1
Afdichting tegen grondwater
Een probleem
Wat is het Decolith-procédé?
De strijd tegen het indringende grondwater in de bouwwerken is een probleem, waarmede men reeds terdege dient rekening te houden. Een reeks van beschermingsmaatregelen en – middelen kwamen reeds op de markt om, met meer of minder succes, de waterdichtheid van de nieuw gebouwde constructies te verzekeren.
Het Decolith-procédé omvat zowel het brevet op de cementtoevoegingsmiddelen als de hiermede verbonden arbeidsmethode voor het maken van een waterdichte bezetting van 1 cm dik op metserij of beton aangebracht en die hiermede een volkomen monolietische eenheid vormt.
Daar het grondwaterpeil dikwijls grote hoogteverschillen kan ondergaan – dit zowel door algemene als door plaatselijke oorzaken – kan het noodzakelijk blijken een wellicht gedurende tientallen jaren droog gebleven bouwwerk, snel en blijvend van een dichting tegen infiltrerend water te voorzien. Om in al deze gevallen – dus zowel in nieuwbouw als in bestaande constructies – een degelijke blijvende en economische dichting te verwezenlijken, moeten volgende voorwaarden vervuld worden: 1) de dichtingslaag moet met de constructie vergroeien; zij mag in haar samenstelling geen bestanddelen bevatten, welke aardvreemd zijn aan de voor de constructie gebruikte materialen (cement, toeslagstoffen); 2) de cementkorrel moet gestabiliseerd zijn; d.w.z. hij mag niet krimpen ten gevolge van het drogen, zoniet worden holten gevormd en dus capillariteit; 3) de waterdichte laag moet volkomen aan de constructie vasthechten, zodat ook de hevigste waterdruk geen gevaar voor losspringen opleveren kan.
Een bezetting? Ja, maar dan ook zo totaal nieuw in structuur en eigenschappen dat wij – om alle misverstanden te voorkomen – aarzelen deze benaming te gebruiken. De DECOLITH-vloeistof is een toevoegingsmiddel voor de cementmortel, in samenstelling en werking volledig verschillend van de vele reeds bekende “à hydrofugen”. Een in zijn verhoudingen juist uitgebalanceerde alkalische samenstelling garandeert een bepaalde oppervlakte-inwerking van de kiezelzuurhoudende toeslagstoffen. De kunstmatige onderlinge verstening van cement en zand (silicaatvorming), waarbij de cementkorrel tijdens het bindproces onder inwerking van DECOLITH in zijn volume gestabiliseerd wordt, vormt op deze wijze een capillair vrije (en dus waterdichte) bekleding). De DECOLITH-vloeistof wordt uitsluitend met gewassen scherpkantig rijnzand (0,3 mm) en cement verwerkt. Een DECOLITH-rijke zandcement aanbrandlaag (w.c.f. 0,65) wordt als hechtbrug in dunne laag op de vooraf grondig gereinigde ondergrond gespat. In de beginnende binding van deze hechtlaag wordt de DECOLITHdichtingsmortel (w.c.f. 0,40-0,45) opgebracht, in een dikte van slechts 10 mm en met de houten schuif verdicht en opgewreven.
Toepassing in oud- en nieuwbouw
Dit drievoudig probleem lost
Kelders Zwembaden Liftputten Regenwaterputten Septische putten Zuiveringsstations Kabelkanalen Schachten Tunnels
volledig op.
2
Karakteristieken en Eigenschappen van de Decolith-Laag Vele specialisten uit de bouwvakwereld stonden aanvankelijk zeer sceptisch tegenover de uitzonderlijke eigenschappen van DECOLITH. Aan de internationaal vermaarde onderzoekscentra te Zürich, de E.M.P.A. (Federaal Laboratorium en Instituut voor Onderzoek van Materialen voor Industrie, Bouwwezen en Ambachten) werd de DECOLITHbezetting aan zware proeven onderworpen, welke verbluffende positieve resultaten opleverden. In onderscheiden landen bevestigden laboratoriumproeven de uitzonderlijke kwaliteiten van de DECOLITH-laag. De in de laboratoria vastgestelde resultaten – welke wij hierna verder toelichten – worden in de ruimste zin aangevuld door de resultaten van de in het verloop der jaren uitgevoerde DECOLITHdichtingswerken aan honderden bouwwerken van de meest uiteenlopende aard. 1) Waterdichtheid: Eerste proef uitgevoerd door de E.M.P.A. – Zürich (juli 1952) Op blokken mager beton van 20x 20 x 15 cm (cement 150 kg/m²) werd een 1 cm dikke DECOLITH-laag aangebracht, waarna de proefblokken drie dagen in vochtige en zeven dagen in droge lucht gelegd werden. Resultaat van de daaropvolgende proef, uitgevoerd gedurende 10 dagen met een stijgende waterdruk van 0,5 bar tot 30 bar: volledige waterdichtheid. Tweede proef uitgevoerd door E.M.P.A – Zürich (22 tot 30 oktober 1952). Na het uitvoeren van de vorige proef werden dezelfde blokken ongeveer 80 dagen in de vrije lucht gelegd, waarna opnieuw de waterdichtheidsproef doorgevoerd werd. Ditmaal gedurende 7 dagen onder een gelijkblijvende druk van 50 bar (= waterkolom van 500 m). Resultaat:volledige waterdichtheid; geen spoor van vocht was door de DECOLITH-laag gedrongen. Proef uitgevoerd door de Laboratoria OREX, Brussel (oktober-november 1956).
Op drie betontegels werd 1 cm dikke DECOLITHlaag geplaatst. Na 10 dagen drogen in open lucht werden de tegels gedurende 8 dagen onder een waterdruk gezet van 4,5 kg/cm²; zij bleven volledig waterdicht. Na het breken van de platen bleek, dat het water 1 mm ingedrongen was, d.w.z. juist in de hechtingslaag en niet in de dichtingslaag. Proef uitgevoerd door het Laboratorium voor Onderzoek en Controle G.P.C., Brussel (18 maart 1958) Op blokken mager beton werd een DECOLITHlaag aangebracht. Na 2 dagen drogen in normale laboratoriumlucht werden deze onderworpen aan een waterdruk van 10 bar gedurende 8 uren. Resultaat: volkomen waterdicht. 2) Vasthechtingsvermogen metserij:
aan
beton
of
Proef uitgevoerd door E.M.P.A. – Zürich (oktober 1952). De buigproef werd uitgevoerd op voorgespannen betonbalken van 10 x 12 cm, voorzien van een DECOLITH-laag, zowel aan de trek- als aan de drukzijde. De DECOLITH-laag, aardvochtig aangebracht, weerstond aan de zware belasting, zoals duidelijk blijkt uit de grafiek op blz. 8.
Eerste proef uitgevoerd door Laboratoria OREX, Brussel (oktober 1956). Buigproef op betontegel, met DECOLITH-laag aan de trekzijde, de breuk is zuiver, zonder het minste spoor van loslaten van de DECOLITH-laag (zie blz. 7). Tweede proef uitgevoerd door Laboratoria OREX, Brussel (oktober 1956). Twee bakstenen, door middel van DECOLITHmortel aan elkaar gehecht, werden mechanisch van elkaar getrokken en dit telkens na 8 dagen, 14 dagen en 28 dagen volharding. Alle gevallen bewezen de volkomen hechting van de DECOLITH-laag: bij de breuk bleef telkens een dunne schil van de steen aan de mortel kleven (zie blz. 8).
3
Karakteristieken en Eigenschappen van de Decolith-Laag (vervolg) 3) Temperatuur- en weerbestendigheid Op betonplaten van 40 x 50 x 6 cm met 1 cm dikke DECOLITH laag werden in de E.M.P.A.Laboratoria te Zurich uiterst strenge proeven doorgevoerd om de inwerkingen na te gaan van grote temperatuur-schommelingen en strenge weersomstandigheden. De platen werden gedurende ca. 150 dagen voortdurend afwisselend gebracht in vochtige lucht, in water en in lucht van 50°C. Hierna werden zij (in de maand januari) in open lucht geplaatst, waar zij 2 maanden aan het weer blootgesteld werden. Op te merken valt, dat juist in de maanden februari en maart de grootste temperatuurschommelingen en de zwaarste atmosferische invloeden heersen in Zwitserland. Na de proef werd vastgesteld, dat de DECOLITH -laag geen scheuren of afschilferingen vertoonde. (Verslag E.M.P.A. nr 4509/4 van 7 april 1953). Door Ing. M. Louis, Parijs, uitgevoerde proeven be-wezen, dat een DECOLITH bezetting, die gedurende 3 dagen aan 200°C blootgesteld was en daarna zonder overgang in open lucht van –12°C gebracht werd, geen enkel spoor van beschadiging aanwees.
4) Zout- en zuurbestendig: De DECOLITH-bezetting vertoont alle kwaliteiten om te weerstaan aan de inwerking van de voor het cement vernietigende factoren: • water en dampen met invretende stoffen geladen; • gassen in de lucht (zuurstof en voornamelijk koolzuur); • agressieve rook en zoet; • zouten en zuren.
In oktober 1953 werden door de firma A.&R. Wiedenar te Bern proefbakjes – bekleed met een
4 maand oude DECOLITH-laag – gevuld met verschillende concentraties van zwavelzuur, salpeterzuur en zoutzuur. De bakjes vertoonden na het beëindigen van de proef geen schadelijke inwerking. Op verzoek van de firma MORUBEL NV te Oostende werd aldaar begin 1955 een proefbakje gevuld met pekelwater van 24,9 graden. Dit bakje was uit eenvoudige Durisolplaten gemaakt en langs de binnenkant met een DECOLITH-laag van 1 cm dik bezet. Na ongeveer 3 maanden werd het proefbakje onderzocht en het volgende vastgesteld: • Men beproefde met een metalen voorwerp de aan pekelwater blootgestelde oppervlakte in te kerven. De oppervlakte bleek even hard gebleven te zijn en er werden geen sporen van invreting vastgesteld. • De Durisolplaten waaruit het bakje gemaakt werd vertoonden aan de buitenkant geen enkel spoor van vochtigheid welke op doorzijpelingen zouden kunnen wijzen. Na ongeveer 6 maanden werd hetzelfde bakje aan een nieuw onderzoek onderworpen. De conclusies bleken dezelfde te zijn als hiervoor reeds vermeld. Een verklaring van deze bijzondere eigenschappen schuilt in het feit, dat de met DECOLITH-toevoeging behandelde Portlandcement een nieuwe stof vormt met een eigen structurele samenstelling. De bij cement te verwachten aantasting door schadelijke stoffen treedt bij gebruik van DECOLITH-toevoeging niet op. De cementkorrels – gezwollen onder invloed van het DECOLITH-aanmaakwater – verstarren na voltrokken binding zonder het volume te veranderen; zij nemen geen vloeistof en dus ook geen zout- of zuurbevattende oplossingen meer op. Buiten de veelvuldige toepassingen van DECOLITH voor de waterdichtheid kan het eveneens een vooraanstaande rol spelen voor de bescherming van metserij of betonconstructies, blootgesteld aan chemische inwerkingen. 5) Hardheid: De afgewerkte DECOLITH-bezetting heeft de hardheid van een zeer goede beton. De door de E.M.P.A.-Laboratoria uitgevoerde proeven bewijzen ten overvloede, dat de waterdichte DECOLITH-laag geen verdere bescherming nodig heeft tegen normale mechanische belastingen; de DECOLITHlaag is tevens afwerkingslaag. Op vlakken welke aan sterkere machanische inwerking blootgesteld zijn, zoals over het algemeen vloeren, wordt de DECOLITH-laag uit voorzorg tot 2 cm dikte gelegd. Toevallige lichte beschadigingen van het oppervlakte brengen, dank zij deze voorzorgsmaatregel, de dichtingslaag niet in gevaar.
4
RESULTATEN van het onderzoek op WATERDICHTHEID door de Erdgenösische Materialprüfung- und Versuchsanstalt für Industrie, Bauwesen und Gewerbe, Zürich (Bericht E.M.P.A. Nr. 45409/1 – 7 augustus 1952) PROEFBLOKKEN: 20 x 20 x 15 cm mager beton (cement 150kg/m³)
Zand Cement Decolith A1 Decolith A2 Decolith A3 Decolith Super * Water
Dagen 1 2 3 4
5
6
7
8
9
10
Samenstelling van de Decolith-laag (van elke reeks 2 proefblokken) 1 liter 2 liter 1 liter 1 liter 25 cm³ 25 cm³ 25 cm³ 25 cm³ 25 cm³ 25 cm³ 350 cm³ 400 cm³
1 liter 1 liter 150 cm³ 275 cm³
Ouderdom van de Decolith-laag bij de aanvang van de proef: 11 dagen HOEVEELHEID DOORGEVLOEID WATER IN CM³ Waterdruk Uren Proefblokken Proefblokken Proefblokken atm. 1a 1b 2a 2b 3a 3b 0/4/8/22/24 0,5 droog droog droog droog droog droog 0/4/8/22/24 1,0 droog droog droog droog droog droog 0/4/8/22 2,0 droog droog droog droog droog droog 24 droog droog vochtig droog droog droog 0 4,0 droog droog vochtig droog droog droog 4 droog droog 25 droog droog droog 8 droog droog 80 droog droog droog 22 droog droog droog droog droog 24 droog droog 330 droog droog droog 0 8,0 droog droog droog droog droog 4 droog droog 115 droog droog droog 8 droog droog 130 droog droog droog 22 droog droog 388 droog droog droog 24 droog droog 54 droog droog droog 0 12,0 droog droog droog droog droog 4 droog droog 130 droog droog droog 8 droog droog 138 droog droog droog 22 droog droog 445 13 droog droog 24 droog droog 47 7 droog droog 0 16,0 droog droog droog droog 4 droog droog 125 28 droog droog 8 droog droog 145 32 droog droog 22 nat droog 465 74 droog droog 24 nat droog al het 12 droog droog 0 20,0 nat droog water droog droog 4 druppels droog doorgevloeid 21 droog droog 8 3 droog 24 droog droog 22 39 droog 84 droog droog 24 3 droog 10 droog droog 0 25,0 droog droog droog 4 16 droog 28 droog droog 8 13 droog 30 droog droog 22 32 druppels 86 droog droog 24 6 druppels 8 droog droog 0 30,0 druppels droog droog 4 13 4 28 droog droog 8 15 5 30 droog droog 22 29 25 83 droog droog 24 5 3 13 droog droog
* OPMERKING: de opgesomde Decolith-stoffen A1, A2, A3 en Decolith-Super waren ontwikkelingsstadia van Decolith. Slechts de hoogste kwaliteit wordt nu nog gebruikt en kortweg Decolith genoemd.
5
RESULTATEN onderzoek EMPA Nr 45409 / 3 Na het uitvoeren van de voorgaande proeven werden de blokken gedurende ongeveer 80 dagen in de open lucht gelegd, waarna ze opnieuw aan de waterdichtheidsproef onderworpen werden. PROEFBLOKKEN: zie hiervoor. SAMENSTELLING DECOLITHLAAG: zie hiervoor.
Dagen
Uren
1
0 4 8 22 24 0 4 8 22 24 0 4 8 22 24 0 4 8 22 24 0 4 8 22 24 0 4 8 22 24 0 4 8 22 24 0 4 8 22
2
3
4
5
6
7
8
Ouderdom van de Decolith-laag bij de aanvang van de proef: 100 dagen HOEVEELHEID DOORGEVLOEID WATER IN CM³ Waterdruk Proefblokken Proefblokken Proefblokken atm. 1a 1b 2a 2b 3a 3b 50,0 droog droog droog droog droog droog 50,0 droog droog droog droog droog droog 50,0 droog droog druppels 2 droog droog 50,0 droog droog 260 60 droog droog 50,0 droog droog 36 19 droog droog 50,0 droog droog droog droog 50,0 droog droog 72 32 droog droog 50,0 droog droog 78 34 droog droog 50,0 droog droog 228 86 droog droog 50,0 droog droog 33 10 droog droog 50,0 droog droog droog droog 50,0 droog droog 64 22 droog droog 50,0 vochtig droog 66 22 droog droog 50,0 12 droog 205 58 droog droog 50,0 1 droog 30 8 droog droog 50,0 droog droog droog 50,0 6 droog 50 16 droog droog 50,0 2 droog 56 15 droog droog 50,0 droog droog droog 50,0 8 droog 220 50 droog droog 50,0 droog droog droog 50,0 2 droog 51 10 droog droog 50,0 2 droog 49 8 droog droog 50,0 1 droog 160 19 droog droog 50,0 druppels droog 20 3 droog droog 50,0 droog droog droog 50,0 druppels droog 40 4 droog droog 50,0 druppels droog 39 4 droog droog 50,0 druppels droog 90 12 droog droog 50,0 druppels droog 8 2 droog droog 50,0 droog droog droog 50,0 druppels droog 28 2 droog droog 50,0 druppels droog 23 3 droog droog 50,0 druppels droog 52 14 droog droog 50,0 druppels droog 4 1 droog droog 50,0 druppels droog droog droog 50,0 druppels droog 8 1 droog droog 50,0 druppels droog 9 druppels droog droog 50,0 druppels droog 30 druppels droog droog geen meetbare doorvloeiing
1 november 1952
6
ONDERZOEK OVER HET HECHTVERMOGEN VAN DECOLITH
Verschillende proeven uitgevoerd op Decolith-bezetting voor de Firma Algemene Dichtingswerken – Smisstraat 27A, ZWIJNDRECHT – volgens proefaanvraag van 20 september 1956.
Aard: 3 tegels met een laag Decolith. 3 x 2 stenen samengevoegd door middel van Decolith. Gevraagde proeven: 1) Buigproef op een tegel, met de laag Decolith aan de onderkant. 2) Waterdichtheidsproef onder een drukking van 4,5 kg/cm². 3) Vasthechtingsvermogen op de samengevoegde stenen door Decolith.
UITSLAGEN DER PROEVEN 1) Buigproef: Dracht: 25 cm Breukbelasting: 1.700 kg De breuk is net – geen enkel spoor van losgaan van de laag Decolith die aan de onderkant geplaatst werd. 2) Waterdichtheidsproef: Na acht dagen was het water ongeveer 1 mm in de laag Decolith gedrongen, onder een drukking van 4,5 kg/cm². 3) Vesthechtingsvermogen op stenen: a) Na 8 dagen: Breukbelasting
Oppervlakte cm²
8,4 x 9,0 = 75,6
Opmerkingen
kg
Kg/cm²
358,9
4,75
Een dunne schil van de steen kleeft aan de mortel.
7
ONDERZOEK OVER HET HECHTVERMOGEN VAN DECOLITH
Verslagen der laboratoria OREX – Brussel. Nrs. 52.285 en 54.318 (vervolg van verslag nr 52.885: zie vorige bladzijde).
b) Na 14 dagen: Oppervlakte cm²
8,4 x 8,4 = 70,5
Breukbelasting kg
Kg/cm²
460
6,53
Opmerkingen Een dunne schil van de steen kleeft aan de mortel.
c) Na 28 dagen: Breukbelasting
Oppervlakte cm²
8,4 x 8,6 = 72,2
Opmerkingen
kg
Kg/cm²
494
6,85
Een dunne schil van de steen kleeft aan de mortel.
Verslag van de E.M.P.A. – Zürich. Nr 45.409 / 2 (27 oktober 1952). BUIGPROEF: op voorgespannen betonbalken, met Decolith-laag aan trek- en drukzijde. Afmetingen der balken: Breedte 10,1 cm. Hoogte 14,6 cm. Lengte 100cm. Balk nr 1:
Drukzijde: mortel A Trekzijde: mortel B
Balk nr 2:
Drukzijde: mortel B Trekzijde: mortel A
MORTELMENGSELS:
A. Aardvochtig, degamd:
B. Plastisch, aangeworpen:
4 liter zand 0-4mm 2 liter Portlandcement 300 cm³ Decolith 800 cm³ water
9 liter zand 0-4mm 2 liter Portlandcement 300 cm³ Decolith 1100 cm³ water
8
9
10
HARDHEID van de Decolith-laag
SLIJTPROEF: uitgevoerd door de E.M.P.A. – Zürich in oktober 1952 (verslag nr 45409 / 2). De proef werd gedaan volgens de normen voor harde bekledingen: Op een draaiende schijf uit gegoten staal wordt het proefstuk – bevestigd in een langzaam draaiende steun – gedrukt met een belasting van 0,5 kg/cm² en periodisch opgeheven. Totale weg: 1000 m per slijpgang. Slipsnelheid: 0,51 m/sec. Slijpmiddel: gebroken kwartszand, korrelgrootte 0,50 tot 1,00 mm: 0,01 g/cm² voor 1 m afgelegde weg (vijfmaal opstrooien van 2 g/cm² bij het begin van elke 2000 m weg); zonder of met toevoeging van water. Afmetingen der proefblokken Proef
Slijp Lengte cm
Breedte cm
Oppervlakte cm
Densiteit van het materiaal kg/dm²
Totale afslijting
Dikte der afslijting
Gemiddelde waarden g
cm
0,075 *
Slijpproef voor harde bekleding - droog 1
1a*
7,0
7,1
49,7
2,04
7,60 *
2
1a*
6,9
7,0
48,3
2,04
7,90 *
0,080 ------------------
Gemiddeld: 1
1
7,0
7,1
49,7
2,04
2
1
6,9
7,0
48,3
2,04
0,077 0,207 0,213
Gemiddeld:
-----------------0,200
1
2
7,0
7,1
49,7
2,04
2
2
6,9
7,0
48,3
2,04
0,166 0,191 -----------------Gemiddeld:
0,178
0,110 *
Slijpproef voor de harde bekleding – nat 3
1a*
7,0
7,1
49,7
2,04
11,20
4
1a*
7,0
7,0
49,0
2,04
12,95
0,129 ------------------
Gemiddeld:
0,119 0,435
3
1
7,0
7,1
49,7
2,04
44,20
4
1
7,0
7,0
49,0
2,04
45,90
0,459 ------------------
Gemiddeld:
0,447
3
2
7,0
7,1
49,7
2,04
46,75
0,461
4
2
7,0
7,0
49,0
2,04
46,15
0,461 ------------------
Gemiddeld:
0,461
* De onder 1a aangegeven getallen stellen de afslijting voor na de eerste 200 m weg.
11
DECOLITH-LAAG Blootstelling aan hoge en lage temperaturen
PROEFBLOKKEN: 2 betonnen balken van 20 x 20 x 15 cm (cement 300 kg/m²). DECOLITHLAAG: 1 cm dik aangebracht op de zijden van 20 x 20 cm met volgende dosering:
hechtlaag:
dichtingslaag:
Portlandcement
1 deel
1 deel
Rijnzand 0-3 mm
1 deel
2 delen
Decolith in aanmaakwater
Decolith
Decolith
VOORWAARDEN VAN DE PROEF
Proefblok A
Proefblok B
Gieten van beton
3.2.1956
3.2.1956
Aanbrengen van Decolith
6.2.1956
4.2.1956
In oven van 200°C geplaatst
7.2 – 17 h
7.2 – 17 h
Uit oven gehaald
10.2 – 10 h 30
10.2 – 10 h 30
In open lucht (– 12°C)
10.2 – 10 h 30
10.2 – 10 h 30
Nazicht der proeven
11.2 – 10 h 30
11.2 – 10 h 30
Duur
65 h
24 h
Niettegenstaande de bruuske temperatuursdaling van ongeveer 200°C naar – 12°C werd geen enkel barstje vastgesteld. Het acoustisch onderzoek kon geen spoor van loslaten der laag aantonen.
Parijs, 11 februari 1956 M. Louis Ingenieur E.T.P. et I.C.F.
12
Een greep uit de vele bouwwerken, waarin het DECOLITH-PROCEDE werd toegepast
< 1975
Garage Verbeeck, Noorderlaan
Antwerpen
Aannemer Cools, Hoevenen
Melkerij Sint-Joris
Sleidinge
Architect Momont, Antwerpen
Academisch Ziekenhuis
Gent
Aannemer Wyckaert, Gent
Appartementsgebouw, Elisabethplein
Gent
Aannemer Wyckaert, Gent
Garage, Boelaerlei
Borgerhout
Aannemer L. Van Rijmenant, Antwerpen
Garage Van Artevelde, Van Arteveldestraat Appartementsgebouwen, Bredabaan
Antwerpen
Aannemer L. Van Rijmenant, Antwerpen
Merksem
Aannemer Vochten Gebrs., Brasschaat
Draadfabriek "Tréfilleries de Haren"
Haren
Aannemer Bladt & Cie, Vilvoorde
Volkshuis
Zwijndrecht
Aannemer Vaes V. & Zonen, Zwijndrecht
Zusters der Christelijke Scholen
Merksem
Aannemer Van Hekken, Merksem
Melkerij De Vroe
Munte
Aannemer Verhauwe G., Bottelare
Gevaert Producten
Mortsel
Aannemer Van Riel en Van den Bergh, Antwerpen
Appartementsgebouw Laar
Borgerhout
Aannemer B.A.M., Brussel
School Zusters der Kristelijke Scholen
Oostmalle
Aannemer De Belder, Hoogstraten
Bell Telephone, Gasmeterlaan
Gent
Aannemer Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck nv, Borgerhout
Provinciale Technische School
Boom
Provinciebestuur Antwerpen
Air Liquide
Schelle
Aannemer Saenen, Schelle
Grafkelder familie Dumont - de Chassart
Villers-Perwin
Aannemer Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck nv, Borgerhout
Watertoren Fabelta
Aalst
Brouwerij Haecht
Haacht
Architect Broos, Leuven
Sint-Jozefscollege
Aarschot
Aannemer Beerts, Tongeren
Kerkfabriek "Finistère"
Brussel
116 woningen, T. Vermeylenstraat
Baasrode
Mijn Goedkope Woning
Verpleegstersschool Sint-Berlindus
Antwerpen
Onderneming Hartziekenhuis, Antwerpen
Bijloke
Gent
Winkelcentrum Luchtbal
Antwerpen
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Kazerne "Westakkers"
Haasdonk
Dir. Millitaire Gebouwen, Gent
Molen nv
Merksem
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Administratief Centrum
Antwerpen
Onderneming Van Laere, Burcht
Medisch Centrum Middelheim
Antwerpen
Onderneming Van Laere, Burcht
Firma De Boer
Schoten
Brandweerkazerne
Boom
Onderneming De Clerq, Niel
E.B.E.S.
Mol
sa Auxeltra Génie civil, Brussel 3
Provinciale Tuinbouwschool
Anderlecht
Provinciebestuur Brabant
Torenblokken Luchtbal
Antwerpen
Onderneming Van Laere, Burcht
Rerum Novarum
Merksem
Onderneming Vervandem, Edegem
Broedersschool
Beveren-Waas
Onderneming Verhulst, Beveren-Waas
Kredietbank
Berchem
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Béliard & Crighton
Antwerpen
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Fonteinvijvers park
Brasschaat
Gemeentebestuur Brasschaat
14 Grafkelders
Rupelmonde
Gemeentebestuur Rupelmonde
Kredietbank
Wijnegem
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Grand Bazar
Borgerhout
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
10 kelders
Merchtem
Aannemer Hemelaer en Teugels, Temse
Belgische Boerenbond
Merksem
Onderneming Van Laere, Burcht
Watertoren P.I.D.P.A.
Brasschaat
Onderneming Gabriels F., Brasschaat
Kredietbank
Ekeren
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
13
Brasserie Piedboeuf
Jupille
Electriciteitskabine, Place de la Monnaie
Brussel
Brouwerij Moortgat
Breendonk
Relais-Toren VRT
Flobecq
Cie Belge de Chemins de Fer et d'Entreprise, Brussel
Villa Zonnebos
Steenokkerzeel
Onderneming Trabemac, Ukkel
Wijkschool "Het Goor"
Heist-Op-Den-Berg Onderneming Kempeneers Gebrs. & Zonen, Schriek
Garage Mercedes-Benz
Antwerpen
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Antwerpse Bloemmolens
Antwerpen
Onderneming Van Laere, Burcht
Grand Bazar
Turnhout
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
A.T.E.A.
Berchem
Bâtiments et Ponts sa, Antwerpen
Appartementsgebouw Fr. Van Eedenplein Antwerpen-LO
Onderneming Alboma, Brussel
Onderneming Vooruitzicht nv, Antwerpen
Houtinvoer Hofkens
Antwerpen
Margarinefabriek RECO
Edegem
Onderneming Foubert, Kruibeke
Kartonnages Wilrijk
Wilrijk
Onderneming Foubert, Kruibeke
Magazijnen Belvu
Edegem
Reservoirs Gevaertfabrieken
Mortsel
Villa apotheker Hoet
Schilde
Firma Stocatra
Antwerpen
Nova nv Meubelfabrieken
Mechelen
Air Liquide
Schelle
Onderneming Saenen Gebrs., Schelle
Belang van Limburg, Statieplein
Hasselt
Onderneming Nartus, Hasselt
Opjaagstation P.I.D.P.A.
Geel
Onderneming Bolansée Gebrs., Vlimmeren
Kompleks 120 appartementen
Leuven
Onderneming Van Laere, Burcht
O.-L.-Vrouw van Lourdes-College
Edegem
Onderneming D'Hulst, Lier
School Napelsstraat
Antwerpen
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Veevoeders Hendrix, Noordkaai 1
Antwerpen
Onderneming Stevens, Merksem
Gemeentehuis
Deurne
Onderneming Van Rijmenant, Antwerpen
Deense Kerk, Violierstraat 2
Antwerpen
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Gebouwen Van Gool, Carnotstraat
Antwerpen
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Onderneming Gabriels F., Brasschaat
Nationale Maatschappij Buurtspoorwegen Merksem
N.M.B.S., Antwerpen
Pompstation A.W.W., Luithagen
Mortsel
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Kompleks Heynen
Mortsel
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Nieuwe Klassevleugel
Berlaar
EE.ZZ. H. Hart van Maria, Berlaar
Salle de pompage
Jupille
Brasserie Piedboeuf
Kelders Sint-Pietersinstituut
Turnhout
Onderneming K. Vanhout & Zonen nv, Vosselaar
Rijkslagereschool
Nijlen
Ondreneming Lieckens, Koningshooikt
Sint-Augustinusgesticht
Berlaar
Onderneming Van Poppel, Mechelen
Chroomlederfabrieken Zwaneven
Oud-Turnhout
Huis van de Arbeid, Wetstraat
Brussel
Beenhouwerij Vaes, Koolmijnlaan
Houthalen
Onderneming E. François, Brussel 4 Koolmijnen, Houthalen
Kelders Restaurant en serre Planckendael Mechelen
Kon. Mij. voor Dierkunde, Antwerpen
Gebouw Oudstrijderslaan 37 c
Brussel 14
M. Steenhoudt, Brussel 14
Kompleks Zusters der Christelijke Scholen Kelders 46 huizen
Vorselaar
Onderneming D'Hulst, Lier
Niel
De Ideale Woning, Antwerpen
Bureelgebouw ETAP nv
Oostmalle
Onderneming Abbeel, Ekeren
Caltex Service Station
Gosselies
Caltex Cy, Brussel 4
Gebouwen Tabacofina, Langen Gasthuisstraat Bakkerij De Castro
Antwerpen
Ing. Architect De Langhe, Antwerpen
GYPROC-fabrieken
Wijnegem
Mortsel Cie Industrielle de Travaux, Brussel
Zusters Dienstmaagden HH. Van Jezus en Antwerpen Maria Grand Bazar Wilrijk
Onderneming Verachtert F., Borgerhout Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
Administratief kompleks, Militaire Basis
Florennes
Min. van Landsverdediging, Brussel
Magazijnen Belgische Boerenbond
Namur
Onderneming Enbeltra sa, Flawinne
14
Waterreservoirs
Gierle
Ondergrondse bezoekputten
Weelde en Zoersel Min. van Landsverdediging, Antwerpen
Rustoord Oude van Dagen, Wezenstraat
Arendonk
Onderneming Croenen, Turnhout
Kelder Kan. Atheneum
Mol
Onderneming Mentens-Ruts, Balen
Brouwerijen Artois, Vaartkom
Leuven
Onderneming Delens M. nv, Brussel
Antwerpse Gasmaatschappij, Blancefloerlaan Brouwerij Import-Bottel
Antwerpen
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Dendermonde
Algemene Onderneming Blancquaert, Dendermonde
Politiecentrum
Antwerpen
Onderneming Van Laere, Burcht
Weegputten Fabriek Lokeroise
Lokeren
Onderneming De Cock-Heynderickx & C°, Sint-Niklaas
Oliereservoir R.P.B.
Antwerpen-Haven
Onderneming De Cock-Heynderickx & C°, Sint-Niklaas
Academisch Ziekenhuis
Gent
Ministerie van Openbare Werken
Verpleegstersschool Sint-Bartholomeus
Merksem
Onderneming Saenen Gebrs., Schelle
Bank van Antwerpen
Zwijndrecht
Onderneming Ruttiens & Zonen, Lier
Bureelgebouw "Extensa"
Antwerpen
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Klooster Zuster van het Gele Kruis
Sint-Niklaas
Zusters van het Gele Kruis
Watertoren
Borsbeek
Onderneming Merckx J., Antwerpen
Sint-Norbertus-College
Antwerpen
Onderneming Everaert Gebrs., Hemiksem
Provinciale Landbouwschool
Deurne
Onderneming Van Hekken C., Merksem
Thomson's Havenbedrijf
Antwerpen
Cie Industrie, Brussel 1
Rustoord voor Bejaarden
Stekene
Onderneming Coppens R., Overmere
Fabrieken De Vos-Lemmens
Puurs
Kelders onder nieuwe tribune voetbalveld Brasschaat
Zuivelfabriek "De Gier", Gierle
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen Onderneming Van Hekken C., Merksem
Gebouwen A.B.V.V.
Zwijndrecht
Onderneming Maes V & Zonen, Zwijndrecht
Zwembad
Merksem
Onderneming Van Rijmenant, Antwerpen
Garage Fr. Houttequiet
Temse
Onderneming Verplancke, Kieldrecht
Hoogspanningskabine Electriciteits- en Gasregie Gemeentehuis
Hoboken
Onderneming Vervandem, Edegem
Serskamp
Onderneming Elewaut, Belsele-Waas
P.I.D.P.A.
Schoten
Onderneming Merckx J., Antwerpen
Fabrieken Agfa-Gevaert
Mortsel
Onderneming D'Hulst, Lier
Gebouwen R.T.T.
Jette
Onderneming Daeleman Fr., Aalst
Sluis tussen Antwerpen L.O. en Burcht
Antwerpen-LO
Gebrs. Hye nv, Burcht
Parking A.W.W.
Antwerpen
Onderneming Gillion & Zonen, Brussel
Watertoren
Stekene
Onderneming Merckx J., Antwerpen
Watertoren
Wachtebeke
Onderneming De Bruyne & Zonen, Wachtebeke
Katoennatie, Kaai 203
Antwerpen
Onderneming ICOM, Kruibeke
Pastorij
Nieuwkeren-Waas Onderneming Maes, Sint-Niklaas
General Motors
Antwerpen
Centrum P.M.S.
Aalst
Onderneming De Bruyn & Vinck, Aalst
Bond "Moyson"
Sint-Niklaas
Onderneming Van Damme & Zonen, Sint-Niklaas
Blok "Ter Schelde"
Antwerpen-LO
Onderneming Van Laere, Burcht
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Psychiatrische Kliniek
Sint-Niklaas
Onderneming Pauwels O. & Zonen, Sint-Niklaas
College Sint-Gertrudus
Landen
Onderneming Postelmans, Lummen
Centre Nucléaire
Doel
Pieux Franki, Luik
R.T.T. gebouw
Boom
Betonac - beton nv
D'Ieteren - Volkswagen
Erps-Kwerps
Onderneming Blaton E. nv
Union Carbit
Antwerpen
Onderneming Jansen nv
T.M.V.W.
Ronse
Bouwonderneming Pieters-De Gelder
Kliniek Sint-Vincentius
Deinze
Onderneming Peynsaert nv
R.M.S.
Boom
Onderneming Roegiers nv
R.M.S. sporthal
Leuven
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Generale Bankmaatschappij
Antwerpen
Onderneming Kunnen
RLS-school
Kapellen
Onderneming Van Riel en Van Den Bergh, Antwerpen
MPIS-school
s Gravenwezel
Onderneming Vooruitzicht nv, Antwerpen
RTT-gebouw
Westerlo
Aanneming & Systeem nv
15
1992
Chocolade Callebout-fabriek
Lebbeke-Wieze
PMS
Lokeren
Administratief Centrum - Atoomkelder
Lier
Onderneming Van Laere, Burcht
Administratief Centrum - Gerechtshof
Ninove
Onderneming Blaton E. nv
Testgebouw Spoorwegen
Nijvel
Metaalbouw Vuylsteken nv
Kredietbank
Dinant
Kredietbank (Boerentoren)
Antwerpen
R.I.T.O. - school
Edegem
Onderneming Vooruitzicht nv, Antwerpen
Boekerij
Beveren-Waas
Gemeentebestuur
Serre Dierentuin
Antwerpen
Onderneming Van Hekken nv
De Paepen Cesaer - kliniek
Brussel
Onderneming Blaton E. nv
Administratief Centrum Ter Plaeten
Gent
Onderneming Van Laere, Burcht
Bejaardentehuis
Haaltert
Onderneming Peynsaert nv
Postkantoor
Wervik
Onderneming Pieters-De Gelder
Gemeenelijk Zwembad
Aartselaar
Dierentuin apenkooi
Antwerpen
Onderneming Van Hekken nv
Villa
Heverlee
Van Driessche
Henkel nv
Herent
Verpleegsterschool
Gent
Onderneming Peynsaert nv
Piratos - fabriek
Groot Bijgaarden
Onderneming Rombaut nv
Drukkerij Genijn
Brasschaat
Zwembad Claes
Gent
Onderneming Serck nv
Aldi
Erpe-Mere
Onderneming Van Laere, Burcht
RTT gebouw
Berchem
Antwerpse Bouwwerken en Verbeeck, Antwerpen
Watertoren
Lebbeke
Onderneming De Cock nv
Kliniek Sint-Anna
Beveren-Waas
Zwembad
Maaseik
Adel nv
Auditorium Janssen Pharmaceutica
Beerse
Cordeel Gebrs. nv
Zwembad, Van Dammedreef
Kalmthout
De Cock & Co
Appartementsgebouw, De Strengen 18
Merksem
Euroma nv
Zoo kiosk
Antwerpen
Ufsia - Agora - Sportloods
1993
1994
Regie der Gebouwen, Oost-Vlaandere
Gillon F. & Fils
Goedleven Fr. Goedleven Fr.
Chinees Paviljoen
Brussel
Goedleven Fr.
Garden Square, Laar
Wilrijk
Interbuild nv
Delhaize, Boomsesteenweg
Wilrijk
Interbuild nv
Atlas Copco
Wilrijk
MBG nv
Speelgoedwinkel, Miksebaan
Brasschaat
ABM nv
Alcatel-King Square
Kontich
Belinvest nv
Sea Invest, Skaldenstraat
Gent
Van Den Bulck nv
Iveco
Antwerpen
Vooruitzicht nv
Residentie Hoogpoort
Temse
Waase Bouwcentrale
Pastorie, Oekensestraat 10
Rumbeke
Coussee-Bostoen nv
Restaurant 't Convent
Vleteren
Ghelamco bvba
Colruyt
Heist-Op-Den-Berg Peremans nv
Sint-Pietersinstituut
Gent
Roodhooft
Bibliotheek
Nijlen
Aerts pvba
Astridplein
Antwerpen
Antwerpse Bouwwerken & Verbeeck nv
Rubenscenter
Antwerpen
Hugo Ceusters nv
Spaarkrediet
Antwerpen
Decobuild nv
Luchthaven
Deurne
Goyvaerts bvba
Grand Hotel
Brugge
Interbuild nv
16
1995
1996
1997
Gemeentehuis
Lochristi
Pieters-De Gelder nv
Stadhuis
Sint-Niklaas
Sprangers nv
Kredietbank
Sint-Antonius
Van Den Bulck nv
Waterreservoir
Leopoldsburg
Van den Cloot nv
Kasteel De Renesse
Oostmalle
Goedleven Fr.
Zwembad "Hoge Blekker"
Koksijde
De Sodt nv
Museum voor Moderne Kunst, Romestraat Kerk, Geluwestraat
Oostende
De Sodt nv
Berchem
Kerkfabriek
Patershol, Drongenhof
Gent
Modern nv
BBL, Stationstraat 30
Groot-Bijgaarden
Tecnobuild nv
Holiday Inn, G. Legrellelaan 10
Antwerpen
VGMA
Residentie "Alios"
Oostende
Versluys K. & Zn
Café RITZ
Mechelen
Brouwerijen Alken-Maas
t Haantje, Grote Markt
Aalst
CEI
Central Auto, Italiëlei 103 - 113
Antwerpen
DCA
Rijkswacht
Kortenaken
Bovaco bvba
Hof van Bourgondië
Edegem
Constructo nv
Oranjehuis, Hoogstraat 69
Antwerpen
GVE Oranjehuis
Rusthuis
Tielt
Interbuild nv
OCMW
Sint-Martens-Latem Peynsaert & Zn
Zwembad
Temse
Van Der Kinderen nv
Appartementsgebouw, Hoogstraat
Aalst
Van Den Nest
Hof van Acaria
Schoten
Van Loock
Sportstadion Beveren E.F.
Beveren
Gemeentebestuur Beveren
Belgacom
Hoboken
Goedleven Fr.
Zwembad
Duffel
Heeren bvba
ACV, Oude Vest 146
Dendermonde
Sprangers Bouwbedrijf
Fietsenwinkel "Koen"
De Pinte
Scheldimmo bvba
Rameyenhof
Berlare
Marketing & Management
1998
1999
Borgmans D'Hulst Omniconstruct
Gebouw Nympheas
Evere
Icasa nv
Justitiegebouw, Noordlaan 31
Dendermonde
Regie der Gebouwen Oost-Vlaanderen
Appartementen, De Krekel
Hoboken
Saenen bvba
Appartementen, Kattestraat
Kruibeke
Architect E. Verschraegen
Bureel Waase Bouwcentrale
Zwijndrecht
Waase Bouwcentrale
Gevangenis
Merksplas
Borgmans nv
ALMA Universiteitsrestaurant Mediacentrum Mercator
De Neef Engineering Kontich
Jeugdcentrum
Beveren
Icom nv
OCMW
Tielt
Interbuild nv
Showroom Sanitair Moernaut bvba
Puurs
Moernaut bvba
Tuincentrum Geudens
Kasterlee
Noordbouw nv
Residentie Eden
Waterlo
Van Riel & Van Den Bergh
ACE 2, haven 380, Treurenborg 7
Antwerpen
Antwerp Container nv
Kasteel Hoyoux
Avins
Borgmans nv
Drukkerij Bulteel
Constructo nv
Multimedia, Van Der Wervestraat
Sint-KatelijneWaver Antwerpen
Winkel- en appartementencomplex
Aalst
Icasa nv
Interbuild nv
Saenen bvba
17
Barricadeplein
Brussel
Onze Lieve Vrouw "Ter Nood", Kerkplein Merchtem
Kerkfabriek
KBC, Lange Nieuwstraat 32
Antwerpen
KBC Verzekeringen
Colruyt, Rinsdelleplaats 7/13
Etterbeek
Peremans nv
40 appartementen, Miksebaan
Brasschaat
Wienen nv
Vrouwengevangenis , Zandstraat 148
2000
Interbuild nv
Sint-AndriesBrugge Bejaardenzorg, Residentie Klein Veldeken Asse
Wyckaert nv Mida Seniorie nv
ACV
Brussel
Borgmans nv
Zaal Zoerle
Westerlo
Goedleven Fr.
Gemeentehuis en school
Tesselt
Noordbouw nv
Rijksarchief
Hasselt
Reynders nv
Internaat Tikvatenoe, Lamorinièrestraat
Antwerpen
Vanderstraeten nv
VUB Studentenhuizen, Schoofslaan
Brussel
Van Laere nv
Mouterij Albert, Kanaaldijk
Ruisbroek
Antwerpse Bouwwerken
Car Wash Bubbles, Gentseweg
Beveren
Hertens nv
BMW Belgium, Lodderstraat 16
Bornem
Antwerpse Bouwwerken
Beenhouwerij Moortgat
Beveren
Icom nv
18