511
Afkortingen AAA ABC-A1 ABPM ACAT ACD ACE ACS ACT ADA AED AF AHA AI AICD AIVR ALS AMI AMP ANP Ao APC APTT ARB ARR ARVC/D AS ASD ATG AT-II ATP AV AVA AVNRT AVSD AWI
aneurysma aorta abdominalis adenosinetrifosfaatbindende cassette-eiwit-A1 ambulatory blood pressure monitoring, ambulante bloeddrukmeting acetylco-enzym-A-cholesterol-acyltransferase actieve compressie-decompressie angiotensineconverterend enzym acute coronaire syndromen activated clotting time American Diabetes Association automatische externe defibrillator atriumfibrilleren American Heart Association aortaklepinsufficiëntie automatische inwendige (of implanteerbare) cardioverter-defibrillator accelerated idioventricular rhythm, geaccelereerd ventrikelritme advanced life support acuut myocardinfarct adenosinemonofosfaat atriale natriuretische peptiden aorta activated protein C, geactiveerde proteïne C activated partial thromboplastin time, geactiveerde partiële tromboplastinetijd angiotensinereceptorblokker absolute risicoreductie aritmogene rechterventrikelcardiomyopathie/dysplasie aortaklepstenose atriumseptumdefect antithymocytenglobuline angiotensine II adenosinetrifosfaat atrioventriculair aortic valve area AV-nodale re-entrytachycardie atrioventriculair septumdefect achterwandinfarct
BLS BMI BMPC
basic life support body-mass index bone marrow plasma cells, beenmerg- en circulerende progenitorcel BMPR-2-gen bone morphogenetic protein receptor II-gen BMS bare metal stents BMSC beenmergstamcel
E.E. van der Wall et al. (Red.), Cardiologie, DOI 10.1007/978-90-313-7029-0, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, Houten
BNP BSA BVH BVM
brain natriuretisch peptide body surface area biventriculaire hypertrofie bag-valve-mask
CABG CAG cAMP CCS CE CETP CFR CK CMPC CMR CoA COPD CPR CRP CRT CSF CT CTCA CT CVA
coronary artery bypass grafting coronaire angiografie cyclisch adenosinemonofosfaat Canadian Cardiovascular Society cholesterolester cholesterolestertransferprotein coronaire flowreserve creatininekinase cardiomyocyteprogenitorcel cardiovascular magnetic resonance co-enzym-A chronic obstructive pulmonary disease cardiopulmonale resuscitatie C-reactieve proteïne cardiale resynchronisatietherapie colony-stimulating factor computertomografie, computertomogram computertomografische coronaire angiografie cardiothoracale cerebrovasculair accident
DAD DC DCRV DES DiSE DNA DNAR DSE DTPA DVM DVP
delayed afterdepolarization direct current double chambered right ventricle drug-eluting stents dipyridamolstressechocardiografie desoxyribo nucleic acid, desoxyribonucleïnezuur do not attempt resuscitation dobutaminestressechocardiografie di-ethyleentriaminepenta-aceetzuur dilaterende cardiomyopathie diastolische vullingsperiode
EAD EBCT ECG ECMO EDD EDV EEG EF EPC
early afterdepolarization electron beam computed tomography elektrocardiografie, elektrocardiogram extracorporal membrane oxygenation einddiastolische diameter einddiastolisch volume elektro-encefalografie ejectiefractie endotheelprogenitorcellen
512
EPDC ERC ERGO
AFKORTINGEN
ESC ESV
epicardium-derived cell, epicardceldeviaten European Resuscitation Council Erasmus Rotterdam, Gezondheid en Ouderenonderzoek embryonale stamcel eindsystolisch volume
FC FCH FD FDB FDG FFR FGF FH FHTG
free cholesterol familiaire gecombineerde hyperlipidemie familiaire dysbètahyperlipidemie familiar defective apo-B100 fluordesoxyglucose, fluordeoxyglucose fractional flow reserve fibroblast growth factor familiaire hypercholesterolemie familiaire hypertriglyceridemie
GBA GM-CSF
gemeentelijke basisadministratie granulocyte-macrophage colony stimulating factor gated synchronized acquisition gated SPECT
GSA g-SPECT HAART Hb HCM HCUD HDL HESC HF HIF HIT hiv HL HLA HMG-CoA HMV HSC IABP IAC ICD ICH IDF IDL IE IFG IGT IHZ ICIN INR IPH
highly active antiretroviral therapy, hoogactieve antiretrovirale therapie hemoglobine hypertrofische cardiomyopathie hand-carried cardiac ultrasound device high-density lipoprotein human embryonic stem cell, humane embryonale stamcel hartfalen hypoxia-inducible factor heparinegeïnduceerde trombocytopenie humaan immunnodeficiëntievirus hepatische lipase human leukocyte antigen hydroxymethylglutarylco-enzym-A hartminuutvolume hematopoëtische stamcel intra-aortale ballonpomp intermitterende abdominale compressie inwendige (of implanteerbare) cardioverterdefibrillator intracerebraal hematoom International Diabetes Federation intermediate-density lipoprotein infectieuze endocarditis impaired fasting glucose impaired glucose tolerance, gestoorde glucosetolerantie ischemische hartziekten Interuniversitair Cardiologisch Instituut Nederland international normalized ratio idiopathische pulmonale hypertensie
ITD IVF IVRT IVUS
impedance-threshold device in-vitrofertilisatie isovolumetrische relaxatietijd intravascular ultrasound
KNAW
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
LA LAD
linker atrium left anterior descending coronary artery, linker anterieure descenderende coronaire arterie late onset auto-immune diabetes of the adult linker anterior hemiblok late acute stent thrombosis linkerbundeltakblok linker coronaire arterie lecithinecholesterolacyltransferase left circumflex artery, linker ramus circumflexus lactaatdehydrogenase low-density lipoproteïne left internal mammary artery, linker arteria mammaria larynxmasker low molecular weight heparin, laagmoleculairgewichtheparine linker posterior hemiblok lipoproteïnelipase lange QT-syndroom linker ventrikel left ventricular assist device left ventricular end dyastolic volume, einddiastolisch volume van het linker ventrikel linkerventrikelejectiefractie left ventricular end systolic volume, eindsystolisch volume van het linker ventrikel linkerventrikelhypertrofie linkerventrikel-non-compaction-cardiomyopathie left venticular outflow tract, linkerventrikeluitstroomtraject
LADA LAHB LAST LBTB LCA LCAT LCX LDH LDL LIMA LMA LMWH LPHB LPL LQTS LV LVAD LVEDV LVEF LVESV LVH LVNC LVOT
MDP MI MIBG miRNA MLD MMP MODY MPS MRA MRI mRNA MSC MSCT MTP MUGA
maximaal diastolische potentiaal myocardinfarct metaiodobenzylguanidine micro-RNA minimale lumendiameter matrixmetalloproteïnasen maturity onset diabetes of the youth myocardperfusiescintigrafie magnetische resonantie angiografie magnetic resonance imaging messenger-RNA mesenchymale stamcel multislice spiral computed tomography microsomaal transferproteïne multi-gated angiography
513
AFKORTINGEN
NIDDM
non insulin dependent diabetes mellitus, nietinsulineafhankelijke diabetes mellitus NNT number needed to treat NO stikstofoxide non-STE-ACS acuut coronair syndroom zonder ST-elevatie NSAIDS’s non-steroidal anti-inflammatory drugs NT-ANP atriale natriuretische peptiden NT-proBNP B-type natriuretische peptiden NYHA New York Heart Association OCT OGTT OR OWI
optical coherence tomography orale glucosetolerantietest oddsratio onderwandinfarct
PAD
peripheral arterial disease, perifeer arterieel vaatlijden plasminogeenactivatorinhibitor posteroanterieure percutane coronaire interventie polycysteusovariumsyndroom polymerase chain reaction, polymerasekettingreactie pulmonary capillary wedge pressure persisterende ductus arteriosus polsloze elektrische activiteit positronemissietomografie persisterend foramen ovale pulmonalisklepinsufficiëntie fosfolaban peroxisome proliferative activated receptor panel reactive antibody protein kinase gamma regulatory AMP units percutane transluminale angioplastiek percutane transluminale coronaire angioplastiek post transcriptional gene silencing posttransplantatie lymfoproliferatieve aandoening percutane transluminale septale myocardablatie paracorporal ventricular assist device postventriculaire atriale refractaire periode prosthetic valve endocarditis pulmonary veno occlusive disease, pulmonale veno-occlusieve ziekte pulmonary vascular resistance, pulmonale vasculaire weerstand pulmonary vascular resistance indices, pulmonale vasculaire weerstandsindex
PAI PA PCI PCOS PCR PCWP PDA PEA PET PFO PI PLB PPAR PRA PRKAG PTA PTCA PTGS PTLD PTSMA PVAD PVARP PVE PVOD PVR PVRI
QCA Q-CTCA
QVA
quantitative coronary angiography, kwantitatieve coronaire angiografie quantitative computed tomography coronary angiography, kwantitatieve computertomografische coronaire angiografie quantitative vascular analysis, kwantitatieve vasculaire analyse
RA RBTB RCA RDA RDP RIMA RNA RNAi RPL RR RRR RV RVH
reumatoïde artritis rechterbundeltakblok rechter coronaire arterie ramus descendens anterior ramus descendens posterior right internal mammary artery ribonucleic acid, ribonucleïnezuur RNA-interferentie ramus posterolateralis relatief risico relatieve risicoreductie rechter ventrikel rechterventrikelhypertrofie
SA SA-ECG SAIE
SVT
sinoauriculair signal averaged-ecg staphylococcus aureus infective endocarditis, infectieuze endocarditis door Staphylococcus aureus systolic anterior motion systolische ejectieperiode sarco-endoplasmic reticulum calcium transport ATP-ase sudden-infant-death syndrome short interference-RNA systemische lupus erythematodes skeletspiermyoblast standard operating procedure single photon emission computed tomography short QT syndrome sarcoplasmatisch reticulum scavenger-receptor-Bl selective serotonin reuptake inhibitors, selectieve serotonineheropnameremmer ST-elevatie-myocardinfarct slagvolume systemic vascular resistance, vasculaire weerstand van systemische circulatie systemic vascular resistance indices, systemische vasculaire weerstandsindex supraventriculaire tachycardie
TDI ToE TG TI TIA TNF TOE tRNA TS TTE TVI
tissue doppler imaging transoesofageale echocardiografie triglyceriden tricuspidalisklepinsufficiëntie transient ischaemic attack tumornecrosefactor transoesophageal echocardiography transport-RNA tricuspidalisklepstenose transthoracale echocardiografie tissue velocity imaging; time velocity integral
VAD VCFS VCI
ventricular assist device velocardiofaciaal syndroom vena cava inferior
SAM SEP SERCA SIDS siRNA SLE SM SOP SPECT SQTS SR SR-B1 SSRI STEMI SV SVR SVRI
514
VEGF VF VLDL VSD VT VWI
AFKORTINGEN
vascular-endothelial growth factor ventrikelfibrilleren very-low-density lipoprotein ventrikelseptumdefect ventrikeltachycardie voorwandinfarct
WHO WPW WSS
World Health Organisation wolff-parkinson-whitesyndroom wall shear stress
515
Register aangeboren –, aandoening 124 –, aortaklepstenose 336, 343 –, AV-blok 318 –, hartafwijking, prevalentie 147, 391 –, ziekte 508 ablatie –, cryo- 323 –, katheter 269, 272, 274 –, radiofrequent 323 –, percutane transluminale septale myocard- 384 abnormaal ecg 107 accessoire verbinding 326 ACE-remmer 36, 224 actiepotentiaal 251 activatie –, prematuur 257 –, sympatisch 68 acute –, aortadissectie 212 –, ernstige aortaklepinsufficiëntie 346 –, ischemie 331 –, mitralisklepinsufficiëntie 190 –, pericarditis 115, 423 acuut –, coronair syndroom 84 –, coronair syndroom zonder ST-elevatie 193 –, infarct 281 –, myocardinfarct 113, 123 –, myocardinfarct, incidentie 4 –, niet-voorwandinfarct 114 ademhaling 94 adenovirus 492 adrenaline 310 advanced life support (ALS) 299 afleidsysteem 105 afstoting 245 agatston-calciumscore 504 agonist 72 aldosteronantagonist 225 alfablokker 37 allograft 206, 361 amiodaron 273, 289, 310 anamnese 83 anatomie –, coronair 161 –, radiologisch 119 anemie 372 aneurysma –, aortae abdominalis 211 –, aortae thoracalis 209 –, mycotisch 214 –, pseudo- 214 –, symptomatisch 210 –, van de aorta 209 –, van het linker ventrikel 204 angina pectoris 83 angina pectoris, stabiel 84
angiogenese 491 angiografie –, coronair 159, 285 –, kwantitatief coronair 501 –, radionuclide- 138 angiotensine-II-receptorantagonist 37 angiotensinereceptorblokker (ARB) 225 anomalie, coronair 151, 163 antagonist 72 antiaritmica 280, 310, 332 antiaritmica, klasse-I- 289 anticonceptie 419 antimicrobiële therapie 372 antistolling 270, 364 antitachycardie-pacing 338 anulusverkleining 357 aorta 155 aorta ascendens 53 aortadissectie 184, 211 aortadissectie, acuut 212 aortaklep 131 aortaklepinsufficiëntie (AI) 346 –, acuut ernstig 346 –, chronisch 346 aortaklepstenose (AS) 343 aortaklepstenose (AS), congenitaal 336, 346 aortaruptuur, traumatisch 215 aortic valve area (AVA) 345 aortitis 214 apoptose 489 aritmische dood, plots 234 aritmogene rechterventrikeldysplasie/ cardiomyopathie (ARVC) 384, 455 arterie –, linker coronair 162 –, rechter coronair 162 arteriële –, bloeddruk 19 –, hypertensie, pulmonaal 443 –, pulsatie 92 arteriogenese 491 artralgie 370 ascites 102 aspirine 187, 193 assist devices 238 asthma cardiale 87 atherosclerose 150 atletenhart 453 atriale cyclus 60 atriale natriuretische peptiden 222 atrioventriculair septumdefect (AVSD) 399 atrioventriculaire dissociatie 284 atrium 154 –, linker 52 –, rechter 51 –, -fibrilleren 269 –, -infarct 115 –, -septumdefect 393
E.E. van der Wall et al. (Red.), Cardiologie, DOI 10.1007/978-90-313-7029-0, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, Houten
auscultatie 97 autograft 207, 361 auto-immuunziekte 428 autologe kunstklep 367 automatie 252 automatische externe defibrillator (AED) 301 autorijden 337 AV-blok, aangeboren 318 bacteriële pericarditis 427 ballon –, beademings- 307 –, -dilatatie 358 –, -katheter 198 –, -pomp, intra-aortaal 237 bare-metal stent (BMS) 198 Barlow, syndroom van 350 basic life support (BLS) 299, 301 basis-CPR 301 beademing 303 beademingsballon 307 beeldvormend onderzoek 119 beenmerg- en circulerende progenitorcellen (BMPC) 496 behandeling –, immunosuppressief 243, 369 –, bloeddruk- 35 –, index- 75 –, referentie- 75 behandelingseffect 77 Bentall, operatie volgens 213 bètablokker 36, 180, 225, 264, 288, 477 betrouwbaarheidsinterval 78 bifasische defibrillator 308, 309 billowing leaflet 350 biologische kunstklep 361 biopacemaker 510 bioprothese 206, 361, 362 bipolaire stimulatie 314 biventriculaire –, hypertrofie 110 –, pacemaker 229 –, pacing 509 bloeddruk 12, 93 –, arterieel 19 –, -behandeling 35 –, -meting 33 bloedglucosewaarde 44 bloedkweek 372 bloedspiegelbepaling 74 BMPR-2-mutatie 447 Botalli, persisterende ductus arteriosus 401 bridge to transplantation 239, 243 Brockenbrough, procedure volgens 325 brugadasyndroom 261, 264 bundel van His 286 bypasschirurgie, coronair 150, 180 bystander-cpr 301
516
calcium 117 calciumantagonist 36, 180 Canadian Cardiovascular Society, classificatie zie CCS-classificatie carcinoïd 355, 357 cardiac stem cells (CSC) 496 cardiale –, cyclus 154 –, resynchronisatietherapie (CRT) 224 –, revalidatie 467 cardiogene shock 189 cardiomegalie 223 cardiomyocytprogenitorcellen (CMPC) 496 cardiomyocyttransplantatie 497 cardiomyopathie 145, 221, 281, 332 –, aritmogene rechterventrikeldysplasie 384, 455 –, dilaterend 385 –, hypertrofisch 379, 455 –, niet-obstructief hypertrofisch 383 –, obstructief hypertrofisch 383 –, peripartum- 464 –, restrictief 386 –, secundair 387 –, stress- 386 –, -takotsubo- 386 cardioversie 287 cardioversie, elektrisch 272 causaliteit 18 CCS-classificatie 83, 177 celtherapie 499 cerebrovasculair accident (CVA) 396 cholesterol 10, 23 chordae, ruptuur 349 chromosomale afwijking 392 chronische –, aortaklepinsufficiëntie 346 –, hartstimulatie 317 chronotrope incompetentie 314 chylomicronen 23 circulatie, coronair 167 circulatiestilstand 283 cirkelgeleiding 255 cirkelgeleiding, functioneel 258 cirkelgeleidingstachycardie 258 click-murmur-syndroom 350 clopidogrel 193 coagulatie, elektrisch 339 coarctatio aortae 404 colony-stimulating factor (CSF) 493 comorbiditeit 37 concentrische hypertrofie 454 conditietraining 469 congenitale –, gecorrigeerde transpositie van de grote vaten 413 contractie 60 –, isovolumetrisch 59 –, relaxatiecyclus 57 contractiliteit 62 contrastechocardiografie 129 conventioneel thoraxonderzoek 119 conversie 272 coronair –, -lijden 281 –, syndroom, acuut 84 –, syndroom zonder ST-elevatie, acuut 193 –, -vaten 54 –, venensysteem 55
REGISTER
coronaire –, anatomie 161 –, angiografie 159, 285 –, anomalie 151, 163 –, arteriën 147 –, bypasschirurgie 150, 180 –, circulatie 167 –, fistel 163 –, flow 66 –, flowreserve 170 –, restenose 200 –, revascularisatie 477 –, stenose 171 –, stent 150 –, vaatweerstand 66 coronary artery bypass grafting (CABG) 203 cricothyreotomie 307 cryoablatie 323 cyanose 93 De Vega, techniek van 356 decompensatio cordis 122 defibrillatie –, -drempel 338 –, elektrisch 300, 303 –, extern 287 defibrillator –, automatisch extern 301 –, bifasisch 308, 309 –, geïmplanteerd 480 –, intracardiaal 224 –, inwendig 264 –, inwendige cardioverter- 384 –, monofasisch 308, 309 degeneratie 343 delayed afterdepolarizations 253 depressie 468 destination therapy 240 diabetes 14, 43 diastolisch hartfalen 219 diastolische –, flow 65 –, potentiaal 328 –, toon 98 diathermie 480 DICOM-formaat 502 digoxine 225 dilaterende cardiomyopathie 385 dissynchronie 229, 230 dissynchronie-index 231 diuretica 36, 224 do not attempt resuscitation (DNAR) 311 donorhartklep 361 donormanagement 244 doorbloeding 65 dopplerechocardiografie 128, 131, 446 draagbare echocardiografische apparatuur 130 driedimensionale echocardiografie 130, 231 drug-eluting stent (DES) 198 druk-volumerelatie 61 ductus arteriosus (Botalli), persisterend 401 dukecriteria 374 dynamische inspanning 453 dysbètalipoproteïnemie (FD), familiaire 28 dyslipidemie –, erfelijk 27 –, medicatie 29 dyspnoe 85
early afterdepolarizations 253 ebsteinmalformatie 415 ECG 105, 445 –, abnormaal 107 –, twaalf-afleidingen- 106 echocardiografie 127 –, contrast- 129 –, doppler- 128, 131 –, draagbare apparatuur 130 –, driedimensionaal 130, 231 –, stress- 129 –, transoesofageaal (TEE) 128, 371 –, transthoracaal (TTE) 128, 371 ectoderm 495 effectschatting 77 eisenmengersyndroom 402 ejectie –, -fractie 144 –, -toon 99 –, van bloed 59 elektrische –, activiteit, polsloos 309 –, cardioversie 272 –, coagulatie 339 –, defibrillatie 300, 303 –, stimulatie, geprogrammeerd 286 embolie 371, 435 embolisatie 370 end of life 320 endocarditis –, incidentie 369 –, mortaliteit 369 –, profylaxe 373, 464 –, prosthetic valve- 375 endomyocardbiopsie 243, 245 endotheelcellen 67 endotheelprogenitorcellen (EPC) 493 endothelialisatie 363 endotracheale tube 307 endovasculaire graft 214 entoderm 495 epilepsie 294 epitoop 489 erfelijke dyslipidemie 27 ergospirometrisch onderzoek 468 escaperitme 279 evidence-based medicine 69 excentrische hypertrofie 454 excitatie 60 externe defibrillatie 287 extracardiale stimulatie 315 extracorporal membrane oxygenation (ECMO) 238 extremiteiten, onderzoek van 102 Fallot, tetralogie van 336, 407 familiaire –, dysbètalipoproteïnemie (FD) 28 –, gecombineerde hyperlipidemie (FCH) 28 –, hypercholesterolemie (FH) 26 familieanamnese, maligne 335 farmacodynamiek 70 farmacogenomics 509 farmacokinetiek 70, 73 farmacologie 70 farmacologische stress 137 fibro-elastoom 432 fibroom 433 Fick –, principe van 155
517
REGISTER
–, zuurstofmethode van 155 fistel, coronair 163 floppy valve 350 flow –, coronair 66 –, diastolisch 65 –, -reserve, coronair 170 –, -reserve, fractioneel 172 fontancirculatie 409 foramen ovale, persisterend 396 fractionele flowreserve 172 frequentiecontrole 274 functionele cirkelgeleiding 258 ganglion stellatum 335 gap junctions 254 gedragsverandering 21 geïmplanteerde defibrillator (ICD) 480 geleiderkatheter 197 geleidingsstoornis 95, 114 gemengde hypertrofie 454 geneesmiddelen 70 geneesmiddelen, lipideverlagend 29 genetica 335 genetische factoren 14, 384 genetische modificatie 510 gentherapie 485 geprogrammeerde elektrische stimulatie 286 geruisen 99 gestuwde halsvenen 95 gezonde voeding 11, 21 gradiënt over de uitstroombaan 382 granulocyte-macrophage colony stimulating factor (GM-CSF) 492 groepsgrootte 78 g-SPECT 138 ‘guiding’ katheter 197 halfwaardetijd 74 halsvenen, gestuwd 95 halsvenenpulsaties 94 hart- en vaatziekten –, daling van sterfte 5 –, incidentie 5 –, preventie 20 –, risicofactoren 8, 9 –, sterfte 3, 4 –, vermindering vóórkomen 8 –, ziekenhuisopnamecijfers 5, 6 hartaandoening, congenitaal 124 hartafwijking –, congenitaal 147 –, prevalentie aangeboren 391 hartanatomie 51 hartchirurgie 327 hartchirurgie, minimaal invasief 367 hartcyclus 57, 60 hartdebiet 156 hartdood, plots 264 hartfalen 271, 283, 318, 337, 339, 469, 507 –, diastolisch 219 –, kernsymptomen 222 –, overleving 220 –, postcardiotomie- 239 –, rechter 355 –, systolisch 219 –, ziekenhuisopnamen 7 hartfrequentie 60, 64 hartgrootte 122
hartkatheterisatie 153 hartklepprothese 369 hartklepprothese, mechanisch 205 hartlijden, sport bij 453 hart-longmachine 204 hartmassage 302 hartminuutvolume (HMV) 60 hartontwikkeling 53 hartregeneratie 498 hartstilstand 301 hartstimulatie –, chronisch 317 –, tijdelijk 318 harttoon 98 harttransplantatie 240, 334 harttumor 431 hartziekte –, congenitaal 508 –, ischemisch 222, 332, 334 HDL 25 –, -cholesterol 10 –, -C-metabolisme 26 –, -concentratie 30 hemangioom 433 hematoom, intramuraal 214 hemodialyse 369 hemostatisch systeem 14 hersenschade 311 heterograft 361 His, bundel van 286 hoesten 89 hoge polsdruk 346 holterregistratie 273, 284, 316 homo pulsans 347 homocysteïneconcentratie 14 homograft 206, 361 hormoontherapie 461 hounsfieldeenheden 504 hypercholesterolemie –, familiair 26 –, polygenetisch 27 hyperglyceridemie 28 hyperglykemie 311 hyperkaliëmie 116 hyperlipidemie –, familiair gecombineerd 28 –, primair 26 hypertensie 12, 33 –, crisis 39 –, maligne 39 –, primair 34 –, pulmonaal 441, 443, 464 –, secundair 34 hypertrofie 454 –, biventriculair 110 –, concentrisch 454 –, excentrisch 454 –, gemengd 454 –, linkerventrikel- 108 –, rechterventrikel- 108 hypertrofische cardiomyopathie (HCM) 379, 455 hyperventilatie 87 hypokaliëmie 116, 282 hypotensie, orthostatisch 295 hypothermie, therapeutisch 311 iatrogene pericardeffusie 428 ictus cordis 96 immunosuppressieve therapie 243, 369
immunosuppressiva 245 implanteerbare looprecorder 296 impuls –, -amplitude 314 –, -duur 314 –, -formatie 270 –, -geleiding 270 incompetentie, chronotroop 314 indexbehandeling 75 indicatordilutiemethode 156 infarct –, acuut 281 –, acuut myocard- 113, 123 –, acuut myocard-, incidentie 4 –, acuut niet-voorwand- 114 –, atrium- 115 –, rechterventrikel- 115 –, ST-elevatie myocard- 113, 183 infectie 14 –, intra-uterien 393 –, nosocomiaal 370 infectieuze pericarditis 427 in-situ-hybridisatie 490 inspanning –, dynamisch 453 –, isometrisch 453 –, isotoon 453 –, lichamelijk 13 –, statisch 453 inspanningsonderzoek 446 insulineresistentie 48 intention to treat-principe 76 interferentie 315 interstitiële ziekteprocessen 122 intra-aortale ballonpomp (IABP) 237 intracardiale defibrillator (ICD) 224 intracoronaire drukmeting, functionele evaluatie door 201 intramuraal hematoom 214 intra-uteriene infectie 393 intravascular ultrasound (IVUS) 201 inwendige –, cardioverter-defibrillator (ICD) 384 –, defibrillator 264 ionenkanaal 262 ischemie 84 –, acuut 331 –, -detectie 144 ischemische hartziekte 222, 332, 334 isometrische inspanning 453 isotone inspanning 453 isovolumetrische –, contractie 59 –, relaxatie 59 Janeway lesions 371 kaliumkanaal 263 katheter 154, 197, 198 katheterablatie 269, 272, 274 keten van overleving 300 klasse-I-antiaritmica 289 klepafwijking 146 klepbladen, afwijking 349 kleplekkage 463 kleplijden 124 klepoppervlakte 158 klepring –, dilatatie 349
518
–, verkalking 349 kleptrombose 366 klepvernauwing 463 klinische genetica 335 kloppendhartchirurgie 204 kort QT-syndroom (SQTS) 266 kransslagaderchirurgie 203 kunstklep –, autoloog 367 –, biologisch 361 –, -endocarditis 366 –, falen van 365 –, mechanisch 362 –, zwangerschap en 365 kwantitatieve coronaire angiografie (QCA) 501 lang QT-syndroom (LQTS) 116, 254, 261 Laplace, wet van 63 late –, enhancement 504 –, nadepolarisatie 253 –, stenttrombose 200 LDL 25 LDL-cholesterol 10 leads 313 leefstijladvies 35 lekstroompatroon 363 lekterugstroom 362 leukocytose 372 lever 102 leverpols 355 leverstuwing 357 lichaamsbeweging 19, 21 lichamelijk onderzoek 91 lichamelijke inspanning 13 linker –, atrium 52 –, atrium, vergroting 349 –, -bundeltakblok (LBTB) 110 –, coronaire arterie (LCA) 162 –, ventrikel 52 –, ventrikel, aneurysma van 204 –, ventrikel, non-compaction 385 –, -ventrikelejectiefractie (LVEF) 231, 285 –, -ventrikelelektrode 233 –, -ventrikelfunctie 138, 151 –, -ventrikelhypertrofie (LVH) 37, 108 lipidemetabolisme 26 lipideverlagende geneesmiddelen 29 lipoom 433 lipoproteïne 23 longbeeld 122 longembolie 110, 184 longembolie, risicofactoren 436 longfunctieonderzoek 446 longparenchym 121 longvascularisatie 121 longvenenisolatie 324, 326, 327 looprecorder, implanteerbaar 296 luide eerste toon met openingssnap 348 magnetic resonance imaging (MRI) 141, 476 maligne –, familieanamnese 335 –, hypertensie 39 malperfusiesyndroom 212 mapping 328 marfansyndroom 416, 464 matrixmetalloproteïnase (MMP) 493
REGISTER
mayocanule 306 mazeoperatie 326, 327 mechanische –, hartklepprothese 205 –, kunstklep 362 mediadegeneratie 209 membraanpotentiaal 252 menopauze 461 mesoderm 495 meta-analyse 69 metabool syndroom 45 metastase 433 microarray 490 micro-RNA (miRNA) 486 microvasculaire complicatie 46 minimaal invasieve hartchirurgie 367 minimale lumendiameter (MLD) 502 mitralisklep 131 –, -insufficiëntie (MI) 205, 349 –, -insufficiëntie (MI), acuut 190 –, -prolaps 350, 369 –, -reconstructie 207 –, -stenose (MS) 348 moeheid 88 monofasische defibrillator 308, 309 monogene afwijking 392 morbiditeit –, perioperatief 473 –, revalidatie 469 mortaliteit –, perioperatief 473 –, revalidatie 469 MRI 141, 476 multidisciplinaire cardiale revalidatie 467 multi-elektrodekatheter 324 multifactoriële afwijking 392 multislice-CT 476 multislice-computertomografie (MSCT) 149, 178 mycotisch aneurysma 214 myectomie, septaal 383 myocard –, -ablatie, percutaan transluminaal septaal 384 –, -infarct, acuut 113, 123 –, -infarct, incidentie acuut 4 –, -infarct, ST-elevatie 113 –, -ischemie 167, 300 –, -massa 144 –, -perfusie 137, 145, 163 –, -perfusiescintigrafie (MPS) 137, 503 –, -viabiliteit 138 –, -vitaliteit 144 myocarditis 386 myxomateuze verandering 351 myxoom 432 nadepolarisatie –, laat 253 –, vroeg 253 natriumkanaal 257, 263 neurogene reflexsyncope 291 neurohumorale regulatie 67 nierarteriestenose 38 niet-invasief cardiaal onderzoek 474 niet-obstructieve hypertrofische cardiomyopathie 383 niet-voorwandinfarct, acuut 114 nitraten 180, 187 non-compaction 385 non-STEMI 115
nosocomiale infectie 370 nulhypothese 78 nycturie 88 NYHA-classificatie 83, 219 obstructieve hypertrofische cardiomyopathie 383 occlusieve trombus 183 oedeem 87, 101, 355, 357 oestrogeen 461 omstander-CPR 301 onderzoek –, beeldvormend 119 –, ergospirometrisch 468 –, inspannings- 446 –, lichamelijk 91 –, longfunctie- 446 –, niet-invasief cardiaal 474 –, therapeutisch 75 –, uitkomsten- 69 –, van extremiteiten 102 onterechte shock 338 openingssnap, luide eerste toon met 348 operatie volgens Bentall 213 orthostasetraining 297 orthostatische hypotensie 295 ostium aortae 53 oudere patiënten 191 overgewicht 14, 44 oversensing 315 pacemaker –, bio- 510 –, biventriculair 229 –, -controle 319 pacing 313 –, antitachycardie- 338 –, biventriculair 509 –, rate adaptive- 319 palpatie 96 palpitatie 85 pannus 363 papillairspieren –, ischemie 349 –, ruptuur 349 parasystolie 255 PCI 180 PCI, primair 188 peptiden, atriale natriuretische 222 percussie 96 percutane transluminale septale myocardablatie (PTSMA) 384 perfusie, myocardiaal 163 perfusietracers 136 pericard 147, 423 –, -effusie 427 –, -effusie, iatrogeen 428 –, -lijden 124 pericardiale tumor, primair 428 pericarditis –, acuut 115, 423 –, bacterieel 427 –, carcinomatosa 427 –, infectieus 427 –, viraal 427 perioperatieve –, morbiditeit 473 –, mortaliteit 473 peripartumcardiomyopathie 464
519
REGISTER
persisterend –, foramen ovale (PFO) 396 –, ductus arteriosus (Botalli) 401 petechiën 371 placebo 75 plaqueruptuur 183 plasmaklaring 74 plotse –, aritmische dood 234 –, dood 279, 299, 334, 457, 507 –, hartdood 264 pols 91 polsdruk, hoog 346 polsloze elektrische activiteit (PEA) 309 polycysteusovariumsyndroom (PCOS) 461 polygenetische hypercholesterolemie 27 positieduizeligheid 293 positieve kracht-lengterelatie 61 positronemissietomografie (PET) 135, 503 postcardiotomiehartfalen 239 PQ-interval 106 P-QRS-T-U-complex 105 precordiale slag 306 pre-eclampsie 461 premature activatie 257 preoperatieve beoordeling 473 presyncope 291 preventie, secundair 467 prikkelgeleiding 251 prikkelgeleidingsysteem 55 prikkelvorming 251 primaire –, hypertensie 34 –, PCI 188 principe van Fick 155 proaritmie 282 proaritmogene werking 334 procentuele diameterstenose (%DS) 502 profylaxe 372 prognose 75 prognostische invloed, revalidatie 470 propfung 96 prosthetic valve-endocarditis (PVE) 375 proteomics 489 provocatie 380 provocatietest 265 pseudoaneurysma 214 pseudosyncope 291 psychosociale –, evaluatie 468 –, interventie 470 P-top 106, 107 pulmonale –, arteriële hypertensie 443 –, capillaire wiggendruk 155 –, hypertensie 441, 464 pulmonalisklep 52 pulmonalisstenose 406 pulsatie 91 –, arterieel 92 –, halsvenen- 94 pulsus celer 347 punctie 153 p-waarde 78 QRS –, -as 107 –, -complex 107, 112, 115 –, -verandering 108
–, -verbreding 110 –, -voltage 113 QT –, -interval 107, 261 –, -syndroom 116, 261, 254, 266 rabdomyoom 433 radiofarmaca 136 radiofrequente ablatie 323 radiologische anatomie 119 radionuclideangiografie 138 randomisering 76 randzone 328 rate –, adaptive-pacing 319 –, control 274 reanimatie, richtlijnen 301 receptoren 70 rechter –, atrium 51 –, -bundeltakblok (RBTB) 112 –, coronaire arterie (RCA) 162 –, -hartfalen 355 –, ventrikel 52 –, -ventrikeldisfunctie 440 –, -ventrikeldruk 110 –, -ventrikeldysplasie/cardiomyopathie, aritmogene 384, 455 –, -ventrikelhypertrofie (RHV) 108 –, -ventrikelinfarct 115 rechtskatheterisatie 446 recidieftrombose 440 recombinatie 487 reconstructie 357 re-entry 255 re-entrytachycardie 326 referentiebehandeling 75 referentiediameter (RefD) 502 reflexsyncope, neurogeen 291 regulatie, neurohumoraal 67 relaxatie, isovolumetrisch 59 reperfusietherapie 188 restenose, coronair 200 restmyocardischemie 474 restrictie 382 restrictieve cardiomyopathie 386 resynchronisatie 229 resynchronisatietherapie 339 resynchronisatietherapie, cardiaal 224 revalidatie, cardiaal 467 revascularisatie 180, 194 revascularisatie, coronair 477 rhythm control 274 risico –, -evaluatiescore 474 –, -factoren 17 –, -factoren, omkeerbaar 20 –, -stratificatie 193 ritmecontrole 274 ritmestoornis 95 ritmestoornis, ventriculair 331 RNA-interferentie (RNAi) 485 roken 13, 19 rossprocedure 358 Roth’s spots 371 ruptuur 210 –, chordae 349 –, papillairspieren 349 –, plaque- 183
–, traumatische aorta- 215 –, ventrikelseptum- 190, 205 –, vrijewand- 190 sarcoom 433 schijnbaar verdelingsvolume 74 second messenger-systeem 71 secundaire –, cardiomyopathie 387 –, hypertensie 34 –, preventie 467 segmentatiealgoritme 501 sensing 313 septale myectomie 383 shock –, cardiogeen 189 –, onterecht 338 short interference-RNA (siRNA) 486 shunt 156 shuntkwantificering 157 sicksinussyndroom 318 signaaltransductie 71 single-photon-emission computed tomography (SPECT) 135 sinus coronarius 232 sinuscaroticusmassage 296 skeletspiermyoblasten (SM) 496 slagvolume 64 souffle, apicaal laagfrequent diastolisch 348 spanningspneumothorax 184 sporthart 453 SR-calcium-ATP-ase (SERCA) 490 stabiele angina pectoris 84 stamcelbank 497 stamceltransplantatie 497 stanfordclassificatie 211 Staphylococcus aureus 370, 375 statine 10, 29, 479 statische inspanning 453 statistische significantie 78 ST-elevatie-myocardinfarct (STEMI) 113, 183 stenose 149 –, aortaklep- 343 –, congenitale aortaklep- 336, 346 –, coronair 171 –, mitralisklep- 348 –, nierarterie- 38 –, procentuele diameter- 502 –, pulmonalis- 406 stent 358 –, bare-metal 198 –, coronair 150 –, drug-eluting 198 –, -trombose, laat 200 sterfte aan hart- en vaatziekten 3, 4 stimulatie –, bipolair 314 –, chronische hart- 317 –, extracardiaal 315 –, geprogrammeerd elektrisch 286 –, tijdelijke hart- 318 –, unipolair 315 Streptococcus viridans 370 stress –, -cardiomyopathie 386 –, -echocardiografie 129, 475 –, farmacologisch 137 ST-segment 107 ST-T-segment 113
520
ST-T-veranderingen 116 sulci 51 sympathische activatie 68 symptomatisch aneurysma 210 syncope 88, 283 –, neurogene reflex- 291 –, pre- 291 –, pseudo- 291 –, vasovagaal 294, 298 syndroom –, acuut coronair 84 –, acuut coronair, zonder ST-elevatie 193 –, van Barlow 350 –, brugada- 261, 264 –, click-murmur- 350 –, eisenmenger- 402 –, kort QT- 266 –, lang QT- 116, 254, 261 –, malperfusie- 212 –, marfan- 416, 464 –, metabool 45 –, polycysteusovarium- 461 –, QT- 116, 261, 254, 266 –, sicksinus- 318 –, wolff-parkinson-white- 337 –, X 462 systolic anterior motion (SAM) 380 systolisch hartfalen 219 systolische toon 99 takosubocardiomyopathie 386 tetralogie van Fallot 336, 407 therapeutisch onderzoek 75 therapeutische hypothermie 311 therapie –, antimicrobieel 372 –, cardiale resynchronisatie- 224 –, cel- 499 –, gen- 485 –, hormoon- 461 –, immunosuppressief 243, 369 –, reperfusie- 188 –, resynchronisatie- 339 thermodilutiemethode 156 thoraxcompressie 308 thoraxonderzoek, conventioneel 119 thuis-monitoring 509 tijdelijke hartstimulatie 318 tissue doppler imaging (TDI) 230
REGISTER
toevalsvariabiliteit 77 toon –, diastolisch 98 –, ejectie- 99 –, systolisch 99 torsade de pointes 254 transfectie 487 transgene techniek 488 transoesofageale echocardiografie (TEE) 128, 371 transplantatiecoördinator 244 transplantatievasculopathie 246 transpositie van de grote vaten 336, 411 transpositie van de grote vaten, congenitaal gecorrigeerd 413 transseptale –, benadering 325 –, punctie 508 transthoracale echocardiografie (TTE) 128, 371 traumatische aortaruptuur 215 tricuspidalisatresie 409 triggered activity 253 triglyceriden 23 trombo-embolie 366 –, complicaties 271, 275, 507 –, veneus 436 trombofilie 436 trombolyse 188 trombus, occlusief 183 troponine T 193 truncus pulmonalis 53 T-top 107 T-topveranderingen 116 tumor 431 tumor, primair pericardiaal 428 twaalf-afleidingen-ecg 106 uitkomstenonderzoek 69 uitstroombaan, gradiënt over de 382 ultrageluid 127, 201 unidirectioneel blok 257 unipolaire stimulatie 315 vaatweerstand, coronair 66 vasculaire –, toegang 153 –, weerstand 157 vasculogenese 491 vasopressine 310 vasovagale syncope 294, 298
vegetaties 369, 371 VEGF 492 vena –, cephalica 316 –, subclavia 316 –, -cavafilter 440 venensysteem, coronair 55 veneuze trombo-embolie 436 ventriculaire –, ritmestoornis 331 –, vulling 59 ventricular assist devices (VAD) 237 ventrikel 155 –, -fibrilleren 280 –, -functiecurve 61 –, linker 52 –, rechter 52 –, -septumdefect (VSD) 397 –, -septumruptuur 190, 205 –, -tachycardie 280 –, -volume 144 verdelingsvolume, schijnbaar 74 vetstofwisseling 19 virale pericarditis 427 virtual histology 503 vitamine-K-antagonisten 275 VLDL-LDL-metabolisme 24 voeding 11, 19, 21 voorbelasting 61 vrijewandruptuur 190 vroege nadepolarisatie 253 vulling, ventriculair 59 wall-motion-score-index 223 weefseldruk 65 weefselingroei 363 weerstand, vasculair 157 wegraking 262 wet van Laplace 63 wiggendruk, pulmonaal capillair 155 wolff-parkinson-white-syndroom 337 X-thorax 119 ziekteproces, interstitieel 122 zuurstof 64 zuurstofmethode van Fick 155 zwangerschap 365, 417, 462
521
Dankwoord Hoofdstuk 11 Veel dank voor de grafische ondersteuning van mevrouw Adri van den Dool en de heer Geert-Jan van Zonneveld. Hoofdstuk 12 De auteurs danken prof.dr. J. Verschakelen en dr. W. Dewever voor hun bijdrage aan de totstandkoming van het hoofdstuk.
E.E. van der Wall et al. (Red.), Cardiologie, DOI 10.1007/978-90-313-7029-0, © 2008 Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Hoofdstuk 35 Het hoofdstuk is tot stand gekomen op basis van en met de goedkeuring van de European Resuscitation Council (ERC). De stroomdiagrammen werden vertaald en aangepast met goedkeuring van de ERC. Hoofdstuk 51 De auteurs danken mevrouw N. Ausseloos voor de secretariële assistentie.
