2013 Activiteitenverslag
Schoutetstraat 2 2800 Mechelen
[email protected] www.igemo.be
Inhoud 1 IGEMO-FICHE 6 1.1 IGEMO 7 1.2 Activiteiten 7 2 BELEID EN STRATEGIE 9 Missies 9 Doelstellingen 9 Ambities op lange termijn 10 3 DIENSTVERLENING DOOR IGEMO 11 3.1. Basisdienstverlening 11 3.1.1. Het organiseren van intergemeentelijke overlegplatformen 11 3.1.2. Het formuleren van adviezen over (boven)gemeentelijke beleidsplannen 11 3.1.3. Technische adviesverlening inzake milieu, natuur, ruimtelijke ordening, stedenbouw en mobiliteit 12 3.1.4. Vertegenwoordiging – belangenbehartiging 12 3.1.5. Communicatie en informatieverstrekking 12 3.1.6. Netwerking - contactpersonen 13 3.2. Leefmilieu - Algemeen 14 3.2.1. Duurzaamheidscoaches – interne milieuzorg 14 3.2.2. Milieubeleidsplannen en –jaarprogramma’s 14 3.2.3. Structurele ondersteuning milieudienst – duurzame ontwikkeling 15 3.3. Gebiedsontwikkeling - Algemeen 16 3.3.1. Structurele ondersteuning dienst stedenbouw/ruimtelijke ordening 16 3.4. Hinderlijke inrichtingen 16 3.4.1. Opmaak milieuvergunningen 16 3.4.2. Inventariseren en digitaliseren van milieuvergunningen 16 3.4.3. Milieutoezicht en –handhaving 17 3.4.4. Zonaal overleg milieu/politie 17 3.5. Energie 18 3.5.1. Fonds ter reductie van de globale energiekost (FRGE) 18 3.5.2. Huishoudelijke energiescans - plaatsing rookmelders 18 3.5.3. Sociale dakisolatie 18 3.5.4. Thermografische dakopnames 19 3.5.5. Thermografisch onderzoek van woningen 19 3.5.6. Gezamenlijke aankoop van fotovoltaïsche zonnepanelen, zonneboilers, dakisolatie … 19 3.5.7. Energieboekhouding en -zorgsysteem 19 3.5.8. Klimaatgebouw 20 3.5.9. Klimaatschool 20 3.5.10. Energieaudits 20 3.5.11. Haalbaarheidsstudie hernieuwbare energie 20 3.5.12. Energieprestatiecertificaten 20 3.5.13. REG Openbare Verlichting 21 3.5.14. Klimaatactieplan & klimaatneutrale organisatie 21 3.5.15. Convenant of Mayors 22 3.5.16. Energiewinkels 22 3.5.17. Samenaankoop gas en electriciteit voor bedrijven 23 3.6. Bodem 24 3.6.1. Sanering stookolietanks 24
2
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.7. Water 24 3.7.1. Realisatie van IBA’s 24 3.7.2. Inventarisatie en actie-, herstel- en beheersplan grachten en waterlopen 3de categorie 25 3.7.3. Afkoppelingsprojecten 25 3.8. Natuur en groen 25 3.8.1. Harmonisch groen- en parkbeheer 25 3.8.2. Duurzaam bosbeheer 26 3.8.3. Duurzaam bermbeheer 26 3.8.4. Beheer van landschappelijk waardevolle dreven 26 3.9. Landschap 27 3.9.1. Landschapsontwikkelingsplan 27 3.9.2. Trage wegen en wandelnetwerken 27 3.9.3. Actieplan ontsnippering natuurlijke entiteiten 28 3.10. Mobiliteit 28 3.10.1. Verbreden en verdiepen van het mobiliteitsplan 28 3.10.2. Knelpuntenonderzoek en actieplan luchtverontreiniging door verkeer d.m.v. CAR Vlaanderen 28 3.10.3. Milieuvriendelijke voertuigen – Alternatieve brandstoffen 29 3.10.4. Parkeerstudies 29 3.11. Milieuverantwoord productgebruik 30 3.11.1. Reductie van bestrijdingsmiddelen 30 3.12. Afvalpreventie 30 3.12.1. Thuiscomposteren 30 3.12.2. Actie compostscholen 31 3.12.3. Zwerfvuilcampagne 31 3.12.4. Afvalarme en duurzame buurtfeesten 32 3.12.5. Ondersteuning subsidiebeleid afvalpreventie voor Mechelse scholen 32 3.13. Noord-Zuid 32 3.13.1. Fairtrade project: ‘Doe de Max’ en brochure ‘Eerlijk duurt het langst’ 32 3.14. Duurzame ontwikkeling 33 3.14.1. Doelgroepencampagne ‘ik leef verstandig’ 33 3.14.2. Netwerk en informatieservice voor scholen en buitenschoolse kinderopvang 33 3.14.3. Educatief aanbod (lespakketten en spelen) voor scholen en buitenschoolse kinderopvang 33 3.14.4. Campagne ‘Verstandige school’ 34 3.14.5. Wedstrijd Schoonste School 34 3.14.6. Theater ‘Het Zwarte Goud’ en Muziektheater 35 3.14.7. Klimaatquiz ‘De duurzaamste student ter wereld’ 35 3.14.8. Workshop ‘Het Huis uit’ 35 3.14.9. Netwerk en informatieservice voor verenigingen en buurten 36 3.14.10.Duurzame evenementen 36 3.14.11.Infomomenten, doe-opstellingen en animatie 37 3.14.12.Duurzaam verbouwen 37 3.15. Ruimtelijke planning 38 3.15.1. Structuurplannen/masterplannen 38 3.15.2. Ruimtelijke uitvoeringsplannen 38 3.15.3. Haalbaarheidsstudies 40 3.15.4. Milieueffectenrapporten 40 3.16. Geografische Informatie Systemen 41 3.16.1. Register onbebouwde percelen Duffel 41
IGEMO activiteitenverslag 2013
3
©Renata Sedmakova
3.17. Bedrijfshuisvestingsbeleid 41 3.17.1. Ontwikkeling van bedrijventerreinen 41 3.17.1.1. KMO-zone ‘Itterbeek’, Duffel 42 3.17.1.2. KMO-zone ‘Dreefvelden’, Sint-Katelijne-Waver 43 3.17.1.3. KMO-zone ‘De Hutten’, Berlaar 43 3.17.1.4. KMO-zone ‘Winning’, Puurs 44 3.17.1.5. KMO-zone ‘Klein Boom’, Putte 44 3.17.1.6. KMO-zone ‘Woestijnstraat’, Bornem 45 3.17.1.7. KMO-zone ‘Gansbroekstraat’, Puurs 45 3.17.2. Activering onbenutte bedrijventerreinen 46 3.17.2.1. Onderhandelingsteams 46 3.17.2.2. Activeringsteams 46 3.17.3. Bedrijvencentrum Itterbeek, Duffel 47 3.17.4. Bedrijventerreinmanagement 48 3.18. Wonen 49 3.18.1. Ontwikkeling van woonprojecten 49 3.18.1.1. Woonproject ‘Papenhof’, Mechelen 50 3.18.1.2. Woonproject ‘Maenhoevevelden’, Sint-Katelijne-Waver 50 3.18.1.3. Woonproject ‘Graanmolens’, Sint-Amands 51 3.18.1.4 Woonproject ‘Grote Heide’, Bonheiden 52 3.18.2. Haalbaarheidsstudies 52 3.18.3. Wonen langs Dijle & Nete 53 3.18.3.1 De interlokale vereniging 54 3.18.3.2 Lokaal woonbeleid: een woonplan en woonoverleg 54 3.18.3.3. De Woonwinkel: wooninfo, advies en begeleiding voor alle inwoners 55 3.18.3.4. Woonkwaliteit: technisch advies, controles en ondersteuning 55 3.18.3.5. Leegstand: opsporen, oplossen en beheren 56 3.18.3.6. Concrete resultaten in 2013 57 3.18.4. Hybride woonmarkt 58 3.19. Publieke gebouwen en infrastructuren 59 3.19.1. Projectmanagement 59 3.19.1.1. Buitenschoolse kinderopvang, Sint-Amands 59 3.19.1.2. Minnelijke verwervingen N11 Berlaar en Putte 60 3.19.1.3. Dorpskernvernieuwing Elzestraat, Sint-Katelijne-Waver 60 3.19.2. Procesmanagement 60 3.19.2.1. Stationsomgeving, Mechelen 62 3.19.2.2. Procesbegeleiding onteigeningsprocedure ‘Denaeyer’, Willebroek 62 3.20. Welzijn op het werk 63 3.20.1. IGDPBW 63 3.20.1.1. Plaatselijk aangestelde Preventie & Bescherming 63 3.20.1.2. Werkgroepen 63 3.20.1.3. Opleidingen verzorgd door de GIDPBW 63 3.20.1.4. Ongevallen 64 3.20.2. Veiligheidscoördinatie 64
4
IGEMO activiteitenverslag 2013
4 STRUCTUUR EN ORGANISATIE 65 4.1. Vennoten 65 4.2. Personeel 65 4.3. Bestuur 67 4.3.1. Algemene Vergadering 67 4.3.2. Raad van Bestuur 68 4.3.3. Directiecomité 69 4.3.4. Statutaire adviesorganen – beheerscomité – interne overlegfora 69 4.3.4.1. Beheerscomité Preventie & Bescherming 69 4.3.4.2. Beheerscomité Wonen langs Dijle & Nete 69 4.3.5.3. Kredietcommissie FRGE 70 4.3.5.4. Adviescomité Milieu 70 4.3.5.5. Adviescomité Ruimtelijke Ordening 70 4.3.5.6. Beleidsmatige overlegorganen 70 4.3.5.6.1. Conferentie van Burgemeesters 70 4.3.5.6.2. Conferentie van OCMW-voorzitters 71 4.3.5.7. Ambtelijke overlegorganen 71 4.3.5.7.1. Overlegplatform met milieuambtenaren 71 4.3.5.7.2. Overlegplatform met ambtenaren stedenbouw en ruimtelijke ordening – Atrium 71 4.3.5.7.3. Overlegplatform met communicatieambtenaren 71 4.3.5.7.4. Klankbordgroep ‘ik leef verstandig’ 71 4.3.5.7.5. Intergemeentelijk overlegplatform GIS-ambtenaren 72 4.3.5.7.6. Intergemeentelijke werkgroep ‘Code voor infrastructuur en nutsleidingen langs gemeentewegen’ 72 4.4. Overlegfora 72 4.4.1. Vlinter – Koepelvereniging van Vlaamse intercommunales voor Streekontwikkeling 72 4.4.2. MICOM – Milieucommissie VVSG 73 4.4.3. Plattelandscommissie VVSG 73 4.4.4. Technische werkgroep PDPO 73 4.4.5. Waterschappen 73 4.4.6. Klankbordwerkgroep Water VVSG 74 4.4.7. VLACO – SOM 74 4.4.8. Regionaal Landschap Rivierenland 74 4.4.9. Resoc Mechelen 74 4.4.10. Interlokale vereniging GASAM 74 4.4.11. VVSG – Commissie Huisvesting 74 4.4.12. VVSG – werkgroep Code voor infrastructuur- en nutsleidingen langs gemeentewegen 75 4.4.13. VVSG – werkgroep GIS 75 4.4.14. AGIV – Tijdelijke werkgroep GRB en Tijdelijke werkgroep MRB-wegen 75 4.4.15. Beleidsplan Ruimte Vlaanderen 75
IGEMO activiteitenverslag 2013
5
IGEMO-fiche Naam: Intergemeentelijke vereniging voor ontwikkeling van het gewest Mechelen en omgeving Afkorting: IGEMO Maatschappelijke zetel: Schoutetstraat 2, 2800 Mechelen Telefoon: 015 28 77 50 Fax: 015 28 77 60 E-mail:
[email protected] Website: www.igemo.be Rechtsvorm: Publiekrechtelijke rechtspersoon met de rechtsvorm van een dienstverlenende vereniging in de zin van het Decreet van 6 juli 2001 houdende de Intergemeentelijke Samenwerking. Maatschappelijk doel: Het bevorderen van de duurzame ontwikkeling voor samenhangende beleidsdomeinen waarbij zowel ecologische, sociale als economische aspecten aan bod komen. Activiteiten:
•
Administratief/juridisch en technisch/wetenschappelijke basisdienstverlening op het vlak van leefmilieu, natuur, ruimtelijke ordening, stedenbouw, mobiliteit …
•
Ecologische dienstverlening
•
Sociaaleconomische dienstverlening
•
Dienstverlening inzake sensibilisatie en communicatie
•
Preventie en bescherming
Oprichtingsakte: BAV 2 juni 1973 (KB 25 oktober 1973/B.S. 23 juni 1973) Statutenwijzigingen: BAV 19 juni 1978 (KB 2 mei 1979/B.S. 29 augustus 1980) – BAV 13 juli 1979 (KB 5 november 1980) – BAV 26 mei 1981 (MB 21 januari 1983) – BAV 24 juni1988 (MB 19 april 1989/B.S. 30 november 1993) – BAV 3 mei 1991 (MB 15 mei1996/B.S. 30 november 1993) – BAV 29 oktober 1993 (MB 15 mei 1996/B.S. 30 november 1993) – BAV 26 maart 1999 (MB 13 augustus 1999/B.S. 24 april 1999) – BAV 29 juni 2001 (MB 12 oktober 2001/B.S. 18 juli 2001) – BAV 21 juni 2002 (MB 25 oktober 2002/B.S. 27 juli 2002) – BAV 26 april 2003 (MB 10 oktober 2003 B.S. 22 mei 2003) – BAV 5 december 2003 (MB 20 januari 2004/B.S. 31 december 2003) – BAV 25 juni 2004 (MB 18 oktober 2004/B.S. 14 juli 2004) – BAV 22 juni 2007 (MB 7 november 2007/B.S. 19 juli 2007) – BAV 26 juni 2009 (MB 18 januari 2010/B.S. 24 juli 2009) – BAV 28 juni 2013 Gecoördineerde statuten: BAV 28 juni 2013 Inschrijvingen: Ingeschreven in het register voor intergemeentelijke samenwerkingsvormen onder het nummer I3 Rekeningnummer: 091-0126837-87 BTW-nummer: BE 213 349 124 RSZ-nummer: 5638 00 36
6
IGEMO activiteitenverslag 2012
1
Inleiding
1.1 IGEMO De intergemeentelijke vereniging voor ontwikkeling van het gewest Mechelen en omgeving, afgekort IGEMO, werd op initiatief van diverse gemeenten in de regio opgericht op 2 juni 1973. Deze vereniging profileerde zich in de regio als een streekontwikkelingsintercommunale, actief op diverse lokale beleidsdomeinen: afvalbeheer, milieu- en natuurbeleid, grondbeleid en economische expansie … Ingevolge het Decreet van 6 juli 2001 houdende de Intergemeentelijke Samenwerking werd IGEMO noodgedwongen grondig herschikt. Op 26 april 2003 besliste de Buitengewone Algemene Vergadering van IGEMO tot de vennootschapsrechtelijke overdracht van de bedrijfstak ‘afvalbeheer’ naar een nieuwe opdrachthoudende vereniging. Daartoe werd de intergemeentelijke vereniging voor duurzaam afvalbeheer regio Mechelen, afgekort IVAREM, opgericht. IGEMO werd geherdefinieerd tot een dienstverlenende vereniging die de bevordering van de duurzame ontwikkeling van de regio tot doel heeft. De Buitengewone Algemene Vergadering van IGEMO besliste in zitting van 26 april 2003 tevens tot de verlenging van het samenwerkingsverband tot 26 april 2021. Minstens tot deze datum maken de volgende lokale besturen en organisaties deel uit van IGEMO: Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Mechelen, Putte, Puurs, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver, Willebroek, Provincie Antwerpen en IVAREM.
1.2 Activiteiten ‘Streekbeleid’ en ‘duurzame ontwikkeling’ lopen als een rode draad doorheen het beleid en de dienstverlening van IGEMO. De activiteiten van IGEMO zijn in functie van de ontwikkeling van de regio en situeren zich binnen de 3 dimensies van duurzame ontwikkeling: de ecologische, de economische en de sociale dimensie (people – planet – profit). Grosso modo kunnen de activiteiten van IGEMO op de volgende structurele wijze worden omschreven: • Basisdienstverlening De deelnemende gemeenten kunnen gebruik maken van een aantal ‘basisdiensten’ op het vlak van leefmilieu, natuur, ruimtelijke ordening, stedenbouw, mobiliteit … Deze basisdiensten zijn van velerlei aard: juridische adviesverlening, technisch/wetenschappelijke ondersteuning, informatieverstrekking, vertegenwoordiging op fora … en worden op eenvoudig verzoek kosteloos door IGEMO aan de gemeenten geleverd. •
Dienstverlening inzake milieu, energie & duurzame ontwikkeling
IGEMO beschikt over een brede expertise inzake milieu, in ruime betekenis (natuur, water, energie, mobiliteit …). Deze deskundigheid situeert zich op zowel het technisch/wetenschappelijk als het administratief/juridisch vlak. Op contractuele basis verzilvert IGEMO deze expertise in opdrachten en projecten die ten aanzien van zowel lokale besturen als andere doelgroepen worden gerealiseerd.
IGEMO activiteitenverslag 2013
7
•
Dienstverlening inzake doelgroepenbeleid
Sensibilisatie en communicatie op het vlak van duurzame ontwikkeling vormen een belangrijke pijler binnen het dienstenaanbod van IGEMO. Eenieder kan een beroep doen op de diensten van IGEMO voor de realisatie van een brede waaier aan projecten, campagnes en instrumenten. •
Dienstverlening inzake ruimtelijke ordening
IGEMO heeft een duidelijke visie op de ontwikkeling van de streek. Inzake ruimtelijke ordening maakt IGEMO streefbeeldstudies, masterplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen, haalbaarheidsstudies e.d. op. •
Dienstverlening inzake projectontwikkeling
Als ontwikkelaar van bedrijventerreinen en woonprojecten wil IGEMO haar steentje bijdragen tot betaalbare ruimte om te ondernemen en betaalbaar wonen in een aangename omgeving. IGEMO levert een grote maatschappelijke meerwaarde door duurzaamheidsprincipes maximaal te integreren in haar ontwikkelingsprojecten. In haar streven naar een regio waar het goed is om te leven, stelt IGEMO als beleidsvoorbereider, planner en uitvoerder haar kennis en expertise met betrekking tot open ruimteprojecten (natuur- en landschapsontwikkeling) ter beschikking van de lokale besturen. •
Dienstverlening inzake proces- en projectmanagement
Lokale besturen kunnen voor de realisatie van publieke bouw- en/of infrastructuurprojecten een beroep doen op IGEMO, zowel in het kader van proces- als projectmanagement. •
Dienstverlening inzake lokale economie
IGEMO legt zich toe op het stimuleren van goed ondernemerschap. Zowel in haar rol van beheerder van bedrijventerreinen als in haar taakstelling op het vlak van parkmanagement ondersteunt IGEMO de regionale en lokale economische ontwikkelingen en het ondernemersbeleid. •
Dienstverlening inzake lokaal woon- en huisvestingsbeleid
Lokale besturen zijn de regisseur van het woon- en huisvestingsbeleid. IGEMO ondersteunt en treedt op als uitvoerder van dit lokaal beleid. De dienstverlening van IGEMO strekt zich uit van visievorming en planning tot adviesverlening, controle en informatieverstrekking. •
Dienstverlening inzake welzijn op het werk
De lokale besturen in de regio nemen deel aan de gemeenschappelijke interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. IGEMO verleent dienaangaande advies en bijstand op het gebied van welzijn op het werk.
8
IGEMO activiteitenverslag 2010 2012
2
Beleid en strategie
Het bestuur, de directie en het personeel van IGEMO vinden het belangrijk om op een planmatige wijze het beleid en de strategie van de intercommunale te benaderen. Leidraad daartoe vormen de ondernemingsstrategie en het strategisch beleidsplan. De intercommunale IGEMO is een vereniging met visie. Dit vertaalt zich in een duidelijke missie en ambitieuze doelstellingen:
Missie De missie van IGEMO luidt: “het is onze missie om het instrument bij uitstek van lokale besturen te zijn, hen te helpen excellente overheden te zijn en een betekenisvolle bijdrage te leveren tot een duurzaam beleid op het vlak van wonen, werken en leven en de taken en opdrachten efficiënt, resultaatsgericht en deskundig uit te voeren tot tevredenheid van onze klanten”.
Doelstellingen De statutaire opdracht van IGEMO is doorvertaald in de volgende strategische doelstellingen: Strategische doelstelling 1: Het verstrekken van een dienstverlening aan lokale besturen op het vlak van wonen, werken en leven (ruimte, mens en bestuur) Strategische doelstelling 2: Het initiëren, coördineren en realiseren van een duurzame leefomgeving Strategische subdoelstelling 2.1.: Het realiseren van een milieu- en klimaatvriendelijke leefomgeving en het bevorderen van duurzaam gedrag en handelen Strategische subdoelstelling 2.2.: Het realiseren van een mensvriendelijke en aangename leefomgeving en het bevorderen van ontspanning, recreatie, sport- en cultuurbeleving
IGEMO activiteitenverslag 2013
9
Strategische doelstelling 3: Het initiëren, coördineren en realiseren van een duurzaam ruimtelijk beleid Strategische subdoelstelling 3.1.: Het realiseren op een duurzame wijze van ruimte om te ondernemen en het bevorderen van werkgelegenheid Strategische subdoelstelling 3.2.: Het realiseren op een duurzame wijze van ruimte om te wonen en het bevorderen van betaalbaar wonen Strategsiche subdoelstelling 3.3.: Het realiseren op een duurzame wijze van ruimtelijke en infrastructurele ontwikkelingen Strategische doelstelling 4: Het realiseren op een duurzame wijze van een sociaal beleid, met o.a. aandacht voor wonen, werken en leven.
Ambities op lange termijn IGEMO heeft de volgende ambities, gerangschikt volgens prioriteit en met opgave van het belang dat het bestuur, de directie en het personeel aan iedere ambitie hechten: • IGEMO wil als verlengd lokaal bestuur voor dienstverlening de geprefereerde partner zijn voor de lokale deelnemers (25 %) • IGEMO wil als intergemeentelijk samenwerkingsverband voor de lokale besturen de evidente partner (zowel forum als realisator) zijn voor grensoverschrijdende samenwerking (25 %). • IGEMO wil in het arrondissement Mechelen de belangrijkste publieke actor inzake duurzame streekontwikkeling zijn (25 %). • IGEMO wil als duurzame vereniging dat lokale besturen zowel voor zichzelf als hun doelgroepen duurzame ontwikkeling als een rode draad aanvaarden en hanteren (15 %). • IGEMO wil als dynamische, innovatieve vereniging met de streek als topregio voor wonen, werken en leven bestempeld worden in Vlaanderen (10 %).
10
IGEMO activiteitenverslag 2013
3
Dienstverlening door IGEMO
3.1. Basisdienstverlening De dienstverlening van IGEMO wordt opgesplitst in enerzijds een basisdienstverlening en anderzijds een projectmatige dienstverlening. De opzet van de basisdienstverlening is een aanspreekpunt voor de gemeentelijke deelnemers te zijn bij de uitvoering van hun dagdagelijkse taken met betrekking tot milieu, natuur, ruimtelijke ordening en mobiliteit. De dienstverlening is dan ook samengesteld in functie van de noden en behoeften die gedetecteerd worden bij de gemeenten. Op volgende diensten kunnen de gemeentelijke deelnemers een beroep doen:
3.1.1. Het organiseren van intergemeentelijke overlegplatformen IGEMO wil met deze dienstverlening intergemeentelijke gespreksplatformen aanbieden aan de gemeentelijke beleidsverantwoordelijken en ambtenaren betrokken bij het beleid inzake milieu, ruimtelijke ordening en mobiliteit. De doelstellingen die hierbij nagestreefd worden, zijn het realiseren van informatiedoorstroming, het uitwisselen van ideeën en het stimuleren van samenwerking. IGEMO biedt de volgende overlegplatformen aan: - het Adviescomité Milieu; - het Adviescomité Ruimtelijke Ordening (voorheen: Streekbeleid); - een overlegplatform met milieu-/duurzaamheidsambtenaren; - een overlegplatform met stedenbouwkundige ambtenaren (Atrium); - een overlegplatform met communicatieambtenaren; - de klankbordwerkgroep ‘ik leef verstandig’; - een overlegplatform met GIS-ambtenaren; - een werkgroep ‘Code voor infrastructuur- en nutsleidingen langs gemeentewegen. Buiten het raamwerk van de vermelde beleidsdomeinen doch binnen het financieel kader van de basisdienstverlening organiseert IGEMO: - de Conferentie van burgemeesters; - de Conferentie van OCMW-voorzitters.
3.1.2. Het formuleren van adviezen over (boven)gemeentelijke beleidsplannen IGEMO ondersteunt de gemeenten bij het formuleren van gemeentelijke adviezen over bovenlokale beleidsplannen. Gemeenten kunnen eveneens advies vragen over gemeentelijke beleidsplannen die niet in samenwerking met IGEMO opgemaakt worden.
IGEMO activiteitenverslag 2013
11
3.1.3. Technische adviesverlening inzake milieu, natuur, ruimtelijke ordening, stedenbouw en mobiliteit Gemeenten kunnen een beroep doen op IGEMO voor volgende adviezen: - ondersteunen van de gemeente bij het formuleren van een advies met betrekking tot milieu- en natuurvergunningsaanvragen, bodemsaneringsprojecten …; - advies bij milieuvergunningsdossiers opgemaakt door de gemeente; - advies bij interpretatie en toepassing van de wetgeving inzake milieu, natuur, ruimtelijke ordening en mobiliteit; - screening van gemeentelijke verordeningen en reglementen inzake milieu, natuur, ruimtelijke ordening en mobiliteit. Deze vragen kunnen schriftelijk (via brief, fax of e-mail) of telefonisch doorgegeven worden. In onderling overleg wordt bepaald binnen welke tijdspanne het advies verstrekt zal worden. De basisdienstverlening is enkel aanspreekbaar voor de gemeentelijke diensten. Rechtstreekse vragen van de bevolking worden niet beantwoord. Vragen van de bevolking kunnen, via de gemeentelijke diensten, doorgegeven worden aan IGEMO.
3.1.4. Vertegenwoordiging – belangenbehartiging IGEMO treedt op als belangenbehartiger van de lokale besturen. Nieuwe beleidstendensen en -ontwikkelingen worden nauwgezet opgevolgd. IGEMO maakt standpuntnota’s en visieteksten op, voert besprekingen met administraties en kabinetten, overlegt met koepel- en adviesorganisaties … IGEMO vertegenwoordigt en ondersteunt lokale besturen in haar contacten met hogere overheden en derden. Dit behelst zowel de vertegenwoordiging op bovengemeentelijke overlegplatformen als de ondersteuning als expert tijdens overlegmomenten.
3.1.5. Communicatie en informatieverstrekking IGEMO zet een waaier aan communicatiemiddelen in om zowel de lokale besturen als de diverse doelgroepen (inwoners, bedrijven, verenigingen …) te informeren omtrent haar activiteiten en de projecten die in opdracht van de lokale besturen gerealiseerd worden. De website www.igemo.be geeft een volledig overzicht van de dienstverlening van IGEMO. Particulieren en bedrijven vinden er alle mogelijke informatie terug over bouwkavels, woningen, bedrijfspercelen, kantoren, garages, bedrijfsruimten … die IGEMO te koop of te huur aanbiedt. Ook andere productinformatie (leningen, scans …) wordt via de website bekendgemaakt. IGEMO verspreidt 2x per jaar een huis-aan-huis informatieblad met nuttige info over haar activiteiten en projecten.
12
IGEMO activiteitenverslag 2012
Gemeentelijke mandatarissen en personeelsleden worden zowel omtrent relevante beleidsmatige ontwikkelingen als de projectmatige dienstverlening geïnformeerd via diverse kanalen: -
de digitale IGEMO-nieuwsbrief;
-
de digitale IGEMO-mailings;
-
periodieke rondgang (Colleges van Burgemeester en Schepenen).
In functie van specifieke beleidsaangelegenheden of dossiers verstrekt IGEMO toelichtingen aan adviesraden, belangengroeperingen …
3.1.6. Netwerking - contactpersonen IGEMO beoogt een kwaliteitsvolle en efficiënte dienstverlening die beantwoordt aan de noden en behoeften van de lokale besturen. Daarom is het belangrijk dat IGEMO voortdurend voeling houdt met de lokale besturen. Dit impliceert: - het streven naar een goede, vertrouwenswekkende relatie; - het peilen naar en bewaken van de klantentevredenheid; - het detecteren van de specifieke noden en behoeften. Het bestuur, de directie, het management en de medewerkers nemen deze opdracht ter harte. Regelmatig vinden overlegmomenten plaats, zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau. Specifiek voor de ecologische dienstverlening heeft IGEMO voor elke gemeente een contactpersoon aangesteld. Deze IGEMO-medewerker onderhoudt regelmatige contacten met zowel de beleids- als de administratief verantwoordelijken.
IGEMO activiteitenverslag 2013
13
3.2. Leefmilieu - Algemeen 3.2.1. Duurzaamheidscoaches – interne milieuzorg In 2008 werd de samenwerkingsovereenkomst ‘Duurzaam gemeentelijk beleid’ tussen het Vlaamse Gewest en de gemeenten hernieuwd. Deze overeenkomst loopt van 1 januari 2008 tot 31 december 2013. In het kader van deze overeenkomst ontwikkelde IGEMO een zeer ruim projectaanbod ter ondersteuning van de gemeenten. De samenwerkingsovereenkomst en het projectaanbod van IGEMO leidden in 2008 (vanaf 1 juli) tot een intensieve samenwerking met 7 gemeenten. Deze samenwerking omvat voornamelijk initiatieven op vlak van milieuvriendelijk energiebeheer, interne milieuzorg, milieubeleidsplanning en duurzaam leven en dit voor de doelgroepen gemeentepersoneel, burgers, scholen, verenigingen en buurten. De afgelopen jaren werden 7 gemeenten o.a. ondersteund door een duurzaamheidscoach. De duurzaamheidscoach vervult een aantal specifieke taken: - De duurzaamheidscoach is de coördinator inzake het opmaken van het milieujaarprogramma. - De duurzaamheidscoach neemt de trekkers- en coördinatiefunctie waar aangaande interne milieuzorg, wat er toe moet leiden dat de gemeente komt tot structurele veranderingen in functie van meer duurzaamheid in haar bedrijfsvoering. - De duurzaamheidscoach bewerkstelligt een goede relatie met zijn/haar gemeente, kent de noden en behoeften die zich stellen en zoekt waar mogelijk mee naar een gepaste oplossing. In het kader van de overeenkomst tussen IGEMO en de gemeenten ter ondersteuning van de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 betekent dit dat in 2013 een duurzaamheidscoach actief was in de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Putte (tot 30 juni 2013) en Willebroek.
3.2.2. Milieubeleidsplannen en –jaarprogramma’s IGEMO begeleidt gemeenten in de opmaak van een milieubeleidsplan. Deze begeleiding op maat van de gemeente omvat: - een grondige doorlichting van het aflopende milieubeleidsplan; - overleg met de betrokken diensten en beleidsverantwoordelijken; - redactie van een ontwerpplan; - het organiseren van participatie en inspraak; - de eindredactie van het definitieve (hernieuwde) gemeentelijk milieubeleidsplan.
14
IGEMO activiteitenverslag 2012
De opmaak van een milieujaarprogramma omvat een verslag van de stand van uitvoering van het gemeentelijk milieubeleid en een overzicht van de activiteiten die men wenst uit te voeren. Tijdens de opmaak van het milieujaarprogramma wordt er ook extra aandacht besteed aan de betrokkenheid van gemeentelijke personeelsleden. In 2013 maakte IGEMO milieujaarprogramma’s op voor de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Putte, Sint-Amands en Willebroek.
3.2.3. Structurele ondersteuning milieudienst – duurzame ontwikkeling Gemeenten kunnen een beroep doen op IGEMO voor een intensieve ondersteuning van de milieudienst bij structurele afwezigheid (langdurige ziekte, ontslag, loopbaanonderbreking …) van de milieu- of duurzaamheidsambtenaar. Ondersteuning behelst zowel aanwezigheid in de gemeente als administratieve opvolging van dossiers bij IGEMO. In 2013 ondersteunde IGEMO de milieudiensten van de gemeenten Duffel en Willebroek.
IGEMO activiteitenverslag 2013
15
3.3. Gebiedsontwikkeling - Algemeen 3.3.1. Structurele ondersteuning dienst stedenbouw/ruimtelijke ordening De gemeentelijke diensten stedenbouw, ruimtelijke ordening of openbare werken kunnen een beroep doen op IGEMO voor een tijdelijke ondersteuning van de werking van de dienst. Soms ontstaat er binnen deze dienst een voorlopig personeelstekort. IGEMO kan dan op maat van de gemeente een geschikte medewerker ter beschikking stellen die de nodige deskundigheden heeft om de specifieke vraag op te vangen. IGEMO heeft reeds ondersteuning geboden aan de gemeenten Willebroek, Berlaar en Sint-Katelijne-Waver. IGEMO bood in 2013 ondersteuning aan de gemeente Berlaar naar aanleiding van een tijdelijk personeelstekort binnen de dienst openbaar en gemeentelijk domein. Dit omvatte zowel de procesmatige als de projectmatige ondersteuning van de dienst. De project- /procesmanager stond in voor de ondersteuning van de afdeling in het algemeen en de leidinggevende in het bijzonder.
3.4. Hinderlijke inrichtingen 3.4.1. Opmaak milieuvergunningen De exploitatie van gemeentelijke inrichtingen gaat soms gepaard met activiteiten die volgens de milieuwetgeving meldings- of vergunningsplichtig zijn. IGEMO biedt ondersteuning bij de opmaak van meldings- of vergunningsaanvragen of staat in voor de volledige opmaak van het aanvraagdossier.
3.4.2. Inventariseren en digitaliseren van milieuvergunningen Gemeenten kunnen een beroep doen op IGEMO voor het verder aanvullen van alle historische milieuvergunningen in de gemeentelijke vergunningendatabank. In samenwerking met een interne medewerker van de milieudienst wordt de historiek van elk milieuvergunningsdossier samengesteld en de gegevens ingevoerd in de databank. IGEMO stelt hiervoor een personeelslid deeltijds ter beschikking. De praktische uitvoeringsmodaliteiten worden bepaald in overleg met de gemeente.
©Botond Horvath
16
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.4.3. Milieutoezicht en –handhaving Gemeenten kunnen inzake milieuhandhaving een beroep doen op de intergemeentelijke milieutoezichthouder van IGEMO. De toezichthouder staat garant voor een deskundige en neutrale uitvoering van de toezichtstaken. De intergemeentelijke toezichthouder kan de toezichtstaken in de gemeente volledig overnemen indien de gemeente bv. zelf niet over een gemeentelijke toezichthouder beschikt. Hij/zij kan ook aanvullend ingezet worden om de gemeentelijke toezichthouder te ondersteunen in zijn of haar opdrachten. De gemeente kan beroep doen op IGEMO voor: - proactieve controles; - reactieve controles; - controles naar aanleiding van een milieuvergunningsaanvraag; - organiseren van informatieavonden voor bedrijven; - aanschrijven van de inrichtingen; - opmaak van een proces-verbaal; - opvolging van de genomen maatregelen … Een ondersteuningstraject kan worden uitgewerkt op maat van de behoeften van de gemeente. In 2013 trad IGEMO op als milieutoezichthouder in de gemeenten Putte en Sint-Amands.
3.4.4. Zonaal overleg milieu/politie Het toezicht en de handhaving inzake leefmilieu in de gemeente ligt voornamelijk in de handen van zowel de milieudienst als de lokale politie. Een goed toezichts- en handhavingsbeleid vergt bijgevolg zeer duidelijke afspraken tussen beiden. Met de organisatie van zonale overlegstructuren tussen de lokale politie en de gemeentelijke milieudienst wenst IGEMO een gestructureerd periodiek overleg te verwezenlijken tussen de betrokken gemeentelijke diensten en de lokale politie. IGEMO staat in voor de administratieve organisatie van de zonale overlegstructuur (uitnodiging, opmaak agenda, mailing, locatie, secretariaat …) en coördineert en begeleidt deze overlegmomenten. De concrete invulling van het forum geschiedt in samenspraak met de gemeentelijke vertegenwoordigers en de vertegenwoordigers van de lokale politie.
IGEMO activiteitenverslag 2013
17
3.5. Energie 3.5.1. Fonds ter reductie van de globale energiekost (FRGE) In 2006 besliste de federale regering om de energiefactuur van de gezinnen op een structurele manier te doen dalen en werd het FRGE daartoe opgericht. Dankzij dit fonds kan iedereen (die in een aangesloten gemeente woont) een goedkope lening krijgen (jkp 2 %) voor energiebesparende ingrepen en het uitvoeren van een energieaudit in de woning. Sinds september 2008 vervult IGEMO de rol van Lokale Entiteit voor dit fonds. In die hoedanigheid verzorgt en coördineert IGEMO het volledige krediettraject voor de deelnemende gemeenten. Dit omvat werving, verwerking van aanvragen, volledige administratieve afhandeling van dossiers, toewijzing van kredieten en uitbetaling en opvolging van terugbetalingen. In 2013 bood IGEMO deze dienst aan in de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Putte, Puurs, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. In totaal werden er al 1433 leningen goedgekeurd voor een totaal bedrag van € 12 447 830,04.
3.5.2. Huishoudelijke energiescans - plaatsing rookmelders Inzake de openbare dienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiebeheer nam de Vlaamse regering in haar besluit van 2 maart 2007 een nieuwe actieverplichting voor de distributienetbeheerder op, namelijk het uitvoeren van energiescans. Een energiescan is een doorlichting van een woning naar energieverbruik en besparingspotentieel toe. Tijdens de scan voert een energiesnoeier (sociale tewerkstelling) kleine energiebesparende maatregelen uit. De gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Putte en Sint-Amands vertrouwden deze opdracht toe aan IGEMO. In 2011 werd de dienstverlening uitgebreid met scans van het ‘opvolgingstype’. Deze kunnen enkel uitgevoerd worden bij mensen die reeds een scan van het normale type hadden. Vanaf 2013 werden er op vraag van sociale huisvestingsmaatschappijen tijdens de uitvoering van de energiescan ook rookmelders geplaatst in hun woningen. In 2013 realiseerde IGEMO 480 scans. Tijdens deze scans werden in totaal 398 rookmelders geplaatst.
3.5.3. Sociale dakisolatie In 2013 werd het project sociale dakisolatie verder uitgewerkt. Er werd één dakisolatie uitgevoerd en de voorbereidende energiescans en rapporten werden opgemaakt voor nog eens een 80-tal woningen/dossiers, die hun afwikkeling zullen kennen in de volgende jaren. Deze dossiers komen voornamelijk voort uit de samenwerking met het OCMW van Lier.
18
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.5.4. Thermografische dakopnames Gemeenten kunnen een beroep doen op IGEMO om het warmteverlies van woningen in beeld te brengen. Zo kunnen ze inwoners sensibiliseren omtrent hun energieverbruik en de isolatiekwaliteit van hun woning. IGEMO biedt ook ondersteuning bij de organisatie van een gezamenlijke aankoop van dakisolatie waardoor de burger effectief tot actie kan overgaan.
3.5.5. Thermografisch onderzoek van woningen Via een thermografisch onderzoek kan niet alleen het warmteverlies via de gevels in kaart gebracht worden. Ook warmteverliezen, die bijvoorbeeld het gevolg zijn van slecht geïsoleerde leidingen, kunnen gedetecteerd worden. IGEMO beschikt hiervoor over een thermografische camera en opgeleid personeel om dergelijke opnames te maken. Na elk onderzoek wordt een rapport opgemaakt met de thermografische foto’s en een aantal verbeteringsvoorstellen. De gemeenten communiceren over dit aanbod via de gemeentelijke informatiekanalen. Inwoners staan zelf in voor de kost van het onderzoek. In 2013 voerde IGEMO 21 thermografische onderzoeken uit bij particulieren.
3.5.6. Gezamenlijke aankoop van fotovoltaïsche zonnepanelen, zonneboilers, dakisolatie … IGEMO biedt ondersteuning bij de organisatie van een gezamenlijke aankoop van zonnepanelen, dakisolatie … Door geïnteresseerde inwoners te groeperen, kan er onderhandeld worden met leveranciers, aannemers of handelaars voor goede voorwaarden. Inwoners worden ook geholpen bij de keuze voor een kwaliteitsvolle installatie of materiaal. Bij een groepsaankoop is het de stuurgroep (een groep geïnteresseerde inwoners) die de keuze maakt voor de leverancier/aannemer/handelaar.
3.5.7. Energieboekhouding en -zorgsysteem IGEMO volgt voor gemeentelijke gebouwen het energieverbruik op via een energieboekhouding en -zorgssyteem. Het doel van een energieboekhouding is het verzekeren van een periodieke monitoring van meetgegevens inzake het elektriciteitsverbruik, gasverbruik en waterverbruik van de gemeentelijke gebouwen, infrastructuren en domeinen. Dit gebeurt met het oog op het tijdig opsporen van onregelmatigheden en het treffen van maatregelen inzake het rationeel gebruik van energie en water. De resultaten worden periodiek teruggekoppeld naar de gemeente (telefonisch of via een overleg). Voor elk gebouw wordt een jaarrapport opgemaakt. Dit geeft een overzicht van het energie- en waterverbruik van het voorbije jaar en de evolutie van het verbruik ten opzichte van vorige jaren. Indien mogelijk wordt er een verklaring gegeven voor een stijging of daling van het verbruik. Daarnaast worden ook een aantal concrete voorstellen gedaan om energie en/of water te besparen in het gebouw. In elk gebouw wordt ook een plaatsbezoek uitgevoerd, om zo concrete energiebesparende voorstellen te kunnen doen. In 2013 volgde IGEMO 47 gebouwen op in de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Putte, Sint-Amands en Willebroek.
IGEMO activiteitenverslag 2013
19
3.5.8. Klimaatgebouw De actie ‘Klimaatgebouw’ daagt het personeel van een gemeentelijke gebouw uit om gedurende de zes wintermaanden 8 % minder energie te verbruiken t.o.v. het vorige jaar. IGEMO ondersteunt bij de sensibilisatie en informeert over mogelijke structurele aanpassingen.
3.5.9. Klimaatschool IGEMO ondersteunt scholen die hun energiegebruik willen doen dalen. De actie ‘Klimaatschool’ wil een permanente gedrags- en handelswijziging bekomen van alle actoren in een school (directie, onderwijzend personeel, diverse diensten, leerlingen …) ten aanzien van energiegebruik. De gebouwbeheerder kan met deze actie de vinger leggen op energetische onvolkomenheden aan het schoolgebouw zelf en zo actie ondernemen. In kader van de actie voert IGEMO een energiescreening uit in de school (rondgang) en een doorlichting van de energieboekhouding. Tevens wordt een klimaatgroep opgestart en een sensibiliserende actie gevoerd voor alle actoren (E-strijd). In 2013 werd deze actie afgerond in 3 basisscholen in Sint-Katelijne-Waver.
3.5.10. Energieaudits Een energieaudit geeft antwoord op de vragen waar, hoeveel en op welke manier energie kan worden bespaard in een gebouw. Een energieaudit onderwerpt zowel de gebouwschil als de technische installaties aan een gedetailleerd onderzoek. Er worden ook beelden gemaakt met een thermografische camera. Op basis van de facturen en de aanwezige installaties maakt IGEMO een analyse van het huidige energieverbruik. Het resultaat is een auditrapport met een opsomming van maatregelen die kunnen getroffen worden op vlak van gebouwconcept, isolatie, ventilatie, verlichting, verwarming, gebruikersgedrag … Afhankelijk van het doel van de audit (advies bij bestaand gebouw of herbouw/verbouwing) zullen bepaalde aspecten uit het rapport meer of minder uitgediept worden.
3.5.11. Haalbaarheidsstudie hernieuwbare energie Een haalbaarheidsstudie hernieuwbare energie is wettelijk verplicht voor alle nieuw op te richten gebouwen met een oppervlakte groter dan 1000 m². De bedoeling van deze studie is de bouwheer te informeren over de mogelijke technieken, de subsidies en de haalbaarheid van de verschillende alternatieve energiesystemen.
3.5.12. Energieprestatiecertificaten Een energieprestatiecertificaat (EPC) geeft een score weer van het energieverbruik per oppervlakte-eenheid van het gebouw. Tegelijkertijd worden er aanbevelingen geformuleerd ter verbetering van de energieprestatie. In het kader van de Europese
20
IGEMO activiteitenverslag 2013
richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen moesten publieke gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte groter dan 1000 m² op 1 januari 2009 over een (EPC) beschikken. Voor gebouwen kleiner dan 1000 m² maar groter dan 500 m² is een EPC verplicht vanaf 1/1/2013 verplicht. Vanaf 1/1/2015 is een EPC ook verplicht voor gebouwen groter dan 250 m². Gemeenten of OCMW’s die woningen verkopen of verhuren, dienen ook voor deze woningen een EPC te laten opmaken. IGEMO beschikt over energiedeskundigen met de nodige bekwaamheidsbewijzen om energieprestatiecertificaten op te maken. In 2013 hernieuwde IGEMO de EPC’s van 39 gebouwen in de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Willebroek en Sint-Amands. Tevens werd voor de gemeente Duffel één nieuw EPC opgemaakt.
3.5.13. REG Openbare Verlichting In 2013 ondersteunde IGEMO de gemeenten Berlaar, Putte, Duffel, Sint-Amands en Willebroek bij het realiseren van een energiebesparing op het elektriciteitsverbruik van de openbare verlichting. IGEMO voerde eerst een analyse uit van het energieverbruik van de openbare verlichting. Vervolgens werd voor verschillende types wegen (invalswegen, woonwijken, landelijke wegen) een traject afgelegd. Voor elk type weg werd eerst een proefproject of testzone uitgewerkt waar een deel van de openbare verlichting gedoofd werd tijdens de nacht. Na uitvoering en evaluatie van het proefproject werd dit uitgebreid naar de overige wegen van hetzelfde type, tot uiteindelijk alle wegen aan de beurt kwamen.
Het project startte in 2009 en werd in 2013 afgerond. Alle voorziene aanpassingen werden uitgevoerd. De deelnemende gemeenten bespaarden tussen 10 % en 15 % op het elektriciteitsverbruik van de openbare verlichting.
3.5.14. Klimaatactieplan & klimaatneutrale organisatie IGEMO kan een gemeente begeleiden bij de uitvoering van het gemeentelijk klimaatbeleid. Dit kan o.a. door de opmaak van een klimaatactieplan (al dan niet kaderend in de de campagne ‘klimaatneutrale organisatie’). Hiertoe maakt IGEMO een broeikasgasinventaris op voor de gemeentelijke gebouwen en activiteiten. Via de broeikasgasinventaris wordt de uitstoot als gevolg van gebouwen, dienstverplaatsingen, woon-werkverkeer … in kaart gebracht. Op basis van deze inventaris wordt d.m.v. een participatietraject een klimaatactieplan opgesteld samen met de gemeentelijke diensten. Dit actieplan bevat maatregelen om de gemeentelijke uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. In 2013 begeleidde IGEMO de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier en Willebroek bij de opmaak van de broeikasgasinventaris en een klimaatactieplan. De gemeente Putte werd ondersteund bij het opmaken van een broeikasgasinventaris.
IGEMO activiteitenverslag 2013
21
3.5.15. Convenant of Mayors Energie- en klimaatbeleid is voor tal van lokale besturen één van de prioritaire thema’s voor de komende jaren. Het Burgemeestersconvenant is een initiatief van de Europese Commissie en biedt een belangrijk ondersteunend kader om de ambities op het vlak van een lokaal energie- en klimaatbeleid kracht bij te zetten. In Vlaanderen kwam een zeer sterke dynamiek tot stand met betrekking tot het Burgemeestersconvenant. Steeds meer besturen zijn overtuigd van de kansen die het Burgemeestersconvenant biedt. Diverse regio’s hebben (onder impuls van intergemeentelijk samenwerken) de stap gezet om het convenant te ondertekenen of zijn bezig met de voorbereiding ervan. In 2013 erkende de Europese Commissie IGEMO als territoriaal coördinator. Een territoriaal coördinator staat in voor een strategische aansturing van het proces, waaronder ook technische ondersteuning en medewerking in het zoeken naar (Europese) subsidiemogelijkheden. IGEMO bouwde de voorbije jaren heel wat ervaring op in de ondersteuning van het gemeentelijke lokaal energie- en klimaatbeleid (eigen diensten, doelgroepenwerking, wonen, netwerking met bedrijven …). Daarom werden in 2013 verdere voorbereidingen getroffen om een lokaal en regionaal ondersteuningstraject uit te werken voor de IGEMO-regio.
3.5.16. Energiewinkels Om een vlotte dienstverlening inzake energie aan burgers aan te bieden, ondersteunt IGEMO de gemeenten aan de hand van een energiewinkel. De verschillende initiatieven rond energie worden zoveel mogelijk geïntegreerd binnen één service. Hierbij worden zowel lokale, regionale, Vlaamse als federale initiatieven gecommuniceerd, ondersteund en/of versterkt. Vanuit de energiewinkel kunnen verschillende initiatieven opgenomen worden: informatieverstrekking, loketwerking, front- en back-office ondersteuning voor gemeenten, integrale acties naar burgers, communicatie en ondersteunende instrumenten. Indien van toepassing wordt gestreefd naar een geïntegreerde werking met woonwinkels/woonwijzers. In 2013 nam IGEMO initiatieven m.b.t. energiewinkels of projecten met ondersteuning naar energie toe voor de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver, Sint-Amands en Willebroek. Concreet werden sinds november 2013: • 85 burgers uit de gemeenten Berlaar, Duffel, Sint-Katelijne-Waver, Sint-Amands en Willebroek geholpen bij het screenen van hun energiefactuur; • 342 burgers van Berlaar (80), Duffel (91), Sint-Katelijne-Waver (82) en Willebroek (89) geholpen bij hun inschrijving in de groepsaankoop groene stroom; • organisatie van infoavonden i.v.m. zonneboeilers en daksiolatie voor de gemeenten Sint-Amands, Duffel, Berlaar en Willebroek (145 geïnteresseerden); • back- en frontoffice gegeven aan de verschillende gemeenten en ‘Energiepunt Mechelen’.
22
IGEMO activiteitenverslag 2012
3.5.17. Samenaankoop gas en electriciteit voor bedrijven In samenwerking met haar aangesloten gemeenten organiseerde IGEMO voor de eerste maal een groepsaankoop energie (elektriciteit en gas) voor alle bedrijven in regio Mechelen. IGEMO werd hierin bijgestaan door Zero Emission Solutions, een gespecialiseerd energieadviesbureau. Met deze groepsaankoop werd er ingespeeld op de vrije energiemarkt die – door de energiebehoeften te bundelen – het mogelijk maakt te onderhandelen over een betere afnameprijs met de leveranciers. Het grote voordeel voor bedrijfsleiders is dat ze amper tijd moeten vrijmaken en zelf niet de markt op moeten gaan om te onderhandelen met leveranciers. De groepsaankoop kaderde binnen de initiatieven rond bedrijvenparkmanagement (zie ook 3.17.4.) en het stimuleren van duurzaam ondernemen. In totaal schreven 128 bedrijven (276 aansluitingen) zich in voor de groepsaankoop. Zij vertegenwoordigden een verbruik van bijna 37 000 MWh. De bedrijven werden verdeeld in loten naargelang hun verbruiksprofiel. Per lot werd de leverancier gekozen met het beste prijsvoorstel. De winnende leveranciers voor elektriciteit waren Watz en Elexys. Voor gas waren dit Octa+ en Electrabel. Naast een individueel analyserapport kregen de ingeschreven bedrijven ook een op maat gemaakt contractvoorstel met een prijsvergelijking tussen hun huidige prijs en het voorstel van de goedkoopste leverancier. Via de groepsaankoop sloten 63 bedrijven een nieuw contract af (152 aansluitingen) met een totaal jaarverbruik van 16 000 MWh. De effectief gerealiseerde besparing bedraagt gemiddeld 21 % (gas en elektriciteit), € 150 000 in totaal of gemiddeld per bedrijf € 2 380. Voornamelijk de bedrijven met een jaarlijkse meteropname en een verbruik lager dan 100 MWh elektriciteit of gas besparen tussen de 26 en 34 %. Ook de bedrijven die geen nieuw contract ondertekenden, hebben op basis van de mogelijke besparingen onderhandelingen gevoerd met hun huidige leverancier en alsnog een besparing gerealiseerd buiten de groepsaankoop.
IGEMO activiteitenverslag 2013
23
3.6. Bodem 3.6.1. Sanering stookolietanks IGEMO ondersteunt gemeenten bij de organisatie van een gezamenlijke sanering van stookolietanks. Door geïnteresseerde inwoners te groeperen, kunnen goede voorwaarden bedongen worden. In 2013 namen de gemeente Puurs en de stad Mechelen deel aan een samensanering stookolietanks. Meer dan 250 inwoners namen deel aan deze actie en er werd een interessante korting van 50 % op de saneringskosten bedongen.
3.7. Water 3.7.1. Realisatie van IBA’s Woningen, gelegen in de zgn. “Rode Zone” van de zoneringsplannen, zijn verplicht om hun afvalwater te zuiveren via een ‘Installatie voor Individuele Behandeling van Afvalwater’ (IBA). De saneringsplicht ligt in principe bij de eigenaar. Maar het Vlaams Gewest stimuleert gemeenten om deze taak over te nemen – o.a. door het verlenen van een subsidie per IBA. IGEMO biedt gemeenten, die IBA’s in eigen beheer willen plaatsen en beheren, een totaaloplossing aan voor de rode punten. Dit doet IGEMO o.m. via de planning, de realisatie en het beheer van IBA’s. In 2013 werden in de gemeenten Duffel, Lier en Putte 79 IBA’s geplaatst waaronder zowel ondergrondse compactsystemen (sinds 2009) als bovengrondse extensieve installaties (sinds 2011). Sinds de start van het project brengt dit het totaal op 358. In Duffel werd het project in 2013 afgerond. Onder begeleiding van IGEMO plaatste de gemeente Duffel in totaal 90 IBA’s geplaatst voor 105 rode punten. Slechts 6 eigenaars weigerden i.k.v. het project een waterzuivering te laten plaatsen. Drie woningen bezaten reeds vooraf een eigen waterzuivering. Voor de overige 6 woningen was de plaatsing tijdens de duurtijd van het project niet aangewezen wegens leegstand, verbouwingen, technische redenen …
24
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.7.2. Inventarisatie en actie-, herstel- en beheersplan grachten en waterlopen 3de categorie Op basis van een inventarisatie van de bestaande toestand en alle infrastructuren van de waterlopen maakt IGEMO een actieplan op. Dit actieplan bevat aanbevelingen naar herstel, beheer en sensibilisatie. De opmaak van een actie-, herstel- en beheersplan op maat van de grachten en waterlopen is essentieel om een onderbouwd en efficiënt beheer van waterlopen uit te werken op lokaal niveau. IGEMO maakte al een actieplan op voor de grachten en waterlopen in de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier, Sint-Amands en Willebroek.
3.7.3. Afkoppelingsprojecten In het kader van de Vlarem en een gewestelijke stedenbouwkundigeverordening is het verplicht om bij nieuwbouw en verbouwingen het hemelwater te scheiden van het afvalwater. Ook bij bestaande woningen is dit verplicht van zodra een gescheiden riolering aangelegd wordt. IGEMO ondersteunt de gemeenten bij de realisatie van de afkoppeling door een afkoppelingsdeskundige ter beschikking te stellen en/of door een aangepaste communicatie inzake afkoppeling te voeren. Het realiseren van dergelijke maximale afkoppeling bij bestaande woningen vergt een specifieke aanpak. Deze is erop gericht gericht de hinder en kosten voor de bewoners zo laag mogelijk te houden. Een goede begeleiding van de burgers is onontbeerlijk voor een goed resultaat. In 2014 zal IGEMO – in uitvoering van een contract dat in 2010 door de gemeente Putte afgesloten werd en overgenomen door Aquafin – als afkoppelingsadviseur optreden voor het project Lierbaan. In 2013 werden de voorbereidende gesprekken gevoerd met Aquafin en de gemeente Putte.
3.8. Natuur en groen 3.8.1. Harmonisch groen- en parkbeheer Een Harmonisch Park- en Groenbeheersplan ontwikkelt, aan de hand van de identificatie en de studie van het park, een visie met doelstellingen. Deze leidt uiteindelijk tot praktische beheerrichtlijnen voor de volgende 20 jaar. Hierbij wordt rekening gehouden met de veelzijdigheid van elk park en gezocht naar een duurzame samenhang tussen mens-, natuur- en milieugerichte beleids- en beheersmaatregelen. Een belangrijk onderdeel is participatie waarbij gebruikers en buurtbewoners bevraagd worden naar hun visie en ideeën rond het park. Het plan wordt opgemaakt conform de richtlijnen van het Agentschap Natuur en Bos. Gemeente
Domein
Bonheiden
Parkdomein Sluyts
Bornem
Recreatiedomein Breeven
Sint-Katelijne-Waver
Kasteeldomein Sint-Michielsdomein
IGEMO activiteitenverslag 2013
25
3.8.2. Duurzaam bosbeheer Gemeenten kunnen een beroep doen op IGEMO voor de opmaak van een uitgebreid bosbeheersplan. Op basis van een analyse van de bestaande toestand worden doelstellingen en kansen uitgewerkt voor de volgende 20 jaar. Hieruit volgen dan maatregelen zoals kapschema’s en een gericht natuurbeheer. Het bosbeheersplan wordt opgemaakt volgens de ‘Criteria Duurzaam Bosbeheer’. Werken voorzien in het beheersplan zijn vrijgesteld van vergunning. Voor werken en aanplantingen kunnen subsidies bekomen worden. Gemeente
Domein
Bonheiden
Openbare bossen (gemeente/OCMW)
Duffel
Moriaubos
Sint-Katelijne-Waver
Pasbrug
3.8.3. Duurzaam bermbeheer In een bermbeheersplan wordt een ecologisch bermbeheer uitgestippeld, daarbij rekening houdend met de specifieke karakteristieken van de berm. Het plan vertrekt vanuit de inventaris van de flora in bepaalde bermen. Op basis van de soortensamenstelling worden aanbevelingen gedaan voor een duurzaam onderhoud en beheer. Er worden voorstellen geformuleerd om maaidata en –frequentie aan te passen om de ontwikkeling van soorten- en bloemenrijke bermen meer kansen te geven. Vaak kan dit zonder veel extra middelen leiden tot mooie resultaten met een echte meerwaarde voor de natuur. Het bermbeheer wordt best vijfjaarlijks geëvalueerd en zo nodig geactualiseerd. IGEMO maakte een bermbeheersplan op voor de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier en Sint-Amands.
3.8.4. Beheer van landschappelijk waardevolle dreven Dreven hebben vaak een historisch belang of een erfgoedwaarde en zijn dus belangrijke landschapsvormende elementen. Om deze beeldbepalende elementen ook voor de toekomst te bewaren, wordt een drevenplan opgemaakt. Hierbij wordt voor elke dreef nagegaan welke bomen er in de dreef staan, in welke staat de bomen verkeren en of er ruimte is om bijkomende bomen aan te planten. Op basis van dit onderzoek wordt in het plan een beheer voor elke dreef uitgewerkt. Voor de gemeente Bonheiden werd een drevenplan opgemaakt.
26
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.9. Landschap 3.9.1. Landschapsontwikkelingsplan In het werkingsgebied van IGEMO liggen nog heel wat prachtige landschappen (al dan niet verborgen). Via een intergemeentelijk project, lopende over de gemeenten Bondheiden, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek, staat een van deze bijzondere landschappen, de Beneden-Dijlevallei, reeds enkele jaren in de kijker. Het project wil een groene en leefbare Beneden-Dijlevallei behouden en ontwikkelen. Daarom wordt binnen het project gewerkt rond de thema’s natuurbehoud, landschapszorg, duurzame landbouw, groenvoorziening, bosbeheer, waterbeheer, recreatie, sociale tewerkstelling … Op deze manier streeft het project naar een evenwicht tussen de verschillende functies die gebruik (willen) maken van de open ruimte. Deze integrale en gebiedsgerichte benadering van de openruimteproblematiek wordt op verschillende manieren in praktijk gebracht. Het project is ondertussen uitgegroeid tot een zelfstandige vzw, het Regionaal Landschap Rivierenland en beslaat ondertussen een groot deel van het werkingsgebied van IGEMO.
3.9.2. Trage wegen en wandelnetwerken Het bijna ongemerkt verdwijnen van lokale buurt- en voetwegjes in Vlaanderen (oude kerkwegels, veldwegen, kleine zandwegjes …) doet tegelijkertijd het besef groeien dat zij zeer nuttig kunnen zijn, zowel voor de dagelijkse korte verplaatsingen als voor het spenderen van de vrije uurtjes in de buurt. Daarom groeide bij vele lokale besturen ook de nood om te weten waar de nog resterende buurten voetwegen zich bevinden en in welke staat ze zijn. Die kennis is nodig om trage wegen terug open en toegankelijk te maken als een volwaardig onderdeel van het publiek domein. Via een intergemeentelijke aanpak bekijkt IGEMO de inventarisatie van buurt- en voetwegen op een grotere schaal. IGEMO maakte een inventaris op voor de gemeenten Berlaar, Bornem, Duffel, Lier, Putte, Sint-Amands en Sint-Katelijne-Waver. Na de inventaris wordt, met de financiële steun van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, effectief werk gemaakt van het herstel van zo’n 4 km functionele verbinding per gemeente. Tegen juni 2014 worden alle werken afgerond.
IGEMO activiteitenverslag 2013
27
3.9.3. Actieplan ontsnippering natuurlijke entiteiten Ontsnippering is één van de belangrijkste oorzaken van het verlies aan natuurwaarde in Vlaanderen. Door lokale knelpunten te detecteren en op te lossen of ze door te geven aan de bevoegde instanties kunnen gemeenten een sleutelrol vervullen in de strijd tegen ruimtelijke en functionele versnippering. IGEMO organiseert overleg met specialisten en lokale interessegroepen en voert veldanalyses en concreet terreinonderzoek uit. Zo worden alle knelpunten met betrekking tot ontsnippering in kaart gebracht. Samen met de gemeenten werkt IGEMO vervolgens een concreet actieplan uit.
3.10. Mobiliteit 3.10.1. Verbreden en verdiepen van het mobiliteitsplan Bij de opmaak van een mobiliteitsplan ondersteunt IGEMO gemeenten o.a. door het uitvoeren van de sneltoets of het verbreden en verdiepen van het mobiliteitsplan. De sneltoets leidt tot een plan van aanpak dat aangeeft hoe en wanneer de bijsturing aangepakt wordt. Bij het verbreden/verdiepen van het mobiliteitsplan doorloopt IGEMO volgende fasen: • opmaak van verkenningsnota; • opmaak van uitwerkingsnota op basis van het uitgevoerde onderzoek; • opmaak van actieprogramma’s; • op basis van bovenstaande stappen wordt het huidige mobiliteitsplan aangepast. In 2013 maakte IGEMO voor de gemeenten Berlaar en Duffel het ontwerp van het mobiliteitsplan en een uitgewerkt actieprogramma op. IGEMO ondersteunde het gemeentebestuur van Putte bij de uitvoering van het onderzoek.
3.10.2. Knelpuntenonderzoek en actieplan luchtverontreiniging door verkeer d.m.v. CAR Vlaanderen IGEMO biedt gemeenten een project om de luchtverontreiniging in geselecteerde straten in kaart te brengen en een actieplan uit te werken om de vervuiling te verlagen. Hierbij worden het CAR model en metingen ter plaatse gebruikt om de luchtkwaliteit in beeld te brengen. Zo kunnen oorzaken vastgelegd worden en gerichte verbeteringsmaatregelen geformuleerd worden voor de knelpuntstraten. Het actieplan omvat ook algemene maatregelen om de luchtkwaliteit in alle straten te verhogen. Haalbaarheid, effectiviteit en kosten worden verder berekend.
28
IGEMO activiteitenverslag 2013
In 2013 werd het actieplan voor de gemeenten Berlaar, Putte en Willebroek uitgewerkt en besproken met de gemeenten. In het kader hiervan voerde IGEMO voor de gemeente Willebroek nog bijkomende metingen ter plaatse uit.
3.10.3. Milieuvriendelijke voertuigen – Alternatieve brandstoffen IGEMO begeleidt gemeenten om een meer duurzame mobiliteit mogelijk te maken. Zo kan de aankoop van milieuvriendelijke voertuigen gerealiseerd worden en de bouw van aardgasdistributiepunten en/of oplaadpalen begeleid worden. Een op maat gemaakte campagne informeert inwoners over de locatie van de voorzieningspunten en stimuleert hen om milieuvriendelijke voertuigen aan te kopen.
3.10.4. Parkeerstudies IGEMO ondersteunt gemeenten bij de opmaak van parkeerstudies. Het parkeeronderzoek kan zich richten op het maken van een analyse van de parkeercapaciteit, -bezetting en -behoefte. Deze analyse kan vervolgens benut worden om concrete herinrichtings- of herlokaliseringsprojecten verder uit te werken. In 2013 voerde IGEMO een parkeerstudie uit voor de gemeente Bonheiden. Deze omvatte o.a. een analyse van de parkeercapaciteit, -bezetting en -behoefte in de omgeving van het recreatiegebied met een gevestigde voetbal- en een tennisclub aan de Eisenhowerlaan in Bonheiden. Het onderzoek resulteerde in een aantal concrete herlokaliserings- en/of herinrichtingsparkeerconcepten.
IGEMO activiteitenverslag 2013
29
3.11. Milieuverantwoord productgebruik 3.11.1. Reductie van bestrijdingsmiddelen Het decreet ‘Duurzaam gebruik pesticiden’ regelt het gebruik van pesticiden door steden en gemeenten. Vanaf 1 januari 2015 geldt een verbod op het gebruik van pesticiden door openbare besturen. Het decreet biedt de mogelijkheid om in specifieke omstandigheden af te wijken van dit verbod. IGEMO ondersteunt gemeenten en steden bij het reduceren van hun pesticidengebruik en bij het aanvragen van omvormingsprogramma’s (i.k.v. uitzonderingen). Sinds enkele jaren moet ook elk ontwerpplan voor openbare ruimten een pesticidentoets ondergaan. De aanbevelingen van deze toets moeten opgenomen worden bij de realisatie van het ontwerp. IGEMO begeleidt de gemeenten bij het uitvoeren van de pesticidentoets. In 2013 begeleidde IGEMO de gemeenten Duffel, Mechelen, Putte, Sint-Amands en Willebroek bij de reductie van hun pesticidengebruik. Door in te zetten op alternatief beheer, het efficiënter toepassen van pesticiden en het omvormen van de open ruimte kon een daling van 44 % gerealiseerd . IGEMO zal de gemeenten in 2014 begeleiden bij de aanvraag van een omvormingsprogramma en bij de verdere reductie van het pesticidenverbruik.
3.12. Afvalpreventie 3.12.1. Thuiscomposteren IGEMO informeert op verschillende manieren inwoners in de regio over thuiscomposteren (via artikels in de infobladen, spoedlessen en workshops). De gemeentelijke compostmeesters en kringloopkrachten spelen hierbij een belangrijke rol. Ze adviseren inwoners over composteren op verschillende manieren: aanwezigheid op evenementen, demonstraties op hun demonstratieplaats en het geven van spoedlessen. In een spoedles krijgen deelnemers binnen de twee uur de basisvaardigheden van het composteren onder de knie. Daarnaast organiseert IGEMO ook workshops rond tuinieren waarbij het thema bekeken wordt vanuit een bredere invalshoek. In 2013 ondersteunde IGEMO de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Mechelen, Putte, SintAmands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek op het vlak van thuiscomposteren (in opdracht van IVAREM). 62 inwoners namen deel aan één van de 5 spoedlessen composteren en de 12 workshops i.v.m. tuinieren hadden samen 183 deelnemers. In samenwerking met Vlaco organiseerde IGEMO eveneens twee updatesessies voor 43 compostmeesters en andere geïnteresseerden over de biologische kringloop.
30
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.12.2. Actie compostscholen De compostscholenactie is een ervaringsgericht project waarbij leerlingen leren over composteren en dit omzetten naar de praktijk door op de school te composteren. Het project richt zich zowel naar kleuter-, lagere als secundaire scholen. Via de compostscholenactie leren kinderen afval voorkomen en ontdekken ze de natuurlijke kringloop. In opdracht van IVAREM organiseerde IGEMO deze actie in 2013 voor scholen van de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Mechelen, Putte, Sint-Amands, SintKatelijne-Waver en Willebroek. De actie liep tijdens schooljaar 2012-2013 voor de 14de keer en 53 scholen behaalden het compostscholenlogo. Als beloning ontving elke school 5 panelen met leuke tekeningen voor het verzamelen van fruitstickers.
3.12.3. Zwerfvuilcampagne Met gemeentespecifieke en intergemeentelijke acties wil IGEMO de zwerfvuilproblematiek bij verschillende doelgroepen onder de aandacht brengen. De acties spelen in op bewustwording (via gevelborden, affiches en artikels in infobladen), educatie (via workshops en campagnes met natraject in scholen), participatie (introductie van een systeem van groene peter en meters), het stimuleren van periodieke zwerfvuilmetingen (a.d.h.v. de netheidsbarometer) en handhaving (via overleg met korpchefs en gemeentelijke handhavers). In 2013 werktte IGEMO i.o.v. IVAREM rond deze problematiek in de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Mechelen, Putte, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. Zo speelden bijna 1000 leerlingen het zwerfvuilspel in basis- en secundaire scholen waardoor ze meer inzicht kregen in de zwerfvuilproblematiek. In november 2013 startte ‘Cut the Crap’, een specifieke zwerfvuilcampagne voor jongeren tussen 12 en 18 jaar in secundaire scholen en jeugdverenigingen uit de regio. De ‘Cut the Crap’ zwerfvuilquiz werd door meer dan 1000 jongeren gespeeld. In alle gemeenten participeerde IGEMO in werkgroepen om het zwerfvuilbeleid van de gemeenten verder te ontwikkelen en werden gemeentespecifieke acties opgezet.
IGEMO activiteitenverslag 2013
31
3.12.4. Afvalarme en duurzame buurtfeesten Sinds 2009 bouwt IGEMO een netwerk van buurten op en ondersteunt ze bij het afvalarm en duurzaam organiseren van hun buurtfeest. IGEMO begeleidt hierbij de buurtcomités met het organiseren van een infomoment voor informatieuitwisseling en muzikale animatie op hun buurtfeest. De actie werd in 2013 uitgebreid met buurten te motiveren om extra duurzame engagementen op te nemen. In 2013 organiseerde IGEMO deze actie in de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Amands, SintKatelijne-Waver en Willebroek. In elke gemeente werd een startvergadering georganiseerd om de buurten te ondersteunen. Ze kregen eveneens een handige, digitale checklist, de verstandige buurtfeestentool, aangeboden om te weten hoe ze hun buurtfeest duurzaam kunnen organiseren. Vanuit IGEMO werden ook diverse duurzame engagementen voorgesteld en aangeboden. 62 buurtfeesten werden duurzaam georganiseerd en beloond. 57 buurten voerden nog een extra duurzaam engagement uit. In totaal werden er 5320 buurtbewoners bereikt.
3.12.5. Ondersteuning subsidiebeleid afvalpreventie voor Mechelse scholen Stad Mechelen ondersteunt scholen die zich inzetten voor afvalpreventie op school d.m.v. een subsidiereglement afvalpreventie, hergebruik en selectieve inzameling. Zo worden scholen aangemoedigd om diverse acties uit te voeren. IGEMO coördineert dit project, voert opvolgbezoeken uit en ondersteunt scholen bij vragen. Tevens is IGEMO verantwoordelijk voor de administratieve opvolging (overeenkomst, aanvraag, evaluatie en uitbetaling). Tijdens schooljaar 2012-2013 namen 44 scholen deel. 43 scholen werden goedgekeurd. Tijdens schooljaar 2013-2014 nemen 45 scholen deel.
3.13. Noord-Zuid 3.13.1. Fairtrade project: ‘Doe de Max’ en brochure ‘Eerlijk duurt het langst’ IGEMO begeleidt scholen die het thema eerlijke handel willen promoten en wil ze aanzetten om dit thema op te nemen in hun werking. Dit fairtrade project voor scholen werkt via passieve en actieve sensibilisatie. In 2013 ontwikkelde IGEMO de brochure ‘Eerlijk duurt het langst’ en werd deze bij alle lagere en en secundaire scholen van de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek bezorgd. De brochure geeft een duidelijk overzicht van educatieve materialen die ter beschikking zijn voor de scholen. Daarnaast werd de interactieve quiz ‘Doe de Max’ ontwikkeld voor 3de graad basisonderwijs. Het doel van deze quiz is leerlingen op een interactieve, aangename manier kennis laten maken met eerlijke handel en leerlingen en leerkrachten samen in beweging te zetten rond fair trade. Voor het stimuleren van een werking m.b.t. eerlijke handel op de school is ook een natraject voorzien. De quiz wordt in 2014 begeleid aangeboden aan de scholen.
32
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.14. Duurzame ontwikkeling 3.14.1. Doelgroepencampagne ‘ik leef verstandig’ Sinds 1 januari 2011 kiest IGEMO n.a.v. haar communicatieplan naar doelgroepen voor een allesomvattende campagne ‘ik leef verstandig’. Onder deze campagne vallen alle acties en projecten naar scholen, gezinnen en verenigingen met als insteek milieu, natuur en duurzame ontwikkeling. Doelstelling is het succes van de verschillende projecten op elkaar te laten afstralen en een sterke merknaam te ontwikkelen. De campagne wordt gevoerd uit naam van de gemeenten.
3.14.2. Netwerk en informatieservice voor scholen en buitenschoolse kinderopvang Door regelmatige contacten, schoolbezoeken en de aanwezigheid op scholenoverleg wordt een scholennetwerk gerealiseerd. De scholen kunnen steeds een toelichting over het educatief materiaal aanvragen op school. Verder kunnen leerkrachten en directies telefonisch of via e-mail advies vragen inzake het milieubeleid op school.
3.14.3. Educatief aanbod (lespakketten en spelen) voor scholen en buitenschoolse kinderopvang Scholen kunnen gratis educatieve koffers, pakketten en spelen ontlenen om te gebruiken tijdens de lessen. Bedoeling is een kwaliteitsvol aanbod rond verschillende afvalpreventie- en duurzaamheidsthema’s aan scholen aan te bieden. De koffers kunnen bij IGEMO afgehaald en teruggebracht worden. Om de drempel te verlagen, kunnen scholen (behalve scholen uit Mechelen) de koffer of het educatieve pakket ook afhalen en terugbrengen bij de milieudienst van hun gemeente. Volgende koffers en pakketten werden in 2013 ter beschikking gesteld en ontleend door de scholen: AFVALPREVENTIE • Koffer afval voorkomen (2 exemplaren) (KO); • Koffer herbruikbare bekers (2 exemplaren) (KO, BO); • Koffer composteren (2 exemplaren) (BO); • Spel compostopoly (3 exemplaren) (BO, SO).
IGEMO activiteitenverslag 2013
33
DUURZAAMHEID • Pakket Doe de Gloob!, Djapo vzw (KO); • Pakket de Gloobfanfare, Djapo vzw (BO); • Pakket Donderdag veggiedag, EVA vzw (KO, BO); • Spel Voetzoekers junior, WWF (BO, SO); • Spel Reiskriebels met grenzen, Kriskras (SO). KLIMAAT EN ENERGIE • Koffer energie (2 exemplaren) (BO); • Go4Kyoto (exemplaar op maat van de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek) (SO); • Quiz ‘De Mega high tech duurzaamheidsquiz’ (BO); • Klimaatquiz ‘De duurzaamste student ter wereld’ Lessius (SO).
3.14.4. Campagne ‘Verstandige school’ Via de campagne ‘Verstandige school’ wil IGEMO kleuter-, lagere en secundaire scholen stimuleren om rond milieu aan de slag te gaan en zo hun inspanningen in de kijker te zetten. Scholen streven binnen dit project naar het halen van 5 sterren door het uitvoeren van milieuacties. Indien ze hierin slagen, verdienen ze het logo ‘Verstandige school’. Tijdens schooljaar 2012-2013 liep de campagne in de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Bornem, Duffel, Lier, Putte, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. In 20122013 werden nieuwe scholen gestimuleerd om deel te nemen aan de campagne, 13 nieuwe scholen behaalden hun logo ‘Verstandige school’. In totaal, gespreid over schooljaar 2011-2012 en 2012-2013 kregen 53 scholen de titel ‘Verstandige school’.
3.14.5. Wedstrijd Schoonste School Stad Mechelen organiseerde tijdens het schooljaar 2011-2012 voor de 1ste maal de wedstrijd Schoonste School. Scholen kunnen deelnemen als ze een ludieke en originele zwerfvuilopruimactie organiseren rond de school én de affiche ‘School om te Zoenen’ op een duidelijk zichtbare plaats ophangen. IGEMO coördineert dit project (bekendmaking en stimuleren van scholen) en is verantwoordelijk voor de administratieve opvolging (inschrijvingen). Tijdens schooljaar 2012-2013 namen 6 scholen deel. De winnende Schoonste Basisschool was Basisschool SintLambertus Muizen. BuSo De Beemden werd de winnende Secundaire school.
34
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.14.6. Theater ‘Het Zwarte Goud’ en Muziektheater IGEMO ondersteunt scholen bij het opnemen van milieu en duurzaamheid in hun curriculum via het uitwerken en aanbieden van educatieve theaterstukken. In samenwerking met het theatergezelschap ‘De Kleine Speeldoos’ werd tijdens schooljaar 20122013 ‘Het Zwarte Goud, een theaterstuk over milieu, ontwikkeld. Dit stuk werd aangeboden aan de kleuterscholen van Berlaar, Bonheiden, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Amands, SintKatelijne-Waver en Willebroek. Er werden 53 voorstellingen gespeeld. Tijdens schooljaar 2013-2014 werden in samenwerking met ‘Levende muziek’ 2 muziektheaters over overconsumptie en voedselverspilling ontwikkeld. Voor de kleuters is er de voorstelling ‘Koffers gepakt‘. Voor de de lagere school is er ‘Trop is te veel en te veel is trop’. Tijdens een voormiddag worden 3 voorstellingen gespeeld voor telkens 90 leerlingen. In de periode september 2013 – april 2014 zullen in totaal 150 voorstellingen doorgegaan zijn (50 voormiddagen). Hiermee worden ca. 15 000 leerlingen bereikt.
3.14.7. Klimaatquiz ‘De duurzaamste student ter wereld’ De klimaatquiz ‘De duurzaamste student ter wereld’ wordt gespeeld met stemkastjes. Leerlingen uit de eerste en tweede graad secundair onderwijs krijgen gedurende één lesuur een totaalbeeld over de oorzaken en gevolgen van de globale klimaatverandering. Deze klimaatquiz loopt in samenwerking met het PIME (Provinciaal Instituut voor Milieu Educatie) te Lier en doet dienst als voortraject van hun nieuwe, interactieve tentoonstelling ‘Kies je klimaat’. De quiz kan klasoverschrijdend georganiseerd worden tot 120 leerlingen. In 2013 kregen secundaire scholen van de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek de quiz begeleid aangeboden. In schooljaar 2012-2013 werd de quiz in 13 groepen gespeeld met een totaal van 852 bereikte leerlingen. Door een samenwerking tussen IGEMO en PIME konden eveneens 300 vrijkaarten weggeven worden voor de interactieve tentoonstelling ‘Kies je klimaat’.
3.14.8. Workshop ‘Het Huis uit’ Maak je keuze! 10 km heen en 10 km terug
Auto • Verbruik: 4.5 l/100km
naar voorbeeld antwoordblad grote groepen
Bus • Ticket: Buzzypas: €180
Fiets • Gratis trapkracht
Laatstejaars studenten uit het beroeps of tweedekansonderwijs zitten in de laatste rechte lijn om hun einddiploma te behalen. Ze staan met andere woorden voor de stap naar een (meer) zelfstandig leven. De workshop ‘Het huis uit’ stimuleert jongvolwassenen om verstandige keuzes te maken die hen heel wat geld kunnen besparen en daarbij goed zijn voor het milieu. In 2012-2013 werden 18 workshops, goed voor 387 studenten, gegeven in de secundaire scholen van Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek.
IGEMO activiteitenverslag 2013
35
3.14.9. Netwerk en informatieservice voor verenigingen en buurten Burgers, buurten en verenigingen van de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Amands, SintKatelijne-Waver en Willebroek worden via diverse communicatiekanalen geïnformeerd over de verschillende projecten binnen de ik leef verstandig campagne. Elke doelgroep kan via mail, telefoon of de ik leef verstandig website informatie inwinnen en gratis projecten uit het volledige aanbod reserveren. In 2013 werden deze doelgroepen op de hoogte gebracht van het aanbod via de website, digitale nieuwsbrieven en de gemeentelijke informatiekanalen.
3.14.10. Duurzame evenementen Op het grondgebied van steden en gemeenten worden diverse evenementen en activiteiten georganiseerd door externe organisatoren of de gemeente zelf. Bij het organiseren van evemenenten wordt in de meeste gevallen wel rekening gehouden met de afvalproblematiek. Kennis en expertise inzake andere thema’s van duurzaam organiseren zijn echter vaak niet aanwezig. IGEMO werkte in 2013 een methodiek uit om de organisatoren te ondersteunen bij het duurzaam organiseren van hun evenement. De evenementencoördinator stond de organisatoren met raad en daad bij voor de organisatie van hun evenement op vlak van duurzaamheid. Hiervoor maakte IGEMO o.a. gebruik van een nieuw ontwikkelde tool: de duurzame evenemententool. In 2013 begeleidde de evenementencoördinator 13 evenementen in Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, SintAmands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek.
36
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.14.11. Infomomenten, doe-opstellingen en animatie IGEMO ondersteunt verenigingen, scholen, buurten en gemeenten met het integreren van milieu in hun activiteiten via: - het aanbieden van infomomenten over de thema’s energie, tuinieren, composteren, milieuvriendelijk poetsen …; - het ontlenen van interactieve doe-opstellingen voor een stand, infodag of andere activiteit. Er zijn 4 doeopstellingen beschikbaar: electrospel, vragenzoektocht, rad van fortuin en zwerfvuilstraat. In 2013 werd dit materiaal aangeboden aan organisaties van de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. De infomomenten en doe-opstellingen werden 46 maal gereserveerd.
3.14.12. Duurzaam verbouwen IGEMO biedt inwoners uit de regio maandelijks gratis bouwadvies aan in Mechelen, Lier of Puurs. Een onafhankelijke expert van Kamp C (Provinciaal Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen) geeft gedurende ca. 1 uur gratis raad over energiebesparende oplossingen, materiaalkeuze, compactheid, voorkomen van oververhitting van de woonst ... In 2013 organiseerde IGEMO het duurzaam bouwadvies voor inwoners van de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Mechelen, Puurs, Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. 39 geïnteresseerde inwoners kregen bouwadvies op maat.
IGEMO activiteitenverslag 2013
37
3.15. Ruimtelijke planning 3.15.1. Structuurplannen/ masterplannen Het scheppen van de juiste juridische context is niet altijd voldoende voor de realisatie van het ruimtelijk beleid. Met de opmaak van een masterplan wordt in samenspraak met de gemeente de inrichting en ontwikkeling van het betreffende deelgebied gedetailleerd uitgewerkt. Het resultaat is een op uitvoering gericht plan. Het masterplan beoogt een onderbouwde totaalvisie voor het gebied. Het geeft duidelijk de gemaakte keuzes weer en geeft helder aan welke randvoorwaarden, ingrepen en maatregelen nodig zijn voor concrete realisatie. Een van die maatregelen kan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan zijn, indien een bestemmingswijziging noodzakelijk is. IGEMO maakt masterplannen op voor dorpskernen, open ruimte gebieden, woonontwikkelingen, erfgoedlandschappen, land- en tuinbouwgebieden … Overzicht
Onderwerp
Masterplan Berkhoevelaan Straatjesbossen, Duffel
Ontwikkelen van een visie voor een gemengde ontwikkeling van wonen, werken en recreatie.
Masterplan Grasheide, Putte
Herwaarderen van de woonkern en uitbouw van de aanwezige recreatie- en natuurelementen in de onmiddellijke omgeving van deze dorpskern.
Masterplan Elzestraat, Sint-Katelijne-Waver
Ontwikkelen van een toekomstvisie voor de woonkern Elzestraat met het oog op dorpskernvernieuwing en opmaak van het RUP Elzestraat.
Masterplan Grote Heide, Bonheiden
Ontwikkelen van een visie voor een nieuwe woonwijk in de kern van Bonheiden.
Partiële herziening gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Bornem
Opstellen van de ruimtelijke beleidsvisie en opmaak locatieonderzoek voor de ontwikkeling van een nieuw lokaal bedrijventerrein.
3.15.2. Ruimtelijke uitvoeringsplannen Ruimtelijke uitvoeringsplannen zijn het middel om ruimtelijke beleidsopties te vertalen naar een functionele invulling. IGEMO hecht dan ook veel belang aan de juridische en praktische haalbaarheid van het ruimtelijk plan bij de opmaak ervan. Tijdens het planningsproces wordt bijzondere aandacht besteed aan een goede communicatie met de gemeente, waarbij inspraak en overleg met de betrokken personen centraal staan. IGEMO beschikt voor de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen over een multidisciplinair team van medewerkers en kan daarbij hun specifieke terreinkennis ten volle benutten. Overzicht
38
Onderwerp
RUP Recreatiegebied Oppuurs, Sint-Amands
Uitwerken van een toekomstperspectief voor de recreatiezone aan noordwestelijke zijde van de kern van Oppuurs en de integratie in de omgeving.
RUP Rozendaal, Sint-KatelijneWaver
Uitwerken van een ontwikkelingsperspectief voor de ruimtelijk-agrarische structuur in de omgeving van Rozendaalweg.
IGEMO activiteitenverslag 2013
RUP Begraafplaats Elzestraat, Sint-Katelijne-Waver
Ontwikkelen van een landelijk en natuurlijk perspectief voor de uitbreiding van de begraafplaats in van het naastliggende parkgebied.
RUP Paletten Andries, SintKatelijne-Waver
Aanpassing van het bestaand BPA Zonevreemde Bedrijven in het kader van een verleend planologisch attest aan het bedrijf Paletten Andries.
RUP Delhaize, Sint-KatelijneWaver
Opmaak van een ontwikkelingskader voor een gedeeltelijk zonevreemde handelszaak ‘Delhaize Group nv’ in het kader van een verleend planologisch attest.
RUP Muggenberg, Putte
Verfijnen van de gewestplanbestemming in functie van een kwalitatieve inrichting van het lokaal bedrijventerrein.
RUP Schaddekensdries, SintAmands
Opwaarderen en beschermen van het cultuurhistorisch landschap en versterken belevingswaarde driesrelicten.
RUP Zonevreemde woningen, Putte
Inventarisatie van de zonevreemde woningen, verfijnen van het ruimtelijk beleid en uitwerken van een planologisch/juridisch kader.
RUP Zonevreemde recreatie, Berlaar
Inventarisatie van de zonevreemde recreatie, verfijnen van het ruimtelijk beleid en uitwerken van een planologisch/juridisch kader.
RUP Zonevreemde bedrijven, Berlaar
Inventarisatie van de zonevreemde bedrijven, verfijnen van het ruimtelijk beleid en uitwerken van een planologisch/juridisch kader.
RUP Walemstraat, Duffel
Omzetten van een zone voor milieubelastende industrie naar een lokaal en regionaal bedrijventerrein en het vastleggen van de krachtlijnen voor de inrichting.
RUP BerkhoevelaanStraatjesbossen, Duffel
Uitwerken van een ruimtelijk kader voor de ontwikkeling van een woonuitbreidingsgebied te Duffel Oost in functie van wonen, recreatie, en werken.
RUP Open Ruimte, Duffel
Afbakening van glastuinbouwconcentraties van lokaal belang en vrijwaren van de open ruimte in Duffel West.
RUP Pastorijstraat, Berlaar
Afbakening van het open ruimte gebied ter hoogte van het centrum van Berlaar en uitwerken van een ruimtelijk kader voor de vestiging van een woonzorgcentrum en een woonontwikkeling.
RUP Alice Nahon, Putte
Uitwerken van een ruimtelijk kader voor de verdere ontwikkeling van een deel van het centrum van Putte in functie van wonen, woonzorgcentrum, onderwijs …
RUP Cash & Fresh, Willebroek
Lokale herziening van het BPA Dendermondsesteenweg-Zuid in functie van de herontwikkeling van de voormalige Cash & Fresh site in het centrum van Willebroek.
RUP Erfgoedlandschap Krankhoeve, Bonheiden
Toevoeging Erfgoedlandschap aan het bestaand RUP Krankhoeve.
RUP Zennevallei, Mechelen
Aanpassing van het bestaand BPA Zennevallei in functie van de afwerking van het bouwblok.
RUP Dijle – Keerberstraat, Mechelen
Aanpassing van het bestaand BPA om een meer logische afwerking te krijgen van het bouwblok ter hoogte van de hoek Dijle-Keerbergstraat.
RUP Verbeemen, Mechelen
Uitwerken van een ruimtelijk kader voor de site Verbeemen voor de realisatie van een groene woonontwikkeling en een buurtpark.
RUP Dijlepoort, Mechelen
Herbestemming van een historische industriezone naar een zone voor wonen en detailhandel.
RUP Nekker, Mechelen
Een stedenbouwkundige visie voor het recreatief kerngebied De Nekker.
RUP Keerdok, Mechelen
Herbestemming van het Rode Kruisplein aan Dijle en Omleidingsdijle, van een industriezone naar een zone voor wonen en gemeenschapsvoorzieningen.
IGEMO activiteitenverslag 2013
39
RUP Arsenaal, Mechelen
Uitwerken van een planologisch/juridisch kader voor de zuidoostelijke omgeving van het centraal station als klimaatneutrale wijk.
RUP Comet, Mechelen
Herbestemming van een industriezone naar een gemengde woon-, kantoor- en dienstenzone.
RUP Gansbroekstraat, Puurs
Opmaak van een ontwikkelingskader in functie van een kwalitatieve inrichting van een lokaal bedrijventerrein.
RUP Grote Heide, Bonheiden
Uitwerken van een ruimtelijk kader voor de ontwikkeling van een duurzame woonwijk in Bonheiden.
RUP De Hutten, Berlaar
Uitwerken van een ruimtelijk kader voor de ontwikkeling van een lokaal bedrijventerrein langs de Aarschotsebaan.
3.15.3. Haalbaarheidsstudies Het inschatten van de haalbaarheid van een project is dikwijls noodzakelijk om effectief tot realisatie te kunnen overgaan. In een haalbaarheidsstudie worden de financiële of structurele mogelijkheden van een project onderzocht en vertaald in een strategisch advies aan de toekomstige initiatiefnemer. Op basis van een dergelijke studie kan de initiatiefnemer beslissen om een project al dan niet uit te voeren of kan hij de juiste maatregelen treffen om een project te laten slagen. Overzicht Haalbaarheidsstudie duurzame glastuinbouwclusters
Onderwerp In kaart brengen van de behoefte aan glastuinbouw en analyseren van de noodzaak aan planologische initiatieven of ruimtelijke clustering van glastuinbouw.
3.15.4. Milieueffectenrapporten Voor alle RUP’s die niet van rechtswege plan-MER-plichtig zijn, moet in het kader van het MER-decreet een zogenaamde ‘MER-screening’ uitgevoerd worden. Bij de start van het planningsproces wordt nagegaan of het plan aanleiding kan geven tot aanzienlijke milieueffecten. De effecten die het plan heeft op het milieu worden beschreven en onderzocht. Indien de effecten beperkt zijn en de MER-screening gunstig beoordeeld wordt, komt de verplichting tot het opmaken van een plan-MER te vervallen. Nadien kan de goedkeuringsprocedure voor het RUP dan opgestart worden. Overzicht
40
Onderwerp
MER-screening KMO-zone Winning, Puurs
Ontwikkeling van een nieuw lokaal bedrijventerrein.
MER-screening i.k.v. opmaak RUP KMO-zone De hutten, Berlaar
Ontwikkeling van een nieuw lokaal bedrijventerrein.
MER-screening i.k.v. opmaak RUP Zonevreemde recreatie, Berlaar
Ontwikkelingsperspectief voor zonevreemde recreatieterreinen verspreid binnen de gemeente.
MER-screening i.k.v. opmaak RUP Zonevreemde bedrijven – fase 1, Berlaar
Ontwikkelingsperspectief voor zonevreemde bedrijven verspreid binnen de gemeente.
MER-screening i.k.v. opmaak RUP Open Ruimte, Duffel
Ontwikkelingsperspectief voor glastuinbouwconcentraties van lokaal belang en afbakening open ruimte in Duffel West.
MER-screening i.k.v. opmaak RUP Pastorijstraat, Berlaar
Afbakening van het open ruimte gebied en ontwikkelingsperspectief voor een woonzorgcentrum en een woonontwikkeling.
MER-screening i.k.v. opmaak RUP Alice Nahon, Putte
Ontwikkeling van een deel van het centrum van Putte in functie van wonen, woonzorgcentrum, onderwijs …
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.16. Geografische Informatie Systemen Lokale besturen worden meer en meer uitgedaagd om werk te maken van Geografische informatie Systemen (GIS). Vanaf begin jaren 2000 werden de lokale besturen bij de opmaak van de plannen- en vergunningenregisters vaak voor het eerst geconfronteerd met de noodzaak om met een GIS-systeem te werken. Algemeen wordt aangenomen dat 70 tot 80 % van de activiteiten van lokale overheden een geografisch karakter heeft en dus ondersteund kan worden via GIS. Als intergemeentelijke vereniging begeleidt IGEMO gemeenten in het ontwikkelen van een gemeentelijk GIS-systeem. In 2013 wierf IGEMO een GIS-coördinator aan en werd het dienstenaanbod inzake GIS opgestart.
3.16.1. Register onbebouwde percelen Duffel Elk lokaal bestuur wordt door de hogere overheid verplicht om heel wat geografische databronnen in een register op te maken en bij te houden. Een taak die dikwijls moeilijk in te passen valt in de dagelijkse taken van de gemeente. Daarom doet de gemeente Duffel een beroep op IGEMO voor de opmaak van het register onbebouwde percelen. Het bestaande Register voor de private gronden wordt geactualiseerd en een nieuw register voor de onbebouwde publieke en semi-publieke gronden wordt opgemaakt. Het register wordt opgemaakt conform de uitvoeringsbesluiten en de technische richtlijnen van de Vlaamse overheid.
3.17. Bedrijfshuisvestingsbeleid 3.17.1. Ontwikkeling van bedrijventerreinen Gelet op de ligging van het arrondissement Mechelen, in het hart van Vlaanderen, pal in de Vlaamse Ruit, is de roep naar ruimte om te ondernemen in deze regio bijzonder groot. IGEMO realiseert ruimte om te ondernemen door: • de ontwikkeling van greenfields; • de reconversie van brownfields; • de revitalisatie van verouderde bedrijventerreinen; • het op de markt brengen van nietbenutte percelen; • het aanbieden van uitgeruste kantoren en ateliers in een bedrijvencentrum.
IGEMO activiteitenverslag 2013
41
Bij de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen loopt duurzaamheid als een rode draad doorheen de aanpak van IGEMO. De realisatie van CO2-neutrale bedrijventerreinen is daarbij steeds een uitgangspunt. Voorwerp
Bruto-oppervlakte
Aantal bedrijven (+/-)
KMO-zone Misstraat, Berlaar
Greenfield
16 ha
17
KMO-zone Itterbeek, 1ste fase, Duffel
Greenfield
10 ha
18
KMO-zone Itterbeek, 2de fase, Duffel
Greenfield
8 ha
27
KMO-zone Dreefvelden, Sint-Katelijne-Waver
Brownfield (verouderd industrieterrein)
7 ha
24
KMO-zone Woestijnstraat, Bornem
Greenfield
9 ha
Onbekend
KMO-zone Koningshooikt, Lier
Greenfield (onbenut industrieterrein)
10 ha
Onbekend
KMO-zone Winning, Puurs
Greenfield
5 ha
15
KMO-zone De Hutten, Berlaar
Greenfield
5 ha
Onbekend
KMO-zone Klein Boom, Putte
Greenfield (uitbreiding bestaand bedrijventerrein)
5 ha
21
KMO-zone Gansbroek, Puurs
Brownfield (onbenut industrieterrein)
-
Onbekend
Duurzaamheid stopt niet bij de realisatie van een bedrijventerrein. Daarom staat IGEMO ook in voor het beheer en de nazorg van de terreinen. Door een actief en integraal aanbod op het vlak van bedrijvenparkmanagement zorgt IGEMO niet enkel voor het dagdagelijkse beheer van bedrijventerreinen, maar levert ook diensten aan de bedrijven en creëert een platform om kennis en expertise tussen bedrijven onderling uit te wisselen. Een sterk sociaal netwerk zorgt voor een gezond economisch netwerk.
3.17.1.1. KMO-zone ‘Itterbeek’, Duffel De realisatie van de KMO-zone Itterbeek geeft invulling aan een bestaande zone in het gewestplan en is gespreid over twee fasen. De eerste fase van 10 ha werd eind 2000 volledig verkocht en bestaat uit 18 bedrijven. Fase 2 omvat 8 ha. Bij de realisatie van de KMOzone maakte IGEMO gebruik van verschillende subsidies o.a. voor de aanleg van wegenis, riolering en groenvoorzieningen, de afkoppeling van de bedrijven en het realiseren van een gescheiden rioleringsstelsel in de eerste fase en de ontsluiting van het bedrijventerrein op de N108. Om tegemoet te komen aan de marktvraag werden enkele percelen in de 2de fase van het bedrijventerrein opgesplitst. Zo kunnen ook kleinere bedrijven op de KMO-zone terecht. De tweede fase biedt nu plaats aan een 29-tal nieuwe bedrijven. In 2013 sloten 3 nieuwe kandidaten een Gentlemen’s Agreement af en ging 1 bedrijf over tot de definitieve aankoop van hun bedrijfsperceel. Het aantal nieuwe bedrijven op de uitbreiding van de KMO-zone komt daarmee op 23. Er zijn nog 6 bedrijfspercelen ter beschikking.
42
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.17.1.2. KMO-zone ‘Dreefvelden’, Sint-Katelijne-Waver In het centrum van de gemeente Sint-Katelijne-Waver lag het verouderde bedrijventerrein Dreefvelden. Negen bedrijven waren al actief op de brownfield en ook het containerpark en de gemeentelijke werkplaatsen waren er gevestigd. De overige oppervlakte (ongeveer 7 ha) was nog niet ontwikkeld. Na verwerving van de resterende gronden is het bedrijventerrein volledig getransformeerd met een nieuwe hoofdontsluiting, een volwaardige groenbuffer, 24 nieuwe bedrijfskavels en een aantal gemeenschappelijke voorzieningen. Bovendien zal het bedrijventerrein volledig CO2-neutraal zijn. In 2013 werd actief gewerkt aan de verkoop van de bedrijfspercelen op het bedrijventerrein. In functie van de marktvraag is een herverdeling doorgevoerd van de centraal gelegen grotere percelen. Hierdoor is het aanbod van kleinere percelen toegenomen. Daarnaast werd op 2 terreinen grondvervuiling vastgesteld. De nodige initiatieven werden ondernomen om hiervoor een oplossing te bieden.
3.17.1.3. KMO-zone ‘De Hutten’, Berlaar Het structuurplan van de gemeente Berlaar voorziet de realisatie van een nieuw lokaal bedrijventerrein. Deze KMO-zone bevindt zich langsheen de N10 ter hoogte van Hemelshoek en de Huttestraat. Het bedrijventerrein zal plaats bieden aan lokale (zonevreemde) bedrijven uit de omgeving van Berlaar en heeft een netto-oppervlakte van circa 5 ha. De KMOzone wordt ontwikkeld als een duurzaam, CO2neutraal bedrijventerrein. Het ‘RUP KMO-zone De Hutten’ werd in 2012 definitief goedgekeurd door de provincie Antwerpen. Tegen dit RUP werden helaas diverse beroepschriften ingediend bij de Raad van State. Als gevolg hiervan heeft de gemeente Berlaar beslist de definitieve vaststelling van het RUP in te trekken. Het RUP werd vervolgens licht gewijzigd en opnieuw voorlopig vastgesteld.
IGEMO activiteitenverslag 2013
43
3.17.1.4. KMO-zone ‘Winning’, Puurs In opdracht van de gemeente Puurs realiseert IGEMO de volledige ontwikkeling van de KMO-zone ‘Winning’. Het gebied van bijna 5 ha wordt begrensd door de Rijksweg (N16) in het noorden, de Dendermondsesteenweg (N17) in het oosten en het zuiden en de straat Neerlichter in het westen. De KMO-zone heeft een netto oppervlakte van 2,8 ha en biedt plaats aan een 14-tal lokale bedrijven met perceeloppervlaktes tot 4 500 m². Het bedrijventerrein heeft een unieke zichtlocatie op de N16 en N17. De aanvraag voor principiële subsidie voor de infrastructuurwerken werd in oktober 2013 goedgekeurd door het Agentschap Ondernemen. Deze subsidie zorgt, samen met de reeds bekomen overeenkomst (module 14) voor de ontsluiting van het bedrijventerrein op de gewestweg N17, voor de nodige middelen om een kwaliteitsvolle aanleg te realiseren. Eind 2013 werd de openbare aanbesteding voor uitvoering van de infrastructuurwerken uitgeschreven. In de zomer van 2014 zullen de werken op terrein uitgevoerd worden. 72 % van de gronden waren eind 2013 door IGEMO verworven via minnelijke onderhandelingen. Voor de verwerving van de overige gronden werd op 25 september 2013 machtiging tot onteigening verleend met toepassing van de spoedprocedure.
3.17.1.5. KMO-zone ‘Klein Boom’, Putte De KMO-zone Klein Boom is gelegen in de gelijknamige straat langsheen de Mechelbaan in Putte. Het bestaande bedrijventerrein wordt uitgebreid rondom de voormalige kleiput die nu ingericht is als vijver. Deze uitbreiding van het bestaande terrein met 5 ha biedt zowel uitbreidingsmogelijkheden aan bestaande bedrijven als huisvesting voor een 20-tal nieuwe bedrijven. Het bedrijventerrein wordt volledig omsloten door een 15 m brede bufferzone met open grachten die zorgen voor de vertraagde afvoer van het hemelwater naar de vijver. Langsheen de nieuwe straat worden laanbomen aangeplant die, samen met de brede bufferzone, zorgen voor een groene inkleding van het bedrijventerrein. In april 2013 werd de goedkeuring van de stedenbouwkundige vergunningsaanvraag bekomen. Vervolgens werden de aanbestedingen uitgeschreven voor uitvoering van voorbereidende rooiwerken, archeologisch vooronderzoek en aanleg van de infrastructuur.
44
IGEMO activiteitenverslag 2013
De definitieve subsidie voor uitvoering van voorbereidende rooiwerken en het archeologisch vooronderzoek werd in augustus 2013 goedgekeurd door het Agentschap Ondernemen. Het rooien van de bomen werd gevolgd door het archeologisch vooronderzoek. In samenwerking met Natuurpunt worden de gerooide bomen opnieuw aangeplant. Na het bekomen van de definitieve subsidie voor de infrastructuurwerken in oktober 2013 en het afronden van het archeologisch onderzoekswerk startte in het najaar de aanleg van de nieuwe infrastructuur. Verwacht wordt dat de werken voor het bouwverlof in de zomer van 2014 afgerond zijn. Samen met de aanleg van het bedrijventerrein is ook de verkoop van de bedrijfspercelen van start gegaan. Er worden 20 percelen verkocht met diverse oppervlaktes tot 5 000 m². Een efficiënte en flexibele perceelsindeling zorgt, samen met een aanbod van voornamelijk percelen in koppelbouw, voor een zuinig ruimtegebruik. Geïnteresseerde bedrijven dienen een kandidaatsdossier in voor de aankoop van een perceel. De uitgifte van de percelen gebeurt op basis van een selectieprocedure waarbij in de rangschikking voorrang verleend wordt aan (zonevreemde) bedrijven uit Putte. IGEMO voorziet een volledig begeleidingstraject voor de bedrijven met advies inzake duurzaam bouwen.
3.17.1.6. KMO-zone ‘Woestijnstraat’, Bornem In het kader van een herziening van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan staat IGEMO in voor de realisatie van een lokaal bedrijventerrein. In 2013 werd gestart met de opmaak van het RUP. Aan de hand van een enquêtering werd de behoeftestudie in eerste instantie geactualiseerd. Parallel aan de opmaak van het RUP werkte IGEMO een inrichtingsplan uit. Binnen het plangebied van het RUP dient ook een ecologische verbinding gecreëerd te worden langsheen de bestaande waterloop ‘Het beekje’.
3.17.1.7. KMO-zone ‘Gansbroekstraat’, Puurs Bij de partiële herziening van het structuurplan van de gemeente Puurs is de herstructurering van een bestaand, maar niet ontwikkeld bedrijventerrein ten noorden van de Gansbroekstraat voorzien. Dit wordt gekoppeld aan de realisatie van een nieuw lokaal bedrijventerrein dat onmiddellijk grenst aan de bestaande bedrijfsgronden. Het plangebied is gelegen tussen de Gansbroekstraat en het Zeekanaal. Een gedeelte is momenteel bestemd als bosgebied en een gedeelte als niet-ontwikkelde industriezone. IGEMO staat in voor de opmaak van het RUP ‘Gansbroekstraat’ en de volledige ontwikkeling van het duurzame en CO2-neutrale bedrijventerrein. Circa 5 ha van het terrein zal voorzien worden voor lokale bedrijven. De overige 6 ha wordt bestemd voor bovenlokale bedrijven. In 2013 werden verschillende onderzoeken uitgevoerd zoals een schatting, terreinopmeting en een grondig bodemonderzoek die input geven aan zowel het inrichtingsplan als de haalbaarheidsanalyse.
IGEMO activiteitenverslag 2013
45
3.17.2. Activering onbenutte bedrijventerreinen Bedrijfsgrond is schaars in Vlaanderen. Daarom zet IGEMO naast de herontwikkeling van brownfields en de realisatie van greenfields ook in op het activeren van bestaande onbenutte bedrijfskavels. Heel wat bedrijfskavels (of delen ervan) met een economische bestemming zijn immers onbenut en worden niet spontaan op de markt gebracht. Door overleg met de eigenaars en de gemeente en het uitvoeren van gerichte onderzoeken zoekt IGEMO naar oplossingen om deze onbenutte kavels te activeren.
3.17.2.1. Onderhandelingsteams Eind juni 2007 lanceerde het Agentschap Ondernemen de projectoproep ‘onderhandelingsteams onbenutte bedrijfsgronden’. Doelstelling was om via onderhandelingen met individuele eigenaars te zoeken naar oplossingen om de onbenutte bedrijfskavels alsnog te (her)activeren. IGEMO kreeg hiervoor een subsidie in samenwerking met POM Antwerpen. Tijdens de loop van het project werden 4 bedrijvenzones verder onderzocht: Bedrijventerrein
Oppervlakte bedrijventerrein bestemd (ha)
Oppervlakte bedrijventerrein onbenut (ha)
Ragheno, Mechelen
175
19,80
Provinciale weg, Sint-Amands
3,63
1,5
Walemstraat, Duffel
106
30
KMO-zone Gansbroek, Puurs
-
-
- Bedrijventerrein ‘Walemstaat’, Duffel: na gesprekken met eigenaars en het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie werd geconcludeerd dat het aangewezen is te streven naar een globale visie voor het gebied. De gemeente besliste vervolgens om de opmaak van een globaal ruimtelijk uitvoeringsplan op te starten. IGEMO staat in voor de opmaak van dit RUP. - Bedrijventerrein ‘Provincialeweg’, Sint-Amands: o.b.v. een analyse van het terrein en gesprekken met eigenaars en overheidsinstanties werden de knelpunten van het terrein in kaart gebracht en enkele oplossingstrajecten voorgesteld. De problemen zijn zo divers en complex dat enkel een globale aanpak van het bedrijventerrein een oplossing zal bieden. Hiervoor is de herziening van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan noodzakelijk alsook de opmaak van een gemeentelijk RUP. - Bedrijventerrein ‘Ragheno’, Mechelen: het bedrijventerrein wordt gekenmerkt door een complexe eigendomssituatie, ontsluitingsproblemen en bodem- en grondwaterproblemen. IGEMO heeft onderhandelingen gevoerd met alle eigenaars en ruimtelijk en financieel studiewerk laten uitvoeren. Op basis hiervan zullen de stad Mechelen en de private eigenaars het bedrijventerrein in de toekomst verder vorm geven. - Bedrijventerrein ‘Gansbroekstraat’, Puurs: het terrein werd in het verleden ingericht en gebruikt als gipsbezinkingsbekken. In het kader van de opmaak van een haalbaarheidsstudie wordt een onderzoek naar bodem en water uitgevoerd in het te ontwikkelen gebied.
3.17.2.2. Activeringsteams In 2012 lanceerde het Agentschap Ondernemen de projectoproep ‘activeringsteams onbenutte bedrijfsgronden’ als vervolgtraject op het project ‘onderhandlingsteams’. IGEMO heeft een subsidie voor het project bekomen, samen met POM Antwerpen, IOK en Igean Dienstverlening. De subsidieperiode loopt van 2013 tot en met 2016.
46
IGEMO activiteitenverslag 2013
De insteek van de ‘activeringsteams’ is verruimd. De focus ligt niet alleen op onderhandelingen met eigenaars. IGEMO werkte 4 onderzoeksstrategieën uit: - onderzoek naar planologische correcties – uitzuivering van de ruimteboekhouding; - onderzoek naar inbreidingspotentieel en verdichting; - uitvoeren van specifieke vooronderzoeken met oog op de concrete ontwikkeling van het terrein; - integrale aanpak van een terrein, gelinkt aan bedrijventerreinmanagement. In 2013 werden alle gemeentebesturen en de betrokken ambtenaren gecontacteerd voor een kennismakingsgesprek. Tijdens deze gesprekken inventariseerde IGEMO welke terreinen de gemeenten binnen het kader van dit project wensen aan te pakken en welke strategie aangewezen is op de diverse terreinen.
3.17.3. Bedrijvencentrum Itterbeek, Duffel IGEMO richtte het Bedrijvencentrum Itterbeek te Duffel op om een antwoord te bieden op de vraag naar compacte bedrijfsruimte voor startende en groeiende ondernemingen in de regio. Ondernemers kunnen er terecht voor de huur van een atelier en/of kantoorruimte op maat. Het bedrijvencentrum werd gerealiseerd in een bestaand bedrijfsgebouw dat door IGEMO aangekocht werd. De productiehal is opgesplitst in 9 uitgeruste ateliers van 270 tot 850 m². Het kantoorgedeelte werd omgebouwd tot afzonderlijke kantoren voor 1 tot 10 personen. Naast de sociale ruimten zijn er tevens vergaderzalen en kleedkamers beschikbaar. Voor de verbouwing ontving IGEMO een subsidie van het Agentschap Ondernemen. In 2013 namen 9 nieuwe huurders hun intrek in het gebouw naast de 4 andere huurders. In september werd de commerciële strategie gewijzigd. De focus ligt voortaan op de huur van een ruimte met beperkte dienstverlening. Tevens bestaat de mogelijkheid om een kantoor of atelier aan te kopen. Eind 2013 was reeds 50 % verhuurd.
IGEMO activiteitenverslag 2012
47
3.17.4. Bedrijventerreinmanagement Met steun van het Agentschap Ondernemen, VOKA Mechelen en de gemeenten Berlaar, Bornem, Duffel, Mechelen, Putte, Sint-Amands en Sint-Katelijne-Waver startte IGEMO in 2011 met de feitelijke uitbouw van bedrijvenparkmanagement. Concreet gaat het om 9 bestaande bedrijventerreinen, goed voor 600 ha bedrijventerreinen met meer dan 820 bedrijven. Via duurzame initiatieven zorgt bedrijvenparkmanagement ervoor dat een bedrijventerrein niet veroudert, het een aangename plek is om te werken en het imago en de kwaliteit van het terrein en de erop gevestigde bedrijven versterkt wordt. Het heeft ook als doel de samenwerking tussen bedrijven te bevorderen waardoor de bedrijven bepaalde meerwaarden of financiële voordelen kunnen realiseren. Om het bedrijvenparkmanagement concreet vorm te geven, wordt op een bedrijventerrein een bedrijvenvereniging opgericht, bestaande uit vertegenwoordigers van de bedrijfsleiders, de betrokken gemeente, eventueel IGEMO en/of andere actoren. De uitbouw van bedrijvenparkmanagement gebeurt in nauw overleg met de gemeente en de betrokken bedrijven. De in 2012 opgerichte Bedrijvenvereniging KMO-zone Itterbeek Duffel vzw organiseerde in 2013 een succesvol initiatief inzake gezamenlijke afvalinzameling. 14 van de 20 leden zijn in het project ingestapt en zij realiseerden individueel besparingen variërend van 100 euro tot meer dan 1000 euro. De geplande opstart van een bedrijvenvereniging voor de bedrijven in Bornem en de bedrijven van de KMOzone Hemelrijken te Sint-Amands werd in de loop van 2013 stopgezet omwille van een te beperkt draagvlak bij de betrokken bedrijfsleiders. In 2013 maakte IGEMO een inventaris op van de noden en wensen van de bedrijven op de KMO-zone Hellegatstraat in Berlaar en de bedrijventerrein Mechelen Zuid en Mechelen Ragheno. Op basis van de prioriteiten en de resultaten werd in samenwerking met een aantal bedrijfsleiders van Mechelen Zuid een overleggroep opgestart die de oprichting van een bedrijvenvereniging mee voorbereid heeft.
48
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.18. Wonen 3.18.1. Ontwikkeling van woonprojecten IGEMO realiseert ruimte om te wonen door: • de ontwikkeling van greenfields; • de reconversie van brownfields; • de renovatie van verouderde gebouwen; • het op de markt brengen van bouwkavels en woonentiteiten; • een activeringsbeleid inzake leegstand. In essentie ontwikkelt IGEMO woonprojecten die gekenmerkt worden door grootschaligheid en/of complexiteit. De publieke ontwikkeling van grootschalige projecten is gewenst of zelfs vereist in functie van enerzijds de kwaliteitsvolle ontwikkeling van woonentiteiten en publieke infrastructuren (wegenis, nutsvoorzieningen …) en anderzijds de realisatie – op zowel kwalitatieve als kwantitatieve wijze – van openbare voorzieningen (ruimte voor water, groenbeleving, natuurontwikkeling, recreatie …). IGEMO wordt als publieke ontwikkelaar gedreven door maatschappelijke objectieven die toelaten de diverse ambities die lokale besturen hebben bij de ontwikkeling van een woonproject (betaalbaar, duurzaam, ruimte voor andere functies …) ook effectief waar te maken.
Voorwerp
Brutooppervlakte
Aantal percelen/ woon-entiteiten (+/-)
Sociale verkaveling Heikant, Berlaar
Greenfield
3,2 ha
28
Woonproject Papenhof, Mechelen
Greenfield
13 ha
250
Woonproject Maenhoevevelden, Sint-Katelijne-Waver
Greenfield
20 ha
450
Herontwikkeling/ renovatie
0,8 ha
34
Greenfield
7 ha
120
Woonproject Graanmolens, Sint-Amands Woonproject Grote Heide, Bonheiden
IGEMO activiteitenverslag 2012
49
3.18.1.1. Woonproject ‘Papenhof’, Mechelen Het woonproject ‘Papenhof’ omvat ongeveer 250 woongelegenheden in open, halfopen en gesloten bebouwing. Het plangebied bestrijkt meer dan 13 ha, waarvan een aanzienlijk deel als publiek domein ingericht wordt. IGEMO staat in voor de verwerving van de gronden, de aanleg van het openbaar domein en de verkoop van alle individuele percelen en/of woonlobben. Kwaliteit en het duurzaam karakter van het project staan voorop. In 2013 werden de infrastructuurwerken van fase 1 afgerond en de 38 kavels, exclusief voorbehouden voor lage energiewoningen, bebouwd. Voor de realisatie van fase 2 werd met een private promotor een DBFovereenkomst afgesloten. Deze omvat de constructie van 97 gesloten en halfopen bebouwingen in 3 clusters, voorzien van ondergrondse garages. In april 2013 werd het terrein bouwrijp gemaakt en de bouwwerken van de woningrij boven de ondergrondse garage startten in augustus. Hiervan werden al 5 woningen verkocht.
3.18.1.2. Woonproject ‘Maenhoevevelden’, Sint-Katelijne-Waver IGEMO treedt op als publieke ontwikkelaar voor de gemeente Sint-Katelijne-Waver om de ontwikkeling van de wijk Maenhoevevelden gefaseerd te realiseren in een tijdsbestek van minimum 10 jaar. Het gebied Maenhoevevelden is, als deelgebied van de afbakening van het stedelijk gebied Mechelen, bestemd als stedelijk woongebied. In dit binnengebied wordt een woonproject gerealiseerd met als visie: ‘randstedelijk wonen in een groene omgeving met ecologisch karakter’. IGEMO staat in voor de aankoop van de gronden, het opmaken van verkavelings- en uitvoeringsplannen, de coördinatie van de deelontwikkelingen en de concrete aanleg van de openbare ruimte. De kavels worden rechtstreeks aan particulieren verkocht of via een overheidsopdracht ter beschikking gesteld aan een bouwpromotor om er, binnen de door IGEMO gestelde voorwaarden, een woonproject op te realiseren.
50
IGEMO activiteitenverslag 2013
In 2013 werd de verkavelingsaanvraag voor de eerste fase uitgewerkt. Het inrichtingsplan voor het volledige gebied is geactualiseerd aan de hand van verdiepend onderzoek op vlak van waterhuishouding en mobiliteit. De eerste fase omvat 48 percelen voor eengezinswoningen en 1 perceel voor 16 sociale woningen. De verkaveling zal twee woonsferen hebben. Een traditioneel deel sluit aan op de bestaande bebouwing. Een vernieuwend concept rond woonerfjes integreert duurzaam en compact wonen in een autoluwe en groene omgeving. Een mix van woningtypes, -vorm en -grootte voorziet in percelen voor verschillende budgetklassen en woonwensen.
3.18.1.3. Woonproject ‘Graanmolens’, Sint-Amands IGEMO realiseert 30 appartementen, 4 lofts, een buitenschoolse kinderopvang en een aantal commerciële ruimten op de site van de voormalige ‘Molens Verbruggen’ in Oppuurs, een deelgemeente van Sint-Amands. De ligging, aan de rand van de dorpskern, met uitzicht op de groene open ruimte, maar ook langsheen de oude spoorlijn PuursDendermonde en het toeristische fietspad, nodigde uit tot een dergelijk groots project. Het voormalige bedrijfspand wordt deels afgebroken en gerenoveerd. De oude maalderij en het oude woonhuis krijgen een nieuwe bestemming als horecagelegenheid. Het uitbreidingsgebouw uit de jaren ‘60 wordt gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw appartementen met één, twee of drie slaapkamers. Op het gelijkvloers van de woongebouwen zijn ook enkele casco ruimten voor kleinschalige kantoor- of handelsactiviteiten voorzien. In opdracht van de gemeente wordt een buitenschoolse kinderopvang in één van de volumes ingericht. Onder de nieuwbouwvolumes is een ondergrondse parkeergarage voorzien. De appartementen worden verkocht op de commerciële markt. In 2013 werden de bouwwerken gegund en ging de verkoop op plan van de verschillende eenheden van start. Na de voorverkoop op plan werd in december het aanvangsbevel aan de aannemer gegeven. De werken op het terrein startten in maart 2014. In het kader van PDPO werd een subsidie toegekend voor het oprichten van een landmark op de site. Onder begeleiding van de Vlaams Bouwmeester heeft een selectiecommissie bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente en IGEMO en aangevuld met een lokale deskundige, een laureaat geselecteerd.
IGEMO activiteitenverslag 2013
51
3.18.1.4 Woonproject ‘Grote Heide’, Bonheiden De ontwikkeling van Grote Heide snijdt een van de laatste, grotere woonuitbreidingsgebieden van de gemeente Bonheiden aan. Bouwgrond is er een schaars goed. Het spreekt dan ook voor zich dat de weinige gebieden die men nog kan aanspreken voor woningbouw, op een goed doordachte en sterk onderbouwde manier ontwikkeld dienen te worden. Voorafgaand aan de concrete invulling van het gebied werd daarom een duidelijke visie en een goed afgebakend ambitieniveau uitgewerkt in samenwerking met de gemeente en vastgelegd in een projectdefinitie. Deze projectdefinitie vormt de leidraad voor de realisatie van een veelzijdig, doch geïntegreerd en evenwichtig woonproject en dit in al haar opzichten. Met Grote Heide wordt gestreefd naar een kwaliteitsvol en klimaatsvriendelijk woonproject dat volledig afgestemd is op maat van de gemeente Bonheiden. Principes als ‘duurzame ruimtelijke ontwikkeling’, ‘verweving’, ‘diversiteit’ en ‘samenhang’ staan hierbij voorop. Het woonproject moet een antwoord bieden aan het tekort aan duurzame, kwaliteitsvolle en betaalbare woningen voor alle inwoners van Bonheiden ongeacht de gezinsgrootte, -samenstelling of het –inkomen en dit zowel vandaag als morgen. Zowel visueel als naar beleving toe primeert de hoge woon- en leefkwaliteit van het gebied bij de ontwikkeling van Grote Heide. Essentieel voor een hoge woonkwaliteit zijn, naast een kwaliteitsvolle huisvesting, een goed ingerichte openbare ruimte en het integreren van waardevolle (gemeenschappelijke) groenelementen. Hierbij kan het zowel gaan om het behoud van bestaande als de integratie van nieuwe structuren. Het woonproject Grote Heide wordt een autoluwe woonwijk waarin gestreefd wordt naar een optimaal comfort voor de trage weggebruikers inzonderheid een vlotte toegankelijkheid van en naar de dorpskern. In 2013 werd de projectdefinitie afgewerkt en gestart met onderzoeken op het terrein. De huidige toestand inzake waterhuishouding en ecologische waarden zijn onderzocht in functie van de opmaak van een inrichtingsplan voor het gebied. In het kader van een mobiliteitsstudie werden in december tellingen uitgevoerd. De verschillende onderzoeken dienen als basis voor de opmaak van een masterplan.
3.18.2. Haalbaarheidsstudies Gemeenten kunnen beroep doen op IGEMO om de haalbaarheid van projecten in eigen beheer te onderzoeken Overzicht
52
Onderwerp
Haalbaarheidsstudie kernvernieuwing Bruul, Duffel
Ontwikkelen van vastgoedprogramma’s en analyseren van mogelijke ontwikkelingscenario’s.
Sociaal woonproject Ijzerenveld, Sint-Katelijne-Waver
Ontwikkelen van vastgoedprogramma’s en analyseren van mogelijke ontwikkelingscenario’s.
IGEMO activiteitenverslag 2012
3.18.3. Wonen langs Dijle & Nete Woonbeleid krijgt zowel bovenlokaal als lokaal steeds meer aandacht. Goede betaalbare woningen in een aangename woonomgeving vinden of realiseren, het is een bezorgdheid van burgers én overheid. De regierol en de taken van de gemeenten komen de laatste jaren steeds nadrukkelijker op de voorgrond: informatie aan burgers, woonkwaliteit, leegstand, bindend sociaal objectief, sociale last, advies over programmatie sociaal woonaanbod, lokaal woonoverleg, een woonplan opmaken … Elke gemeente is als regisseur bevoegd en verantwoordelijk voor haar lokaal woonbeleid. De taken zijn divers en de verwachtingen van de burgers zijn vaak hoog gespannen. Intergemeentelijk samenwerken helpt om een lokaal woonbeleid effectief en efficiënt uit te bouwen. IGEMO treedt hierbij op als partner en realiseert een aantal delen van dit woonbeleid. Intergemeentelijk samenwerken heeft een inhoudelijke en organisatorische meerwaarde: • Gemeenten leren uit elkaars ervaringen. • De kwaliteit van het beleid, het beheer en de dienstverlening stijgt. • De kwantiteit stijgt: je kan meer zaken doen. • Alle wijzigingen in de vele wetgevingen opvolgen, verloopt beter en met minder inspanningen. • Een team waarin mensen zich specialiseren zorgt voor ervaring en routine en resulteert in een meer professionele aanpak. • Teamwerking zorgt ook voor continuïteit: er is interne back-up bij ziekte, verlof … Er is ook een financiële meerwaarde. Enerzijds biedt intergemeentelijk samenwerken een verhoogde efficiëntie en en betere ‘prijs/kwaliteit’. Anderzijds kunnen intergemeentelijke projecten tot 9 jaar lang Vlaamse subsidies bekomen. De eerste 6 jaar wordt 60 % van de zuivere personeelskost gesubsidieerd. De provincie Antwerpen vult dit aan met een forfaitaire subsidie. Het resterende deel wordt geheel of gedeeltelijk terugverdiend via het actief opsporen van leegstand, een dynamisch beheer van het leegstandsregister en de belasting op leegstand. Het eerste project lokaal woonbeleid dat gemeenten met steun van IGEMO indienden, behaalde op 15 oktober 2010 de tweede plaats bij de “Open Oproep” op vlak van kwaliteit en stond dus vooraan in de rij van gesubsidieerde projecten. Op 1 oktober 2013 werd het nieuwe subsidiedossier voor de periode 2014-2016 door de Minister goedgekeurd.
IGEMO activiteitenverslag 2013
53
3.18.3.1 De interlokale vereniging De interlokale vereniging ‘Wonen langs Dijle en Nete’ bestaat uit de gemeente- en OCMW-besturen van de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Duffel, Putte en Sint-Katelijne-Waver en IGEMO. De werking startte in januari 2010. Op 14 mei 2010 diende de vereniging een project/subsidiedossier in bij Wonen-Vlaanderen. Vanaf 1 januari 2011 kreeg ‘Wonen langs Dijle en Nete’ subsidies om een integraal, geïntegreerd en inclusief woonbeleid uit te bouwen. IGEMO is projectuitvoerder en staat met het Team Wonen in voor het uitvoeren van de activiteiten: • woonbeleid: woonplan en woonoverleg; • woonwinkel: wooninfo, advies en begeleiding voor alle inwoners; • woonkwaliteit: technisch advies, controles en ondersteuning; • leegstand: opsporen, oplossen en beheren.
3.18.3.2 Lokaal woonbeleid: een woonplan en woonoverleg IGEMO ontwikkelt voor en mét de gemeenten een woonplan. Dit woonplan bevat een woonstudie, een woonvisie en woonacties. Het hele proces verloopt in samenwerking met de lokale woonactoren. Ondanks verschillen per gemeente biedt een intergemeentelijke aanpak planningsvoordelen. Het proces om een woonplan op te maken, verloopt vaak identiek. Het doornemen van literatuur moet slechts éénmaal gebeuren en het verzamelen van ‘cijfers’ voor meerdere gemeenten kost nauwelijks extra werk. Bovendien komt de eigenheid van een gemeente vaak scherper in beeld wanneer je het verschil duidt tegenover andere gemeenten. Tegelijk zijn algemene maatschappelijke evoluties (bijvoorbeeld vergrijzing, energiezuinig wonen) voor alle gemeenten van belang. IGEMO staat in voor het opzoekingswerk, analyses, redactie van ontwerpteksten, begeleiding van besprekingen … Een goed onderbouwd lokaal woonoverleg is van cruciaal belang bij de ontwikkeling en uitvoering van een lokaal woonbeleid. Dit woonoverleg zorgt voor afstemming, uitwisseling en samenwerking tussen de lokale woonactoren. Het overleg geeft advies over het uitvoeringsprogramma voor sociaal woonaanbod en bespreekt de invulling van de sociale last. IGEMO ondersteunt dit overleg administratief en inhoudelijk: uitnodigingen, verslag, opvolgen en het gedeeltelijk uitvoeren van de afspraken, agendapunten onderbouwen … Het Team Wonen functioneert ook als een regionaal kenniscentrum en steunpunt voor de gemeenten. Het team verzamelt kennis, bouwt ervaring op en deelt dit met de gemeenten en de partners in het lokaal woonoverleg. De medewerkers volgen vorming, studiedagen en nemen deel aan verschillende bovenlokale overlegfora. Ze volgen de regelgeving op en onderhouden nauwe contacten met Wonen Antwerpen. Periodiek organiseert IGEMO een regionaal Woonforum om kennis te delen en te vermenigvuldigen.
54
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.18.3.3. De Woonwinkel: wooninfo, advies en begeleiding voor alle inwoners De Woonwinkel houdt wekelijks in elke deelnemende gemeente een info- en adviesmoment, aangevuld met een maandelijks avondspreekuur. Tijdens de spreekuren geven ze ook telefonisch advies. Inwoners van alle deelnemende gemeenten kunnen eveneens in de Woonwinkel van de andere deelnemende gemeenten terecht De klant staat bij de Woonwinkel centraal. De woonadviseur zoekt naar een oplossing waarbij alle puzzelstukken in elkaar passen. De Woonwinkel geeft informatie met betrekking tot wonen: • over alle instrumenten: subsidies, normen, belastingen, sociale leningen of woningen …; • van alle overheden: federaal, Vlaams, provinciaal, gemeentelijk, Eandis …; • over alle beleidsdomeinen: wonen, welzijn, milieu, energie, huurwet … De Woonwinkel geeft advies, begeleiding en bemiddeling en verwijst eventueel door naar andere diensten. Sociale begeleiding en technisch advies worden op elkaar afgestemd. De woonadviseurs geven extra aandacht aan de prioritaire doelgroep: • mensen met een complex woonprobleem; • een meervoudige achterstelling (problemen met inkomen, gezondheid, relaties …); • een beperkte zelfredzaamheid. De woonadviseurs volgen alle wijzigingen in regelgeving op en zoeken alle ‘uitzonderingen’, omdat elke klant een deskundig persoonlijk advies verdient.
3.18.3.4. Woonkwaliteit: technisch advies, controles en ondersteuning Naast betaalbaarheid is woonkwaliteit, in de ruime zin van het woord, zeer belangrijk voor mensen. IGEMO biedt voor de gemeenten een totaalaanpak. Een technisch adviseur biedt concreet advies en hulp aan. IGEMO pakt op een pragmatische wijze de kwaliteitsgebreken op de private huurmarkt aan. Het verbeteren van de woonkwaliteit primeert op het louter toepassen van procedures. Bij klachten voert een technisch woonadviseur een controle uit om een objectief beeld te krijgen. Het verslag gaat naar de eigenaar, de bewoners en de gemeente. De technisch adviseur adviseert en ondersteunt de gemeentelijke diensten en de burgemeester ook bij het nemen van beslissingen. De woonadviseur krijgt de meeste kwaliteitsproblemen opgelost zonder dat de burgemeester een besluit moet nemen. IGEMO ondersteunt zowel huurder als verhuurder en biedt indien nodig een laagdrempelige bemiddeling aan.
IGEMO activiteitenverslag 2012
55
De woonadviseurs helpen mensen op weg rond duurzaam of energiezuinig wonen met subsidies of adviesaan huis. Indien zinvol verwijzen ze door voor planadvies, FRGE-leningen, energiescans … Niet iedereen is even mobiel. De Woonwinkel geeft ook advies over levenslang wonen en woningaanpassingen. Zo is de woning comfortabel voor iedereen en aanpasbaar of aangepast voor senioren of mensen met een handicap. IGEMO adviseert en begeleidt de aanvragers met technisch advies over aanpassingen, via huisbezoeken en subsidies.
3.18.3.5. Leegstand: opsporen, oplossen en beheren Sinds 1 januari 2010 verplicht het Decreet Grond- en Pandenbeleid de gemeenten om een register van leegstaande woningen en gebouwen op te maken, om zo langdurige leegstand op te lossen. Gemeenten kunnen dit ook intergemeentelijk uitvoeren. Berlaar, Bonheiden, Duffel, Putte en Sint-KatelijneWaver droegen deze taak over aan IGEMO. Woningen waar al minstens een jaar niemand meer ingeschreven is, worden administratief en ter plaatse gecontroleerd op leegstand. Ook woningen met een inschrijving die toch leegstaan, worden opgespoord. IGEMO handelt alle taken af die men wettelijk intergemeentelijk kan organiseren: • vaststellen van leegstand (administratief, ter plaatse, fotoverslag); • aangetekend versturen van de akte van leegstand; • bezwaren tegen opname in het register afhandelen; • toekennen van vrijstellingen; • schrapping uit het register.
56
IGEMO activiteitenverslag 2013
Elk bestuur krijgt een afgewerkte lijst van panden waarop men een belasting heft. IGEMO ondersteunt de gemeenten ook bij de beroepsprocedures tegen het aanslagbiljet, volgt de wetgeving op en helpt de gemeenten met het opstellen van een belastingreglement. Dankzij deze aanpak is de werklast voor de gemeentebesturen minimaal en zijn de resultaten maximaal. Het hoofddoel is om langdurige leegstand te verminderen en niet om inkomsten te verwerven. IGEMO kreeg daarom eveneens de opdracht om eigenaars te ondersteunen wanneer zij de leegstand willen oplossen. Deze eigenaars kunnen bij de Woonwinkel terecht voor hulp met verkopen, verhuren, subsidies, lenen en technisch advies over de minimale kwaliteitsnormen, energiebesparende maatregelen … Zo helpt de gemeente eigenaars om hun pand terug op de markt te brengen en gaat hiermee verloedering en speculatie tegen.
3.18.3.6. Concrete resultaten in 2013 Investeren in lokaal woonbeleid vraagt inspanningen. Uiteraard willen gemeenten resultaten zien die beantwoorden aan de doelstellingen. In samenwerking met de gemeenten organiseerde IGEMO in 2013 twee maal een intergemeentelijk woonoverleg. In elke gemeente vond ook minstens twee keer een gemeentelijke woonoverleg plaats waarop o.a. het advies voor het uitvoeringsprogramma voor het sociaal woonaanbod, de sociale last en het woonplan meermaals besproken werd. Het woonoverleg wordt telkens voorbereid op een kernvergadering met de stedenbouwkundig ambtenaar en de bevoegde schepen. De woonadviseurs legden 143 huisbezoeken af. Het merendeel hiervan situeerde zich rond woonkwaliteit, maar ook enkele rond duurzaam wonen en levenslang wonen. De Woonwinkel kreeg 682 nieuwe klanten over de vloer, samen met de eerdere klanten goed voor 2919 klantenacties. De 96 prioritaire klanten vroegen met 896 acties duidelijk meer aandacht: meer dan 9 acties per prioritaire klant. In 2013 werden bijkomend voor 204 woningen en gebouwen aktes van leegstand verstuurd. Dat brengt het totaal aantal geïnventariseerde panden op 457. Een aantal werden reeds opnieuw geschrapt, waardoor er eind 2013 nog 266 panden waren opgenomen. Een deel ervan zijn nog niet belastingplichtig of kregen een vrijstelling van belasting. Eind 2013 waren er 66 panden belastingplichtig. Een aantal zijn reeds meerdere jaren geïnventariseerd, waardoor ze een hogere belasting moeten betalen. Dit brengt het totaal van de aanslagbiljetten van leegstandsbelasting op 266 000 euro. IGEMO organiseerde samen met de gemeenten het tweede Woonforum Dijle & Nete op 18 april 2013 in Sint-Katelijne-Waver. Het centrale thema was ‘Wonen en Zorg’. Deskundigen uit zowel de welzijnssector als de huisvestingssector bemanden het sprekersgestoelte. Van ontwerpfase tot eindbeoordeling werden een aantal bouwconcepten, samenwerkingsmodellen en randvoorwaarden voor een degelijk woonzorgbeleid onder de loep genomen. Het vraagstuk ‘ruimtelijke en technologische uitdagingen met het oog op meer aangepast wonen’ kwam aanbod naast zes individuele themasessies: Abbeyfieldhuizen, woonzorgzones, domotica en zorg, CADO, ADL in de wijk en het ABC van wonen op beleidsniveau.
IGEMO activiteitenverslag 2013
57
3.18.4. Hybride woonmarkt In mei 2011 kwam het eerste idee naar boven om betaalbaar wonen te realiseren via een coöperatieve die woningen verhuurt aan haar aandeelhouders en waarbij het dividend helpt om de huur te betalen. Hoe meer aandelen, hoe meer dividend, hoe lager de netto huurkost. In 2012 werd dit idee gepresenteerd en getoetst op een infomoment rond coöperatief wonen van de Vlaamse Bouwmeester. IGEMO verkreeg eveneens subsidies bij het ESF-Agentschap Vlaanderen en de provincie voor een haalbaarheidsonderzoek. Het concept ‘de hybridewoningmarkt’ haalt de scheiding tussen de huur- en eigendomsmarkt weg. Het verenigt de kwaliteiten van de private huurmarkt en private eigendomsmarkt. IGEMO startte begin 2013 met de haalbaarheidsstudie. In een eerste fase werd het concept verder uitgediept en de vele deelaspecten geordend tot een logisch geheel. Omdat de economische haalbaarheid doorslaggevend is, werd hiervoor een opdracht uitgeschreven. Ernst & Young haalde het contract binnen en voerde onderzoek op economisch, fiscaal, juridisch en bouwtechnisch vlak om te bepalen onder welke voorwaarden dit concept haalbaar is. De opdracht bestaat uit een studie, de opmaak van een economisch rekenmodel en een analyse, met inbegrip van aanbevelingen. Het onderzoek heeft aandacht voor 3 niveau’s: micro (het individu), meso (de coöperatieve) en macro (de overheid). Tevens maakt het de vergelijking met de klassieke huur- en eigendomsmarkt. Eind augustus 2013 werd de analyse gestart. Het rekenmodel werd reeds gedeeltelijk opgebouwd. Eind 2013 werd een eerste versie van een blauwdruk aan het ESF-agentschap bezorgd. Een stuurgroep (waarin ook externen zetelen) volgt het hele proces op. Deze stuurgroep vergaderde op 28 juni, 21 oktober en 29 november 2013. Zowel de opdracht van Ernst & Young als de volledige haalbaarheidsstudie met ESFfinanciering worden in 2014 afgewerkt.
58
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.19. Publieke gebouwen en infrastructuren 3.19.1. Projectmanagement In opdracht van de gemeente neemt IGEMO de rol van projectmanager op en staat in voor de gehele of ten dele uitvoering/realisatie van het project Lokale besturen die publieke infrastructuren en gebouwen zoals een gemeentehuis, een zwembad of sporthal of een kinderopvang willen realiseren, beschikken niet altijd over voldoende tijd of de juiste know-how om dergelijke projecten te managen en de realisatie van A tot Z op te volgen. De rol die IGEMO opneemt, is afhankelijk van de vragen en noden van het lokale bestuur. Dit gaat van het vertalen van wensen en noden in het ontwerp, het afsluiten van contracten met aannemers, het bij elkaar brengen van de juiste mensen, de werfopvolging tot en met de (volledige of gedeeltelijke) coördinatie van het project. De realisatiekosten worden rechtstreeks afgerekend tussen het lokaal bestuur en de projectrealisator (architect, studiebureau, aannemer …). Voorwerp
Sporthal ‘Oud Oefenplein’, Mechelen
Uitschrijven en begeleiden van een overheidopdracht met wedstrijdformule voor het ontwerpen, bouwen en inrichten van een sporthal en omgeving.
Buitenschoolse kinderopvang Oppuurs, Sint-Amands
Projectmanagement voor het ontwerpen en bouwen van een buitenschoolse kinderopvang.
Scholencomplex West, Duffel
Voeren van onderhandelingen voor de verwerving van onroerende goederen voor de uitbreiding van het scholencomplex, saneren van de onroerende goederen en voorbereiden van een subsidiedossier voor de uitbreiding.
Vrachtwagenparking Klein Boom, Putte
Ontwerpen en realiseren van een publieke vrachtwagenparking aansluitend aan de KMO-zone Klein Boom.
Minnelijke verwervingen N11 Berlaar en Putte
Minnelijke verwerving van gronden ten behoeve van de aanleg van nieuwe fietspaden op de N10 in Berlaar, Putte en Heist-Op-Den-Berg.
Dorpskernvernieuwing ‘Elzestraat’, Sint-Katelijne-Waver
Procesbegeleiding bij de herinrichting en opwaardering van de dorpskern van de Elzestraat en adviseur in het planningsproces.
3.19.1.1. Buitenschoolse kinderopvang, Sint-Amands In het kader van de herontwikkeling van de site Graanmolens te Oppuurs stelde de gemeente Sint-Amands IGEMO aan om ook op te treden als projectmanager voor de realisatie van een buitenschoolse kinderopvang voor 40 kinderen. De partijen beogen gezamenlijk te komen tot een globale planvorming en voorbereiding van de uitvoering van het project.
IGEMO activiteitenverslag 2013
59
De uitvoeringsfase omvat het indienen van de bouwaanvraag, het uitwerken van het aanbestedingsdossier, de gunning, de opvolging van de bouwwerken en de bouwwerken zelf. Deze fase gaat pas van start na uitdrukkelijk akkoord van de gemeente over het ontwerp, de raming en de betalingsmodaliteiten. Voorafgaand aan de gunningsbeslissing wordt de uitdrukkelijke instemming van de gemeente met het gunningsdossier, en dus de bijhorende bouwkost, gevraagd. In 2013 werd de onderhandelingsprocedure voor de aanbesteding van de werken gevoerd. De bouw van de ruimte voor buitenschoolse kinderopvang maakt deel uit het totale bouwproject Graanmolens. De gemeente Sint-Amands is voor het deel BKO aanbestedende overheid. IGEMO treedt op in gezamenlijke naam bij de gunning en de uitvoering van de werken en neemt dus het volledige projectmanagement waar. Het aanvangsbevel voor de werken werd gegeven op 11/12/2013.
3.19.1.2. Minnelijke verwervingen N11 Berlaar en Putte IGEMO heeft met de gemeenten Berlaar en Putte een akkoord gesloten voor grondverwerving. Ten behoeve van de aanleg van nieuwe fietspaden op de N10 in Berlaar, Putte en Heist-Op-Den-Berg zal IGEMO, samen met de intercommunale IOK, in totaal met 292 grondeigenaars gesprekken aangaan om hen te overtuigen mee te werken aan een veilige fietsverbinding op de N10. Het Agentschap Wegen en Verkeer is de verwervende instantie. De drie gemeentebesturen zullen optreden als coördinator van dit project. De gesprekken met de grondeigenaars worden aangevat in 2014.
3.19.1.3. Dorpskernvernieuwing Elzestraat, Sint-Katelijne-Waver In functie van de effectieve herinrichting en opwaardering van de dorpskern van de ‘Elzestraat’ fungeert IGEMO als procesbegeleider. Het gaat hier om het uitwerken van een participatietraject, waarbij alle lokale partners niet alleen geïnformeerd, maar ook intensief betrokken worden. Daarnaast treedt IGEMO op als adviseur in het planningsproces en voert aanvullend ontwerpend onderzoek uit met het oog op de inrichting en ontwikkeling van deelgebieden. Voor de globale kern wordt een masterplan opgemaakt waarin de totale ruimtelijke visie aan de hand van wensbeelden geconcretiseerd wordt. Het hele proces gebeurt in nauw overleg met de betrokken bewoners. Via een intensief participatieproces worden ze bij de verschillende stappen betrokken en kunnen ze tijdig mee input geven aan de plannen. Het resultaat moet immers een dorpskernvernieuwing zijn, mede gedragen en ondersteund door de bevolking.
3.19.2. Procesmanagement Een project bestaat uit meer dan enkel “het bouwen van …“ en is meestal het resultaat van een proces waarbij men stilstaat: wat wil men bereiken, welk programma wil men realiseren, hoe kan dit gebeuren, welke stappen moet men ondernemen ...?
60
IGEMO activiteitenverslag 2013
Bij procesmanagement begeleidt IGEMO het lokaal bestuur bij het proces om tot de realisatie/uitvoering van een project te komen. Het effectieve projectmanagement ligt in handen van het lokaal bestuur of een andere derde partij, aangesteld door het lokaal bestuur. IGEMO neemt niet het project maar wel het proces in handen. Ook procesmanagement kan betrekking hebben op het geheel of een deel van een project. IGEMO neemt de (volledige of gedeeltelijke) coördinatie van het proces voor haar rekening. De specifieke rol die IGEMO daarbij vervult (onderzoekend, faciliterend, sturend …), is afhankelijk van het proces en het resultaat dat men wil bereiken. Gemeenten zijn uiteraard nauw betrokken bij het hele traject, zonder de soms tijdrovende administratieve en gespecialiseerde taken zelf te moeten uitvoeren. Voorwerp
Brownfieldproject ‘Het Zegel’, Mechelen
Onderzoeken van de mogelijkheden inzake herontwikkeling en creëren van de randvoorwaarden om op korte termijn tot ontwikkeling over te gaan (brownfieldmanager).
Stadsontwikkelingsproject ‘Arsenaal’, Mechelen
Coördinatie, voorbereiding en onderzoek voor de verdere ontwikkeling van de Arsenaalsite en omgeving.
Stationsomgeving, Mechelen
Projectcoördinator van de stad Mechelen en technisch consulent bij de realisatie van de ‘Samenwerkingsovereenkomst Stationsomgeving Mechelen’.
Begeleiding onteigeningsprocedure ‘Heuvel’, Putte
Procesbegeleiding bij het voorbereiden van de onteigeningsprocedure voor de realisatie van een recreatiegebied.
Gemeenschapscentrum Leliestraat’, Sint-Katelijne-Waver – adviesverlening verwerving onroerende goederen
Verlenen van advies inzake de verwerving van onroerende goederen aan de Leliestraat te SintKatelijne-Waver.
Procesbegeleiding onteigeningsprocedure ‘Denaeyer’, Willebroek
Procesbegeleiding bij het voorbereiden van de onteigeningsprocedure voor de realisatie van openbaar domein in uitvoering van de Brownfieldconvenant ‘Denaeyer’.
IGEMO activiteitenverslag 2013
61
3.19.2.1. Stationsomgeving, Mechelen In het kader van het project Stationsomgeving, waarvoor de stad Mechelen een samenwerkingsovereenkomst afgesloten heeft met alle betrokken partners, neemt IGEMO de rol waar van technisch consultant. Concreet betekent dit dat IGEMO deelneemt aan alle formele overlegmomenten en de beleidskeuzes van de stad verdedigt. IGEMO coördineert daarnaast ook het project binnen de stadsorganisatie. Via intern overleg wordt gezorgd voor een afstemming tussen de verschillende diensten en het beleid. De projectcoördinator ondersteunt eveneens de vertegenwoordigers van de stad die deelnemen aan formele overlegmomenten. In 2013 gingen de werken effectief van start. De bijhorende Minder Hindermaatregelen werden getroffen. De werken en de budgetten werden ingepast in de globale beheers- en beleidscyclus van de stad. Een bijkomende stedenbouwkundige vergunning werd aangevraagd. Er werden ook afspraken gemaakt over de toekomstige eigendoms- en beheerssituatie.
3.19.2.2. Procesbegeleiding onteigeningsprocedure ‘Denaeyer’, Willebroek IGEMO begeleidt gemeenten bij het voorbereiden van een onteigeningsprocedure voor percelen die de gemeente wenst te verwerven. Bij de uitvoering van de opdracht wordt een onderscheid gemaakt in volgende fasen: • opmaak onteigeningsplan; • voorlopige vaststelling onteigeningsplan; • openbaar onderzoek; • definitieve vaststelling onteigeningsplan; • aanvraag van de onteigeningsmachtiging; • verkrijgen en bekendmaking van de onteigeningsmachtiging.
62
IGEMO activiteitenverslag 2013
3.20. Welzijn op het werk 3.20.1. IGDPBW De gemeenschappelijke interne dienst voor preventie en bescherming behartigt het welzijn op het werk voor 3238 voltijdse equivalente werknemers. Tot de GIDPBW behoren 26 aangesloten besturen: • 9 gemeentelijke besturen: stad Lier, gemeente Berlaar, gemeente Bonheiden, gemeente Bornem, gemeente Duffel, gemeente Putte, gemeente Sint-Amands, gemeente Sint-Katelijne-Waver, gemeente Puurs; • 9 OCMW diensten: OCMW Lier, OCMW Berlaar, OCMW Bonheiden, OCMW Bornem, OCMW Duffel,OCMW Putte, OCMW Sint-Amands, OCMW Sint-Katelijne-Waver, OCMW Puurs; • 3 politiezones: politiezone BoDuKaP, politiezone Klein-Brabant en politiezone Berlaar-Nijlen; • de intergemeentelijke vereniging voor duurzaam afvalbeheer regio Mechelen (IVAREM); • de intergemeentelijke vereniging voor ontwikkeling van het gewest Mechelen (IGEMO); • 3 autonome gemeentebedrijven: AGB Putte, AGB Puurs en Solag Lier.
3.20.1.1. Plaatselijk aangestelde Preventie & Bescherming Ieder aangesloten bestuur heeft een plaatselijk aangestelde Preventie & Bescherming. In 2013 werden voor de plaatselijk aangestelden van de gemeentelijke diensten vier gezamenlijke overlegmomenten georganiseerd.
3.20.1.2. Werkgroepen In 2013 werden volgende werkgroepen bijgewoond of georganiseerd door de GIDPBW: • ervaringsuitwisseling van tilcoaches voor woonzorgcentra; • bespreking van raamcontracten voor de federale en lokale politie door een werkgroep politie; • bespreking van procedures toepasbaar voor overheidsdiensten in samenwerking met uitgeverij Politeia.
3.20.1.3. Opleidingen verzorgd door de GIDPBW • 115 werknemers volgden een praktische opleiding kleine blusmiddelen. • 76 werknemers volgden een training eerste hulp bij lichte ongevallen. • 30 werknemers volgden een opleiding heffen en tillen van lasten. • 36 werknemers volgden een opleiding werken op hoogte. • 25 werknemers volgde een opleiding verplichte signalisatie bij mobiele werken. • 12 werknemers volgde een opleiding gevaarlijke producten. • 68 werknemers volgde een opleiding risico’s veroorzaakt door het werk. IGEMO activiteitenverslag 2013
63
3.20.1.4. Ongevallen In 2013 werden 270 arbeidsongevallen, woon-werkverkeer ongevallen en ongevallen zonder werkverlet geregistreerd, verwerkt, opgevolgd en in 4 periodieke verslagen per bestuur met het nodige preventieadvies op alle overlegcomités CPBW/HOC/BOC ter kennisname besproken.
3.20.2. Veiligheidscoördinatie In 2013 werd via veiligheidscoördinatie de werf voor de realisatie nieuwbouw en renovatie van het politiecommissariaat Hagelstein voor de politiezone BODUKAP opgevolgd door het bijwonen van 20 werfvergaderingen. Eveneens werd de veiligheidscoördinatie ontwerp opgevolgd voor het bouwproject ‘Garageboxen Grote Nieuwedijkstraat’.
64
IGEMO activiteitenverslag 2013
4
Structuur en organisatie
4.1. Vennoten IGEMO is een intergemeentelijke vereniging met de “sui generis” rechtsvorm van een dienstverlenende vereniging, in de zin van het Decreet van 6 juli 2001 houdende de Intergemeentelijke Samenwerking. De 92 512 aandelen zijn als volgt verdeeld over de lokale besturen en organisaties die deel uitmaken van IGEMO: Aandeelhouder
Aantal inwoners [31.12.2013]
Aantal aandelen
Categorie
Berlaar
11 029
2 403
A-aandelen
Bonheiden
14 781
3 286
A-aandelen
Bornem
20 860
4 543
A-aandelen
Duffel
17 116
3 627
A-aandelen
Lier
34 346
7 534
A-aandelen
Mechelen
83 093
17 723
A-aandelen
Putte
17 128
3 553
A-aandelen
Puurs
16 967
3 630
A-aandelen
8 234
1 762
A-aandelen
Sint-Katelijne-Waver
20 399
4 433
A-aandelen
Willebroek
25 308
5 218
A-aandelen
Sint-Amands
Provincie Antwerpen
14 557
B-aandelen
IVAREM
20 243
C-aandelen
4.2. Personeel IGEMO is een dienstverlenende vereniging met een weliswaar duidelijke, doch omvattende maatschappelijke opdracht. IGEMO biedt diensten aan omtrent een veelheid aan beleidsdomeinen en thema’s, die benaderd worden vanuit diverse invalshoeken waarbij een waaier aan instrumenten en methodieken ingezet kan worden. IGEMO beoogt een kwaliteitsvolle dienstverlening en streeft een maximale betrokkenheid van de klant na. IGEMO werkt als dienstverlenende vereniging hoofdzakelijk met overeenkomsten van korte tot middellange duurtijd. Die korte termijn engagementen maken dat de vereniging in het bijzonder oog moet hebben voor:
• de detectie van nieuwe maatschappelijke tendensen, nieuwe beleidsopties, ontwikkelingen …; • een flexibele organisatiestructuur; • een werkklimaat waarin verandering aanvaard wordt; • een positief imago (‘first mover’).
IGEMO activiteitenverslag 2013
65
IGEMO streeft naar de implementatie en beheersing van de zogenaamde matrixstructuur. Dit is een organisatiestructuur waarbij gewerkt wordt met projectgroepen of teams die, omwille van een continue behoefte aan overleg en samenwerking, een vaste vorm krijgen. Alle specialisaties en competenties die vereist zijn om de diensten te verlenen of de projecten en opdrachten uit te voeren, worden samengebracht in een multidisciplinair team. Voor de organisatieontwikkeling opteert IGEMO voor een performant managementsysteem waarbij efficiëntie en resultaatsgerichtheid sleutelbegrippen zijn. Gelet op de wisselende omgevingsfactoren (o.a. korte termijnengagementen, in functie van de reële noden en behoeften van de gemeentelijke deelnemers) zijn flexibiliteit en creativiteit een absolute noodzaak. Die flexibiliteit houdt o.m. in dat interne taken en verantwoordelijkheden kunnen wijzigen ingevolge wisselende omstandigheden. Gelet op de veelheid aan beleidsdomeinen waarop IGEMO actief is en de diversiteit aan vaardigheden en competenties waarover IGEMO moet beschikken, werkt IGEMO met een aantal gestructureerde teams. IGEMO beschikt over 41 personeelsleden (stand van zaken op 31 december 2013). Een overzicht: Personeelslid
Functie
Voltijds equivalent
Algemeen Directeur
1,0 VTE
Directie Peter De Bruyne
Team milieu, energie & duurzame ontwikkeling Anneleen Van Tendeloo
Teammanager
1,0 VTE
Johan Van Damme
Projectmanager
1,0 VTE
Sandy Heylen
Projectdeskundige
0,8 VTE
Kris Dens
Projectmanager
1,0 VTE
Walter Laurent
Projectmanager
1,0 VTE
Anne Van Bouwel
Projectmanager
1,0 VTE
Geert Van den Berge
Projectmanager
1,0 VTE
Guido Verlinden
Projectmedewerker
0,8 VTE
Helge Van De Weyer
Projectmanager
1,0 VTE
Marleen Van Dam
Projectmanager
0,8 VTE
Joost Sommen
Projectdeskundige
1,0 VTE
Werner Van Hoof
Teammanager
1,0 VTE
Dieter Somers
Adjunct Teammanager
1,0 VTE
Katrien Slegers
Projectmanager
1,0 VTE
Magali Bourdeau
Projectmanager
0,8 VTE
Gert De Smedt
Projectmanager
1,0 VTE
Sarah Tresignie
Projectmanager
0,8 VTE
Veerle Ribus
Projectmanager
1,0 VTE
Ken Fransen
Vastgoedmanager
1,0 VTE
Karel De Wilde
Projectmanager
1,0 VTE
Katrien De Mets
Projectmanager
1,0 VTE
Elly van den Broek
Projectmanager
1,0 VTE
Leen Seynaeve
Projectmanager
0,8 VTE
Christel Van Roey
Projectmanagementassistent
1,0 VTE
Els Leemans
Administratief projectmedewerker
1,0 VTE
Team gebiedsontwikkeling
66
IGEMO activiteitenverslag 2013
Team lokaal woonbeleid Peter Van Cleemput
Teammanager
1,0 VTE
Hanne Heuts
Woonadviseur/Beleidsmedewerker
0,8 VTE
Stephanie Teugels
Woonadviseur
1,0 VTE
Amy De Roeck
Dossierbeheerder/administratief medewerker
1,0 VTE
Els Cousin
Woonadviseur
1,0 VTE
An Bohets
Woonadviseur
1,0 VTE
Vanessa Porton
Woonadviseur
0,9 VTE
Eddy Van Havere
Leidinggevende GIDPBW/Preventieadviseur
1,0 VTE
Kristel Bertens
Preventieadviseur
0,8 VTE
Kelly Abts
Preventieadviseur
0,8 VTE
Jean Silverants
Preventieadviseur
1,0 VTE
Ilse Loncin
Directieassistente
1,0 VTE
Wendy Lembrechts
Administratief projectmedewerker
1,0 VTE
Robert Jan Van Os
Financieel manager
1,0 VTE
Cindy De Schouwer
Communicatie- en marketingmanager
0,8 VTE
Team preventie & bescherming
Management support
4.3. Bestuur Overeenkomstig het decreet van 6 juli 2001 houdende de Intergemeentelijke Samenwerking, beschikt IGEMO over een aantal formele bestuursorganen.
4.3.1. Algemene Vergadering Minstens tweemaal per jaar heeft een Algemene Vergadering der vennoten plaats. In het voorjaar beraadslaagt en beslist de Algemene Vergadering over de goedkeuring van de jaarbalans en de rekeningen. In het najaar bespreekt de Algemene Vergadering de activiteiten, de strategie en de begroting voor het komende boekjaar. Alle vennoten worden op de Algemene Vergadering vertegenwoordigd door 2 afgevaardigden. Enkel de gemeentelijke vennoten Lier en Mechelen kunnen respectievelijk 3 en 4 afgevaardigden aanduiden. De afgevaardigden worden aangesteld door de bevoegde bestuursorganen van de vennoten. Deze aanstelling moet herhaald worden voor elke Algemene Vergadering. In 2013 kwam de Algemene Vergadering driemaal samen, m.n. op 29 maart, 28 juni en 13 december.
IGEMO activiteitenverslag 2013
67
4.3.2. Raad van Bestuur De leden van de Raad van Bestuur worden benoemd door de Algemene Vergadering, op voordracht van de vennoten. Op 31 december 2013 telde de Raad van Bestuur van IGEMO 17 leden. De stemgerechtigde leden: Aandeelhouder
Naam bestuurder
Functie bij aandeelhouder
Berlaar
Walter Horemans
Burgemeester
Bonheiden
Jan Fonderie
Schepen
Bornem
Dirk Hoofd
Schepen
Duffel
Ivan Blauwhoff
Schepen
Lier
Lucien Herijgers
Schepen
Mechelen
Greet Geypen
Schepen
Rita Van den Bossche
Gemeenteraadslid
Putte
Peter De Vooght
Schepen
Puurs
Hilde Van der Poorten
Schepen
Sint-Amands
Bart De Schutter
Schepen
Sint-Katelijne-Waver
Sofie Van Luyck
Gemeenteraadslid
Willebroek
Tinneke Huyghe
Schepen
Provincie Antwerpen
Eddy Verhaeven
Provincieraadslid
IVAREM
Luc De boeck
Bestuurder
Niet-stemgerechtigde leden: Op grond van artikel 52 van het Decreet van 6 juli 2001 houdende de Intergemeentelijke Samenwerking en in toepassing van artikel 21 van de statuten worden aan de Raad van Bestuur 3 leden met raadgevende stem toegevoegd. Aandeelhouder
Naam bestuurder
Functie bij aandeelhouder
Berlaar
Leen Janssens
Gemeenteraadslid
Duffel
Vic Schelkens
Gemeenteraadslid
Sint-Amands
Patrick De Luca
Gemeenteraadslid
Andere niet-stemgerechtigde deelnemers aan de Raad van Bestuur: Naam deelnemer
Hoedanigheid
Jos Hellemans
Deskundige
Koen Anciaux
Deskundige
Joris De Pauw
Deskundige
Stijn Van Nieuwenhove
Deskundige
Peter De Bruyne
Algemeen Directeur
Werner Van Hoof
Teammanager Gebiedsontwikkeling
In 2013 vergaderde de Raad van Bestuur 12 maal.
68
IGEMO activiteitenverslag 2013
4.3.3. Directiecomité De leden van het directiecomité worden benoemd door de Raad van Bestuur. Op 31 december 2013 telde het directiecomité van IGEMO 5 effectieve leden. De vergaderingen worden tevens bijgewoond door 4 deskundigen, de algemeen directeur van IGEMO en de teammanager Gebiedsontwikkeling. Naam deelnemer
Hoedanigheid
Walter Horemans
Voorzitter
Lucien Herijgers
1ste ondervoorzitter
Greet Geypen
2de ondervoorzitter
Ivan Blauwhoff
Bestuurslid
Luc De boeck
Bestuurslid
Jos Hellemans
Deskundige
Koen Anciaux
Deskundige
Joris De Pauw
Deskundige
Stijn Van Nieuwenhove
Deskundige
Peter De Bruyne
Algemeen Directeur
Werner Van Hoof
Teammanager Gebiedsontwikkeling
In 2013 vergaderde het directiecomité 13 maal.
4.3.4. Statutaire adviesorganen – beheerscomité – interne overlegfora 4.3.4.1. Beheerscomité Preventie & Bescherming De GIDPBW wordt beheerd door een beheerscomité. Het omvat de personen belast met het dagelijks beheer van de gemeentebesturen, OCMW’s, de politiezones, de autonome gemeentebedrijven, de intergemeentelijke verenigingen en de vertegenwoordigers van de werknemers. In 2013 hadden 3 vergaderingen van het Dagelijks Bestuur en 3 vergaderingen van het Beheerscomité plaats.
4.3.4.2. Beheerscomité Wonen langs Dijle & Nete Via de interlokale vereniging ‘Wonen langs Dijle en Nete’ realiseren de gemeenten Berlaar, Bonheiden, Duffel, Putte en Sint-Katelijne-Waver en IGEMO het lokaal woonbeleid in deze vijf gemeenten. Dankzij deze intergemeentelijke aanpak ontvangen ze hiervoor Vlaamse subsidies. Het beheerscomité bestuurt de vereniging en bestaat uit stemgerechtigde afgevaardigden van elk deelnemend gemeentebestuur, van elk deelnemend OCMW-bestuur en twee afgevaardigden van IGEMO. Wonen Antwerpen en de provincie Antwerpen nemen deel met adviserende stem. IGEMO werd in de overeenkomst aangesteld als uitvoerder voor de realisatie van de doelstellingen en stelt de secretaris aan van het beheerscomité. Het beheerscomité vergaderde op 5 maart, 24 maart, 19 juni, 18 september en 27 november 2013.
IGEMO activiteitenverslag 2013
69
4.3.5.3. Kredietcommissie FRGE In haar hoedanigheid van Lokale Entiteit van Het Fonds voor de Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) organiseert IGEMO (als officieel erkend kredietverlener) driemaandelijks een FRGE kredietcommissie. De vertegenwoordigers van alle deelnemende gemeenten zetelen in deze commissie. Zo worden ze nauwgezet op de hoogte gehouden van de evolutie van de kredietverlening. De commissie bespreekt en beslist daarnaast de moeilijke dossiers. Ook wijzigingen in procedure of kredietnormen worden door deze commissie bepaald.
4.3.5.4. Adviescomité Milieu Het Adviescomité Milieu is de opvolger van het beheerscomité ‘Intergemeentelijke Milieudienst. Dit adviescomité werd in 1996 opgericht in het kader van de basisdienstverlening aan deelnemende gemeenten inzake leefmilieu en natuur. De werkzaamheden van het beheerscomité werden evenwel na de wedersamenstelling van de bestuursorganen op 26 april 2003 voorlopig stopgezet. Met de statutenwijziging van 25 juni 2004 werd het Adviescomité Milieu formeel opgericht. De leden van het adviescomité worden benoemd door de Algemene Vergadering, op voordracht van de gemeentelijke deelnemers. Uitsluitend gemeentelijke beleidsverantwoordelijken, lid van het College van Burgemeester en Schepenen, die bevoegd zijn voor leefmilieu, kunnen als stemgerechtigd lid deel uitmaken van het adviescomité Milieu. Het Adviescomité Milieu kwam in 2013 vier maal bijeen.
4.3.5.5. Adviescomité Ruimtelijke Ordening In het kader van haar statuten organiseert IGEMO het Adviescomité Ruimtelijke Ordening. De leden van dit Adviescomité worden benoemd door de Algemene Vergadering op voordracht van de gemeentelijke deelnemers. Aan dit Adviescomité nemen gemeentelijke beleidsverantwoordelijken deel die bevoegd zijn voor ruimtelijke ordening. Het Adviescomité Ruimtelijke Ordening kwam in 2013 vier maal bijeen.
4.3.5.6. Beleidsmatige overlegorganen
4.3.5.6.1. Conferentie van Burgemeesters Als intercommunale voor streekontwikkeling organiseert IGEMO sinds 2004 periodiek de ‘Conferentie van Burgemeesters Arrondissement Mechelen’. De inhoudelijke invulling (agenda) geschiedt in hoofdzaak door de burgemeesters. Dit betekent dat ook agendapunten die niet binnen de beleidsdomeinen van IGEMO vallen, aan bod komen op de Conferentie. IGEMO is verantwoordelijk voor zowel de organisatie als de inhoudelijke ondersteuning. Ook de 2 burgemeesters die niet tot het werkingsgebied van IGEMO behoren, worden uitgenodigd op de Conferentie van Burgemeesters, zodat de Conferentie effectief een arrondissementeel overlegforum met burgemeesters is.
70
IGEMO activiteitenverslag 2013
4.3.5.6.2. Conferentie van OCMW-voorzitters De Conferentie van OCMW-voorzitters is een arrondissementeel overlegforum waaraan zowel de voorzitters als de secretarissen van alle OCMW-besturen in het arrondissement Mechelen participeren. IGEMO organiseert en ondersteunt de Conferentie.
4.3.5.7. Ambtelijke overlegorganen
4.3.5.7.1. Overlegplatform met milieuambtenaren In functie van overleg inzake milieu- en natuurbeleid organiseert IGEMO periodiek het ‘overlegplatform met milieuambtenaren’. De milieuambtenaren van de deelnemende gemeenten maken deel uit van dit platform. Het overlegplatform Milieuambtenaren kwam in 2013 twee maal bijeen.
4.3.5.7.2. Overlegplatform met ambtenaren stedenbouw en ruimtelijke ordening – Atrium IGEMO organiseert een overlegplatform voor ambtenaren stedenbouw en ruimtelijke ordening. In het kader van het Atrium-project werkt IGEMO hiervoor samen met de provincie Antwerpen, het Vlaams Gewest en de intercommunale Igean. IGEMO wordt vertegenwoordigd door Katrien De Mets, projectmanager Gebiedsontwikkeling, in de Provinciale Werkgroep.
4.3.5.7.3. Overlegplatform met communicatieambtenaren In functie van overleg inzake lokale en bovenlokale communicatie organiseert IGEMO periodiek het ‘overlegplatform met communicatieambtenaren’. De verantwoordelijke ambtenaren van de deelnemende gemeenten maken deel uit van dit platform. Het overlegplatform Communicatieambtenaren kwam in 2013 1 maal bijeen.
4.3.5.7.4. Klankbordgroep ‘ik leef verstandig’ IGEMO organiseert periodiek het overlegplatform ‘Klankbordgroep ik leef verstandig’. Dit overlegplatform heeft als doelstelling de betrokkenheid van de steden en gemeenten te verhogen bij de planning en de uitvoering van de projecten die vallen onder de ik leef verstandig-campagne. De gemeenten kiezen zelf hun vertegenwoordiging in deze klankbordgroep, d.i. de communicatieambtenaar of milieuambtenaar. In 2013 kwam de klankbordgroep 1 maal samen.
IGEMO activiteitenverslag 2013
71
4.3.5.7.5. Intergemeentelijk overlegplatform GIS-ambtenaren Als intergemeentelijke vereniging wil IGEMO de lokale besturen maximaal ondersteunen in de uitdagingen die er op vlak van GIS zijn. Om de aanwezige kennis en ervaring op lokaal niveau maximaal te delen, werd een overlegplatform opgericht dat zich specifiek richt naar ambtenaren die bezig zijn met GIS. De focus van het overlegplatform ligt op informeren, kennisuitwisseling en netwerking.
4.3.5.7.6. Intergemeentelijke werkgroep ‘Code voor infrastructuur- en nutsleidingen langs gemeentewegen’ Naar aanleiding van het besluit van de Conferentie van Burgemeesters van het Arrondissement Mechelen van 14 juni 2013 om te werken aan een uniforme aanpak van infrastructuur- en nutswerken langs gemeentewegen in het arrondissement startte IGEMO een intergemeentelijke werkgroep met de gemeentelijke verantwoordelijken voor openbare werken op. De intergemeentelijke werkgroep kwam in 2013 1 maal bijeen.
4.4. Overlegfora 4.4.1. Vlinter – Koepelvereniging van Vlaamse intercommunales voor Streekontwikkeling VLINTER verenigt de 11 intercommunales voor streekontwikkeling die in Vlaanderen actief zijn. Het is een samenwerkingsverband met de Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG). VLINTER heeft tot doel: - de belangen te behartigen van de intercommunales voor streekontwikkeling inzake alle aangelegenheden die betrekking op enerzijds intergemeentelijke samenwerking en anderzijds streekontwikkeling in Vlaanderen en de betrokken regio’s; - het uitwisselen van kennis en expertise tussen de intercommunales onderling. VLINTER stelt 2 personeelsleden tewerk bij de VVSG. • De beheerraad/het dagelijks bestuur IGEMO wordt in de beheerraad van VLINTER vertegenwoordigd door Peter De Bruyne, Algemeen Directeur. Als voorzitter van VLINTER maakt hij tevens deel uit van het dagelijks bestuur. • De conferentie van voorzitters Periodiek organiseert VLINTER een conferentie van voorzitters en directeurs van de Vlaamse intercommunales voor streekontwikkeling. Namens IGEMO participeren Jos Hellemans, Voorzitter en Peter De Bruyne, Algemeen Directeur aan de conferentie. • De werkgroepen
72
IGEMO activiteitenverslag 2013
De uitwisseling van kennis en ervaring leidt tot een grote meerwaarde voor de Vlaamse intercommunales voor streekontwikkeling. Hiertoe werden diverse thematische werkgroepen opgericht: • werkgroep ‘Bedrijvigheid’ (deelname Magali Bourdeau, Projectmanager); • werkgroep ‘Wonen’ (deelname Karel De Wilde, Projectmanager); • werkgroep ‘Ruimtelijke ordening’ (deelname Werner Van Hoof, Teammanager); • werkgroep ‘Milieu’ (deelname Johan Van Damme, Adjunct Directeur); • werkgroep ‘ICT/GIS’ (deelname Dieter Somers, Adjunct Teammanager); • werkgroep ‘juristen’ (deelname Peter De Bruyne, Algemeen Directeur). • werkgroep ‘bedrijventerreinmanagement” (deelname Elly van den Broek, Bedrijventerreinmanager)
4.4.2. MICOM – Milieucommissie VVSG Sinds 1997 participeert IGEMO in deze commissie waarin zowel gemeentebesturen als intercommunales voor streekontwikkeling met een dienstverlening inzake leefmilieu vertegenwoordigd zijn. IGEMO wordt vertegenwoordigd door Peter De Bruyne, Algemeen directeur.
4.4.3. Plattelandscommissie VVSG IGEMO participeert in de Plattelandscommissie van de VVSG. Hierin komen thema’s inzake het platteland aan bod zoals recente ontwikkelingen rond wetgeving, de knelpunten van plattelandsgemeenten, de extra taken die gemeenten krijgen of de ontwikkelingen rond plattelandsbeleid. De commissie geeft mee input aan het standpunt dat de VVSG inneemt in het kader van thema’s rond het platteland en werkt zo mee aan het beleid. In de commissie zetelen lokale besturen en een aantal regionale verbanden uit plattelandregio’s. IGEMO wordt vertegenwoordigd door Leen Seynaeve, projectmanager Gebiedsontwikkeling.
4.4.4. Technische werkgroep PDPO IGEMO participeert in de Technische Werkgroep PDPO. Deze werkgroep beoordeelt alle projecten die ingediend worden in het kader van het Programma voor Plattelandsontwikkeling As-3. Hij is samengesteld uit vertegenwoordigers van allerlei instanties en brengt een advies uit over de projectaanvragen aan het Provinciaal Management Comité dat finaal de beslissing neemt. IGEMO wordt vertegenwoordigd door Leen Seynaeve, projectmanager Gebiedsontwikkeling.
4.4.5. Waterschappen IGEMO participeert in 6 waterschappen: Beneden-Nete, Dijle-Noord, Grote Nete en Wimp, Rivierenland, Vrouwvliet en Zenne-Noord. Een waterschap is een samenwerkingsverband waarin gemeenten, provincies, Vlaams Gewest en Polders en Wateringen vertegenwoordigd zijn. Het is de bedoeling om via overleg tussen de verschillende partners het beleid van de waterbeheerders op elkaar af te stemmen. IGEMO wordt vertegenwoordigd door Leen Seynaeve, projectmanager Gebiedsontwikkeling.
IGEMO activiteitenverslag 2013
73
4.4.6. Klankbordwerkgroep Water VVSG IGEMO participeert in de Klankbordwerkgroep Waterbeleid van de VVSG waarin de knelpunten in het gemeentelijk rioleringsbeleid aan bod komen. Deze werkgroep formuleert beleidssuggesties en is een forum voor uitwisseling van ervaring en informatie.
4.4.7. VLACO – SOM Het overleg van de stuurgroep Organisch Biologische Materialenkringloop (SOM) bij Vlaco geeft input en feedback op de recente omvorming van compostmeesterwerking naar kringloopwerking en bespreekt nieuwe activiteiten in het kader hiervan. Een IGEMO-medewerker maakt deel uit van deze stuurgroep en signaleert nieuwe tendensen en noden vanuit de gemeenten, de oude compostmeesters en nieuwe kringloopkrachten. Vlaco wordt verzocht hierop in te spelen. In 2013 was een medewerker van IGEMO aanwezig op de georganiseerde stuurgroepen (4 maal per jaar).
4.4.8. Regionaal Landschap Rivierenland IGEMO wordt in de Algemene Vergadering van het Regionaal Landschap Rivierenland vertegenwoordigd door Leen Seynaeve, Projectmanager GBO.
4.4.9. Resoc Mechelen IGEMO participeert in de werkgroep ‘Ruimtelijke ordening/Mobiliteit’ en het mobiliteitsnetwerk ‘Samen Vooruit’ van RESOC Mechelen.
4.4.10. Interlokale vereniging GASAM De 13 steden en gemeenten van het arrondissement Mechelen en IGEMO hebben in 2008 een interlokale vereniging opgericht om toepassing te maken van de gemeentelijke administratieve sancties. De stad Mechelen werd aangesteld als beherende entiteit en stelt de vereiste sanctionerende ambtenaren ter beschikking van de deelnemende gemeenten. IGEMO wordt in het beheerscomité van de interlokale vereniging GASAM vertegenwoordigd door Peter De Bruyne, Algemeen Directeur.
4.4.11. VVSG – Commissie Huisvesting De VVSG commissie Huisvesting bespreekt het Vlaamse en lokale woonbeleid, met het accent op de relatie tussen beide beleidsniveau’s: informatie, ervaringsuitwisseling, advies en belangenbehartiging. IGEMO nam deel aan deze commissie op 15 januari, 21 mei, 17 september en 19 november. Aanleunend bij deze commissie liep er een traject rond de werking van en subsidies voor intergemeentelijk woonbeleid. IGEMO was samen met vier initiatieven uit de andere provincies de trekker van dit traject. Aansluitend op de initiatieven in 2012 werden er in 2013 nog thematische ateliers rond betaalbaar wonen en rond energie georganiseerd. Het geheel werd afgesloten met een studienamiddag op 31 mei. Tussendoor had de VVSG en dezelfde vijf intergemeentelijke woonprojecten een overleg met het kabinet van de bevoegde minister en de administratie over de meerwaarden en knelpunten. Doel is een langetermijnvisie te ontwikkelen rond lokaal woonbeleid en rond de verhouding tussen de Vlaamse overheid en de gemeenten. De
74
IGEMO activiteitenverslag 2013
minister engageerde zich tot een onderzoek door het Steunpunt Wonen over de subsidie voor intergemeentelijk woonbeleid.
4.4.12. VVSG – werkgroep Code voor infrastructuur- en nutsleidingen langs gemeentewegen In 2001 heeft de VVSG de ‘Code voor infrastructuur- en nutsleidingen langs gemeentewegen’ gelanceerd. De werkgroep heeft tot doel om deze Code te actualiseren in samenwerking met de nutsmaatschappijen en de lokale besturen. In opdracht van de Conferentie van Burgemeesters van het Arrondissement Mechelen participeert IGEMO aan deze werkgroep.
4.4.13. VVSG – werkgroep GIS De VVSG organiseert een werkgroep GIS die maandelijks samenkomt. In deze werkgroep zijn een aantal GIScoördinatoren van gemeentes en intercommunales vertegenwoordigd. Sinds 2013 participeert ook IGEMO aan deze bijeenkomst. Het doel van deze werkgroep is kennis te delen en concrete dossiers op te volgen (CRAB, GRB …). Daarnaast is er ook een terugkoppeling tussen deze werkgroep en de vertegenwoordiging van de gemeenten in de stuurgroep GDI-Vlaanderen.
4.4.14. AGIV – Tijdelijke werkgroep GRB en Tijdelijke werkgroep MRB-wegen In 2013 startte AGIV een tijdelijke werkgroep Grootschalig Referentie Bestand (GRB) op met als doel het voorbereiden en uitwerken van actiepunten van het strategisch plan GRB-gebruik 2013-2016. O.a. het uitbouwen van de bijhouding en het wegwerken van drempels in gebruik en toegang staan daarbij op de agenda. Gezien het belang van het GRB en de impact op de werking van de lokale besturen is IGEMO in deze werkgroep vertegenwoordigd. Ook voor het Midschalig Referentie Bestand Wegen (MRB-wegen) werd een werkgroep opgericht, die sinds 2013 vanuit VLINTER wordt opgevolgd. Deze werkgroep is samengesteld uit wegbeheerders en belangrijke gebruikers van middenschalige wegenbestanden. Op deze manier wordt ervoor gezorgd dat het MRB-wegen koppelingen zal toelaten met tal van bestanden en toepassingen die bij deze instanties bestaan. De aanmaak, het beheer en de bijhouding van het MRB-wegen zal ook in de toekomst in samenwerking gebeuren met dezelfde bevoegde instanties (wegbeheerders) volgens nader te bepalen MRB-randvoorwaarden.
4.4.15. Beleidsplan Ruimte Vlaanderen IGEMO participeert in het Partnerforum en in de inhoudelijke werkgroep ‘Instrumentarium’ die door de Vlaamse administratie Ruimtelijke Ordening georganiseerd worden in het kader van de opmaak van het witboek voor het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. IGEMO wordt vertegenwoordigd door Werner Van Hoof, teammanager Gebiedsontwikkeling.
IGEMO activiteitenverslag 2013
75
76
IGEMO activiteitenverslag 2013