3. 4. 5.
Opening en mededelingen Verkiezingen bestuur belangenvereniging Uitkomsten nulmeting Vervolgaanpak Vragen en discussie
www.adellochem.nl
ADEL Nulmeting
Energieverbruik
Uitstoot broeikasgassen agrarische processen
Uitstoot broeikasgassen huishoudens
Installatie technische analyse Aantal woningen per verwarmingsopwekker Micro WKK 2%
Lokaal gas/olie CR-ketel of 2% moederhaard
Warmtepomp 4%
6%
VR-ketel 4% Houtkachel 2% HR100-ketel 16%
HR107-ketel 64% CR-ketel of moederhaard
VR-ketel
Houtkachel
HR100-ketel
HR107-ketel
Warmtepomp
Micro WKK
Lokaal gas/olie
Labelverdeling Verdeling energielabels
A 4%
G 4%
F 12%
B 12%
C 18%
E 22%
D 28% A++
A+
A
B
C
D
E
F
G
Voorbeelden verbetermaatregelen • • • • • •
isolatie gevelspouw of steensgevel vervangen glas zonnepanelen dak- en/of vloerisolatie kierdichting cv vervangen of warmtepomp plaatsen
Conclusies nulmeting • • • • •
De hoeveelheid potentiële energie van stortgas en hout is bijna even groot als de energiebehoefte van het hele gebied Het merendeel van de broeikasgassen wordt veroorzaakt door de bedrijfsvoering (koeien) van de agrariërs (is ook logisch) Er is nog veel te doen aan besparing van energie door de huishoudens (zie verbetermaatregelen GEAS) De CO2 die wordt vastgelegd in het gebied (in bodem/bos) is ongeveer 13% van de geproduceerde CO2 Vergisting van dierlijke mest is niet interessant
ADEL Plan van Aanpak vervolg
Doelstelling Het gebied is klimaatneutraal in 2030: • per saldo geen overschot van emissies CO2, lachgas en methaan in 2030 • de aanname is, dat CO2 en lachgas emissie uiteindelijk kan worden vermeden en dat methaan uiteindelijk sterk kan worden verminderd
Bestuur •Annelies
•Tom •Peter •Jos •Rik •Herbert
Themagroepen
Lochem op weg naar klimaatneutraal in 2030
ADEL
Gemeente
Projectorganisatie Vier Thema‟s •Energie •Water •Inrichting landschap & verkaveling
•Bedrijfsvoering
zowel systeem- als procesinnovatie Projectorganisatie
12
Inhoudelijke uitgangspunten • •
• •
Werken volgens afgewogen, gebalanceerde aandacht voor verbetering van het leefklimaat, verlaging van de milieudruk en verlaging van kosten en verhoging van rendement Werken volgens de zogenaamde “Trias Energetica”: – 1: Energiebesparing – 2: Opwekken van (lokale) duurzame energie – 3: Zo efficiënt mogelijk gebruik van onvermijdbaar (fossiel) energiegebruik Nulmeting (TAUW en GEAS) als uitgangspunt bij de start: de basis voor de in de komende jaren te ondernemen acties is de in voorjaar 2011 uitgevoerde “nulmeting” voor het gebied Themagroepen beantwoorden geformuleerde vragen, inclusief bijbehorende business-cases
Hoofdvraag thema Energie Hoe kan de uitstoot van broeikasgassen in Armhoede worden verminderd of vermeden door consequente toepassing van 1. Energiebesparing 2. Opwekken van (lokale) duurzame energie 3. Zo efficiënt mogelijk gebruik van onvermijdbaar (fossiel) energiegebruik
Toelichting hoofdvraag Energie Denk hierbij aan: • energiebesparende maatregelen in de huishoudens op basis van GEAS advies. • duurzame energieopwekking: in hoeverre kunnen de huishoudens in Armhoede zelf in hun energieopwekking voorzien („zelf aan de knoppen draaien‟) ? • mogelijkheden die er zijn voor de benutting van stortgas en hout/biomassa • welke mogelijkheden zijn er voor hergebruik van plastic
Hoofdvraag thema Water Hoe kunnen bewoners besparen op het gebruik van drinkwater en welke mogelijkheden zijn er voor duurzaam hergebruik van afvalwater? Welke verbetering van het leefklimaat en welke verlaging van de milieudruk kan hiermee worden gerealiseerd?Welke energiebesparing kan zo worden gerealiseerd?
Toelichting hoofdvraag Water Denk hierbij aan: Welke verbetering van het leefklimaat, verlaging van de milieudruk en energiebesparingen kunnen worden gerealiseerd? Zie hiervoor bijvoorbeeld ook de publicatie(s) van het Innovatienetwerk –Grensverleggend in Agro en Groen: ondermeer “Nieuwe Nuts”: geld verdienen en energie besparen met plassen en poepen
Hoofdvraag thema Landschap en Verkaveling Hoe kan een passende inrichting van het landschap in Armhoede worden gerealiseerd waarbij de mogelijkheden worden onderzocht voor: • meer efficiënte en effectieve bedrijfsvoering • verbetering van het leefklimaat
Toelichting hoofdvraag Landschap en Verkaveling Denk hierbij ook aan: • herstel van biodiversiteit en recreatiemogelijkheden • mogelijkheden voor opwek groene energie via onderhoud houtwallen en houtsingels – zie publicatie(s) Innovatienetwerk –Grensverleggend in Agro en Groen – ”Nieuwe Nuts” • Concept dynamisch landschap Carel de Vries • Welke belemmeringen zijn er voor “vlotte” verkaveling in de huidige situatie?
Hoofdvraag thema Bedrijfsvoering Hoe kunnen de bedrijven de rendementen verbeteren, zodat zij optimaal bijdragen aan de klimaatneutraliteit van Armhoede in 2030 en aan de kwaliteit van leven ? Wat betekent dit voor de verschillende soorten bedrijven? Maak onderscheid tussen biologische en gangbare bedrijven, tussen intensieve en extensieve bedrijven
Toelichting hoofdvraag Bedrijfsvoering Denk hierbij aan: • Hoe kunnen rendementen worden verbeterd, kan de milieudruk worden verlaagd en kan de kwaliteit van leven worden gediend vanuit de huidige filosofie van de bedrijfsvoering? • Dienen in het licht van rendementsverbetering de wettelijke kaders als „maximum‟ doelstellingen te worden gezien of leveren meer ambitieuze posities juist hogere rendementen op?
21
Toelichting hoofdvraag Bedrijfsvoering Denk hierbij aan: • mogelijkheden voor verbetering van bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit • mogelijkheden voor meer CO2 opname in de bodem • inrichting van stallen in kader van reductie lachgas • de rol van voeding in kader van reductie methaangas • bedrijfsgerelateerde energiebesparing en groene energieopwekking • vermindering van vervoersstromen • De suggesties van minisymposium van 12 mei 22
Wie kan meedoen?
Alle bewoners van het gebied, die in dialoog en samenwerking mee willen denken over het realiseren van de hoofddoelstelling, we zoeken nog meedenkers !! Projectorganisatie
23
Voorlopige deelnemers themagroepen • Minimaal vijf mensen per themagroep: – Energie: Rik, Tom, Rudolph, 2 vacatures – Water: Tom, Jos, Freek, 2 vacatures – Landschap & Verkaveling: Annelies, Gesinus, Henri, Gerrit, Gerda, Fie – Bedrijfsvoering: Peter, Jos, Herbert, Ellen, 3 vacatures • Per themagroep: – Voorzitter/ambassadeur bij voorkeur uit midden (niet lid bestuur) en externe procesbegeleider (Denise, Frans) Projectorganisatie
24
Tijdsplanning
Start Themagroepen mei 2011
Projectorganisatie
1e Plannen van aanpak gereed november 2011
Uitwerking Plannen mei 2012
25
Fasering onderzoeksvragen Voor de bedrijven: -Wat betekent de 2030 doelstelling in 2020? -Wat betekent dat in de komende jaren tot 2015? -Wat betekent dat voor de investeringen nu? -Wat betekent dat bij nieuwe investeringsrondes? Voor de huishoudens: -Hoe kunnen we jaarlijks dichterbij de doelstelling van 2030 komen? Voorstel van aanpak
26
Fasering onderzoeksvragen
Waar moeten we staan in Waar moeten 2020? we staan in 2015?
Wat is het eindplaatje in 2030?
27
ADEL Klimaatneutraal in 2030! www.adellochem.nl
