achtste jaargang nummer 4 november en december 2006 verschijnt in januari, april, september en november

achtste jaargang • nummer 4 • november en december 2006 verschijnt in januari, april, september en november

FILOSOFIE

O O S T- W E S T 1

Adressen en colofon Comité van aanbeveling

Ereleden

Mevrouw mr. A.H. Brouwer-Korf (burgemeester van Utrecht), prof. dr. H.P. Kunneman (Universiteit voor Humanistiek te Utrecht), prof. dr. U. Libbrecht (emeritus hoogleraar van de Katholieke Universiteit van Leuven), prof. drs. P. Scheffer (publicist) en dr. H.H.F. Wijffels (bewindvoerder Wereldbank)

Hans Bosse, prof. dr. Ulrich Libbrecht en Hans Verburgh

Redactie Nieuwsbrief en brochure Manda Plettenburg, Christine Bodaux [email protected] De redactie verwacht kopij voor het volgende nummer uiterlijk op 10 november 2006

Bestuur Prof. dr. Hans van Rappard (voorzitter), drs. Marten Knip (secretaris), prof. dr. Arjo Klamer (penningmeester), dr. Jan Bor en mr. drs. Jan Carel Diecken

Redactie Website

Kring van coördinatoren

Aanmeldingen en inlichtingen

Adriaan Ladage (voorzitter tot 2007), mr. drs. Vinod Bhagwandin (wgn programmaraad en BHL), Marlous van der Jagt (secretaris, wgn secretariaat en cursusdag), ing. Rein Kooiman (wg beeld & geluid), ir. Joke Koppius (wgn fondsenwerving, vrijwilligers en activiteiten), Ad Krol, vacant (wg kwaliteit en didactiek), Patricia Meuws (wg leesgroepen), dr. Heidi Muijen (wg publicaties), Manda Plettenburg (wg publiciteit), Jacolien Schreuder (wg financiën), ir. Sander de Snoo (wg beeld & geluid)

FOW Dodeweg 8, 3832 RD Leusden [email protected] Manda Plettenburg t: 033 – 422 72 02

Programmaraad Dr. Jan Bor (voorzitter), mr. drs. Vinod Bhagwandin (secretaris), dr. André van der Braak, prof. dr. Ilse Bulhof, prof. dr. Otto Duintjer, drs. Theo van Leeuwen, dr. Michiel Leezenberg, dr. Bruno Nagel, dr. Han de Wit en dr. Woei Lien van Woerkom-Chong

Directeur Ir. Joke Koppius [email protected] 2

Elise van Alphen www.filosofie-oostwest.nl [email protected]

Penningmeester FOW Postbank 306 87 89 te Leusden

Steunfonds Vriendenkring FOW Postbank 75 38 27 te Leusden [email protected]

Praktische informatie Voor praktische informatie zie de brochure 2007, p. 15 FOW wordt financieel ondersteund door de Stichting Perseus Afbeelding omslag Aristoteles en Plato (detail van Rafaëls filosofen)

Aan alles komt een eind, aan FOW nooit

Graag wil ik aan het eind van mijn vrijwilligerswerk iets schrijven over de stichting. Mijn titel komt misschien wat vreemd over, alsof er aan FOW nooit een eind komt. Toch klopt dit. FOW heeft veel levens veranderd en verdiept en dat neem je automatisch weer verder mee op je weg in de samenleving. Energie is niet vernietigbaar. Met veel plezier en dankbaarheid kijk ik terug op de werkzaamheden die ik, in een groep van momenteel zo’n vijftig vrijwilligers van twintig tot en met tachtig plus, heb mogen doen. Ik ben begonnen als kassier, was daarna bestuursvoorzitter en ben thans voorzitter van de Kring van Coördinatoren. Daarnaast heb ik nog vele andere werkzaamheden verricht. Dat kan bij FOW. Er zijn zoveel verschillende taken dat je altijd kunt veranderen. Ik schrijf een ‘afscheidsstukje’ omdat ik op deze manier alle vrijwilligers in heden en verleden, alsmede de docenten, kan bedanken voor het vertrouwen dat men mij heeft gegeven. Bij deze hartelijk dank. Het is een prachtige tijd geweest. Ik heb FOW van een organisatie die bijna alleen werd gerund door vrijwilligers zien groeien naar een professionele organisatie, nog altijd met medewerking van een groot aantal vrijwilligers. De inzet van de FOW-vrijwilligers wordt met ontzag, zelfs met jaloersheid, door menige andere organisatie bekeken. Heel belangrijk in een organisatie die voor het merendeel gerund wordt door vrijwilligers is dat het er gezellig is. Ook hier is FOW groots in; er heerst enorm veel plezier. Als vrijwilliger geef je tijd, soms veel tijd, en dat doe je belangeloos. Wat mij opvalt is dat je bij FOW ook veel terugkrijgt. De ontmoetingen zijn uniek, je leert veel en je doet enorme ervaringen op. Nogmaals iedereen bedankt. Eén persoon noem ik hier in het bijzonder en dat is Joke Koppius. Dankzij haar is FOW wat ze nu is. De duizenden mails, de honderden telefoontjes, soms velen per dag met een tijdsduur die er niet om liegt, de meningsverschillen die er soms waren en waarvan er soms eentje bijgelegd moest worden, ik zal ze missen. Joke, bedankt en succes. Bovenstaand stukje betekent niet dat ik jullie niet meer zie, want uiteraard blijf ik cursussen volgen. Het themajaar kent elke keer weer een nieuw boeiend onderwerp. Dat houdt in dat FOW een levenslang leren verzorgt. Adriaan Ladage 3

Uren, dagen, maanden, jaren………

De FOW-brochure 2007 is uit in een modern jasje. Een aantal mensen heeft daar de afgelopen maanden hard aan gewerkt. We hopen dat iedereen blij verrast zal zijn. De komende cursusdagen liggen stapels brochures gereed om her en der in het land op slimme plaatsen uit te delen of neer te leggen. Ook de FOW-Nieuwsbrieven zullen vanaf het eerste nummer 2007 een nieuw gezicht krijgen. Inschrijving voor 2007 Aan het einde van het jaar wordt het cursusdeelname- en adressenbestand opgeschoond en daarmee de deelnemerslijsten voor de cursusdagen voor 2007. We rekenen daarbij op uw hulp: wij vragen degenen die van plan zijn in 2007 aan het programma deel te nemen, zich opnieuw aan te melden. Dat kan met het inschrijfformulier uit de brochure (en door dit in te sturen of op de cursusdagen in te leveren). Aanmelden kan natuurlijk ook per e-mail: [email protected] Jaarafsluiting Traditiegetrouw sluiten we het jaar gezamenlijk af. Na afloop van de cursusdag op 9 december biedt FOW alle cursisten een hapje en een drankje aan en daarmee de gelegenheid met deze en gene een praatje te maken en zo nodig nader kennis te maken. Hoe meer zielen hoe meer vreugd. Voor velen ook een goede kans om Adriaan Ladage een hand te schudden en hem te bedanken voor zijn jarenlange actieve inbreng binnen FOW. In FOW-Nieuwsbrief 1 2007 komen we op het afscheid van Adriaan terug. Fondsenwerving en schenkingen U hebt in de brochure 2007 en de Nieuwsbrieven inmiddels al het een en ander kunnen lezen over fondsenwerving en het grote belang daarvan voor FOW. Ook hier vragen we daarvoor nog eens extra de aandacht. In bijgaande FOW brochure 2007 is een invulformulier opgenomen waarmee u behalve betalingen als jaarcursist ook kunt aangeven dat u een financiële bijdrage wilt leveren. U kunt natuurlijk FOW ook financieel steunen door rechtstreeks een bedrag te gireren (naar postbank 75 38 27 te Leusden, t.n.v. de penningmeester van het Steunfonds vriendenkring FOW). Aanleiding voor een feestje: FOW bestaat 12,5 jaar In de Nieuwsbrief en op het web vindt u zoals gewoonlijk de gegevens over de 4

zaterdagcursus in 2007 en alle activiteiten die georganiseerd worden. Deze keer vragen we natuurlijk uw aandacht voor de 1e Jaarlijkse Filosofie Oost-West Lezing op 14 december in Rotterdam (zie p.17). Dan vieren we meteen 12,5 jaar FOW! Welkom We heten Marten Knip als lid van het bestuur (secretaris) van harte welkom in ons midden. In Nieuwsbrief 1, 2007 komen we hierop terug. Gedeeltelijk adieu Henk Roosenboom is deze zomer statutair afgetreden als secretaris van het bestuur. Als lid van de Commissie Toekomst in 2004 en 2005 droeg hij in belangrijke mate bij aan de vloeiende overgang van de oude naar de nieuwe FOW-organisatie, als bestuurslid verzette hij veel werk voor het in orde krijgen van het secretariaat. Dit najaar trok Henk zich ook terug als werkgroepcoördinator uit de Krico. Henk verlaat FOW gelukkig niet helemaal: hij is toegetreden als lid van de werkgroep Kwaliteit en didactiek en daar kan FOW zijn inbreng en visie goed blijven gebruiken! Tot slot wensen bestuur, directeur, programmaraad en Krico u allen een gezond en gelukkig 2007. Tot ziens op 11 november en 9 december! De redactie

De werkgroep Financiën stelt zich voor

Financiën vormen voor veel mensen niet het meest tot de verbeelding sprekende onderwerp. Tegelijk begrijpt iedereen dat een organisatie als Filosofie Oost-West, hoewel geen organisatie met winstoogmerk, niet zonder financiële middelen kan bestaan. De werkgroep Financiën voert, op verzoek van en in overleg met de penningmeester, alle taken uit die nodig zijn voor een goed beheer van die middelen. Eén van die taken is de registratie en verantwoording van de ontvangen cursusgelden. Voor wat betreft de jaarcursisten verloopt dat proces min of meer geruisloos. Verreweg de meesten van hen maken het bedrag over naar de postbankrekening van FOW. De ontvangsten worden op naam geregistreerd. Dit is onder meer van belang voor het verzenden van de jaarpasjes. 5

Voor de dagcursisten komt er wat meer bij kijken. Zoals u weet, betalen zij het lesgeld op de cursusdag contant aan de dagkassier in de zaal. Deze dagkassiers houden bij van wie zij geld hebben ontvangen. Zij leveren hun deelnemerslijst en zogenaamd lesverantwoordingsformulier – tezamen met het ontvangen lesgeld – in bij de hoofdkassier van die dag. Die controleert of alles klopt en verantwoordt op zijn beurt alle inkomsten en uitgaven van die dag op het dagverantwoordingsformulier. Tevens zorgt hij/zij ervoor dat het contante geld diezelfde dag op het postkantoor wordt gestort. De werkgroep Financiën tenslotte controleert of de storting overeenkomt met de ontvangsten die verantwoord zijn op de formulieren, en zorgt ervoor dat de verschuldigde BTW wordt aangegeven en afgedragen. Natuurlijk maakt FOW veel kosten. Denk bijvoorbeeld aan zaalhuur, syllabi, nieuwsbrieven, jaarbrochures en website, inkoop van boeken, vergoedingen en reiskosten van docenten en vergaderkosten. De werkgroep Financiën controleert en betaalt de facturen en declaraties. Grote uitgaven, en uitgaven die niet in de begroting zijn opgenomen, worden pas gedaan nadat het bestuur daar toestemming voor heeft gegeven. De werkgroep probeert de kosten waar mogelijk te minimaliseren, zolang dat niet ten koste gaat van de kwaliteit. Inkomsten en uitgaven verwerkt de werkgroep in de boekhouding. Op basis van de cijfers die daaruit ‘rollen’, stelt deze de concept-jaarcijfers op, die vervolgens door het bestuur moeten worden goedgekeurd. Tot slot wil ik de samenwerking met de werkgroep Fondsenwerving noemen. In Nieuwsbrief 3 heeft u over deze werkgroep gelezen en er staat ook het een en ander in de jaarbrochure. Misschien overweegt u zich als vrijwilliger aan te melden voor deze werkgroep, of misschien heeft u ideeën over fondsen die FOW zouden willen ondersteunen. Laat het weten! Bijdragen en subsidies zijn vaak bestemd voor een bepaald doel. De werkgroep Financiën denkt niet alleen mee met de werkgroep Fondsenwerving over mogelijke subsidies, maar ziet er ook op toe dat de toegezegde bijdragen worden besteed aan het doel waarvoor ze bestemd zijn. Kortom: de werkgroep Financiën – Joke Koppius en Jacolien Schreuder – doet er, met hulp van velen, alles aan om FOW een financieel en administratief gezonde en betrouwbare organisatie te laten zijn. Jacolien Schreuder, coördinator

6

Boekaankondigingen Braak, A. van der: Goeroes en charisma; Altamira Becht, Haarlem, 2006, ISBN 9069637375, 192 blz., prijs Ε 14,90 Van oudsher zijn mensen op zoek naar de zin van het leven en manieren om het goede leven te bereiken. Ingewijde experts – meestal mannen – staan te trappelen om hen de weg naar het heil te wijzen. Hun grootste troef: charisma, het vermogen anderen te betoveren en tot grote daden aan te sporen. Vanaf de jaren zestig heeft een golf van goeroes uit India, Tibet en Japan het Westen overspoeld, maar sommigen bleken in de praktijk verrassend minder ‘heilig’, getuige de vele schandalen rondom machtsmisbruik, hypocrisie, seks en geweld. Filosoof, psycholoog én ervaringsdeskundige André van der Braak gaat in zijn boek uitvoerig in op de gevaarlijke aspecten in de relatie goeroe-leerling. Gelukkig zijn er ook goeroes van onbesproken gedrag. Aan het onderscheid tussen ‘gezonde’ en ‘ongezonde’ goeroes is een apart deel gewijd. Zie ook: Goeroes en charisma, 19 december 2006 op p.19.

Wessels, A.: Muslims and the West – Can they be integrated?; Peeters, Leuven, 2006, ISBN 9042916842; VIII-195 blz., prijs Ε 35,– De vraag ‘Zullen Oost en West elkaar ooit ontmoeten’? (Rudyard Kipling) is geen retorische vraag meer. Oost en West hebben elkaar ontmoet en proberen samen te wonen in onze steden, maar dat gaat met veel spanningen en conflicten gepaard. Hebben deze conflicten een religieuze basis en staat het christendom van het Westen tegenover de islam van het Oosten ? Zal de derde wereldoorlog uitgevochten worden tussen gelovigen en ongelovigen? Dit boek probeert vat te krijgen op dit probleem door erop te wijzen dat een stad als Amsterdam vanaf haar ontstaan werd en nog altijd wordt gekenmerkt door de interactie van verschillende culturen. In het huidige verband is het van belang te beseffen dat er verschillende vormen van de islam zijn. Het hangt ervan af of je luistert naar fundamentalisten of naar de hoofdstroom islam. De auteur wijst er in dit boek op dat er geen sprake is van een wereldwijde clash tussen beschavingen en culturen, maar dat de wederzijdse vijandschap allereerst is gebaseerd op economische en politieke belangen. Als Oost en West elkaar willen ontmoeten zullen ze zich beide moeten toeleggen op begrip, respect en eerlijke onderlinge verhoudingen. 7

PROGRAMMA 11 NOVEMBER 2006

1ste jaar, 11 november 2006 ANTIEKE WESTERSE FILOSOFIE (1) De dageraad van de westerse filosofie – prof. dr. K. Verrycken Koen Verrycken besteedt tijdens deze cursusdag aandacht aan het ontstaan van de Griekse filosofie en haar ontwikkeling tot Socrates. Hij snijdt vier thema’s aan: - het verschil tussen filosofisch en mythologisch denken; - het verband tussen filosofie en democratie; - het verschil tussen mechanistische en finalistische kosmologieën; - de verhouding tussen filosofie en religie. Koen Verrycken (1949) studeerde oude talen, geschiedenis en filosofie aan de Katholieke Universiteit van Leuven en promoveerde op het proefschrift God en wereld in de wijsbegeerte van Ioannes Philoponus. De overgang van een alexandrijns-neoplatonische naar een christelijke scheppingsleer (1985). Nu is Koen Verrycken hoogleraar voor geschiedenis van de filosofie en metafysica aan de Universiteit van Antwerpen (UFSIA). Aanbevolen literatuur • Strycker, E. de: Beknopte geschiedenis van de antieke filosofie; De Nederlandse Boekhandel, Antwerpen, 1967 en latere uitgaven. • Hadot, P.: Qu’est-ce que la philosophie antique?; Gallimard, Parijs, 1995. • Held, K.: Trefpunt Plato – een filosofische reisgids door de antieke wereld; Rainbow pocketboeken, Amsterdam, 1995. • Verhoeven, C.: Voorbij het begin – de Griekse filosofie in haar spiegel; Ambo, Baarn, 1984-1985, 2 delen.

2de jaar, 11 november 2006 CHINESE FILOSOFIE (3) Het boeddhisme in China. Op zoek naar verlossend inzicht – dr. J.A.M. De Meyer Net zoals dat het geval was met alle oorspronkelijk niet-Chinese levensbeschouwingen die China werden binnengebracht, heeft ook het boeddhisme een eigen Chinees gelaat gekregen. We zullen de ontwikkeling van het Chinese boeddhisme volgen vanaf het moment dat het werd ingevoerd (1ste eeuw n. Chr.) tot aan het einde van zijn grootste bloeiperiode (9de eeuw). Onze aandacht zal onder meer gaan naar de obstakels 8

(taalkundig, cultureel, wijsgerig) die het moest overwinnen om in China te worden aanvaard, en naar de verbluffende variëteit aan boeddhistische scholen of tradities die in China zijn ontstaan. Sommige daarvan waren devotioneel georiënteerd, andere exegetisch, nog andere braken radicaal met de studie van de teksten en legden de nadruk op meditatie. Ook de maatschappelijke en culturele rol die het boeddhisme in China heeft gespeeld wordt belicht. Jan De Meyer (1961) studeerde sinologie aan de Rijksuniversiteit Gent (1979-1983) en aan de Fudan Universiteit te Shanghai (1984-1986). Hij promoveerde in 1992. Zijn interessegebied beslaat de hele ontwikkelingsgeschiedenis van het daoïsme in al zijn facetten (filosofisch, religieus, maatschappelijk, literair) en van een aantal aan het daoisme gerelateerde fenomenen, zoals het heremietisme en het filosofisch anarchisme. Aanbevolen literatuur • Chan, Wing-tsit: A Source Book in Chinese Philosophy; Princeton University Press, Princeton, 1963, p. 336-449. • Ch’en, Kenneth: Buddhism in China – a historical Survey; Princeton University Press, Princeton, 1964. • Maspero, Henri: ‘How was Buddhism introduced into China?’, in: Taoism and Chinese Religion; University of Massachusetts Press, Amherst, 1981, p. 251-262. • Vos, F. en E. Zürcher: Spel zonder snaren – enige beschouwingen over zen; Kluwer, Deventer, 1964. • Zürcher, Erik: The Buddhist Conquest of China; Brill, Leiden, 1972. Publicaties van Jan De Meyer • ‘Het daoïsme en één westerling’, in: Bulhof, Ilse en Bor, Jan, red.: Het antwoordloze waarom – filosoferen tussen Oost en West; Agora, Kampen, 2001, ISBN 9039107823. • China, in: Bor, J. en van der Leeuw, K., red.: 25 Eeuw Oosterse filosofie – teksten, toelichtingen; Boom, Amsterdam, 2003, ISBN 9060098229. CHINESE FILOSOFIE (3) Neo-confucianisme, China’s staatsleer – dr. B.J. Mansvelt Beck Als in de 17e eeuw de eerste missionarissen naar China gaan om het land te bekeren, krijgen zij te maken met een elite waarvan de filosofische finesse niet onderdoet voor die van henzelf. De Chinese cultuur blijkt vrijwel ondoordringbaar te zijn voor christelijke ideeën. Dat dwingt de missionarissen zich diepgaand bezig te houden met wat zij als obstakel op hun weg vinden. Zij noemen dit obstakel ‘confucianisme’ (een term die in China onbekend is), maar een betere naam zou ‘zhu-xi-isme’ geweest zijn. De wijs9

geer Zhu Xi (1130-1200) heeft de oorspronkelijke ‘leer van Confucius’ n.l. ingrijpend hervormd. Tegenwoordig noemen wij het zhu-xi-isme ‘neo-confucianisme’. Dit neo-confucianisme heeft belangrijke elementen in zich opgenomen van twee andere Chinese leren die het juist zegt te verfoeien: daoïsme en boeddhisme. Lange tijd heeft het in een kwaad daglicht gestaan, daar het zowel in China als in het Westen in verband gebracht werd met het snelle verval van China als het machtigste land op aarde in de 18e eeuw tot voetveeg van het Westen en Japan in de 20e eeuw. Tegenwoordig, nu China zijn plaats in het concert der naties weer opeist, neemt de belangstelling voor dit allereigenste Chinese cultuurgoed overal weer toe.

Quanyin, Sun-dynastie, kalksteen, ca. 500 n. Chr.

Burghard Jan Mansvelt Beck (1947) studeerde Chinees in Leiden (19651973) en was daarna wetenschappelijk medewerker aan het Sinologisch Instituut aldaar voor klassiek Chinees, oude geschiedenis en klassieke cultuur en filosofie, in het bijzonder Confucianisme (1973-2004).

3de jaar, 11 november 2006 SPIRITUALITEIT IN HET DAGELIJKSE LEVEN Filosofie en levenshouding – prof. dr. O. Duintjer Ook al weten we vaak niet wat ‘de’ zin van ‘het’ leven is, in ieder geval biedt het leven gelegenheid om te leren. En bij al wat er te leren valt, kan er weinig zo belangrijk zijn als te leren leven. Dit leerproces is in het geding bij ‘spiritualiteit in het dagelijks leven’. Uit eigen ervaring en uit de grote spirituele tradities kunnen de contouren zichtbaar worden van een te leren spirituele levenshouding. Otto Duintjer (1932) was van 1970 tot 1987 hoogleraar kennisleer en metafysica aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Universiteit van Amsterdam, vanaf 1987 tot aan zijn emeritaat in 1997 met de opdracht ‘filosofie en spiritualiteit’. Otto Duintjer verbleef regelmatig in ashrams in India. Aanbevolen literatuur • Duintjer, O.: Onuitputtelijk is de waarheid; Damon, Budel, 2002, ISBN 9055732850. Publicaties van Otto Duintjer, o.a. • Hints voor een diagnose – naar aanleiding van Kant; Ambo, Baarn, 1988, ISBN 9026309198. 10

• Rondom metafysica – over ‘transcendentie’ en de dubbelzinnigheid van metafysica; Boom, Meppel, 1988, ISBN 9060098161. • De vraag naar het transcendentale, vooral in verband met Heidegger en Kant; Leiden, 1966, ISBN 9024276179. • Maken en breken – over productie en spiritualiteit; red. B. Nagel; Kampen, 1988, ISBN 9060092643. • Rondom regels; Boom, Meppel, 1985.

Themajaar, 11 november 2006 DE INNERLIJKE WEG – VAN BINNEN NAAR BUITEN Bijna doodervaring, hersenen en bewustzijn – dr. P. van Lommel Pim van Lommel zal praten over de continuïteit van ons bewustzijn, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar bijna-doodervaringen. Een bijna-dood ervaring (BDE) is de herinnering van indrukken tijdens een bijzondere bewustzijnstoestand. Deze bewustzijnstoestand kan optreden bij kritieke medische situaties, of soms zelfs zonder aanleiding. De ervaringen zijn universeel, ze zijn in alle tijden en in alle culturen vermeld. In de voordracht wordt ingegaan op de Nederlandse wetenschappelijke studie naar BDE bij 344 patiënten. De filosoof Thomas Kuhn toont in zijn boek The Structure of scientific Revolution aan dat het proces van verandering van wetenschappelijke paradigma’s start als een anomalie, een observatie die niet kan worden verklaard door wetenschappelijke theorieën of materialistische concepten. Een bijna-doodervaring is blijkbaar zo’n anomalie. Pim van Bommel zal dieper ingaan op het concept van informatievelden van bewustzijn, waarbij de hersenen als een soort ontvangstapparaat (interface) functioneren voor bewustzijn en herinneringen, te vergelijken met TV, radio, mobiele telefoon of computer. Ook zal er een video (DVD) worden vertoond, waarin enkele mensen vertellen over hun BDE. Pim van Lommel (1943) was van 1977 tot 2003 als cardioloog verbonden aan het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem. Sinds 1986 heeft hij zich verdiept in het fenomeen bijnadoodervaring (BDE). Het betreft hier een prospectieve studie bij 344 patiënten die een hartstilstand hebben overleefd, en een longitudinale studie na twee en acht jaar na de hartstilstand van patiënten met een BDE en een gematchde controlegroep van patiënten die een hartstilstand hebben overleefd maar geen BDE hebben gemeld. Sinds 2003 houdt hij zich bezig met de studie van bewustzijn in relatie met de hersenfunctie. Aanbevolen literatuur • Van Lommel, P., Van Wees, R., Meyers, V., Elfferich, I.: Near-death experience in survivors of cardiac arrest: a prospective study in the Netherlands; The Lancet, 2001. 11

• Van Lommel, P.: About the Continuity of our Consciousness; Adv. Exp. Med. Biol., 2004, 550: 115-132. • Brain Death and Disorders of Consciousness, Machado, C. and Shewmon, D.A., eds.; New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow: Kluwer Academic/Plenum Publishers. • The Near-Death Experience: A Reader, Bailey LW, Yates J., eds.; New York and London, Routledge, 1996. • Laszlo, E.: The Connectivity Hypothesis. Foundations of an integral science of quantum, cosmos, life, and consciousness; State University of New York Press, 2003. • Mesland, D.: Bewustzijn, de metafysische ruimte; Eburon, Delft, 2002. • Goswani, A.: Physics of the Soul. The quantum book of living, dying, reincarnation and immortality; Hampton Roads Publishing Company, Inc, USA, 2001. • Talbot, M.: The Holographic Universe; Harper Collins Publishers London, 1991. • Nadeau, R., Kafatos M.: The Non-local Universe. The new physics and matters of the mind; Oxford University Press. 1999. • Russell, P.: From Science to God. A physicist’s journey into the mystery of consciousness; New World Library Novato, California, USA, 2002.

˜âˆV…̇}iÛi˜`iÊLœiŽi˜ -ZOOF
.D5BHHBSU )&5
7&-% %F
[PFLUPDIU
OBBS
EF
HFIFJNF
LSBDIU
WBO
IFU
VOJWFSTVN 
CM[
QC
E
  &DLIBSU
5PMMF &&/
/*&68&
""3%&
0OUXBLFO
UPU
KF
XBSF
;JKO

CM[
QC
E
  .BSHBSFU
4UBSCJSE ."3*"
."(%"-&/" #SVJE
JO
CBMMJOHTDIBQ 
CM[
HFuMM
QC
E
  +BDPC
4MBWFOCVSH */-&*%*/(
505
)&5
&405&3*4$)
$)3*45&/%0.
&FO
WFSCPSHFO
HFTDIJFEFOJT 
CM[
QC
E
 

12

7FSLSJKHCBBS
JO
VX
CPFLIBOEFM
FOPG
SFDIUTUSFFLT
CJK

6JUHFWFSJK
"OLI)FSNFT 1PTUCVT


"$
%FWFOUFS
…
5




…
'




*OUFSOFU
XXXBOLIIFSNFTOM
…
&NBJM
JOGP!BOLIIFSNFTOM

PROGRAMMA 9 DECEMBER 2006 1ste jaar, 9 december 2006 ANTIEKE WESTERSE FILOSOFIE (2) De grote systemen – prof. dr. K. Verrycken Koen Verrycken (zie 11 november 2006) behandelt tijdens deze cursusdag de grote klassieke en post-klassieke systemen, met nadruk op de volgende thema’s: - het ontstaan van de metafysica (Heideggers interpretatie van Plato); - het gesloten wereldbeeld van Aristoteles; - filosofie als levenswijsheid (epicurisme en stoa); - filosofie en verlossing (neoplatonisme).

2de jaar, 9 december 2006 SPIRITUALITEIT IN HET DAGELIJKSE LEVEN Het boeddhisme, haar visie en beoefening – dr. H. F. de Wit ‘In de bijna vijftig jaar dat de Boeddha onderricht heeft gegeven, heeft hij ook de wijze waarop hij zijn levensvisie verwoordde steeds verder ontwikkeld en verfijnd. Die ontwikkeling staat nu bekend als ‘De Drie Wentelingen van het Wiel van de Dharma’. Er is dus niet één manier om de Boeddhadharma te onderrichten, maar meerdere. We zullen ze onderzoeken’. Han F. de Wit is dharmaleraar (acharya) in de traditie van het Shambhala-boeddhisme en bekend om de toegankelijke en speelse manier waarop hij de boeddhistische visie verwoordt in onze tijd. Hij was leerling van wijlen Chögyam Trungpa Rinpoche en thans van Sakyong Mipham Rinpoche. Aanbevolen literatuur • Han F. de Wit: De lotus en de roos – boeddhisme in dialoog met psychologie, godsdienst en ethiek; Agora, Kampen, 4de druk, 2003, ISBN 9039107327. Publicaties van Han de Wit • De Drie Juwelen – hoe het pad van de Boeddha op te gaan; Uitgeverij Ten Have, Kampen, 2005, ISBN 9025954936. • Contemplatieve psychologie; Kok Agora, Kampen, 4de herziene druk, 2000, ISBN 903910607X.

13

• De verborgen bloei – over de psychologische achtergronden van spiritualiteit; Ten Have, Kampen, 12de herziene druk, 2006, ISBN 9025957226.

3de jaar, 9 december 2006 BRUGFIGUREN VAN OOST NAAR WEST Filosofie van Zen. De Kyotoschool – prof. dr. H. Vroom Uitgangspunt van de boeddhistische denkers is dat de mens de eigen ‘leegheid’ moet realiseren om alle dingen goed en open te kunnen ervaren en natuurlijk te kunnen handelen. De denkers van de Kyoto School (o.a. Nishida) mediteren niet alleen, maar hebben hun wijze van ervaren door hun geschriften toegankelijk gemaakt. Opmerkelijk genoeg heeft Nishida over God gesproken. We zullen nagaan wat hij over God zegt. Daarnaast komen de visie op de mens en de ethiek aan de orde. Daruma door Zenmonnik Daishin Gito (1656-1730), Kyoto

Henk Vroom is hoogleraar godsdienstwijsbegeerte, apologetiek en encyclopedie der godgeleerdheid aan de Faculteiten Wijsbegeerte en Theologie van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij is tevens co-editor van het tijdschrift Studies in Interreligious Dialogue (Kok, Kampen), dat twee keer per jaar verschijnt, met bijdragen over het denken in andere religieuze tradities. Aanbevolen literatuur • Anbeek, Christa, Jan van Bragt, Étienne Cornélis: Voorbij goed en kwaad? – christendom en boeddhisme; Kok Agora, Kampen, 1991. • Abe, Msao: Zen en het westerse denken; Kok/Pelckmans, 1997. • Eiko, Kawamura-Hanaoka: ‘Zen (buddhism) and Western Nihilism’, in: Studies in Interreligious Dialogue, 6, 1996, p. 174-180. Publicaties van Henk Vroom • Religies en de waarheid; Kok, Kampen, 1988, ISBN 9021136414. • Geen andere goden: christelijk geloof in gesprek met boeddhisme, hindoeïsme en islam; Kok, Kampen, 1993, ISBN 9024280850. • Religie als ziel van cultuur; Meinema, Zoetermeer, 1996, ISBN 9024233143.

14

Themajaar, 9 december 2006 DE INNERLIJKE WEG – VAN BINNEN NAAR BUITEN Hindoeïsme – de realisatie van het Zelf – dr. D. Tiemersma De realisatie van het Zelf, waarnaar in de Upanishaden en in de latere Advaita Vedanta wordt verwezen, is geen weg. Iedereen is al zichzelf. Men kan zich realiseren dat dit zelf-zijn van nature niet verschillend is van dat van anderen en van al het andere. Dat is de non-dualiteit (advaita). Het gaat daarom om een ogenblikkelijk inzicht, die je hooguit een ‘directe weg’ zou kunnen noemen. Wat er gebeurt bij het doorbreken van dit inzicht, is dat het binnenste (zelf) buiten komt. Binnen en buiten staan dan niet meer apart. Het beperkte zelf-zijn (ego) verliest zijn beperking en lost op in het Grote. Na dit vrijkomen van elke ik-centrering is er nog een besef dat het zelf-zijn identiek is aan dit Grote. Dat is wat in de Upanishaden de identiteit van Atman en Brahman wordt genoemd. Uiteindelijk is daar niets over te zeggen. Ook voor zover het leven doorgaat, is er geen wezenlijk verschil tussen binnen en buiten. De gebeurtenissen spelen zich af in het grote geheel zonder dat er een ik (ik-wil, ik-doe) is. Ze zijn het resultaat van alle krachten in het grote geheel. Bij ‘de directe weg van het zelf’ hoeft dus niets te verdwijnen, zelfs niet het zelf. Het wegvallen van de beperkingen van het zelf-zijn (ego) is een concrete ervaring en kan gemakkelijk plaatsvinden op grond van de herkenning van zelf-zijn zonder beperking. Douwe Tiemersma (1945) was docent wijsgerige antropologie en interculturele filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Sinds de beginjaren ‘70 geeft hij lessen yoga en meditatie en vanaf 1980 onderricht in non-dualiteit (advaita). Hij leidt het Advaita Centrum in Gouda. De meeste boeken die hij schreef verschenen bij de Uitgeverij van dit Centrum (zie www.advaitacentrum). Aanbevolen literatuur • Nisargadatta Maharaj: diverse boeken met gesprekken, o.a. Ik ben en Zijn; AltamiraBecht, Bloemendaal diverse herdrukken • Tiemersma, Douwe: Naar de openheid; Uitg. Advaita Centrum, Leusden 2002, ISBN 908057399X • Tiemersma, Douwe, (red.): Advaita Vedânta – De vraag naar het zelf-zijn; Symposium 2000, Uitg. Advaita Centrum, Leusden, 2001, ISBN 9080573922 • Tiemersma, Douwe, (red.): De elf grote Upanishaden – Tekst en toelichting; Uitg. Advaita Centrum, Leusden, 2004, ISBN 9077194010 • Tiemersma, Douwe: Verdwijnende scheidingen – Proeven van intercultureel filosoferen; Asoka, Rotterdam/Advaita Centrum, Leusden, 2005, ISBN 9056701223

15

Publicaties van Douwe Tiemersma • Naar de openheid; Advaita Centrum, Leusden, 2002, herdruk van uitgave 1983, ISBN 908057399X. • De vele gezichten van de dood – Voorstellingen en rituelen in verschillende culturen; Lemniscaat, Rotterdam, 1996, ISBN 9060699548. • De ander en ik – Eenheid en scheiding in westerse, joodse en hindoeïstische tradities; tweede Advaita Symposium (D. Tiemersma, red.); Advaita Centrum, Leusden, 2002, ISBN 9080573973. • Mediteren leren, deel 1: Jezelf en de wereld herkennen als Openheid; Advaita Centrum, Leusden, 2de druk, 2002, ISBN 9080573965. • Pranayama – Adem en levensenergie kennen, ontplooien en loslaten; Advaita Centrum, Leusden, 2003,ISBN 9080573981. • Psychotherapie en non-dualiteit; derde Advaita Symposium (D. Tiemersma, red.); Advaita Centrum, Leusden, 2003, ISBN 9077194029.

Themajaar, 9 december 2006 MINI-SYMPOSIUM – DR. A. VAN DER BRAAK, DR. M. LEEZENBERG EN D. TIEMERSMA O.L.V. DR. J. BOR. Discussie en debat over het jaarthema 2006

DR.

$"30-*&/
7"/
#&3(&/

07&3
%&
(3&/4 'JMPTPGJF
PQ
SFJT Reizen begint met het overschrijden van de grens van het vertrouwde. Maar wat beweegt mensen om hun huis voor kortere of langere tijd te verlaten om op vakantie of op reis te gaan? Zoeken wij op reis naar het verloren paradijs, op de vlucht voor de postmoderne en fragmentarische realiteit? Of willen we de grenzen van ons eigen bestaan oprekken en zoeken we een spiegel voor onszelf in de confrontatie met onze eigen persoonlijke grenzen? Carolien van Bergen zoekt een antwoord op de vraag naar de zin van het reizen en die van het thuisblijven. Filosofische opvattingen over vrije tijd, het sublieme en het authentieke bieden verrassende inzichten om deze vraag te beantwoorden. *TCO






QQ


 

7FSLSJKHCBBS
JO
EF
CPFLIBOEFM
PG
SFDIUTUSFFLT
CJK
6JUHFWFSJK
%".0/
1PTUCVT


""
#VEFM
UFMFGPPO

GBY

JOGP!EBNPOOM
XXXEBNPOOM


16

ACTIVITEITEN • ACTIVITEITEN • ACTIVITEITEN

De Filosofie Oost-West Lezing 14 december 2006 Hoe leeg is het leven tussen culturen? Van multicultureel naar intercultureel samenleven De dit jaar ingestelde Filosofie Oost-West Lezing is een nieuw en voor ieder toegankelijk podium voor intercultureel-filosofische reflectie, dialoog en debat. De Filosofie Oost-West Lezing is een initiatief van de Stichting Filosofie Oost-West die dit jaar haar 12,5-jarig jubileum viert. Programma De eerste keer wordt verzorgd door dr. Henk Oosterling (filosoof aan de Erasmus Universiteit Rotterdam). Het gesprek wordt geleid door dr. Jan Bor (filosoof en publicist). Prof. dr. Hans van Rappard (voorzitter van de Stichting Filosofie Oost-West) zal de avond openen. Actuele informatie over de inhoud van de lezing kunt u t.z.t. vinden op www.filosofie-oostwest.nl Praktisch Datum: donderdag 14 december 2006 Tijd: 19.30-21.45 uur met receptie na afloop Locatie: Bibliotheektheater Rotterdam, Hoogstraat 110, 3011 PV Rotterdam (nabij Station Blaak; trein, tram, metro en bussen en diverse parkeergarages in de buurt) Entree: gratis Reserveren gewenst: via tel.: 010-2816262 of via www.bibliotheek.rotterdam.nl

Essaywedstrijd voor jonge denkers Bestaat er zoiets als een interculturele ervaring? Ben jij een ironische, cynische of nihilistische cultuurpessimist of word je gedreven door nieuwe ideeën en inspirerende visies op onze samenleving met zijn mix van culturen? Bestaat er zoiets als een interculturele ervaring die niet meer te reduceren is tot een optelsom van verschillende culturen? Valt zo’n ervaring te communiceren? Kies je filosofische positie en schrijf hierover een origineel essay van maximaal 1000 woorden. 17

- Je essay (nederlandstalig) kun je tot uiterlijk 14 november mailen naar fowlezing@filosofie-oostwest.nl, o.v.v. essaywedstrijd Filosofie Oost-West Lezing met je contactgegevens, leeftijd (maximaal 30 jaar) en eventuele beroep/studie. - De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens De Filosofie Oost-West Lezing 2006 in het Bibliotheektheater op 14 december in Rotterdam. - Het winnende essay zal in een nader bekend te maken medium worden gepubliceerd. - De winnaar krijgt een jaarpas voor de FOW-zaterdagcursus in 2007 in Utrecht. De jury bestaat uit: dr. André van der Braak (juryvoorzitter), dr. Henk Oosterling en dr. Woei Lien van Woerkom-Chong.

'*-040'*& 5XFFNBBOEFMJKLT
UJKETDISJGU
WPPS
BMHFNFFO
UPFHBOLFMJKLF XJKTCFHFFSUF
NFU
JOGPSNBUJF
FO
DPNNVOJDBUJF
PWFS
GJMPTPGJF Filosofie biedt de lezer in ieder nummer een aantal gedegen artikelen van de hand van veelal erkende auteurs over een verscheidenheid van onderwerpen. Regelmatig besteedt Filosofie aandacht aan een bekend filosoof of aan een actuele thematiek. Behalve artikelen biedt Filosofie informatie op het terrein van Comparatieve Filosofie, Filosofie en onderwijs, Filosofische praktijken en Filosofie en techniek. Daarnaast kent Filosofie vaste items als citaten, berichten, boekbesprekingen, columns, attenderingen en kalender. +BBSBCPOOFNFOUTQSJK[FO
/FEFSMBOE
¼  
-PTOVNNFSQSJK[FO
/FEFSMBOE
¼   )PPGESFEBDUFVS
%ST
)BSSZ
8JMMFNTFO
3FEBDUJFBESFT
"LLFSTUSBBU


$)
)PPHFMPPO
5FM

IXJMMFNTFO!DIFMMPOM "ENJOJTUSBUJFBESFT
6JUHFWFSJK
%".0/
1PTUCVT


""

#VEFM
5FM

°


GBY

°


JOGP!EBNPOOM
XXXEBNPOOM

18

Goeroes en charisma, 19 december 2006 OVER DE WAARDE EN HET GEVAAR VAN SPIRITUELE LERAREN Van oudsher zijn mensen op zoek naar de zin van het leven en manieren om het goede leven te bereiken. Ingewijde experts – meestal mannen – staan te trappelen om hen de weg naar heil en ‘verlichting’ te wijzen. Hun grootste troef: charisma, het vermogen anderen te betoveren en tot grote daden aan te sporen. Vanaf de jaren zestig heeft een golf van goeroes uit India, Tibet en Japan het Westen overspoeld, maar sommigen bleken in de praktijk verrassend minder ‘heilig’, getuige de vele schandalen rondom machtsmisbruik, hypocrisie, seks en geweld. Enige bekende oosterse leraren zijn Bhagwan (Osho), Sai Baba, Jiddu Krishnamurti, Bhaktivedanta Prabhupada, Baba Muktananda, Swami Rama, Poonjaji, Ramana Maharshi, Nisargadatta Maharaj, Sun Yung Moon, Maharishi Mahesh Yogi, Chögyam Trungpa en de Dalai Lama, en in het Westen onder meer de Amerikanen Adi Da Samraj, Ram Dass, Andrew Cohen en de Nederlander Alexander Smit.

Dalai Lama

Filosoof, psycholoog én ervaringsdeskundige dr. André van der Braak en filosoof en spiritueel leraar dr. Douwe Tiemersma gaan in lezingen en gesprekken met elkaar en de zaal uitvoerig in op de waarde van spirituele leraren maar ook op de gevaarlijke aspecten in de relatie goeroe-leerling. Ook het onderscheid tussen ‘gezonde’ en ‘ongezonde’ goeroes en de vraag hoe je een ‘authentieke’ leraar kunt ‘herkennen’ komen aan bod. Aanleiding voor dit programma is het nieuwe boek van André van der Braak: Goeroes en charisma (zie boekaankondiging p.7). Praktisch Lezingen en gesprekken: dr. André van der Braak en dr. Douwe Tiemersma Datum: dinsdag 19 december 2006 Krishnamurti Tijd: 19.30-22.00 uur Toegang: Ε 10,– Locatie: Bibliotheektheater Rotterdam, Hoogstraat 110, 3011 PV Rotterdam (nabij Station Blaak; trein, tram, metro en bussen en diverse parkeergarages in de buurt) Reserveren gewenst: via tel.: 010-2816262 of via ww.bibliotheek.rotterdam.nl Organisatie: Centrum voor Spiritualiteit en Filosofie in samenwerking met FOW en Bibliotheek Rotterdam

19

LEESGROEPEN • LEESGROEPEN • LEESGROEPEN Vanaf januari 2007: Laozi ook in Groningen René Ransdorp start in 2007 ook een Laozi-zaterdagmiddaggroep in Groningen. De groep gaat zeker van start, want er zijn inmiddels voldoende inschrijvingen. Belangstellenden kunnen zich nog inschrijven. We vinden het fijn dat Madeleine van Hemert uit Pieterburen zich inmiddels heeft aangemeld als coördinator voor deze leesgroep. Wij wensen haar veel succes. De Laozi-woensdagavond- en zaterdagmiddaggroep in Utrecht zijn zowel voor 2006 als voor 2007 volgeboekt. Nieuwe belangstellenden worden op volgorde van binnenkomst op een wachtlijst geplaatst.

Verschijningsvorm van Laozi (daoïstische religie, 12e eeuw)

De leesgroepen Laozi buigen zich, onder de bezielende en inspirerende leiding van René Ransdorp, over de basistekst van de daoïstische filosofie: de Daodejing van Laozi. Deze tekst leent zich uitstekend voor een grondige analyse. De combinatie van beknoptheid en diepgang van de teksten maakt het mogelijk dat de groepen zich tijdens een bijeenkomst concentreren op een relatief klein tekstdeel en voldoende stof hebben voor reflectie en gedachtewisseling.

Praktisch Docent: Dr. René Ransdorp Data Groningen: zaterdagmiddagen 6 januari, 3 februari, 3 maart, 31 maart, 5 mei, 8 september, 13 oktober, 3 november, 1 december. Locatie: nader te bepalen Tijd: 13.30 - 16.30 uur Kosten: Ε 200,– per jaar (Ε 120,– per jaar voor jongeren en cursisten met korting) voor negen bijeenkomsten. Termijnbetaling is mogelijk. Inschrijving: belangstellenden wordt gevraagd zich met naam en verdere gegevens, onder vermelding van Laozi, te melden bij: Patricia Meuws; e: leesgroep@filosofie-oostwest.nl, t: 0313-479367 (liefst tussen 18.00 en 19.00 uur)

20

AANMELDEN • AANMELDEN • AANMELDEN Jaarprogramma FOW streeft ernaar dat cursisten aan de gehele zaterdagcursus deelnemen. Jaarcursisten hebben daarom een streepje voor. Cursisten die in één keer Ε 350,– * betalen – zeven maal de dagprijs – kunnen alle negen cursusdagen in een kalenderjaar bijwonen. FOW vindt het belangrijk dat ook jongeren aan de zaterdagcursus deelnemen. Daarom geldt voor jongeren een flinke korting op de zaterdagcursus: jongeren tot 27 jaar betalenΕ 270,– Jaarcursisten kunnen zappen Ook jaarcursisten hebben vanzelfsprekend keuzevrijheid. De meeste jaarcursisten volgen een jaarprogramma, maar het is mogelijk een ‘eigen’ programma in elkaar te zetten. U kunt iedere cursusdag kiezen welk college u die dag gaat volgen of misschien volgt u liever bepaalde modulen.


Kahlil Gibran De dromer De onsterfelijke geschriften van Kahlil Gibran, de profeet van Libanon, bezitten de vreemde smaak van oude wijsheid en mystiek, die slechts door weinigen – of misschien wel door niemand – is geëvenaard in de wereldliteratuur. Toch spreekt Gibran (1883-1931) ook in onze tijd aan.

  

gebonden, 281 blz., ISBN 90 259 5662 9

VERKRIJGBAAR BIJ DE BOEKHANDEL - PRIJSWIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN

060826-FOW

De verfijndheid van zijn geest, zijn visionaire kracht en de diepte van zijn eenvoudige inzichten, die in elke parabel naar voren komen, verbinden zich in het heden tot een kortstondige ongerijmdheid, die snel verdwijnt als we ons realiseren dat deze schrijver van alle tijden is.

WWW.UITGEVERIJTENHAVE.NL

21

Dagcursisten Als u niet een heel cursusjaar kunt volgen, kunt u dagcursist worden en voor losse cursusdagen kiezen. Als dagcursist betaalt u Ε 50,– * contant aan de zaal waar u de les volgt. Inschrijven Het is voor ons prettig als onze deelnemerslijsten op cursusdagen zo compleet mogelijk zijn; dat voorkomt vertraging bij de inschrijving. Wij verzoeken u, als u van plan bent in 2007 één of meer cursusdagen bij te wonen, zich in te schrijven. U kunt de inschrijfkaart sturen naar FOW, Dodeweg 8, 3832 RD Leusden dan wel deze op een cursusdag inleveren. U kunt ook een email sturen naar info@filosofie-oostwest.nl. Wijze van betalen Wij verzoeken de jaarcursisten het cursusgeld (Ε 350,– * resp. Ε 270,–) over te maken op postbank 306 87 89 t.n.v. de penningmeester FOW in Leusden. Zorgt u er s.v.p. voor dat het bedrag (of de 1e termijn) vóór 10 januari 2007 is bijgeschreven? Jaarcursisten kunnen in twee termijnen betalen. Zorgt u er svp voor de 1e termijn à Ε 175,– (resp. Ε 135,– voor jongeren tot 27 jaar) vóór 10 januari 2007 is bijgeschreven en de tweede termijn vóór 20 mei 2007. Wanneer het cursusgeld of de eerste termijnbetaling vóór 10 januari 2007 in ons bezit is, wordt u begin week drie een jaarpas toegezonden. Degenen van wie het cursusgeld later is ontvangen of zij die op 20 januari contant aan de zaal betalen, ontvangen een dagpas op 20 januari. De definitieve jaarpas wordt dan later alsnog toegezonden. * Voor wie de cursusprijzen financieel moeilijk haalbaar zijn, is vermindering mogelijk. Neemt u daarvoor contact op met de directeur. Inschrijven op cursusdagen Op cursusdagen werken we met strikt gescheiden inschrijfbalies voor dagcursisten en voor jaarcursisten. Wij vragen u te letten op het volgende: - dagcursisten wordt gevraagd zich aan te melden en te betalen bij de kassiers in de zaal waar ze de les volgen. - de jaarcursisten krijgen op vertoon van hun pasje een syllabus van en andere informatie over de cursusdag uitgereikt bij de balies voor jaarcursisten. We vragen u ook als het even kan vroeg te komen – dus ruim voor 10.00 uur – zodat alles op rolletjes kan verlopen. De lessen kunnen dan ook echt om 10.00 uur – ongestoord – beginnen. Aanmelden voor de activiteiten Nadere gegevens over aanmelden en andere praktische informatie per activiteit worden bekend gemaakt in de Nieuwsbrieven, emailberichten en op de website van FOW.

22


 

              

    
    

        


                 


 

       

       
!"#$      %  
&'(# )  

   % *   
    

+   

   ,  )-)    . .&/# 0 ) ,     1 2       3     44 

     3  
            3  
5'(        

      *        
# 6







7

8 



9 *



%



0: 

 
     *          




23






      

  
       

ACTIVITEITENAGENDA • ACTIVITEITENAGENDA • 14 december 2006: 12,5 jaar FOW: 1e jaarlijkse Filosofie Oost-West Lezing in Rotterdam (zie p.17 vv) • 19 december 2006: Goeroes en charisma, lezingen en gesprek in Rotterdam (zie p. 19) • Laozi leescursus in Utrecht, woensdagavonden: 15 november, 13 december, 24 januari 2007, 21 februari 2007, 21 maart 2007, 25 april 2007, 30 mei 2007, 19 september 2007, 17 oktober 2007, 21 november 2007, 12 december 2007 (volgeboekt, zie p. 20) • Laozi leescursus in Utrecht, zaterdagmiddagen: 18 november, 16 december, 27 januari 2007, 24 februari 2007, 24 maart 2007, 28 april 2007, 2 juni 2007, 22 september 2007, 20 oktober 2007, 24 november 2007, 15 december 2007 (volgeboekt, zie p. 20) • Laozi leescursus in Groningen, zaterdagmiddagen: 6 januari 2007, 3 februari 2007, 3 maart 2007, 31 maart 2007, 5 mei 2007, 8 september 2007, 13 oktober 2007, 3 november 2007, 1 december 2007 (zie p.20) Cursusdata 2006 en 2007 Jaar 1 2 3 4 5 6 7 8 2006 11 nov 2007 20 jan 10 feb 10 mrt 14 apr 12 mei 15 sep 6 okt 10 nov

9 9 dec 8 dec

Doelstelling De stichting FOW stelt zich ten doel bij te dragen aan de ontwikkeling van mondiaal denken op basis van wederzijds begrip en respect. Hiertoe tracht zij kennis over de culturele, wereldbeschouwelijke en wijsgerige tradities in Oost en West over te dragen en hiertussen begrip te bevorderen en een dialoog op gang te brengen. Uitgangspunt van FOW is dat ‘waarheid’ in vele gedaanten komt en niet het exclusieve bezit is van één traditie. Tevens gaat zij ervan uit dat de oosterse en westerse tradities ingebed liggen in, en geënt zijn op, concrete stileringen van het leven of ‘ways of life’ en dat beide – levensstijl en wijsgerige reflectie hierop – onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en een poging vormen antwoord te geven op existentiële vragen. Op deze wijze wil FOW tegemoet komen aan de behoefte van steeds meer mensen, ook jongeren, aan een wereldbeschouwelijke verbreding en existentiële verdieping. De stichting is levensbeschouwelijk neutraal. FOW tracht haar doel te verwezenlijken door het organiseren van cursusdagen en -cycli, het uitgeven van (les)materiaal, en het bevorderen van de beoefening van de vergelijkende c.q. interculturele filosofie. 24