BC_Ubuntu_22.10.12•DW.pdf
22-10-2012
17:05:27
Overheden, bedrijven en organisaties ervaren in toenemende mate hoe krachtig open source oplossingen zijn, en dat tegen lagere kosten dan bij traditionele softwareoplossingen. Is dat ook mogelijk op de desktop? Jazeker, met Ubuntu. De Basiscursus Ubuntu helpt computergebruikers, zowel thuis als zakelijk, de overstap te maken naar het belangrijkste open source besturingssysteem van dit moment: Ubuntu versie 12.04. De software is toegespitst op gebruikers die een goede balans zoeken tussen gebruiksvriendelijkheid, stabiliteit en vernieuwing. Met dit boek wordt u snel een ervaren gebruiker van open source programma’s die u dagelijks nodig heeft. De auteurs helpen u bij het installeren van Ubuntu naast uw bestaande Windows-installatie. Daarna leert u hoe u Firefox (webbrowser), Thunderbird (e-mail, agenda), LibreOffice (officesuite) en Skype het best kunt gebruiken. Via een groot aantal praktische oefeningen raakt u vertrouwd met het beheren van uw muziekcollectie, uw foto's en video's en uw digitale boekenkast.
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
Over de auteurs Gijs van der Poel en Jan Stedehouder schreven samen eerder het succesvolle Probleemloos overstappen op Linux. Naast de Basiscursus Ubuntu was Jan als auteur ook verantwoordelijk voor de boeken Snel aan de slag met Ubuntu en Bring your own device.
K
De doelgroep Computergebruikers die dagelijks met Windows 7 of Windows 8 werken en de overstap naar Ubuntu willen of moeten maken. Gemiddelde gebruikers die gemakkelijk, goed en snel wil leren hoe ze het beste uit de nieuwste versie van besturingssysteem Ubuntu en de verschillende open source programma’s kunnen halen.
978 90 1258 496 8 991
9 7 8 9 0 12 5 8 4 9 6 8
BA SISCURSUS UBUNTU voor versie 12.04 en verder
De basis voor uw succes!
ACADEMIC
SERVICE
Ubuntu voor versie 12.04 en verder
J A N ST E D E H O U D E R G I J S VAN D E R P O E L
Basiscursussen verschenen bij Academic Service: Basiscursus Access 2007 Basiscursus Access 2003 Basiscursus Access 2002 Basiscursus ASP.NET Basiscursus AutoCAD 2010 en LT 2010 Basiscursus AutoCAD 2009 en LT 2009 Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008 Basiscursus AutoCAD 2007 en LT 2007 Basiscursus AutoCAD 2005 en LT 2005 Basiscursus AutoCAD 2004 Basiscursus AutoCAD LT 2004 Basiscursus C++ 3e herziene druk Basiscursus Cascading Style Sheets Basiscursus Contribute Basiscursus Dreamweaver CS4 Basiscursus Dreamweaver CS3 Basiscursus Dreamweaver 8 Basiscursus Dreamweaver MX 2004 Basiscursus Dreamweaver MX Basiscursus Excel 2007 Basiscursus Excel 2003 Basiscursus Excel 2002 Basiscursus Flash CS4 Basiscursus Flash CS3 Basiscursus Flash 8 Basiscursus Flash MX 2004 Basiscursus Flash MX Basiscursus Flash ActionScript Basiscursus FrontPage 2003 Basiscursus FrontPage 2002 Basiscursus HTML 4.01 Basiscursus Illustrator CS4 Basiscursus Illustrator CS3 Basiscursus Illustrator CS2 Basiscursus Illustrator 10/CS Basiscursus InDesign CS4 Basiscursus InDesign CS3 Basiscursus InDesign CS2 Basiscursus InDesign CS Basiscursus Internet, 3e herziene druk Basiscursus Internet Explorer 6 Basiscursus Java, 2e herziene druk Basiscursus JavaScript 1.5 Basiscursus Joomla! 1.5 Basiscursus Mac OSX 10.5 Leopard Basiscursus Mac OSX 10.3 Panther Basiscursus Mac OSX 10.2 Jaguar Basiscursus Outlook 2007 Basiscursus Outlook 2003 Basiscursus Outlook 2002
Basiscursus Paint Shop Pro X Basiscursus Paint Shop Pro 9 Basiscursus Photoshop Elements 3.0 Basiscursus Photoshop CS4 Basiscursus Photoshop CS3 Basiscursus Photoshop CS2 Basiscursus Photoshop CS Basiscursus Photoshop 7 Basiscursus PHP 5.4 Basiscursus PHP 6 Basiscursus PHP 5 Basiscursus PHP 4.2 Basiscursus Pinnacle Liquid Edition Basiscursus Pinnacle Studio 10 Basiscursus Pinnacle Studio 9 Basiscursus PowerPoint 2007 Basiscursus PowerPoint 2003 Basiscursus PowerPoint 2002 Basiscursus Premiere Elements Basiscursus Premiere Pro Basiscursus Premiere 6.5 Basiscursus Project 2003 Basiscursus QuarkXPress 5 Basiscursus SQL, 2e herziene druk Basiscursus SUSE Linux 10 Basiscursus Ubuntu 12.04 en verder Basiscursus Ubuntu vanaf versie 10.04 Basiscursus Ubuntu Basiscursus Visio 2002 Basiscursus Visual Basic 2005 EE Basiscursus Visual Basic.NET Basiscursus Visual Basic 6.0 Basiscursus Windows 7 Basiscursus Windows Vista Basiscursus Windows XP Basiscursus Word 2007 Basiscursus Word 2003 Basiscursus Word 2002 Basiscursus XHTML 1.0 Basiscursus XML herziene editie
Voor meer informatie en bestellingen: Sdu Klantenservice Postbus 20014 2500 EA Den Haag Tel.: 070-3789880 Website: http://www.academicservice.nl
Gijs van der Poel en Jan Stedehouder
Basiscursus Ubuntu 12.04 en verder
Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij: Sdu Klantenservice Postbus 20014 2500 EA Den Haag tel.: (070) 378 98 80 www.sdu.nl/service © 2012 Sdu Uitgevers bv, Den Haag Academic Service is een imprint van Sdu Uitgevers bv Redactie en zetwerk: Redactiebureau Ron Heijer, Markelo Ontwerp omslag: Sjef Nix, Amsterdam ISBN: 978 90 12 58496 8 NUR: 980
Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Sdu Uitgevers bv. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher’s prior consent. While every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, Sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequences.
Inhoud
Hoofdstuk 1
Inleiding
1
Waarom beginnen met Ubuntu?
3 3 3 4 4 4 5
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Hoofdstuk 2
Veilig aan de slag met Ubuntu
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Hoofdstuk 3
Hoofdstuk 4
In dit hoofdstuk Waarom zou ik met Ubuntu beginnen? Wat is eigenlijk Linux? Is dat iets anders dan Ubuntu? 1.3.1 Open source software 1.3.2 Wat is een Linux-distributie en wat is Ubuntu? Hoe moeilijk is het om met Ubuntu te beginnen? Wat moet ik weten en kunnen om met Ubuntu te beginnen? In dit hoofdstuk Hoe zorg ik dat mijn persoonlijke bestanden veilig zijn? Hoe krijg ik een overzicht van alle licenties? Hoe zorg ik dat mijn favorieten en wachtwoorden veilig zijn? Hoe stel ik mijn e-mail veilig? Hoe stel ik mijn Windows-installatie veilig?
5 7 7 7 8 12 24 32
Hoe installeer ik Ubuntu
37 37 37 44 47 55
Aan de slag met de nieuwe grafische werkomgeving
63 63 63
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 4.1 4.2
In dit hoofdstuk Hoe kom ik aan Ubuntu? Hoe kan ik Ubuntu veilig uitproberen? Hoe kan ik Ubuntu naast Windows installeren? Afrondende stappen bij de installatie van Ubuntu
In dit hoofdstuk Waarom ziet Unity er zo anders uit? 4.2.1 Hoe werk ik met de Launcher, de menubalk met programma’s? 4.2.2 Wat betekenen de pictogrammen in het paneel linksboven? 4.2.3 Wat is de Dash en hoe kan ik daarmee werken? 4.2.4 Hoe houd ik het overzicht op openstaande programma’s?
64 66 67 71 v
vi
Basiscursus Ubuntu
4.3 4.4
4.5
Hoofdstuk 5
Hoe sluit ik mijn randapparaten aan?
5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7
5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13
Hoofdstuk 6
In dit hoofdstuk Waarom werkt mijn ... niet met Ubuntu? Waarom is er een probleem met niet-vrije stuurprogramma’s? Hoe kan ik mijn monitor instellen? Hoe voeg ik een printer toe? 5.5.1 Wordt mijn printer ondersteund door Ubuntu? 5.5.2 Hoe voeg ik een netwerkprinter toe? Hoe kan ik externe apparaten aansluiten? 5.6.1 Hoe kan ik vooraf bepalen hoe een apparaat moet worden geopend? Hoe goed worden mijn smartphone en pda ondersteund? Ubuntu en laptops Hoe kom ik bij mijn netwerkapparaten? Ubuntu en e-readers Kan ik mijn iPad met Ubuntu synchroniseren? Waar moet ik zijn als ik er niet uit kom? Hoe weet ik zeker dat het apparaat dat ik wil kopen werkt onder Ubuntu?
72 73 73 82 86 91 91 91 92 93 95 95 96 103 104 105 106 106 108 113 114 115
Hoe kan ik software installeren en verwijderen?
6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7
Hoofdstuk 7
Hoe kan ik het paneel instellen? De grafische werkomgeving persoonlijk maken 4.4.1 Hoe kan ik het uiterlijk van mijn werkblad veranderen? 4.4.2 Wat kan ik verder nog proberen in het Configuratiescherm? Hoe voeg ik een nieuwe gebruiker toe?
117 In dit hoofstuk 117 Hoe werkt het Ubuntu softwarecentrum? 117 Moet ik betalen voor programma’s? 120 Wat zijn softwarebronnen 122 6.4.1 Het beheer van de softwarebronnen 123 Hoe vind ik nieuwe software die voor mij interessant is? 127 Kan ik ook software downloaden van internet? 128 Kan ik Windows-software onder Ubuntu installeren? 128
Werken met mappen en bestanden
7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6
In dit hoofdstuk Hoe werkt de bestandsbeheerder Nautilus? Hoe werkt Ubuntu One? Hoe installeer ik Dropbox Hoe maak ik back-ups? Hoe brand ik cd’s en dvd’s?
131 131 131 141 148 153 159
vii
Inhoud
Hoofdstuk 8
Hoofdstuk 9
Hoofdstuk 10
Hoofdstuk 11
Hoofdstuk 12
Hoofdstuk 13
Hoofdstuk 14
Hoe kan ik surfen op internet?
165 165 165 166 170 172
Hoe kan ik communiceren via internet?
175 175 175 179 183
Hoe ontvang en verstuur ik e-mail?
189 189 189 190 195 198 204 207 209
Hoe kan ik mijn muziek beheren en beluisteren
213 213 213
Hoe kan ik video’s beheren, bewerken en bekijken
225 225 225 230
Hoe kan ik foto’s beheren, bewerken en bekijken
243 243 243
Hoe kan ik met documenten werken?
257 257
8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 9.1 9.2 9.3 9.4
10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7 10.8
In dit hoofdstuk Hoe pas ik Mozilla Firefox aan? Hoe voeg ik nieuwe functies toe aan Firefox? Hoe pas ik zoekmachines aan in Firefox? Hoe gebruik ik nieuwe features in Firefox? In dit hoofdstuk Hoe kan ik chatten met Empathy? Hoe kan ik bellen met Skype? Hoe test ik beeld en geluid bij Skype?
In dit hoofdstuk Wat moet ik weten van mailprotocollen Hoe te starten Starten met Thunderbird Hoe voeg ik add-ons toe? Hoe werkt de kalenderfunctie Lightning Hoe maak ik een adresboek aan? Hoe stel ik een Hotmail- of Live-account in? Hoe stel ik een Gmail-account in?
11.1 In dit hoofdstuk 11.2 Hoe gebruik ik Rhythmbox?
12.1 In dit hoofdstuk 12.2 Hoe gebruik ik de mediaspeler Totem? 12.3 Hoe werk ik met OpenShot Video Editor 13.1 In dit hoofdstuk 13.2 Hoe gebruik ik Shotwell-fotobeheer?
14.1 In dit hoofdstuk 14.2 Is het wel verstandig om met LibreOffice te werken? 14.3 Kan ik Microsoft Office-bestanden openen met LibreOffice? 14.4 Waar bestaat LibreOffice uit? 14.5 Hoe maak ik nieuwe documenten? 14.5.1 Waar zit alles in LibreOffice? 14.5.2 Wat kan ik met stijlen en opmaak doen? 14.6 Wat kan ik nog meer met LibreOffice doen?
257 258 259 267 269 272 274
viii
Basiscursus Ubuntu
Hoofdstuk 15
Waar kan ik meer leren over Ubuntu?
15.1 In dit hoofdstuk 15.2 Hoe omschrijf ik mijn probleem? 15.3 Waar moet ik beginnen met het zoeken naar oplossingen? 15.4 Het wereldwijde archief 15.5 Ubuntu Full Circle Magazine 15.6 Meer leren over Ubuntu en Linux?
Register
277 277 277 279 293 294 294 297
Oefeningen
Oefening 2.1 Oefening 2.2 Oefening 2.3 Oefening 2.4 Oefening 2.5 Oefening 2.6 Oefening 2.7 Oefening 2.8
Hoe maak ik een back-up? Hoe vind ik licenties met LicenseCrawler? Hoe stel ik mijn favorieten en wachtwoorden veilig met Firefox Sync? Hoe stel ik mijn wachtwoorden veilig met Keepass? Hoe exporteer ik mijn mail uit Outlook? Hoe sla ik de e-mailmappen van Thunderbird veilig op? Hoe maak ik een herstel-cd/dvd? Hoe maak ik een volledige kopie van mijn harde schijf met Redo Backup?
8 9 12 18 24 29 32
Oefening 3.1 Oefening 3.2 Oefening 3.3 Oefening 3.4 Oefening 3.5 Oefening 3.6 Oefening 3.7 Oefening 3.8 Oefening 3.9
Hoe kan ik de Ubuntu-cd zelf downloaden? Hoe kan ik een Ubuntu-cd branden? Hoe kan ik de Ubuntu-cd overzetten naar een usb-stick of flash-kaart? Aanschaf via de Canonical shop Ubuntu opstarten vanaf de live-cd Ubuntu installeren Hoe krijg ik alle updates binnen? Hoe geef ik Ubuntu volledige multimedia-ondersteuning? Hoe zorg ik dat het Nederlands goed staat?
37 39 41 43 44 47 57 59 62
Oefening 4.1 Oefening 4.2 Oefening 4.3 Oefening 4.4 Oefening 4.5 Oefening 4.6 Oefening 4.7 Oefening 4.8 Oefening 4.9
Voeg uw accounts voor e-mail en andere onlineactiviteiten toe aan Ubuntu. Hoe pas ik het bureaublad verder aan? Hoe kan ik de visuele effecten aanpassen? Hoe kan ik mijn systeem sneller laten opstarten? Hoe kan ik andere standaardtoepassingen kiezen? Hoe kan ik mij automatisch aanmelden, zonder wachtwoord? Hoe zie ik hoe zwaar mijn systeem wordt belast? Een nieuwe gebruiker toevoegen Hoe verbeter ik de instellingen voor mijn privacy?
73 75 80 82 83 84 85 86 88
Oefening 5.1 Oefening 5.2 Oefening 5.3 Oefening 5.4 Oefening 5.5
Uw monitor en grafische kaart op de juiste manier instellen Een netwerkprinter instellen Hoe voeg ik een HP-netwerkprinter toe? Hoe koppel ik mijn netwerkschijf aan mijn Ubuntu computer? Hoe beheer ik mijn e-boeken op de Kindle?
93 96 100 106 108
Oefening 6.1
Hoe schaf ik software aan?
120
32
ix
x
Basiscursus Ubuntu
Oefening 7.1 Oefening 7.2 Oefening 7.3 Oefening 7.4
132 134 135
Oefening 7.5 Oefening 7.6 Oefening 7.7 Oefening 7.8 Oefening 7.9 Oefening 7.10 Oefening 7.11 Oefening 7.12 Oefening 7.13 Oefening 7.14
Hoe pas ik de presentatie van de mappen en bestanden aan? Hoe maak ik onzichtbare mappen en bestanden zichtbaar? Hoeveel ruimte heb ik nog op mijn harde schijf? Hoe krijg ik de boomstructuur waarmee ik mappen eenvoudig kan openklappen? Hoe krijg ik meerdere panelen in Nautilus? Hoe werkt het contextmenu van Nautilus? Hoe krijg ik toegang tot andere partities? Hoe krijg ik toegang tot mijn netwerklocaties? Hoe maak ik een eigen bladwijzer naar mijn mappen? Hoe meld ik mij aan bij Ubuntu One? Hoe installeer ik Dropbox? Stel een back-up in voor uw bestanden Hoe brand ik een dvd met mijn databestanden? Hoe maak ik een muziek-cd?
Oefening 8.1 Oefening 8.2 Oefening 8.3 Oefening 8.4
Hoe kan ik in Firefox bladwijzers ordenen? Hoe voeg ik add-ons toe aan Firefox? Hoe moet u de zoekmachine binnen Firefox aanpassen? Aanmaken en beheren van app-tabbladen
166 167 170 172
Oefening 9.1 Oefening 9.2 Oefening 9.3 Oefening 9.4
Hoe stel ik Empathy in? Hoe kan ik een Skype-account aanmaken? Hoe test u of uw geluidinstelling goed is? Hoe test u of uw video goed is ingesteld?
175 180 183 186
Oefening 10.1 Oefening 10.2 Oefening 10.3 Oefening 10.4 Oefening 10.5 Oefening 10.6 Oefening 10.7 Oefening 10.8
Hoe maak ik een POP-account aan onder Thunderbird? Toevoegen van add-ons Hoe installeer en gebruik ik Lightning? Hoe maak ik een afspraak in Lightning? Hoe voeg ik een nieuwe agenda toe? Hoe maak ik een adresboek aan? Hoe stel ik een Hotmail-account in? Hoe stelt u een Gmail-account in?
190 195 199 200 203 205 208 209
Oefening 11.1 Oefening 11.2 Oefening 11.3 Oefening 11.4 Oefening 11.5 Oefening 11.6
Hoe kunnen we cd’s importeren? Hoe voeg ik een podcast toe? Hoe selecteer ik radiostations? Hoe koppel ik Last.fm of Libre.fm aan Rhythmbox? Hoe werkt de Ubuntu One Muziekwinkel? Gebruikmaken van een extern device
214 216 217 217 219 223
Oefening 12.1 Oefening 12.2 Oefening 12.3 Oefening 12.4 Oefening 12.5 Oefening 12.6 Oefening 12.7 Oefening 12.8
Hoe speel ik filmpjes af in Totem? Hoe bekijk ik YouTube-filmpjes in Totem? Hoe bekijkt u de eigenschappen van een getoond fragment? Hoe voeg ik een titel toe aan mijn video? Hoe maak ik van foto’s en een audiobestand een YouTube-filmpje? Hoe voeg ik een bestand toe aan YouTube? Hoe kan ik een spoor aan OpenShot toevoegen? Hoe knip ik videobestanden op met behulp van OpenShot?
226 228 228 231 234 238 238 239
135 136 137 138 139 141 143 148 153 159 162
xi
Oefeningen
Oefening 13.1 Oefening 13.2 Oefening 13.3 Oefening 13.4 Oefening 13.5 Oefening 13.6 Oefening 13.7
Instellen voorkeuren van Shotwell-fotobeheer Hoe Importeer ik vanuit een map? Hoe versleep ik foto’s naar Shotwell? Hoe importeer ik foto’s van een fototoestel? Hoe voeg ik een label toe aan een foto? Hoe voeg ik een foto toe aan een sociaal netwerk? Hoe bewerk ik foto’s?
243 247 248 249 252 253 254
Oefening 14.1 Oefening 14.2
262
Oefening 14.3 Oefening 14.4 Oefening 14.5
Hoe pas ik de werkbalken aan mijn persoonlijke voorkeur aan? Hoe sla ik documenten standaard op in Microsoft Officebestandsformaten? Hoe ga ik dan om met macro’s? Hoe sla ik documenten op als PDF-bestand? Hoe kan ik stijlen aanpassen?
Oefening 15.1 Oefening 15.2 Oefening 15.3 Oefening 15.4 Oefening 15.5 Oefening 15.6 Oefening 15.7 Oefening 15.8
Waar zit de hulpfunctie van Ubuntu? Hoe vind ik informatie via zoekmachines? Hoe kan de Ubuntu-gemeenschap mij helpen? Hoe registreer ik mij bij Ubuntu Nederland? Hoe kan ik op het forum oplossingen voor mijn probleem vinden? Hoe kan ik via chat oplossingen voor mijn probleem vinden? Hoe kan ik persoonlijke ondersteuning krijgen? Hoe kan Ubuntu NL Mwanzo mij helpen?
279 280 282 285 288 288 291 292
264 265 266 273
Inleiding
De Basiscursus Ubuntu 12.04 is een praktische handleiding waarmee u stap voor stap leert om Ubuntu te installeren naast uw huidige versie van Windows en uw randapparatuur daarop aan te sluiten. Een van de belangrijke voordelen van Ubuntu is dat u niet slechts een kaal besturingssysteem krijgt, eventueel aangevuld met een aantal tijdelijke versies van te betalen software. U heeft direct de beschikking over een kant-en-klaar systeem met programma’s voor het maken, bewerken en opslaan van tekstbestanden, rekenbladen, presentaties, afbeeldingen, video’s en muziekbestanden. U kunt online, u kunt chatten, u kunt u e-mail verwerken. Zonder extra kosten. Wat kunt u in dit boek vinden? • In hoofdstuk 1 leert u meer over de achtergrond van Linux en Ubuntu, wat u zult helpen om de gesprekken online beter te plaatsen; • Hoofdstuk 2 bespreekt een aantal belangrijke stappen die u moet door lopen voordat u Ubuntu gaat installeren; • Het daadwerkelijk installeren van Ubuntu bespreken we in hoofdstuk 3; • De grafische werkomgeving van Ubuntu is anders dan u gewend bent. In hoofdstuk 4 laten we u zien waar alles te vinden is; • Hoofdstuk 5 staat stil bij de (on)mogelijkheden voor het aansluiten van uw randapparatuur, waaronder printers, digitale camera’s, smartphones, tablets en e-readers; • Met de aangeboden software kunt u direct aan de slag, maar Ubuntu heeft meer te bieden. Hoe installeert u nieuwe programma’s? Deze vraag beantwoorden wij in hoofdstuk 6; • Hoofdstuk 7 staat stil bij het werken met mappen en bestanden, waaronder de integratie met zogenaamde clouddiensten en uw persoonlijke NAS; • In toenemende mate brengen we tijd online door. De door Ubuntu gebruikte webbrowser Firefox wordt besproken in hoofdstuk 8; • In hoofdstuk 9 en 10 staat communicatie centraal, achtereenvolgens met de bespreking van het chatprogramma Empathy,het telefonieprogramma Skype (hoofdstuk 9) en het emailprogramma Thunderbird (hoofdstuk 10); • De multimedia features van Ubuntu staan centraal in de hoofdstukken 11, 12 en 13. Hoofdstuk 11 bespreekt de mediaspeler Rhythmbox. De mediaspeler Totem en de videobewerker OpenShot staan centraal in hoofdstuk 12. In hoofdstuk 13 leert u werken met het fotoprogramma Shotwellfotobeheer; 1
2
Basiscursus Ubuntu
• Het werken met documenten bespreken wij in hoofdstuk 14 aan de hand van de open source officesuite LibreOffice; • Hoofdstuk 15, het slothoofdstuk, helpt u de weg vinden in het aanbod van online hulpmiddelen. Wij hebben de hoofdstukken geschreven met de gedachte dat u achter uw computer zit en met het boek in de hand stap voor stap met Ubuntu aan de slag gaat. U vindt talloze oefeningen en stappenplannen met een groot aantal afbeeldingen. We hanteren de volgende conventies: • een naam van een locatie, programma of venster waar u mee bezig bent staat in vet-grijs aangegeven; • indien u ergens op moet klikken of invullen, wordt dat met vet benadrukt; • soms moet u gegevens invoeren in een terminalvenster. Deze gegevens staan dan in monospace. Wij wensen u veel plezier met het werken met Ubuntu. Gijs van der Poel Jan Stedehouder
1 Waarom beginnen met Ubuntu? De wijze waarop wij met computers werken is de afgelopen jaren fors veranderd. De opkomst van krachtige smartphones en tablets zorgt ervoor dat
1
we eraan wennen met alternatieve besturingssystemen en programma’s te
werken. Het is niet langer vanzelfsprekend om met het Windows-besturingssysteem met bijbehorende programma’s te werken. De nieuwe grafische werkomgeving van Windows 8 wijkt sterk af van wat we tot dusverre
gewend waren. En dan maakt het niet meer uit of we opnieuw leren werken met de bekende programma’s of dat we de overstap wagen naar een nieuw besturingssysteem als Ubuntu.
1.1
In dit hoofdstuk – Waarom met zou ik met Ubuntu beginnen? – Wat is Linux? Is dat iets anders dan Ubuntu? – Is het moeilijk om met Ubuntu te beginnen?
1.2
Waarom zou ik met Ubuntu beginnen? Ubuntu is een van de meest populaire versies van het Linux-besturingssysteem die zich het meest en het best richt op ‘normale’ computergebruikers. De populariteit is ontstaan door een consistente ontwikkeling in de richting van een goede en makkelijk toegankelijke grafische werkomgeving en een enthousiaste wereldwijde gemeenschap van gebruikers en vrijwilligers die bereid is om nieuwe gebruikers op weg te helpen. U hebt Ubuntu binnen vijftien minuten geïnstalleerd en bent dan klaar om uw werk te doen. Geen moeilijke activering, geen gezoek naar licentiesleutels. Na vijftien minuten hebt u een complete werkomgeving met een uitgekiende collectie (gratis) software met een volwaardige functionaliteit. Toegegeven, anders dan u gewend bent, maar zeker niet slechter. Wij durven te beweren dat het werken met Ubuntu op punten zelfs beter is dan wat u gewend bent. Zo krijgt u vrijwel dagelijks een melding dat een of meer onderdelen van uw systeem opgewaardeerd kunnen worden. U hebt direct toegang tot een collectie programma’s met een omvang van 30 000 pakketten. Het is niet langer nodig het internet af te struinen naar programmaatje X of Y, Ubuntu levert het direct via een eenvoudige methode bij u af. 3
4
Basiscursus Ubuntu
Maar waarom zou ú met Ubuntu beginnen? Wat maakte dat u dit boek uit de winkel of bibliotheek hebt meegenomen?
1.3
Wat is eigenlijk Linux? Is dat iets anders dan Ubuntu? Linux is een volwaardig besturingssysteem voor computers, waarvan de ontwikkeling is begonnen in 1991. De Finse student Linus Torvalds gaf toen de kern vrij van wat het Linux-besturingssysteem zou worden met letterlijk tienduizenden programma’s, stuurprogramma’s, hulpmiddelen et cetera. Die vrijgave is op zichzelf genomen niet direct bijzonder. Er worden voortdurend nieuwe besturingssystemen ontwikkeld. Torvalds stelde Linux beschikbaar onder de zogenoemde GNU (General Public License), een licentie die andere ontwikkelaars en gebruikers de vrijheid gaf (en geeft) om de software te gebruiken, aan te passen, te verbeteren en zonder beperkingen verder te verspreiden. Deze vrijheid vereist dat gebruikers (althans, degenen die verstand hebben van programmeren) vrije toegang hebben tot de oorspronkelijke code waarin het programma is geschreven, de zogenoemde broncode. De Engelse term voor bron is source en programma’s waarvan de broncode beschikbaar is voor anderen om te bestuderen en aan te passen heten dan ook open source software.
1.3.1
Open source software Open source software wordt vaak op één lijn gesteld met gratis software. Niet zo vreemd, want de vrije beschikking over de broncode zorgt voor een behoorlijke druk op de prijzen. Maar er is ook commerciële open source software, waarbij bedrijven en organisaties met de software een pakket ondersteunende diensten aanschaffen. Het sleutelwoord bij open source software is dan ook niet gratis, maar vrijheid. Open source software geeft gebruikers vrijheden om de software naar eigen goeddunken in te zetten en aan te passen. Deze vrijheden hebben gebruikers van gesloten software niet, zelfs niet bij programma’s die gratis via internet worden verspreid (de zogenoemde freeware en shareware).
1.3.2
Wat is een Linux-distributie en wat is Ubuntu? De ontwikkeling van Linux en de talloze programma’s, stuurprogramma’s et cetera vindt niet plaats vanuit een centrale locatie. Het hart van het besturingssysteem, de kernel, wordt onder toezicht van Linus Torvalds ontwikkeld en voor alle andere programma’s zijn afzonderlijke projecten ingericht. De projecten bestaan soms uit één of enkele enthousiaste ontwikkelaars, maar worden in andere gevallen omgeven door grote virtuele gemeenschappen van gebruikers en ontwikkelaars met uiteenlopende kwaliteiten.
1 • Waarom beginnen met Ubuntu?
Ontwikkelaars van Linux-distributies brengen al deze elementen samen. Een Linux-distributie is niets meer (en zeker niets minder) dan een zorgvuldig samengestelde collectie van onderdelen die tezamen een geïntegreerd besturingssysteem met werkbare programma’s vormen. Het geheel wordt verpakt en voorzien van een toegankelijke methode om het te installeren. Er zijn vele honderden, zo niet duizenden Linux-distributies, uiteenlopend van zeer toegankelijk en gemakkelijk in gebruik tot specialistische distributies die behoorlijk wat kennis en inzicht vergen. De distributies die zich richten op eindgebruikers verschillen op een aantal punten van elkaar, zoals de keuze voor de grafische werkomgeving en de programma’s die worden gebruikt voor het beheer van gebruikers, software en het instellen van de hardware. Ubuntu Linux, kortweg Ubuntu, is wellicht de populairste Linux-distributie van de afgelopen jaren. Sinds de eerste vrijgave in oktober 2004 is het aantal gebruikers gestaag opgelopen. Het besturingssysteem heeft de reputatie van een gebruikersvriendelijke distributie die erin is geslaagd de overstap van Windows naar Linux voor beginnende gebruikers te vereenvoudigen. Maar dat wist u waarschijnlijk al, want waarom zou u anders dit boek in handen hebben?
1.4
Hoe moeilijk is het om met Ubuntu te beginnen? Hoe moeilijk is het om met Ubuntu Linux aan de slag te gaan? Het is toch heel anders dan Windows XP of Windows 7? Dat klopt, en we zullen ook niet ontkennen dat u tijd moet steken in het leren werken met Ubuntu. Net zoals u tijd zult moeten besteden aan de overstap van Windows XP of Windows 7 naar Windows 8. ‘Anders’ betekent niet ‘slechter’ of ‘beter’. Het is te vergelijken met mobiele telefoons. In essentie hebben moderne mobiele telefoons, de smartphones, dezelfde functionaliteiten. Als u al enkele jaren een Nokia-telefoon hebt gehad, kunt u blindelings de weg vinden en schiet u door het menu via de bekende pictogrammen. Maar als u een nieuwe telefoon aanschaft, bijvoorbeeld een iPhone, dan merkt u dat het wennen is. De opbouw van het scherm en het menu is anders. Bij mobiele telefoons zullen we dit accepteren en we zullen de moeite nemen om snel met het nieuwe menu te leren omgaan. Bij het leren werken met Ubuntu is het niet anders.
1.5
Wat moet ik weten en kunnen om met Ubuntu te beginnen? Wij gaan er in dit boek van uit dat u ervaring hebt met het werken met computers, zowel voor de dagelijkse activiteiten waaronder het surfen op het internet, het maken van documenten en het verzenden van e-mailberichten, als wellicht voor meer krachtige toepassingen als het bewerken van foto’s en video’s. U wilt zo snel en zo makkelijk mogelijk met Ubuntu aan de slag. Omdat u Ubuntu wel
5
6
Basiscursus Ubuntu
eens wilt proberen, of omdat uw werkgever heeft aangekondigd dat Ubuntu binnenkort op uw computer komt te staan, of omdat u erover nadenkt Ubuntu in uw organisatie in te voeren en eerst wilt zien of het wel zo handig, praktisch en waardevol is als wordt beweerd. Wij hebben dit alles bij het schrijven van het boek in gedachten gehouden. Het belangrijkste dat u nodig hebt voor het leren omgaan met Ubuntu is de bereidheid om nieuwe dingen te willen leren en toe te passen.
2 Veilig aan de slag met Ubuntu Het installeren van Ubuntu naast Windows is normaliter geen probleem. Maar stel dat er toch een probleem optreedt, en uw harde schijf of partitie
2
met persoonlijke bestanden onbedoeld wordt overschreven. Wij willen graag voorkomen dat u dan onvervangbare documenten, afbeeldingen en filmpjes definitief kwijt bent.
In dit hoofdstuk bespreken we een aantal voorbereidende stappen die u kunt nemen om ervoor te zorgen dat uw persoonlijke bestanden veilig zijn, dat
deze straks makkelijker te gebruiken zijn onder Ubuntu en dat u – zo nodig –
inrelatief korte tijd uw Windows-installatie bij een calamiteit kunt herstellen.
2.1
In dit hoofdstuk
– Hoe zorg ik dat mijn persoonlijke bestanden veilig zijn? – Hoe krijg ik een overzicht van alle licenties van de software die op mijn systeem is geïnstalleerd? – Hoe stel ik alle favorieten uit de webbrowsers en wachtwoorden van websites veilig? – Hoe maak ik de e-mail vanuit Outlook klaar voor gebruik onder Ubuntu? – Hoe maak ik een image van de huidige Windows-installatie?
2.2
Hoe zorg ik dat mijn persoonlijke bestanden veilig zijn? Hoe vaak maakt u een reservekopie van uw persoonlijke bestanden? En waar is die kopie opgeslagen? We meten hardeschijfruimte tegenwoordig in terabytes en dan is de neiging groot om alles op de harde schijf te laten staan. Het maken van een reservekopie schiet er dan soms bij in. De kosten van opslag zijn niet altijd het probleem. Voor een paar tientjes beschikt u over een externe harde schijf met 500 tot 750 GB ruimte. Een alternatief zijn de zogenaamde clouddiensten, aanbieders van online-opslagcapaciteit. Zij bieden nu programma’s aan waarmee bestanden van uw harde schijf direct en probleemloos online worden veiliggesteld. Dit kan een mogelijkheid zijn voor bestanden waarvan u zich het verlies absoluut niet kunt veroorloven. Het installeren van Ubuntu is een goed moment om een actuele reservekopie te maken. Bij de installatie wordt de indeling van uw harde schijf veranderd. De 7
8
Basiscursus Ubuntu
eerste stap in de voorbereiding van de installatie van Ubuntu is het veiligstellen van uw persoonlijke bestanden. Voor het geval dat...
Oefening 2.1 Hoe maak ik een back-up? U kunt het maken van een reservekopie van de persoonlijke bestanden zo eenvoudig en zo complex maken als u maar wilt. De essentie is simpel. 1 Maak een overzicht van alle locaties op uw harde schijf waar u persoonlijke bestanden hebt opgeslagen. Waar hebt u de documenten, muziekbestanden, foto’s en videofilmpjes opgeslagen? Over het algemeen zal Windows deze bestanden in de map Mijn Documenten voor de verschillende gebruikers hebben opgeslagen. Dat kan een map zijn op de C:-schijf, maar de leverancier van uw computer kan er evengoed voor hebben gekozen deze map standaard op een andere schijf of partitie te plaatsen. En weet u zeker dat u een aantal bestanden toch niet ergens anders hebt opgeslagen, omdat het toen handiger leek? 2 Kopieer deze bestanden naar een aparte harde schijf, externe harde schijf (of usb-stick) of brand ze definitief op een of meer dvd’s. Bestanden naar een extern medium kopiëren heeft de voorkeur boven het kopiëren naar een andere plek op dezelfde harde schijf. Wat niet op dezelfde computer staat, kan bij problemen met die computer ook niet verloren gaan. Indien u daar de voorkeur aan geeft, kunt u een programma gebruiken dat de bestanden voor u veiligstelt. De programma’s beschikken ook over de optie periodiek bestanden op te slaan naar een door u gekozen locatie. Toekomstige back-ups zijn dan (bijna) automatisch gegarandeerd. Wat we kunnen aanraden: • Cobian Backup: http://www.educ.umu.se/~cobian/cobianbackup.htm • Snap Backup: http://www.snapbackup.org/ • SyncBack: http://www.2brightsparks.com/syncback/ Elk programma vereist dat u handmatig instelt welke mappen en bestanden moeten worden opgeslagen en naar welke locatie.
2.3
Hoe krijg ik een overzicht van alle licenties? Hoeveel programma’s hebt u in de loop der tijd geïnstalleerd onder Windows? Voor hoeveel daarvan was het invoeren van een licentiesleutel vereist? Weet u waar die liggen? In veel gevallen hebt u het oorspronkelijke installatiemedium (cd of dvd) netjes opgeborgen en daar staat de licentiesleutel op. Maar in toenemende mate wordt een programma online aangeboden en wordt de sleutel per e-mail opgestuurd. Voor een programma dat u recentelijk hebt geïnstal-
2 • Veilig aan de slag met Ubuntu
leerd, is het mailtje snel genoeg terug te vinden. Maar voor een programma dat u wat langer geleden hebt aangeschaft is dat nog maar de vraag. Is er geen snelle manier om snel de licentiesleutels van uw systeem te achterhalen? Dat leert u in de volgende oefening. Waarom is dit van belang? Stel dat het niet goed gaat met de installatie van Ubuntu en u moet straks Windows en alle bijbehorende software opnieuw installeren. In zo’n geval is het prettig dat u de licentiesleutels bij de hand hebt.
Oefening 2.2 Hoe vind ik licenties met LicenseCrawler? Het programma LicenseCrawler is een handig hulpmiddel om de licentiesleutels van de onder Windows geïnstalleerde software te achterhalen. 1 Ga naar de website van LicenseCrawler (http://www.klinzmann.name/ licensecrawler.htm) en haal het pakket LicenseCrawler.zip (het bestand kan voorzien zijn van een versienummer) binnen. U wordt omgeleid naar een downloadsite waar u verschillende stappen moet doorlopen. Sla het bestand op. 2 Pak LicenseCrawler.zip uit en ga naar de map die u daarvoor hebt gebruikt.
Figuur 2.1: Het programma LicenseCrawler hoeft niet geïnstalleerd te worden voor gebruik.
3 Dubbelklik op het programma LicenseCrawler. Het programma hoeft niet te worden geïnstalleerd, maar gaat direct van start. 4 Kies de taal waarmee u wilt werken (figuur 2.2). Het programma biedt ondersteuning voor het Nederlands.
9
10
Basiscursus Ubuntu
Figuur 2.2: LicenseCrawler is ook in het Nederlands beschikbaar.
5 U bent nu in het startscherm van LicenseCrawler (figuur 2.3). Standaard staan de juiste opties ingevuld voor het opzoeken van op uw systeem aanwezige licentiesleutels. Achter het veld Computer staat de optie Localhost ingevuld. Indien u meerdere Windows-computers in uw netwerk hebt, dan vindt u onder het pulldownmenu een overzicht van de computers. De optie HKEY_LOCAL_MACHINE verwijst naar het register van Windows. Onder het pulldownmenu vindt u de andere onderdelen van het register. Klik op Zoeken om het verzamelen van de licentiesleutels te starten.
Figuur 2.3: De gratis versie van LicenseCrawler is alleen voor niet-commercieel gebruik.
6 Terwijl het programma actief is, krijgt u een nieuw venster gepresenteerd met daarin reclame voor andere programma’s van de ontwikkelaar (figuur 2.4). Dat venster is vrij prominent aanwezig. Het is de prijs voor het gratis gebruik van LicenseCrawler.
2 • Veilig aan de slag met Ubuntu
Figuur 2.4: Een deel van de prijs voor het gebruik van LicenseCrawler is het bekijken van advertenties.
7 Het programma presenteert nu een overzicht van alle licentiesleutels die het heeft gevonden. Controleer deze lijst en sla hem daarna op.
Figuur 2.5: LicenseCrawler geeft een overzicht van de licenties van de software die op uw systeem is geïnstalleerd.
Indien LicenseCrawler niet alle licentiesleutels heeft gevonden, is het zaak dat u voor de resterende programma’s de licentiesleutels achterhaalt.
11
12
Basiscursus Ubuntu
2.4
Hoe zorg ik dat mijn favorieten en wachtwoorden veilig zijn? We maken in toenemende mate gebruik van diensten die online worden aangeboden. De webbrowser loopt snel vol met favorieten van de sites die we regelmatig, zo niet dagelijks bezoeken. Hoeveel wachtwoorden hebt u in de browser opgeslagen om het bezoek aan die sites te vereenvoudigen? Snelle, makkelijke en veilige toegang tot onze online-omgeving is soms net zo belangrijk als een snelle, makkelijke en veilige toegang tot onze lokale bestanden. Het gemak van Ubuntu wordt straks dan ook afgemeten naar hoe makkelijk we online verder kunnen werken. Om die reden staan we uitgebreid stil bij de mogelijkheden om onze toegang tot de online-omgeving veilig te stellen. We gaan er bij de onderstaande oefeningen van uit dat u voornamelijk met Internet Explorer werkt, maar de oefeningen zijn even relevant als u met Mozilla Firefox of Google Chrome werkt. Wat gaan we doen? Internet Explorer is de standaard webbrowser onder Windows (al hebt u tegenwoordig de mogelijkheid bij het in gebruik nemen van een nieuwe computer een alternatieve browser te kiezen), maar deze browser valt niet zonder meer te installeren onder Ubuntu. We gaan in de volgende oefeningen de favorieten en wachtwoorden uit Internet Explorer ‘trekken’ en overzetten naar hetzij onlinediensten, hetzij naar een lokale opslag, die straks goed samenwerken met de browsers die wel onder Ubuntu werken.
Oefening 2.3 Hoe stel ik mijn favorieten en wachtwoorden veilig met Firefox Sync? Mozilla Firefox is de standaard webbrowser onder Ubuntu en heeft standaard de mogelijkheid om favorieten en wachtwoorden online te synchroniseren.
Is het wel veilig, mijn wachtwoorden online te zetten? Een goede vraag en het antwoord hangt van uw situatie af. Het is op de eerste plaats verstandig om niet hetzelfde wachtwoord (en gebruikersnaam) te gebruiken voor alle websites waarvoor aanmelding vereist is. Het lijkt makkelijk en eenvoudiger om één keer een moeilijk te kraken wachtwoord te bedenken en dit voor verschillende sites te herhalen, maar zodra een van de sites is gekraakt door een kwaadwillende bezoeker, hebt u een probleem voor alle andere sites. Regelmatig wordt het advies gegeven om verschillende wachtwoorden te gebruiken en de sterkte van het wachtwoord aan te passen aan het ‘belang’ van de site. De sterkte van het wachtwoord wordt bepaald door de lengte ervan en de mate waarin gebruik wordt gemaakt van hoofd- en kleine letters, cijfers en leestekens. Websites waar veilige toegang echt van belang is zullen – als het goed is – niet vertrouwen op de combinatie gebruikersnaam/wachtwoord, maar ook andere methoden voor verificatie en authenticatie gebruiken. Bij gebruik van een onlinedienst voor het opslaan en synchroniseren van uw wachtwoorden zal het hoofdwachtwoord (dat de toegang tot de dienst regelt) het sterkst moeten zijn.
2 • Veilig aan de slag met Ubuntu
1 Ga naar de website van Mozilla Firefox en download het Firefox-programma. Start vervolgens de installatie.
Figuur 2.6: Mozilla Firefox is een goede open source webbrowser voor Windows.
2 Bij de eerste start wordt gevraagd of u opties, bladwijzers, geschiedenis, wachtwoorden en andere gegevens wilt importeren uit Microsoft Internet Explorer (figuur 2.7). Accepteer deze optie en klik op Volgende.
Figuur 2.7: Als onderdeel van de installatie worden de gegevens uit Internet Explorer overgenomen.
Uw favorieten en wachtwoorden zijn nu overgezet naar Firefox en u hebt nu verschillende mogelijkheden voor het verder veiligstellen.
13
14
Basiscursus Ubuntu
3 Ga naar Firefox, Bladwijzers, Alle bladwijzers tonen (figuur 2.8). U komt in de bibliotheek met uw favorieten terecht. Klik op Importeren en reservekopie maken. U ziet twee mogelijkheden voor het exporteren van de favorieten, namelijk Reservekopie maken en HTML exporteren.... Het geëxporteerde HTML-bestand is later onder Ubuntu via dezelfde functie eenvoudig te importeren. Om de wachtwoorden veilig te stellen is het noodzakelijk de uitbreiding Password Exporter te installeren.
Figuur 2.8: Mozilla Firefox biedt de mogelijkheid favorieten in een apart bestand op te slaan.
4 Ga naar de website https://addons.mozilla.org/en-us/firefox/addon/password-exporter/ en klik op Add to Firefox. U krijgt de vraag of u deze uitbreiding wilt installeren. Ga akkoord en herstart de webbrowser. Ga vervolgens naar Firefox, Opties, Opties en kies het tabblad Beveiliging. U ziet de knop Wachtwoorden importeren/exporteren. Klik daarop en vervolgens op Wachtwoorden exporteren. U hebt nu twee bestanden opgeslagen, een voor uw favorieten en een voor uw wachtwoorden. Dit is prima indien u eenmalig van Windows naar Ubuntu overstapt. Wij hebben echter een sterk vermoeden dat u de eerste periode zowel onder Windows als onder Ubuntu blijft werken. Voor u het weet, raakt u dan gegevens kwijt. Dat is te voorkomen door gebruik te maken van een onlinedienst die wachtwoorden en favorieten kan synchroniseren tussen verschillende installaties van Firefox. We vervolgen deze oefening met het instellen van Firefox Sync. 5 Ga naar Firefox, Sync instellen... (figuur 2.9)
2 • Veilig aan de slag met Ubuntu
Figuur 2.9: Mozilla Firefox biedt gratis de mogelijkheid favorieten en wachtwoorden te synchroniseren met andere computers waarop ook Firefox draait.
6 Klik op Een nieuwe account aanmaken (figuur 2.10).
Figuur 2.10: Een Firefox Sync-account kan direct worden aangemaakt
7 Het aanmaken van een nieuw Firefox Sync-account is een kwestie van invoeren van uw e-mailadres en wachtwoord. Voer de gegevens in en klik op Volgende. 8 Het programma synchroniseert nu de gegevens met de server van Firefox (figuur 2.12). Om nu een andere computer (uw nieuwe Ubuntu-installatie) toe te voegen aan uw Firefox Sync-account, klikt u op het pictogram Sync op de startpagina in de webbrowser (figuur 2.12).
15
16
Basiscursus Ubuntu
Figuur 2.11: U kunt het Firefox Sync-bestand ook op een eigen server plaatsen.
Figuur 2.12: Om straks uw gegevens te kunnen synchroniseren, gaat u naar het beheermenu van Firefox Sync.
9 Klik op Een apparaat koppelen (figuur 2.13) 10 U kunt op twee manieren verschillende installaties van Firefox aan elkaar koppelen. Indien u bij stap 6 Ik heb een account hebt aangeklikt, krijgt u een scherm te zien met daarin drie codes onder elkaar. Deze codes moet u dan invoeren in de oorspronkelijke installatie van Firefox onder Windows (figuur 2.14).
2 • Veilig aan de slag met Ubuntu
Figuur 2.13: In het beheermenu kunt u aangeven welke gegevens gesynchroniseerd moeten worden.
Figuur 2.14: U kunt hier de codes van de Firefox-installatie onder Ubuntu invoeren, zodra u die beschikbaar hebt.
17
18
Basiscursus Ubuntu
11
Een tweede mogelijkheid is om te klikken op Ik heb het apparaat niet bij me. Firefox Sync genereert dan een unieke sleutel die u kunt gebruiken in de nieuwe Firefox-installatie (figuur 2.15). U ziet dat de oorspronkelijke gebruikersnaam en wachtwoord niet worden gebruikt voor het koppelen van de verschillende Firefox-installaties.
Figuur 2.15: Met deze unieke sleutel kunt u alle Firefox-installaties synchroon houden.
Firefox Sync is nu klaar voor gebruik. Zodra u dit ook hebt ingesteld in Firefox onder Ubuntu, hebt u daar exact dezelfde favorieten en wachtwoorden voor websites tot uw beschikking.
Oefening 2.4 Hoe stel ik mijn wachtwoorden veilig met Keepass? Wij kunnen ons voorstellen dat u geen probleem hebt om uw favorieten ‘in de cloud’ te hangen, maar dat het toevertrouwen van uw wachtwoorden aan een onlinedienst toch een stap te ver is. Is een tussenoplossing mogelijk? Die is er inderdaad, namelijk het opslaan van uw wachtwoorden in Keepass. Keepass maakt een lokale database aan, een wachtwoordenkluis en die kunt u dan op een usb-stick opslaan. De wachtwoordenkluis is beveiligd met uw hoofdwachtwoord. Keepass is ook beschikbaar voor Ubuntu en werkt samen met meerdere webbrowsers, al dan niet via plug-ins. In deze oefening leert u hoe u Keepass installeert en klaarmaakt voor gebruik in samenwerking met Firefox. 1 Ga naar de website van KeePass (http://keepass.info/) en download de Professional Edition (figuur 2.16). Start vervolgens het installatieprogramma.
Register
Symbolen
E Empathy 175 e-readers 108
.bin 128 .deb 128 .doc 258 .ppt 258 .run 128 .xls 258
F
A
favorieten 12 Firefox Sync 12, 14 Free Technology Academy 295 FTP-server 155
adresboek 204 Apache Foundation 258 Apache OpenOffice.or 258
B backports 126 backups 153 bestandsformaten 258 bladwijzer 141 bladwijzers 166 Blender 231
G gebruiker 86 Gmail 209 Google Docs 165, 257 Google Mail 29
H herstel-cd/dvd 32 Hotmail 207 hulpfunctie 279
C Calc 260 Calibre 109 Canonical 37 Cobian Backup 8 commerciële open source 120 CompizConfig 80 configuratiescherm 82
I IMAP 29, 189 Impress 260 Infrarecorder 39 iPad 111, 113 iTunes 219 iXquick 171
D dash 63 Dash 67 Diagnostiek 90 drivers 92 Dropbox 148
K Keepass 18 Kindle 108
297
298
Basiscursus Ubuntu
L Last.fm 217 Launcher 63, 64 Lettertypen 75 Libre.fm 217 LicenseCrawler 9 Linus Torvalds 4 Linux 86 Linux Professional Institute 295 Lotus Symphony 258
M mailprotocollen 189 Main 124 Microsoft Office 257 Microsoft Outlook 24 Microsoft Windows Compatibility Layer 129 monitor 93 Multiverse 124 MyUnity 75
R Redo Backup & Recovery 33 reservekopie 7, 8, 14, 32, 33, 34, 35, 36 Restricted 124 Rhythmbox 213 root-account 86
S security 126 Shotwell-fotobeheer 243 Shutter 65 Skype 179 smartphone 105 SMTP 190 Snap Backup 8 softwarebronnen 118, 122 StarOffice 257 Super-toets 66 SyncBack 8 systeemmonitor 85
T
N
Thema 74 Thunderbird 24, 190 toetsenbordsnelkoppeling 66 Totem mediaspeler 225
NAS 139 Nautilus 131 Nero 159 netbooks 41 netwerkprinter 96
O Office OpenXML 259 onzichtbare mappen 134 OpenDocument bestandsformaat 259 OpenShot 230 oplossingen 279
P paneel 72 PDF/A-1a 267 POP 189 precise-backports 126 precise-proposed 126 precise-security 126 precise-updates 126 printer 95 privacy 88 proposed 126
U Ubuntu Full Circle 294 Ubuntu NL Mwanzo 292 Ubuntu One 141 Ubuntu One Muziekwinke 219 Ubuntu single sign on 121 Ubuntu Single Sign On-account 144 Ubuntu softwarecentrum 117 Ubuntu Unity Plugin 80 uiterlijk 73, 74, 75 Unity 63 Universe 124 updates 126
V VBA 265 Verkenner 131
299
Register
W wachtwoorden 12 Windows 7 86 Windows 8 3 Windows Shares 155 Writer 260
Y You Tube 226
BC_Ubuntu_22.10.12•DW.pdf
22-10-2012
17:05:27
Overheden, bedrijven en organisaties ervaren in toenemende mate hoe krachtig open source oplossingen zijn, en dat tegen lagere kosten dan bij traditionele softwareoplossingen. Is dat ook mogelijk op de desktop? Jazeker, met Ubuntu. De Basiscursus Ubuntu helpt computergebruikers, zowel thuis als zakelijk, de overstap te maken naar het belangrijkste open source besturingssysteem van dit moment: Ubuntu versie 12.04. De software is toegespitst op gebruikers die een goede balans zoeken tussen gebruiksvriendelijkheid, stabiliteit en vernieuwing. Met dit boek wordt u snel een ervaren gebruiker van open source programma’s die u dagelijks nodig heeft. De auteurs helpen u bij het installeren van Ubuntu naast uw bestaande Windows-installatie. Daarna leert u hoe u Firefox (webbrowser), Thunderbird (e-mail, agenda), LibreOffice (officesuite) en Skype het best kunt gebruiken. Via een groot aantal praktische oefeningen raakt u vertrouwd met het beheren van uw muziekcollectie, uw foto's en video's en uw digitale boekenkast.
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
Over de auteurs Gijs van der Poel en Jan Stedehouder schreven samen eerder het succesvolle Probleemloos overstappen op Linux. Naast de Basiscursus Ubuntu was Jan als auteur ook verantwoordelijk voor de boeken Snel aan de slag met Ubuntu en Bring your own device.
K
De doelgroep Computergebruikers die dagelijks met Windows 7 of Windows 8 werken en de overstap naar Ubuntu willen of moeten maken. Gemiddelde gebruikers die gemakkelijk, goed en snel wil leren hoe ze het beste uit de nieuwste versie van besturingssysteem Ubuntu en de verschillende open source programma’s kunnen halen.
978 90 1258 496 8 991
9 7 8 9 0 12 5 8 4 9 6 8
BA SISCURSUS UBUNTU voor versie 12.04 en verder
De basis voor uw succes!
ACADEMIC
SERVICE
Ubuntu voor versie 12.04 en verder
J A N ST E D E H O U D E R G I J S VAN D E R P O E L
