“Afval op z’n retour” Presentatie Valkenswaard Versie 17 januari 2016
Inhoud presentatie Beknopt kern raadspresentatie april 2015: – Cure organisatie high-lights – 1e fase uitwerking bestuursopdracht tot optimalisatie afvaldriehoek
Opdracht en processtappen
Toelichting op resultaat vervolgfasen 2 en 3 – Organisatie Gr Cure en Cure B.V.
Waar staan we nu, waar wordt nu aan gewerkt Vervolgtraject en betrokkenheid raad
High lights Cure Afvalbeheer
Gemeenschappelijk regeling Cure Afvalbeheer is een openbaar lichaam.
Wethouders uit de 3 gemeenten vormen het Algemeen en Dagelijks bestuur.
Eindhoven, Geldrop-Mierlo en Valkenswaard hebben hun afvalbeheertaken per 1 januari 2014 overgedragen aan Cure: – Inzamelen/beheer milieustraten/transport – Vermarkten van alle huishoudelijke afvalstromen – Technische beleidsvoorbereiding.
Werkgebied ruim 285.000 inwoners.
Totaal per jaar ruim 150.000 ton via 40 verschillende afvalstromen.
afvalstromen huis-aan-huis, verzamelpunten en milieustraten.
Begroting ca. € 21.000.000,- .
Vergelijking gemeenten Geldrop-Mierlo
Valkenswaard
Eindhoven
Totaal
Inwoners aantal
39.000
30.000
220.000
289.000
Aantal aansluitingen
16.908
13.144
96.052
126.104
Hoogbouw aansluitingen
20%
20%
30%
28%
Laagbouw aansluitingen
80%
80%
70%
72%
C
C
B
B
Stedelijkheidsklasse
Budgetverdeling Totaal budget Cure Afvalbeheer € 20.872.000
Personeelskosten
861
1.959
Transportkosten
4.832 999
Afvalstromen
830
Kapitaalslasten Diensten derden
597 241 2.367
overig management fee Staf
8.186 Beheer * € 1.000
Doelstellingen gemeenten 100% scheiding van afval (manifest 2012 ondertekend). Creëren van werkgelegenheid. Optimaliseren serviceniveau voor inwoners. Geen kostenverhoging, liefst kostenverlaging.
Besluiten/opdrachten bestuur Cure
13 juni 2012: tekenen SRE gemeenten manifest, maximaal 5% restafval in 2020.
9 oktober 2014: Vaststelling van de doelstelling 100% hergebruik middels goedkeuring van het Bedrijfsplan van Cure “Afval op zijn retour”.
4 december 2014: Vaststelling Jaarplan 2016. Hierin is opgenomen vier businesscases verder uit te werken met de insteek om tot 100% hergebruik en ketenbeheer te komen.
2 april 2015: Vaststelling van de presentatie svz aan de gemeenteraden (o.a. mogelijke invoering REnescience-techniek).
april 2015: opdracht aan Cure om samen met DONG inzichtelijk maken risico´s van keuze voor REnesciense techniek: – Risico’s toetsen op: procesmatig, financieel, capaciteit, omgeving, milieu, calamiteiten, juridisch, strategisch en organisatorisch niveau. – Cure en DONG moeten 4 verschillende concept contracten opstellen met uitgangspunt: • Termijn van 15 tot 20 jaar. • Met een investering van 51 % van Cure en 49 % investering van Dong. • Scenario´s 80.000 en 120.000 ton per jaar
Stappen in proces naar 5% restafval in 2020 In het proces zijn 5 stappen onderscheiden: Stap 1. Onderzoek naar inzamel- en scheidingssystemen om tot betere resultaten te komen. Stap 2. Uitwerking combinatie bronscheiding en natte nascheiding. (uitkomsten gepresenteerd in presentatie aan raden medio 2015).
Stap 3. Nadere uitwerking nascheidingsconcept REnesciense met uiteindelijk 5 scenario’s. Stap 4. Onderhandelingen met Dong, patenthouder technologie, om tot eindvoorstel te komen. Stap 5. Realisatie verwerkinginstallatie en operationeel maken.
Opgave: Optimalisatie afvaldriehoek Milieu: • < 5% restafval in 2020 • Toewerken naar circulaire economie • Werkgelegenheid: inzet van mensen met een achterstand
Kosten • Innovatieve techniek om kosten te reduceren • Gericht op het terugwinnen van grondstoffen die geld opbrengen Service naar de burger • Zorgen voor scheidingsgemak burger • Schone openbare ruimte • Eenvoudige methodieken
Mindset Afvalbeleid en Innovaties richten op grondstoffen terugwinnen niet alleen reduceren van restafval. Vrijkomende grondstoffen uit het afval inzetten om doelen te bereiken (Ketenbeheer):
Grondstoffen inzetten om werkgelegenheid te creëren voor diverse doelgroepen. Grondstoffen inzetten om een Circulaire Regionale Economie te stimuleren. Grondstoffen omzetten naar producten om afhankelijkheid van steeds afnemende subsidies te minimaliseren.
Stap 1: Onderzoek hoe bereik je doel 100% hergebruik huishoudelijke afvalstromen Inventarisatie Cure initiatieven in en buiten onze regio. Bevindingen – Veelal gebaseerd op bronscheiding (scheiding in huis). – Diftar vaak het sturingsmechanisme (financiële “straf” voor aanbieden restafval). – Veel inzet van burgers gevraagd met scheiding in vele fracties. – Er zijn successen, maar veel al op kleine schaal (enkele wijken of straten). – Resultaat bronscheiding is op grote schaal toegepast begrenst tot maximaal 70-75% hergebruik
Conclusie – Bronscheiding alleen is niet de weg naar100% hergebruik voor Cure omvang. – Scheiding van vele stromen stuit op onbegrip en is onwerkbaar in de omvang van het Cure gebied. “Verlaagt service niveau naar de burgers” – Logistiek arbeidsintensief.
Dit is toch niet de oplossing?
Volledig bron scheiden **behaalt niet het scheidingsresultaat **verhoogt niet het serviceniveau **logistiek hogere kosten **Niet eenvoudig en daarom ook communicatief continue intensief
Huidige scheidingsresultaten Plaatje invoegen welk aandeel de met Renesciense te verwerken afval van het totaal uitmaakt.
NB ik blijf bij de vraag of het verstandig is 0% restafval nadrukkelijk te communiceren: – – – –
Europa loopt ver achter In Nederland gaat ambitie Rijk niet verder dan 75% in 2020, Manifest SRE gaat al ver met 95% 100% Cure doelstelling voor 2020 is simpelweg niet in die korte tijd te realiseren. De vraag is of dit uberhaupt lukt met RDF residu fractie die nu nog kwart van het totaal me Renesciense verwerkt afval uitmaakt.
Huidige scheidingsresultaten Huis aan Huis MLS
Incl. MLS
Eindhoven
43%
82%
55%
Geldrop-Mierlo
60%
89%
71%
Valkenswaard
54%
90%
67%
Totaal Cure Afvalbeheer
47%
84%
59%
Doelstelling Cure gemeenten 2020
100%
Oplossing die volgt uit onderzoek: Simpele bron- en slimme nascheiding Dit is de enige methode die een traject naar 100% afvalscheiding mogelijk maakt.
Ideale oplossing is een bronscheidingsmethodiek die iedereen kan uitvoeren en begrijpen. Een innovatieve hoogwaardige nascheiding. – Droge nascheiding (bijv. Omrin en Attero) – Natte Enzymmatige nascheiding (Kopenhagen) • Grote verschil tussen beide systemen is de mate waarin de organische fractie wordt gescheiden van het gesorteerde afval. Dit is van invloed op de kwaliteit van de gesorteerde stromen en de hoeveelheid geproduceerd biogas.
Uitkomst stap 2: De beste nascheidingsmethodiek “Natte nascheiding”. Input Methode is patent van DONG Energy Deens Staatsbedrijf • Keukenafval • Kunststoffen • Metalen • Drankverpakkingen • Luiers • Hygiënisch papier.
Output • Schone kunststoffen van hoge kwaliteit • Metalen • RDF (bv Schoen, spons, textiel enz.) • Inert (fijne fracties kunststof, metalen, grind, glas enz.) Aardgas
Input • Bio-vloeistof Output • Biogas • Digistaat https://youtu.be/zXkBWDO9nqs
Prestaties REnescience Van elke 1000 kg huishoudelijk afval maakt deze installatie: Kunststofverpakkingen, DKR-kwaliteit Kunststof niet-verpakkingen Metalen ferro Metalen non-ferro Gravels (inert) Groen gas Compost CO2
80 20 33 13 80 88 87 87 473
Digistaat Brine RDF
200 67 260 527
kg kg kg kg kg m³ kg kg kg kg kg kg kg
Kunststof industrie Kunststof industrie Metaal industrie Metaal industrie Wegenbouw Gasnet Landbouw Kas/tuinbouw Totaal Verbranden Verbranden Verbranden Totaal
Nieuwe scheidingsresultaten Huis aan Huis
MLS
Incl. MLS
Eindhoven
67%
82%
72% (55%)
Geldrop-Mierlo
75%
89%
79% (71%)
Valkenswaard
72%
90%
78% (67%)
Totaal Cure Afvalbeheer
69%
84%
74% (59%)
Doelstelling Cure 2020
100%
Een verbetering van 15% totaal en 50% over huis aan huis Nog 22% te gaan tot behalen doelstelling 0% restafval.
Ontwikkelpotentieel techniek Introductie REnescience, nascheiding verhoogt scheidingspercentage Valkenswaard naar 78%.
Hoe kan de overige 22% worden gerealiseerd: Per 1.000 kg input
nu
Ontwikkelingspotentieel
Digistaat 200 kg
Geen nuttige toepassing
Proeven om Digistaat te vermengen met klei om bakstenen te produceren
Brine
67 kg
Geen nuttige toepassing
Proeven om na behandeling te kunnen inzetten voor kunstmest industrie
RDF
260 kg
Geen nuttige toepassing
Is residu, hoeveelheid moet zo laag mogelijk worden gehouden. Kan wel worden ingezet in cementovens als brandstof (enkel financieel voordeel).
Service inwoners Bronscheidingssysteem moet naadloos aansluiten op de nascheidingsmethodiek! Wat wel ? • Keukenafval • Kunststoffen • Metalen • Drankverpakkingen • Luiers • Hygiënisch papier
Wat niet ? • Papier • Tuinafval
Onveranderd • Glas containers • Textiel containers • Milieustraten • KGA
Wat moeten de inwoners doen om dit resultaat te behalen ? Laagbouw Elke 2 weken
Tuincontainer Alleen tuinafval Elke 2 weken
Oud papier en karton “toekomst papier container” “Grondstoffen container”
Elke 2 weken
• • • • • •
Keukenafval Kunststoffen Metalen Drankverpakkingen Luiers Hygiënisch papier
Wat moeten de inwoners doen om dit resultaat te behalen ? Hoogbouw Elke 2 weken
Oud papier en karton Toekomst ondergrondse papier containers Ondergrondse “Grondstoffen containers”
Volmelding
• • • • • •
Keukenafval Kunststoffen Metalen Drankverpakkingen Luiers Hygiënisch papier
Financieel resultaat “voordeel per aansluiting”
Eenvoudige inzameling: – Geen separate inzameling meer van kunststoffen. • Besparing op inzet man en voertuig, maar ook exploitatiekosten bovengrondse verzamelcontainers. – Geen inzameling van GFT in plaats daarvan tuinafval. • Besparing op verwerkingskosten.
Slimme nascheiding: – Hoog percentage gescheiden stromen (goed van kwaliteit), waardoor hogere opbrengsten. – Gescheiden stroom organisch materiaal omzetten in opbrengsten van aardgas. – Door hoog scheidingsrendement veel minder restafval en daardoor lagere kosten.
Potentieel voordeel – Nu nog te verbranden stromen geheel of deels omzetten naar nuttige toepassingen.
Resultaat (nog vereenvoudigen)
Met Renesciense nascheiding en vergisting scheidingspercentage van ca. 67% naar ca. 78% voor de gemeente Valkenswaard en de omstandigheden gecreëerd voor realisatie doelstelling 100%.
Nieuwe scheidingsinstallatie in de regio. Daarmee 20-30 personen werkgelegenheid voor deze regio.
Serviceniveau voor inwoners verbeterd door simpele en begrijpelijke bronscheiding.
Grondstoffen blijven eigendom van Cure Afvalbeheer en kunnen worden ingezet voor Circulaire Regionale Economie en daarmee werkgelegenheid.
Zuiverheid van grondstoffen zoals kunststof en biovloeistof creëert toegevoegde waarde. Geen kostenstijging door vergaande afvalscheiding.
Kosten dalen.
Denkwijze past bij nieuwe maatschappij. –
Systeem niet meer gebaseerd op het straffen voor weggooien van restafval, maar gebaseerd op belonen door het simpel kunnen aanleveren van bruikbare grondstoffen.
Stap 3. Nadere
uitwerking BC REnesciense
.
Op dit moment wordt nog gewerkt aan de opdracht aan Cure om samen met DONG de businesscase REnesciense uit te werken om tot een contract te kunnen komen:
Risico’s toetsen op: procesmatig, financieel, capaciteit, omgeving, milieu, calamiteiten, juridisch, strategisch en organisatorisch niveau.
Cure en DONG moeten 4 verschillende concept contracten opstellen met uitgangspunt: – Termijn van 15 tot 20 jaar. – Met een investering van 51 % van Cure en 49 % investering van Dong. – Scenario´s 80.000 en 120.000 ton per jaar
Renescience jonge technologie plant in Groot Brittannië 2016
proeffabriek Kopenhagen 2009
3 Hoofdstappen in afvalverwerkingsproces
5 uitgewerkte scenario’s Proces
inzamelen
Scheiden fracties
Opwerken gas
Vermarkten deelstromen
Invoeden gas op net
Scenario 1
Cure
Cure/Dong
Cure
Cure
Cure
Scenario 2
Cure
Cure/Dong
Cure/Dong
Cure/Dong
Cure/Dong
Scenario 3
Cure
Dong
Cure
Cure
Cure
Scenario 4
Cure
Dong
Dong
Dong
Dong
Scenario 5
Cure
Dong
Cure
Cure
Cure
Financieel resultaat 5 scenario’s effecten op begroting Cure 2018 aandeel Valkenswaard Proces Meerkosten inzamelen, transport, overslag Meerkosten verwerking Meerkosten vermarkten Meerkosten aan financiering en dividenden Totaal
Scenario 1
Scenario 2
Scenario 3
Scenario 4
Scenario 5
-91.000
-91.000
-91.000
-91.000
-91.000
730.000
730.000
730.000
320.000
730.000
-924.000 -29.000
-382.000 n.b
-924.000 21.000
-382.000 -
-647000 10.000
-314.000
-264.000
-264.000
-153.000
2.000
Financiele uitkomsten op dit moment totaal van 3 gemeenten
Financiele uitkomsten op dit moment Totaal van 3 gemeenten
BC REnescience Status Enzymmatige nascheiding in combinatie met eenvoudige bronscheiding kan de doelstellingen van de gemeenten invullen.
Het patent op deze nascheidingswijze is eigendom van DONG Energy. 1.
Cure werkt aan een businesscase om deze methodiek te projecteren op de situatie Valkenswaard, Eindhoven en Geldrop-Mierlo.
2.
Hiervoor heeft Cure een overeenkomst gesloten met DONG Energy om bedrijfsgegevens te kunnen uitwisselen en voor te bereiden.
3.
Cure is in gesprek met potentiële afnemers om reststromen te vermarkten.
4.
Cure verkent de subsidiemogelijkheden voor deze innovatieve techniek.
5.
Cure is in overleg met derdengemeenten voor een contract met Renesciense
6.
Scenario’s samenwerkingsmogelijkheden met DONG worden uitgewerkt.
Tussentijdse conclusies • Alle . scenario’s geven een kostenvoordeel door Renesciense te zien. • De totale businesscase betreft een investering van ordegrootte van 65 mio. • In alle scenario’s behalve scenario 2 investeert alleen Dong, Cure betaalt poorttarief. • In scenario 2 waarbij GR Cure en Dong samen investeren (lees de drie betrokken gemeenten) moet 32 mio mee te investeren (17% Valkenswaard = 5,5 miljoen) • De berekeningen zijn ten aanzien van kosten en opbrensten pessimistisch ingeschat. Desondanks geven alle scenario’s een kostenvoordeel. • Er zit nog veel opbrengstpotentieel om scheidingsproducten te vermarkten. De scenario’s waarin Cure daarin positie heeft zijn dus interessant. • Governance is complex maar lijkt goed oplosbaar. • Egalisatie kosten vanwege BBV regels voor de afvalstoffenheffing is een aandachtspunt.
Vervolgtraject Uitwerking totaal concept tot nota op basis waarvan besluitvorming kan plaatsvinden. Feb ‘16: RIB gaat naar de raad. Apr ‘16: Nota in de raad.
Planning is medio 2016 principe besluit DB en AB Cure. Mei ‘16: Raden kunnen zienswijzen indienen.
Vervolgtraject realisatie installaties(afhankelijk van besluit): Vergunningsproces start medio 2016
Bouwproces start begin/medio 2017 Operationeel: ambitie 4e kwartaal 2017
Afval op z’n Retour
