ACTIEF BURGERSCHAP & SOCIALE INTEGRATIE
Visie
Actief Burgerschap & Sociale Integratie Zuukerschool Epe Januari 2010
Hoofdstuk 1, Kenmerken van de “omgeving” en de leerlingen De Zuukerschool is een landelijk gelegen school in het buurtschap Zuuk. De school staat bij het Apeldoorns kanaal tussen de plaatsen Epe en Oene. Leerlingen van onze school komen vooral uit en van de omliggende ‘boerderijen’. Er is een tendens, dat steeds meer inwoners van buiten de buurschap hier komen wonen. De school is een afspiegeling van de buurschap, maar niet van de maatschappij. Onze leerlingen groeien desondanks wel op in een steeds complexere, pluriforme maatschappij. Onze school vindt het van belang om haar leerlingen op een goede manier hierop voor te bereiden. Leerlingen maken ook nu al deel uit van de samenleving. Allereerst is kennis van belang, maar daar blijft het wat ons betreft niet bij. Vanuit onze openbare identiteit vinden wij het belangrijk dat leerlingen op een bewuste manier in het leven staan, waarbij ze niet alleen respect hebben voor anderen, maar ook naar anderen omzien. In de school leren wij leerlingen daarom goed samen te leven en samen te werken met anderen. Wij willen leerlingen brede kennis over en verantwoordelijkheidsbesef meegeven voor de samenleving.
Hoofdstuk 2, Risico’s Als school zien wij enkele risico’s die de ontwikkeling van goed burgerschap belemmeren. -
-
er ontstaat een tendens dat wij steeds meer in een individuele maatschappij leven. Mensen houden steeds minder rekening met elkaar en zijn steeds meer gericht op de eigen persoon en/of het eigen gezin; de normen en waarden die gelden in de samenleving vervagen en zijn bij steeds minder mensen bekend; op de Zuukerschool komen de leerlingen weinig in aanraking met andere culturen;
Hoofdstuk 3, Visie Leerlingen groeien op in een steeds complexere, pluriforme maatschappij. Onze school vindt het van belang om haar leerlingen hierop op een goede manier voor te bereiden. Leerlingen maken ook nu al deel uit van de samenleving. Allereerst is kennis van belang, maar daar blijft het wat ons betreft niet bij. Vanuit onze openbare identiteit vinden wij het belangrijk dat leerlingen op een bewuste manier in het leven staan, waarbij ze niet alleen respect hebben voor anderen, maar ook naar anderen omzien. In de school leren wij leerlingen daarom goed samen te leven en samen te werken met anderen. Wij willen leerlingen brede kennis over en verantwoordelijkheidsbesef meegeven voor de samenleving.
1 Wij vinden het nodig, dat onze school een bijdrage levert aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen, omdat ze daardoor leren goed met elkaar om te gaan om zodoende uit te groeien tot evenwichtige mensen; 2 Wij vinden het nodig, dat onze school een bijdrage levert aan het leren kennen van democratische principes, omdat zij zo rekening leren houden met elkaar. Tevens leren zij naar elkaar te spreken en te luisteren; 3 Wij vinden het nodig, dat onze school een bijdrage levert aan het leren deelnemen aan de maatschappij en maatschappelijke verbanden van de leerlingen, opdat zij ervaren, dat het zinvol is om deel uit te maken van de samenleving; 4 Wij vinden het nodig, dat onze school een bijdrage levert aan het ontwikkelen van kennis van en respect voor diverse godsdiensten en levensbeschouwingen, omdat verdraagzaamheid een voorwaarde is voor goed samen leren. 5 Wij vinden het nodig, dat onze school een bijdrage levert aan de culturele ontwikkeling van de leerlingen, omdat zij vanuit deze ontwikkeling een basis meekrijgen om onze gangbare normen en waarden uit te kunnen dragen binnen onze multiculturele samenleving.
Hoofdstuk 4, Hoofddoelen 1. We voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol (vanuit duidelijke waarden en normen omgaan met de medemens.) 2. Wij voeden onze leerlingen op tot personen, die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema’s te verwoorden 3. We voeden onze leerlingen op tot mensen die “meedoen”, die actief betrokken willen zijn op de samenleving en die gericht zijn op samenwerking. 4. We voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van, en respect voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). 5. We richten ons op de algemene ontwikkeling en we geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven.
Hoofdstuk 5, Aanbod per hoofddoel HOOFDDOEL 1 We voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol (vanuit duidelijke waarden en normen omgaan met de medemens.) We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan:
Zelfbeeld Kunnen samenwerken Zelfstandigheid Zelfredzaamheid Omgang met de leerlingen Omgang met de leraar Bevorderen van sociale competenties
In de praktijk van alle dag is dat terug te zien in:
Kinderen leren reflecteren op hun eigen gedrag Kinderen leren zelf eerst een probleem op te lossen en als het niet lukt om hulp te vragen Kinderen leren respect te hebben voor zichzelf, de ander en de naaste omgeving (“Heb je naaste lief als jezelf”) Brede schoolactiviteiten zijn gericht op beter omgaan met de ander, leren samenwerken, zelfredzaamheid enz. Ons beleid op pesten: jaarlijks worden groepsregels en schoolregels vastgesteld met de leerlingen en hun ouders. Deze regels zijn erop gericht om de kinderen te leren op een respectvolle manier met elkaar om te gaan. Ons beleid op straffen en belonen: leerkrachten stellen samen met de leerlingen alternatieve straffen op. Iedereen maakt fouten, maar een ieder mag ook weer opnieuw beginnen. De leerkrachten vertonen voorbeeldgedrag: zij gaan op respectvolle manier met elkaar, met de leerlingen en met de ouders om
De resultaten voor de sociaal-emotionele ontwikkeling worden in groep 8 gemeten met de Schoolvragenlijst. Alle kinderen worden op sociaal-emotioneel gebied gevolgd middels de EGGO-kaarten. N.a.v. de analyse van deze resultaten bepaalt de leerkracht, welke vaardigheid geoefend zal worden. Hiervoor is het boek ‘Eerste hulp bij gedragsprobleem – behorende bij de EGGO-kaarten – beschikbaar als naslagwerk. Leerlingen die uitvallen worden besproken in het structurele IB/leerkracht overleg.
Indien leerlingen zich regelmatig te buiten gaan aan overtredingen, volgt er een gesprek met de ouders en wordt er samen met de ouders gekeken hoe het gedrag verbeterd kan worden. Voor de richtlijnen bij structureel pestgedrag verwijs ik naar de schoolgids deel 1, blz. 12 en 13.
HOOFDDOEL 2 (democratie) Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema’s te verwoorden
We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: -
Coöperatief werken Leren luisteren naar elkaar Leren argumenteren Leren debatteren Leren elkaar te accepteren Elkaars mening respecteren Vrijheid van meningsuiting zonder anderen te kwetsen Wij leren onze leerlingen wat democratie is .
In de praktijk van alle dag is dat specifiek terug te zien in: In alle groepen wordt er naar schooltelevisieprogramma’s gekeken, waarin allerlei maatschappelijke thema’s behandeld worden. Na de les wordt er in de klas verder gepraat met de kinderen over het thema: Groep 1 en 2 kijken naar Koekeloere Groep 3 en 4 kijken naar Huisje boompje beestje Groep 5 en 6 kijken naar Nieuws uit de Natuur Groep 7 en 8 kijken naar het schoolweekjournaal Aandacht voor actuele maatschappelijke thema’s (Prinsjesdag, verkiezingen) in groep 7 en 8 Lessen uit de methode Topondernemers in de groepen 3 t/m 8, waarbij veel aandacht is voor samenwerkend en ontdekkend leren Aandacht voor het milieu bijv. tijdens het jaarlijkse schoolkamp van groep 8 Gastsprekers vanuit Halt, Amnesty International, Broken Wings in de groepen 7 en 8 We oefenen, waar mogelijk met democratie: de meeste stemmen gelden…, wie is er voor en wie ertegen? In groep 5 t/m 8 worden actuele onderwerpen besproken In groep 7/8 is er aandacht voor de Nederlandse en Europese staatsinrichting In groep 7/8 schenken we aandacht aan de “Dag van Respect”
HOOFDDOEL 3 (participatie) We voeden onze leerlingen op tot mensen die “meedoen”, die actief betrokken willen zijn op de samenleving en die gericht zijn op samenwerking. We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: Organisatorische vaardigheden en leren leerlingen verantwoordelijkheid te nemen voor anderen. In de praktijk van alle dag is dat terug te zien in: Jaarlijks (op bestuursniveau) een schoolactie voor een goed doel bijv. voor Tamzaria in Nepal en ‘Van kippenhok tot droomhuis’ in Sri Lanka; Gastsprekers vanuit o.a. St. drugs/alcoholpreventie, bureau Halt, Amnesty Intenational in groep 7 en 8; Wekelijks hebben leerlingen in de groep 1 t/m 8 klassendienst - klusjes doen in de klas Vanaf groep 1 leren de leerlingen zorg te dragen voor hun eigen spullen, die van anderen en materialen van school Groep 8 organiseert een spelletjesmorgen. Leerlingen bereiden de activiteit zelf voor en begeleiden op de spelletjesdag zelf de leerlingen. De leerkracht heeft een coachende rol. Tijdens de kerstmaaltijd en het maken van de kerststukjes helpen de leerlingen elkaar zo optimaal mogelijk, waarbij geldt: ‘Hoe hoger de groep, waarin je zit, hoe meer verantwoordelijkheid je toegeschoven krijgt’; Aan het eind van het schooljaar helpen de leerlingen met het opruimen van hun lokaal. Dit gebeurt in alle groepen. In alle groepen leren de kinderen elkaar te helpen. Leerlingen leren samen te werken en iets over te hebben voor een ander; Met de kinderen wordt gesproken over vormen van vrijwilligerswerk. Wat is het en wat zijn jouw mogelijkheden?
HOOFDDOEL 4 (identiteit) We voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van en respect voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: •
klassen- en kringgesprekken n.a.v. diverse thema’s
•
school tv weekjournaal groep 7-8 met krant
•
koekeloere voor groep 1-2
•
godsdienstlessen voor de groepen 7-8
•
lessen over de verschillende religies vanuit de methode Topondernemers
•
leren luisteren naar elkaar
•
elkaars mening respecteren
•
vrijheid van geloofsovertuiging zonder anderen te kwetsen
In de praktijk van alle dag is dat specifiek terug te zien in: Lessen geestelijke stromingen in groep 5 t/m 8, waarin leerlingen kennis maken met andere godsdiensten In groep 5 t/m 8 worden actuele onderwerpen besproken Aandacht voor culturele en religieuze gewoontes en feesten in alle groepen
HOOFDDOEL 5 We richten ons op algemene ontwikkeling en we geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. Dit gebeurt dagelijks in alle groepen op het eigen niveau van de kinderen.
We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: -
Bewustwording van wie je zelf bent en van wie je bent ten opzichte van de anderen. Het ontdekken van eigen talenten en de mogelijkheden daarvan in de maatschappij.
In de praktijk van alle dag is dat terug te zien in: Brede schoolactiviteiten zijn erop gericht kinderen hun eigen talenten te leren kennen; Op school creëren we een veilig pedagogisch klimaat, waarin kinderen zichzelf kunnen zijn en waarin zij op een respectvolle manier leren omgaan met de ander; Jaarlijks brengen leerlingen een bezoek aan musea, de kinderboerderij, de dierentuin, de bibliotheek enz. Jaarlijks hebben we een schoolproject, bijv. filmproject, dansproject. Alle groepen kijken naar schooltelevisie lessen Kinderen van groep 7 en 8 kijken wekelijks naar het schoolweekjournaal en verbreden daarmee hun kijk op de wereld. Leerlingen worden vanaf groep 5 aangemoedigd om naar het Jeugdjournaal te kijken. Actuele onderwerpen worden in de groep besproken. De leerlingen van groep 1 en 2 worden aangemoedigd om naar Sesamstraat te kijken en groep 3 en 4 naar Klokhuis.
Hoofdstuk 5: De Basiswaarden De basiswaarden zijn: Vrijheid van meningsuiting Gelijkwaardigheid Begrip voor anderen Verdraagzaamheid Autonomie Afwijzen van onverdraagzaamheid Afwijzen van discriminatie
Het onderwijs op de ZUUKERSCHOOL is niet in strijd met de basiswaarden en wij bevorderen dat de leerlingen de basiswaarden toepassen. Op de Zuukerschool corrigeren wij uitingen van leerlingen, die strijdig zijn met de basiswaarden. In het volgende overzicht geven wij aan hoe en wanneer wij aandacht besteden aan de basiswaarden. Basiswaarden
Vrijheid van meningsuiting
Hoe?
Kring-/groepsgesprekken n.a.v. actuele onderwerpen Leren luisteren naar elkaar Elkaars mening respecteren
Wanneer?
Welke groep?
wekelijks
Alle groepen
dagelijks
Gelijkwaardigheid
Begrip voor anderen
Geen onderscheid tussen jongens en meisjes Respectvol omgaan met elkaar Geen onderscheid tussen autochtone en allochtone leerlingen Leren elkaar te accepteren
dagelijks
Respectvol omgaan met elkaar Leren elkaar te accepteren Groepsregels Leren reflecteren op eigen gedrag
dagelijks
op eigen nivo Alle groepen op eigen nivo
Alle groepen op eigen nivo
Verdraagzaamheid
Autonomie
Afwijzen van onverdraagzaamheid
Afwijzen van discriminatie
Groepsregels Respectvol omgaan met elkaar Aandacht voor andere culturen en religies Leren reflecteren op eigen gedrag
dagelijks
Zelfstandig werken/werken met het planbord Leerlingen beslissen mee over de inrichting van het lokaal
dagelijks
Groepsregels Sociale Vaardigheidslessen Respectvol omgaan met elkaar Individuele gesprekken met leerlingen (en hun ouders) Leren reflecteren op eigen gedrag
dagelijks/
Groepsregels Sociale Vaardigheidslessen Respectvol omgaan met elkaar Individuele gesprekken met leerlingen (en hun ouders) Leren reflecteren op eigen gedrag
dagelijks/
Alle groepen op eigen nivo Alle groepen op eigen nivo
wekelijks
Alle groepen op eigen nivo
wekelijks
Alle groepen op eigen nivo
Hoofdstuk 7, Kwaliteitszorg: rapportage en evaluatie De kwaliteit van het aspect Actief Burgerschap & Sociale Integratie evalueren wij vierjaarlijks met behulp van WMK-PO. Eén keer per vier jaar (conform planning) wordt dit beleidsterrein door zowel de directie als het team beoordeeld. De directie diagnosticeert Burgerschap en het team scoort de vragenlijst Burgerschap. Op basis van de uitslagen borgen we onze sterke punten en stellen we verbeterpunten vast. De directie communiceert de uitslagen en de gekozen verbeterpunten met de algemeen directeur en de MR van de school. De ouders worden op de hoogte gebracht via de nieuwsbrief en de website
