AFDELING AMSTERDAM Programma
Seizoen
2015 – 2016
LOCATIE EN TIJDEN Wij komen elke derde maandag van de maand bijeen, een enkele keer wordt daar vanwege feestdagen van afgeweken. Plaats van samenkomst is de hal van het Haarlemmermeerstation aan de Amstelveenseweg. Let op: De ingang is achterom ! Koffie, thee, koek en versnaperingen zijn in de zaal verkrijgbaar aan het RETM-buffet. In de zaal en koffieruimte mag NIET gerookt worden. Ook verzoeken wij U zaktelefoons uit te schakelen, zodat de presentator rustig zijn verhaal kan doen. Mocht U toch gebeld worden vanwege een situatie thuis, dan verzoeken wij U om de zaal even te verlaten. WANNEER: WAAR: AANVANG: TOEGANGSPRIJS:
elke derde maandag van de maand Haarlemmermeerstation aan de Amstelveenseweg 20.00 uur zaal open omstreeks 19.40 uur NVBS –leden € 2,00 Niet-leden € 3,00
Bereikbaar met o.a. :
GVB tram 16 en 2, GVB bus 15 en 62, Connexxion bus 170
Adressen bestuursleden: Voorzitter Martin Engelsma Langswater 418 1069 ED Amsterdam Tel: 020-6102763 Secretaris deze functie is nog vacant wegens het overlijden van Boudewijn Deurvorst Penningmeester René Platjouw Burgemeester Hogguerstr. 351 1064 CR Amsterdam Tel:020-6139447 Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen Verspreid over de hele wereld wonen mensen met belangstelling voor trams en treinen. Die belangstelling kan variëren tussen interesse in het rollend materieel, de dienstregelingen, de aanleg van lijnen, de exploitatie ervan, de kaartjes, etc. In Nederland zijn de meeste van hen verenigd in de NVBS. Deze vereniging bestaat al sinds 1931 en heeft in de loop der jaren vele activiteiten ontwikkeld ten behoeve van mensen die belangstelling hebben in railvervoer in het algemeen. Maandelijks komt een geïllustreerd tijdschrift uit, “OP DE RAILS” genaamd, een blad vóór en dóór leden, waarin ‘amateur’-auteurs in artikelen op de gevarieerde wereld van het spoor kunnen ingaan en er hun kennis en belevingen in kunnen overdragen. De NVBS is landelijk actief en telt circa 6000 leden. Afdelingen en secties onderhouden de nauwere banden tussen leden in diverse districten door dia- en filmlezingen te organiseren. Voor inlichtingen over de NVBS en/of het aanvragen van een proefnummer van “op de rails” kunt U terecht bij: NVBS, postbus 1384, 3800 BJ, Amersfoort. Of kijk op de NVBS internet website: www.nvbs.com
21 september 2015 British Railways, Diesel jaren 1950-1970
door Sicco Dierdorp en Leo de Jong
In deze powerpoint presentatie wordt de dieseltractie van British Railways tussen 1950 en 1970 aan u voorgesteld. De LMS (London, Midland and Scottish Ry) was de eerste spoorwegmaatschappij in het Verenigd Koninkrijk die vanaf 1933 op grote schaal dieseltractie toepaste, nog voor de rangeerdienst. Deze ontwikkeling resulteerde in de bekende Engelse standaard rangeerloc (de ‘bakkies’). Voor hoofdlijnen werden na WO II enkele prototype diesellocs ontwikkeld, maar hield BR voorlopig vast aan stoom. In 1955 verschenen wel de eerste dieseltreinstellen, de zgn. Derby Lightweights. Dit was ook het jaar van het ambitieuze Modernisation Plan. Er werden 174 diesellocs besteld, die waren bedoeld als prototype. Maar doordat BR verlies begon te maken, nam de druk toe om meer dieselmaterieel te bestellen. De diesels moesten BR weer winstgevend maken. Locs en treinstellen werden vanaf eind jaren ’50 in grote hoeveelheden bij de Engelse industrie gebouwd. Niet al dit materieel was een succes en sommige verdwenen net zo snel als de stoomlocs, die de diesels moesten vervangen. Het dankzij Dr. Beeching snel krimpende spoorwegnet maakte snelle afvoer van de minder geslaagde typen mogelijk. In deze presentatie –grotendeels in kleur- krijgt u de grote variatie aan typen te zien. Deze presentatie is mede mogelijk dankzij Colour-Rail, www.colour-rail.co.uk.
19 oktober 2015 Scandinavië
deel 2
door Sjoerd Bekhof
Een jaar geleden startten we op 20 oktober onze reis naar Scandinavie met Sjoerd. Hij nam ons mee naar Zweden en vooral Noorwegen. Zware ertstreinen denderden over het scherm, maar ook de verlatenheid van deze landen werd getoond. Soms rijdt er maar één trein per dag. Als Sjoerd het goed heeft onthouden is hij in Kirkenes geëindigd. Hier eindigde de reis vanaf de Noordkaap en het bezoek aan de solitaire spoorlijn voor het ertsvervoer. In deze vervolgavond reizen we door Finland. Daar houden de sporen op, lijkt het wel, Finland bezit de uiteinden van het spoorwegnet. Natuurlijk is daar de grens met Rusland en die met Zweden, waar grensoverschrijdend breed- en normaal spoor over een brug verloopt. In Zweden vervolgen we de reis over de Inlandsbanan. Kortom, Sjoerd laat ons weer genieten van de spoorwereld in het uitgestrekte hoge noorden.
16 november 2015 India 1980 versus India 2009
door Fons van der Jagt en Jan Noorlander
In 1980 maakte de NVBS een verre reis naar India. Het land telde toen nog duizenden stoomloks in aktieve dienst. Fons van der Jagt maakte deze reis mee. De groep in een eigen slaaprijtuig, dat telkens aan of in treinen van de gewone dienstregeling geplaatst werd, werd een gedeelte van dit land bereisd. De start was in Bombay en verder via New Delhi, Jaipur, Varanasi, en Calcutta naar Darjeeling. Naar het zuiden naar Puri en via o.a. Hyderabad terug naar Bombay. Met onderweg bezoek aan stoomdepots en touristische bezienswaardigheden. Jan Noorlander ging met de NVBS in 2009 op reis. Niet met een eigen slaaprijtuig, maar wel per trein. Deze groep bezocht ook New Delhi, Jaipur, Varanasi, Calcutta en Darjeeling, maar ook o.a Amritsar en Simla. Met bijna geen stoomloks meer en minder trams in Calcutta. Raak verbaasd over de door elkaar krioelende miljoenen inwoners van dit interessante land. Laat de Taj Mahal aan u voorbij gaan; de lijkverbranding in Varanasi. Maar ook de “galloping goos”op de smalspoorlijn Kalka-Shimla en de Gouden Tempel van de Sikhs. Kortom: ga er maar eens lekker voor zitten.
21 december 2015 Trams in Frankrijk, toen en nu
een programma van Boudewijn Deurvorst
Dit afgelopen jaar overleed onze secretaris Boudewijn Deurvorst op 13 mei. Toen bekend werd dat hij ernstig ziek was, werd hem door de doctoren verteld dat het een reis met een boemeltje zou worden, met veel rustpauzes. Helaas zaten ze er naast met hun diagnose. Hij zat in een hogesnelheidstrein, die hem maar al te snel naar zijn einddoel bracht. Zoals iedereen wel weet was Boudewijn een echte Francofiel en levensgenieter. Het is al weer enkele jaren geleden (oktober 2012 om precies te zijn) dat hij ons beelden toonde van de trams die ooit in Frankrijk rondreden. Die oude beelden van toen vulden we aan met beelden van de moderne trams van vandaag. Vanavond brengen we als eerbetoon aan Boudewijn deze avond nogmaals. Iets meer dan een uur oude beelden voor de pauze en zelfs een iets langer stuk na de pauze. En hoewel het niet de gewoonte is dat we alcohol schenken, we nemen vanavond enkele flessen wijn mee waarmee we dit jaar afsluiten met een toast op Boudewijn.
18 januari 2016 Groeten uit Amsterdam
door René Platjouw
Vanavond toont René ons een avond vol verrassing en herkenning met een programma dat hij jaren geleden in Hoorn draaide. Hij neemt U mee op een kleurrijke wandeling door zijn geboortestad Amsterdam. Kris kras gaan we door de stad, overstappend van de ene tramlijn op de andere. Daarbij springen we ook voortdurend in de tijd heen en weer om te vergelijken wat er zoal veranderd is. Of juist om te zien wat er nog steeds aanwezig is, want lang niet al het oude is verdwenen. Op deze manier krijgen we het westen van de stad, het oosten en het centrum te zien, maar ook paardentrams, stoomtreinen op de spoorlijnen rond de stad. De interlokale tramdiensten van de NZH en de Gooise komen natuurlijk ook in beeld.
15 februari 2016 Handycam video opnames
door René Platjouw
Het was slechts één weekend in de maand juni dat in het Nederland Openluchtmuseum een Amsterdams twee-assig tramstel rondreed. “Blauwe wagen” 464 met grootbordes bijwagen 776 draaiden tot veler begeestering hun rondjes. Maar ook de pas gerestaureerde Haagse 274 en de Amsterdamse railreiniger Rr3 werden op de baan gezet voor fotografen en liefhebbers. Natuurlijk ontbraken ook de Rotterdamse vierassers niet en het pronkstuk van het NOM, de replica van een Arnhemse tram, de GETA 76. Tijdens dit weekeinde heeft René zijn nieuwe digitale videocamera uitgeprobeerd en kwam hij thuis met ruim een uur aan film. Na de pauze neemt hij U mee naar Wenen, waar in 2014 het vernieuwde trammuseum feestelijk werd geopend. De enorme drukte in de hallen kon ontvlucht worden met een vijftal combinaties die een pendeldienst naar de Ring onderhielden. Langs de lijn lopend zien we deze tramstellen voorbij komen, telkens op een andere locatie. Onder andere deed ook de KSW motorwagen dienst waarvan hieronder een plaatje.
21 maart 2016 Trams in België
door Bert van Raaij
Brusselse trams in het heden en verleden en een kijkje in de SRN-schatkamer in Amersfoort. Deze avond beginnen we met de MIVB, de Brusselse stadstram. Tot in de jaren 60 bezat Brussel een zeer omvangrijk tramnet, dat alle stadswijken bediende. Vanaf de jaren 70 werd het tramnet sterk ingekrompen, deels door het samenvoegen van tramlijnen en deels door het omzetten ervan in buslijnen. Ook ging een deel van het tramnet ondergronds: de pré-metrotunnels. Vanaf de jaren 80 werd deze “pré-metro” omgezet in een echte metro en verdwenen er een groot aantal tramtrajecten. Desondanks valt er ook nu nog veel te genieten op tramgebied. Weliswaar is de bovengrondse tram grotendeels uit het stadscentrum verbannen, daarbuiten kunnen er nog steeds lange tramritten gemaakt worden. Het uitgebreide net van buurttrams in de regio Brussel krijgt ook aandacht. De laatste trams verdwenen hier in 1978. Daarna maken we nog even een uitstapje naar de Ardennen, waar we de dieseltjes van de TTA en in Han bekijken. Als afsluiting van de avond bezoeken wij het archief van de SRN in Amersfoort. De nadruk zal hierbij vooral liggen op dia's van Nederlandse trams in de jaren 60.
18 april 2016 Grensgevallen in de Pyreneën
door Sjoerd Bekhof
De grens tussen Frankrijk en Spanje wordt gevormd door de Pyreneeën. Het gebied aan weerszijden daarvan is dun bevolkt en de mogelijkheden om door het gebergte de grens over te steken zijn beperkt. Momenteel zijn er drie spoorgrenzen in gebruik. In het westen tussen Hendaye (F) en Irun, waar treinen op drie spoorwijdten de grens over gaan. Smalspoor met de regionale Uskotreinen, normaalspoor voor de goederentreinen en de weinige reizigerstreinen die tot Irun doorrijden en het uit Spanje komende breedspoor. Als gevolg van de verder oostwaarts in gebruik genomen HSL zijn doorgaande treinen via Hendaye vervallen. Van de Franse lijn Dax – Toulouse takte in Pau een lijn naar het grensstation Canfranc in Spanje af. Voorbij Oloron is de spoorlijn deels opgebroken. In Canfranc komt een paar keer per dag een dieseltrein uit Huesca. Het ’Franse’ gedeelte in Canfranc is geheel verkommerd. In het ministaatje Andorra ontbreekt elk spoor van de vroegere spoorverbinding. Een station aan de SNCF-lijn van Toulouse naar La Tour de Carol herinnert hieraan. In La Tour begint de ‘Train jaune’, de gele SNCF smalspoorlijn naar Villefranche. Deze toeristische lijn loopt door de noordelijke Pyreneën; het beroemde hangviaduct slaan we natuurlijk niet over. De meest oostelijk gelegen grensovergang verbindt Frankrijk met Spanje via de stations Cerbère en Port Bou. Hier zien we twee Talgotreinen de overgang van normaal- op breedspoor lang rijden. De doorgaande reizigerstreinenFrankrijk – Spanje behoren hier tot het verleden.
LET OP !!! DE DERDE DINSDAG 16 MEI IS TWEEDE PINKSTERDAG !!! 23 mei 2016 Videoopnames uit Henegouwen en Blackpool
door Arthur Staal
3 x Z, - Zand, zomer en zee - De tram van Blackpool 25 jaar geleden. In de vroege zomer van 1990 bezocht Arthur Staal de Britse badplaats Blackpool op een stormachtige dag. Hoewel er tegenwoordig nog een redelijk aantal oudere trams in Blackpool te zien is, ging met de komst van de Bombardier lagevloertrams de sjeu er wel af. Vijfentwintig jaar geleden was dat beslist anders. In een vijftig minuten durende videofilm zien we wat er destijds aan tram- en busmaterieel reed. Rij mee met de tram naar Fleetwood en bezoek daarna uitgebreid de oude remise. - De laatste ritten op het oude net van Henegouwen Op 16 maart 1991 organiseerde de ASVI nog één maal een excursie met historisch materieel over het toen nog aanwezige buurttramnet in Henegouwen. Niet lang erna volgde de mokerslag voor vele lijnen in het laatste gebied waarin de ‘boerentram’ nog was blijven bestaan. Wat heden ten dage rest is het huidige metronet in Charleroi en de museumlijn rond Lobbes/Thuin. In een vijftig minuten durende videofilm staat Arthur Staal stil bij deze gedenkwaardige afscheidsrit.
