acht jaar stadsdeelvoorzitter
SWEET_A5.indd 1
3/23/10 6:02:44 PM
Dit is een uitgave ter gelegenheid van het afscheid van Elvira Sweet op 25 maart 2010 als stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Zuidoost.
2
SWEET_A5.indd 2
3/23/10 6:02:44 PM
Inleiding
acht jaar stadsdeelvoorzitter Acht jaar geleden werd Elvira Sweet voorzitter van het stadsdeel Zuidoost. Als langstzittende stadsdeelvoorzitter werd ze in die acht jaar het gezicht van Zuidoost. Een sociaal gezicht met samenwerking als toverwoord. Want ze wist, de problemen zijn zo groot dat er meer voor nodig is dan een stadsdeelbestuur om deze op te lossen. Onder haar leiding groeide Zuidoost uit tot een wijk waar mensen graag wonen, werken en recreëren. De werkloosheid is teruggedrongen, mensen voelen zich veiliger op straat en de uittocht van inwoners is gestopt. Na acht jaar neemt de PvdApolitica afscheid. Tijd om terug te blikken op wat er bereikt is en vooruit te blikken naar een nóg socialere toekomst. ‘Ik had al een huis gekocht in Zuidoost voordat ik er stadsdeelvoorzitter werd. Ik geloofde in de wijk, in de mooie grote huizen, in de ruimte. In de acht jaar dat ik hier werkte, heb ik veel openingen verricht. Van het ROC, de HES, het CEC, De Kandelaar, het Bijlmer Parktheater en het Bijlmer Sportpark bijvoorbeeld. Dat zijn allemaal kleine mijlpaaltjes. Het gaat niet om die opening zelf, het gaat erom dat er dan weer een stukje Zuidoost is dat de mensen bindt, dat het leven hier beter maakt. Daar ben ik trots op.’
In acht jaar tijd groeide Elvira Sweet uit tot een lokale bestuurder met een landelijke uitstraling. Ook Zuidoost groeide in die tijd. Toen Sweet in 2002 aantrad, gold Amsterdam Zuidoost als een achterstandsgebied waaruit hoog opgeleiden wegtrokken, waar veiligheid en werkgelegenheid zwakke schakels waren en waar heel het land naar keek als zijnde een mislukte variant van de smeltkroes der volkeren. Anno 2010 gaat het een stuk beter met het stadsdeel. Er zijn minder werkzoekenden. De werkloosheid daalde bijvoorbeeld twee keer zo hard dan in stadsdeel Noord. Ook werd het veiliger. Het aantal aangiften bij de politie ging omlaag. En mensen trekken niet meer weg uit Zuidoost maar willen zich juist vaker vestigen in het stadsdeel.
3
SWEET_A5.indd 3
3/23/10 6:02:44 PM
‘We zijn er nog niet. We moeten blijven werken aan het imago van Zuidoost. Samen met culturele organisaties en het bedrijfsleven blijven we onze krachten bundelen om het beeld van Zuidoost bij te stellen. Ook staan nog té veel mensen aan de zijlijn 14,6% van de inwoners is ook nu nog afhankelijk van een uitkering. Dat is iets waar de komende jaren hard aan gewerkt moet worden. Dat ook díe mensen mee gaan doen.’
Een smeltkroes is Amsterdam Zuidoost nog steeds. Maar wel eentje die steeds meer als voorbeeld geldt voor Nederland en zelfs Europa. Een model van hoe grote groepen nieuwkomers van over de hele wereld harmonieus samenwonen. Een smeltkroes die mensen perspectief biedt op scholing, werk, ontplooiing. Op een toekomst. Een constellatie die in sociaal, cultureel en economisch opzicht aanhaakt bij de stad, met dezelfde mogelijkheden voor iedereen. ‘Er wonen mensen van 130 verschillende nationaliteiten in Zuidoost. De multiculturele samenleving komt hier mooi tot uiting. Neem nou het Kwakoe festival. Tientallen verschillende nationaliteiten werken daar samen en kómen daar samen. Of de Dag van de 1000 culturen met al z’n culturen en religies. Er zijn hier veel gemengde scholen en ook de moskee is gemengd. Surinaamse, Turkse, Afrikaanse en Marokkaanse moslims gaan hier samen naar de moskee. Zuidoost is een stad geworden. Eentje waar steeds meer mensen willen wonen, werken en leven.’
surinaamse, turkse, afrikaanse en marokkaanse moslims gaan hier samen naar de moskee
4
SWEET_A5.indd 4
3/23/10 6:02:45 PM
de historie, de valse start Het is 44 jaar geleden dat de eerste spade de grond in ging om de groene weilanden van de Bijlmermeer om te vormen tot een heel nieuw stadsdeel. Vier jaar later werden de eerste woningen opgeleverd. Niemand van de toenmalige initiatiefnemers zal hebben vermoed dat ‘De Bijlmer’ zich zou ontwikkelen tot het bruisende ‘stadsdeel Zuidoost’. Onderdeel van de grote stad, met een rijk geschakeerde bevolking, volop bedrijvigheid en werkgelegenheid. Onbedoeld is Amsterdam Zuidoost gebouwd volgens de inzichten uit een tijdperk dat ten einde kwam. De Bijlmer werd gevormd naar de ideeën van Le Corbusier, die in de eerste helft van de vorige eeuw naam maakte als invloedrijk architect. Hij is zelfs genomineerd als architect van de eeuw. Hij was ook nauw verbonden aan het Congrès Internationaux d’Architecture Moderne, het CIAM. Wonen, werken en recreëren horen in moderne steden van elkaar gescheiden te zijn, zo waren de opvattingen in het begin van de tweede helft van de vorige eeuw. Dit planologisch concept is niet alleen toegepast in de Bijlmer. Het meest bekende voorbeeld van deze vorm van stadsontwikkeling is Brasilia, de hoofdstad van Brazilië. Deze stad is geheel ontworpen naar wat bekend staat als de CIAM-gedachte. De heropbouw van het centrum van Rotterdam is ook vanuit deze visie vormgegeven. Amsterdam Zuidoost spiegelde zich dus wat dat betreft aan beroemde voorbeelden. Dit uitgangspunt leidde tot een strikte scheiding van auto’s, fietsen en voetgangers, met veel aandacht voor ruimte en groen. Een omgeving waarin de werkende mens tot rust kon komen en veilig was voor het gemotoriseerde verkeer. ‘Tegen de tijd dat Amsterdam Zuidoost vorm kreeg, bleken de stedenbouwkundige inzichten ouderwets te zijn geworden. Nederland was geen industriële economie met vaste arbeidspatronen waarbij iedereen ’s ochtends naar het
5
SWEET_A5.indd 5
3/23/10 6:02:45 PM
werk ging en ’s middags weer thuis kwam. Nederland ontwikkelde zich als een diensteneconomie en later een kenniseconomie, waar leven en werken dichtbij elkaar liggen en soms zelfs geïntegreerd zijn. De toenmalige Bijlmer was hier niet voor ingericht.’
De waarden die de stedenbouwkundigen oorspronkelijk aan de wijk hadden toegedicht, werden dus uiteindelijk zwakten. Raakvlakken met werken en recreatie ontbraken systematisch in deze wijk. Daardoor miste Amsterdam Zuidoost de aansluiting met de arbeidsmarkt en met voorzieningen op het gebied van onderwijs en cultuur. Niet alleen waren deze aspecten nauwelijks aanwezig, ook de fysieke afstand tot voorzieningen was groot. De stad was letterlijk op grote afstand, zeker de eerste jaren. Negen jaar nadat de eerste woningen werden opgeleverd, reden pas de eerste metro’s. Tegen de verwachtingen in oefende de kersverse satellietstad daarom weinig aantrekkingskracht uit op de Amsterdamse bevolking. Ook vanuit andere steden was de aanloop richting Bijlmer niet groot. Terwijl Zuidoost vorm kreeg volgens een achterhaalde gedachte, ontwikkelden omliggende steden en gebieden zich door in te spelen op veranderingen in economie en samenleving. Zij trokken nieuwe bedrijvigheid aan, waardoor zij werkgelegenheid konden bieden. Amsterdam Zuidoost ontwikkelde zich op het gebied van bedrijvigheid en cultuur vrijwel niet in de jaren zeventig. Zuidoost was nog steeds voornamelijk een plek om te wonen. En bij gebrek aan voorzieningen, had het gebied onvoldoende aantrekkingskracht op werkenden.
er ontstond een vicieuze cirkel die invloed had op het leefmilieu Er stonden veel woningen leeg toen Amsterdam werd geconfronteerd met de gevolgen van de globalisering. Vanaf de jaren zestig kwam grootschalige immigratie op gang. Eerst kwamen goedkope arbeidskrachten vanuit landen rond de Middellandse Zee. Toen Suriname in 1975 onafhankelijk werd, vestigden zich steeds meer Surinamers in
6
SWEET_A5.indd 6
3/23/10 6:02:45 PM
Nederland. In de jaren tachtig en negentig vond er immigratie plaats vanuit de Nederlandse Antillen en Afrika. De Bijlmer was voor Amsterdam dé oplossing om al deze nieuwe inwoners een plek te bieden. Dit waren mensen met een grote afstand tot de samenleving, de binding met het gebied ontbrak. Door gebrek aan arbeidsperspectief ontstond zo meer en meer een wijk met een onevenredig aantal werklozen, veelal migranten die nog weinig geworteld waren in de Nederlandse samenleving. ‘In deze periode is het etiket opgeplakt waar Amsterdam Zuidoost nog steeds mee worstelt. Een getto, een drugsparadijs, een Hollandse banlieu, een afvoergoot van de hoofdstad. Een wijk waar alles slecht aan is. Er ontstond een vicieuze cirkel die invloed had op het leefmilieu. Toenemende werkloosheid en uitzichtloosheid beïnvloedden de schoolprestaties van kinderen, die een kansarme omgeving als een gegeven zagen. Veel van hen moesten het stellen zonder sociaal wenselijke rolmodellen.’
Het gebrek aan sociaaleconomisch perspectief en een bevolking met weinig cohesie was niet uitnodigend voor hoger opgeleiden. Daar kwam een monotoon woningaanbod bij, terwijl in omliggende gemeenten het aanbod van woningen gevarieerder was. De bevolking van Amsterdam Zuidoost bleek weinig honkvast. Voor studenten en starters op de woningmarkt was de wijk een optie, maar de meesten verhuisden zodra hun positie op de arbeidsmarkt sterker werd. Wie bleven, waren mensen met vertrouwen in de wijk, de zogenaamde ‘Bijlmer believers’ of mensen met weinig perspectief in de samenleving.
7
SWEET_A5.indd 7
3/23/10 6:02:45 PM
Weblog Elvira Sweet, januari 2005
Het Kerstreces is voorbij, en ik ben
Het afgelopen jaar stond in het
erg geïnspireerd om in 2005 aan de
teken van ‘bouwen aan Zuidoost’.
slag te gaan.
En dan heb ik het niet alleen over
Het afgelopen jaar was een turbulent
bouwen in de zin van ‘stapelen van
jaar. Het was een jaar dat vooral
stenen’ maar vooral ook in de zin
in het teken stond van afscheid.
van investeringen in mensen, in de
Allereerst noem ik Ronald Neslo die
inwoners van Zuidoost en in de zin
naar aanleiding van discussies in
van investeringen op het gebied van
zijn eigen fractie vorig jaar besloot
de leefbaarheid.
tussentijds uit het Dagelijks Bestuur
Amsterdam Zuidoost kiest in
te stappen. Gelukkig betekende zijn
tegenstelling tot Rotterdam voor
afscheid geen definitief afscheid:
het behoud van de mensen die
Ronald is nog altijd actief in
ooit de keuze hebben gemaakt
Zuidoost. Dat geldt niet voor een
om in Zuidoost te wonen. Daarom
aantal andere mensen. Zo hebben
is in 2004 vooral gewerkt aan
wij definitief afscheid moeten nemen
het versterken van de sociale
van Hilly Axwijk, vriendin maar ook
infrastructuur.
actieve bewoonster van Zuidoost
Wij weten immers dat naast het
en van Peter Sebek, voormalig
wonen ook zaken als goed
portefeuillehouder van D66 en
onderwijs, werkgelegenheid,
raadslid. Ook de moord op Theo van
ondernemerschap en recreatie
Gogh noem ik in dat verband.
belangrijke aspecten zijn om Zuidoost tot een aantrekkelijk
Daarnaast waren wij genoodzaakt
gebied te maken. Daarnaast is een
om de welzijnsorganisatie Alcides
begin gemaakt met het financieren
vaarwel te zeggen. Gelukkig zijn wij
van betaalbare ruimten voor
erin geslaagd om zo snel mogelijk
kunstenaars en ondernemers én de
de nieuwe welzijnsstichting
bouw van een cultuurgebouw in het
Swazoom op te richten.
stadshart van Amsterdam Zuidoost.
8
SWEET_A5.indd 8
3/23/10 6:02:45 PM
In 2005 gaan wij hiermee door. We
om dit samen met mijn collega’s te
blijven bouwen, we blijven doorgaan
realiseren. Hierbij is handhaving, het
met het stapelen van stenen, kansen
nemen van adequate maatregelen
en mogelijkheden voor de inwoners
waar nodig, richting gevend.
van Zuidoost. Daarnaast ontkomen wij er in Bouwen aan Zuidoost is voor mij als
Zuidoost niet aan om blijvend
bestuurder een belangrijke uitdaging.
aandacht te besteden aan de sociale
Wij zetten in op ‘duurzaamheid’. We
samenhang in de wijk. In een tijd
willen een sociale en economische
waarin het integratiedebat op het
infrastructuur ‘bouwen’ waar de
scherpst van de snee wordt gevoerd
inwoners van Zuidoost over twintig
is het onze taak om ervoor te zorgen
jaar nog van kunnen profiteren.
dat kwetsbare groepen niet buiten
Ook de eenwording van de
de boot vallen. Het verbeteren van
Amsterdamse Poort en het Amstel III
de sociaaleconomische positie
gebied is een integraal onderdeel van
van de bewoners staat nog steeds
die duurzaamheid. Vanzelfsprekend
voorop. Alleen dan kunnen zijn een
zullen wij ons daarnaast ook
plek op de arbeidsmarkt en in het
blijven inzetten voor de veiligheid,
maatschappelijk leven veroveren.
leefbaarheid en werkgelegenheid in Zuidoost.
Samen met de Gemeente Amsterdam zullen wij blijven zoeken naar
Wij zijn op de goede weg maar er valt
creatieve oplossingen voor de
wel het een en ander te verbeteren.
armoede- en werkgelegenheids-
Vaststaat dat Zuidoost in potentie
situaties van de mensen.
een van de mooiste delen van
Als bestuurder ga ik voor een sterk
Amsterdam kan worden. Wat mij
en dynamisch Zuidoost.
betreft zelfs het ”Manhattan” van de stad. Als bestuurder ben ik van plan
9
SWEET_A5.indd 9
3/23/10 6:02:45 PM
streven naar verandering Het stadsdeel ging zich ontwikkelen. Er kwamen deelwijken als Venserpolder, Gein, Holendrecht en Reigersbos. In het westelijk deel van Amsterdam Zuidoost ontstond het kantorenpark Zuidoost (Amstel III). Toonaangevende bedrijven als ING, Fokker en Ikea vestigden zich daar. Maar ondanks pogingen om van Amsterdam Zuidoost een stadsdeel van betekenis te maken, bleven sociale problemen de boventoon voeren. Eind jaren negentig was meer dan een kwart van de bewoners in Amsterdam Zuidoost afkomstig uit een ander land. Meer dan een kwart van de bewoners was werkzoekend, negen procent meer dan in de stad als geheel. Het besteedbaar inkomen per huishouden lag 2.000 euro lager dan het Amsterdamse gemiddelde. Bijna één op de vijf huishoudens bestond uit éénoudergezinnen.
maar ondanks pogingen om van amsterdam zuidoost een stadsdeel van betekenis te maken, bleven sociale problemen de boventoon voeren Het stadsdeelbestuur had ook niet de middelen om de neerwaartse spiraal in delen van Amsterdam Zuidoost te keren. Arbeidsvoorziening, onderwijs, huisvesting en politie werden centraal aangestuurd of waren in handen van publieke instellingen die niet onder de verantwoordelijkheid vielen van het stadsdeel. ‘Toen ik hier kwam, was het me duidelijk dat we er als stadsdeel alleen niet uit zouden komen. Dat er samengewerkt moest worden. Op alle vlakken moest er verandering komen. En alle betrokken partijen moeten daaraan mee doen. Ik heb de samenwerking gezocht met woningbouwcorporaties, politie, justitie, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven. Het moest allemaal op de schop.’
10
SWEET_A5.indd 10
3/23/10 6:02:46 PM
Ook de financiering die nodig was voor een fundamentele verandering in het stadsdeel, was groter dan de draagkracht van het stadsdeel en zelfs van de centrale stad. Een grootschalige, geïntegreerde aanpak was nodig. Eentje met een horizon die de bestuurlijke periode van vier jaar verre zou overschrijden. ‘Ik wist dat vier jaar te kort zou zijn om hier iets voor elkaar te krijgen. Processen gaan langzaam. Ik ben een erg ongeduldig mens, maar moest leren dat sommige dingen nu eenmaal langer duren. Daarom ben ik acht jaar gebleven. Dan kun je echt iets neerzetten.’
11
SWEET_A5.indd 11
3/23/10 6:02:46 PM
Weblog Elvira Sweet, november 2005
De afgelopen weken heeft het tie-
positionering of geld, de lokale
nermoeder project Mi Oso Es Mi Kas
overheid als belangrijke boosdoener
volop in de belangstelling gestaan.
wordt afgeschilderd. De afgelopen
Hierbij werd geheel ten onrechte de
twee jaar hebben wij juist extra geld
indruk gewekt dat het stadsdeel
ingezet voor Mi Oso Es Mi Kas.
weinig compassie heeft met deze
Verder is in het kader van het Maxi-
voorziening en daarom er geen geld
maproject gewerkt aan het toelei-
voor overheeft. De waarheid is echter
den naar werk en opleiding. Hierbij
dat het stadsdeel al jaren structureel
zijn ook extra coaches ingezet. De
financiering regelt en dat wij nooit
belangrijkste uitdaging voor mij is
hebben aangekondigd op deze voor-
het bieden van ondersteuning zodat
ziening te bezuinigen. Integendeel,
deze kwetsbare groep kan deelnemen
wij hebben de laatste jaren juist
aan de samenleving. En dit is dan
extra geld ingezet om de begelei-
ook de voornaamste reden dat het
ding naar opleiding, werk én wonen
Europees traject Women@Work zich
op gang te brengen. Mi Oso Es Mi
in de komende jaren zal richten op
Kas blijkt een grote aantrekkings-
jonge moeders en vaders.
kracht te hebben op meisjes van
Wij zijn wel toe aan het ontwikkelen
andere stadsdelen en de rest van
van een nieuw concept met goede
Nederland. Dit is de reden dat wij
uitgangspunten om Mi Oso Es Mi Kas
samen met de Gemeente Amster-
beter te positioneren binnen de zorg-
dam graag wilden opteren voor een
keten. Daar zal in de komende tijd
stedelijke voorziening. Amsterdam
hard aan gewerkt worden. Het aantal
heeft gekozen voor het verstrekken
tienermoeders in Amsterdam Zuidoost
van een eenmalige incidentele
is stabiel - maar in vergelijking met
subsidie. Dit biedt voor de lange
de rest van Nederland onevenredig
termijn weinig soelaas. Opvallend
hoog. Dus zal er binnen de nieuwe
bij dit soort dossiers is, dat als er
aanpak zeker meer aandacht voor
sprake is van een conflict over
preventie zijn.
12
SWEET_A5.indd 12
3/23/10 6:02:46 PM
Nellestein
nen: de Ateliers Kruitberg. Drie jaar
Woensdag hebben wij als dagelijks
geleden ben ik met het traject
bestuur een bezoek gebracht aan de
gestart omdat ik vind dat wij kun-
bewoners van Nellestein. Dit was het
stenaars, startende ondernemers,
laatste bezoek van de zeven wijk-
diverse maatschappelijke en cultu-
contactbijeenkomsten die dit bestuur
rele instellingen moeten behouden
georganiseerd heeft. Na een gezellig
voor het stadsdeel. Zij leveren een
diner met een aantal actieve bewo-
bijdrage aan de kunst, cultuur en
ners begon het debat tussen bestuur
de verbetering van de sociaal eco-
en bewoners van Nellestein. De
nomische positie van bewoners.
belangstelling was buitengewoon
Samen met de EU, woningcorpo-
groot en in een bomvolle Oase
raties en de Gemeente Amsterdam
gingen wij met elkaar in debat over
zijn wij er in geslaagd om de sociale
onder andere het parkeren, de veilig-
infrastructuur te versterken. Ons
heid, het groen maar ook het zomer-
stadsdeel is een bijzonder gebied
restaurant aan de plas kwam aan de
waarin er naast wonen en werken
orde. Ik vond het erg prettig dat er
ook ruimte moet zijn voor recreatie.
naast de kritiek ook veel instemming
In de komende tijd gaan wij verschil-
was voor het zomerinitiatief. We had-
lende nieuwe voorzieningen openen:
den een zeer geanimeerde discussie
het multifunctionele gebouw ‘de
waarbij bewoners kritisch waren naar
Kandelaar’, het Cultuurgebouw,
het bestuur maar ook naar elkaar. Wij
kantoorruimte in Grubbehoeve en
hebben afspraken gemaakt en toe-
Gerenstein, ondernemersruimte
zeggingen gedaan en die gaan we
Hakfort.
nakomen.
Ik ben blij dat het gelukt is om een waardevolle bijdrage te leveren
Vanmiddag vieren we een fantastisch
aan de sociale infrastructuur. Wij
feestje. Ik ga het eerste project van
bouwen aan een nieuw stadsdeel.
het traject Betaalbare Ruimten ope-
13
SWEET_A5.indd 13
3/23/10 6:02:46 PM
tijd voor verandering Al in de jaren negentig werd het helder dat fundamentele veranderingen in Amsterdam Zuidoost noodzakelijk waren. Vijfentwintig procent van de woningen stond leeg. In die tijd werd besloten een groot deel van de hoogbouw te vervangen door laagbouw, waardoor een gevarieerder woningaanbod zou ontstaan dat inspeelde op de vraag van met name hoger opgeleiden in de hogere inkomensgroepen.
in plaats van een strikte scheiding tussen wonen, werken en recreatie, werd het zaak deze drie elementen met elkaar te verbinden De sloophamer en de cementmolen alleen zijn echter onvoldoende om een sociale vernieuwing in gang te zetten en met succes door te voeren. Een nieuwe samenleving vraagt in de eerste plaats op een visie over hoe die samenleving eruit moet gaan zien. ‘Toen ik in 2002 stadsdeelvoorzitter werd, borduurde ik voort op de lijn die mijn voorgangers hadden ingezet. We realiseerden ons dat we afscheid moesten nemen van het oorspronkelijke concept van waaruit de Bijlmer is gesticht. In plaats van een strikte scheiding tussen wonen, werken en recreatie, werd het zaak deze drie elementen met elkaar te verbinden. Zuidoost is met 80.000 inwoners eigenlijk een stad. Het had alleen de uitstraling van een wijk en dat moesten we veranderen.’
Amsterdam Zuidoost heeft een ideale uitgangspositie om een sterke positie in te nemen in de regio. Het ligt op een knooppunt in de Randstad, dichtbij Schiphol en is onderdeel van de hoofdstad. Er is een goede aansluiting op het weggennet met verbindingen naar het oosten en het zuiden van het land. Daarnaast is er volop ruimte
14
SWEET_A5.indd 14
3/23/10 6:02:46 PM
voor verdere woningbouw en de vestiging van bedrijven. Amsterdam Zuidoost heeft daarnaast een jonge bevolking. Bijna de helft van de inwoners is jonger dan 35. Genoeg ingrediënten om een mooie stad te worden waar het prettig toeven is. ‘Bij mijn aantreden als voorzitter van het stadsdeel was Zuidoost een wijk, geen stad. Daarvoor ontbrak het aan drie cruciale factoren die mensen een volwaardige leefomgeving bieden: ontplooiing, zelfredzaamheid en hechting. Voor een stadsdeel met de ligging en omvang van Amsterdam Zuidoost is het gemis aan deze factoren funest voor het functioneren van de bewoners. Onze bestuurlijke focus in de achterliggende jaren heeft dan ook gelegen op het versterken van deze drie factoren.
ontplooiing
betekent dat mensen zich kunnen ontwikkelen en hun leven
kunnen inrichten zoals ze dat zelf willen. Scholing en ontwikkeling, culturele ontplooiing, recreatie en betaald werk dragen bij aan de ontplooiingsmogelijkheden van mensen.
zelfredzaamheid
betekent dat mensen zelf kunnen voorzien in hun levens-
behoeften. Niet afhankelijk zijn van familie, vrienden of zelfs een uitkering. De kwaliteit van wonen en werken bepalen de reikwijdte van de zelfredzaamheid.
hechting
tenslotte is de verbondenheid die mensen ervaren met hun leef-
omgeving. Hechting ontstaat als mensen perspectief in hun leefomgeving ervaren. Hoe beter de leefomstandigheden, hoe meer perspectief mensen zien. Dus als je leefomstandigheden als onderwijs, werk, veiligheid, infrastructuur, huisvesting en openbare ruimte verbetert, geef je mensen meer perspectief. Daaruit volgt dat mensen zich meer verbonden voelen met hun omgeving.’
15
SWEET_A5.indd 15
3/23/10 6:02:46 PM
Zes hoofdthema’s Om de drie sleutelfactoren ‘ontplooiing’, ‘zelfredzaamheid’ en ‘hechting’ te versterken, werden zes hoofdthema’s benoemd: veiligheid, huisvesting, infrastructuur, Het realiseren van vooruitgang op deze gebieden, vergde investeringen in tijd en middelen. Acht jaar was eigenlijk nog aan de korte kant. Toch zijn er aantoonbaar successen geboekt. Dat zegt iets over de passie en overtuiging waarmee alle betrokkenen de schouders eronder hebben gezet.
16
SWEET_A5.indd 16
3/23/10 6:02:47 PM
drugsproblematiek In Amsterdam Zuidoost was de overlast van drugsverslaafden een van de grootste problemen. Er waren grote groepen verslaafden die op straat leefden en gebruikten, met als gevolg veel drugsgerelateerde criminaliteit. Mensen voelden zich daardoor onveilig. Woningzoekenden meden het stadsdeel, investeerders en bedrijven wilden zich er niet vestigen. Investeringen bleven daarom uit. Voor veel mensen was de drugsoverlast zelfs een aanleiding om te willen vertrekken uit Zuidoost. ‘Economische versterking, jeugdbeleid, openbare ruimte, we konden er pas een succes van maken als de drugsoverlast was beteugeld. Met het aantreden van een nieuw stadsdeelbestuur hebben we in 2002 afgesproken om allereerst deze drempel te slechten. Beteugeling van de drugsoverlast vergroot de slaagkans van andere initiatieven voor verbetering van het leefmilieu in Zuidoost. Het wegnemen van de overlast door drugsverslaafden was ook nodig om bedrijven en andere partijen te overtuigen om te investeren in Amsterdam Zuidoost.’
Om de drugsoverlast aan te pakken, werd een tweesporenbeleid ontwikkeld. Ten eerste hard optreden tegen overlastgevend gedrag. Daarnaast een humane aanpak waarbij verslaafden zorg kregen.
ze kwam naar me toe en zei ‘mevrouw, ik ben zo blij, want vanaf nu kan ik mijn kleindochter zien’. De harde aanpak op straat moest ervoor zorgen dat verslaafden niet meer rondhingen en dat de criminaliteit omlaag ging. Maar een lik op stuk beleid moest er ook voor zorgen dat er minder verslaafden van buiten het stadsdeel naar Zuidoost kwamen.
17
SWEET_A5.indd 17
3/23/10 6:02:47 PM
De humane aanpak moest ervoor zorgen dat de groep verslaafden bekend en controleerbaar was. De overlast moest afnemen. De aanpak bestond uit opvang op vijf terreinen: 1 zorg 2 onderdak 3 beschermd gebruik 4 inkomen 5 dagbesteding Er moesten dus voorzieningen komen; opvang, begeleiding. Ook moesten de verslaafden in kaart gebracht en geregistreerd worden. Daardoor was het mogelijk om de groep uit Amsterdam Zuidoost te scheiden van de groep van buiten het stadsdeel. ‘Tijdens een bijeenkomst over drugsverslaving kwam er een mevrouw naar me toe. Ze was boos en verdrietig. ‘Ik heb het gevoel dat er voor verslaafden beter gezorgd wordt dan voor ons gewone mensen’, zei ze huilend. ‘Ik ben geen verslaafde, maar ik heb óók jullie aandacht nodig. Ik heb geen contact met mijn buren, ik leef in een isolement’ Ik heb naderhand nog meerdere keren contact met haar gehad. Ze is nu aan de slag gegaan in haar wijk. Een actieve bewoner geworden. Gelukkig is ze nu een stuk tevredener over haar situatie.’
Er werden afspraken gemaakt met de burgemeester van Amsterdam als hoofd van de politie. De politie was nodig om het nieuwe beleid uit te voeren, met name ten aanzien van verslaafden die van buiten het stadsdeel kwamen. Want, als de harde lijn van het drugsbeleid niet gehandhaafd zou worden, zou de humane aanpak slechts een aanzuigende werking hebben op drugsverslaafden uit de hele regio, en wellicht verder.
18
SWEET_A5.indd 18
3/23/10 6:02:47 PM
Als gevolg van het gevoerde beleid verdwenen junks grotendeels uit het straatbeeld van Zuidoost. De drugsgerelateerde criminaliteit daalde sterk, met 50% en de aanzuigende werking van verslaafden uit de regio nam af. ‘Een heel ontroerend moment maakte ik mee op bezoek bij een huisvestingsproject voor verslaafden in Echtenstein. Een van de verslaafden had een kleindochter die ze nooit zag. De moeder wilde het kindje niet confronteren met het straatleven van de verslaafde oma. Maar nu kreeg ze dus een huis. Ze kwam naar me toe en zei ‘mevrouw, ik ben zo blij, want vanaf nu kan ik mijn kleindochter zien’.’
de politie was nodig om het nieuwe beleid uit te voeren, met name ten aanzien van verslaafden die van buiten het stadsdeel kwamen
19
SWEET_A5.indd 19
3/23/10 6:02:47 PM
Weblog Elvira Sweet, maart 2007
Soms vraag ik me af, of het wel ge-
ting werken wij samen met
zond is om ’s avonds laat televisie
belangrijke partners in het stads-
te kijken. De Nova-uitzending van
deel, zoals woningstichting Rochdale,
woensdag over de vakantiereis van
de ING en Amsterdam ArenA om
Rotterdamse jongeren naar Marokko
het stadsdeel positief op de kaart
schoot mij volledig in het verkeerde
te zetten. Ons devies is, dat het
keelgat. Dat is niet goed voor de
geheel méér moet zijn dan de som
nachtrust. Wat is het tegenwoordig
der delen. Op veel onderdelen gaat
toch makkelijk om in Nederland
het in Zuidoost de laatste jaren zeer
onderbuikgevoelens los te maken.
goed. De veiligheidsstatistieken
Of het nu gaat om de dubbele pas-
tonen een positief beeld, bewoners
poorten, Marokkaanse jongeren,
zijn tevreden met hun woonom-
noem maar op. De ophef over deze
geving, voor een aantal van onze
Marokkaanse reis laat mij niet afwij-
winkelcentra kennen we wachtlijsten
ken van mijn standpunt om voor
met winkeliers en de verkoop van
groepen jongeren uit het stadsdeel
woningen loopt uitstekend. Ook
extra activiteiten in de zomermaan-
lopen de bezoekersaantallen aan
den uit te voeren. Over de selectie
de Arena boulevard op en zullen
van de doelgroep, over de bestem-
nog meer oplopen, zodra het fraaie
mingen en over de benodigde
station Bijlmer ArenA gereed is. Ik
budgetten zullen we met de stads-
was erg blij met het commitment
deelraad van gedachte wisselen,
van de deelnemers (waaronder
maar het principe blijft overeind!
bedrijven uit het bedrijvengebied Amstel 3, cultuuraanbieders maar
Gelukkig zijn er elke week wel weer
ook de wethouder Economische
een aantal bemoedigende zaken. Zo
zaken van Amsterdam) voor
nam ik donderdag deel aan de kick-
het ontwikkelen van een eigentijdse
off bijeenkomst van de stichting
citymarketing strategie voor
Citymarketing Zuidoost. In die stich-
Amsterdam Zuidoost.
20
SWEET_A5.indd 20
3/23/10 6:02:47 PM
Deze week komt er ook een einde
toen ik werd aangesproken door
aan de debattenreeks in het kader
een jongeman. “Mevrouw Sweet,
van Wij Amsterdammers.
waarom zie ik op AT5 alleen maar
Verschillende organisaties hebben
onderwerpen over Zuidoost met de
op hun wijze een gedachtewisseling
politie in de hoofdrol? Ik ben heel
tussen bewoners op gang gebracht,
blij met mijn nieuwe huis aan de
waarbij wij als enige voorwaarde
Tewaristraat. Ik woon daar prettig.
stelden, dat de bezoekers gerekru-
Iedereen met ogen in zijn hoofd kan
teerd moesten worden uit verschil-
zien, dat de Bijlmer er op vooruit
lende etnische groepen. Sommige
gaat. Maar daar zie je nooit iets
organisaties kozen voor klassieke
van. Ik word er doodmoe van, zo
debatbijeenkomsten. Andere
vervolgde hij, om telkens uit te moe-
organisaties kozen voor lossere
ten leggen aan familie en collega’s,
vormen. Dramaprodukties, rap-
dat er inderdaad wel eens iets
battles, dinerdebatten. Ik heb
vervelends gebeurt in Zuidoost,
begrepen, dat er over de bezoekers-
maar dat het geen schering en
aantallen niet geklaagd werd. Zater-
inslag is!” Ik kon hem alleen maar
dag 24 maart komen de organisaties
gelijk geven. Het antwoord op zijn
verslag uitbrengen en van gedachten
vraag had ik niet.
wisselen over Wij Amsterdammers 2007.
Dan nog een staartje van vorige week. De shovel-affaire in Venserpolder. Het is nooit leuk om met je mond vol tanden te staan, maar ik moet toegeven, dat ik het antwoord schuldig bleef,
21
SWEET_A5.indd 21
3/23/10 6:02:47 PM
sleutelfactor 1: ontplooiing Om te zorgen dat mensen zich kunnen ontplooien, de eerste van de drie sleutelfactoren, is onderwijs nodig. Er zijn veel kinderen in het stadsdeel en uitzichtloosheid is de verkeerde spiegel. Het belemmert jongeren in hun maatschappelijke ontwikkeling. Het aanbieden van scholing is de manier om de demografische samenstelling van Amsterdam Zuidoost te veranderen. De gemiddelde scholingsgraad stijgt. Werkloosheid daalt, het inkomensniveau stijgt en daarmee ook de zelfredzaamheid.
het biedt jongeren uitzicht op het behalen van kwalificaties, maar ook op betaald werk Een aantal onderwijsinstellingen heeft vestigingen geopend in Amsterdam Zuidoost. Eén daarvan is de Hogeschool voor Economische Studies (HES). Daarnaast heeft het Regionaal Opleidingscentrum (ROC) van Amsterdam in 2003 haar poorten geopend aan de Burgemeester Stramanweg. Het ROC biedt beroepsopleidingen op het gebied van administratie, logistiek, beveiliging, automatisering en commerciële dienstverlening. De komst van het ROC sluit aan bij de behoefte aan scholing en ontwikkeling van de beroepsbevolking in wording. Het biedt jongeren uitzicht op het behalen van kwalificaties, maar ook op betaald werk. Dit vanuit het eigen stadsdeel. Kennisontwikkeling is te behalen in het eigen stadsdeel. Voor schoolverlaters is er het programma Onz-Moet dat zich bezighoudt met sociale activering, het regelen van stageplaatsen, coaching en begeleiding van mbo-studenten. Jongeren die onder moeilijke omstandigheden leven, te maken hebben met schulden, zwangerschap of gebrekkige huisvesting, krijgen van hieruit begeleiding
22
SWEET_A5.indd 22
3/23/10 6:02:48 PM
om onderwijs te volgen en hun weg te vinden naar de arbeidsmarkt. Hiermee worden de gevolgen van schooluitval beperkt. Een ander initiatief dat bijdraagt aan het ontwikkelen van bewoners is het Vrouwen Empowerment Centrum. Het faciliteert en ondersteunt vrouwenorganisaties die vrouwen begeleiden in scholing en arbeid. ‘Op het gebied van onderwijs moet er nog veel gebeuren. Natuurlijk zijn het binnenhalen van het ROC en de HES mooie prestaties die toekomst bieden aan onze kinderen. Maar in het basisonderwijs moet nog veel gebeuren. De citoscores zijn te laag. Dat komt deels doordat voor 30% van de kinderen Nederlands de tweede taal is. Maar ook omdat kinderen van rijke, vaak hoogopgeleide ouders buiten het stadsdeel naar school gaan. De kwaliteit van het onderwijs moet daarom omhoog. Daar wordt hard aan gewerkt.’
23
SWEET_A5.indd 23
3/23/10 6:02:48 PM
Weblog Elvira Sweet, mei 2007
Amsterdam Zuidoost bruist deze
bedrijf gaat exploiteren. Sindsdien
zomer meer dan ooit. Met de
werken wij in een zekere luwte met
lovende recensies over het Kwakoe-
de WRA en begeleid stageproject
festival en het zomerrestaurant aan
Trainee + aan de totstandkoming van
de Gaasperplas wordt het stads-
dit bijzondere project. Vanaf volgend
deel goed op de kaart gezet.
jaar zullen hier honderd deelnemers
In september zullen wij tijdens het
uit heel verschillende doelgroepen
Gospelfesival en het South east
onder intensieve begeleiding van de
carnaval nog meer bezoekers kun-
WRA en Trainee + werkervaring op-
nen begroeten.
doen in de horeca, administratie, groen, schoonmaak en techniek, met
Met het mooie weer kan ik haast
perspectief op een diploma, een ver-
niet wachten tot leerwerkbedrijf
volgopleiding of een baan. Het gaat
Langerlust opengaat. In januari
om jongeren en volwassenen die op
is de verbouwing afgerond en
dit moment eigenlijk nergens terecht
kunnen de eerste volledige leer-
kunnen, omdat er nog onvoldoende
werktrajecten starten. Dan opent
leerwerktrajecten of dagbestedings-
het leerwerkbedrijf zijn deuren
mogelijkheden voor hen bestaan. We
voor het publiek en staat er aan
hebben voor hen op Langerlust nu
de rand van de Gaasperplas een
zo’n 45 verschillende functies gede-
vergader- en zalencentrum en een
finieerd, van afwashulp tot systeem-
pannenkoekenhuis met tuinen,
beheerder, van medewerker in de
speeltuin, boten en fietsen. Nu al
bediening tot klusjesman en van
kunnen we vergaderruimte
paardenverzorger tot botenbouwer,
reserveren, met uitzicht op tuin,
net zo gevarieerd als de deelnemers
molen en de rivier de Gaasp.
zelf. En ook al is het leerwerkbedrijf
Begin maart overhandigde ik de
nog niet open, bij de voorbereidingen
sleutels van boerderij Langerlust aan
worden al zoveel mogelijk toekomstige
de WRA Groep, die het leerwerk-
deelnemers ingezet: bij de sloop, het
24
SWEET_A5.indd 24
3/23/10 6:02:48 PM
aanleggen van de elektriciteit, het
onze partners proberen we zoveel
schilder- en aftimmerwerk, het
mogelijk stageplekken en banen voor
onderhoud van de tuinen, het bouwen
hen te creëren, bij bestaande bedrij-
van houten bootjes, het opzetten van
ven maar zo nodig ook binnen leer-
een website en het verzenden van
werkbedrijven als de Sweet Store
een mailing naar toekomstige klan-
of nu Langerlust, die we speciaal
ten van het vergadercentrum. Ook
hiervoor opzetten. Ik geloof in deze
het meubilair, het servies en zelfs
aanpak, waarmee we voorop lopen
het bier worden straks zoveel moge-
in Amsterdam. Maar wat hier kan,
lijk gemaakt en geleverd door orga-
kan in andere stadsdelen ook!
nisaties die met arbeidsgehandicapten werken. Laatst ging ik eens
Woensdag 26 juli, las ik in NRC-next
kijken in de loods van de WRA, waar
het artikel over de top 50 van de meest
jongeren uit het gedragsproject van
verloederde buurten in het land. Ik
de Kingmaschool het eerste bootje
was aangenaam verrast door het feit
aan het bouwen zijn voor op de
dat Amsterdam Zuidoost niet meer
Gaasperplas. De projectleider van
in de top-50 van slechtste wijken van
Trainee + vertelde me dat ze één van
Nederland voorkomt. Eindelijk wordt
de jongens voor het eerst zag lachen
bevestigd wat ik al langer weet name-
terwijl hij met een grote schuur-
lijk dat de stedenbouwkundige in-
machine in de weer was. Een andere
grepen in combinatie met een inves-
jongen verschijnt al nooit meer op
tering in de mensen zijn vruchten
school, maar komt wel elke week
afwerpt.
zelf naar de loods om mee te helpen
Ik ga met een goed gevoel met vakan-
in het botenbouwproject. Sinds ik
tie! Het zomerrecces is begonnen.
stadsdeelvoorzitter ben, maak ik mij
Dit is bij uitstek de tijd om even
hard voor jongeren zoals zij, die van-
afstand te nemen van de politiek
wege hun beperking ver van de
en goed op te laden voor het nieuwe
arbeidsmarkt afstaan. Samen met
politieke seizoen.
25
SWEET_A5.indd 25
3/23/10 6:02:48 PM
sleutelfactor 2: zelfredzaamheid De werkloosheid in Zuidoost was groot, eind jaren negentig was ruim een kwart van de bevolking op zoek naar werk. In 2002 was er sprake van een werkloosheids percentage van 19 %. In 2009 had 12,5 % geen werk. Het aantal mensen dat afhankelijk was van een uitkering was groot De lokale economie en de werkgelegenheid moesten daarom worden versterkt. Er moest geïnvesteerd worden in werk en dat is gebeurd. Het stadsdeelbestuur heeft de afgelopen twee bestuursperioden een aantal partijen ervan overtuigd om te investeren in Zuidoost. Samen is de afgelopen acht jaar 46 miljoen euro in het stadsdeel gestoken. Allereerst heeft de centrale stad middelen ingezet om het stadsdeel op te stoten in de vaart der volkeren. Er is niet alleen een ambtelijk draagvlak voor gecreëerd, maar ook oprecht enthousiasme losgemaakt. De stad heeft miljoenen bijgedragen aan de ontwikkeling van Zuidoost. De stad wees ook Zuidoost aan als tweede uitgaansgebied. De Heineken Music Hall, Pathé Arena en het toekomstige ZiggoDome zorgen voor culturele ontwikkeling, maar ook voor banen. Dat geldt overigens ook voor de nieuwe vestiging van Endemol.
inmiddels telt zuidoost met sweet store, langerlust en kinderboederij gliphoeve drie leerwerkbedrijven In de tweede plaats hebben bedrijven en publieke instellingen geïnvesteerd in Amsterdam Zuidoost. Zo is de ontwikkeling van de Arena Boulevard voor een belangrijk deel uit private middelen gefinancierd. Last but not least is de Europese Unie financieel te hulp geschoten. Er is vanuit het Europa in de periode 2000 - 2008 ruim 14 miljoen euro geïnvesteerd in het verbeteren van de economische infrastructuur in het stadsdeel.
26
SWEET_A5.indd 26
3/23/10 6:02:48 PM
Op stadsdeelniveau is lokaal ondernemerschap gestimuleerd door het bieden van faciliteiten en begeleiding. In de G-buurt is gezorgd voor goedkope bedrijfsruimtes. Veel startende ondernemers hebben daar betaalbare huisvesting kunnen krijgen van waaruit zij hun zakelijke activiteiten konden opzetten. De ruimtes zijn een alternatief voor ondernemers die een markt zien, maar voor wie een volwaardige huisvesting op de Amsterdamse Poort nog niet haalbaar is. Ook is het Ondernemershuis opgericht om startende ondernemers te begeleiden langs de vele klippen die hen als ondernemers te wachten staan. Dit initiatief is gerealiseerd in samenwerking met de dienst Economische Zaken van de gemeente. Om de stap naar het ondernemerschap verder te verkleinen, zijn er starterleningen gekomen. Dat zijn microkredieten vanaf 2.000 euro. De kredieten blijken te werken, want het aantal ondernemers in Zuidoost is toegenomen. De kleinschalige bedrijvigheid is groter dan ooit in het bestaan van Amsterdam Zuidoost, en breder gespreid over het stadsdeel, dichter bij de bewoners. Daarnaast worden afspraken gemaakt met bedrijven die meedingen naar opdrachten die het stadsdeel vergeven. Van organisaties die in Zuidoost hun bedrijvigheid ontplooien in opdracht van Amsterdam Zuidoost wordt verlangd dat zij bijdragen aan een ontwikkeling van de bewoners die verder gaat dan alleen het vervullen van de opdracht. Het aantrekken van lokale arbeidskrachten of het betrekken van plaatselijke bedrijven voor het uitvoeren van de opdracht telt mee bij het gunnen van de opdracht. Een bijzondere doelgroep zijn de jongeren met een arbeidshandicap. Het Europees jaar van mensen met een handicap in 2003 was aanleiding voor meer aandacht voor arbeidsintegratie van deze groep jongeren. Inmiddels telt Zuidoost met Sweet Store, Langerlust en kinderboederij Gliphoeve drie leerwerkbedrijven. Hier worden deze jongeren onder intensieve begeleiding voorbereid op een diploma en een betaalde baan in de horeca of detailhandel.
27
SWEET_A5.indd 27
3/23/10 6:02:48 PM
sleutelfactor 3: hechting ‘Een poosje geleden stond ik bij de Albert Heijn. Er was nogal wat gebeurd in de deelraad en er was veel negatieve publiciteit. Bij de kassa werd ik aangesproken door een meneer. ‘Je bent voor mij toch een kanjer hoor’, zei hij. ‘Je doet het goed en ik ga hier nooit meer weg.’ De volgende dag had hij bij de balie van het stadsdeelkantoor een roosje voor me achter gelaten met een kaartje eraan. ‘Ik hou van Zuidoost’, stond erop.’
Mensen moeten zich verbonden voelen met hun omgeving. Verbonden voelen heeft met veel factoren te maken. Onderwijs, werk, veiligheid, huisvesting. Maar ook met cultuur, ruimtelijke ordening en structuur. De laatste acht jaar heeft de culturele ontwikkeling van Amsterdam Zuidoost een enorme groei doorgemaakt. Het stadsdeel heeft hieraan bijgedragen. Onder andere door lokaal artistiek talent een podium te geven. Zo ondersteunt het stadsdeel een aantal organisaties dat een podium biedt aan artiesten en kunstenaars. Daarnaast worden er naast het Kwakoe festival ook andere evenementen georganiseerd. Zoals het Gospel festival en Dance with the Kings.
mensen kunnen nu een ‘wooncarrière’ maken Een succes is de opening van het Bijlmer Parktheater dat een groot aantal culturele initiatieven in Amsterdam Zuidoost bundelt. Van het bekende Circus Elleboog tot het Krater Theater. Hier krijgen jongeren in Zuidoost de gelegenheid hun artistieke talent te ontplooien en te demonstreren. Er zijn circus- en theatervoorstellingen, cabaret, concerten en festivals.
28
SWEET_A5.indd 28
3/23/10 6:02:49 PM
‘Een mevrouw ging bij een voorstelling van haar kleinzoon kijken in het Bijlmer Parktheater. Ze had haar gewone kleren aan, want ze wist niet dat het zo’n mooi theater was geworden. Na de voorstelling kwam ze me bedanken. ‘Oh, wat heeft u het mooi gemaakt’, zei ze geëmotioneerd.’
Behalve lokaal talent, trekt het Bijlmer Parktheater buitenlands talent aan. Culturele verrijking van het stadsdeel draagt bij aan een verbetering van ons leefklimaat. Dit vergroot de verbondenheid van de bewoners met het stadsdeel. De ruimtelijke ordening is voor iedereen zichtbaar op de schop gegaan. In de jaren negentig werd al besloten dat het woningaanbod te eenzijdig was. Veel hoogbouw werd gesloopt en er kwam laagbouw voor in de plaats. Sociale huurwoningen werden afgewisseld met koopwoningen. Mensen kunnen daarom nu een ‘wooncarrière’ maken. Het Bijlmer station werd aangepakt met als resultaat een prachtig station als toegangspoort voor het stadsdeel. Er kwam een sportcentrum en er kwamen ateliers voor kunstenaars. Verschillende kerkgemeenschappen vonden onderdak in De Kandelaar. Waar vernieuwing van de ruimtelijke omgeving ook sterk heeft doorgevoerd, is het gebied Amstel lll, de Arena Boulevard. Met de komst van grootwinkelbedrijven en de Heineken Music Hall heeft Amsterdam Zuidoost een trekpleister voor toeristen van ver uit de omgeving. Hiermee accentueert het stadsdeel haar grootstedelijke gezicht. Samen met de Amsterdam Arena heeft het stadsdeel zelfs internationale allure. ‘We hebben veel leuke dingen naar Zuidoost gehaald. Zelf vond ik het Zomerrestaurant heel bijzonder. Toprestaurants als De Bokkedoorns, Avant-Garde van Groeninge, Ron Blaauw en Le Ciel Bleu werkten daaraan mee. De topkoks kwamen allemaal een avondje lekker zomers koken. En wij trokken mensen naar Zuidoost om te laten zien dat het er mooi is en helemaal niet zo ver weg als men wel dacht.’
29
SWEET_A5.indd 29
3/23/10 6:02:49 PM
Weblog Elvira Sweet, 23 oktober 2009
Na de overweldigende media aan-
maakt op werk. Overigens kom ik in
dacht voor de situatie in ons stads-
mijn beroepspraktijk genoeg jonge-
deel, is het tijd om op een rijtje te
ren tegen die op de hogeschool of
zetten wat er komende tijd moet
universiteit zitten en zich behoorlijk
gebeuren in Zuidoost.
ergeren aan de eenzijdige beeldvorming. Afgezien van het feit dat
De recente schietincidenten waarbij
zich vreselijke geweldsincidenten
drie slachtoffers te betreuren zijn,
hebben voorgedaan, vind ik ook dat
zijn verschrikkelijk. Los hiervan wil ik
media voorzichtig zouden moeten zijn
een aantal veiligheidsfeiten noemen.
met het enkel publiceren van nieuws
We staan op de vierde plaats als het
dat de tendens ‘het gaat slecht in
gaat om geweldsdelicten waarbij
de Bijlmer’ bevestigt. Op die maat-
jongeren betrokken zijn; het aantal
schappelijke verantwoordelijkheid van
woninginbraken daalt en bewoners
de media zou ik een appél willen doen.
zijn steeds meer tevreden over hun leefomgeving.
De afgelopen periode hebben bewo-
Verder geloof ik niet in een recht-
ners en instellingen ons gevraagd wat
streekse relatie tussen criminaliteit
er aan de hand is en wat wij doen om
aan de rapperscultuur. Om die reden
geweldsincidenten tegen te gaan.
heb ik ook steeds geweigerd om op
Komende week ontvangen alle
te treden in programma’s die de
bewoners en instellingen van ons
veiligheidsproblematiek wilden
stadsdeel een brief waarin wij uit-
reduceren tot een probleem van
leggen wat wij, politie en justitie
een specifieke subcultuur.
doen. Ook roepen we bewoners op hun steentje bij te dragen.
Wel maak ik me grote zorgen over de armoede en het aantal jongeren
Hoewel het in Zuidoost steeds beter
dat de school verlaat zonder kwali-
gaat, zijn we er nog lang niet. De
ficaties en daardoor weinig kans
Bijlmervernieuwing gaat gestaag
30
SWEET_A5.indd 30
3/23/10 6:02:49 PM
door. Maar we weten dat het relatief
trajecten. Zo is het belangrijk om
hoog aantal sociale huurwoningen
naast het strafrecht voor criminelen
in delen van de wijk leidt tot steeds
meer aandacht te geven aan poten-
weer nieuwe instroom van groepen
tiële daders. Maar ook richten we
die onze aandacht nodig hebben.
ons op kinderen en jeugd tot 18 jaar
Het is een uitdaging om met deze
en hun ouders. Wat kunnen we voor
groep aan de slag te gaan. Het is
hen doen en hoe kunnen we het
daarbij goed om je te realiseren dit
aanbod verbeteren?
een kwestie is van een lange adem. Ik ben erg blij met de steun die wetWe blijven aandacht geven aan de
houders Lodewijk Asscher en Freek
leefbaarheid in kwetsbare gebieden.
Ossel van de gemeente Amsterdam
Samen met portefeuillehouder
ons hebben aangeboden; zij kunnen
Jaensch en de eigenaren/beheerders
immers sturen op het gebied van het
van Holendrecht zijn er op korte
voortgezet onderwijs, jeugdzorg en
termijn afspraken gemaakt om het
DWI.
winkelcentrum een beter aanzien te
De manier waarop de ambtenaren
geven.
van de gemeente en het stadsdeel een nieuwe coalitie smeden, vind ik
In de afgelopen weken heb ik veel
bijzonder inspirerend.
overleg gevoerd over de mogelijkheden om ons sociaal beleid op
Het is de bedoeling om binnen twee
bepaalde punten te versnellen.
weken de voorstellen aan de stads-
Naast repressieve maatregelen die
deelraad en de gemeenteraad te
samen met de driehoek (gemeente,
presenteren.
politie en justitie) en de subdriehoek (stadsdeel, politie en justitie) in gang worden gezet, richten wij ons op het intensiveren van preventieve
31
SWEET_A5.indd 31
3/23/10 6:02:49 PM
zuidoost in 2010 Vanuit de kramp van een stadsdeel dat vooral wordt gezien als een verzamelplaats van kanslozen uit de hele wereld, is Zuidoost in acht jaar tijd getransformeerd naar een stadsdeel dat perspectief biedt aan haar inwoners. Amsterdam Zuidoost kan anno 2010 terecht worden vereenzelvigd met tal van positieve waarden op het gebied van stadsontwikkeling. Zo is er meer veiligheid, een toestroom van hoger opgeleiden, stedenbouwkundige vernieuwing, werkgelegenheid en hechting. Deze effecten zijn niet alleen wenselijk, ze zijn noodzakelijk in één van de grootste stadsdelen van Amsterdam. Tot enkele jaren geleden was er sprake van leegloop; meer mensen verlieten het stadsdeel dan er binnenkwamen. Sinds 2007 is deze trend gekeerd. De leegloop is gestopt. In 2007 groeide het inwonersaantal met ruim 700, in 2008 kwamen er nog eens 450 bij. Ook de veiligheidssituatie is verbeterd. Het aantal aangiften bij de politie is tussen 2002 en 2009 met 9000 gedaald. In geen enkel ander Amsterdams stadsdeel is de daling zo groot geweest. Met een aangiftepercentage van 9,3 is Amsterdam Zuidoost bijna drie keer zo veilig als het Centrum, dat een aangiftepercentage heeft van ruim 28 procent. Uit de jongste Veiligheidsscan blijkt bovendien dat bijna alle inwoners van Zuidoost zich veilig voelen.
de leegloop is gestopt
32
SWEET_A5.indd 32
3/23/10 6:02:49 PM
zuidoost en de toekomst ‘We hebben veel gedaan, veel bereikt. Ik ben daar best trots op. We hebben het voor elkaar gekregen dat mensen gingen samenwerken. Dat was niet altijd gemakkelijk. Veel mensen, veel meningen. Maar er was altijd de bereidheid om tot oplossingen te komen. Daarvoor ben ik mijn deskundige collega’s erkentelijk. Met samenwerking is het ons gelukt om een verbond te smeden tussen veel verschillende partijen. Zodoende kon Amsterdam Zuidoost zich ontworstelen aan het lot van een achterstandswijk.
Zoals al eerder gezegd: we zijn er nog niet. Zeker in deze tijd van economische crisis maak ik me zorgen over de mensen aan de onderkant van de samenleving. Die hadden het al niet breed voordat de crisis toesloeg, konden net het hoofd boven water houden. Zij zijn door de crisis het hardst getroffen. De tweeverdieners die een stapje terug moeten, kunnen nog een stapje terug. Mensen die al aan de onderkant zitten, hebben niets meer in te leveren. We moeten er als stadsdeel, maar natuurlijk ook als maatschappij in z’n geheel, alles aan doen om ervoor te zorgen dat deze mensen niet ten onder gaan. We moeten ze perspectief bieden op een betere toekomst.
Ook voor de jeugd moet er nog veel gebeuren. Scholen moeten beter gaan scoren, we moeten ervoor zorgen dat kinderen uit verschillende sociale en economische milieus samen naar school gaan. We zijn bezig met talentontwikkeling bij naschoolse activiteiten te ontwikkelen. Het aantal alleenstaande jonge moeders moet omlaag. Als bestuurder kun je natuurlijk moeilijk alle moeders aan de man helpen, maar bewustwording helpt. Vrouwen moeten baas in eigen buik worden.
33
SWEET_A5.indd 33
3/23/10 6:02:49 PM
Het ‘grote slopen’ is voorbij. Maar in de toekomst moet er nog veel gefinetuned worden. Kleinere zaken moeten aangepakt, op buurtniveau. Zodat iedereen zich hier prettig voelt. Kan wonen, werken en ontspannen.
Amsterdam Zuidoost moet blijvend investeren in haar bewoners, hun leefomgeving, woningbouw, cultuur, lokale economie en sociale cohesie. Dit vraagt om overtuiging en inzet. Laten wij ervoor zorgen dat Amsterdam Zuidoost in de toekomst de parel van de randstad zal zijn.’
we moeten er als stadsdeel, maar natuurlijk ook als maatschappij in z’n geheel, alles aan doen om ervoor te zorgen dat deze mensen niet ten onder gaan
34
SWEET_A5.indd 34
3/23/10 6:02:50 PM
35
SWEET_A5.indd 35
3/23/10 6:02:50 PM
36
SWEET_A5.indd 36
3/23/10 6:02:50 PM
