Afshin Ellian Ik ben herboren in tilburg

01 09 Alumni magazine van de Universiteit van Tilburg

Afshin Ellian Ik ben herboren in tilburg alumni over de opstand: ‘zelfs de corpsleden liepen mee’

uvt blaakt van internationale ambitie

24 AFSHIN ellian UNTIL HOOFDVERHAAL ■

IDEOLOGIE ALS ANTWOORD OP

POPULISME Nieuwe politieke bewegingen zoals die van Hans Smolders in Tilburg schieten gaten in politieke bastions. Ze kanaliseren daarbij de onvrede onder de bevolking. CDA’er Wouter Gradus (alumnus) probeert daarop een antwoord te vinden. En volgens de Tilburgse hoogleraar Erik Borgman moet ideologie weer terug in het debat.

→

1 COVER Alumnus Afshin Ellian

2 1-2009 |

­ TICKERTAPE 4 Laatste nieuws alumni en universiteit

7 TIJDGENOTEN 8 HOOFDVERHAAL Zelfde generatie, Over populisme en ideologie verschillende als antwoord daarop carrières

13 COLUMN Modern society volgens Corien Prins

14 UNTIL …WE MEET AGAIN Alumni Frijns en Van den Goorbergh blikken terug op bezetting

until inhoud ■

:Hein v@n Oorschot Until …we’ll meet again Na het ontvangen van hun bul, gaan alumni tropen­ jaren tegemoet. Relaties, kinderen, woning en werk eisen de volle aandacht op. Vroeg of laat echter gaat het kriebelen; alumni denken met een beetje weemoed terug aan de tijd op de universiteit. Doorgaans is dit een bijzonder dierbare periode geweest, bijvoorbeeld voor Afshin Ellian. In deze eerste Until leest u een interview met deze bijzondere alumnus. Daarin vertelt hij hoe hij in Tilburg kennismaakte met de grote vrijheid zoals wij die in ons land kennen. Dat hij naar het café ging en zich verbaasde over eigenzinnig geklede en hardop pratende mensen. Ook vele ‘gewone’ alumni verlangen terug naar het vrije gevoel van hun studententijd. Af en toe zie je ge­ animeerde groepjes dertigers, veertigers of vijftigers door Tilburg dolen. Tijdens een sentimental journey halen ze banden met studiegenoten aan. Zulke contac­ ten gaan vaak verder dan een gedeeld verleden. De studietijd is ook een fundament waarop alumni hun netwerk bouwen. De universiteit kan hierin een verbindende schakel zijn, zoals blijkt uit het nieuwe sociale netwerk op LinkedIn (Tilburg University Alumni). In een mum van tijd sloten zich hierbij vier­ duizend mensen aan. Als Alma Mater willen wij onze banden met alumni graag blijven onderhouden, onder meer met dit nieuwe tijdschrift Until. Vergeleken met het vorige orgaan voor alumni, Vice Versa, praten we wat minder over onszelf – de universiteit - en wat meer over (en met) u. Dat is nieuw en voor ons een zoektocht. Daarom vernemen we graag, bijvoorbeeld via LinkedIn, of we in die opzet zijn geslaagd. We hopen dat dit magazine u prikkelt om voormalige studiegenoten of de universi­ teit opnieuw te ontmoeten.

Foto: ton toemen

Oktober 2000, bij het Wilhelmina Kanaal in Tilburg-Noord

Veel lees- en kijkplezier, Hein van Oorschot, bestuursvoorzitter Universiteit van Tilburg

until FEAtuRE ■

DRÖGe Een cocktail van Baileys en tonic

laten we ons graag verrassen?

tilBuRG BEGEEFt ZiCh oP intERnAtionAlE MARKt Waren studenten uit het buitenland ruim twintig jaar geleden nog een bezienswaardigheid, nu zijn ze niet meer weg te denken. Ze komen overal vandaan en het worden er steeds meer, ook in tilburg. de markt voor hoger onderwijs is steeds internationaler geworden en het is dom om daar niet op in te spelen. ‘Bij een multinational kom je echt niet meer binnen zonder internationale ervaring.’

until WEtEnSChAP ■

U VROeG? MAKeN GeHeIMeN GelUKKIG?

Kan recht macht in bedwang houden?

'Overigens is het een bewijs van een prima verstand, wanneer de mens weet, hoe hij goede vragen moet stellen.'

A

Kan een blinde zien?

→

18 FEATURE Hoe Tilburg internationale studenten lokt

21 COLUMN Jan Renkema ‘aan het woord’

22 from ... with love De ervaringen van alumna Lingxiao Qu

27 ALUMNI NIEUWS Actualiteiten voor alumni, van verenigingen en UvT

30 U VROEG? Wetenschapsrubriek

32 BACKCOVER Understanding society na Lehman Brothers

| 1-2009 3

uvt

UvT in het Nieuws: onderzoek naar, 'Steeds meer internat

Peter Spijkers ‘De droom is het uitgangspunt’

4 1-2009 |

Usain Bolt tart theorie econometristen Twee Tilburgse econometristen, hoogleraar statistiek John Einmahl en alumnus Sander Smeets, kwamen in juli met de ultieme records op de 100 meter hardlopen: 9,51 voor mannen en 10,33 voor vrouwen. Bij hun berekeningen hebben zij de beste persoonlijke records van 762 mannelijke en 479 vrouwelijke atleten geanalyseerd. Wat Einmahl en Smeets toen nog niet konden bevroeden, was dat Usain Bolt kort daarna hun theorie zou tarten. Hij deed dat met een fabelachtige 9,58 op de WK Atletiek in Berlijn. Dit bracht het onderzoek van Einmahl en Smeets extra in de schijnwerpers. Zo meldde het internationale persbureau AP dat ze hun voorspelling, met inachtneming van het record,

tot 9.50 hadden bijgesteld. En de statistische ondergrens is zelfs 9,21, bij een onzekerheidsmarge van 95 procent. Bij hun inschattingen van de wereldrecords maken Einmahl en Smeets gebruik van de extreme-waardentheorie. Dit is een deelgebied van de statistiek dat tracht vragen over extreme gebeurtenissen te beantwoorden aan de hand van informatie over minder extreme gebeurtenissen. De theorie wordt binnen de verzekeringswereld veel toegepast, om risico's van extreme schades als gevolg van onder meer stormen, aardbevingen en dijkdoorbraken, in te kunnen schatten. Maar bliksemschicht Bolt heeft veel weg van een onvoorspelbaar natuurverschijnsel.

Boek Wat een onzin

foto: shutterstock

Sinds 2005 helpt alumnus Peter Spijkers (32) mensen met een uitkering op weg naar het zelfstandig ondernemerschap. En dat werkt goed. Met succes brengt zijn bedrijf Solvid Ondernemen (vaak langdurig) werklozen terug naar de arbeidsmarkt als zelfstandig ondernemer. Hoe doet hij dat? Spijkers: “Hoewel het zelfstandig ondernemerschap de laatste jaren duidelijk aan populariteit wint, is de stap nog groot. Zeker voor mensen die al langere tijd in een uitkering zitten. Bij deze groep bestaat koudwatervrees: de afstand tot de arbeidsmarkt is door hun achtergrond vaak sowieso al wat groter. Bovendien zijn financiers veelal wat huiveriger bij deze doelgroep, en dus zul je goed beslagen ten ijs moeten komen. Sinds mijn afstuderen in 2005 (Organisatiewetenschappen, red.) richt ik me daarom specifiek op uitkeringsgerechtigden. In tegenstelling tot veel conventionele reïntegratiebedrijven bieden we geen standaardtrajecten waarin een business-, marketingen financieel plan de beoogde snelle sleutel tot het zelfstandig ondernemerschap vormen. Liever nemen we de droom die mensen hebben als uitgangspunt: wat kan en, vooral, wat wil iemand? Met gericht advies en specifieke opleidingen weten we ondernemers van ze te maken. Voorbeelden? Een cliënte ontwikkelde met onze hulp haar fotografietalent en gooide later als kunstfotografe hoge ogen op het Fotofestival Naarden. Een jongen die klokkenmaker wilde worden, is nu de trotse eigenaar van zijn eigen klokkenmakerij. En een stel uit Tilburg dat al twaalf jaar in de bijstand zat, runt inmiddels met veel succes een eigen traiteurzaak.”

foto: EPA/KAY NIETFELD

f: irene van der meijs

tilburg begint als eerste met rechtsbiologie: moraal zi

Het paranormale scoort. De populariteit van tv-programma’s als die van Char en het Schotse medium Derek Ogilvie vormen daarvan het overtuigende bewijs. In het boek Wat een onzin! geeft wetenschapsfilosoof Herman de Regt samen met zijn collega Hans Dooremalen tegengas aan een wereldbeeld waarin het bovennatuurlijke een steeds prominentere plek krijgt. Zo worden televisiemediums, homeopaten en aanhangers van Intelligent Design (als alternatief voor de evolutietheorie) van repliek gediend. De filosofen komen uiteindelijk tot een lijst van twaalf criteria waaraan goede wetenschap moet

until tickertape ■

nationale studenten', Kort portretje van alumnus, Alumni in het nieuws

foto: Wil van Dusseldorp

zit in onze genen, rector eijlander: einde aan de zesjescultu

Blikvanger verorbert door ongedierte Jarenlang was het een van de blikvangers van de campus: de kleurige wandschildering die de Chileense schilderbrigade van Ramon Parra eind jaren zeventig maakte met studenten en medewerkers van de toenmalige

voldoen. Volgens de twee is het heel aannemelijk dat het een evolutionair voordeel oplevert om snel conclusies te trekken uit een beperkte set feiten - óók als dat betekent dat je af en toe een verkeerde oorzaak van een verschijnsel aanwijst. Het onontkoombare oordeel van De Regt en Dooremalen over pseudowetenschap na 250 pagina’s: onzin.

Katholieke Hogeschool Tilburg. Het werk herdacht de val van president Salvador Allende, in 1973, en vormde een symbool van internationale betrokkenheid. Maar dit kenmerkende werk dat oorspronkelijk bedoeld was

voor een periode van vijf jaar - is alweer een tijdje van de campus verdwenen; houtworm, maden en ander ongedierte hadden het werk dermate aangetast dat herstel geen optie meer was.

BAs van der schot

Wat een onzin ISBN: 9789085066323 paperback 14 x 22 cm 250 blz. | €18.95

| 1-2009 5

tilburg begint als eerste met rechtsbiologie: moraal zit in onze genen

alkenende: deze universiteit was en is niet weg te Sebastian Mennes (24) studeert Strategic Management en heeft nu al zijn eigen onderneming: Mennes Creative. Met in totaal vier werknemers is het bedrijf actief op het snijvlak van functionele techniek én doeltreffend design.

illustratie: Olivier Heiligers

Waaruit bestaan jullie diensten? “Vaak zie je dat technisch perfecte websites tekortschieten op grafisch gebied, en andersom. Wij combineren grafisch ontwerp met vernieuwende internettoepassingen. Op die manier bouwen we sinds 2005 maatwerkapplicaties voor uiteenlopende klanten.” Kun je daar een voorbeeld van geven? “Voor TNT Express ontwikkelden we een applicatie waarmee leidinggevenden de uitkomsten van beoordelingsgesprekken online, op één plek, kunnen vastleggen. In het verlengde daarvan zijn we op dit moment druk met het opzetten van onze eigen productlijn Creative Control: een combinatie van content management, relatiemanagement, e-commerce en HRM. Een ondernemer kan straks via één applicatie zijn hele bedrijfsvoering - van facturering en relatiebeheer tot marketing en beoordelingsgesprekken - online beheren: wanneer en waar hij maar wil.”

Strip maakt outsourcing spannend Hoe maak je taaie kost lichtverteerbaar? Met een stripboek, bedacht hoogleraar Global Sourcing Erik Beulen. Studenten die zijn colleges over outsourcing volgen, hoeven tegenwoordig geen dikke pillen meer mee te slepen: een 125 pagina’s tellend stripboek wijdt hen in de geheimen van global outsourcing in. Op basis van een door Beulen opgesteld scenario werkte illustrator Olivier Heiligers (Studio Noord)

Studeren en ondernemen: een zware combinatie? “Natuurlijk: studievertraging ligt al snel op de loer. Het voordeel van ondernemen tijdens je studie is echter dat je al het geleerde meteen in de praktijk kunt brengen. Mijn afstudeerscriptie heeft - uiteraard - betrekking op mijn eigen bedrijf: ik onderzoek tegen welke obstakels bedrijven aanlopen bij de implementatie van complexe IT-systemen. De uitkomsten daarvan kunnen we vervolgens gebruiken bij het aanscherpen van onze diensten.”

{

het stripverhaal Surviving outsourcing uit. Het verhaal draait om het internationaal opererende bedrijf Schreuder dat, nadat het in zwaar weer terecht is gekomen, besluit de automatisering uit te besteden aan een bedrijf in een lagelonenland. De verwikkelingen die de nieuwe directeur Mister Jones en zijn huidige ITleverancier Mutua Fides samen doormaken, vormen de rode draad van het verhaal.

”Deze universiteit was en is niet weg te denken uit het publieke debat” Premier Balkenende bij opening van het academisch jaar 2009-2010 van de UvT

}

Foto: Hester Mennes

Digitale dictaten

6 1-2009 |

Het papierloze tijdperk is al door vele goeroes voorspeld. Maar het lijkt toch niet zo’n vaart te lopen. Alhoewel. Het kan zijn dat het in de toekomst een stuk stiller wordt bij het dictatenmagazijn van de universiteit. Met ingang van dit collegejaar opent namelijk een heuse webshop zijn virtuele deu-

ren. Studenten van de rechtenfaculteit kunnen hier – bij wijze van proef – hun dictaten online bestellen en betalen. Binnen zes werkdagen krijgen ze de bundels vervolgens thuisgestuurd. Wel zo gemakkelijk. Al is ouderwets ophalen bij het magazijn óók anno 2009 nog steeds toegestaan.

Anouke Bakx

Meta Visser Woont samen met Maurits in Helmond. Twee dochters: Mara (6) en Lynn (3)

Studie? “Eerst de Pabo gedaan, in 1996 afgestudeerd aan de deeltijdopleiding Psychologie. Gepromoveerd in 2001, op een onderzoek naar het leren communiceren met internet-assessments door hbo-studenten.” Werk? “Ik werk voor 32 uur per week als programmamanager aan Fontys Pabo Tilburg én als associate lector Nieuwe Leren.” Hoeveel UvT-kennis gebruik je nog? “Zo’n 80 à 90 procent, met name bij het onderzoekswerk. Statistische analyses en het schrijven van onderzoeksrapportages en adviesverslagen zijn aspecten die me echt vanuit mijn studie zijn bij gebleven. De combinatie met de Pabo is goud waard, omdat dat theorie en praktijk prachtig combineert.” Waaraan bewaar je goede herinneringen? “Aan onderwijspsycholoog Johan van der Sanden: mijn afstudeerbegeleider, promotor én mentor. Deze gepassioneerde docent en wetenschapper ging nog heel vaak het echte werkveld in: de scholen. Een inspirerend voorbeeld, en de schok was dan ook enorm toen Johan een tijdje terug is overleden.”

Tijdgenoten Meta Visser Studie? “Arbeids- en organisatiepsychologie, afgestudeerd in 1997.” Werk? “Ik werk voor 24 uur per week als projectleider bij ChainWorks, een bedrijf dat zich richt op rendementsverbetering van mensen en organisaties.” Salaris? “Voldoende.” Hoeveel UvT-kennis gebruik je nog? “Veel. Vooral statistiek komt vaak terug: onderzoek doen en gegevens interpreteren. In mijn vorige werk vroegen organisaties geregeld of ik de werkbeleving kon onderzoeken. Zeker als de resultaten minder positief waren voor de organisatie, moest je goed kunnen uitleggen hoe het statistisch in elkaar zat.” Waaraan bewaar je goede herinneringen? “Aan de colleges Neuropsychologie: fascinerend hoe onze hersenen werken.” Wat heb je gemist in je studie? “Aandacht voor commercie. Opdrachten binnenhalen, targets realiseren: in veel beroepen speelt het een belangrijke rol.”

Heb je nog veel contact met oudstudiegenoten? “In mijn lijst op de netwerksite LinkedIn staan er maar een paar. Wel heb ik aantal goede vrienden en vriendinnen aan die tijd overgehouden, waaronder Ilja en Meta.”

Anouke Bakx Getrouwd met Marc en moeder van Annemayke (7) en Lilian (5). Woont in Tilburg

Ilja van den Bos Woont in Middelburg samen met Michiel. Twee zoontjes: Yoram (6) en Rayco (1)

Ilja van den Bos Studie? “Afgestudeerd in 1998 in communicatie en voorlichting, maar diverse extra vakken gevolgd van Arbeid- en Organisatiepsychologie.” Werk? “Adviseur personeelsbeleid bij de

Hoe is het alumni uit een bepaalde richting vergaan ná hun studietijd? De vriendinnen Anouke, Ilja en Meta, studenten in de jaren negentig, vertellen.

Gemeente Middelburg, voor 32 uur per week. Ik houd me bezig met de strategische kant van P&O.” Salaris? “Het maximale bruto maandsalaris bij een fulltime dienstverband is voor mijn functie 4.678 euro. Maar ik kan nog groeien in mijn schaal.” Hoeveel UvT-kennis gebruik je nog? “Dertig procent schat ik. Gesprekstechnieken bijvoorbeeld, bij een-op-een gesprekken. Verder begeleid ik teams bij onder meer teambuilding, en dan is mijn psychologische achtergrond een pre. Maar in algemene zin ik zie mijn opleiding vooral als vorming van mijn kritische denkvermogen.” Aan welke docent bewaar je goede herinneringen? “Communicatiedocent Wim de Moor vertelde – altijd met respect voor zijn cliënten – prachtige verhalen vanuit zijn psychotherapeutische achtergrond. Slechte herinneringen? Niet zozeer aan docenten. Wél aan de colleges biologische psychologie: gewoon heel ingewikkeld.” Wat mis je aan Tilburg? “Niets. Ik woon liever aan de kust!” ■ | 1-2009

7

8 1-2009 |

foto: ANP/VINCENT BOON

until hoofdverhaal ■

Ideologie als antwoord op

populisme Nieuwe politieke bewegingen zoals die van Hans Smolders in Tilburg schieten gaten in politieke bastions. Ze kanaliseren daarbij de onvrede onder de bevolking. CDA’er Raymond Gradus (alumnus) probeert daarop een antwoord te vinden. En volgens de Tilburgse hoogleraar Erik Borgman moet ideologie weer terug in het debat. tekst: Tineke Bennema

→

| 1-2009 9

‘Vergis u niet, ik word minister-president van dit land’, sprak Pim Fortuyn in 2002. Hij gaf als een van de eersten stem aan een belangrijk deel van de bevolking. En hij zag toen al hoe groot de onvrede, en daarmee de potentie van zijn nieuwe stroming, was. Na de moord op Fortuyn bleek ‘nieuwe politiek’ een blijvertje. Bewegingen zoals die van Wilders weten nog steeds in te spelen op dezelfde onvrede. De oorzaken van die onvrede zijn volgens Erik Borgman ‘zeker niet eenduidig’. De hoogleraar van de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van Tilburg noemt een combinatie van factoren: globalisering, individualisering, de politiek die steeds meer heeft aangedrongen op ‘zelfredzaamheid’ en geen duidelijke visie heeft op de lange termijn. “Door de globalisering zijn we ons bewust geworden van het bestaan van andere culturen. Er blijkt niet meer één manier van handelen of denken te zijn die juist is. En er is dus geen gemeenschappelijk ervaring. Daardoor hebben mensen het gevoel dat de cohesie van de samenleving wordt bedreigd. Geen enkele politieke partij heeft daarvoor een overtuigend verhaal of een visie. Veel mensen voelen zich in de steek gelaten, menen dat hun belangen niet meer worden gediend. Ze zijn het overzicht kwijt. Daar komt nog bij dat de afgelopen twintig jaar de boodschap van de politiek is geweest dat ieder voor zichzelf moest zorgen met zijn zorgverzekering, pensioen, WAO of andere uitkeringen. Niets is meer zeker, op de overheid kan en mag je niet meer rekenen. We hebben een stabiele periode afgesloten. En nu is er geen enkele politicus die kan beloven dat het leven er in de toekomst beter uit gaat zien. Dat maakt mensen boos en onzeker.” 10 1-2009 |

→→ Proteststem Die onvrede over de huidige politiek wordt bijvoorbeeld sterk uitgedragen door een partij als de Lijst Smolders in Tilburg. Hans Smolders is ondernemer en lijsttrekker. Ooit was hij de rechterhand van Pim Fortuyn bij de voorbereidingen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Hij zag de moord op Fortuyn op enkele meters afstand gebeuren en raakte tegen wil en dank betrokken bij de politiek. Fortuyn had hem voorgedragen op zijn lijst en Smolders won een van de 26 zetels voor die partij in de Tweede Kamer. Maar hij maakte snel bekend te willen stoppen, “omdat er zonder Pim geen eer aan te behalen was en de LPF al snel niets meer met Pim te maken had.” Later nam Smolders zitting in de Tilburgse gemeenteraad, waarin ook hij na verloop van tijd een door zichzelf aangevoerde lijst begon. De Lijst Smolders is volgens hem geen gewone partij, maar ‘een proteststem’ en ‘een soort burgerverzet’. Zijn afkeer van de traditionele politiek is te lezen in zijn burgerprogramma: “Ik walgde al van de Haagse politiek, maar hier in Tilburg zijn ze geen haar beter”, schrijft hij. De burger staat bij traditionele politici vaak niet centraal, volgens Smolders, behalve een paar weken voor de verkiezingen. “En dan mag de kiezer op basis van allerlei leugenachtige campagnes stemmen”, verklaart hij. →→ Gewone man Smolders’ partij doet in zijn uitgangspunten en organisatie sterk denken aan die van ‘bewegingen’ als van Rita Verdonk en Geert Wilders. Ook deze zijn opgebouwd rond één persoon en kennen geen traditionele partijstructuren. Smolders: “Je hebt ook maar één goede persoon nodig om aantrekkelijk te zijn voor kiezers. Voorwaarde is wel dat je organisatie op orde moet hebben. Leefbaar Nederland begreep dat niet goed en ging ten onder aan een slechte organisatie, maar Wilders heeft het wel

Hans Smolders ‘Het zelfreinigend vermogen van alle grotere traditionele partijen is nul komma nul, vandaar dat burgers zoals ik tegen wil en dank niet aan de zijlijn blijven staan, maar wel hun nek uitsteken.’

n

k

until hoofdverhaal ■

Raymond Gradus ‘Het populisme komt voort uit onvrede, onbehagen en onzekerheid en suggereert dat de overheid alle problemen kan oplossen. Maar socioloog J.A.A. van Doorn heeft het mooi gezegd: de geschiedenis is geplaveid met teleurstellingen.’

goed door.” Smolders verwijst daarbij naar het opgeven van deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen door Wilders (met uitzondering van Almere en Den Haag) vanwege het gebrek aan capabele kandidaten. Nog een overeenkomst tussen de nieuwe bewegingen is dat ze zich fel keren tegen het establishment en de gevestigde politiek-economische elite. Ze nemen het consequent op voor de gewone man, de ouderen vooral. Daarnaast zoeken ze vaak zondebokken in de vorm van immigranten, waarin Wilders het verst gaat door te dreigen met uitzetten van sommige groepen, omdat ze de gekwelde samenleving verder zouden ondermijnen. →→ Decentralisatie Alumnus Raymond Gradus, die in Tilburg econometrie heeft gestudeerd, is nu directeur van het wetenschappelijk bureau van het CDA in Den Haag. Populisme vraagt om een antwoord, stelt hij. De verruwing en ongerijmdheid van de toon van het debat vindt hij zorgwekkend. ‘Het populisme komt voort uit onvrede, onbehagen en onzekerheid en suggereert dat de overheid alle problemen kan oplossen. Maar socioloog J.A.A. van Doorn heeft het mooi gezegd: de geschiedenis is geplaveid met teleurstellingen. De afgelopen tien jaar is dat keer op keer gebleken met bijvoorbeeld de boekhoudfraudekwestie, de vuurwerkramp in Enschede; overheidsinstanties kunnen niet alles oplossen. Het CDA pleit er juist voor meer verantwoordelijkheden bij de samenleving en de burgers zelf te leggen. Cruciale vraag daarbij is: hoe krijgen we op een goede manier meer bezieling in die samenleving?” Maar is dat juist niet datgene wat de overheid verweten wordt, en waar de onvrede uit voortkomt, namelijk dat de burgers alles zelf moeten doen? Gradus: “Het CDA staat voor een sociaal vangnet. De AWBZ en de bijstand, bijvoorbeeld, nemen voor ons een heel belangrijke plaats in. Ik geloof dan ook niet dat de overheid zich heeft teruggetrokken. Integendeel, er zijn veel te veel overheidsregels bijgekomen, het initiatief is veel te veel uit het Haagse gekomen. Ik heb dus eigenlijk veel meer het omgekeerde zien gebeuren, zoals veel te grote overheidsbemoeienis ten koste van privaat initiatief met de sociale zorg of maatschappelijke ondersteuning, die in plaats van verzorgend, steeds meer

gemedicaliseerd is. Een terugtredende overheid is noodzakelijk, omdat ons systeem anders onbetaalbaar en onhoudbaar wordt, waardoor andere overheidstaken ernstig in gebreke zullen blijven. Daarom willen wij dat de sociale verbanden worden versterkt. En dat moeten we stimuleren door goed leiderschap dat die verbanden kan borgen. Verder willen we doorgaan met de decentralisatie van de overheid.” →→ Neutraliteitsneurose De vraag is natuurlijk hoe je verdere decentralisatie van de overheid wilt verkopen aan die ruim twintig procent van de Nederlandse bevolking die zowel teleurgesteld is in diezelfde overheid als er veel van verwacht. Borgman wijst erop dat het in tijden van grote veranderingen aankomt op de vraag of we ons bewust zijn van de problemen. En dat we er ons gezamenlijk verantwoordelijk voor voelen om die op te lossen. “De laatste jaren is politiek eigenlijk alleen bestuur geweest, maar zonder ideologische discussie. En zonder ideologisch draagvlak gaat die politiek onderuit. De traditionele Nederlandse politiek, gericht op pragmatische oplossingen, en het veel geroemde poldermodel zitten ons nu in de weg. We hebben een neutraliteitsneurose, zelfs kranten durven geen wezenlijke vragen meer te stellen ter controle van de politiek, laat staan een eigen visie te ontwikkelen. Er is geen instantie meer die principieel, consequent en beredeneerd voor de vrijheid van godsdienst opkomt.” Heeft de partij van Gradus dan wel die visie en ideologie, die onze samenleving zo hard nodig heeft? Gradus: “Wij hanteren als uitgangspunt

→

| 1-2009 11

Erik Borgman ‘We hebben een neutraliteitsneurose, zelfs kranten durven geen wezenlijke vragen meer te stellen ter controle van de politiek, laat staan een eigen visie te ontwikkelen.’

Borgman, in UvT-traditie, vindt het een essentieel punt dat katholieken het voor moslims opnemen, vanwege vrijheid van godsdienst. “Die plicht heb je voor jezelf maar ook voor anderen. Meer ruimte scheppen voor barmhartigheid, altruïsme en dat zou zich ook in de politiek moeten terugvertalen.” Gradus onderschrijft Borgmans standpunt: “Wij steken de hand uit naar alle gezindten. Zoals de vrijheid van godsdienst belangrijk is voor ons, is die

voor politiek handelen allereerst solidariteit, zoals het tot uiting komt in de sociale zekerheid als de AWBZ, zorg, ontwikkelingssamenwerking. Verder gespreide verantwoordelijkheid, gerechtigheid en goed rentmeesterschap, waaronder we verstaan dat we de komende generaties niet opzadelen met onze problemen van openbare financiën, klimaatvraagstukken enzovoort. Zaken die nieuwe partijen als die van Wilders blijven ontkennen.” Smolders heeft in ieder geval geen enkele fiducie in een oplossing van die kant: “Het zelfreinigend vermogen van alle grotere traditionele partijen is nul komma nul, vandaar dat burgers zoals ik tegen wil en dank niet aan de zijlijn blijven staan, maar wel hun nek uitsteken.” →→ Godsdienstvrijheid De nieuwe politieke bewegingen hebben ervoor gezorgd dat islam en migranten de politieke agenda domineren. Vooral op dit terrein zijn betere oplossingen mogelijk, claimen veel van deze bewegingen. Volgens Borgman is het belangrijk om te beseffen dat ons land zich niet voor het eerst voor deze thematiek geplaatst ziet. Nederland heeft in het verleden vaker te maken gehad met grote groepen mensen die een integraal deel moesten worden - en ook werden - van de Nederlandse bevolking. Zoals bij de emancipatie van arbeiders bijvoorbeeld. Ook de strijd tussen religieuze stromingen - zoals tussen katholieken en protestanten vroeger - en hun wens om meer politieke invloed, zijn niet nieuw. Of de komst van grote groepen migranten, zoals hugenoten in een verder verleden. Het zijn allemaal dezelfde soort bewegingen en ze horen bij een moderne dynamische maatschappij. 12 1-2009 |

dat ook voor anderen. Het blijkt dat die boodschap overkomt, want we hebben diverse mensen met een islamitische achtergrond in onze partij. En wij verzetten ons sterk tegen uitgedragen standpunten om mensen als groep weg te zetten. Wij staan op het standpunt ‘wees welkom’. Uiteraard met de voorwaarden dat enkelen die haat zaaien niet gedoogd kunnen worden. Mensen moeten zich wel houden aan de wetten en regels van de democratische rechtsstaat.”

→→ Goede vragen Over de oorzaken van de problemen in onze samenleving als integratie, zorg, sociale zekerheid, spanningen op de arbeidsmarkt, maar ook de oplossingen daarvoor, verschillen het CDA, PVV of Lijst Smolders hemelsbreed van opvatting. Voor het CDA ligt de bal nu vooral in het kamp van de samenleving, terwijl de nieuwe partijen alle pijlen richten op de overheid. Het debat zit wat dat betreft vast. Borgman stelt daarom voor ‘te investeren in het stellen van goede vragen’. “We moeten niet zozeer eigenaars worden van de oplossing, maar ons gezamenlijk het probleem toe-eigenen. Aan beide zijden van het debat heerst het idee: het is niet mijn probleem, degene die het veroorzaakt moet maar weg of deugt niet of moet bestraft worden. Je moet juist niet te snel roepen: zij zijn de vijanden want ze hebben verwerpelijke ideeën, je moet je afvragen waar die ideeën vandaan komen en aan die oorzaak iets proberen te doen. Als een grote groep burgers in een democratie iets vindt of zich in bepaalde zin gedraagt, is wat zij te zeggen hebben per definitie belangrijk.” ■

column corien prins ■ 0102-55.32:01

nredoM yteicos

foto: erik van de Burgt

cer

Waar was uw paspoort deze zomer? →De zonnige zomer van 2009 ligt al

weer een tijdje achter ons. Heeft u ook mooie locaties bezocht, smakelijke maaltijden genuttigd en van een al dan niet goede nachtrust in een hotel of op de camping genoten? Is u toen ook om uw creditkaart gevraagd? Of heeft u uw paspoort ingeleverd na de mededeling ‘tijdens het verblijf op onze camping verlangen wij inname van uw paspoort’. Heeft u er toen altijd voldoende vertrouwen in gehad dat uw documenten in goede handen waren? Nooit bezorgd geweest dat uw betaalpas of creditcard stiekem werd gekopieerd? Paspoort, creditcard en de vele moderne varianten van identificatieinstrumenten: het zijn gewilde documenten. Niet alleen voor personen en instanties met legitieme bedoelingen. Diverse onderzoeken laten zien dat ook in ons land identiteitsfraude een groeiend probleem is. En een nachtmerrie voor wie het overkomt. Want behalve de financiële schade, ondervinden slachtoffers flinke emotionele schade. En

staan ze voor de vrijwel onmogelijke opgave te achterhalen - laat staan te bewijzen - op welke wijze ze het slachtoffer van fraude zijn geworden en wie er met hun identiteit vandoor is gegaan. In de Verenigde Staten en diverse ons omringende landen staat de problematiek van identiteitsfraude hoog op de politieke en bestuurlijke agenda. Maar in ons land lijkt het alsof de overheid vanuit een soort van technocratische vervreemding het probleem niet wenst te onderkennen. Weliswaar is eind vorig jaar een landelijk loket opgericht waar slachtoffers zich kunnen melden, maar voor het overige ontbreekt het hier aan adequaat beleid, goede voorlichting en prioriteitsstelling bij opsporingsinstanties. Hoog tijd dat deze situatie verandert. Maar laat één ding duidelijk zijn: identiteitsdiefstal valt niet effectief aan te pakken met uitsluitend een simpele pennenstreek in wetgeving, opleiden van politieagenten of een snel op te zetten publiekscampagne.

Willen we voorkomen dat deze nieuwe vorm van criminaliteit uit de hand loopt, dan zullen we als samenleving verder moet denken dan het delict en diens slachtoffers. Immers, het fenomeen identiteitsdiefstal is een product van onze huidige maatschappij. Een maatschappij waarin we ons voor het verlenen dan wel verkrijgen van bepaalde voorzieningen, diensten of toegang afhankelijk hebben gemaakt van identificatiemiddelen. En dat betekent dat we ook als burgers de nodige stappen moeten zetten. Om te beginnen door een kritische houding aan te nemen en onze identiteitsgegevens en waardevolle documenten wat minder laks af te geven of slordig rond te laten slingeren. Tip: kopietje van uw paspoort, geef het nooit zomaar af. ■ Corien Prins, Raadslid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), Hoogleraar Recht en Informatisering aan de Universiteit van Tilburg. | 1-2009 13

(1948) in de jaren zestig h erg orb Go n de van m Wi en ) 47 (19 Toen Jean Frijns lein. e Hogeschool, was de campus piepk liek tho Ka de n aa en erd de stu trie econome zetten studenten de hogeschool be 9 196 In t. ch da ge ot gro l we jds sti Maar er werd de Van den Goorbergh mijmerden en jns Fri p. ha nsc ge zeg er me or vo in hun strijd corpsleden liepen vooraan.’ de lfs ‘Ze n. de rle ve e lijk en zam ge onlangs over dit tekst: sara terburg Foto's op deze pagina's zijn van Sara Terburg en de beide heren die hebben meegewerkt aan het artikel

14 1-2009 |

until…we meet again ■ →→ Studentenbewegingen

Toen Frijns en Van den Goorbergh studeerden, rommelde het in universitair Nederland. In die tijd hadden hogescholen/ universiteiten grondraden met daarin twintig studenten die zich bezighielden met facilitaire zaken zoals huisvesting, sportvelden en boeken. Partijen vaardigden leden af in de raden. Frijns was lid van de Studentenvakbeweging (SVB), een partij die zich ‘steeds meer met inhoudelijke onderwijszaken ging bemoeien’. Steen des aanstoots was de achterblijvende positie van een groeiende groep universitaire

medewerkers die geen hoogleraar waren. De SVB wierp zich op als natuurlijke bondgenoot. Van den Goorbergh sloot zich aan bij het gematigde Appèl, omdat hij het liberale Nederlands Studenten Akkoord (NSA) te conservatief vond. Zowel Appèl als SVB behaalden acht zetels en de NSA vier. Van den Goorbergh: “Maar we waren niet georganiseerd en konden niet omgaan met de macht.” Dit schiep een geweldige ruimte voor de SVB, die aanstuurde op harde actie. Frijns: “Ja, wij namen toen het grondraadsbestuur over.”

→→ Bezetting

Met sit-ins op de campus en uiteindelijk in de aula bezette de SVB de universiteit. Van den Goorbergh: “Bij het bestuur heerste grote ongerustheid toen we de aula bezetten, maar er is niets vernield.” De bezetting volgde, toen uiteindelijk geen overeenstemming kon worden bereikt over verschillende hervormingsvoorstellen. Toen de studenten bleven weigeren akkoord te gaan, sprak rector magnificus Scheffer waarschuwende woorden. Frijns (met een grijns): “Hij zei: ‘Als jullie vitale onderdelen van de hogeschool - zoals de telefooncentrale - bezet-

ten, sluit ik de boel’. En dus bezetten we de telefooncentrale!” Waarop de rector de Hogeschool sluitte. Deze sluiting raakte alle studenten en iedereen gaf massaal gehoor aan de oproep van de SVB om naar de aula te komen. Van den Goorbergh: “Zelfs de corpsleden liepen vooraan, terwijl wij normaliter niet zoveel moesten hebben van linkse studenten.” De acties waren succesvol. Nadat ook in Amsterdam (bezetting Maagdenhuis) flink in de bus was geblazen, democratiseerden de universitaire besturen in het hele land.

| 1-2009 15

→

‘De ideeën die ik in de jaren zestig over de wereld had, zou ik nu redelijk simplistisch noemen.’

→→ Idealen

Zijn de heren nog steeds even idealistisch als in de jaren zestig? Van den Goorbergh: “Ik heb in mijn studietijd en mede door de bezetting gevoel gekregen voor wat politieke en maatschappelijke vraagstukken zijn. En economie ontleent zijn aantrekkelijkheid voor een deel aan het feit dat je af en toe normatief mag zijn. Dat je mag zeggen: dit vind ik goed en dit niet. Exacte wetenschappen hebben dat veel minder.” Frijns: “Maar de ideeën die ik in de jaren zestig over de wereld had, zou ik nu redelijk simplistisch noemen. Ik geloof wel

16 1-2009 |

nog steeds dat je er als econoom aan kunt bijdragen dat mensen begrijpen hoe de samenleving in elkaar zit. Dat is iets wat mij blijvend motiveert. Ik geloof in het woord, de kracht van denken en hoe die inzicht geven in hoe processen werken. Als econometrist kun je bijdragen aan de maatschappij doordat je weet hoe processen werken. De meest slechte beslissingen zijn gemaakt doordat mensen niet wisten hoe processen werken.”

until…we meet again ■ →→ Invloedrijk

Hoewel ‘Tilburg’ veertig jaar geleden nog hogeschool heette, was het toen al van universitair niveau, vindt Frijns. “Ondanks de term hogeschool was het wel degelijk een heel invloedrijk instituut in Nederland. Ik zei tegen Wim: ‘Het was toch maar een provinciale universiteit destijds’. Maar hij corrigeerde mij met: ‘Dat zie je dus verkeerd’. En hij heeft gelijk. Tilburg was in de jaren zestig dé denktank van de katholieke beweging. Nu is het een universiteit op topniveau die zich kan meten met alle andere universiteiten.” Frijns roemt ook de uitstraling van de Tilburgse campus: “Het is echt een van de mooiste van

Nederland. Eindhoven haalt het hier niet bij en ook de VU heeft deze uitstraling niet.” Van den Goorbergh is blij dat de UvT een specialistische universiteit is die niet alles doet: “Echt één van de gelukkigste dingen die deze universiteit kon overkomen is: geen medische faculteit. Want die is altijd zo groot en krijgt zoveel aandacht dat zij de rest weg drukt.” Frijns: “Een ander positief punt is het tamelijk homogene alumnibestand. Het is niet zo dat het een netwerk is van kruiwagens, maar als je een mede-Tilburger tegenkomt, is er een soort gezamenlijke wereldvisie en dat maakt het soms erg makkelijk.”

Na zijn studie was Wim van den Goorbergh wetenschappelijk medewerker in Tilburg. Hij promoveerde in 1978. En in 1980 verruilde hij de universiteit voor de Rabobank, waar hij tot 2002 werkte. Zijn laatste functie daar was vice-voorzitter van de raad van bestuur. Jean Frijns promoveerde in 1978 in Tilburg en ging daarna aan de slag bij achtereenvolgens het Centraal Plan Bureau en pensioenfonds ABP, onder meer als directeur vermogensbeheer. Zowel Van den Goorbergh als Frijns zijn nog betrokken bij de UvT. Frijns als fellow bij interdisciplinair onderzoeksinstituut Netspar en Van den Goorbergh als voorzitter van de Raad van Toezicht van Nexus.

foto: sara verburg

→→ Wim van den Goorbergh en Jean Frijns

| 1-2009 17

foto: shutterstock

18 1-2009 |

Waren studenten uit het buitenland ruim twintig jaar geleden nog een bezienswaardigheid, nu zijn ze niet meer weg te denken. Ze komen overal vandaan en het worden er steeds meer, ook in Tilburg. De markt voor hoger onderwijs is steeds internationaler geworden en het is dom om daar niet op in te spelen. ‘Bij een multinational kom je echt niet meer binnen zonder internationale ervaring.’ tekst: josé van de waerden

until feature ■

Tilburg begeeft zich op internationale markt

A

ls je in de laatste week van augustus over de campus van de Universiteit van Tilburg loopt, valt het meteen op: veel Aziatische jongeren en overal groepjes studenten die in het Engels met elkaar praten. Het is Welcome Week, de introductieweek voor buitenlandse studenten. Sommige nemen deel aan een uitwisselingsprogramma, waarbij ze een deel van hun studie in Tilburg volgen, andere beginnen aan een volledige bachelor- of masteropleiding. Van alle voltijds bachelor- en masterstudenten aan de Universiteit van Tilburg heeft zo’n zeven procent een buitenlandse nationaliteit. Bijna tweederde hiervan komt van buiten de EU. Vergeleken met andere Nederlandse universiteiten steekt Tilburg er niet bovenuit. Maar het is een beetje appels met peren vergelijken. Technische opleidingen zijn veel eerder begonnen met een Engelstalig curriculum en ‘talige’ universiteiten hebben vanzelf meer buiten-

landse connecties. Desondanks heeft Tilburg zijn ambities opgeschroefd. Het uiteindelijke doel is dat de instroom bij Engelstalige bacheloropleidingen voor 25 procent uit buitenlanders bestaat. Voor de Engelstalige masteropleidingen ligt dat streefpercentage op maar liefst 50 procent. De grote faculteiten in Tilburg bieden allemaal Engelstalige masters aan. Een Engelstalige bacheloropleiding volgen, kan alleen bij Economie & Bedrijfswetenschappen en Geesteswetenschappen. In 2011 starten Rechtswetenschappen en Sociale Wetenschappen daar ook mee. Een jaar eerder zal de kleine faculteit Katholieke Theologie haar eerste Engelstalige master aanbieden, gericht op een ‘nichemarkt’ van vooral Duitse en Oost-Europese studenten. Van alle niet-Engelstalige landen heeft Nederland de meeste Engelstalige opleidingen. Elke universiteit stort zich op de buitenlandse student. Waarom

→ | 1-2009 19

Over de hele wereld kiezen miljoenen studenten ervoor in een ander land hoger onderwijste volgen. De een gaat voor de beste kwaliteit, de ander ervaart in eigen land een capaciteitsprobleem. Ook alumnibeleid internationaliseert

eigenlijk? Het op peil houden van de studentenpopulatie wordt vaak genoemd, vanwege de vergrijzing. Toch is dat niet de belangrijkste reden, stelt Hans-Georg van Liempd, afdelingshoofd International Office van de UvT: “Onderwijs is door de globalisering een product geworden. Over de hele wereld kiezen miljoenen studenten ervoor in een ander land hoger onderwijs te volgen. De een gaat voor de beste kwaliteit, de ander ervaart in eigen land een capaciteitsprobleem. In China bijvoorbeeld overstijgt de vraag naar goed wetenschappelijk onderwijs ruimschoots het aanbod. Duitse studenten kiezen vaak voor Nederland omdat bij ons voor bepaalde studies geen numerus fixus geldt.” Er ligt dus een markt open en niets doen met die vraag is simpelweg dom. Zeker omdat aan gasten van buiten de EU ook nog wat te verdienen valt. Maar hoe krijg je die student uit China, Pakistan of de VS naar jóuw universiteit? Dat blijkt een kwestie van netwerken, mond-tot-mond reclame en een lange adem. Recruiters uit Tilburg bezoeken over de hele wereld scholen en beurzen, vaak vergezeld van buitenlandse studenten en alumni. Ook wordt de open dag in Tilburg prominent aangekondigd. “Want wie onze campus eenmaal heeft gezien, is meestal verkocht”, weet Van Liempd. Als puntje bij paaltje komt, is het vaak de familie die de doorslag geeft. De goede reputatie van de UvT in Turkije, Bulgarije en China komt vooral doordat bekenden uit eigen ervaring zich positief over Tilburg uitlaten. Het is dus belangrijk de al aanwezige student goed te bedienen. Het actieplan

Internationale studenten vinden UvT goed gastheer Zittende buitenlandse studenten zijn positief over Tilburg. In de International Student Barometer, waaraan 81 instellingen uit de hele wereld meededen, presteert de universiteit goed vergeleken met andere Nederlandse instellingen. De onderdelen die eruit springen zijn ‘arrival’ (90% is tevreden; landelijk 81%) en ‘support’ (88% is tevreden; landelijk 20 1-2009 |

83%). Op het gebied van ‘visaadvies’ is Tilburg zelfs nummer 1 in Nederland en de nummer 3 van alle deelnemende instellingen. Verbeterpunten zijn er ook, zoals de kwaliteit en kosten van huisvesting, loopbaanbegeleiding en de prijs/kwaliteitverhouding van de catering.

De UvT is deze zomer begonnen met het opstarten van een internationaal alumnibeleid. Meer nog dan de Nederlandse student blijkt de buitenlandse student zich verbonden te voelen met de instelling waar hij zijn diploma heeft gehaald. Internationale alumni blijven geïnteresseerd en willen op de hoogte blijven. Zo is er in China een alumnivereniging

van studenten die in ons land gestudeerd hebben. In navolging van andere universiteiten gaat Tilburg ook bijeenkomsten en andere activiteiten in het buitenland organiseren. Daarnaast worden digitale mogelijkheden onderzocht en komt er mogelijk een (deels) Engelstalige versie van het alumnimagazine.

Op weg naar een internationale campus is daarvoor een belangrijk middel. Het plan besteedt veel aandacht aan het stimuleren van dienstverlening, ondersteuning, Engelstaligheid bij álle medewerkers (“van kantinemevrouw tot hoogleraar”) en interculturele communicatie. Als een spin in het web houdt het International Office zich sinds drie jaar bezig met een groot aantal coördinerende en adviserende activiteiten, onder meer op het gebied van internationale marketing. Gezien de ambitieuze doelstellingen voor de toekomst krijgt het marketingbeleid binnenkort een nieuwe impuls, afgestemd op de wensen en ideeën van de afzonderlijke faculteiten.

→→ Drempels verlagen Internationalisering heeft twee kanten. Het gaat ook over Nederlandse studenten die (een deel van) hun opleiding in het buitenland doen. De animo daarvoor blijkt in het hele land niet groot. Jammer, vindt Hans-Georg van Liempd. “Een tijdje in het buitenland studeren is goed voor én je persoonlijke ontwikkeling en én je kansen op de arbeidsmarkt. Bij een multinational kom je echt niet meer binnen zonder internationale ervaring.” Dat weinig studenten het buitenlandse avontuur opzoeken, heeft veelal te maken met de angst voor studievertraging en extra kosten. Via een aantal maatregelen probeert Tilburg deze drempels te verlagen. Daarnaast moeten docenten hun studenten meer stimuleren, al lijken zij vanwege hun nóg lagere mobiliteit niet de meest aangewezen inspiratiebron. Het is daarom de bedoeling dat ook docenten vaker naar het buitenland afreizen. Want goed voorbeeld doet goed volgen. ■

foto: erik van de Burgt

column Jan renkema ■

Weet u wat u niet weet?

→Mijn vader zei al dat de ‘kweek-

school’ van vroeger meer waard was dan een academische studie van nu. Vreemd eigenlijk. Want economische theorieën, nanotechnologie en internet zijn niet ontwikkeld op de kweekschool. Toch steekt het verjaardagsfeestgemopper over het dalende peil van studenten en academische studies steeds opnieuw de kop op, bijvoorbeeld onder alumni. Wat is er waar van dit gemopper? Ik denk dat er iets anders aan de hand is: Weet ú wat u niet weet? Stelt u zich voor, het eerste college met dertig master-studenten Communicatiewetenschap. Zij moeten leren om op basis van wetenschappelijke inzichten teksten te analyseren, ter voorbereiding op bijvoorbeeld een functie als voorlichter. Zij weten nog niet wat u – door studie of levenservaring – al wel weet: hoeveel er mis kan gaan in teksten. We behandelden een zin die (verkort) als volgt luidde: Er bestaat een paradigmatische kloof tussen retorica en dialectica. Dit vooraf: geen kwaad woord over mijn studenten: ze willen iets bereiken en konden ook hun eigen leerdoel formuleren. Ik vroeg ze om de woorden aan te strepen die ze

niet kenden. ‘Dialectica’ natuurlijk. Ik vertelde er wat over, en verwees ze via hun mobiele telefoon naar wikipedia en nog betere sites. Maar nu komt het. - Verder alles duidelijk? Echt? - OK, kun jij dan even zeggen wat ‘retorica’ is? Je moet het in je bachelor zijn tegengekomen. - Ja, dat weet ik, dat is ehm, ehm een vraag waarop je geen nee mag zeggen. - Ah, je bedoelt misschien de retorische vraag. Maar dan kan je definitie beter. Iemand anders? (stilte, zo’n ik-dacht-dat-ik-het-wist stilte) Goed, maar verder is deze zin duidelijk? Echt? Kan iemand mij vertellen wat ‘paradigmatisch’ betekent? - Drie studenten vragen het woord met een blik van ik-ben-slimmerdan-je-denkt. Bijna in koor roepen ze: Dat heeft iets te maken met tegenspraak. - Tegenspraak? Oh, jullie bedoelen ‘paradox’. Maar dat is geen tegenspraak, dat is een bijzonder type tegenstrijdigheid, namelijk een schijnbare tegenstrijdigheid. Dus deze groep studenten destilleerde uit deze eerste zin dat een retorische vraag in tegenspraak is

met dialectica (zeg maar: ‘de kunst van het redeneren’). Ze wisten niet dat ze iets niet wisten. Terug naar de vraag: daalt het peil? Het antwoord is ‘ja’. Met deze toevoeging: het peil daalt volgens de criteria van de oudere generatie. Dat is altijd zo geweest. Ook in de oudheid klaagde men dat de jeugd zo weinig wist. Maar er lijkt iets anders aan de hand. Vroeger was de bron van wijsheid dat je wist wat je nog allemaal niet wist. Nu lijkt het erop - wellicht door alle data op internet – dat de jongere generatie minder weet wat ze nog niet weet. Kijk, daarom vind ik doceren zo prachtig. Die geïnteresseerde studenten verzanden zonder mijn vragen al direct in de eerste zin. Ze hebben mij nodig (hoop ik) om inzicht te krijgen in de wetenschap. Jan Renkema, hoogleraar Tekstkwaliteit PS Mijn overbuurvrouw, lerares levensbeschouwing, vertelde dat ze van een ‘best wel goede’ leerlinge in 3 havo het volgende antwoord had gekregen op de vraag: Wat is naastenliefde? “Juf, dat is dat jij wel verliefd bent op iemand anders maar die ander niet op jou.” | 1-2009 21

from ... with love

Foto: Kasper van’t Hoff

a n i Ch Het aantal buitenlandse studenten in Tilburg groeit. Maar hoe bevalt het ze hier en waar komen ze terecht? In deze rubriek vertelt een internationale alumnus over zijn of haar ervaringen op de UvT en in Nederland. Deze keer Lingxiao Qu. Zij behaalde tussen 2002 en 2006 de bachelor International Economics and Finance en de master Investment Analysis. Tegenwoordig staat zij als projectmanager op de loonlijst bij De Lage Landen. In 2008 werkte Lingxiao als NOC-assistent op de Olympische Spelen, waar ze het Nederlandse Olympische zeilteam begeleidde.

22 1-2009 |

until alumni internationaal ■

‘Klein land met grote multinationals’

Wie door de Netherlands Alumni Network in China wordt uitgeroepen tot distinguished alumni of the year heeft zich onderscheiden. Dat geldt zeker voor Lingxiao Qu. Deze alumna schreef samen met haar moeder Shuling Zhang Green Tea, Red Tulips. In dit openhartige boek op basis van wederzijdse e-mails, beschrijft ze de ervaringen van een Chinese student in Nederland.

Nederland is vast niet het eerste land waar een Chinese aan denkt, als ze in het buitenland wil gaan studeren. Waarom koos je voor ons land? “Ik wilde studeren in het Westen en heb research gedaan naar verschillende landen en universiteiten. Wat me in Nederland aansprak, is dat er veel multinationals en gerenommeerde kleinere bedrijven zijn gevestigd. Opmerkelijk voor een klein land.” Hoe kijk jij terug op jouw tijd in Tilburg? “De studenten zijn ambitieus en enthousiast en de docenten professioneel. Na vier jaar studie had ik voldoende kennis opgedaan om aan het werk te gaan. Toch heb ik het meeste geleerd buiten de collegezaal. Hoogtepunt was de publicatie van mijn in het Chinees geschreven boek Love without distance, waarvan Green Tea, Red Tulips een Engelse versie is. Verder heb ik, naast mijn studie gewerkt als PRassistent bij de VN in Spanje en als promotor van de UvT in China.” En waarom ben je in Nederland blijven hangen? “Ik heb het geluk gehad om een gewild traineeship binnen te halen bij De Lage Landen. Bovendien heb ik hier veel goede vrienden wonen, dus het was geen moeilijke beslissing om mijn carrière hier te starten. De kennis die ik op de universiteit in Tilburg heb opgedaan, helpt mij de visie en strategieën van het senior management te begrijpen.” Wat trekt je in ons land? “Nederland is zeer georganiseerd en schoon. Het is een goede uitvalsbasis om de rest van Europa te

verkennen en om naar de VS te reizen. In China zijn vooral collectieve normen belangrijk, terwijl hier het individu en zijn of haar ontwikkeling voorop staan.” Wat is volgens jou typisch Nederlands? “Kamperen. Jullie trokken deze zomer weer massaal naar Frankrijk en Italië. Ik las dat veel mensen hun eigen eten meenemen en zag het voor me: auto’s volgepakt met Albert Heijn-voedsel! Volgens mij leer je een land pas goed kennen door het plaatselijke voedsel uit te proberen. Ik houd bijvoorbeeld erg van frikadellen, frietspeciaal, appeltaart en wafels. Ook ben ik onder de indruk van jullie natuurliefde. Jullie maken fietstochten en hebben plezier in buitensporten zoals voetbal.” Zijn er onderdelen in de Nederlandse cultuur die jij bewondert? “Nederlanders gaan slim met geld om zowel in zaken als het huishouden. Ook fietsen ze veel en dat is in de huidige tijd van goed omgaan met het milieu erg positief. Ik verbaas me er nog steeds over dat ondanks de afstand, slecht weer, hoge hakken of een net pak, jullie de fiets pakken. Zelfs politici doen dat.” En wat kunnen Nederlanders van Chinezen leren? “Een nauwere familieband te onderhouden. Chinezen gaan veel vaker op bezoek bij hun ouders en respect voor ouderen en zorgen voor jongeren staat hoog in het vaandel. In China zijn de familiebanden heel nauw. En eten is daar een manier om het leven te vieren met mensen van wie je houdt.”■

| 1-2009 23

AfshinE

24 1-2009 |

until interview alumnus ■

Hij vluchtte op 16-jarige leeftijd uit Iran, zwierf zes jaar door Pakistan en Afghanistan en kwam toen naar Nederland. Daar rondde hij aan de toenmalige KUB in minder dan zes jaar tijd, drie studies af. Inmiddels is Afshin Ellian (1966) bekend van het publieke debat over de politieke islam en moet hij, treurig genoeg, worden beveiligd. Over het warme welkom van een uitgenodigd vluchteling. ‘Ik ben opnieuw geboren in Nederland en groeide op in Tilburg.’

nEllian tekst: Corona de Wert fotografie: Michel Campfens

Over de universiteit die hem de kans gaf om zich te ontwikkelen spreekt Afshin Ellian nog altijd met warmte. “Iedereen, van de rector tot docenten en medestudenten, beschouwde ik als vriend. Ik wist dat ik een beroep op ze kon doen als ik een probleem zou hebben, en was er zeker van dat ze me dan zouden helpen.” In 1983 ontvluchtte hij het regime van Ayatolla Khomeiny en zwierf door Pakistan en Afghanistan. Zes jaar later zette hij als uitgenodigd politiek vluchteling voet op Nederlandse bodem, een VN-status die voelde als extreme luxe. “Het gaf mij het gevoel dat ik voor het eerst ergens welkom was. Alleen al het woord ‘uitgenodigd’! Toen ik aankwam op Schiphol, gaf iemand me een hand en heette me welkom namens de overheid. Dat was ongelooflijk! Ik ben er nog steeds dankbaar voor.” →→ Sigaretje Nadat hij voet op Nederlandse bodem had gezet wilde hij rechten gaan studeren in Leiden – de stad waar hij anno 2009 aan de

‘De universiteit was een veilig thuis. Het was mijn stam.’ universiteit werkt. Maar de studieadviseur in die stad vond zijn beheersing van de taal onvoldoende. “Ik had in zes maanden tijd de Nederlandse taal geleerd en voerde zonder tolk het gesprek. Maar de studieadviseur ontraadde mij die keuze, mijn beheersing van de taal zou een probleem zijn. Ze drong erop aan de studie Medicijnen voort te zetten die ik in Kabul had afgebroken.” Vrienden vertelden hem over de Tilburgse universiteit. De ontvangst daar was totaal anders. “De studieadviseur bood me een kopje koffie aan en we rookten samen een sigaretje. Hij complimenteerde mij voor mijn Nederlands. De taal stond inschrijving aan de juridische faculteit niet in de weg. Natuurlijk moest ik ook hier een taaltoets halen maar daarna was het snel geregeld: in een maand tijd kon ik me inschrijven.” Zijn voorkeur voor rechten werd ingegeven door nieuwsgierigheid. “Wat is het recht? Waarom slaan jullie elkaar niet de hersens in? Mijn belangstelling ontstond natuur-

→

| 1-2009 25

lijk niet vanuit een neutrale positie. Ik had veel onrecht gezien en meegemaakt. In mijn eerste jaar begon ik met strafrecht. Tot drie, vier uur ’s nachts zat ik casussen te vertalen, aanvankelijk gehinderd door lastige vaktermen. Ik ontmoette steeds betrokken docenten die het mij wilden uitleggen. Mijn zelfvertrouwen groeide: ik haalde in die eerste maanden een 7, een 8, zelfs een 9,5 en ging als een trein. Toen ik mijn propedeuse afsloot met de toevoeging ‘met genoegen’ wist ik: vanaf nu volgt drie jaar technische verdieping. Dat vond ik te licht. Ik wilde ook nieuwe dingen leren. Daarom ben ik er twee studies bij gaan doen: volkenrecht en filosofie.” →→ Fenomeen Tussen de aankomst in Nederland en de inschrijving aan de Tilburgse universiteit zat krap een jaar. Alles was nieuw in die tijd. Ellian beschrijft zijn indrukken in de essaybundel ‘Brieven van een Pers’ uit 2005: Ik keek naar het gras en de groenheid ervan raakte me. De rust, de vreedzaamheid van het bestaan. Als ik langs een café liep, zaten de mensen allemaal te drinken: ze kleedden zich zoals ze zelf

→→ Fanatisme Als je eenmaal zo’n mooie, geweldige plek hebt gevonden, ga je je niet afvragen of je nieuwe land misschien ook ellende kent. Dat deed ik in eerste instantie ook niet. (Brieven van een Pers, 1995). Die houding is veranderd. Ellian is inmiddels in Nederland en daarbuiten bekend om zijn ongezouten mening over de politieke islam. 9/11 markeerde de omslag: “Het fanatisme kwam in onze samenleving. De islam heeft enkele militante aspecten die tot problemen kunnen leiden in veiligheid en integratie. Om terrorisme aan te pakken moet je nieuwe wetten creëren”. Ellian heeft fans én tegenstanders. Zijn omstreden optreden heeft er toe geleid dat hij permanent wordt bewaakt omdat hij doelwit is van terroristische groeperingen. Dramatisch vindt hij dat. “Ik ben gevlucht voor de fanatici die me nu opnieuw bedreigen. Ineens ben je de onschuldige vrijheid kwijt van de fiets pakken en naar het café gaan. Ik vind het heel erg dat mensen de ernst daarvan niet beseffen. Ik kan me voorstellen dat je het niet eens bent met Geert Wilders, maar het is zorgelijk dat een parlementariër met zoveel bewaking

‘Toen ik aankwam op Schiphol, gaf iemand me een hand en heette me welkom namens de overheid. Dat was ongelooflijk!’

Prof. dr. Afshin Ellian (1966) is rechtsgeleerde, filosoof en dichter en bekend van het publieke debat over de politieke islam. Hij studeerde aan de Universiteit van Tilburg, toen nog KUB, van 1990 tot 1996 en rondde in die tijd drie studies af: strafrecht, volkenrecht en filosofie. In 1997 werd hij aangesteld als aio aan de Tilburgse rechtenfaculteit en in 2003 promoveerde hij op een onderzoek naar de politieke transitie van Zuid-Afrika. Een thema dat, naast zijn wetenschappelijke interesse, ook raakvlakken heeft met zijn persoonlijke geschiedenis. In Iran, zijn geboorteland, is hij namelijk de tirannie van Ayatollah Khomeini ontvlucht. Tegenwoordig werkt Ellian als hoogleraar Sociale cohesie, burgerschap en multiculturaliteit aan de Universiteit van Leiden. Ook heeft hij diverse dichtbundels op zijn naam staan en is hij columnist voor NRC Handelsblad en blogt hij voor Elsevier. 26 1-2009 |

wilden. En iedereen praatte … hárd vooral. Niemand fluisterde. Ze waren nergens bang voor.(..) Ik was verbaasd, ontroerd, geschokt zelfs. Belangrijk voor Ellian in zijn studietijd was het tutoraat. “Ouderejaars studenten maakten me wegwijs op de universiteit en daarbuiten. Het werden vrienden, een aantal van hen zie ik nu nog. Ik volgde vaak tot in de avonduren hoor- en werkcolleges. Tijdens de koffiepauzes rookte ik shagjes met medestudenten in de kelder van gebouw A.” “Ik gebruikte mijn tijd efficiënt. Studeren gaat ook om het kennen van technieken, keuzes maken, plannen, discipline. Elke zondag besteedde ik aan het voorbereiden van colleges, soms wel 15 uur op een dag. Die voorbereiding bespaarde uiteindelijk tijd omdat ik zo het maximale uit de colleges kon halen.”

“’s Avonds, niet elke avond, ging ik met vrienden naar het café om te praten en bier te drinken. Ik was een beetje een fenomeen. Vanwege mijn afkomst en omdat ik de taal zo goed sprak en goede cijfers haalde. Aansluiting? Ach, met een paar biertjes op, ontstaat ook de belangstelling. Als er al een afstand was in beleving, dan werd die overbrugd door het enorme besef van de Tweede Wereldoorlog, dat maakte mijn ervaringen voor medestudenten herkenbaar.”

moet rondlopen. Je kunt je afvragen of we niet steviger moeten opkomen voor bedreigde mensen. Niet voor hun opvattingen, maar voor de vrijheid.” “Ik ben opnieuw geboren in Nederland en groeide op in Tilburg. Ik leerde er bij wijze van spreken lezen en schrijven. De universiteit heeft een enorme bijdrage geleverd aan wie ik nu ben. Dat begint bij de studieadviseur en eindigt bij de afstudeercommissie waar ik discussieerde met Hirsch Ballin omdat ik het totaal oneens was met een stellingname in zijn oratie. Hij stelde vragen en luisterde geduldig naar mijn antwoorden, voerde op een open manier discussie. Na afloop sprak hij de hoop uit dat de universiteit mij een baan zou aanbieden. Een oefening in tolerantie: je kunt het oneens zijn en elkaar toch het goede toewensen en zelfs bevriend raken. Uiteindelijk heb ik me overigens tot de opvatting van Hirsch Ballin bekeerd. Wetenschap betekent ook: ontdekken dat je geen gelijk hebt en dat openlijk toegeven.” Keert Ellian nog eens terug naar de Universiteit van Tilburg? “Ik heb het gevoel dat ik er waarschijnlijk zal sterven. Ik ben er bijna zeker van dat ik ooit in Tilburg zal terugkomen, misschien om een dag of wat hoorcolleges te geven. Dan blijf ik er tot mijn dood.” ■

until alumni nieuws ■ Vriendendag Cobbenhagen

foto: Harry van der Heijden

Het DNA van Tilburg ontrafeld

Tilburg, waar zoveel Vrienden van Cobbenhagen hebben gestudeerd, wat is dat eigenlijk voor een stad? Hoe zit het ‘DNA’ in elkaar, en komt dat overeen met het imago? Die vraag stond centraal tijdens de vriendendag op 22 april. Na een betoog, rondleiding en discussie was één ding helder: Tilburg heeft veul (sic) te bieden. Burgemeester Ruud Vreeman begon de vriendendag met zijn ‘Verhaal van de Stad’. Hierin wordt Tilburg vergeleken met andere steden die in de jaren ’60 en ’70 met grote werkloosheid en verval te maken kregen door het verdwijnen van industrie. Waarom is Tilburg beter en sneller opgekrabbeld dan die andere steden? Vreeman betoogde dat dit deels in het DNA van de stad zit. Ondernemerschap, informele netwerken, chauvinisme, improvisatie, kennisinfrastructuur, bereidheid tot samenwerking, vakmanschap; het zit Tilburg al vanaf de wolindustrie in de genen. Kenmerkend voor de stad is ook de confrontatie tussen het

moderne en het oude, tussen het volkse en het hoog culturele. Daarnaast is er een voortdurende instroom van jonge mensen, onder wie steeds meer buitenlandse studenten. Dat zorgt voor dynamiek en een mix van culturen. →→ Veenbrand Vreeman vergelijkt de Tilburgse ontwikkeling met een veenbrand: het smeult en fikt overal, en dat

blijft maar doorgaan. Het stikt van het talent. Wel is het zaak om afgestudeerden meer aan de stad te binden. En het blijft hard werken aan het imago, want dat reflecteert nog onvoldoende de sterke identiteit. Bij veel mensen gaat bij de naam Tilburg geen belletje rinkelen. Maar het is al beter dan vroeger; in 2002 was Tilburg voor de gemiddelde Nederlander compleet non-descript. In 2007 associeert een derde de stad met termen als ondernemend, vernieuwend en actief. Tijdens de vriendendag werd ook een bezoek gebracht aan het Textielmuseum. Het ‘klassieke’ gedeelte toont textielmachines, stoommachine en geschiedenis. In het textiellab werken machinebouwers met softwareontwikkelaars, ontwerpers en kunstenaars aan nieuwe materialen en technieken. Ook hier vinden oud en modern elkaar; representatief voor de Tilburgse identiteit.

Elk voor- en najaar organiseren de Vrienden van Cobbenhagen de zogenaamde 'vriendendag'. Gastheer ditmaal was de gemeente Tilburg.

→→ Fabriekspanden In het oude Zwijsenpand, nu een bolwerk van ateliers, bracht vertegenwoordigers uit het onderwijs, politiek en cultuur samen. Het forum en de zaal kwamen met verschillende statements: zet in op cultuur, biedt betaalbare ateliers, benut oude fabriekspanden, heb aandacht voor ambacht en vakmanschap, geloof in maakbaarheid en blijf als stad vooral jezelf. De slotconclusie: Tilburg heeft niet álles te bieden, maar wel heel veul! ‘Het Verhaal van de Stad’ staat op www. tilburg.nl (het college → burgemeester Vreeman).

Vrienden van Cobbenhagen

Deze vriendenkring werd in 1993 opgericht en organiseert activiteiten voor alumni en andere mensen die zich verbonden weten aan de universiteit. De naamgever, prof.dr. M.J.H. Cobbenhagen, was de eerste hoogleraar van de Economische Hogeschool, de verre voorloper van de Universiteit van Tilburg. Meer over deze vereniging vindt u op: www.uvt.nl/alumni/spcvrienden.html

→

| 1-2009 27

Universiteit haalt banden met alumni aan Via het Universiteitsfonds probeert de Universiteit van Tilburg de banden met alumni te versterken. Doel: hechte partnerschappen, waar de beide partners elkaar over en weer meer te bieden hebben. Bij de rechtenfaculteit start een proefproject dat moet helpen bij het opzetten van zogeheten ‘friendraising’. Het Universiteitsfonds van de UvT verwerft steun – in natura en in geld – voor onder meer innovatief onderzoek en onderwijs én voor activiteiten. Ook bijdragen van alumni zelf, zijn daarbij van harte welkom. Om meer toe te groeien naar een Angelsaksische situatie – waar alumni zeer nauw betrokken zijn bij hun Alma Mater – moeten de banden verder worden aangehaald. Een eerste stap die daartoe wordt genomen is het achterhalen van actuele adressen. Volgens directeur Nicole Fouchier van het Universiteitsfonds beschikt de universiteit inmiddels over de juiste naam- en adresgegevens van achtduizend van de naar schatting veertigduizend Tilburgse alumni. “Het verzamelen en digitaliseren van de overige adressen

is een enorme klus. Maar het is nodig om onze alumni, veel actiever en gerichter te gaan benaderen en bij activiteiten te betrekken. Veel alumni, zeker de wat oudere, zijn vaak bereid om de universiteit te steunen. Ook financieel”, denkt Fouchier die zich er terdege van bewust is dat daar wel iets tegenover moet staan. “Je zult ze wel iets moeten bieden. Daarom willen we graag op het netvlies krijgen waar onze alumni, afhankelijk van hun levens- en loopbaanfase, behoefte aan hebben. Misschien zijn dat masterclasses over een onderwerp dat in hun beroepspraktijk speelt. Of wellicht bestaat er behoefte aan het aanbieden van bijvoorbeeld netwerkfaciliteiten. Dat zullen alumni ons zelf moeten vertellen.”

Buitenlands talent, mede dankzij alumni

Vanuit haar maatschappelijke betrokkenheid maakt het Universiteitsfonds het onderwijs op de UvT ook toegankelijk voor talentvolle buitenlandse studenten die hiervoor zelf de middelen niet hebben. Met ingang van dit collegejaar loopt er daarom een bijzondere student rond op de campus: de Zuid-Afrikaanse Janeke Thumbran. Zij volgt de eenjarige Masteropleiding Communication and Information Sciences: een pilotversie van de opleiding, die officieel pas vanaf 2010/2011 volledig in het Engels zal worden aangeboden. Janeke is afkomstig van de University of Pretoria (een partneruniversiteit van de UvT), en ontvangt de beurs – die mede mogelijk is gemaakt dankzij giften van alumni – vanwege het honderdjarig bestaan van de Zuid-Afrikaanse instelling. Janeke houdt een weblog bij: www.uvt.nl/beurszuidafrika.

colofon Until is een periodieke uitgave van de Universiteit van Tilburg en de Stichting Professor Cobbenhagen. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. uitgever University Office, Communicatie, Universiteit van Tilburg

28 1-2009 |

hoofdredactie Walther Verhoeven bladmanagement Tonke van de Ven redactieraad Jan Boelhouwer, Hein Coppes, Clemens van Diek, Dennis van Ham, Anne-Marie Hartog, Ewoud Jansen, Merlijn Jansen, Roel Lauwerier, Annemeike Tan, Dieuwke van Turenhout, Huub Dekkers (gast)

bladformule, redactiecoördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg (Curve bno) auteurs Tineke Bennema, Joost Bijlsma, Clemens van Diek, Philip Dröge, Quirijn Metz, Joost Peters Corien Prins, Jan Renkema, Sara Terburg, José van de Waerden, Corona de Wert

De rechtenfaculteit start dit najaar al met een proefproject: een telefooncampagne waarbij alumni actief worden benaderd met de vraag waar hun wensen en behoeften liggen. “Ik ben erg benieuwd wat dat oplevert. Ongetwijfeld biedt de proef aanknopingspunten voor de verdere ontwikkeling van relatiegerichte fondsenwerving, een fenomeen dat tegenwoordig ook wel bekendstaat als friendraising.” →→ Wat is het universiteitsfonds?

Het Universiteitsfonds Tilburg is een initiatief dat het motto Understanding Society van de Universiteit van Tilburg concretiseert. Interactie en betrokkenheid met de samenleving zijn de sleutels voor een structurele bijdrage aan een betere samenleving. Het Universiteitsfonds slaat een brug tussen universiteit en maatschappij voor initiatieven die extra financiële steun nodig hebben waarin de overheidsfinanciering niet (geheel) voorziet. Op deze manier ontstaat een uitgebreid relatienetwerk, vindt waardevolle uitwisseling en overdracht van kennis en ervaring plaats en kunnen projecten financieel worden ondersteund. Wilt u meer weten over het Universiteitfonds Tilburg en de projecten die het ondersteunt of wilt u doneren, ga dan naar www.uvt.nl/universiteitsfonds of mail naar [email protected]

fotografen Harry van der Heijden, Archief UvT, Kasper van ’t Hoff, Michel Campfens, Erik Verburgt, Ton Toemen, Sara Terburg druk Koninklijke BDU, Grafisch bedrijf redactieadres Postbus 90153 5000 le Tilburg meer informatie over alumni-activiteiten www.uvt.nl/alumni

until alumni nieuws ■ Webwijzer↗

Websites die mogelijk interessant zijn voor alumni van de Universiteit van Tilburg.

Stelling op LinkedIn ‘Tilburgse alumni zijn te bescheiden. Dit verkleint hun carrièrekansen’ “Ik zou bescheidenheid niet willen verwarren met een meer beleefde houding, die in het zuiden meer voorkomt dan in de Randstad. Deze houding verkleint misschien in bepaalde sectoren in het noorden de succeskansen, maar zeker niet in het buitenland, waar lompheid en overdreven ego’s niet scoren.” Cor Dücker, Head Business Development Southern Europe at Eurizon Capital “Onzin! Lijkt me echt een stelling van een groot gebekt iemand van boven de rivieren die nog steeds in de wijd verbreide misconceptie leeft, dat Brabanders verlegen contactgestoorde stiekeme mensen zijn die alleen los durven te gaan met Carnaval.” Jeffrey Beijnon, Senior Legal Officer at the Court of Justice in The Hague ‘Niet de bescheidenheid kan zorgen voor verkleinde carrièrekansen, maar eerder dat wij Tilburgers minder tijd besteden aan netwerken. In vergelijking met andere universiteiten, vooral ook in het buitenland, wordt hieraan relatief weinig aandacht besteed. Ook door de UvT zelf. Wij zoeken elkaar veel minder gericht op en weten elkaar minder goed te vinden.’ Bart van Heeswijk, Partner at Bedrijfsvitaliteit.nl

foto: shutterstock

→→ linkedin.com (Tilburg University Alumni)

Tilburg University Alumni is een nieuwe groep op de bekende netwerksite LinkedIn. Dit netwerk bestaat sinds enkele maanden en kent inmiddels zo’n 3900 leden. Via deze weg kunnen alumni met elkaar in contact komen en op de hoogte blijven van activiteiten. De redactie van Until zal hier regelmatig oproepen doen om op de hoogte te blijven wat alumni beweegt. →→ mejudice.nl MeJudice is een initiatief van de Tilburgse economen Kees Koedijk en Harry van Dalen. Hoewel de site beoogt het publiek debat onder economen te stimuleren, richt die zich niet alleen op academische economen of beleidsmedewerkers. MeJudice streeft ernaar dat de bijdragen voor elke leek met interesse voor economische vraagstukken te begrijpen zijn. In september lanceerde MeJudice zijn eigen videokanaal MJtv. →→ nanc.org.cn Deze Engelstalige site van de Netherlands Alumni Network in China (NANC) is bedoeld voor iedereen die in Nederland heeft gestudeerd en nu in China woont. Via LinkedIn kunnen geïnteresseerden zich aanmelden bij de discussiegroep.

Nieuws uit de verenigingen Eksbit Dante Netwerkbijeenkomst ‘Sourcing’ Datum: november Locatie: nader te bepalen Meer informatie: [email protected] In de IT is outsourcing een begrip geworden. Wat doen we zelf en wat laten we uitvoeren door externe serviceproviders? Eksbit organiseert een inhoudelijke avond ondermeer in samenwerking met Eric Beulen, hoogleraar Global Sourcing bij de economische faculteit.

Themabijeenkomst ‘Crisis’ Datum: 6 oktober, 19.30 21.00 uur Locatie: Campus UvT, Dantegebouw Dz3 en Dz4 Meer informatie: [email protected] Tijdens deze thema-avond wil Dante een brug slaan tussen theorie en praktijk. Ze doen dit aan de hand van een actueel thema, namelijk de crisis. De avond spitst zich toe op enerzijds de economische crisis en anderzijds crisiscommunicatie.

Duiventil → Van polisboer tot gids in zorgland kopte het Brabants Dagblad in een artikel over het afscheid van Mike Leers als bestuursvoorzitter van CZ. Per 1 september heeft hij na 35 jaar definitief afscheid genomen van de op twee na grootste zorgverzekeraar van Nederland. → Dit jaar behaagde het Hare Majesteit om René Koeken (49) op te nemen in de Orde van Oranje Nassau voor zijn vele en gevarieerde bestuurlijke activiteiten, vooral in de

Gemeente Zundert. → De benoeming van Jan Hommen (66) tot voorzitter Raad van Bestuur van ING zal weinig mensen zijn ontgaan. De media berichtten uitgebreid over deze UvT-alumnus, die zijn pensioen inruilde voor mogelijk een van de meest uitdagende functies van Nederland. → Roderick Munsters is sinds 1 september de nieuwe topman van Robeco. Munsters (45) was voorheen lid van de raad van bestuur van pensioenuitvoerder APG, de vermogens-

beheerder van een van ‘s werelds grootste pensioenfondsen, het ABP. → De Universiteit van Tilburg verwelkomde zelf ook een alumnus in haar midden. Voormalig student fiscale economie, Huub Dekkers (38) startte voor de zomer als secretaris en algemeen directeur van de universiteit. Voor zijn komst naar de UvT heeft hij tien jaar diverse managementfuncties binnen Achmea vervuld.

| 1-2009 29

U vroeg? Verrassend is het antwoord van Marret Noorderwier op deze vraag. De psychologe in Tilburg deed systematisch onderzoek naar het effect van het onverwachte. En ze stuitte op een interessant menselijk trekje. We reageren in eerste instantie negatief op onverwachte uitkomsten, ook al is de uitkomst positief. Proefpersonen die denken dat ze een blokje kaas gaan eten, bijvoorbeeld, vinden het vies als dit in werkelijkheid marsepein in de vorm van kaas blijkt te zijn. Zelfs marsepeinliefhebbers roepen dan bah. Een verklaring voor deze onverwachte reactie op het onverwachte, is dat mensen behoefte hebben aan consistentie, voorspelbaarheid en controle. Ze voelen zich goed als de werkelijkheid overeenkomt met wat ze verwachten. Verwachtingen los te laten kost tijd en motivatie. En de een kan het beter dan de ander. Mensen met een beperkte cognitieve capaciteit voelen zich in eerste instantie zelfs beter wanneer ze zoals verwacht falen dan wanneer ze onverwacht succesvol zijn.

Maken geheimen gelukkig?

Uit angst voor sociale afwijzing verbergt iedereen wel iets. Lange tijd werd daarom gedacht dat het bewaren van geheimen ongezond is. En die vlieger gaat vaak ook op voor mensen die er van nature naar neigen om veel donkere feiten over zichzelf te verbergen voor anderen. Zij kunnen daar last van krijgen. Maar als je daarvan weinig last van hebt, hoef je niet per se ongelukkig te worden van het bewaren van geheimen, toont psycholoog Andreas Wismeijer in recent onderzoek aan. Sterker nog: volgens hem voelen mensen zich doorgaans gelukkiger als ze een geheim bewaren, dan nadat ze het met anderen delen. Wie zijn geheimen na deze conclusie toch nog (anoniem) kenbaar wil maken, kan terecht op de site: www. geheimenvan.nl. Hier verzamelt Wismeijer ontboezemingen, zoals: ik ben verliefd op mijn buurvrouw, ik kan mijn gezin niet meer aan en ik heb zo’n kleine zaadbal.

foto: shutterstock

Kan een blinde zien?

30 1-2009 |

Het antwoord op deze vraag is niet per definitie: nee. In een gang op de UvT-campus is aangetoond dat een blinde via een onbewust oriëntatievermogen en zonder blindenstok wel degelijk kan ‘zien’. Een volledig blinde mannelijke proefpersoon slaagde er tot ieders verbazing in zeven obstakels in de gang, waaronder een prullenbak en een pak papier, te ontwijken. Bij de man waren door twee beroertes de visuele functies in beide hersenhelften ernstig beschadigd. Dat wijst erop dat visuele prikkels op

een andere manier de hersenen binnenkomen. Dat wordt ook wel blindsight genoemd: een onbewuste en primitieve werking van de oogfunctie. Hierbij nemen mensen dingen of gelaatsuitdrukkingen waar terwijl ze denken niets te zien. Blindsight was al aangetoond bij een blinde aap genaamd Helen, maar nu dus ook bij een mens. Dankzij de Tilburgse hoogleraar Neuropsychologie Beatrice de Gelder.

foto: shutterstock

Laten we ons graag verrassen?

until wetenschap ■

Dröge

Kan recht macht in bedwang houden? Hoewel democratieën recht en macht zoveel mogelijk willen scheiden, zijn dit geen tegengestelde begrippen. Ze liggen in elkaars verlengde. Recht legitimeert vaak het gebruik van macht. Maar machthebbers kunnen het recht ook niet negeren. Dat blijkt uit het proefschrift Regeneration and Hegemony van Raymond Kubben. Hij bestudeerde de betrekkingen tussen Frankrijk en de Bataafse Republiek tijdens de Revolutionaire oorlogen (1795-1803). In een wereld die werd gedomineerd door de Franse supermacht, speelde

internationaal recht wel degelijk een rol, betoogt de rechtshistoricus. Een supermacht gebruikt het recht als instrument om invloed en controle uit te oefenen. Maar aan de andere kant kan het recht het gedrag van zo’n machthebber op z’n minst beïnvloeden, zo niet beperken, volgens Kubben. Van begrippen als soevereiniteit, gelijkheid en onafhankelijkheid gaat een normatieve en legitimerende kracht uit die ook supermachten niet links kunnen laten liggen.

foto: Koen Verheijden/HH

foto: shutterstock

foto: shutterstock

Een cocktail van Baileys en tonic

De blinde Amerikaan Dan Kish (met rode trui) is gespecialiseerd in echolokalisatie. Dit is het vermogen om op basis van de echo's van geluid je omgeving waar te nemen. Een soort van zien met je oren.

Ooit wel eens Baileys en tonic gemixt? Het resultaat is klein chemisch afval. In wetenschappelijke termen: het zuur in de tonic reageert heftig op de room in de Bailleys, zodat je een vlokkencocktail krijgt. Hetzelfde gebeurt vaak als je wetenschappers mengt met journalisten. Wetenschappers investeren jaren in onderzoek. Ze zien overal nuances, weten dat je testresultaten met een korrel zout moet nemen. Eén meting is geen meting. Het is altijd ‘ja, maar’ en ‘nee, mits’. Alles is theorie, zelfs de zwaartekracht. Journalisten houden van een snel verhaal met kop, middenstuk, staart en een conclusie. Op vijf minuten voor deadline moet het gat op ‘de vijf’ nog dicht. Journalisten hebben namelijk altijd haast. Ligt er misschien een grappig onderzoekje in de bak met persberichten? Maar dan niet te zwaar natuurlijk, wetenschap is geen onderwerp waar je in deze tijd van teruglopende oplages abonnees mee werft. Dus wordt vijf jaar onderzoek samengeperst in 250 woorden en is de voorzichtige conclusie Vrouwen hebben een ander ruimtelijk inzicht dan mannen veranderd in een kop die de gemiddelde lezer ome Ko moet aanspreken Vrouwen kunnen niet inparkeren. Sommige wetenschappers laten zich hierdoor intimideren. Ze kruipen in hun schulp als de media zich weer eens melden. Jammer. Want een wetenschapper die zijn of haar kennis niet deelt, kan net zo goed geen onderzoek doen. Wij zullen er zonder de krant immers nooit iets van horen.

Philip Dröge is hoofdredacteur van de populairwetenschappelijke site www.faqt.nl en spreekt wekelijks een populair-wetenschappelijke column uit op BNR Nieuwsradio.

| 1-2009 31

understanding society

Beteugelde hebzucht zucht? Voor de kredietcrisis intrad, kregen binnenvaartschippers regelmatig een telefoontje van de bank met de vraag of het geen tijd is een nieuw schip te bestellen van zes miljoen euro tegen een nagenoeg 100%-lening? Is dan de bank schuldig omdat deze een onoorbaar voorstel doet? Of is de schipper schuldig zodra hij op het aanbod ingaat? Het is moeilijk om een welvaartsvergrotend aanbod te weerstaan. Onze economie kan zelfs onmogelijk functioneren zonder het streven naar

welvaart. Inperking van hebzucht werkt contraproductief omdat het ons welvaartstreven raakt. Als we hebzucht willen beteugelen, komen we uit bij regels. Zo kunnen we het banken verbieden (bijna) 100% financiering te verstrekken. Een ondernemer die eigen geld inbrengt, denkt beter na over wat hij in de waagschaal stelt. Jan Bouwens, hoogleraar Accounting

foto: corbis

‘Dick Fuld van Lehman Brothers – die inmiddels figureert in een hoorspel van de BBC – was een jaar geleden het gezicht van de hebzucht. Toen de ceo weigerde een mea culpa te uiten, deden anderen dat voor hem, op een portretschilderij, dat symbolische waarde kreeg. De inhaligheid van bankiers zoals Fuld, wordt gezien als een van de hoofdoorzaken van de financiële crisis. Toch moeten we ook onszelf de vraag durven stellen: zijn wij niet medeschuldig aan de grote heb-