Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie
Elzendreef 4 2272 EV Voorburg Brin: 03TQ
januari 2011
Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie Hoofdstuk 1. Kenmerken en risico’s van de “omgeving” en de leerlingen Basisschool Essesteijn is in 1993 ontstaan uit een fusie van een openbare en een katholieke basisschool. De school staat in de Voorburgse woonwijk Essesteijn; ongeveer de helft van de leerlingen woont in de wijk. De woningen zijn gebouwd aan woonerven met veel groengebieden. Er zijn diverse speelgelegenheden aangelegd. De wijk is gelegen in het noordwesten van de deelgemeente Voorburg, grenzend aan de deelgemeente Leidschendam en aan de gemeente Den Haag. De school is gevestigd in een gebouwencomplex met diverse gebruikers: een wijkvereniging, een peuterspeelzaal, een sporthal en een voor- en naschoolse opvang. Op 1 oktober 2010 telde Basisschool Essesteijn 500 leerlingen verdeeld over 19 groepen. De groepen 1 en 2 zijn heterogeen ingedeeld. Dit betekent dat de jongste en de oudste kleuters bij elkaar in de groep zijn geplaatst. Vanaf groep 3 zijn de kinderen ingedeeld in jaargroepen. Over alle groepen houden we een gemiddelde aan van maximaal 29 leerlingen. Per groep is de maximale groepsgrootte in principe niet groter dan 32 leerlingen; de groepen 1 t/m 4 zijn gemiddeld iets kleiner dan de groepen 5 t/m 8. De school beschikt over één gebouw en heeft geen nevenlocaties. De parallelgroepen zijn naast elkaar gehuisvest: op de benedenverdieping bevinden zich de groepen 1 t/m 3 en op de bovenverdieping zijn de groepen 4 t/m 8 gesitueerd. De meeste kinderen die de school bezoeken wonen in de directe omgeving van de school. Uit de ouderenquête blijkt dat de meeste ouders de school kiezen omdat de school dichtbij is en vanwege de goede sfeer op de school. Ook het algemeen bijzondere karakter van de school en de goede naam zijn aanleiding om te kiezen voor Basisschool Essesteijn. Het opleidingsniveau van de ouders is laag-gemiddeld tot hoog. De school krijgt dan ook geen extra formatie op grond van de gewichtenregeling. Daardoor is de gemiddelde groepsgrootte behoorlijk hoog. De meeste kinderen hebben de Nederlandse nationaliteit. Ongeveer 3% van de leerlingen heeft een andere nationaliteit. Er zitten veel kinderen van gescheiden ouders op school.
Hoofdstuk 2. Visie op actief burgerschap Ouders hebben het primaat van de opvoeding van hun kind(eren). Op de basisschool is in het contact tussen leerkrachten (volwassenen) en kinderen ook van opvoedingssituaties sprake. In die zin gebruiken wij het werkwoord ‘opvoeden’. Wij zien het als een taak van de school kinderen op te voeden tot evenwichtige, fatsoenlijke, democratische, participerende, coöperatieve en algemeen ontwikkelde burgers van de Nederlandse samenleving. Zij moeten goed met anderen om kunnen gaan en deel kunnen nemen aan de samenleving. Wij besteden aandacht aan sociale vaardigheden bij de leerlingen, de basiswaarden, beleefdheid en regels in de omgang met elkaar. In de school leren wij leerlingen daarom goed samen te leven en samen te werken met anderen. Op sociaal-emotioneel gebied willen wij dat de leerlingen zichzelf optimaal ontwikkelen, omdat de leerlingen voor veel uitdagingen komen te staan in de huidige maatschappij.
Wij willen dat de leerlingen kennis hebben van democratische principes, omdat zij leven in een democratische samenleving. Als tegengewicht tegen de heersende maatschappelijke ontwikkeling van individualisering en eigen belang willen wij dat onze leerlingen onbaatzuchtig deel kunnen nemen aan maatschappelijke activiteiten. Wij willen dat onze leerlingen kennis hebben van andere godsdiensten en culturen, omdat onze samenleving een multiculturele en –religieuze is. Wij leveren een bijdrage aan de cultuurontwikkeling van onze leerlingen, omdat wij dit onmisbaar vinden om hun omgeving en kunnen duiden en te kunnen genieten van allerlei cultuuruitingen. Wij willen onze leerlingen opvoeden tot kritische, assertieve leerlingen die in staat zijn om hetgeen op hun afkomt, te beoordelen en te duiden. Deze visie leidt tot onderstaande hoofddoelen. Hoofdstuk 3. Hoofddoelen 1. We voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol (vanuit duidelijke waarden en normen) omgaan met de medemens. Leerlingen kunnen verantwoord omgaan met hun omgeving, rekening houden met elkaar en ontwikkelen een gevoel voor eigenwaarde. 2. Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema’s te verwoorden. Leerlingen hebben respect voor de vrijheid van meningsuiting en zijn in staat rekening te houden met elkaar. 3. We voeden onze leerlingen op tot mensen die “meedoen”, die actief betrokken willen zijn op de samenleving en die gericht zijn op samenwerking. De kinderen hebben de wil om onbaatzuchtig bij te dragen aan de samenleving. 4. We voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van en respect voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). 5. We richten ons op de algemene ontwikkeling en we geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. Hoofdstuk 4. Aanbod per hoofddoel HOOFDDOEL 1 We voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol (vanuit duidelijke waarden en normen) omgaan met de medemens. We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: 1. Gevoel van eigenwaarde 2. Rekening houden met een ander 3. Verantwoord omgaan met je omgeving 4. Respect voor de vrijheid van meningsuiting (inclusief denken) 5. Onbaatzuchtigheid 6. Wil om een actieve bijdrage te leveren aan de samenleving 7. Tolerantie 8. Oog voor de schoonheid van de Nederlandse kunst 9. Saamhorigheidsgevoel 10. Identiteitsontwikkeling
In de praktijk van alle dag zien we dat:
Kinderen leren reflecteren op hun eigen gedrag; Kinderen leren zelf eerst een probleem op te lossen en als het niet lukt om hulp te vragen; Kinderen leren respect te hebben voor zichzelf, de ander en de naaste omgeving; We hebben een pestprotocol dat om de vier jaar geëvalueerd en bijgesteld wordt; De leerkrachten vertonen voorbeeldgedrag: zij gaan op respectvolle manier met elkaar, met de leerlingen en met de ouders om.
Het aanleren van normen en waarden komt systematisch aan bod door het gebruik van de s.e.-materialen uit de keuzekast. De resultaten voor de sociaal-emotionele ontwikkeling worden gemeten met Pravoo, Eggo en Viseon. In groep 7 nemen wij de SVL af. N.a.v. de analyse van deze resultaten bepaalt de leerkracht welke actie genomen moet worden. Leerlingen die uitvallen worden besproken in de groepsbesprekingen met de I.B’ers. HOOFDDOEL 2 (democratie) Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema’s te verwoorden We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: -
luisteren naar elkaar; argumenteren; elkaar accepteren; elkaars mening respecteren; vrijheid van meningsuiting zonder anderen te kwetsen; de inhoud van het begrip democratie.
In de praktijk van alle dag is dat specifiek terug te zien in: In alle groepen wordt er naar schooltelevisieprogramma’s gekeken, waarin allerlei maatschappelijke thema’s behandeld worden. Na de les wordt er in de klas verder gepraat met de kinderen over het thema: Groep 1 en 2 kijken naar Koekeloere; Groep 3 en 4 kijken naar Huisje boompje beestje; Groep 6 kijkt naar Nieuws uit de Natuur; Groep 7 en 8 kijken naar het schooltvweekjournaal; Aandacht voor actuele maatschappelijke thema’s (Prinsjesdag, verkiezingen) in groep 7 en 8; Lessen in de methoden Wijzer door de tijd/Hier en daar; In groep 7 en 8 is er aandacht voor de Nederlandse en Europese staatsinrichting; De leerlingenraad van de groepen 5 t/m 8 als inspraak- en overlegorgaan. HOOFDDOEL 3 (participatie) We voeden onze leerlingen op tot mensen die “meedoen”, die actief betrokken willen zijn in de samenleving en die gericht zijn op samenwerking. We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: Organisatorische vaardigheden en we leren leerlingen verantwoordelijkheid te nemen voor anderen.
In de praktijk van alle dag is dat terug te zien in: Jaarlijks een schoolactie voor een goed doel. Alle groepen van de school doen mee aan deze actie; Gastsprekers vanuit de politie in groep 7 en 8; Wekelijks hebben leerlingen in de groep 4 t/m 8 klassendienst: klusjes doen in de klas; Vanaf groep 1 leren de leerlingen zorg te dragen voor hun eigen spullen, die van anderen en materialen van school; Aan het eind van het schooljaar helpen de leerlingen met het opruimen van hun lokaal. Dit gebeurt in alle groepen; In alle groepen leren de kinderen elkaar te helpen. Leerlingen leren samen te werken en iets over te hebben voor een ander; Leerlingen van groep 8 verkopen kinderpostzegels;
HOOFDDOEL 4 (identiteit) We voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van, en respect voor andere opvattingen en overtuigingen (religies).
We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: - andere religies; - luisteren naar elkaar; - elkaars mening respecteren; - vrijheid van geloofsovertuiging zonder anderen te kwetsen. In de praktijk van alle dag is dat specifiek terug te zien in In groep 6, 7 en 8 worden actuele onderwerpen besproken; In de methoden Wijzer door de tijd/Hier en daar worden andere religies behandeld; Aandacht voor culturele en religieuze gewoontes en feesten in alle groepen.
HOOFDDOEL 5 We richten ons op de algemene ontwikkeling en we geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. We besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: -
Bewustwording van wie je zelf bent en van wie je bent ten opzichte van de anderen. Het ontdekken van eigen talenten en de mogelijkheden daarvan in de maatschappij.
In de praktijk van alle dag is dat terug te zien in: Naschoolse activiteiten zijn erop gericht kinderen hun eigen talenten te leren kennen; Op school creëren we een veilig pedagogisch klimaat waarin kinderen zichzelf kunnen zijn en waarin zij op een respectvolle manier leren omgaan met de ander; Leerlingen nemen deel aan het cultuurmenu. Jaarlijks brengen leerlingen een bezoek aan musea, de kinderboerderij, het theater, de bibliotheek enz.; Alle groepen kijken naar schooltelevisielessen; Kinderen van groep 8 kijken wekelijks naar het schooltvweekjournaal en verbreden daarmee hun kijk op de wereld; De school besteedt aandacht aan de nationale feestdagen.
Hoofdstuk 5. Aandacht voor de basiswaarden Het onderwijs op basisschool Essesteijn is gericht op de basiswaarden en wij bevorderen dat de leerlingen deze toepassen. Op basisschool Essesteijn corrigeren wij uitingen van leerlingen, die strijdig zijn met de basiswaarden. De basiswaarden zijn: Vrijheid van meningsuiting Gelijkwaardigheid Begrip voor anderen Verdraagzaamheid Autonomie Afwijzen van onverdraagzaamheid Afwijzen van discriminatie In het volgende overzicht geven wij aan hoe en wanneer wij aandacht besteden aan de basiswaarden. Basiswaarden Vrijheid van meningsuiting
Hoe? Kring-/groepsgesprekken n.a.v. actuele onderwerpen Leren luisteren naar elkaar Elkaars mening respecteren
Wanneer?
wekelijks / dagelijks
Gelijkwaardigheid Geen onderscheid tussen jongens en meisjes Respectvol omgaan met elkaar Geen onderscheid tussen autochtone en allochtone leerlingen Leren elkaar te accepteren
Begrip voor anderen
dagelijks
Alle groepen op eigen niveau
Groepsregels Respectvol omgaan met elkaar Aandacht voor andere culturen en religies Leren reflecteren op eigen gedrag
dagelijks
Alle groepen op eigen niveau
Zelfstandig werken Leerlingenraad
wekelijks 2-maandelijks gr. 5 t/m 8
Sociale Vaardigheidslessen Groepsregels Respectvol omgaan met elkaar
indien nodig
Autonomie
Afwijzen van onverdraagzaamheid
Alle groepen op eigen niveau
dagelijks Respectvol omgaan met elkaar Leren elkaar te accepteren Groepsregels Leren reflecteren op eigen gedrag
Verdraagzaamheid
Groep? Alle groepen op eigen niveau
Alle groepen op eigen niveau Alle groepen op eigen niveau
Afwijzen van discriminatie
Individuele gesprekken met leerlingen (en hun ouders) Leren reflecteren op eigen gedrag
dagelijks
Sociale Vaardigheidslessen Groepsregels Respectvol omgaan met elkaar Individuele gesprekken met leerlingen (en hun ouders) Leren reflecteren op eigen gedrag
indien nodig
dagelijks
Alle groepen op eigen niveau
Hoofdstuk 6. Kwaliteitszorg De kwaliteit van het aspect Actief Burgerschap & Sociale Integratie evalueren wij vierjaarlijks met behulp van WMK-PO (Kwaliteitskaarten). Eén keer per vier jaar (conform planning) wordt dit beleidsterrein door zowel de directie als een deel van het team beoordeeld. De directie en een selectie van het team scoort de vragenlijst Burgerschap. De directie analyseert de scores. Op basis van de uitslagen borgen we onze sterke punten en stellen we verbeterpunten vast. De directie communiceert de uitslagen en de gekozen verbeterpunten met de algemeen directeur en de MR van de school. De ouders worden op de hoogte gebracht via de nieuwsbrief en de website Uitslagen diagnose Wordt in de toekomst opgenomen. (conform planning: tweede helft van het schooljaar 2012-2013)
Hoofdstuk 7. Verbeterplan De resultaten van de diagnose en de uitslagen van de vragenlijst zijn voor ons aanleiding om aandacht te besteden aan enkele verbeterpunten. Verbeterpunten Gewenste situatie Activiteiten Wanneer? Wie? Kosten
Evaluatie
Borging
Hoofdstuk 8. Publieke verantwoording: rapportage De directie communiceert de uitslagen en de gekozen verbeterpunten met de algemeen directeur en de MR van de school. De ouders worden op de hoogte gebracht via de nieuwsbrief en de website
