Adresinformatie en het Stelsel van Basisregistraties Semantiek als sleutel voor hergebruik

Adresinformatie en het Stelsel van Basisregistraties Semantiek als sleutel voor hergebruik Essence Fase 2 D1.2 Datum: Versie: Auteurs: Consortium:

24 mei 2012 1.0 Joop Kielema en Paul Oude Luttighuis (Essence Fase 2) Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap/Dienst Uitvoering On‐ derwijs, ICTU/Stelsel van Basisregistraties, Ordina, RuleManagement Group, Novay, TNO

Postbus 589, 7500 AN Enschede, +31 (0)53 485 0485 Colosseum 27, 7521 PV Enschede, http://www.essence‐project.nl

Dankbetuiging Dit werk is tot stand gekomen in het consortiumproject Essence Fase 2, waarin Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap/Dienst Uitvoering Onderwijs, ICTU/Stelsel van Basisregistraties, Ordina, RuleManagement Group, TNO en Novay samenwerken aan schaalbare oplossingen voor se‐ mantische interoperabiliteit. Het project is gefinancierd door bijdragen van Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap/Dienst Uitvoering Onder‐ wijs, ICTU/Stelsel van Basisregistraties, Ordina, RuleManagement Group en TNO. Onze bijzondere dank gaat uit naar allen die hebben deelgenomen aan de werkgroep die dit werk heeft begeleid:  Peter Jong (voorzitter,  Joris Wittenberg KvK Nederland) (Dienst Regelingen)  Marcel Rietdijk (ICTU/  Kees Hollestein Stelsel van Basisregistraties) (Belastingdienst)  René van den Assem (ICTU/  Lodewijk Jessen (Ministerie Stelsel van Basisregistraties) van Infrastructuur en Milieu)  Eking Salassa (CBS)  Marcel van Mackelenbergh (Belastingdienst)  Erik Goos (KvK Nederland)  Mariette Lokin  Frans Rijkers (Ministerie van Financiën) (Agentschap BPR/ICTU)  Martha Dijkstra (CJIB)  Gerald Groot Roessink (DUO)  Remco Siegerist (UWV)  Harro Spanninga (Ministerie  Rico Konen (CBS) van Infrastructuur en Milieu)  Jan van Grinsven (UWV)  Rudie Keizers (DUO) Een review van Elbert Raadsen (ICTU) heeft het document verder verbeterd. De Essence‐benadering is geïnspireerd op een vernieuwend basisidee van Pieter Wisse: contextuele verbijzondering. De ambitie van Essence is om dit basisidee overdraagbaar en toepasbaar te maken en in te bedden in de praktijk, door middel van open publiek‐private samenwerking. Wisse exploi‐ teert zijn vinding zelf onder de merknaam Metapattern en schreef erover in zijn boek uit 2000: Metapattern: Context and time in information models. De Creative Commons Naamsvermelding‐Niet‐commercieel 3.0 Nederland Licentie is van toepassing op dit werk. Ga naar http://creativecommons.org/licenses/by‐nc/3.0/nl/ of stuur een brief naar Creative Commons, 171 Second Street, Suite 300, San Francisco, California, 94105, VS om deze licentie te bekijken.

Adresinformatie en het Stelsel van Basisregistraties

iii

Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

Het Stelsel: vraag en aanbod .................................................................................... 1 Semantiek als kritieke factor ........................................................................................... 1 Het Stelsel als vraag‐en‐aanbodproces ............................................................................ 1 Dit werk ............................................................................................................................ 2 Hergebruik van adresinformatie ...................................................................................... 2 Aanpak ............................................................................................................................. 3 Opzet van het rapport ..................................................................................................... 3

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.7.1 2.7.2 2.7.3 2.7.4 2.7.5 2.8 2.9

Adressen bezien vanuit hun context ......................................................................... 5 Adres en adresseringssystematiek .................................................................................. 5 Ruimte .............................................................................................................................. 6 Aanwezigheid ................................................................................................................... 7 Aanwezige ........................................................................................................................ 8 Locatiebepaler ................................................................................................................. 8 Intermezzo ....................................................................................................................... 9 Gebruiksdoelen van adresinformatie ............................................................................ 10 Ontmoetingsadres ......................................................................................................... 10 Overdrachtsadres .......................................................................................................... 11 Normadres ..................................................................................................................... 11 Associatie‐adres ............................................................................................................. 11 Slotwoord ....................................................................................................................... 11 Definities ........................................................................................................................ 13 Overzicht over het model .............................................................................................. 13

3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

Inventarisatie en observaties .................................................................................. 15 Inventarisatie ................................................................................................................. 15 Gebruiksdoel .................................................................................................................. 16 Normadressen ............................................................................................................... 16 Ontmoetingsadressen .................................................................................................... 16 Overdrachtsadressen ..................................................................................................... 17 Ruimte ............................................................................................................................ 17 Aanwezigheid ................................................................................................................. 17 Aanwezige ...................................................................................................................... 18 Locatiebepaler ............................................................................................................... 18 Adresseringssystematiek ............................................................................................... 18

4 4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.2.5 4.2.6 4.2.7

Checklist voor adreshergebruik ............................................................................... 19 Een semantische checklist ............................................................................................. 19 Voorbeeld ...................................................................................................................... 22 Ruimte ............................................................................................................................ 23 Aanwezigheid ................................................................................................................. 23 Aanwezigen .................................................................................................................... 24 Locatiebepalers .............................................................................................................. 24 Adresseringssystematiek ............................................................................................... 24 Doelen ............................................................................................................................ 25 Samengevat ................................................................................................................... 25

5 5.1

Adresaanbod van vier basisregistraties ................................................................... 27 Afbakening ..................................................................................................................... 27

iv


5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4 5.3.5 5.3.6 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.5 5.6

Vier basisregistraties ...................................................................................................... 27 Alleen geografisch gebonden adressen ......................................................................... 27 Mate van detail .............................................................................................................. 28 Bronnen ......................................................................................................................... 28 Semantisch en logisch .................................................................................................... 29 Terminologie .................................................................................................................. 29 Definities ........................................................................................................................ 29 Locaties en adressen ...................................................................................................... 30 BAG ................................................................................................................................ 31 GBA ................................................................................................................................ 32 BRK ................................................................................................................................. 33 NHR ................................................................................................................................ 34 Opmerkingen ................................................................................................................. 34 Essence‐model ............................................................................................................... 35 Aanwezigheid en aanwezigen ........................................................................................ 41 BAG ................................................................................................................................ 41 GBA ................................................................................................................................ 41 BRK ................................................................................................................................. 41 NHR ................................................................................................................................ 42 Locatiebepalers .............................................................................................................. 42 Gebruiksdoelen .............................................................................................................. 42

6 6.1 6.2 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.3.4

Conclusies en adviezen ............................................................................................ 45 Conclusies ...................................................................................................................... 45 Adviezen ........................................................................................................................ 46 Discussie ......................................................................................................................... 47 Geografische oriëntatie ................................................................................................. 47 Soorten aanwezigheid ................................................................................................... 47 Locatiebepalers .............................................................................................................. 48 Gebruiksdoelen .............................................................................................................. 49

A ‐ A.1 A.2

Inventarisatie van adresbegrippen .......................................................................... 51 Inventarisatie ................................................................................................................. 51 Associatieadressen ........................................................................................................ 64

Samenvatting In het najaar van 2011 en het voorjaar van 2012 is in het kader van het project Essence Fase 2 werk uitgevoerd voor het Stelsel van Basisregistraties, onder aansturing van daarbij betrokken ICTU‐medewerkers. Het werk wil het Stelsel van Basisregistraties, vanuit het perspectief van zijn afnemers, grip geven op verschillen en overeenkomsten in betekenis van allerlei adresinformatie in en om het Stelsel. Dit document is de neer‐ slag van dat werk. Het beschrijft de inhoud en totstandkoming van een conceptueel informatiemodel voor adresinformatie en een drietal toepassingen van dat model:  een inventarisatie van soorten adressen die spelen in afnemersprocessen,  een checklist, met voorbeeld, waarmee specifieke vraag en aanbod van adres‐ informatie met elkaar kunnen worden geconfronteerd, om zo te bepalen in hoeverre het betreffende aanbod herbruikbaar is voor de betreffende vraag;  een samenhangende karakterisering van het adresinformatie‐aanbod van BAG, GBA, NHR en BRK.


1

1

Het Stelsel: vraag en aanbod De Nederlandse overheid werkt aan een stelsel van basisregistraties, waarin uitvoer‐ ders van publieke taken grootschalig informatie delen over personen, gebouwen, voer‐ tuigen, inkomens, en andere onderwerpen waaraan een gezamenlijke informatiebe‐ hoefte bestaat. Sinds 2000 wordt aan het Stelsel van Basisregistraties gewerkt; daarbij is het nodige bereikt. Sinds enige jaren maakt deze ambitie deel uit van het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E‐overheid. Vanaf 2011 voert de Program‐ maraad Stelsel Basisregistraties de regie over de ontwikkeling.

1.1

Semantiek als kritieke factor Aan deze ambitie kleven omvangrijke politieke, juridische, organisatorische en techni‐ sche uitdagingen, maar ook kritieke semantische uitdagingen. Het Stelsel wordt voor het leeuwendeel opgebouwd uit reeds bestaande registraties. Door deze registraties als basisregistraties te gebruiken wordt hun gebruiksgebied enorm opgeschaald. Dat betekent dat informatie uit een basisregistratie gebruikt moet gaan worden voor veel meer doeleinden dan voorzien bij de ontwikkeling van de registratie. In specifieke processen hebben gegevens echter vaak een net iets andere betekenis. Zulke verschillen ontstaan bijvoorbeeld doordat in wet‐ en regelgeving verschillende definities worden gebruikt. Het Burgerlijk Wetboek hanteert bijvoorbeeld eigen defini‐ ties van woonplaats, die anders zijn dan de definitie in het GBA/BAG. Doordat gegevens in een andere gebruikscontext gebruikt worden kunnen er dus se‐ mantische verschillen ontstaan. Veel uitvoeringsorganisaties houden daarom (ook) eigen gegevens bij. Dit zijn vaak gegevens die semantisch “lijken op” authentieke ge‐ gevens, maar toch nodig of bruikbaar zijn vanwege het semantische verschil.

1.2

Het Stelsel als vraag‐en‐aanbodproces Het Stelsel van Basisregistraties levert authentieke gegevens aan afnemers. In het ka‐ der van ons werk beschouwen we dit als een vraag‐en‐aanbodproces waarin bronhou‐ ders betekenisvolle en bruikbare gegevens aanbieden aan de afnemende uitvoerders, om aan de vraag naar informatie te voldoen. Dit perspectief heeft twee belangrijke implicaties. 1. Er ontstaat ruimte om de scope en betekenis van gedeelde informatie niet bij voorbaat te beperken tot het aanbod van de basisregistraties. Naast dat aan‐ bod, wordt zo ook de (informatie)vraag van afnemers onderwerp van gesprek. Dit schept een dienstverleningsperspectief op het Stelsel, zonder dat daarmee wordt geïmpliceerd dat de basisregistraties zomaar alles moeten bieden wat afnemers van hen verlangen. 2. Het aanbieden van informatie aan andere organisaties is niet bij voorbaat voorbehouden aan de huidige basisregistraties. Omdat de informatievraag van afnemers onderwerp van gesprek wordt, kan ook blijken dat er een gezamen‐ lijke behoefte is die momenteel niet door een basisregistratie wordt vervuld. De vraag of een bestaande basisregistratie deze behoefte zou moeten vervul‐ len, is een kwestie van later orde.

2


1.3

Dit werk

Afnemers en bronhouders optimaal te laten presteren in zo’n vraag‐en‐aanbodproces vraagt, gezien het belang van betekenis van de gedeelde gegevens, om:  geordend semantisch inzicht in de verschillende gebruikscontexten van infor‐ matie bij afnemers van het stelsel van basisregistraties (de vraag naar ver‐ schillende vormen van informatie);  geordend semantisch inzicht in het aanbod van informatie binnen het voor‐ ziene stelsel van basisregistraties;  een verbinding tussen de gebruikscontexten en het aanbod, waarin duidelijk wordt welke (delen van) gebruikscontexten bediend worden door welk(e de‐ len van het) aanbod. Zulk inzicht is nodig als onderbouwing voor eventuele maatregelen inzake semantische standaardisatie, harmonisatie of aanpassing van (het stelsel van) basisregistraties. Het inzicht zorgt ervoor dat zulke maatregelen een precieze onderbouwing krijgen en de effecten van dit soort maatregelen preciezer kunnen worden ingeschat. Bovendien kunnen afnemers met dat overzicht beter inschatten of en in hoeverre zij informatie uit basisregistraties kunnen hergebruiken. Dat bevordert de kwaliteit en het tempo waarmee de beleidsdoelstellingen achter het Stelsel worden gerealiseerd.

1.4

Hergebruik van adresinformatie In dit rapport onderzoeken we de mogelijkheden van hergebruik van een specifieke soort informatie: adresinformatie. Aan de aanbodzijde van het stelsel wordt het leeu‐ wendeel van adresinformatie aangeboden door het vierluik BAG, GBA, NHR en BRK. Adresinformatie dient een verscheidenheid aan doelen, waaronder inzicht in feitelijk verblijf, correspondentie, domicilie, wonen, vestiging van een bedrijf of plaatsbepaling. De huidige praktijk is dat overal nog adresinformatie wordt bijgehouden. Hierbij is nog onduidelijk in welke mate er semantische verschillen zijn tussen de verschillende adresbegrippen en dus in hoeverre deze semantische verschillen verdere uitwisseling van adresinformatie belemmeren. Door middel van een praktijkverkenning willen wij een geordend overzicht maken van de semantische overeenkomsten en verschillen tussen de gebruikte adresbegrippen en dit toepassen voor  het bieden van een gezamenlijk semantisch kader voor adresinformatie, waarop iedereen zijn eigen specifieke adresbegrippen kan afbeelden;.  het bevorderen van het effectief aansluiten op basisregistraties inzake adres‐ informatie, vanuit gebruikersperspectief;  het identificeren van (nieuwe) kansen voor hergebruik van adresinformatie;  mogelijke adviezen voor de harmonisatie van zekere aspecten van adresin‐ formatie of zekere manieren van gebruik van adresinformatie


1.5

3

Aanpak Het onderzoek is uitgevoerd door medewerkers van Essence, begeleid door een werk‐ groep van vertegenwoordigers van negen organisaties:  Peter Jong (voorzitter, KvK Nederland)  Marcel Rietdijk (ICTU/Stelsel van Basisregistraties)  René van den Assem (ICTU/ Stelsel van Basisregistraties)  Eking Salassa (CBS)  Erik Goos (KvK Nederland)  Frans Rijkers (Agentschap BPR/ICTU)  Gerald Groot Roessink (DUO)  Harro Spanninga (Ministerie van Infrastructuur en Milieu)  Jan van Grinsven (UWV)  Joris Wittenberg (Dienst Regelingen)  Kees Hollestein (Belastingdienst)  Lodewijk Jessen (Ministerie van Infrastructuur en Milieu)  Marcel van Mackelenbergh (Belastingdienst)  Mariette Lokin (Ministerie van Financiën)  Martha Dijkstra (CJIB)  Remco Siegerist (UWV)  Rico Konen (CBS)  Rudie Keizers (DUO) Dankzij deze werkgroep konden de onderzoekers beschikken over een keur aan kennis over de adresinformatie die aan de orde is bij uitvoerders en in de basisregistraties BAG, GBA en NHR. Door de werkgroep is o.a. een inventarisatie gemaakt van de adresbegrippen die aan de orde zijn in de organisaties die zij vertegenwoordigen. Deze inventarisatie is gebruikt als ruw materiaal om de verschillende begrippen te kunnen ordenen en vergelijken. In vier sessies zijn de resultaten van dit ordeningsproces besproken. De stappen in het proces, zoals besproken in de werkgroepen waren: 1. inventarisatie behoeften vraag en aanbod, verkenning van de problematiek; 2. bespreken van eerste bevindingen n.a.v. inventarisatie adresbegrippen; 3. bespreken van voorlopige conclusies; 4. bespreken van aanbevelingen en opzet van het eindrapport.

1.6

Opzet van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft een semantisch model, op basis waarvan overeenkomsten en verschillen tussen adresbegrippen kunnen worden vastgesteld. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de denk‐ en notatiewijze van Essence. We zullen in dit rapport niet uit‐ wijden over de precieze inhoud van die denk‐ en notatiewijze. We beperken ons ertoe op te merken dat in Essence de context van een begrip een doorslaggevende rol speelt bij het begrijpen ervan. Het identificeren en bespreken van die context is daarmee doorslaggevend voor het begrijpen van informatie en dus voor het hergebruik ervan. Voor alle extra informatie over Essence zij verwezen naar de Essence‐website1. 1

www.essence‐project.nl

4


Dit adresmodel wordt vervolgens op drie manieren toegepast:  als ordeningskader voor de adresbegrippen die door de werkgroep zijn geïn‐ ventariseerd. De inventarisatie is opgenomen in Bijlage A en wordt besproken in Hoofdstuk 3.  als basis voor een checklist waarmee semantische overeenkomsten en ver‐ schillen in adresbegrippen systematisch kunnen worden onderzocht. Hiermee kan een potentiële afnemer ontdekken of er in het Stelsel voor hem herbruik‐ bare adresinformatie beschikbaar is. Dit staat besproken in Hoofdstuk 4.  als kader voor het karakteriseren van het aanbod van adresinformatie in vier hoofdrolspelers binnen het stelsel: BAG, GBA, NHR en BRK. Hoofdstuk 5, ten slotte, trekt conclusies en doet aanbevelingen over optimaal herge‐ bruik van adresinformatie in het Stelsel van Basisregistraties. §1

Het Stelsel als vraag en aanbod

een casus

§2

Adresinformatie bezien vanuit context basis voor

§3

Inventarisatie en observaties

§4

Checklist voor adreshergebruik

§6

Adviezen en conclusies

§5

Aanbod van BAG, GBA, NHR en BRK

Figuur 1. De hoofdstukken en hun samenhang.

5


2

Adressen bezien vanuit hun context Bij de afbakening en ordening van adresbegrippen willen we ons niet bij voorbaat be‐ perken tot het (huidige) aanbod van de basisregistraties, noch tot het (huidige) gebruik van adresinformatie bij afnemers van basisregistraties. Hoe belangrijk deze ook mogen zijn, zij zijn per definitie specifiek en tijdelijk. In plaats daarvan zoeken we naar een meer intrinsieke en algemene afbakening en ordening van adresbegrippen.

2.1

Adres en adresseringssystematiek We kiezen voor de volgende definitie. Een adres is een naam van een locatie. Deze definitie is erg breed, maar geeft al wel enige houvast. Gebruikers van adressen hebben de bedoeling om ermee naar een locatie te wijzen. Dat doen ze door een naam van die locatie te gebruiken. Een adres is dus niet een locatie, maar een naam daarvan. Voorbeelden van adressen zijn:  “[email protected]”, een naam van een e‐mailaccount;  “Kast 35, plank 3”, een naam van een archieflocatie;  “Ortolaan 34a, Kwetternest‐Zuid”, een naam van een woonhuis;  “NL91ABNA0417164300”, een (IBAN‐)naam van een bankrekening. Voor adressen hebben we een systematiek nodig die aan locaties een naam geeft. Ver‐ schillende systematieken kunnen verschillende namen geven aan dezelfde locaties. Hierdoor kan een locatie verschillende adressen krijgen. Om een adres (als naam) te begrijpen, moeten we dus die systematiek kennen2. Bepalend is dat de naam geïnter‐ preteerd kan worden als een verwijzing naar een locatie. De adresseringssystematiek (bijvoorbeeld postcode, huisnummer of coördinaten) geeft aan hoe dat werkt. Een adresseringssystematiek is een wijze waarop aan locaties namen worden gegeven. Essence noteert dit als in Figuur 23.

Figuur 2. Adres, locatie en adresseringssystematiek.

2

Overigens kan een naam van alles zijn: een rijtje letters, maar ook cijfers of welke andere symbolen dan ook maar. 3 Voor een inhoudelijke introductie in Essence en haar modellen zij verwezen naar www.essence‐project.nl. We zullen in dit rapport geen uitgebreide Essence‐introductie geven. Om toch enige grip te krijgen op hoe deze figuur gelezen kan worden, hierbij enige varianten:  Door een bepaalde adresseringssystematiek worden aan een locatie adressen toegekend.  In het licht van een bepaalde adresseringssystematiek, krijgt een locatie adressen als eigenschap.  Locaties krijgen van een bepaalde adresseringssystematiek een of meer adressen toegekend.  Elke adresseringssystematiek heeft de functie aan zekere locaties adressen toe te kennen. Voor Essence bestaat er op semantisch niveau geen wezenlijk verschil tussen deze varianten.

6


2.2

Ruimte

Maar wat is een locatie? De eerste neiging is wellicht om te denken aan een plaats op aarde. Maar dat is een beperkte opvatting van het locatiebegrip. Bijvoorbeeld e‐mail‐ adressen zouden we hiermee uitsluiten, en ook archiefkasten, vliegtuigen en bankre‐ keningen. We willen een te smalle opvatting van locatie (en dus van adres) willen voor‐ komen. Daarom kiezen we voor een locatiebegrip, dat alles moet kunnen betekenen waar iets of iemand aanwezig kan zijn. Een locatie is een eenheid van ruimte. Dat wil zeggen dat, vanuit een bepaalde ruimte (het aardoppervlak, een archiefruimte, een vliegtuigvloot, het World‐Wide Web, …) iets als een locatie kan worden aangewe‐ zen. Wat als locatie wordt gezien geven we in handen van een of ander ruimtebegrip. We kunnen bijvoorbeeld denken aan de ruimte van alle schepen. Die ruimte zal dus elk schip als locatie aanwijzen. Dat opent de mogelijk voor datgene (of diegene) die zich in die ruimte beweegt, om zich op zo’n schip te bevinden. Omdat een ruimte aanwijst wat als locatie doorgaat, kunnen we de relatie tussen ruimte en locatie ook als volgt opschrijven. Een ruimte is een hoeveelheid locaties. Een ruimte kan de aarde zijn, of het Nederlands grondgebied, maar ook de verzame‐ ling van alle archiefkasten. Het adres van een dossier kan een verwijzing zijn naar de archiefkast waarin dit dossier zich bevindt. Alleen archiefkasten kunnen dit soort adressen (verwijzingen naar locaties) hebben. Het adres van het dossier verwijst naar de archiefkast en niet naar de locatie van de archiefkast zelf. Het verplaatsen van de archiefkast heeft dus geen invloed op het adres, dat verwijst immers alleen naar de kast. Het adres van de archiefkast zelf verandert wel als de kast verplaatst wordt. Wat de ruimte is waarbinnen een locatie zich bevindt is tijdsafhankelijk: als het Neder‐ lands grondgebied wijzigt,dan wijzigt de ruimte. Een adres dat een locatie aanwijst dat zich niet meer op het Nederlands grondgebied bevindt, valt dan buiten de ruimte. Alle begrippen hebben een historie en hebben dus een begin en eindwaarde. In Essence kunnen we dan Figuur 2 uitbreiden tot Figuur 3.

Figuur 3. Ruimte.

Merk op dat we adresseringssystematiek onder ruimte hebben gehangen. Immers, een adresseringssystematiek kan alleen bestaan bij een ruimte die de locaties aanwijst die door die adresseringssystematiek een naam krijgen.

7


2.3

Aanwezigheid Met adresinformatie willen we kunnen uitdrukken waar iets of iemand zich in een be‐ paalde ruimte ophoudt. Daarover kunnen we echter niets zeggen als we niet weten om welk soort ophouden het gaat. Bijvoorbeeld, de vraag Waar werk je? krijgt vaak een ander antwoord dan Waar woon je? Dat komt doordat werken en wonen twee manieren zijn van zich ergens ophouden. En daarom is werkadres iets anders dan woonadres. Zich in een ruimte ophouden zullen we aanwezigheid noemen. Er zijn dan allerlei ver‐ schillende soorten aanwezigheid. Ergens wonen, ergens opgeslagen zijn, ergens ver‐ blijven, ergens verzorgd worden, ergens e‐mail afhandelen, ergens facturen afhande‐ len, het zijn allemaal speciale vormen van aanwezigheid. Aanwezigheid houdt altijd een rol in, dat wil zeggen een deelname aan een activiteit. Als wonen zo’n rol is, is ergens wonen een soort aanwezigheid. Een ingewikkelder voorbeeld: als opslaan een activiteit is, is opgeslagen zijn een rol, ergens opgeslagen zijn een aanwezigheid, die zich op een opslaglocatie afspeelt, die als naam een opslag‐ adres kan hebben gekregen. We willen niet bij voorbaat beperken welke vorm van aanwezigheid aan de orde is. In plaats daarvan wil we wel expliciet kunnen benoemen om welke manier iets of iemand in een ruimte aanwezig is. Aanwezigheid is een rol (deelname aan een activiteit) in een ruimte. Specifieke adresbegrippen kenmerken zich dus vaak niet alleen door de ruimte die aan de orde is, maar vooral ook door het soort aanwezigheid waarvan in die ruimte sprake is. We breiden het model uit Figuur 3 aldus uit tot het model van Figuur 4.

ruimte

iets

rol

aanwezigheid

adresseringssystematiek

locatie

adres

Figuur 4. Aanwezigheid.

8


2.4

Aanwezige

Omdat we nu over aanwezigheid kunnen spreken, zijn we ook voorbereid om over aanwezigen te gaan spreken. Dat is nodig, omdat aanwezigen uiteindelijk datgene of diegene zijn die we van een adres willen voorzien. Uiteindelijk wordt een (of het) aan‐ wezige geadresseerd. Een aanwezige is iets dat, of iemand die, aanwezigheid heeft. In plaats van het gekunstelde aanwezigheid hebben kunnen we ook spreken over aan‐ wezig zijn. We breiden Figuur 4 uit tot Figuur 5.

ruimte

iets

rol

aanwezigheid

adresseringssystematiek

locatie

adres

aanwezige

Figuur 5. Aanwezige.

Merk op dat we ook aanwezige zien als een verbijzondering van iets, net als locatie. Dit geeft aan dat er geen vooropgestelde scheiding is tussen locaties en aanwezigen. Wat in het ene geval als locatie kan optreden, kan in het andere als aanwezige optreden. Neem bijvoorbeeld de al besproken archiefkast. Een archiefkast kan dienst doen als locatie (voor dossiers), maar een archiefkast kan natuurlijk zelf ook aanwezig zijn in (bijvoorbeeld) een gebouw. Zo kunnen locaties “gestapeld” worden.

2.5

Locatiebepaler Nu we de begrippen hebben voor (1) diegene die of datgene wat aanwezig is (aanwe‐ zige) en (2) daar waar de aanwezigheid zich afspeelt (locatie), kunnen we die twee aan elkaar gaan verbinden. Daarvoor hebben we iets nodig dat die locatie vaststelt. Dit noemen we de locatiebepaler. Een locatiebepaler stelt voor een aanwezige in een ruimte vast op welke locatie in de betreffende ruimte deze aanwezige aanwezig is. Dat vaststellen kan op allerlei manieren gebeuren. De locatiebepaler kan zich bijvoor‐ beeld baseren op materiële waarneming: locaties bezoeken om aldaar al dan niet vast te stellen dat de aanwezige feitelijk de bedoelde soort aanwezigheid vertoont. Het kan ook zijn dat de locatiebepaler vertrouwt op een verklaring van de aanwezige zelf of van een derde. Het komt ook voor dat de locatiebepaler de locatie kunstmatig bepaalt, op basis van andere informatie.


9

Hoe dan ook, de locatiebepaler koppelt een aanwezige aan een locatie. Maar dan hebben we nog geen adres. Zoals we in paragraaf 2.1 zagen hebben we een adresse‐ ringssystematiek nodig om te weten welk adres bij de bepaalde locatie hoort. We ge‐ bruiken dus een door een adresseringsystematiek aangewezen adres als naam voor de bepaalde locatie. Zo krijgen we ook het adres van de aanwezige. Zie Figuur 6.

Figuur 6. Geadresseerde en locatiebepaler.

Merk op dat we ook het begrip geadresseerde hebben opgenomen in het model. Een geadresseerde is de aanwezige vanuit het perspectief van een adres dat aan die aanwezige is toegekend.

2.6

Intermezzo Hierboven zijn vijf aspecten van adresbegrippen de revue gepasseerd. Elk van die as‐ pecten is doorslaggevend voor de betekenis van een adres. Het zijn:  ruimte  aanwezigheid  aanwezige (geadresseerde)  locatiebepaler  adresseringssystematiek

10


Al deze vijf aspecten hadden we nodig om uiteindelijk te kunnen gaan spreken over een adres van een aanwezige. Dag mag omslachtig lijken, maar om bepaald adresin‐ formatie te begrijpen moeten we ons rekenschap geven van deze aspecten. Zij zitten in de context van het adresbegrip. Omdat context bepalend is voor de betekenis van (adres)informatie, kunnen we zeggen:  andere ruimte, ander adresbegrip;  andere aanwezigheid, ander adresbegrip;  andere soort aanwezige, ander adresbegrip;  andere adresseringssystematiek, ander adresbegrip;  andere locatiebepaler, ander adresbegrip. In het model is deze contextwerking als volgt zichtbaar: vanuit adres van aanwezige naar boven lopend komen we onvermijdelijk deze vijf aspecten tegen. Overigens, als adresbegrippen op bepaalde aspecten verschillend zijn, kunnen ze desalniettemin op andere aspecten overeenkomen. Verschil in betekenis impliceert niet onverenigbaarheid. Verschillen in ruimte kunnen wellicht worden overbrugd door ruimtes te combineren; verschillen in soorten aanwezigen idem dito. Verschillen in adresseringssystematiek kunnen wellicht worden overbrugd door één ervan als basis te kiezen en de andere eraan te relateren (omrekenen).

2.7

Gebruiksdoelen van adresinformatie Op basis van het overzicht van de geïnventariseerde adresbegrippen hebben wij een aantal doelen geformuleerd waarvoor een adresbegrip wordt gebruikt. Elk aanbod van adresinformatie wordt “getekend” door keuzes op de vijf contextcate‐ gorieën die hierboven zijn besproken. De vraag is vervolgens op welke manier adresin‐ formatie gebruikt kan worden. Het aantal mogelijke gebruiksprocessen van adresin‐ formatie is oneindig groot en oneindig gevarieerd. Toch onderkennen we minstens drie stereotype manieren van adresgebruik:  ontmoetingsadressen  overdrachtsadressen  normadressen Let wel: deze termen staan voor soorten adresgebruik. Dat wil zeggen dat aan een adres, los van het bedrijfsproces waarin het gebruikt wordt, niet gezien kan worden welke van deze soorten het betreft. Om dat te kunnen zien moeten we het bedrijfs‐ proces kennen, dat wil zeggen, de doelen die het bedrijfsproces nastreeft met het ge‐ bruik van het adres. Dit zal expliciet gemaakt worden in het model van Figuur 8.

2.7.1

Ontmoetingsadres Als een adres, in een proces, wordt gebruikt als ontmoetingsadres, dan gaat het in dat proces erom het of de geadresseerde fysiek tegen te komen, aan te treffen, op de lo‐ catie die door het adres wordt aangewezen. Inspecties zullen ontmoetingsadressen hebben, omdat zij de mogelijkheid willen hebben het geïnspecteerde met eigen ogen te aanschouwen. Handhavers zullen ontmoetingsadressen hebben, om de mogelijk‐ heid te hebben de objecten of subjecten van handhaving te kunnen aanspreken of aanhouden. Cruciaal voor dit adresgebruik is dat het soort aanwezigheid dat hoort bij het gebruikte adres past bij dit doel; het moet dus gaan om een bepaalde manier van fysiek verblijven of vestigen.


11

2.7.2

Overdrachtsadres Als een adres, in een proces, wordt gebruikt als overdrachtsadres, dan gaat het in dat proces erom op de door het adres aangewezen locatie iets over te dragen aan de of het geadresseerde. Dat zal vaak informatie zijn, maar kan ook een fysiek goed zijn (af‐ levering) of een betaling. Hiervoor is in bepaalde gevallen een ontmoetingsadres te hergebruiken. Immers, als geadresseerde op een adres bezocht kan worden, dan kan daar ook een overdracht plaatsvinden. Het is echter ook mogelijk om een apart over‐ drachtsadres voor deze doeleinden te gebruiken.

2.7.3

Normadres Als een adres wordt gebruikt als normadres, dan is het adres in dat proces een bepa‐ lende factor in een beslissing. Dat is typisch aan de orde in fiscale omgevingen, waar een Nederlands adres doorslaggevend is voor belastingplicht. Maar ook in sociale wet‐ geving en onderwijswetgeving (studiebeurzen) speelt dit een rol. In deze vorm van adresgebruik worden vaak bijzonder hoge eisen gesteld aan de kwaliteit en de beteke‐ nis van de gebruikte adresinformatie. Er zijn immers beslissingen van afhankelijk. Juist bij normadressen kunnen kleine betekenisverschillen grote gevolgen hebben. Daarom is bijvoorbeeld fiscale wetgeving erg expliciet over de evidentie; juist daar is materiële werkelijkheid (en soms adresfictie4) expliciet als de evidentie voor adresinformatie vastgesteld.

2.7.4

Associatie‐adres Tijdens het werk voor de werkgroep is ook nog een vierde vorm van adresgebruik be‐ sproken, namelijk het zogenaamde associatie‐adres. Als een adres, in een proces, wordt gebruikt als associatie‐adres, dan is de adresinformatie een tussenstap bij het creëren van andere informatie. Mochten bijvoorbeeld twee geadresseerden verkeren op hetzelfde adres, dan kan dat iets zeggen over de relatie tussen de twee geadres‐ seerden. Ook kan adresinformatie worden gebruikt in combinatie met andere informa‐ tie om meer zekerheid te krijgen over de identiteit van een geadresseerde, bijvoor‐ beeld bij een kennismaking aan een balie. Besloten is echter om deze vorm van adres‐ gebruik buiten beschouwing laten.

2.7.5

Slotwoord De gebruiksdoelen van adresinformatie zijn verschillend. Maar dat wil niet zeggen dat de adresinformatie die voor verschillende doelen gebruikt wordt niet soms hetzelfde kan zijn. We zagen al dat ontmoetingsadressen regelmatig ook gebruikt kunnen wor‐ den als overdrachtsadressen. Ontmoetingsadressen kunnen in sommige gevallen ook gebruikt worden als normadressen. Ook deze gebruiksdoelen kunnen we in het Essence‐model opnemen. Daarbij gaan we er allereerst van uit dat er bedrijfsprocessen zijn die de behoefte hebben om te adres‐ seren, dat wil zeggen, om te spreken over een soort aanwezigheid en de aanwezigen te willen plaatsen, voor een bepaald doel. De soorten doelen die we hierboven be‐ spraken kunnen we elk apart opnemen in het model. Zie Figuur 7. We laten voor het overzicht de rest van het model even weg.

4

Bij adresfictie wordt een adres kunstmatig bepaald op basis van andere informatie.

12


Figuur 7. Adresseringsdoelen.

Vanuit die doelen kunnen we nu naar adressen van aanwezigen kijken en op die ma‐ nier drie verschijningsvormen zien (Figuur 8). bedrijfsproces

aanwezigheid

adressering

adressering om te ontmoeten

adressering om over te dragen

adressering als norm

adres van aanwezige

ontm.adres van aanwezige

overdrachtsadres van aanwezige

normadres van aanwezige

Figuur 8. Adressen voor doelen.


2.8

13

Definities In Tabel 1 sommen we de definities op die we hierboven hebben geïntroduceerd. TERM DEFINITIE aanwezige iets dat, of iemand die, aanwezigheid heeft aanwezigheid rol (deelname aan een activiteit) in een ruimte adres naam van een locatie adresserings‐ wijze waarop aan locaties namen worden gegeven systematiek aanwezige vanuit het perspectief van een adres dat aan die geadresseerde aanwezige is toegekend locatie eenheid van ruimte datgene dat vaststelt op welke locatie (in een ruimte) een locatiebepaler aanwezige aanwezig is. normadres adres dat gebruikt wordt als factor in een beslissing of besluit adres dat gebruikt wordt om het of de geadresseerde fysiek ontmoetingsadres tegen te komen adres, dat gebruikt wordt om een locatie aan te wijzen waar overdrachtsadres iets kan worden overgedragen aan het of de geadresseerde ruimte hoeveelheid locaties Tabel 1. Definities.

2.9

Overzicht over het model In figuur 9 hebben we de totale plaat weergegeven, waarbij we gebieden in het model een kleur en een naam hebben gegeven. Alle concepten die vooralsnog geen context hadden gekregen zijn nu aan de horizon (de dikke lijn bovenaan) gehangen. Het resulterende model is zeer algemeen. Vanwege de gemaakte modelleerkeuzes is het toepasbaar voor erg veel verschillende adresbegrippen, ook voor adressen die (vooralsnog) niet door een basisregistraties worden aangeboden. Die breedte volgt vooral uit de keuze die we gemaakt hebben om het Stelsel van Basisregistraties te be‐ naderen vanuit (ook) de adresbehoeften aan afnemerszijde. Die behoefte is, zo blijkt, enorm divers. Het is heel goed mogelijk om alle specifieke adresbegrippen (van afnemers en aanbie‐ ders) in het model op te nemen, als verbijzondering van de huidige algemene concep‐ ten. Voor de vier basisregistraties BAG, GBA, NHR en BRK wordt hiermee een start ge‐ maakt in Hoofdstuk 5.

14


Figuur 9. Overzicht over het model.


3

Inventarisatie en observaties

3.1

Inventarisatie

15

Het in dit rapport beschreven werk is begeleid door een werkgroep. Als één van hun bijdragen hebben de leden van de werkgroep in hun eigen organisaties geïnventari‐ seerd welke adresbegrippen daar aan de orde zijn. De verzamelde adresbegrippen zijn opgenomen in bijlage A van dit rapport. Deze bijlage bevat een overzicht van adresbe‐ grippen die in gebruik zijn bij:  vijf uitvoeringsorganisaties (Belastingdienst, UWV, DUO, CJIB, Dienst Regelin‐ gen);  het CBS;  drie bronhouders van basisadministraties (namelijk de GBA, de NHR en de BAG). Deze adresbegrippen zijn geordend volgens de categorieën die in hoofdstuk 2 zijn be‐ noemd, te weten:  gebruiksdoel  ruimte  soort aanwezigheid  soort aanwezige  adresseringssystematiek.  locatiebepaler. In het maken van de tabel is zo veel mogelijk naar volledigheid gestreefd, maar deze kan niet worden geclaimd. Bovendien is de invulling ruw. Menige beschrijving verdient uiteindelijk nadere aanscherping. Voor een gedetailleerdere analyse, waarbij boven‐ dien regelmatig wetsteksten nauwgezet moeten worden geraadpleegd, was in het ka‐ der van dit werk geen ruimte. Toch ontstaat wel degelijk een overzichtsbeeld, dat we in dit hoofdstuk zullen bespreken. In totaal zijn 87 adresbegrippen geïnventariseerd. Alle cijfers in dit hoofdstuk hebben betrekking op aantallen begrippen en niet op de volumes waarin deze begrippen in de praktijk voorkomen. Het is dus principieel moge‐ lijk dat een bepaalde adressoort in de inventarisatie is opgenomen, maar dat er van dat adressoort slechts één voorkomen bestaat. Zulke gevalstellingen kunnen belangrijk zijn in het inschatten van het belang van zo’n specifieke soort en dus van het belang van de afwijking die dat soort vertoont ten opzichte van andere soorten adressen. Een zeldzame adressoort zou aldus als uitzondering kunnen worden gekwalificeerd. Overi‐ gens zou daaruit nog niet zo maar mogen worden geconcludeerd dat een zeldzame adressoort afgeschaft zou kunnen worden. Daarvoor zou immers niet de kwantiteit moeten tellen, maar het effect: wat zijn de gevolgen van het afschaffen voor kosten, risico’s en effectiviteit van de taakuitvoering? Hoe dan ook, in het kader van dit rapport zijn er geen gevalstellingen uitgevoerd. Voorbeelden van gevalstellingen bij adressoorten zijn te vinden in een onderzoek van Deloitte en Zenc5. 5

Deloitte en Zenc, De GBA als basisregistratie ― Onderzoek naar het gebruik van de GBA. In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, 15 november 2011. Zie bladzij 22 van dat rapport.

16


3.2

Gebruiksdoel

Alle genoemde gebruiksdoelen zijn ruimschoots vertegenwoordigd in de inventarisa‐ tie6:  normadressen (18)  ontmoetingsadressen (24)  overdrachtsadressen (41) Normadressen concentreren zich bij drie organisaties: Belastingdienst, UWV en DUO, omdat zij (o.a.) adresinformatie gebruiken voor (financiële) beslissingen. Ontmoe‐ tingsadressen en overdrachtsadressen komen breder voor. Associatieadressen zijn vooral bij het CBS aan de orde, vanwege de rol van adresinformatie in het opstellen van statistieken. 3.2.1

Normadressen Omdat normadressen een rol spelen bij beslissingen, luistert de precieze definitie vaak nauw, vooral op de categorieën aanwezigheid en locatiebepaler. Wat voor de ene be‐ slissing als wonen doorgaat hoeft dat voor de andere bijvoorbeeld nog niet. Vooral bij de Belastingdienst is er sprake van een vrij breed palet aan locatiebepalers bij norm‐ adressen (opgave, fictie, materiële werkelijkheid en (basis)registratie). Dit zorgt ervoor dat bij normadressen de kans betrekkelijk klein is dat adresinformatie uit de GBA of de NHR één‐op‐één als normadres kan doorgaan. Wel is menigmaal het GBA‐woonadres een aanwijzing voor wat het normadres is. Zie bijvoorbeeld de normale verblijfplaats, die we in paragraaf 4.2 behandelen. Verschillen (bij normadressen) tussen soorten aanwezigheid en de locatiebepaler vloeien in het algemeen voort uit wet‐ en regelgeving. Mocht de ambitie zijn om voor normadressen het gebruik van de GBA en de NHR te vergroten, dan zouden twee har‐ monisatiemaatregelen op het eerste gezicht het meest aan groei van hergebruik bij‐ dragen, namelijk:  het harmoniseren van de soorten aanwezigheid;  het harmoniseren van de locatiebepalers. Beide mogelijke maatregelen hebben echter een belangrijke, en mogelijk ongewenste, impact op de uitkomsten (en dus de kwaliteit) van de beslissingen en de positie van de betrokkene waarover wordt besloten. Zonder een juridische impactanalyse zijn derge‐ lijke maatregelen dus niet aan te bevelen.

3.2.2

Ontmoetingsadressen Ook de geïnventariseerde soorten ontmoetingsadressen zijn behoorlijk divers, op‐ nieuw vooral op de categorieën aanwezigheid en locatiebepaler. Eigen opgave is het meest populair als locatiebepaler. Daarbij is het overigens wel zo dat iemand ook be‐ wijsstukken in sommige gevallen moet overhandigen. Zo gebruiken het GBA en het NHR bewijsstukken om vast te stellen of iemand inderdaad op het opgegeven adres woont, of gevestigd is. Organisaties die fysieke controle en handhaving tot hun taak hebben (zoals vooral de inspecties) kunnen bovendien een fijnmaziger behoefte hebben in het identificeren van locaties. Hun ruimte is gedetailleerder. De Onderwijsinspectie, bijvoorbeeld, zal 6

Samen met de 16 associatieadressen tellen de deeltotalen op tot 99, ruim meer dan het eerder genoemde 87. Dat komt doordat menig adres voor meerdere doeleinden wordt gebruikt.


17

niet alleen willen weten waar “de school” is, maar ook de gymzaal of een specifieke praktijklocatie. Deze mate van detail wordt niet bij voorbaat gedekt door de ruimtes die door GBA en NHR worden opgespannen. 3.2.3

Overdrachtsadressen Overdrachtsadressen zijn de meest voorkomende categorie (op gebruiksdoel). In het Stelsel van Basisregistraties is in het hergebruik daarvan nog niet voorzien. Correspon‐ dentie‐adressen hebben hierin verreweg het grootste aandeel, hoewel ook bankreke‐ ningnummers en afleveradressen voorkomen. Binnen de correspondentie‐adressen zijn (papieren) postadressen het populairst, maar ook e‐mailadressen komen voor7. Correspondentie‐adressen kunnen wisselen in de aard van de correspondentie8.

3.3

Ruimte Zoals verwacht mocht worden, is het Nederlandse grondgebied, ingedeeld in gemeen‐ ten, woonplaatsen, et cetera, de meest voorkomende ruimte, conform de BAG‐ruimte. In afwijking daarvan:  is voor de Belastingdienst menigmaal zo’n gedetailleerde ruimte niet aan de orde, maar volstaat het te spreken over (het grondgebied van) Nederland: als de aanwezigheid zich in Nederland voltrekt, valt het onder de Nederlandse Be‐ lastingplicht.  is voor fysieke controle menigmaal behoefte aan nog meer detail (zie para‐ graaf 3.2);  is er een enkele keer behoefte aan locaties die niet gebonden zijn aan het aardoppervlak, zoals schepen (voor de Belastingdienst en DUO);  is er ook behoefte aan niet‐Nederlandse adressen.

3.4

Aanwezigheid De soorten aanwezigheid vallen uiteen in een aantal groepen  wonen, verblijven, vestigen, et cetera  activiteiten ontplooien (werken, onderneming voeren, …)  een formele relatie hebben (huren, als thuishaven hebben, eigenaar zijn van perceel, verblijfsobject)  in ontvangst nemen en afhandelen (correspondentie, …) De eerste drie soorten aanwezigheid spelen vooral bij norm‐ en ontmoetingsadressen, de laatste bij overdrachtsadressen. We bespraken in paragraaf 3.2 al dat er voor norm‐ en ontmoetingsadressen behoor‐ lijk wat diversiteit is in de precieze soort aanwezigheid. Dat gaat vooral op voor de eer‐ ste soort aanwezigheid (wonen, verblijven, et cetera). De tweede soort (activiteiten ontplooien) vertrouwt voor een belangrijk deel op opgave door de betrokkenen zelf, of door materiële waarneming. Voor de derde soort (een formele relatie hebben), lijkt raadpleging van een specifiek register (scheepvaartregister voor thuishavens) of over‐ legging van specifieke stukken (huurcontract) voor de hand te liggen als locatiebepaler.

7

Ondanks dat de Berichtenbox niet is meegenomen in de inventarisatie. Correspondentie wordt soms ook naar een gemachtigde gestuurd. Om deze relatie te modelleren, moet eerst de relatie tussen een persoon en de gemachtigde gemodelleerd worden. 8

18


3.5

Aanwezige

Binnen de geïnventariseerde adressoorten nemen natuurlijke personen en rechtsper‐ sonen nemen het grootste aandeel voor hun rekening. Een enkele keer kan het ook iets anders dan een (natuurlijk of rechts)persoon zijn, zoals een schip, goederen of een gebouw. Zoals het Essence‐model al liet zien gaat aanwezigheid vooraf aan aanwezige. Oftewel, een specifiek soort aanwezigheid legt vaak beperkingen op aan het soort aanwezige. Wonen doen mensen, werken doen mensen, niet gebouwen, et cetera.

3.6

Locatiebepaler Er komen vier soorten locatiebepalers voor:  uit (basis)registratie, het adres uit de basisregistratie wordt gebruik om een adres vast te stellen  door opgave van betrokkene;  op basis van materiële werkelijkheid,  door fictie. Van locatiefictie is sprake als een geldende locatie kunstmatig wordt bepaald op basis van andere informatie. Hiervan is vooral sprake in fiscale wetgeving, in twee verschij‐ ningsvormen: woonplaatsfictie9 en vestigingsplaatsfictie10. Vooral bij normadressen en ontmoetingsadressen voor fysieke controle zijn deze ver‐ schillen belangrijk. Zij kunnen menigmaal ook niet zomaar over elkaar gelegd worden. Verschillen in locatiebepaler zorgen voor verschillen in betekenis (en dus gebruik) van de adresinformatie. Menigmaal zal het wel voorkomen dat adresinformatie (van dezelfde persoon bijvoor‐ beeld) uit verschillende bronnen (locatiebepalers) naast elkaar wordt gelegd (verifica‐ tie, zoals door het CJIB). Het zij duidelijk dat dat alleen kan als de adressen op andere contextcategorieën overeenkomen, vooral op soort aanwezigheid. Bijvoorbeeld, als de Belastingdienst in de materiële werkelijkheid zou waarnemen dat een zekere persoon ergens anders woont dan de GBA aangeeft, is het gevaarlijk om zomaar te verwachten dat de GBA (via terugmelding of anderszins) zijn informatie hierop zou moeten aan‐ passen. Vooral is de vraag of de notie van wonen die de Belastingdienst in dit geval hanteerde dezelfde is als de GBA hanteert.

3.7

Adresseringssystematiek Zoals uit het Essence‐model valt te lezen, horen adresseringssystematieken bij ruim‐ tes. Variëteit in adresseringssystematieken wordt dus allereerst bepaald door variëteit in ruimte (zie paragraaf 3.3). Immers, een zelfde ruimte kan met verschillende adresse‐ ringssystematieken benoemd worden, dus hoe meer verschillende ruimtes hoe meer meer adresseringssystematieken. In de gemaakte inventarisatie is daarbovenop geen extra variëteit aangetroffen, dat wil zeggen, geen voorbeelden van dezelfde ruimtes met verschillende adresseringssystematieken. 9

Zie bijvoorbeeld de Wet Inkomstenbelasting 2001, artikel 2.2. Zie bijvoorbeeld http://www.liveincuracao.com/?p=1551 .

10


4

19

Checklist voor adreshergebruik Het werk in deze adrescasus moet optimaal hergebruik van adresinformatie in het ka‐ der van het Stelsel van Basisregistraties bevorderen. Als uitgangspunt nemen we daar‐ bij dat een louter aanbod‐gestuurde bevordering van het hergebruik van informatie te weinig rekening houdt met de vraagzijde. In plaats daarvan zou in het Stelsel vraag en aanbod van (adres)informatie bij elkaar moeten worden gebracht vanuit een precies begrip van de betekenis van de gevraagde en van de aangeboden (adres)informatie. Op basis daarvan kan bepaald worden in welke mate de door de basisregistraties aan‐ geboden informatie bruikbaar is in een bedrijfsproces bij een afnemer. Deze vraag kan een ingewikkelder antwoord krijgen dan alleen ja of nee. Het kan ook zijn dat de ge‐ vraagde adresinformatie qua betekenis iets afwijkt van de aangeboden informatie. In zulke gevallen zijn er meerdere mogelijkheden, die ook in combinatie kunnen voorko‐ men:  slechts een deel van de aangeboden adresgegevens worden hergebruikt;  de afnemer wijzigt zijn informatiebehoefte (door zijn bedrijfsproces en –taal aan te passen);  de aanbieder wijzigt zijn informatie‐aanbod. Welke (combinatie van) maatregelen aan de orde zijn, is altijd een kwestie van een afweging op maat. Voor de houders van basisregistraties zal de laatste optie alleen verdedigbaar zijn als meerdere afnemers dezelfde informatiebehoefte hebben.

4.1

Een semantische checklist Op basis van het in hoofdstuk 2 uiteengezette semantische model van adresinformatie is een instrument te maken waarmee afnemers op een precieze en gestructureerde manier kunnen bepalen in hoeverre hun (adres)informatiebehoefte wordt bediend door het aanbod in het Stelsel. Dat instrument zullen we een semantische checklist noemen11. Daarvoor is het allereerst nodig dat al het aanbod van adresinformatie in het Stelsel semantisch gekarakteriseerd wordt langs de lijnen van het semantische model. In hoofdstuk wordt hiervoor een aanzet gedaan. Verder is het nodig om ook de (adres)informatiebehoefte van afnemers in termen van het model te beschrijven. Dit is vooralsnog niet in modelvorm gedaan, maar in de vorm van de bedoelde spreadsheet.

11

Naar een idee van Joris Wittenberg van Dienst Regelingen. Hij gebruikte de term wizard in plaats van checklist.

20


Als zowel de vraag als het aanbod in deze termen is gekenschetst, is het mogelijk een goede semantische vergelijking te maken. Omdat betekenis wordt bepaald door de context, komt die vergelijking erop neer dat één voor één de contextcategorieën wor‐ den afgelopen en vergeleken. Dat wil zeggen:  Past de ruimte die aan de orde is in het gevraagde adresbegrip bij die van een aangeboden adresbegrip?  Past het soort aanwezigheid dat aan de orde is in het gevraagde adresbegrip bij dat van een aangeboden adresbegrip?  Past de soort aanwezige die aan de orde is in het gevraagde adresbegrip bij die van een aangeboden adresbegrip?  Past de locatiebepaler die aan de orde is in het gevraagde adresbegrip bij die van een aangeboden adresbegrip?  Past de adresseringssystematiek die aan de orde is in het gevraagde adresbe‐ grip bij die van een aangeboden adresbegrip?  Past het gebruiksdoel dat aan de orde is in het gevraagde adresbegrip bij dat van een aangeboden adresbegrip? Welbeschouwd wordt op deze manier het probleem verplaatst. Immers, om uit te vin‐ den of twee adresbegrippen bij elkaar passen, moeten we nu uitzoeken of twee ruim‐ tes bij elkaar passen, en twee soorten aanwezigheid, enzovoorts. Om die vragen op te lossen, zouden we weer nieuwe checklists kunnen maken, op basis van dezelfde werkwijze. Dat zullen we hier niet doen. Toch kan de vergelijking tussen bijvoorbeeld twee soorten aanwezigen best ingewik‐ keld worden. Stel bijvoorbeeld dat het aangeboden adresbegrip van toepassing is op ingezetenen en het gevraagde op belastingplichtigen, dan is de vraag naar de relatie tussen die twee best gecompliceerd. Die relatie is er echter wel degelijk, zodat er on‐ danks dit verschil wellicht best (op onderdelen) sprake van hergebruik kan zijn, name‐ lijk (maximaal) voor diegenen die tegelijk ingezetene en belastingplichtige zijn. We schrijven maximaal, omdat op andere punten de herbruikbaarheid nog verder beperkt kan worden. De werking van de checklist zal dus gebaseerd zijn op vergelijking van de gevraagde adresinformatie met elk van de in het Stelsel beschikbare aangeboden soorten adres‐ informatie. We gaan er even van uit dat dit aanbod passend beschreven staat in een semantische catalogus. Daarbij worden steeds stapsgewijs de contextaspecten van adresinformatie met elkaar vergeleken, zodanig dat:  bij een 100% match het volgende contextaspect wordt genomen;  bij slechts een gedeeltelijk match wordt gekeken of dat geschikt is voor ge‐ deeltelijk hergebruik;  bij een negatief antwoord daarop het aanbod niet bij de vraag wordt geacht te passen;  bij een positief antwoord daarop de stap naar het volgende aspect wordt ge‐ zet. In Figuur 10 staat de semantische checklist voor adresinformatie weergegeven.


21

Figuur 10. Semantische checklist voor adresinformatie.

22


We hebben deze checklist (aan het eind) bovendien de functie gegeven om twee za‐ ken bij te houden.  Als er geen (volledige) match is, wordt dit als openstaande behoefte geregi‐ streerd, zodat er een basis is om na te denken over evolutie van het Stelsel en harmonisatie van adresbegrippen;  Als er wel een (al dan niet gehele) match is en deze tot hergebruik leidt, wordt dit geregistreerd als onderdeel van een overzicht van informatiestromen in het i‐overheidsveld.

4.2

Voorbeeld We illustreren de werking van de checklist aan de hand van een voorbeeld, waarbij we een adresbegrip bij een afnemer semantisch vergelijken met een adresbegrip van een basisregistratie. Voor beide putten we uit de inventarisatie die we in hoofdstuk 3 be‐ schreven. Als afnemer kiezen we de Douane, met haar normale verblijfplaats als adresbegrip. Dit adresbegrip wordt gebruikt in het proces voor verlening van vrijstellingen: maatrege‐ len die beogen goederen vrij te stellen van rechten bij invoer en belastingen. De vraag die we onszelf stellen is of en in hoeverre voor de normale verblijfplaats hergebruik gemaakt kan worden van het woonadres van de GBA. In documentatie van de Douane12 staat het volgende. Onder normale of gewone verblijfplaats wordt verstaan de plaats waar een persoon het permanente centrum heeft van zijn persoonlijke en be‐ roepsmatige belangen. Als de normale verblijfplaats niet aan de hand van de persoonlijke en beroepsmatige belangen kan worden vastgesteld, wordt voorrang gegeven aan de persoonlijke bindingen. Bij de beoorde‐ ling van de vraag waar een persoon zijn persoonlijke bindingen heeft, moeten alle omstandigheden in onderling verband en samenhang in aanmerking worden genomen. (Hof van Justitie, zaken C‐297/89; 23 april 1991 en C‐262/99; 12 juli 2001 en Hoge Raad, zaak 36.579; 20 december 2002) "Persoonlijke bindingen" kunnen onder andere tot uiting komen in: a. de plaats waar het gezin, het samenlevingsverband, de kinderen, de familie en/of de overige persoonlijke relaties verblijven; b. de tijd die aan het gezin, het samenlevingsverband, de kinderen, de familie en/of de overige persoonlijke relaties wordt besteed; c. maatschappelijke en andere sociale bindingen (zoals culturele acti‐ viteiten, verenigingsleven, sportclubs, functies in besturen); d. het ingeschreven zijn in een bevolkingsregister; e. het hebben van een vaste woning, al dan niet in eigendom; f. het hebben van een vast inkomen uit arbeid en/of overige bronnen; g. de nationaliteit. De belanghebbende moet het bewijs leveren van de normale verblijf‐ plaats. Dit kan bijvoorbeeld met een legitimatiebewijs zoals een paspoort, maar ook met elk ander officieel bescheid zoals een verklaring van het 12

http://www.douane.nl/bibliotheek/handboeken/handboek_douane/hd_24‐00‐00.html#P34_2970


23

gemeentebestuur waar de belanghebbende buiten Nederland staat inge‐ schreven. Verder mag de belanghebbende alle bescheiden overleggen om de normale verblijfplaats te kunnen aantonen, denk hierbij aan koop‐ en huurcontracten, lidmaatschappen, loongegevens etc. Voor personen die hun beroepsmatige en persoonlijke bindingen niet in één land hebben, zijn, om dubbele heffing of algehele vrijstelling van be‐ lasting te voorkomen, de volgende regels vastgesteld: a. Een persoon die zijn beroepsmatige bindingen niet in hetzelfde land heeft als waarin hij zijn persoonlijke bindingen heeft, wordt geacht zijn normale verblijfplaats te hebben in het land waar hij zijn persoonlijke bin‐ dingen heeft, mits hij daar op geregelde tijden naar terugkeert. Het begrip "op geregelde tijden terugkeren" is niet nader omschreven. Bij de beoordeling of aan deze voorwaarde wordt voldaan, moet u bedenken dat dit afhankelijk is van de geografische ligging van het land waar de be‐ langhebbende zijn persoonlijke bindingen heeft. In ieder geval moet be‐ langhebbende enkele malen per kalenderjaar terugkeren. 4.2.1

Ruimte Allereerst valt op dat in de definitie hierboven de ruimte die wordt bestreken door normale verblijfplaats niet scherp gedefinieerd staat. Wel valt op te maken dat het om een plaats op het aardoppervlak gaat. Ook het GBA‐woonadres bestrijkt een ruimte op het aardoppervlak. Er spelen echter waarschijnlijk ook twee belangrijke verschillen:  Er is enige kans dat het bij een normale verblijfplaats volstaat om te weten om welke staat het gaat of, om precies te zijn, om het grondgebied van welke staat. De letterlijke definitie hierboven biedt op dit punt echter geen zeker‐ heid. Het GBA‐woonadres bestrijkt in elk geval een fijnmazigere ruimte, tot op het niveau van huisnummers.  Daar komt bij dat een normale verblijfplaats zich ook buiten Nederland kan bevinden, terwijl GBA‐woonadres zich altijd op Nederlands grondgebied be‐ vinden. Mochten deze verschillen tussen normale verblijfplaats en GBA‐woonadres inderdaad zo liggen, dan betekent dit dat het GBA‐woonadres hooguit in zoverre herbruikbaar is voor de normale verblijfplaats dat een geldend GBA‐woonadres zou kunnen aanduiden dat de normale verblijfplaats Nederland is. In hoeverre dat ook echt zo is, hangt echter af van de volgende contexten.

4.2.2

Aanwezigheid Zonder de exacte definitie te bespreken van wonen, zoals bedoeld in GBA‐woonadres, kan zonder meer gezegd worden dat het een flink ander soort aanwezigheid betreft dan het normale verblijven dat wordt bedoeld in normale verblijfplaats. Zo spelen in normaal verblijven ook beroepsmatige bindingen een rol, naast persoonlijke bindin‐

24


gen. En die persoonlijke bindingen strekken zich, naar het zich laat aanzien, verder uit dan alleen wonen, hoewel de persoonlijke binding onder punt a. erg lijkt op wonen13. Daarnaast wordt onder de persoonlijke bindingen ook (onder d.) begrepen: het inge‐ schreven zijn in een bevolkingsregister. Omdat we ervan mogen uitgaan dat de GBA als bevolkingsregister geldt, kan een inschrijving in de GBA inderdaad dienst doen als een aanwijzing dat de normale verblijfplaats Nederland is. Maar, strikt gezien doet het GBA‐woonadres er dan niet meer toe; het gaat immers slechts om de inschrijving. Samenvattend kunnen we stellen dat op dit aspect de relatie is dat een GBA‐woon‐ adres erop kan wijzen dat de normale verblijfplaats Nederland is. 4.2.3

Aanwezigen In de definitie van normale verblijfplaats wordt de aanwezige als persoon betiteld. Zonder daarvoor formele aanwijzingen te hebben, gaan we ervan uit dat het daarbij om natuurlijke persoon gaat. Ook hier is er een belangrijk verschil met het GBA‐woonadres. Immers de aanwezige is (voor de GBA) een GBA‐ingeschrevene. We zullen dat begrip hier niet uitdiepen14. Ook al is dat een verbijzondering van natuurlijk persoon, het is niet hetzelfde. Dat wil zeggen dat het hergebruik van GBA‐woonadres voor normale verblijfplaats al‐ leen mogelijk is voor zover het om GBA‐ingeschreven gaat.

4.2.4

Locatiebepalers Voor normale verblijfplaats is de locatiebepaler anders dan voor GBA‐woonadres. Bij de eerste is het altijd de belanghebbende die het bewijs moet leveren. Dat is waar‐ schijnlijk zo omdat die belanghebbende, zoals de term al aangeeft, zelf een duidelijk belang heeft bij het verschaffen van zulk bewijs. Er kan immers een vrijstelling uit voortvloeien. Inschrijving in de GBA gebeurt inschrijving op andere gronden. Of en hoe er bij GBA‐inschrijving (en aangifte van verhuizing) evidentie moet worden overlegd dat het betreffende adres inderdaad het woonadres van betreffende persoon is (ge‐ worden), laten we hier in het midden. Immers, zoals we in paragraaf 4.2.4 al zagen is in de definitie van normale verblijf‐ plaats al bepaald dat een inschrijving in de GBA op zichzelf als aanwijzing kan gelden.

4.2.5

Adresseringssystematiek Over de adresseringssystematiek kunnen we kort zijn, vanwege wat we in paragraaf 4.2.1 al beschreven. Omdat de ruimte die wordt bestreken door normale verblijfplaats niet scherp is beschreven, is het ook niet mogelijk precies te zijn over de adresserings‐ systematiek. Niet voor niets hangt in het Essence‐model (Figuur 9) adresseringssyste‐ matiek onder ruimte. 13

De definitie van woonadres in de Wet GBA (http://wetten.overheid.nl/BWBR0006723/geldigheidsdatum_09‐03‐2012) luidt: a. het adres waar betrokkene woont, waaronder begrepen het adres van een woning die zich in een voer‐ tuig of vaartuig bevindt, indien het voertuig of vaartuig een vaste stand‐ of ligplaats heeft, of, indien be‐ trokkene op meer dan één adres woont, het adres waar hij naar redelijke verwachting gedurende een half jaar de meeste malen zal overnachten; b. het adres waar, bij het ontbreken van een adres als bedoeld onder a, betrokkene naar redelijke verwach‐ ting gedurende drie maanden ten minste twee derden van de tijd zal overnachten; 14 Zie hiervoor de Wet GBA, Hoofdstuk 2, Afdeling 1, § 1 (art. 24‐33).


25

Toch zullen we voor het in paragraaf 2.2 beschreven hergebruik van GBA‐woonadres voor normale verblijfplaats het op zijn minst erover eens moeten worden dat Neder‐ land (of een ander woord of symbool daarvoor) staat voor een normale verblijfplaats die wordt geïmpliceerd door een bepaald GBA‐woonadres. 4.2.6

Doelen Het gebruik van normale verblijfplaats in het proces voor het verlenen van vrijstelling is een voorbeeld van een normadres: de adresinformatie is een criterium in een beslis‐ sing, namelijk om al dan niet de betreffende vrijstelling te verlenen. Ook de gegevens in de GBA, waaronder het GBA‐woonadres, zijn doelgebonden. Dat is onvermijdelijk. In de Wet GBA (art. 3, lid 1) staat dat het doel is om “de afnemers te voorzien van de in artikel 34 bedoelde algemene gegevens, voor zover deze gegevens noodzakelijk zijn voor de vervulling van de taken van de afnemers”. In artikel 34 wordt inderdaad ook het GBA‐woonadres genoemd. Deze tekst geeft geen houvast voor een goede vergelijking tussen doelen, omdat het niet spreekt over de doelen waarvoor de gegevens worden verzameld. Het is onmogelijk om gegevens te verzamelen voor on‐ bekende doelen. De frase “voor zover …” laat het slechts aan de afnemers om de ge‐ schiktheid te bepalen, maar dat is lastig als niet duidelijk is met welke doelen de gege‐ vens zijn verzameld. Voor enkele GBA‐gegevens (burgerlijke staat en nationaliteit) wordt bovendien (in art. 36, resp. 43) gesteld dat zij ook voor bewijsvoeringsdoeleinden kunnen gelden. Maar daar het GBA‐woonadres valt daar niet onder. Toch is er wel degelijk houvast voor het hergebruik van GBA‐woonadres voor normale verblijfplaats, opnieuw omdat de definitie van normale verblijfplaats daar letter gewag van maakt. Dat is vooral belangrijk omdat het hier om een normadres gaat. Het letter‐ lijk benoemen van het hergebruik in definitie aan de gebruikerszijde is, vooral bij nor‐ madressen, de kortste en meest zekere manier om het hergebruik ook qua doelstelling te rechtvaardigen.

4.2.7

Samengevat Gegevens de besproken definities van normale verblijfplaats en GBA‐woonadres is hergebruik mogelijk voor zover de aanwezige een GBA‐ingeschrevene is. In dat geval is het GBA‐woonadres een aanwijzing voor het mogelijke feit dat de normale verblijf‐ plaats Nederland is. Dat betekent dat er voor een volledige bepaling van normale verblijfplaats (veel) meer informatie nodig is, die uit andere, al dan niet elektronische, bronnen zou moeten worden betrokken. Voor niet‐ingeschrevenen moet zelfs al die informatie van elders komen.

26



5

27

Adresaanbod van vier basisregistraties15 Dit hoofdstuk biedt een semantische karakterisering van het aanbod van adresinfor‐ matie van vier basisregistraties. Daarmee kunnen potentiële afnemers van adresinfor‐ matie uit het Stelsel van Basisregistraties nauwgezet bepalen in hoeverre dit adresin‐ formatie‐aanbod bruikbaar is in hun processen. Bovendien zal de karakterisering licht werpen op de onderlinge samenhang tussen deze vier basisregistraties, op het gebied van adresinformatie.

5.1

Afbakening

5.1.1

Vier basisregistraties Het betreft de volgende vier basisregistraties:  de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG)  de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA)  het Nieuw Handelsregister (NHR)  de Basisregistratie Kadaster (BRK) Deze basisregistraties zullen worden beschouwd in hun actuele staat. Dat betekent on‐ der andere dat we nog spreken over de GBA en niet over de Basisregistratie Personen (BRP), waarnaar de GBA beoogd wordt te evolueren. Ook betekent dit dat de onder‐ linge koppeling tussen deze basisregistraties, ook op het gebied van adresinformatie, vooralsnog slechts gedeeltelijk tot stand is gebracht. Dat zal ook blijken uit de semanti‐ sche analyse in dit hoofdstuk.

5.1.2

Alleen geografisch gebonden adressen We beperken ons in deze analyse tot die adressen die een geografische context heb‐ ben. In vooral het NHR is ook sprake van bijvoorbeeld e‐mailadressen. Het adresmodel uit Hoofdstuk 2 is zonder meer geschikt om ook deze adressen uit te drukken. De ana‐ lyse in dit hoofdstuk is echter bedoeld om het huidige aanbod van vier basisregistraties te beschrijven die worden gezien als een kern van het hele stelsel. De overgrote na‐ druk in die kern ligt op een geografische context van adressen, zelfs waar het om cor‐ respondentie‐adressen gaat. Die geografische oriëntatie is overigens op zichzelf een overweging waard; we zullen erop terugkomen in paragraaf 6.3.

15

Dit hoofdstuk is toegevoegd op verzoek van de opdrachtgever, nadat de laatste werkgroepbijeenkomst had plaatsgevonden. Dat betekent dat dit hoofdstuk niet is besproken in de werkgroep. Dit betekent ook dat de gemaakte analyse op onderdelen nog zeker vatbaar zal zijn voor opmerkingen.

28


5.1.3

Mate van detail In dit hoofdstuk is de analyse van het aanbod niet volledig uitgewerkt. De volgende beperkingen gelden.  Voor het aspect locatie is de semantische analyse in detail uitgewerkt tot in een Essence‐model. De locatie‐begrippen uit de BAG zijn semantisch het verst uitgewerkt. Omdat de GBA al gekoppeld is met de BAG is daarmee hetzelfde semantische detail ook voor de GBA beschikbaar. De BRK en het NHR zijn nog niet (volledig) gekoppeld aan de BAG, zodat hun locatiebegrippen een eigen analyse verdienen. Die is in dit hoofdstuk slechts beperkt uitgevoerd.  Voor de aspecten aanwezigheid en aanwezigen is de semantische analyse ook gedetailleerd, maar zonder uiteindelijke weergave in een Essence‐model.  Voor de aspecten locatiebepaler en gebruiksdoel is de semantische analyse tekstueel en op hoofdlijnen.

5.2

Bronnen

Voor het werk in dit hoofdstuk zijn drie soorten bronnen gebruikt:  de wetten die over de vier genoemde basisregistraties gelden;  de logische objectstructuren uit de catalogi van de vier basisregistraties;  de definities van begrippen die in deze catalogi zijn opgenomen. Bij de wetten gaat het om respectievelijk:  de Wet basisregistratiess adressen en gebouwen16  de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens17  de Handelsregisterwet 200718  de Kadasterwet19 Bij de catalogi gaat het om:  de catalogus van de BAG20  de catalogus van de GBA21  de catalogus van de NHR22,23  de catalogus van de BRK24

16

kortweg wet‐BAG, http://wetten.overheid.nl/BWBR0023466/geldigheidsdatum_27‐04‐2012 kortweg wet‐GBA, http://wetten.overheid.nl/BWBR0006723/geldigheidsdatum_27‐04‐2012 18 http://wetten.overheid.nl/BWBR0021777/geldigheidsdatum_27‐04‐2012 19 http://wetten.overheid.nl/BWBR0004541/geldigheidsdatum_27‐04‐2012 20 https://catalogus.stelselcatalogus.nl/StelselCatalogus/WAStelselcatalogus/basisregistratiecatalogi_algeme ne_specificaties/basisregistratie_catalogi/AdressenEnGebouwen 21 https://catalogus.stelselcatalogus.nl/StelselCatalogus/WAStelselcatalogus/basisregistratiecatalogi_algeme ne_specificaties/basisregistratie_catalogi/GBAPersonen 22 https://catalogus.stelselcatalogus.nl/StelselCatalogus/resource/Publicatie/2550%20PDF/Gegevenscatalogu s%20NHR%202.0.pdf 23 De auteurs zijn zich ervan bewust dat de gebruikte NHR‐catalogus achterloopt op de actuele NHR‐ implementatie, die al verder met de BAG is geïntegreerd dan de catalogus vermeldt. 24 http://www.kadaster.nl/IMKAD/documentatie/Modeldocumentatie‐IMKAD2.1.0‐20111122.pdf 17


29

5.2.1

Semantisch en logisch De informatiestructuren in deze catalogi zijn eerder logisch van aard dan semantisch. Zij zijn alle vier in object‐georiënteerde termen, waarbij het object‐georiënteerde den‐ ken bovendien voor alle vier de basisregistraties op een belangrijk andere wijze is toe‐ gepast. Voor zover we in deze semantische analyse gebruik hebben gemaakt van de object‐ structuren, is daarbij noodgedwongen geabstraheerd van die keuzes in de objectstruc‐ turen die niet zozeer voortvloeien uit de betekenis van de (adres)informatie, maar eerder uit overwegingen over hoe de registratie op een object‐georiënteerde wijze kan worden vormgegeven. Menige objectklasse uit een catalogus zal daarom niet als begrip in het semantische model vertegenwoordigd zijn. Andersom zullen in het se‐ mantische model nieuwe termen verschijnen, die nodig zijn om op stelselschaal een flexibele en open semantische samenhang te realiseren.

5.2.2

Terminologie Ook hebben we de vrijheid genomen om op een aantal plaatsen af te wijken van de namen die aan bepaalde objectklassen zijn gegeven. Dat hebben we vooral gedaan om ook een overzichtelijk gezamenlijk beeld van de vier basisregistraties te kunnen geven, op het gebied van adresinformatie. De vier basisregistraties gaan bijvoorbeeld uiteen‐ lopend om met de termen locatie en adres, die deels door elkaar worden gebruikt. In het semantische adresmodel dat we in dit rapport introduceerden in Hoofdstuk 2, wordt juist welbewust een onderscheid gemaakt tussen locatie en adres en wordt een precieze relatie tussen deze twee begrippen aangebracht: een adres is een naam van een locatie. Om deze semantische nauwkeurigheid niet te verliezen, willen we ook in dit hoofdstuk dit onderscheid scherp blijven maken.

5.2.3

Definities Naast de objectstructuren herbergen de catalogi ook definities van gebruikte termen, waarbij vaak wordt geput uit de genoemde wetten. Ook van deze definities hebben we gebruik gemaakt bij de semantische analyse. Niet alle definities waren echter even scherp. Vooral betekenisrelaties tussen termen willen semantisch nogal eens onduide‐ lijk blijven. Zo voegt het, bijvoorbeeld, weinig toe om te stellen dat een persoonsadres een adres van een persoon is, of een adres dat hoort bij een persoon. Achter dat van en hoort bij blijft allerlei wezenlijke betekenis verscholen, om te beginnen de aanwe‐ zigheid die we bespraken in paragraaf 2.3. Tot slot, ook wetten zijn niet altijd scherp in definities. Dat kan een bewuste keuze zijn, met het oog op het niet te zeer beperken van een goede rechtsgang. Voor een samen‐ hangende informatiehuishouding moet echter regelmatig een definitie worden aange‐ scherpt om de informatie een zinvolle betekenis te kunnen geven. In één van de ge‐ noemde wetten wordt bijvoorbeeld eenvoudigweg gesproken over het adres van een persoon, zonder (in deze wet) de term adres te definiëren of de aard van de relatie tussen de bedoelde persoon en het bedoelde adres te duiden.

30


5.3

Locaties en adressen

In het adresmodel uit Hoofdstuk 2 wordt allereerst:  een onderscheid gemaakt tussen locatie en adres;  het begrip ruimte aangewezen als de context die dingen als locatie aanwijst;  het begrip adresseringssystematiek aangewezen als de context die namen geeft aan locaties (oftewel adressen maakt). Voor het overzicht reproduceren we in het betreffende fragment van het adresmodel.

Figuur 11. Locatie en adres.

Daarom moeten we allereerst op zoek naar de locaties en adressen die een rol spelen in de vier genoemde basisregistraties. Daarbij is het bovendien belangrijk hoe het adresmodel omgaat met hiërarchisch opgebouwde locaties, zoals die vooral in de BAG aan de orde zijn: een nummeraanduiding ligt aan een openbare ruimte, die op zijn beurt in een woonplaats ligt, die op haar beurt binnen het grondgebied van een ge‐ meente ligt, dat op zijn beurt in het Nederlands grondgebied ligt, dat op zijn beurt bin‐ nen het Nederlands grondgebied ligt, dat op zijn beurt op het aardoppervlak is gele‐ gen. Het adresmodel gaat hiermee om door deze noties afwisselend de rol van locatie en aanwezige te laten spelen. Dus, voor een nummeraanduiding (beter: adresseerbaar object) is een woonplaats een locatie, voor een gemeentelijk grondgebied is een woonplaats een aanwezige. Dezelfde woonplaats, twee rollen.

31


5.3.1

BAG Met deze blik naar de BAG kijkend, herkennen we:  adresseerbare objecten die als locatie kunnen dienen voor aanwezigen die van belang zijn voor afnemers van de BAG;  adresseerbare objecten die op hun beurt aanwezig kunnen zijn op/aan een openbare ruimte en eventueel ook in een woonplaats;  adresseerbare objecten die, voor zover het verblijfsobjecten betreft, op hun beurt aanwezig kunnen zijn in panden25;  panden op hun beurt aanwezig zijn op het aardoppervlak;  openbare ruimtes die op hun beurt aanwezig zijn in een woonplaats;  woonplaatsen die op hun beurt aanwezig zijn in een gemeentelijk grondge‐ bied;  gemeentelijke grondgebieden die op hun beurt aanwezig zijn in het Neder‐ lands grondgebied;  het Nederlands grondgebied dat op zijn beurt aanwezig is op het aardopper‐ vlak. Voordat we dit in het Essence‐adresmodel onderbrengen tonen we deze stapeling op een andere manier in Figuur 12. Let wel, dit is geen Essence‐model, maar een sugges‐ tieve plaat die specifiek locatiestapeling wil uitdrukken en dus niet geschikt is voor al‐ gemene semantische structuren. De blokjes spelen tegelijkertijd de rol van locatie (waar een pijl binnenkomt) en van aanwezige (waar een pijl vertrekt). Het blokje rechtsonder geeft, als legenda, aan welke begrippen uit de BAG komen. De grijze kleur staat voor begrippen die niet expliciet in de BAG (of een andere basisregistratie) te‐ rugkomen, maar wel doorslaggevend zijn voor begrip van de andere termen. standplaats ligplaats verblijfsobject

openbare ruimte

woonplaats

pand

gemeentelijk grondgebied

Nederlands grondgebied BAG aardoppervlak

Figuur 12. Locatiestapeling in de BAG.

Mogelijk valt op dat we hier nummeraanduidingen niet hebben genoemd. Dat komt omdat, in de BAG, nummeraanduidingen niet de rol van locatie spelen, maar van adres. Indachtig de definitie “Een adres is een naam van een locatie.” is het adresseer‐ bare object de locatie en de nummeraanduiding de naam, oftewel het adres. In Figuur

25

Dat tussen verblijfsobjecten en panden een meer‐op‐meer‐relatie kan bestaan, doet hieraan niets af.

32


12 staan alleen locaties, geen adressen. Ook woonplaatsen hebben hun eigen naam; de woonplaats is de locatie, de woonplaatsnaam het adres. 5.3.2

GBA Recent is de koppeling tussen GBA en BAG tot stand gebracht. Dat betekent dat de GBA voor haar adressen, voor zover deze op het Nederlands grondgebied liggen, ge‐ bruik maakt van de BAG. Voor buitenlandse adressen is deze koppeling logischerwijs niet aangebracht, omdat de BAG hierin niet voorziet. Bovenop en naast de BAG‐locaties herkennen we in de GBA:  ingeschrevenen die aanwezig kunnen zijn op een adresseerbaar object;  ingeschrevenen die aanwezig kunnen zijn op een buitenlandse locatie;  buitenlandse locaties die aanwezig zijn op het aardoppervlak. Figuur 12 kan aldus eenvoudig worden uitgebreid tot Figuur 13. ingeschrevene

standplaats ligplaats verblijfsobject

openbare ruimte

buitenlandse locatie

woonplaats


pand


aardoppervlak

aardoppervlak

aardoppervlak

aardoppervlak aardoppervlak

GBA

Figuur 13. Locatiestapeling in BAG en GBA.

33


5.3.3

BRK We beschouwen vervolgens eerst de BRK, omdat deze, in tegenstelling tot de NHR, in haar model al een bescheiden koppeling met de BAG heeft aangebracht. In de BRK herkennen we:  natuurlijke personen, onroerende zaken en teboekgestelde zaken, die steeds aanwezig kunnen zijn op hetzij een adresseerbaar object (à la BAG), hetzij op een BKR‐specifieke binnenlandse locatie;  diezelfde drie categorieën die aanwezig kunnen zijn op een buitenlandse loca‐ tie;  binnenlandse locaties die, net als adresseerbare objecten aanwezig zijn aan een openbare ruimte en eventueel in een woonplaats;  natuurlijke personen die aanwezig kunnen zijn op postbussen;  postbussen die aanwezig zijn in een woonplaats. Wat hier vooral opvalt is dat:  de BRK ruimte houd om, naast adresseerbare objecten à la BAG, eigen binnen‐ landse locaties af te bakenen;  de BRK ook geografisch gebonden correspondentie‐adressen hanteert: de postbussen. Zo laat Figuur 13 zich uitbreiden tot Figuur 14. ingeschrevene

onroerende zaak natuurlijke persoon

teboekgestelde zaak

binnenlands locatie buitenlandse locatie standplaats postbus ligplaats verblijfsobject

openbare ruimte


woonplaats

pand



aardoppervlak

aardoppervlak

aardoppervlak


Figuur 14. Locatiestapeling in BAG, GBA en BKR.

GBA

BRK

34


5.3.4

NHR De NHR is, volgens de gebruikte catalogus, vooralsnog niet gekoppeld aan de BAG. In de NHR herkennen we:  natuurlijke personen met onderneming, rechtspersonen zonder onderneming en vestigingen, die elk aanwezig kunnen zijn op binnenlandse en buitenlandse locaties;  binnenlandse locaties die liggen binnen het Nederlands grondgebied;  buitenlandse locaties die op het aardoppervlak zijn gelegen. Zo laat Figuur 14 zich ten slotte uitbreiden tot Figuur 15.

5.3.5

Opmerkingen In Figuur 15 komen enkele termen meerdere malen voor, zij het in verschillende kleu‐ ren. Die scheiding is heel bewust. Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat de binnen‐ landse, respectievelijk buitenlandse locaties van GBA, BRK en NHR hetzelfde beteke‐ nen. Tot die tijd moeten ze dus als verschillend worden gekenmerkt. Omdat ze dezelf‐ de naam hebben, gelden ze dus vooralsnog als homoniemen. Verder is belangrijk dat we geen enkele koppeling op de bovenste laag hebben aange‐ bracht. Het zijn immers zeven behoorlijk verschillende categorieën. Men kan daarte‐ genin brengen dat zowel de GBA‐ingeschrevene, de BKR‐natuurlijke persoon en de NHR‐natuurlijke persoon met onderneming allemaal natuurlijke personen zijn, maar omdat hun “populaties” verschillend zijn, betekenen die termen per definitie iets an‐ ders. De term natuurlijke persoon die we bij de BRK hebben gekozen is dus eigenlijk een te grote vlag voor zijn semantische lading. Natuurlijk kan het zinvol zin ook op dit niveau naar semantische overeenkomsten en verschillen te zoeken, maar dit valt bui‐ ten de orde van onderhavig rapport. ingeschrevene

rechtspersoon zonder onderneming

onroerende zaak natuurlijke persoon

natuurlijke persoon met onderneming

teboekgestelde zaak

vestiging

binnenlands locatie buitenlandse locatie standplaats postbus ligplaats binnenlandse locatie verblijfsobject buitenlandse locatie

openbare ruimte


woonplaats


pand

Nederlands grondgebied

aardoppervlak

aardoppervlak

aardoppervlak

aardoppervlak


BAG

NHR

GBA

BRK

Figuur 15. Locatiestapeling in BAG, GBA, BRK en NHR.


35

Ook de begrippen pand en onroerende zaak worden vooralsnog gescheiden gehouden, ondanks dat er een nader semantisch verband kan worden vermoed. 5.3.6

Essence‐model Na deze voorbereiding kunnen we een deel van het Essence‐model optuigen, namelijk dat deel dat uitdrukking geeft aan locaties en adressen. Om overzicht te houden zullen we dat stapsgewijs doen, met een diagram per behandelde basisregistratie. De dia‐ grammen vormen samen echter één model. Die samenhang zullen we aangeven door begrippen in meerdere diagrammen te laten voorkomen, in de hierboven al gebruikte kleur van elke basisregistratie. Vanwege haar centrale rol beginnen we opnieuw met de BAG. Het model bouwen we op in de volgende stappen: 1. Er is een Nederlandse Staat die, op grond van een zekere landverdeling tussen staten Nederlands grondgebied wordt toegedicht. Die Nederlandse Staat wijst Nederlandse gemeenten aan, elk met hun eigen gemeentelijke grondgebied. 2. Elke Nederlandse gemeente wijst verblijfsobjecten, standplaatsen, ligplaatsen, woonplaatsen en openbare ruimtes aan. 3. Elke Nederlandse gemeente spant een eigen BAG‐ruimte op, op grond waar‐ van verblijfsobjecten, standplaatsen, ligplaatsen, woonplaatsen en openbare ruimtes als locatie kunnen worden aangewezen. 4. Elke Nederlandse gemeente wijst drie adresseringssystematieken aan: a. een nummeraanduidingssystematiek, op grond waarvan verblijfsob‐ jecten, ligplaatsen en standplaatsen hun status van adresseerbaar ob‐ ject verkrijgen en vervolgens van een nummeraanduiding worden voorzien; b. een woonplaatsbenoeming, die woonplaatsen (in hun rol als locatie) van een naam voorziet; c. een openbare‐ruimtebenoeming, die openbare ruimtes (in hun rol als locatie) van een naam voorziet. 5. Er zijn constructies die, wegens hun duurzame en directe verbondenheid met het aardoppervlak als pand worden aangemerkt. Zo kan het Essence‐diagram van Figuur 16 worden opgesteld. Merk op dat hier nog niet de aanwezigheid is gemodelleerd. Bijvoorbeeld, de openbare ruimtes zijn opge‐ nomen, de woonplaatsen ook; bovendien zijn de woonplaatsen al aangewezen als lo‐ catie. Maar, het gelegen zijn van een openbare ruimte in een woonplaats is nog niet opgenomen. Zoals we al zagen bouwt de GBA maximaal voort op de BAG. Als enige extra soort loca‐ tie komt de buitenlandse locatie in het spel. Die notie kan alleen begrepen worden vanuit het Nederlands grondgebied. Hoe niet‐Nederlands het begrip buitenlandse lo‐ catie ook moge lijken, haar semantiek is onlosmakelijk met Nederland verbonden26. Dit is het gevolg van de inherent negatieve definitie van de term buitenland. Dat is meer dan een semantisch aardigheidje. Als het Nederlands grondgebied immers ver‐ andert, verandert ook de notie van buitenlandse locatie, met alle gevolgen van dien voor als zodanig in registraties gekenmerkte locaties. We veroorloven ons hier een verwijzing naar een grap van Herman Finkers: Nederland heeft meer bui‐

26

tenland dan Duitsland of Frankrijk; ja, zelfs meer dan de Verenigde Staten en Rusland bij elkaar! Zo zie je maar waar een klein land groot in kan zijn.

36


adresseringssystematiek ruimte

adres locatie

gemeentelijke BAG-ruimte

openbare ruimte-naam

adresseerbaar object

woonplaatsnaam

woonplaatsbenoeming

openbare ruimtebenoeming

nummeraanduidingssystematiek

nummeraanduiding

iets

verblijfsobject als locatie ligplaats

standplaats als locatie

constructie

verblijfsobject

ligplaats als locatie


gemeentelijke indeling

standplaats Nederlandse gemeente

openbare ruimte

woonplaats

openbare ruimte als locatie

woonplaats als locatie

Staat der Nederlanden

pand

landverdeling tussen staten

Nederlands grondgebied

aardoppervlak

Figuur 16. Essence‐diagram van locaties in de BAG.

Vanwege dit soort effecten is het ― als vuistregel ― aan te raden om zo min mogelijk negatief gedefinieerde termen te gebruiken, of in elk geval negatief gedefinieerde ter geen semantische hoofdrol te laten spelen in een informatiemodel. Negatieve termen zijn soms te herkennen aan het woorddeel niet in de term (zoals in niet‐ingezetene). Vaak ook is de negatieve betekenis niet aan de term zelf direct af te lezen, zoals in bui‐ tenland, of ook in vreemdeling. Het Essence‐diagram is eenvoudig uit te breiden. Zie Figuur 17.


37

Figuur 17. Essence‐diagram van locaties van BAG en GBA.

38


In de BRK vinden we drie nieuwe soorten locaties: postbussen, binnenlandse locaties en buitenlandse locaties. Postbussen worden volgens een zekere postale toekenning als zodanig erkend. Vanuit een postaal ruimtebegrip (namelijk alle locaties waar post besteld kan worden), wordt zo’n postbus als locatie aangewezen, waar dus een aanwezige post kan ontvangen. Dit mag voor postbussen een overbodige slag lijken, maar vanuit eenzelfde postaal ruim‐ tebegrip kunnen ook andere locaties al dan niet worden aangewezen als bestelloca‐ ties. Pas als een locatie als zodanig aangewezen is, kan het adres van die locatie ook als postadres dienst doen. Als er op zekere adressen geen post wordt besteld, kunnen ze beter niet als postadres doorgaan. Voor binnenlandse locaties (à la BRK) geldt iets bijzonders. Omdat de BRK wil koppelen aan adresseerbare objecten à la BAG, maar blijkbaar ook nog daarvan afwijkende loca‐ ties wil kunnen registreren, is er een restcategorie binnenlandse locatie. Dit is een vol‐ gend voorbeeld van een negatief gedefinieerd begrip, omdat adresseerbare objecten à la BAG expliciet worden uitgesloten. In het model hebben we dit opgelost door een begrip binnenlandse kadastrale locatie aan te wijzen (die ook een adresseerbaar object kan zijn) en daarna een binnenlandse locatie aan te wijzen, die als definitie heeft: een binnenlandse kadastrale locatie die geen adresseerbaar object is. Door de negatieve definitie komt deze term laag in het model te staan. Een nadere koppeling van BRK en BAG zou liefst deze negatief gedefinieerde term niet meer bevatten. Voor buitenlandse locaties à la BRK kan hetzelfde gezegd worden als van buitenlandse locaties à la GBA. Zo ontstaat Figuur 18, een uitbreiding van Figuur 17. Voor de NHR noteren we de binnenlandse locatie en de buitenlandse locatie. Beide kunnen, in lijn met wat we hierboven reeds bespraken, alleen vanuit het Nederlands grondgebied worden begrepen, de één met een positieve, de ander met een negatieve definitie. Zo ontstaat Figuur 19.


39

Figuur 18. Essence‐diagram van locaties in BAG, GBA en BRK.

40


Figuur 19. Locaties in BAG, GBA, BRK en NHR.


5.4

41

Aanwezigheid en aanwezigen Nu de locaties in beeld zijn, behandelen we de noties van aanwezigheid in de vier ba‐ sisregistraties. Zoals in aangekondigd, zullen we die echter niet uitwerken tot het ni‐ veau van het Essence‐model. Natuurlijk passen we wel de Essence‐denkwijze toe, zo‐ dat het Essence‐model uiteindelijk wel gemaakt kan worden.

5.4.1

BAG Voor de BAG spelen de volgende vormen van aanwezigheid: 1. het gelegen zijn binnen één of meerdere panden van een verblijfsobject; 2. het geografisch gelegen zijn binnen een woonplaats van een openbare ruimte, een standplaats, een ligplaats of een verblijfsobject; 3. het gelegen zijn aan een openbare ruimte van een standplaats, een ligplaats of een verblijfsobject; We maken onderscheid tussen deze drie, omdat:  de eerste soort ligging weliswaar fysiek van aard is, maar niet per se geogra‐ fisch, in tegenstelling tot de tweede, die puur op basis van geometrie zou kunnen worden vastgesteld;  de derde soort ligging evenmin puur op basis van geometrie kan worden vast‐ gesteld. Het is mogelijk dat een adresseerbaar object weliswaar geometrisch gelegen is in een zekere woonplaats, maar daarnaast gelegen is aan een openbare ruimte die geometrisch gelegen is in een andere woonplaats.

5.4.2

GBA Voor de GBA spelen de volgende vormen van aanwezigheid: 1. het wonen van een ingeschrevene op een verblijfsobject, ligplaats of stand‐ plaats, conform de definitie van het begrip woonadres in de wet‐GBA (artikel 1); 2. het post ontvangen van een ingeschrevene op een verblijfsobject, ligplaats of standplaats, conform de definitie van het begrip briefadres in de wet‐GBA (ar‐ tikel 1); 3. het vertrokken zijn naar van een ingeschrevene met betrekking tot een bui‐ tenlandse locatie.

5.4.3

BRK Voor de BRK spelen de volgende vormen van aanwezigheid: 1. het gelegen zijn op een verblijfsobject, ligplaats, standplaats, binnenlandse lo‐ catie (à la BRK) of buitenlandse locatie (à la BRK) van een onroerende zaak; 2. de teboekstelling van een teboekgestelde zaak op een verblijfsobject, lig‐ plaats, standplaats, binnenlandse locatie (à la BRK) of buitenlandse locatie (à la BRK); 3. het wonen op een verblijfsobject, ligplaats, standplaats, binnenlandse locatie (à la BRK) of buitenlandse locatie (à la BRK) van een natuurlijke persoon (à la BRK); 4. het post ontvangen op een verblijfsobject, ligplaats, standplaats, binnenlandse locatie (à la BRK), buitenlandse locatie (à la BRK) of postbus van een natuurlij‐ ke persoon (à la BRK); 5. het domicilie houden op een verblijfsobject, ligplaats, standplaats, binnen‐ landse locatie (à la BRK), of postbus van een natuurlijke persoon (à la BRK).

42


Hierbij moet worden opgemerkt dat niet is uitgezocht in hoeverre het begrip:  wonen voor de BRK overeenkomt met dat van wonen voor de GBA;  post ontvangen voor de BRK overeenkomt met dat van post ontvangen voor de GBA. Vooralsnog zien we deze daarom nog als verschillend en, vanwege de naamgeving, homoniemen. 5.4.4

NHR In de NHR spelen de volgende vormen van aanwezigheid: 1. het bezoek ontvangen op een binnenlandse locatie of een buitenlandse locatie van een vestiging of een rechtspersoon zonder onderneming; 2. het post ontvangen op een binnenlandse locatie of een buitenlandse locatie van een vestiging of een rechtspersoon zonder onderneming; 3. het wonen van een natuurlijke persoon met onderneming op een binnenland‐ se locatie (à la NHR) of een buitenlandse locatie (à la NHR). Ten aanzien hiervan moet worden opgemerkt dat:  niet is uitgezocht in hoeverre het begrip van post ontvangen hier overeen‐ komt met de gelijknamige begrippen in GBA en BRK;  er in de Handelsregisterwet geen sprake is van wonen, maar slechts van het adres van een natuurlijke persoon met onderneming (artikel 10‐2‐c). Of het hier om wonen gaat, valt dus nog te bezien. Indien dat het geval is, is boven‐ dien nog de vraag of het toepasselijke begrip van wonen overeenkomt met de gelijknamige begrippen van GBA en BRK.

5.5

Locatiebepalers Zoals aangekondigd zijn deze aspecten van de adresinformatie uit de vier basisregistra‐ ties hier niet uitgewerkt. Ten aanzien van de locatiebepalers geldt dat in de genoemde wetten het nodige wordt bepaald over inschrijving in het betreffende register, die waarschijnlijk ook adresinfor‐ matie betreft, namelijk:  de wet‐BAG in artikel 10;  de wet‐GBA in Afdeling 1, § 1;  de Handelsregisterwet in haar Hoofdstuk 3;  de Kadasterwet in haar Afdeling 3. Menigmaal spelen brondocumenten een hoofdrol in het inschrijvingsproces. Inschrij‐ ving is echter niet het enige moment waarop locatiebepaling plaatsvindt. Het kan ook zijn dat bepaalde adresinformatie zonder opgave door aanwezige wordt ingevoerd of aangepast. Inzicht in die processen kan belangrijk zijn voor het interpreteren van adresinformatie door afnemers.

5.6

Gebruiksdoelen Over gebruiksdoelen spreken de betreffende wetten als volgt. De wet‐BAG formuleert als doel (artikel 3):  het aan eenieder beschikbaar stellen van de bij of krachtens deze wet in die basisregistraties opgenomen gegevens over adressen en gebouwen.


43

De wet‐GBA formuleert als doelen (artikel 3):  de afnemers te voorzien van de in artikel 34 bedoelde algemene gegevens, voor zover deze gegevens noodzakelijk zijn voor de vervulling van de taken van de afnemers. Onder deze gegevens vallen ook adresgegevens.  afnemers, bedoeld in artikel 89, te voorzien van de in artikel 34 bedoelde bij‐ zondere gegevens, voor zover deze gegevens noodzakelijk zijn voor de vervul‐ ling van de taken van de afnemers. Het betreft hier het gebruik van informatie voor de Paspoortwet, de Kieswet, opsporing en vervolging en inning van on‐ derhoudsbijdragen.  een ingeschrevene te voorzien van de hem betreffende algemene gegevens. De Handelsregisterwet formuleert als doelen (artikel 2):  de bevordering van de rechtszekerheid in het economisch verkeer;  de verstrekking van gegevens van algemene, feitelijke aard omtrent de sa‐ menstelling van ondernemingen en rechtspersonen ter bevordering van de economische belangen van handel, industrie, ambacht en dienstverlening;  het registreren van alle ondernemingen en rechtspersonen als onderdeel van de gegevenshuishouding die bijdraagt aan het efficiënt functioneren van de overheid. De Kadasterwet formuleert als doelen (artikel 2a):  de bevordering van de rechtszekerheid ten aanzien van registergoederen: 1. in het rechtsverkeer; 2. in het economisch verkeer; 3. in het bestuurlijk verkeer tussen burgers en bestuursorganen;  de bevordering van een doelmatige geo‐informatie‐infrastructuur;  een doelmatige informatievoorziening van de overheid ten behoeve van de goede vervulling van publiekrechtelijke taken en de nakoming van wettelijke verplichtingen door bestuursorganen, en  ondersteuning en bevordering van de economische activiteiten. Deze doelformuleringen zijn over het algemeen te algemeen om scherpe uitspraken te kunnen doen over de precieze doeleinden waarvoor adresinformatie is te gebruiken. In alle gevallen wordt gesproken van een informatievoorzieningsdoel, maar die wordt in die gevallen niet gebonden aan een specifieke gebruiksvorm van enige informatie, ook niet van adresinformatie. Alleen de wet‐GBA is, op onderdelen, scherper. In de expliciet genoemde Paspoortwet en Kieswet kan duidelijk zijn hoe adresinformatie daarvoor wordt gebruikt. Uit het noemen van opsporing en vervolging als gebruiksprocessen kan ook worden vermoed dat het gebruiksdoel hier vooral is om aanwezigen te kunnen ontmoeten op het be‐ treffende adres. Op een iets minder directe wijze kan dat ook worden geconcludeerd uit de doelstelling van de Handelsregisterwet. Rechtszekerheid kan immers worden bevorderd door het mogelijk te maken ondernemers te kunnen ontmoeten, als dat nodig mocht blijken te zijn. Verder geven de vormen van aanwezigheid, die we bespraken in paragraaf 5.4, vaak ook aanwijzingen over het gebruiksdoel. Daar waar sprake is van post ontvangen, zal het om overdrachtsadressen gaan, al is niet direct duidelijk voor welke vormen van overdracht het betreffende adres dan geschikt is. Daar waar sprake is van bezoek‐ adressen is evident het gebruiksdoel ontmoeten aan de orde.

44


Nergens wordt echter duidelijk in hoeverre de aangeboden adresinformatie ook als normadres is te gebruiken, dat wil zeggen, als basis voor een besluit. De wet‐GBA be‐ spreekt wel de bewijskracht van gegevens over burgerlijke staat (artikel 36) en natio‐ naliteit (artikel 43), maar niet over die van adresgegevens. Een mogelijke oorzaak hier‐ van is dat de behoefte aan normadresinformatie meestal specifiek op de aard van het betreffende besluit zal zijn toegesneden, vooral ook in de precieze soort aanwezigheid die wordt verlangd, als in de betrouwbaarheid van de locatiebepaler. De kans is dan groot dat de behoefte (semantisch) te specifiek is om door een zo generiek bedoelde basisregistratie bediend te worden. Zoals we in het voorbeeld in paragraaf 4.2 al te‐ genkwamen, kan adresinformatie uit een basisregister wel de rol spelen van aanwij‐ zing voor een zeker feit.


6

Conclusies en adviezen

6.1

Conclusies

45

Naar aanleiding van de in de eerdere hoofdstukken beschreven inventarisatie van adresbegrippen formuleren we de volgende conclusies. 1. In het Stelsel van Basisregistraties bieden GBA, NHR, BAG en BRK een belang‐ rijk deel van de behoefte aan adresinformatie bij afnemers. Een ook wezenlijk deel van de afnemersbehoefte wordt echter niet gedekt. Dat geldt voor alle bij dit werk betrokken afnemers. 2. Het verschil tussen vraag en aanbod ontstaat voor een belangrijk deel door semantische verschillen tussen de gevraagde en de aangeboden adresbegrip‐ pen. Drie contextfactoren spelen daarin een dominante rol:  het gebruiksdoel dat de afnemer met de adresinformatie heeft: ont‐ moetingsadres, normadres of overdrachtsadres;  de soort aanwezigheid die de of het geadresseerde op het adres ge‐ acht wordt te vertonen;  de locatiebepaler, dat wil zeggen, de bron die geadresseerde aan adres koppelt. 3. Er is belangrijke semantische diversiteit in adresbegrippen binnen en tussen de betrokken organisaties. In veel gevallen zal, binnen de in de werkgroep be‐ trokken afnemers, een groei in hergebruik van adresinformatie om procesaan‐ passingen vragen, of zelfs om juridische aanpassingen. Dat is vooral aan de orde bij ontmoetings‐ en normadressen. 4. Er is daarnaast een ruim gedeelde behoefte aan correspondentieadressen. Binnen deze categorie bestaat weliswaar ook allerlei semantische variëteit (naar kanaal, naar inhoud van de correspondentie), maar die laat zich waar‐ schijnlijk eenvoudiger beheersen dan in het geval van ontmoetings‐ en norm‐ adressen. Dit zou om nadere semantische detaillering van correspondentie‐ adressen vragen. Met betrekking tot de gevolgde semantische benadering concluderen we als volgt. 5. De grote variëteit aan adresbegrippen (aan vraag‐ en aanbodzijde) kan syste‐ matisch worden geordend. De Essence‐benadering biedt daarvoor passende houvast. De zes geïdentificeerde contextcategorieën (ruimte, aanwezigheid, aanwezige, locatiebepaler, adresseringssystematiek en gebruiksdoel) verkla‐ ren de overeenkomsten en verschillen tussen de betekenissen van de geïn‐ ventariseerde adresbegrippen. 6. Een semantische checklist, op basis van deze zes categorieën, is bruikbaar voor afnemers en aanbieders om overeenkomsten en verschillen tussen hun adresbegrippen te ontdekken en te beheersen. 7. Nadere semantische precisie rondom adresinformatie vraagt vooral om uit‐ dieping van soorten aanwezigheid en locatiebepalers. Met betrekking tot het gevolgde proces, met de werkgroep, concluderen we als volgt. 8. Er is een uitgesproken behoefte aan structurele semantische afstemming tus‐ sen afnemers en aanbieders in het kader van het Stelsel van Basisregistraties.

46


6.2

Adviezen

Op basis van deze conclusies komen we tot drie adviezen. 1. We adviseren afnemers en aanbieders om de semantische afstemming die in de werkgroep is gestart voort te zetten door: a. de inventarisatie van adresbegrippen gezamenlijk te gaan onderhou‐ den; b. op onderdelen de semantische analyse uit te diepen (soorten aanwe‐ zigheid, locatiebepalers); c. voor specifieke adresbegrippen bij afnemers te onderzoeken (met de semantische checklist uit dit rapport) in hoeverre daarvoor herge‐ bruik gemaakt kan worden van reeds beschikbare adresinformatie, bij huidige basisregistraties of andere afnemers; d. de semantische afstemming uit te breiden naar andere informatie dan alleen adresinformatie, naar behoefte en beschikbare middelen. 2. We adviseren de Programmaraad van het Stelsel van Basisregistraties om de in het eerste advies bedoelde semantische afstemming: a. passend mandaat te geven; b. organisatorisch zo in te richten dat structureel beheer van haar inhou‐ delijke producten plaats kan hebben, in nauwe relatie met een voor‐ ziene nieuwe vorm van de Stelselcatalogus en het StelselInformatie‐ punt (STIP); c. te voorzien van tactisch inhoudelijke sturing, die bepaalt welke soor‐ ten informatie op enig moment aan de orde moeten komen, op basis van gevoelde knelpunten of verwachte kansen aangaande hergebruik in het Stelsel. 3. We adviseren de Programmaraad van het Stelsel van Basisregistraties om, als eerste stap in het kader van advies 2, punt c, nader te onderzoeken of het grootschalig delen van correspondentieadressen (zonder a priori uitsluiting van e‐mailadressen) in het kader van het Stelsel nuttig en haalbaar is, door middel van op zijn minst: a. (nuttig) een analyse van de mogelijke voordelen daarvan; b. (haalbaar) een nadere semantische analyse van overeenkomsten en verschillen tussen in gebruik zijnde correspondentieadressen, indien mogelijk leidend tot een gezamenlijk model27 waarop hergebruik kan worden ingericht.

27

Bij een dergelijke analyse zullen correspondentie‐adressen nader verfijnd worden, naar bijvoorbeeld de correspondentieruimte (fysieke post, elektronische correspondentie), de aard van de correspondentie‐ inhoud, de vertrouwelijkheid van de correspondentie, het doel van de correspondentie, et cetera.


6.3

47

Discussie In deze slotparagraaf bespreken we nog enkele punten die een belangrijke factor kun‐ nen zijn of worden voor hergebruik in het Stelsel van Basisregistraties, van informatie in het algemeen en adresinformatie in het bijzonder.

6.3.1

Geografische oriëntatie Uit de analyse in Hoofdstuk 5 wordt duidelijk dat de geografische context een door‐ slaggevende rol speelt in de adresinformatiehuishouding rondom de vier besproken basisregistraties. Preciezer gezegd, en met het oog op het adresmodel uit hoofdstuk 2, is duidelijk dat: 1. er vooral sprake is van fysieke ruimtes, dus van fysieke locaties en dus van fy‐ sieke adressen; 2. er vooral sprake is van één specifieke fysieke basisruimte, namelijk die van het aardoppervlak (geografie); 3. er vooral sprake is van vormen van aanwezigheid die een duurzame aanwe‐ zigheid op een specifieke geografische locatie veronderstellen; 4. er vooral sprake is van een hiërarchische verkaveling van het aardoppervlak in staten, gemeenten en verder. Omdat de autonomie en verantwoordelijkheden van overheden gebonden zijn aan hun grondgebieden zijn deze nadrukken te begrijpen. Maar, een belangrijk deel van de ook voor de overheid relevante werkelijkheid zal zich onttrekken aan deze geografi‐ sche gebondenheid en ook aan de hiërarchische verkaveling ervan. 1. Er is, vooral bij overdrachtsadressen ook sprake van niet‐fysieke ruimtes, zoals op het WWW, bij e‐mail en bij bankrekeningen. 2. Er kan ook sprake zijn van ruimtes die weliswaar fysiek zijn, maar waarvan de geografie niet per se relevant is. Eerder in dit rapport gaven we al het voor‐ beeld van het archief. 3. Menige aanwezigheid is in feite mobiel en dus fysiek niet verbonden aan (een plek op) het aardoppervlak. In de BAG is hierin deels voorzien met standplaat‐ sen en ligplaatsen, als een geografisch gefixeerde voorpost van mobiele ver‐ schijnselen. Iets dergelijks gebeurt in de BRK met teboekgestelde zaken. Bij nogal wat maatschappelijke activiteiten, vooral in de dienstverlening maar ook in het onderwijs, speelt zich bovendien de trend af dat zij minder en min‐ der locatiegebonden zijn. Dat maakt dat geografisch gebonden adressen steeds verder van die verschijnselen af zullen komen te staan. 4. In de BAG is ervoor gekozen om woonplaatsen geen gemeentelijke grondge‐ biedsgrenzen te laten overschrijden en om openbare ruimtes, zoals straten, geen woonplaatsgrenzen te laten overschrijden. Toch zijn er behoeften denk‐ baar waarin een woonplaats of (vooral) een straat als eenheid gezien moet worden, ook als zij zekere woonplaatsgrenzen overstijgen.

6.3.2

Soorten aanwezigheid Een doorslaggevende factor in de betekenis van een adresbegrip is de soort aanwezig‐ heid die aan de orde is. We hebben in de in dit rapport gemaakte analyse geen samen‐ hangende aandacht gevonden voor deze factor, ook niet in wetgeving. Individuele wetten spreken hier wel over, zoals de GBA‐wet in artikel 1, in de definitie van woon‐ adres en briefadres. Ook wordt bij vooral normadressen nauwkeurig ingegaan op de definitie en dus ook op de soort aanwezigheid, zoals we zagen in paragraaf 4.2. In de logische informatiemodellen (uit de catalogi) spelen de locatie en de aanwezige bijna

48


altijd een grotere rol dan de soort aanwezigheid, die hen aan elkaar verbindt. Toch is het die relatie die doorslaggevend is voor de betekenis van de adresinformatie. Dit is overigens een algemener verschijnsel: verbindende begrippen krijgen vaak veel min‐ der aandacht dan verbonden begrippen. Voor de betekenis van informatie ligt het be‐ lang vaak juist omgekeerd: de betekenis zit in de relatie. Voor bevordering van passend hergebruik van adresinformatie in het Stelsel van Basis‐ registraties is samenhang in de soorten aanwezigheid dus belangrijk. Welke vormen van wonen en verblijven (van mensen) zijn relevant voor afnemers van het stelsel en in hoeverre worden deze vormen bediend (nu of later) door het Stelsel? Welke vormen van maatschappelijke activiteit (van rechtspersonen) zijn relevant voor afnemers van het Stelsel en in hoeverre worden deze vormen (nu of later) bediend door het Stelsel? In de inventarisatie van Bijlage A hebben we ons noodgedwongen moeten beperken tot hoofdlijnen. Ook als bij twee adressoorten in de aanwezigheidskolom hetzelfde woord staat, wil dat nog niet zeggen dat het ook dezelfde soorten aanwezigheid zijn. Datzelfde zagen we al in paragraaf 5.4, waar we welbewust de aanwezigheidsnoties van de vier basisregistraties nog even apart hebben gehouden. In deze discussie hoort zeker ook het begrip verblijfsobject uit de BAG te worden be‐ trokken. Hoewel de generieke positionering van de BAG met zich meebrengt dat het zo weinig mogelijk aannames zou willen maken over de soort aanwezigheid, doet de BAG daar toch wel aannames. Dat is geen diskwalificatie; het is onvermijdelijk. De de‐ finitie van verblijfsobject in de BAG rept van woondoeleinden, bedrijfsmatige doelein‐ den en recreatieve doeleinden, die bovendien altijd pand‐gebonden en toegankelijk moeten zijn. Ook al zal hiermee in veel afnemersbehoeften worden voorzien, er zullen waarschijnlijk altijd afnemersbehoeftes (qua soort aanwezigheid) zijn of kunnen ont‐ staan die hierbuiten vallen. Dat is onvermijdelijk; een definitieve en universele notie van verblijven vastleggen is een illusie. 6.3.3

Locatiebepalers Ook de locatiebepaler hebben we aangewezen als een belangrijke factor in de beteke‐ nis van een adresbegrip. Deze factor heeft veel te maken met het proces waarin de betreffende adresinformatie tot stand komt, respectievelijk de herkomst van de in‐ formatie. Hoewel het bevorderend kan zijn voor hergebruik om informatie los te kop‐ pelen van het proces waarin het tot stand is gekomen, lukt dat regelmatig niet (of niet helemaal) omdat de totstandkoming van informatie bepalend kan zijn voor een juiste interpretatie ervan, voor de betekenis dus. Om die reden kan het belangrijk zijn om de herkomst van bedoelde (adres)informatie expliciet in wet‐ en regelgeving op te nemen, vooral daar waar deze informatie belang‐ rijke gevolgen kan hebben, zoals bij normadressen. Het argument “andere locatiebepaler, ander soort adres” is geldig, maar indien rigide toegepast een enorme beperking op het tot stand brengen van hergebruik van adres‐ informatie. Immers, als een potentiële afnemer nu al een eigen proces heeft ingericht om adresinformatie te bepalen (of in te winnen) en constateert dat dat proces afwijkt van dat van een basisregistratie, dreigt met dit argument het hergebruik onmogelijk te worden. Dat is echter niet terecht. Een vervolgvraag moet namelijk wel zijn hoe groot en be‐ langrijk de verschillen zijn. In welke mate leiden de twee processen tot verschillende


49

adresinformatie? Zijn die verschillen belangrijk voor effectieve uitvoering van de speci‐ fieke wettelijke taak? Is het wellicht bevorderlijk om beide processen te blijven gebrui‐ ken en hun uitkomsten te combineren? Wat is het (nadelige) effect van het standaar‐ diseren of harmoniseren van het inwinningsproces, waarbij dus de afnemer en/of de basisregistratie haar processen zou moeten aanpassen? Welke andere procesverande‐ ringen zijn eventueel bij de afnemer aan de orde, omdat menigmaal bij de inrichting van bedrijfsprocessen rekening is gehouden met de manier waarop informatie eerder is ingewonnen, zoals bij controles achteraf? Het is zeker denkbaar dat nadelige effecten of benodigde procesinvesteringen het tot stand brengen van hergebruik onaantrekkelijk of zelfs onverstandig maken. Soms ook is huidige wetgeving expliciet in de te gebruiken locatiebepaler, zoals we al zagen bij fiscale wetgeving inzake materiële werkelijkheid en adresfictie. Als standaardisatie en harmonisatie van locatiebepalers een wens zou zijn, grijpt dat dus mogelijk ook in op wet‐ en regelgeving. Hoe complicerend dat ook moge lijken, informatie en bedrijfsprocessen zijn menig‐ maal niet onafhankelijk van elkaar te zien. Op logisch niveau worden zijn vaak geschei‐ den (in een gegevensmodel en een procesmodel), maar op semantisch niveau horen ze bij elkaar. Het is ook niet voor niets dat wetgeving ze vaak samen aan de orde stelt. Deze verwevenheid is complicerend (voor hergebruik), maar een inherente eigenschap van informatie. 6.3.4

Gebruiksdoelen Ook verschillen in gebruiksdoel kunnen semantische verschillen opleveren. Een adres dat bedoeld is voor het ene doel kan of moet niet zomaar dienst doen voor het ande‐ re. Toch kunnen sommige adressen vaak wel dienst doen voor meerdere doelen. Vooral ontmoetingsadressen kunnen, in nader benoemde gevallen, ook dienst doen als overdrachtsadres (veelal correspondentie‐adres) of normadres. Het zou het hergebruik van ontmoetingsadressen voor overdrachts‐ en norm‐doel‐ einden ten goede komen als er in het kader van het Stelsel afspraken of best practices zouden bestaan die bespreken:  in welke gevallen ontmoetingsadressen voor overdracht (vooral correspon‐ dentie) kunnen of moeten worden gebruikt. Daarbij kan bijvoorbeeld de ver‐ trouwelijkheid of andere aspecten van de inhoud van de correspondetie een rol spelen;  in welke gevallen ontmoetingsadressen voor norm‐doeleinden kunnen wor‐ den gebruikt.

51


A ‐

Inventarisatie van adresbegrippen

A.1

Inventarisatie Hier nemen we de ruwe informatie op over de adresbegrippen, zoals die door de in de werkgroep deelnemende organisaties is aangebracht voor de inventa‐ risatie. Daarbij laten we vooralsnog de associatieadressen weg. Die presenteren we in een apart overzicht in A.2.

organisa‐ tie

(soort) proces

heffing Belas‐ vennoot‐ tingdienst schaps‐ belasting

Belas‐ heffen tingdienst

Belas‐ heffen tingdienst bijv. heffing Belas‐ successie‐ tingdienst rechten Belas‐ tingdienst heffing Belas‐ inkomsten‐ tingdienst belasting Belas‐ tingdienst Belas‐ heffing

naam van het adresbegrip (in deze organisatie)

doel

Adres, woonplaats normadres

over‐ drachts‐ adres, BAG‐adres norm‐ adres, ontmoe‐ tingsadres over‐ Elektronisch adres drachts‐ adres fictieve woon‐ plaats (in varian‐ normadres ten) fiscale vestigings‐ normadres plaats fiscale woonplaats normadres

aanwezigheid

ruimte

adresserings‐ systematiek

natuurlijke personen

verrichten van arbeid

woonadressen (waarschijnlijk volgens GBA)

belastingplich‐ tige, inhou‐ dingsplichtige

aanwezige

locatiebepaler

waarom

bron

opmerkingen

opgave door lichaam BAG‐adresruimte waarbij de behartiging van een algemeen maatschap‐ (met of zonder pelijk of sociaal belang op puntadres?) de voorgrond staat

Aftrek arbeidskosten bij bepaling van genoten winst

Marcels vulling

woonadres, ver‐ blijfsadres, vesti‐ wonen, verblijven, gingsadres (afhan‐ correspondentie kelijk van de toepasselijke belastingwet)

BAG‐adresruimte opgave door belasting‐ (met of zonder plichtige of inhoudings‐ puntadres?) plichtige

bepalen heffingsgrondslag, localiseren belastingplichtige, Mariettes stuk uitreiken stukken

idem als "volledig adres"

idem

Mailadres?

?

idem

idem

Marcels vulling

belastingplich‐ tige

fictie (regelcriterium)

Marcels stuk

onderneming

Marcels stuk


economische activiteit ont‐ plooien

"NL of niet"

om te bepalen in welk land inkomstenbelasting verschul‐ digd is

Marcels stuk

Mariette Lokin: Bijzonder is dat in afwij‐ king van de BAG‐definitie, steeds de woonplaats expliciet genoemd wordt, terwijl die in de BAG attribuut van adres is.

GBA‐adres

normadres

Mariettes stuk

hoofdverblijfs‐

normadres belastingplich‐

"hoofdverblijven"

?

?

materiële werkelijkheid

om te bepalen voor welk

Marcels stuk

Mariette Lokin: Hier geldt ook een regel‐

52

tingdienst inkomsten‐ belasting


adres

tige

pand hypotheekrente‐aftrek wordt toegepast

criterium gelden om de materiële werke‐ lijkheid te toetsen, zie artikel 3.111 Wet IB 2001. Dat artikel refereert overigens nergens aan een adres, maar ik kan me voorstellen dat het GBA‐adres (woon‐ adres) wel als evidentie geldt of wordt gebruikt (check in GBA). Dat leidt ook tot de vraag of 'hoofdverblijven' niet syno‐ niem is aan 'wonen'). Mariette Lokin: Doordenkend: zou je eigenlijk GBA of BAG niet als evidentie moeten noemen? Daarin zullen im‐mers veelal de opgegeven gegevens gecheckt worden om te kunnen bepa‐len of idd. rechten of plichten bestaan. Als het be‐ grip 'woonadres' wordt gehanteerd, is dan altijd de GBA de evidentie (zie ook bij woonadres voor CJIB en voor div. adres‐ sen bij DUO, DR; die benaderen het ook zo).

Belas‐ uitkeren tingdienst huurtoeslag

huurtoeslagadres

toeslagge‐ normadres rechtigde en partner

huren

GBA‐adres

BAG‐adresruimte opgave door aanvrager, (met of zonder check op GBA puntadres?)

om te bepalen of recht op huurtoeslag bestaat

Marcels stuk

heffing Belas‐ belasting op tingdienst milieu‐ grond‐slag

kadastrale aan‐ duiding

norm‐ adres, ontmoe‐ tingsadres

stortplaats exploi‐ teren

stortplaatsen

Mariettes stuk

onderneming

check op Kadaster

Belas‐ verlenen tingdienst vrijstellings‐ (Douane) vergunning

normale verblijf‐ plaats

normadres

natuurlijke persoon

gewoonlijk ver‐ blijven

landen in de wereld

landencodering

zie verwijzing bij bron

http://www.douan e.nl/bibliotheek/ha ndboe‐ ken/handboek_dou ane/hd_24‐00‐ 00.html#P34_2970

Belas‐ tingdienst

postadres

over‐ drachts‐ adres

Belas‐ heffing tingdienst inkomsten‐

thuishaven

normadres schepen

als thuishaven hebben

om de plaats (land) van belastingplicht te bepalen

Marcels stuk

de plaats waar iemand gedurende mini‐ maal 185 dagen per kalenderjaar wegens persoonlijke en beroeps‐matige bindingen verblijft, of, als hij geen beroepsmatige bindingen heeft, daar verblijft wegens persoonlijke bindingen waaruit nauwe banden blijken tussen hem en de plaats waar hij woont. relatie met wo‐ nen/woonadres (GBA dus)? Vraag is of we dit echt als afzonderlijk begrip hanteren in wetgeving of proces‐ sen. Het zal het adres zijn dat in BvR staat, en dat is het woonadres zoals in de GBA, tenzij er een ander adres nodig is (bv. een briefadres in de zin van de GBA omdat BvR geen diakrieten aankan en mensen er dus 'uitvallen'.

53


belasting heffing Belas‐ sociale tingdienst premies

vestigingsadres

ontmoe‐ tingsadres, onderneming normadres

heffing Belas‐ omzetbelas‐ tingdienst ting

Volledige adres

aanvrager, dienstverrich‐ normadres ter, leveran‐ cier

heffing Belas‐ motor‐ tingdienst rijtuigenbe‐ lasting

woonadres

normadres


onderneming voeren

voor bijvoorbeeld binnen‐ vaartondernemingen om te kunnen bepalen welk soort activiteit wordt uitge‐ voerd (sector)

Marcels vulling

Marcels stuk

leveren goederen en diensten

Vestigingsadres?

standaardadres (NHR?)

andere te overleggen gegevens zoals facturen, teruggaaf omzetbelasting BTW‐identificatienummers

wonen

opgave belastingplichtige

Marcels stuk

om te bepalen of je BPM verschuldigd bent voor je auto heffing Belas‐ houder‐ tingdienst schapsbelas‐ ting BPR (in de rol van houder GBA) BPR (in de rol van houder GBA) BPR (in de rol van houder GBA)

Mariette Lokin: Waarschijnlijk gaat het hier ook 'gewoon' om een vestigingsadres van de onderneming. Vraag is dus of 'volledig' nog zelfstandige betekenis heeft, of gewoon toevallige woordkeus van de wetgever betreft. Mariette Lokin: Ik kan in de regelgeving over motorrijtuigenbelasting alleen een verwijzing naar een adres vinden in de Uitvoeringsregeling motorrijtuigenbelas‐ ting 1994 en dan voor 2 specifieke geval‐ len (een ander dan de belastingplichtige rijdt in een bestelauto; vergunning om maandelijks te betalen over nog niet aangevangen tijdvakken). Gesproken wordt van 'adres' in algemene zin, of dat een woonadres (idzv. GBA) is, is niet duidelijk. Klopt ook wel mi.: houderschap is criterium voor heffing (grondslag) niet je adres mi.

woonadres

normadres


wonen

opgave belastingplichtige

adres buitenland

ontmoe‐ tingsadres


wonen, bereik‐ baar zijn postont‐ vangen (corres‐ pondentie

wereld, behalve NLD

briefadres


natuurlijke personen, rechtsperso‐ nen

bereikbaar zijn, (post ontvangen) correspondentie

NLD

besluit (opgave, waarne‐ ming en onderzoek ambtswege)

puntadres



min of meer voortdurend verblijf

gemeentenaam


Uit http://www.bprbzk.nl/dsresource?objecti d=26723&type=pdf: Er komen nu adres‐ gegevens in de GBA voor, waarbij geen BAG‐adres ‘hoort’. Denk bijvoorbeeld aan

gemeente

om te bepalen of je houder‐ Marcels stuk schaps‐belasting verschuldigd bent voor je auto

voor stadsnomaden

Mariette Lokin: idem als hierboven.

54


adressen waarbij in rubriek 08.11.10 de standaardwaarde voorkomt, het zoge‐ noemde puntadres. En aan adressen, waarbij nu in groep 11 element 11.50 voorkomt, de referentieadressen. En aan adressen waarbij element 12.10 voorkomt, de locatieomschrijvingen. Voor dergelijke adressen geldt dat gemeenten in die gevallen moeten overgaan tot het nemen van zodanige besluiten dat de betrokken verblijfsobjec‐ ten, ligplaatsen en standplaatsen in de BAG opgenomen kunnen worden en een BAG‐adres toegekend krijgen, dat vervolgens over‐ genomen kan worden in de GBA. Voor de puntadressen kunnen gemeenten gebruik maken van de mogelijkheden die er zijn om de betrok‐ ken personen in te schrijven op een ‘normaal’ adres. BPR (in de rol van houder GBA) Waarne‐ men/ Ver‐ CBS zending aanschrijf‐ brief Waarne‐ men/ Ver‐ CBS zending aanschrijf‐ brief Waarnemen / Verzending CBS Enquête materiaal CBS

Hardware

woonadres



wonen

NLD

zie opgave BPR


Correspondentie‐ adres


Natuurlijke personen

Correspondentie ontvangen

Correspondentie adres GBA

NAW

Opgave GBA

Iedere enquête dient vooraf aangekondigd te worden met een aanschrijfbrief

Correspondentie‐ adres


Rechtsperso‐ nen


Correspondentie adres HR

NAW

Opgave NHR

Iedere enquête dient vooraf aangekondigd te worden met een aanschrijfbrief

Email adres



Email adres van repondent

Email

Opgave berichtgever

Enquêtering via een electro‐ nische vragenlijst die via Internet ingevuld moet wor‐ den

Email adres



Email adres van de hardware leveran‐ NAW cier

Opgave berichtgever

Verkrijgen van standard hardware

Natuurlijke personen Rechtsperso‐ nen Natuurlijke personen Rechtsperso‐

55


nen

CBS

Waarnemen over‐ / Handha‐ Handhavingsadres drachts‐ ving adres

Natuurlijke personen Rechtsperso‐ nen


Correspondentie adres HR/GBA

NAW

CBS

Software / opleidingen




Correspondentie adres

NAW

CBS

Waarnemen Verblijfsadres / / woonadres / enquêteren Interviewadres face to face



Leveranciersadres

over‐ Aangeleverd adres drachts‐ adres

CJIB

Voor aan‐ schrijven.

CJIB

Voor het aanschrijven en met name voor Afwijkend adres het bete‐ kenen van de strafbe‐ schik‐king.



Alleen Natuur‐ lijke personen

Opgave HR/GBA

Bedrijven zijn voor een aantal enquêtes volgens de wet verplicht om te responderen. Het CBS mag hierop handha‐ ven.

Opgave berichtgever

Verkrijgen van standard software of het verzorgen van opleidingen

verblijven

Woonadres GBA / NAW vestigingsadres HR

Opgave HR/GBA

Wonen Verblijven Correspondentie ontvangen

Woonplaats waarin betrokke‐ ne woont volgens het GBA Woonplaats waar betrokkene (tijde‐ lijk) verblijft Plaats waar be‐ trokkene zijn / haar post wil ontvangen

Gestructureerd of ongestructu‐ reerd adresgege‐ ven, welke door de desbetreffen‐ de instantie is aangeleverd.

Door opgave van aanlever‐ de instantie. Dit kan zijn: ‐ opgegeven door betrok‐ kene bij een Mulder zaak ‐ via verificatie door een derde partij (de desbetref‐ fende instantie) bij het GBA of KVK ‐ door opvraging bij een instantie


Plaats waar be‐ trokkene zijn / haar post wil ontvangen

Gestructureerd of ongestructu‐ reerd adresgege‐ ven, welke door betrokkene wordt doorgege‐ ven.

Door opgave door betrok‐ kene.

Veldwerkinterviewers van het CBS bezoeken berichtge‐ vers om mbv face‐to‐face enquêtering een (electroni‐ sche) vragenlijst door een respondent te laten invullen Dit is het adres dat door de aanleve‐rende instantie wordt meegegeven als zijnde het adres van betrokkene (niet zijnde het opgegeven adres). In het kader van OM afdoening dient dit het GBA adres te zijn, dan wel bij het ontbreken daarvan , de woon of verblijfplaats. Het aangele‐ verde adres kan ook het adres zijn dat weij zelf naar aanleiding van een aangele‐ verde zaak hebben opge‐ vraagd bij een van de volgen‐ de instanties KMAR, KBA. DWB, Swiss. Een afwijkend adres is een adres dat door een betrokke‐ nen wordt opgege‐ven als een adres waar hij zijn stuk‐ ken m.b.t. een (of meerdere) specifieke za(a)k(en) wil ontvangen en dat afwijkt van de andere beschikbare adres‐ sen. Daarnaast wordt deze adressoort gebruikt wanneer

56


de betekening van een straf‐ beschikking is mislukt en het OM vervolgens na contact hierover, een ander adres opgeeft waarop betekend kan worden.

CJIB

CJIB

Dat zowel de natuurlij‐ ke als de rechtsper‐ sonen juist worden aangeschre‐ ven in de inningsfase. Het brief‐ adres mag niet ge‐ bruikt wor‐ den in het traject dwang en incasso

CJIB

Voor aan‐ schrijven.

CJIB

Voor aan‐ schrijven. De aan‐ schrijving wordt dan naar zowel

Briefadres

Detentieadres



Gemachtigd adres


Opgegeven adres





verblijven




Verblijven Correspondentie ontvangen

Gestructureerd (Woonplaats waar of ongestructu‐ betrokkene (tijde‐ reerd adresgege‐ ven, gelijk aan lijk) verblijft) het aantal posi‐ Plaats waar be‐ trokkene zijn / ties welke het haar post wil GBA of KVK voor ontvangen dit gegeven hanteert.

Dit staat niet zodanig in de wet beschreven maar het CJIB moet wel trachten om Ontvangst vanuit GBA of betrokkene te bereiken. Dit KVK, het adres wordt door kan zijn op een briefadres. ons geregistreerd in de Met name in de situatie van desbetreffende applicaties. OBR (onbestelbaar retour) of GBA of KVK adres is lei‐ als er geen woon of vesti‐ dend gingsadres aanwezig is kan een briefadres worden ge‐ hanteerd.

Plaats waar be‐ trokkene zijn / haar post tevens naar toe gestuurd moet worden omdat er sprake is van een gemach‐ tigde. Woonplaats waar betrokkene (tijde‐ lijk) verblijft Plaats waar be‐ trokkene zijn / haar post wil

Ontvangst vanuit VIP, het adres wordt door ons geregistreerd in de desbe‐ treffende applicaties

Dit is het adres dat in VIP als zodanig is opgenomen. Via VIP hebben wij de beschik‐ king over deze informatie. Dit adres kan overeenkomen met het GBA adres.


Door opgave door betrok‐ kene. Door opgave desbetref‐ fende instantie

Dit is het adres van een persson waarvan de betrok‐ kene heeft aangegeven dat deze in een specifieke zaak zijn gemachtigde is.

Door opgave bij het ver‐ hoor.

Het opgegeven adres is specifiek voor OM‐afdoening. Dit is het adres dat de be‐ trokkene bij zijn eerste ver‐ hoor opgeeft, wanneer dit afwijkend is van zijn GBA

Gestructureerd of ongestructu‐ reerd adresgege‐ ven, welke door betrokkene wordt doorgege‐

57


het GBA (woon) adres als opgegeven adres ver‐ stuurd.

CJIB

CJIB

CJIB

Dienst Regelin‐ gen


Voor in verzet te gaan.

Verificatie van het adres zodat de rechts‐ persoon juist wordt aangeschre‐ ven. Verificatie van het adres zodat de natuurlij‐ ke of rechtsper‐ soon juist wordt aangeschre‐ ven.

Verzetsadres

Vestigingsadres




Alleen Rechtsperso‐ nen

ontvangen

ven.


Plaats waar be‐ trokkene zijn / haar post wil ontvangen


Gevestigd zijn

Door opgave door betrok‐ kene.

Dit is het adres dat een betrokkene bij het instellen van verzet tegen de straf‐ beschikking heeft opgegeven, indien dit afwijkend is van het GBA adres (dan wel de woon of verblijfplaats) en het opgegeven adres.

Gestructureerd adresgegeven, plaats waarin gelijk aan het bedrijf gevestigd is aantal posities volgens de KVK welke de KVK (NLD) voor dit gegeven hanteert.

Ontvangst vanuit KVK, het adres wordt door ons geregistreerd in de desbe‐ treffende applicaties. KVK adres is leidend

Volgens de wet zijn wij ver‐ plicht om te trachten de (rechts)persoon te bereiken zodat wij deze op het juiste adres kunnen aanschrijven

Ontvangst vanuit GBA, het adres wordt door ons geregistreerd in de desbe‐ treffende applicaties. GBA adres is leidend

olgens de wet zijn wij ver‐ plicht om te trachten de (rechts)persoon te bereiken zodat wij deze op het juiste adres kunnen aanschrijven

eigen opgave

Het zou klant en overheid schelen als dit nummer centraal werd beheerd. BRI?

eigen opgave

Adres is specifiek voor Min EL&I/Dienst Regelingen. Het adres wordt gebruikt in de ondersteunendede proces‐ sen, niet in het primaire proces. Vooralsnog geen

Woonadres



Wonen

NLD

Gestructureerd of ongestructu‐ reerd adresgege‐ ven, gelijk aan het aantal posi‐ ties welke het GBA voor dit gegeven han‐ teert.

bankrekening‐ nummer/IBAN/BIC


niet‐ natuurlijke persoon en natuurlijk persoon

financiele transac‐ ties

alle bankrekenin‐ gen

IBA / BIC


niet‐ natuurlijke persoon en natuurlijk persoon

bestemmings‐ adres

afleveren

adres (of bij het ontbreken van zijn woon‐ of verblijf‐ plaats).

NLD??

NAW adresruim‐ te (geo‐besl)

58


correspondentie‐ adres afwijkend


(niet‐ natuurlijke en )natuurlijke personen

correspondentie

wereld

NAW adresruim‐ te (geo‐besl) + post

eigen opgave


correspondentie‐ adres authentiek


niet‐ natuurlijke personen

correspondentie

NLD

NAW adresruim‐ te (geo‐besl) + post

bron NHR toekomst liever ook GBA


email adres


niet‐ natuurlijke en natuurlijke personen

correspondentie

alle e‐ mailaccounts

domein‐ naam@account

eigen opgave



niet‐ natuurlijke persoon en natuurlijk

betalingsverkeer

wereld

NAW adresruim‐ te (geo besl) + post


factuuradres

eigen opgave

wens om uit een extern register te betrekken. de afwezigheid van een correspondentieadres van natuurlijke personen zien we nu als een groot issue voor de klant en voor de efficiënte overheid. Bij voorkeur wordt dit in het GBA opgenomen, maar ergens ander sin het stelsel is ook denkbaar. De oplossing zou wel rekening moeten houden dat zo'n adres in feite een ander persoon kan inhouden (advi‐ seur, accountant etc). de afwezigheid van een correspondentieadres van natuurlijke personen zien we nu als een groot issue voor de klant en voor de efficiënte overheid. Bij voorkeur wordt dit in het GBA opgenomen, maar ergens anders in het stelsel is ook denkbaar. De oplossing zou wel rekening moeten houden dat zo'n adres in feite een ander persoon kan inhouden (advi‐ seur, accountant etc). Wordt in algemeen zin steeds belangrijker, zo niet onmis‐ baar. Het zou voor de klant dus schelen als hij dit email adres maar op 1 plek hoeft bij te houden en de overheid er daarmee over beschikt. Of hebben we al met de berich‐ tenbox? Adres is specifiek voor Min EL&I/Dienst Regelingen. Wordt gebruikt in de eigen administratie, niet voor

59


persoon

Dienst Regelin‐ gen Dienst Regelin‐ gen Dienst Regelin‐ gen Dienst Regelin‐ gen Dienst Regelin‐ gen

fysieke controle , bezoek fysieke controle, bezoek


faxnummer mo‐ biel

telefoon mobiel

telefoon net‐ nummer

over‐ drachts‐ adres over‐ drachts‐ adres over‐ drachts‐ adres

primaire proces. Vooralsnog geen wens om uit een extern register te betrekken. Het zou klant en overheid schelen als dit nummer centraal werd beheerd Het zou klant en overheid schelen als dit nummer centraal werd beheerd Het zou klant en overheid schelen als dit nummer centraal werd beheerd aandachtspunt is de registra‐ tie/distributie van buiten‐ landse adresformats.

vestigingsadres


niet‐ natuurlijke personen

wereld


eigen opgave

vestigingsadres authentiek


niet‐natuurlijk persoon

NLD??


bron NHR

fysieke controle, bezoek

woonadres

ontmoe‐ tingsadres, natuurlijke over‐ personen drachts‐ adres

wereld


eigen opgave

aandachtspunt is de registra‐ tie/distributie van buiten‐ landse adresformats.


fysieke controle , bezoek

woonadres au‐ thentiek


bron GBA


woonadres au‐ thentiek

DUO

afleveradres

DUO

correspondentie‐ adres


DUO

e‐mailadres


over‐ drachts‐ adres over‐ drachts‐ adres

Voor post wordt dit adres in prin‐cipe niet gebruikt, tenzij het om beveiligingsgevoelige post gaat, zoals het verstrek‐ ken van inlog gegevens. Alleen voor bevei‐ ligingsgevoelige infrmatie (zoals inlogcodes).


NLD



NLD


bron GBA

afleveren

afleveren goederen (tenta‐ mens)

correspondentie

e‐mail afhandelen / correspondentie

alle e‐ mailaccounts

ac‐ count@domain

natuurlijke personen en niet‐ natuurlijke personen persoon, vestiging, contact

60

DUO

Instellingsadres

DUO

vestigingsadres

DUO

woonadres


ontmoe‐ tingsadres, over‐ drachts‐ adres over‐ drachts‐ adres, normadres

De BAG is als basisre‐ gistratie bedoeld voor het Kadaster gebruik bij (in de rol de uitvoe‐ van ring van alle objectadres registra‐ publiek‐ tiehouder rechtelijke BAG) taken die behoefte heb‐ben aan adres en gebouwge‐ gevens


KvK (in rol van registra‐ tiehouder


Bezoekadres van een vestiging van een onderneming of rechtspersoon

controle

Dit adres wordt door de Onderwijsinspectie ge‐ bruikt. Zij hebben een eigen adresadministratie. Vooral omdat een object van toezicht specifieker kan zijn (bijvoorbeeld ook een gymlokaal)

niet‐ natuurlijke persoon

correspondentie inspecties

NLD

Dit adres komt uit eigen adminisratie


correspondentie wonen

NLD


bron GBA

ontmoe‐ tingsadres, niet‐ over‐ natuurlijke drachts‐ personen adres

(gebruikers van) verblijfs‐ objecten De drager van het adres staat niet in de BAG.

Gebruik op basis van een limitatie‐ ve lijst met ge‐ bruiksdoelen (vanuit de bouw‐ vergun‐ ning)(Wonen, recreatie, indus‐ trie etc…)

geo‐bestuurlijke verkaveling van het Nederlandse grondgebied

Het bezoek‐ adres van de vestiging geeft aan waar de

De adresdrager is op de positie gevestigd. De rechtspersoon of

In de Handelsre‐ gisterwet is de definitie van een vestiging: een

Hoofdoel van de BAG is een generieke algemene gebruik‐ te set van basisgegevens te vormen. De BAG is dan ook aanbod gericht opgezet, gaat uit van een limitatief aantal gedefinieerde adresseerbare objecten. En kent alleen aan die objecten een adres toe. namen van gemeenten, Wettelijk vastgelegd aantal Het soort verkeren speelt daarin geen enkele rol. Voor woonplaatsen, brondocumen‐ zover daar sprake van is, is openbare ruim‐ ten:Besluiten, vergunnin‐ gen, processen verbaal etc. dat aan het object toegekend tes en nummer‐ en niet zozeer aan het adres aanduidingen zelf. Het doel van de BAG is daarbij was om tot een set van basisgegevens te komen die voor alle publiekrechtelij‐ ke taken die adres en ge‐ bouwgegevens nodig hebben op zijn minst deels bruikbaar te zijn. Het bezoekadres De onderneming of rechts‐ Het bezoekadres van vesti‐ wordt aangeduid persoon (vertegenwoor‐ gingen moet verplicht wor‐ met een straat‐ digd door een natuurlijk den opgegeven door een naam, nummer‐ persoon) doet opgave aan onderneming of rechtsper‐

Het bezoekadres van de vestiging geeft aan waar de rechtspersoon of onderne‐ ming is gevestigd. Dit is ten eerste het adres waar correspondentie naar toe kan

61


NHR)

(in het geval er geen sprake is van een onderneming, zoals vaak het geval is bij een vereniging of stichting.

Het postadres van de vestiging van Het post‐ een onderneming adres geeft of rechtspersoon KvK (in rol aan waar de geeft aan waar de van post, dat is gea‐ correspon‐ registra‐ dentie naar dresseerd aan de tiehouder toe kan rechtspersoon of NHR) worden onderneming, gestuurd. naar toe kan worden verzon‐ den KvK (in rol van registra‐ tiehouder NHR)

onderneming is activiteiten van de onder‐ op het adres gevestigd. neming of rechtspersoon plaats vinden. Je zou ook kunnen zeg‐ gen, het is de plaats waar de onderneming of rechtsper‐ soon is geves‐ tigd. In die zin is de onder‐ neming of rechtspersoon drager van het adres


Woonadressen van de vertegen‐ ontmoe‐ woordigers van de tingsadres rechtspersoon of onderneming. Dit

Het postadres geeft aan waar de post, dat is geadres‐ seerd aan de rechtspersoon of onderne‐ ming, naar toe kan worden gezonden

Dit adres wordt heel duidelijk gebruikt als posi‐ tie waarop de correspondentie wordt ontvangen

Woonadres‐ sen kunnen worden ge‐ dragen door de vertegen‐

Woonadressen geven in het algemeen de positie aan waar de vertegenwoor‐

gebouw of com‐ plex van gebou‐ wen waar duur‐ zame uitoefening van de onderne‐ ming of rechtsper‐ soon plaatsvindt. De ruimte die wordt aangeduid is de ruimte waar de onderneming of rechtspersoon zijn activiteiten uitoefent.

aanduiding, plaatsnaam en postcode. Soms wordt er nog een extra aanduiding toegevoegd. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in een bedrijfsver‐ zamelgebouw waarbij aan het adres '1e etage' wordt toege‐ voegd.

het handelsregister van de plaats waar hij is gevestigd. De opgave wordt gedaan op een opgaveformulier van de Kamer van Koop‐ handel, dat wordt onder‐ tekend door de vertegen‐ woordiger/natuurlijk persoon van de onderne‐ ming/rechtspersoon. Daarbij wordt een bewijs‐ stuk gevraagd om te con‐ troleren of de rechtsper‐ soon/onderneming daar daadwerkelijk is gevestigd. Het meest voorkomende bewijsstuk is een huurcon‐ tract, waarmee aanneme‐ lijk gemaakt kan worden dat de onderne‐ ming/rechtspersoon op die positie inderdaad activitei‐ ten kan uitoefenen. Dit adres wordt door middel van een opgave‐ formulier opgegeven en Het postadres vervolgens geregistreerd in bestaat of uit het handelsregister. Het een straatnaam, opgaveformulier wordt Het postadres laat nummeraandui‐ ondertekend door een zien waar de ding, plaatsnaam vertegenwoordiger van de 'brievenbus' van en postcode of onderneming of rechtsper‐ de rechtspersoon uit een postbus‐ soon. Dit kan een 'normaal' of onderneming is nummer met een adres zijn (straatnaam, postcode en huisnummer) of een post‐ plaatsnaam busnummer. Er vindt geen verdere controle plaats van het postadres Het woonadres Het woonadres wordt Dit adres wordt opgegeven op een opgave‐ bestaat uit een gebruikt om de straatnaam, formulier van de Kamer positie aan te nummeraandui‐ van Koophandel en onder‐ geven waar de vertegenwoordi‐ ding, plaatsnaam tekend door een verte‐

soon op basis van de Han‐ delsregisterwet en het Han‐ delsregisterbesluit.

worden gestuurd door overheidsinstan‐ ties (als er geen apart correspondentie‐ adres aanwezig is). Ten tweede is het de positie/ruimte waar schuldeisers terecht kunnen om hun vorderingen te innen, beslag te leggen enz.

Postadressen moeten ver‐ plicht worden opgegeven aan het handelsregister op bais van de Handelsregisterwet en het Handelsregisterbesluit.

Het woonadres moet ver‐ plicht worden opgegeven aan het handelsregister op basis van de Handelsregisterwet en het Handelsregisterbesluit.

Woonadressen zijn van belang in het kader van de aansprakelijkheid van eige‐ naren eenmanszaak, eigenaren vof enz. Schuldeisers kunnen op dat adres bij‐ voorbeeld beslag leggen op goederen als

62

kunnen woon‐ adressen zijn van vennoten, eigena‐ ren eenmanszaak, bestuurders enz.

UWV


adres gemachtig‐ de, bewindvoer‐ der/ curator

UWV

buitenlands adres

UWV

correspondentie‐ adres

UWV

domicilie‐adres (Dit adres is ge‐ heel synoniem gesteld aan het

woordigers van de rechts‐ per‐ soon/onderne ming (woon‐ adressen behoren altijd tot natuurlijk personen. Is bijvoorbeeld een besloten vennootschap bestuurder van een ande‐ re besloten vennootschap, dan wordt het vestigings‐ adres van de besloten vennootschap als adres van de bestuurder opgenomen). over‐ drachts‐ adres ontmoe‐ tingsadres, norm‐ adres, over‐ drachts‐ adres over‐ drachts‐ adres ontmoe‐ tingsadres, over‐ drachts‐

diger van de onderne‐ ming/rechtsperso on woont. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om een zogenaamd 'brief‐ adres' dat is opgenomen in het GBA.


correspondentie


wonen en corres‐ pondentie

gers van de on‐ derneming of rechtspersoon wonen/verblijven (gevestigd zijn).

en postcode

rekeningen niet betaald worden. Verder is het woonadres van belang voor de cor‐ respondentie, in ieder geval voor het handelsregister. Er zijn bijvoorbeeld gevallen waarin een Awb‐brief (ook) naar het woonadres van een vertegenwoordi‐ ger wordt verstuurd.

genwoordiger van de rechtspersoon. In het GBA wordt gecontroleerd of de persoon ook daadwerkelijk op dat adres staat inge‐ schreven. Is dit het geval, dan wordt een koppeling gemaakt tussen het han‐ delsregister en de GBA, zodat mutaties op het adres 'automatisch' in het handelsregister worden verwerkt. Is het een bui‐ tenlands adres, dan is er geen GBA‐koppeling moge‐ lijk. In dat geval wordt een uittreksel uit het bevol‐ kingsregister of een bank‐ afschirft als bewijs ge‐ vraagd om het buitenlands adres te controleren voor‐ dat er wordt geregistreerd.

uit curatele‐register GBA of door opgave door de Gemachtigden (zoals erven, gemachtigde als deze als mentor) is geen aparte adres‐ zodanig door een rechter is soort. aangewezen

NLD

NAW adresruim‐ te + post

NLD

NAW adresruim‐ te

heeft in principe dezelfde rollen als binnenlandse adressen

eigen opgave

besluit

woonadres en briefadres (is niet correspondentie‐adres)

63


GBA‐adres.)

adres natuurlijke personen

wonen

NLD

NAW adresruim‐ te

opgave door inhoudings‐ plichtige

GBA‐adres, tenzij

ontmoe‐ tingsadres, natuurlijke over‐ personen drachts‐ adres

wonen, verblijven (verpleeghuis, ouders) en cor‐ respondentie

NLD??

NAW adresruim‐ te + post

eigen opgave

loonaangifte

loonadministratie‐ adres


inhoudings‐ plichtige

loonadministratie voeren

NLD??

BAG‐adresruimte opgave door inhoudings‐ (met of zonder plichtige puntadres?)

e‐mailwisseling Jan van Grinsven en Paul Oude Luttig‐ huis

UWV

verblijfadres bij ziekte



verblijven

NLD

NAW adresruim‐ te ??

geldt niet wanneer iemand om andere redenen ergsn anders verblijft denk aan recreatiewoning

UWV

loonaangifte vestigingsadres



gevestigd zijn

NLD??


UWV

loonaangifte

werkzaamheids‐ adres



werkzaamheden in dienstbetrek‐ king uitvoeren

NLD??


UWV

loonaangifte feitelijk adres

normadres

UWV

UWV

eigen opgave

e‐mailwisseling Jan van Grinsven en Paul Oude Luttig‐ huis e‐mailwisseling Jan van Grinsven en Paul Oude Luttig‐ huis

64


A.2 organisa‐ tie

Associatieadressen (soort) proces

naam van het adresbegrip (in deze organisatie)

doel

aanwezige

aanwezigheid

ruimte

adresserings‐ systematiek

locatiebepaler

waarom

bron

opmerkingen

Marcels stuk

Mariette Lokin: Ik vraag me af of hier wel sprake is van een 'apart' adresbegrip. De Wet IB 2001 (artikel 1.2) definieert part‐ ner als "degene die op hetzelfde woon‐ adres als de belastingplichtige staat inge‐ schreven in de basisadministratie per‐ soonsgegevens". Expliciete verwijzing naar GBA‐adres dus.

huishoudadres

associa‐ tie‐adres


GBA‐adres

BAG‐adresruimte (met of zonder puntadres?)

om fiscaal partnerschap te bepalen

Belastingte‐ lefoon

telefonisch opge‐ geven adres



wonen

opgave aan telefoon

om meer zekerheid te krijgen bericht van Mariet‐ over de identiteit van de te Lokin in Yahoo beller Group, 2 feb 2012

Adres niet‐ ingezetene



Identificatie

registratieadres niet‐ingezetene

NAW

Opgave RNI

Globaliseringsstatistieken

BAG‐adres


Bodemgebrui‐ kers / locaties

stratificatie

Adressering van een locatie

NAW/Locatie

Opgave BAG

Bodemgebruik

Buitenlands vesti‐ gingsadres


Rechtsperso‐ nen

Identificatie

vestigingsadres HR

NAW

Opgave HR

Globaliseringsstatistieken

CBS

Institutione‐ associa‐ Institutioneel adres le bevolking tie‐adres

Rechtsperso‐ nen

CBS

Waarnemen Internet adres / / Informatie website


CBS

Identificatie Koppeladres bedrijf


Belasting‐ dienst

Belasting‐ dienst

CBS

CBS

CBS

Statistiek‐ proces / Globalise‐ ring Statistiek‐ proces / bodemge‐ bruik Statistiek‐ proces / Globalise‐ ring

Natuurlijke personen Rechtsperso‐ nen Natuurlijke personen Rechtsperso‐

Identificatie

vestigingsadres HR

NAW

Opgave HR

Structuurinfor‐ matie

Internet‐adres

Web‐adres

Opgave berichtgever

Identificatie

Woonadres GBA / vestigingsadres HR

NAW

Opgave HR/GBA

Over de institutionele bevol‐ king wordt apart gerappor‐ teerd. Deze groep wordt uitgezonderd van de enquê‐ tering Belangrijk ivm profilen. Een profiler bepaalt (handmatig) de structuur van grote on‐ dernemingen Faillissementsstatistieken

65


CBS



CBS



CBS

Statistiek‐ proces / Regionaal

Vestigingsadres


CBS


Werkadres

CBS


CBS

Steekproef‐ trekking

CJIB

Voor verifi‐ catie van de BVV adres persoon.


Identificatie


NAW

Opgave HR/GBA

Koppeling Kentekenregistra‐ tie ‐ ABR

Identificatie


NAW

Opgave HR/GBA

Bepaling eigenaarswissels in de statistieken van de eco‐ nomische demografie

Rechtsperso‐ nen

stratificatie


NAW

Opgave HR/GBA



stratificatie


NAW

Opgave HR/GBA

Woonadres



stratificatie

Woonadres GBA

NAW

Opgave GBA

Woonadres / vesti‐ gingsadres



stratificatie


NAW

Opgave HR/GBA



Ontvangst vanuit VIP



NLD


bron GBA

woonadres authen‐ tiek

nen Natuurlijke personen Rechtsperso‐ nen Natuurlijke personen Rechtsperso‐ nen

Regionale verdeling van vestigingen en werkgelegen‐ heid Wordt gebruikt voor de regionale verdeling van de werkgelegenheid in Neder‐ land Wordt gebruikt voor de regionale verdeling van bevolkingsgroepen in Neder‐ land Het steekproefadres is be‐ langrijk om de representativi‐ teit van de steekproef voor een bepaalde regio te garan‐ deren. Wanneer iemand actief is in de vreemdelingenketen heeft hij een BVV nummer. Dit nummer krijgt VIP vanuit Compas aangeleverd. Wan‐ neer een persoon niet actief is in de GBA, maar wel een BVV nummer heeft, kunnen zijn gegevens worden geveri‐ fieerd bij de Basisvoorziening Vreemdelingen. Vooral gebruikt om relaties te identificeren (bijvoorbeeld als check of het juiste BSN num‐ mer is ingewonnen) en voor fysieke bezoeken.

66


Adresinformatie en het Stelsel van Basisregistraties Semantiek als sleutel voor hergebruik

Recommend Documents