ABANA RWANDA Kinderen van Rwanda

ABANA RWANDA Kinderen van Rwanda Deze bundel richt zich naar het kleuteronderwijs en kwam tot stand dankzij de medewerking en de ideeën van de werkgroep “zuidactie kleuter”. De uitwerking van de kleuterbundel is gebaseerd op de visie en de richtlijnen uit het Werkplan Godsdienst, pastorale acties, pag. 125. “Door hun participerend geloven en hun actief leven doen kleuters graag mee aan een actie tijdens de advent of de vasten, zeker als ze daartoe door de kleuterleidster gestimuleerd worden. Het is positief dat kleuters leren om samen met de juf en met andere kleuters iets te doen. Je zal je er wel van bewust moeten blijven dat kleuters dit doen omdat ze met jou meedoen en niet als beleving van hun ‘gelovig’ zijn. In dergelijke acties maken mensen soms misbruik van de kwetsbaarheid van kleuters. De informatie die bij een aantal acties hoort gaat hen te boven omdat ze geen aansluiting vindt bij hun leefwereld. Bovendien kunnen kleuters een dergelijke geloofsbeleving nog niet zelfstandig aan: dit is volwassen moreel gedrag. Het is beter te kiezen voor kleine stappen, die kleuters met jouw begeleiding als zinvol kunnen ervaren. Zich inzetten voor anderen is een mooie ervaring die –zeker bij oudere kleuters- aan te bevelen is. Wanneer dit met de hele kleuterschool samen kan gebeuren en ondersteund wordt door een uitgewerkt BC in alle klassen, is de ervaring voor kleuters nog sterker. Hou wél steeds voor ogen dat zowel de informatie als de concrete actie op maat van de kleuters is.” Het ontwikkelingsplan voor de katholieke kleuterschool en het werkplan godsdienst vormen de basis voor deze uitwerking. In het aanbod wordt bij de ontwikkelingsaspecten verwezen naar mogelijke stap(pen) uit de ontwikkelingslijn. Er worden bewust geen concrete doelen geformuleerd. Deze uitwerking is een algemeen aanbod. Bij de uitwerking in de klas kun je de ontwikkelingsaspecten concreet formuleren, toegepast op de kleuters in je klas. Het thema ‘Abana Rwanda’ is uitgewerkt vanuit de 5 zintuigen. De kleuters verkennen het leven van Jacqueline en Ezira (de kernfiguren van deze zuidactie) via de verschillende zintuigen: kijken, voelen, horen, ruiken en smaken. Vanuit de zintuiglijke belevingen (accent bij de JK) groeit de verbondenheid met de kinderen van Rwanda (accent bij de OK). In de andere bundels zoals de algemene mappen kun je achtergrondinformatie en ideeën vinden voor andere activiteiten. Enige aanpassing naar kleuterniveau zal wenselijk zijn.

Abana Rwanda - Zuidactie 2011- Broeders van Liefde – Werkgroep kleuter

1

Op www.zuidactie.be vind je de digitale versie van deze bundel, de bijlagen en muziekopnamen zoals campagnelied, Rwandese muziek, luisterboeken. Collega’s aanwezig op de startdag van de Zuidactie hebben de materialen kunnen bekijken en verkennen. Ze kunnen je, indien gewenst, meer uitleg geven. Uit ervaring weten we dat deze kleuterbundel ook gebruikt wordt door leerkrachten uit het buitengewoon onderwijs en door opvoeders in OC’s. Het aanbod is ruim genoeg zodat het, na overleg tussen de leerkracht en opvoeder, zowel in de klas als in de leefgroep boeiend en uitdagend blijft. We wensen jullie veel kijk-, luister-, voel-, ruiken smaakplezier met de uitwerking van het BC Abana Rwanda. Tot slot, dank je, Annie, Isabelle en Maya voor jullie aanwezigheid op onze overlegmomenten en het verzamelen van de vele ideeën en materialen die aan de basis liggen van deze uitwerking.

In naam van de werkgroep “zuidactie kleuter” Veronique De Kock Congregationeel pedagogisch begeleider Kleuteronderwijs


2

BC ABANA RWANDA (JK) Kinderen van Rwanda Dominante ontwikkelingsaspect Zintuiglijke ontwikkeling 53) actief exploreren met alle zintuigen: Een zintuiglijke ervaring in zijn totaliteit ervaren Manipuleren → herkennen Positieve ingesteldheid: 9) zich verbonden voelen: Ervaren dat er in de klas rond het belangstellingscentrum ABANA RWANDA gewerkt wordt

Dominante component van levensbeschouwelijk en religieuze groei

COMPONENTEN VAN LEVENSBESCHOUWELIJKE EN RELIGIEUZE GROEI

A. Fundamentele bestaanscondities

A.2 Mogelijkheden en Beperkingen

Ervaringen en belevingen van kleuters

Geloofsverhalen, geloofsbeelden, godsbeeld, Jezusbeeld

Klasrituelen, feesten

Kijk, dit zijn Ezira en Jacqueline!

Godsbeeld: Wat ik zie. Waar ik naar kijk. Wat ik voel. Wat ik hoor. Waar ik naar luister. Wat ik ruik en wat ik proef. God, ik geniet daar van!

Campagnelied

Kijkspelen Tastspelen Luisterspelen

Gebed: Wat ik… Afsluitend moment

Jezusbeeld: Jezus kijkt naar… Jezus luistert naar…


3

BC ‘Abana Rwanda’ (OK) Kinderen van Rwanda Dominante ontwikkelingsaspect Sociale ontwikkeling 17) de eigenheid van anderen respecteren → met de hulp van de leid-st-er respectvol praten over het anders zijn van mensen. Denkontwikkeling 65) inzichten verwerven over mens en samenleving (sociale kennis) → ruimere sociale kennis opdoen

Dominante component van levensbeschouwelijk en religieuze groei

COMPONENTEN VAN LEVENSBESCHOUWELIJKE EN RELIGIEUZE GROEI

B. Verbondenheid

B.2 met anderen

Ervaringen en belevingen van kleuters

Geloofsverhalen, geloofsbeelden, godsbeeld, Jezusbeeld

Klasrituelen, feesten

Kijk, dit zijn Ezira en Jacqueline!

Jezus heeft aandacht voor zieken, blinden…

Campagnelied

Verhaal: jij bent heel bijzonder

Afsluitend moment

Een stukje uit het leven van Ezira en Jacqueline (kijken en voelen) Zingen en dansen met Ezira


4

ABANA RWANDA Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira! KENNISMAKING • Ontmoeten-Ontw. ond. leren: kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira! (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Sociale ontwikkeling 17) de eigenheid van anderen respecteren Gewoonten van anderen leren kennen → respect opbrengen voor de gewoonten van anderen (JK → OK) Ervaren, bijvoorbeeld door verhalen, dat mensen heel anders kunnen zijn dan we gewoon zijn → met de hulp van de leid-st-er respectvol praten over het anders zijn van mensen. (JK → OK) Denkontwikkeling 65) inzichten verwerven over mens en samenleving (sociale kennis) → ruimere sociale kennis opdoen (OK) Materiaal - ppt ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ (naar het boek “Kijk, dit is Emma” van Tony Ross en Jeanne Willis) Of - Kamishibai-platen van het verhaal (prenten afprinten op A3 en verstevigen) - alternatief voor kamishibai: A3-prenten inbinden (bovenzijde) en op een staander plaatsen (muziekstaander of kookboekstaander) (zie bijlage 1)

voorbeeld in kamishibai

voorbeeld op staander


5

Verloop De kleuters maken kennis met Ezira en Jacqueline door middel van de ppt of kamishibai platen. Ze ontdekken wie Ezira en Jacqueline zijn, wat ze doen, waar ze leven. Bij de jongere kleuters ligt het accent op het kennismaken met de centrale figuren uit de Zuidactie. Bij de oudere kleuters kun je halt houden voor de laatste prent (= prent waar je kennis maakt met hun beperking: beenprothese van Ezira en witte stok van Jacqueline). De kleuters vergelijken de handelingen van Ezira en Jacqueline met eigen ervaringen. - Wat doet Ezira dat jij ook doet? - En Jacqueline? - Wie kookt bij jou? Help jij soms? Hoe? - ... De kleuters ervaren Ezira en Jacqueline als 2 kinderen uit Rwanda die net als zij spelen en naar school gaan. Vertel het verhaal de volgende dag of later die dag opnieuw. Je toont nu de laatste prent. Ontdekken de kleuters de beenprothese van Ezira, de witte stok van Jacqueline? Door de zorg van de mensen rondom hen kunnen Ezira en Jacqueline spelen en naar school gaan. Zijn Ezira en Jacqueline bijzonder? Ja, net zo bijzonder als jij. Tip Als zelfstandig spelen de ppt ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ aanbieden in de computerhoek.

•

Zelfstandig spelen: kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira! (JK-OK)

Ontwikkelingsaspecten Taalontwikkeling 76) → kennis maken met geschreven taal → in boeken kijken en anderen nabootsen die lezen Ontwikkeling van de zelfsturing 81) iets te weten komen Boeken gebruiken om naar te kijken en erover te praten → boeken gebruiken om bekende verhalen via de prenten te volgen Materiaal - boek ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ vb. map met de prenten uit het verhaal in plastiek insteekhoezen (zie bijlage 1) of - verhaal met tekst, ppt ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ afprinten als notitiepagina’s en nieten Verloop In de boekenhoek het verhaal ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ in boekvorm aanbieden. De kleuters genieten van het bekijken van de foto’s, het herbeleven van het verhaal. Het biedt kansen om details te ontdekken en de beelden aan elkaar te beschrijven.


6

•

Ontmoeten: campagnelied (JK-OK)

Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 9) zich verbonden voelen: Zich verbonden voelen met de leid-st-er → zich verbonden voelen met enkele kleuters van de klas → zich verbonden voelen met de hele klas. Muzische ontwikkeling 40) muzisch omgaan met geluiden en muziek Plezier beleven aan: zingen van de leid-st-er, meezingen, muziek beluisteren Materiaal - campagnelied kleuter (bijlage 11 en bijlage 12) te beluisteren op www.zuidactie.be Verloop Beluister het lied en laat de kleuters meebewegen of het lied begeleiden met lichaamsinstrumenten. (JK) Oudere kleuters kunnen na een ruime kennismaking het lied meezingen of zelf zingen. Refrein: Abana Rwanda, abana Rwanda, kinderen met een mooie droom! Abana Rwanda, abana Rwanda wij maken mooie dromen waar! Strofen: Jacqueline en Ezira zijn gewoon als ik en jij en daarom echt zo bijzonder, een wonder dat zijn wij! Als je denkt het is wat moeilijk, geef de moed dan niet gauw op, stap voor stap en voet voor voetje, hand in hand tot aan de top! Het campagnelied versterkt de verbondenheid tussen de kleuters en kinderen van de lagere school bij het uitwerken van het thema Abana Rwanda. Tip Het lied beluisteren of zingen als dagopener of dagafsluiter kan uitgroeien tot een ritueel.


7

•

Ontmoeten: verhaal ‘Jij bent heel bijzonder’ (OK)

Ontwikkelingsaspecten Sociale ontwikkeling 17) de eigenheid van anderen respecteren Ervaren, bijvoorbeeld via verhalen, dat mensen heel anders kunnen zijn dan we gewoon zijn → met de hulp van de leid-st-er respectvol praten over het anders zijn van mensen. Denkontwikkeling 65) inzichten verwerven over mens en samenleving (sociale kennis) → ruimere sociale kennis opdoen Materiaal - Jij bent heel bijzonder!, Brigitte Weninger & Eve Tharlet, De vier windstreken, ISBN 90-5579755-3 Verloop Muis Micha vindt zichzelf groot genoeg om de wijde wereld in te trekken, ook al is zijn ene pootje korter dan het andere en struikelt hij daardoor vaak. Zijn moeder heeft hem verteld dat hij moet onthouden dat hij heel bijzonder is. Onderweg komt hij een kikker, een egel, een mol en een merel tegen. Dan blijkt iedereen wel iets bijzonders te hebben. Ze ontdekken hoe fijn het is om elkaar te helpen. Zo ontstaat er een hechte vriendschap. Een mooi lees- en kijkboek over jezelf zijn, anders zijn en vriendschap. In het prentenboek ontdekken de kleuters hoe belangrijk het is jezelf te zijn. Ze maken kennis met anders zijn en de kracht van vriendschap. Mogelijke vragen om het verhaal te verwerken: - wat vind jij bijzonder aan Micha, Maaike, Kasper…? - wat is er bijzonder aan jou? - hoe zou jij je vrienden helpen? - waar gaan deze vrienden heen? De kleuters kunnen de link leggen met Ezira en Jacqueline. - Wat is er bijzonder aan Jacqueline? - Wat is er bijzonder aan Ezira? - Wie zijn hun vrienden? - Wat doen zij samen? - Wie helpt hen? - Kunnen wij hen helpen?


8

VERWERKINGEN ROND KIJKEN Door kijk-en zoekspelletjes ontdekken de kleuters het leven van Ezira en Jacqueline in Rwanda. Tegelijkertijd ervaren ze de rijkdom van het zien en de beperkingen van het niet kunnen zien. Oudere kleuters ervaren de kracht van vriendschap tijdens het elkaar helpen bij mogelijke hindernissen.

• Explorerend beleven: een stukje uit het leven van Ezira en Jacqueline (JK) • Zelfstandig spelen: een stukje uit het leven van Ezira en Jacqueline (OK) Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 55) intens kijken Ervaringen opdoen met kijken → visuele contrasten herkennen 54) → nauwkeurig waarnemen Globale gelijkenissen opmerken in wat wordt waargenomen en concrete, duidelijke contrasten of verschillen ontdekken → minder opvallende verschillen waarnemen en waarnemen dat iets hetzelfde is. (OK) Ontwikkeling van de zelfsturing 81) iets te weten komen (OK) → ervan genieten om in boeken via de prenten informatie op te doen. 83) → problemen oplossingsgericht aanpakken (OK) → een voorgetoonde oplossingsweg →uitproberen (met hulp → zonder hulp) → aandacht hebben voor mogelijke aangereikte oplossingsstrategieën → zich richten op de oplossing van een probleem en daar naartoe werken met en zonder hulp. Materiaal - boek ‘Kijk, dit zijn Ezira en Jacqueline!’ vb. map met de prenten uit het verhaal in plastiek insteekhoezen (zie bijlage 1) - doos met stukjes uit de foto’s (zie bijlage 2 JK, bijlage 3 OK) - kleefstrip (vb. buddies) (JK) - uitwisbare stift en doek (OK) - correctieboek met aanduidingen waar de stukken vandaan komen (OK) (bijlage 4) Verloop In een doos zitten stukjes uit de prenten. De kleuter gaat op zoek uit welke prent het stukje komt. Het stukje kan met een kleefstrip op de prent worden gekleefd. (JK) Oudere kleuters kunnen met een uitwisbare stift de plaats van het stukje met een teken aanduiden. Laat de kleuters samenwerken om met behulp van de foto’s in het correctieboek de oplossingen te zoeken. Bepaalde stukken, zoals de bloem op de jurk van Jacqueline en de tekening op haar trui, kun je op verschillende afbeeldingen terugvinden. Dit kan reacties uitlokken.


9

• Zelfstandig spelen: koker kijken (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 55) intens kijken Ervaringen opdoen met kijken → visuele contrasten herkennen 54) → nauwkeurig waarnemen Globale gelijkenissen opmerken in wat wordt waargenomen en concrete, duidelijke contrasten of verschillen ontdekken → minder opvallende verschillen waarnemen en waarnemen dat iets hetzelfde is. (OK) Sociale ontwikkeling 21) samenwerken → met twee of drie kleuters een taak kunnen uitvoeren → binnen een gezamenlijke taak met meer dan twee kleuters afspraken kunnen maken betreffende deeltaken en zich aan die afspraken kunnen houden. (OK) Materiaal - boek ‘Kijk, dit zijn Ezira en Jacqueline!’ vb. map met de prenten uit het verhaal in plastiek insteekhoezen of de kamishibai platen (bijlage 1) - rollen met verschillende diameter zoals een rol van keukenpapier Verloop De kleuters bekijken het boek of de prenten door één van de aangeboden rollen. Ze verkennen de beelden vanuit een ander perspectief en kijken zeer gericht door het beperkt zichtveld. De diameter van de rol heeft invloed op het kijken en waarnemen. Oudere kleuters kunnen elkaar een zoekopdracht geven zoals: ‘Zoek de bloem op de rok van Jacqueline.’, ‘ Waar zie je een lepel op de prenten?’ Tip Oudere kleuters kunnen de stukjes uit de prenten als leidraad gebruiken (zie bijlage 3).

• Explorerend beleven: kimspel Wat is weg? (JK) Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 54) → nauwkeurig waarnemen Globale gelijkenissen opmerken in wat wordt waargenomen en concrete, duidelijke contrasten of verschillen ontdekken Met de ondersteuning van de leid-st-er vaststellen dat er iets veranderd is Materiaal - voorwerpen die op de foto’s ‘Kijk, dit zijn Ezira en Jacqueline!’ voorkomen zoals een potlood, een wasteil, een auto, een schrift, een schoen, een lepel… Aantal voorwerpen is afhankelijk van de leeftijd van de kleuters - een zonnebril of zwembril met afgeplakte glazen - een doek


10

Verloop Leg 3 of 4 voorwerpen centraal. Laat de kleuters de voorwerpen bekijken en benoemen. Eén kleuter komt bij de juf op schoot en kijkt de andere kant uit of zet de afgeplakte bril op. Een andere kleuter verstopt één van de voorwerpen onder een doek. De kleuter draait zich om of doet de zwembril af, kijkt en benoemt welk voorwerp verstopt is. Variatie voor minder talige kleuters Neem van elk voorwerp twee stuks. Leg van elk voorwerp één stuk bij elkaar. Zorg voor voldoende ruimte tussen de twee verzamelingen voorwerpen vb. op twee verschillende tafels of twee verschillende doeken als onderlegger. Neem van één van de verzameling één voorwerp weg. Verstop het weggenomen voorwerp onder een doek. Minder talige kleuters kunnen aanwijzen in de ene verzameling welk voorwerp er uit de andere verzameling weg is.

• Explorerend beleven: kimspel Wat is anders? (OK) Ontwikkelingsaspecten

Zintuiglijke ontwikkeling 55) intens kijken → visuele contrasten herkennen Denkontwikkeling 60) kennis en ervaringen selecteren en onderzoeken → communiceren over kennis en ervaringen → onderzoekend ervaringen opdoen en verklaringen zoeken Materiaal - voorwerpen die op de foto’s ‘Kijk, dit zijn Ezira en Jacqueline!’ voorkomen zoals een potlood, een wasteil, een auto, een schrift, een schoen… Aantal voorwerpen is afhankelijk van de leeftijd van de kleuters. - een zonnebril/zwembril met afgeplakte glazen of een blinddoek Verloop De voorwerpen samen bekijken en benoemen. Eén kleuter zet de afgeplakte bril op of doet de blinddoek om. Eén voorwerp wordt weggenomen en vervangen door een ander voorwerp vb. een soeplepel vervangen door een koffielepel, een geel potlood vervangen door een blauw potlood. De geblinddoekte kleuter doet zijn blinddoek af en verwoordt wat er is veranderd. Variatie Aan één van de voorwerpen iets toevoegen zoals in de wasteil een doek leggen, de veters van de schoen dichtmaken.


11

• Explorend beleven: schimmenspel (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 55) intens kijken Ervaringen opdoen met kijken → visuele contrasten herkennen (JK → OK) Denkontwikkeling 66) inzichten verwerven over de ruimte Vorm en uitzicht van de dingen ervaren Materiaal - voorwerpen die voorkomen in de kennismaking ‘Kijk, dit zijn Ezira en Jacqueline!’ vb. een kookpot, een auto, - een wit doek of laken - een lichtbron - een zonnebril/zwembril met afgeplakte glazen of een blinddoek Verloop JK Hang een witte doek of laken op. Plaats achter het doek een lichtbron (spot of lamp). De kleuters verkennen en benoemen de voorwerpen. Na de verkenning wordt één voorwerp achter het doek getoond (kleine voorwerpen) op een tafel geplaatst (grotere voorwerpen). Wat zie je? OK Een kleuter met een voorwerp neemt plaats achter het doek. Hij/zij gaat in profiel staan en houdt het voorwerp voor zich uit. Wie zie je? Wat houdt hij/zij vast?

• Explorerend beleven: tik tak in Rwanda (JK) Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 11) nieuwsgierig zijn Vertrouwde situaties exploreren → nieuwe, minder vertrouwde situaties exploreren. Muzische ontwikkeling 38) nadenken en spreken over eigen muzische uitingen en die van anderen (beschouwen) Genieten van kunstzinnige expressies (tik tak) in de vertrouwde klas en vertolkt door vertrouwde personen Materiaal - cd met melodietjes van tik tak vb. tik tak, lieve melodietjes code BENCD041 - details van materiaal zie verloop, opbouw Verloop In de tik tak voorstelling worden verschillende materialen gebruikt die voorkomen in ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira’.


12

Opstelling Op één tafel wordt het tik tak huis geplaatst. Op een tafel er naast plaats je al het materiaal. Op de tafel met materiaal spelen zich tevens de verschillende activiteiten af. Materiaal en activiteiten tafel

Tik tak huis

Opbouw tik tak activiteit Tik tak huis met schaapjes. De schapen draaien rond in en uit het huis. Muziek: indicatief intro lied van tik tak Materiaal: tik tak huis, kleine schaapjes of andere dieren

Poppetjes dansen op muziek over het gekleurd dambord Muziek: nr. 8 Russische poppetjes Materiaal: 2 kleine figuren vb. duplo figuren, gekleurd dambord Foto puzzel van Jacqueline en Ezira opbouwen Muziek: nr. 16 puzzel 1 Materiaal: een oud fotokader waar je klittenband op kleeft om de puzzelstukken op te bevestigen, foto van Jacqueline en Ezira in 4 of 6 stukken geknipt, op de achterzijde van de puzzelstukken het andere deel van de klittenband bevestigen Tekening raden: op de achterkant van een stuk plexiglas schilder je vb. een auto (Ezira en Jacqueline rijden met de auto naar de instelling) Muziek: nr. 6 verfpotjes Materiaal: een stuk plexiglas op staander, verf, penseel Dansen met slippers of crocs (zie foto Ezira doet de was) op gekleurd dambord Muziek: nr. 32 squaredans Materiaal: slippers of crocs, gekleurd dambord Schuivende bekers: op de muziek verschuif je de bekers over de tafel. Af en toe steek je een beker omhoog. De beker waar het voorwerp onder zit, bewaar je tot het laatst. Muziek: nr. 14 balletje Materiaal: 3 gelijke bekers, één voorwerp om onder een beker te verstoppen vb. kleine plastieken banaan, een lepeltje… Afsluiten met het eerste deel: tik tak huis en de schapen (eventueel één schaap vervangen door een auto)


13

• Explorerend beleven/Zelfstandig spelen: memory (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid (JK) 6) plezier beleven Plezier beleven aan het memory spel Sociale ontwikkeling 21) samenwerken (JK→OK) Gezelschapsspellen spelen: → kennis maken met eenvoudige spelregels (bijvoorbeeld zijn beurt afwachten) → zich onder toezicht aan spelregels houden → zonder toezicht de spelregels naleven Denkontwikkeling 63) kennis en ervaringen integreren Ontdekken dat twee voorwerpen bij elkaar passen Materiaal (bijlage 5) - 2 x 6 kaarten (JK) - 2 x 12 kaarten (OK) Verloop Druk de kaarten op bijlage 5, 2x af. Je kunt ze verstevigen door ze op karton te kleven of te lamineren. Het spelen in kleine groep, 4 kleuters, verhoogt de betrokkenheid. Leg de kaarten omgekeerd op tafel. Elke deelnemer draait om de beurt 2 kaarten om. Bij 2 gelijke kaarten mag de deelnemer de kaarten bij zich nemen. Indien geen twee dezelfde afbeeldingen worden ze op dezelfde plaats terug gelegd. De leid-st-er of kleuter benoemt de persoon die op de afbeelding staat, Ezira of Jacqueline. Oudere kleuters verwoorden de persoon en de handeling die ze uitvoeren.

• Explorerend beleven: lotto (JK) Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 6) plezier beleven Plezier beleven aan het lottospel van Ezira en Jacqueline Denkontwikkeling 63) kennis en ervaringen integreren Ontdekken dat twee voorwerpen bij elkaar passen Materiaal - 4 legkaarten en bijhorende losse kaarten (bijlage 6) Verloop Print bijlage 6, 2 x af. 1 x voor de legkaarten, het andere verknippen in 16 losse kaarten. Elke deelnemer krijgt een legkaart voor zich. Uit een zakje of doos nemen de deelnemers om beurt een kleine kaart. Wie de afbeelding op zijn grote legkaart heeft, staan legt het op de juiste plaats. Juf of kleuter verwoordt wie er op de kaart staat: Ezira of Jacqueline. We spelen tot alle legkaarten vol zijn.


14

• Explorerend beleven: lotto (OK) Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 2) zich als persoon present stellen → iets durven zeggen in een kleine groep Denkontwikkeling 61) kennis en ervaringen structureren → sorteren rekening houdend met één minder opvallend gemeenschappelijk kenmerk Taalontwikkeling 72) ervaringen uitwisselen (communiceren) Praten over Ezira en Jacqueline Materiaal - 16 losse kaarten (bijlage 6) - 4 legkaarten (bijlage 7) Verloop Elke deelnemer krijgt een legkaart waarop de gezichten staan van Ezira en Jacqueline. De kleine kaarten liggen omgekeerd, met de afbeelding op de tafel. Om beurt nemen de deelnemers een kaart. Ze verwoorden wie ze op de kaart zien en wat die doet. De afbeelding wordt op de overeenkomende figuur gelegd. Indien de afbeeldingen van die persoon al ingenomen zijn, wordt de afbeelding terug omgekeerd op de tafel gelegd en worden de kaarten van plaats verwisseld vooraleer een nieuwe deelnemer een kaart omdraait.

Variatie met een dobbelsteen Steek de foto’s van Ezira en Jacqueline in de hoesjes van een dobbelsteen of kleef ze op een dobbelsteen. Elke deelnemer krijgt een legkaart. De kleine kaarten liggen met de afbeelding naar boven op de tafel. De deelnemer gooit met de dobbelsteen en kiest een afbeelding waar de gegooide figuur op staat. De kleuter bepaalt zelf welke situatie van die figuur hij kiest en verwoordt de handeling die Ezira of Jacqueline uitvoert. Indien de beide afbeeldingen van de gegooide figuur al bedekt zijn, geeft hij de dobbelsteen aan de volgende deelnemer.


15

• Ontmoeten: gebed ‘Alles wat ik…’ (JK) Ontwikkelingsaspecten Godsdienstige ontwikkeling 35) vertrouwd worden met christelijke gebruiken, rituelen en symbolen De sfeer aanvoelen van een christelijk gebruik of ritueel → volwassenen imiteren wanneer ze hun geloof uitdrukken Materiaal - gebedskaars, lucifers Verloop Als dagafsluiter blik je terug op wat jullie allemaal gezien hebben zoals de prenten van Ezira en Jacqueline, kimspel, schimmenspel… Benoem tijdens dit terugblikmoment concrete situaties: - Jesse, jij keek met de koker naar de prenten in het boek - Kyoko, Hannes, Shiva en Laura speelden lotto Benadruk hoe de kleuters genoten van het kijken, zoeken, spelen. De leid-st-er steekt de gebedskaars aan en sluit af met een kort gebed. Wat ik zie. Waar ik naar kijk. God, ik geniet daar van! Dit gebed groeit naarmate meer zintuigen bijkomen. Wat ik zie. Waar ik naar kijk. Wat ik voel. Wat ik hoor. Waar ik naar luister. Wat ik ruik en wat ik proef. God, ik geniet daar van!


16

• Ontw. ond. leren: Jezus kijkt naar… (JK) Ontwikkelingsaspecten Godsdienstige ontwikkeling 34) vertrouwd worden met christelijk geloven Ervaren dat volwassenen over Jezus vertellen → Jezus leren kennen die kijkt naar mensen Materiaal - prenten: Jezus kijkt naar… Verloop Prenten waarop Jezus mensen aankijkt uit verschillende Bijbelverhalen zoals Jezus en Zacheus, Jezus de kindervriend, staan centraal in de onthaalhoek. (Kijk eens of er bruikbare prenten zitten bij Bijbelverhalen die je al hebt verteld.) De kleuters vertellen spontaan wat ze zien. Via prentkijken maken de kleuters kennis met Jezus die mensen aankijkt. Mogelijke vragen om het prentkijken te ondersteunen: - wat doet Jezus? - naar wie kijkt Jezus? - kijk jij eens zoals Jezus?

Uit: verhalen van Jezus, Jezus de kindervriend

Uit: Bijbelverhalen in beeld, Zacheüs


17

• Ontw. ond. leren: Jezus heeft aandacht voor… (0K) Ontwikkelingsaspecten Morele ontwikkeling 23) ervaren wat zinvol, mooi, goed, waar is → uitkijken en opkijken naar mensen die goed doen Godsdienstige ontwikkeling 34) vertrouwd worden met christelijk geloven → Jezus, andere geloofsfiguren en uitingen van geloof leren kennen en herkennen → aanvoelen dat Jezus en andere geloofsfiguren betekenis hebben voor volwassenen Materiaal - prenten: Jezus en Bartimeüs, Jezus en de melaatse, Jezus en de lamme Verloop De kleuters bekijken en bespreken de prenten. - Wat zie je? - Wie is er bij Jezus? - Wat doet Jezus? Indien één van de verhalen dit schooljaar al werd verteld kun je er naar verwijzen. Door middel van prentkijken maken de kleuters kennis met Jezus die aandacht heeft voor blinden en zieken. De leid-st-er verwijst naar de zorg en aandacht die er is voor Jacqueline, Ezira en hun klasgenoten. Hun verzorgers hebben net als Jezus aandacht voor hen en zorgen voor hen.

Uit: verhalen van Jezus, Jezus en de melaatse

Uit: Tov Bijbelverhalen in woord en beeld, Bartimeüs

Uit: Kijkbijbel, De verlamde man


18

VERWERKINGEN ROND VOELEN Voelen doen we vooral met onze handen. Op de affiche van de Zuidactie staan handen afgebeeld. Deze symboliseren onze verbondenheid met de kinderen in Rwanda. We steken een handje toe om de kinderen uit Rwanda te helpen. We helpen hen als het ware een handje. In deze activiteiten staan het voelen met onze handen centraal. Zo bieden we de kleuters kansen om symbolisch ‘voeling’ te krijgen met de leef- en belevingswereld van Jacqueline en Ezira.

• Explorend beleven: voelhandschoenen (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 57) intens voelen Ervaringen opdoen met het tastzintuig → voorwerpen uit het dagelijkse leven leren kennen door ze te betasten → voorwerpen alleen door ze te betasten herkennen (JK → OK) Denkontwikkeling 60) kennis en ervaringen selecteren en onderzoeken Manipulerend kennis en ervaringen opdoen → communiceren over kennis en ervaringen (JK → OK) 61) kennis en ervaringen structureren → zelf ontdekken welke dingen er bij elkaar passen (OK) Materiaal - latex handschoenen vullen met verschillende materialen: zand, bloem, maïs, rijst, water, watten, bonen… - box om handschoenen in op te ruimen - OK: doorschijnende plastiekzakjes of potjes met de vulmaterialen Verloop JK De kleuters betasten de gevulde latex handschoenen en ontdekken de verschillende structuren. Het vullen van meer latex handschoenen met hetzelfde materiaal kan andere reacties uitlokken. OK Samenwerken stimuleren door twee kleuters gericht te laten zoeken naar een zelfde handschoen of door het aanbieden van doorzichtbare plastiekzakjes of potjes met daarin het vulmateriaal. Tip Sommige latex handschoenen zijn doorzichtig, dit heeft invloed op het spel. Een blinddoek of geblindeerde zonnebril is dan aangeraden.


19

•

Explorend beleven: voelbak (JK)

Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 11) nieuwsgierig zijn Vertrouwde situaties exploreren → nieuwe, minder vertrouwde situaties exploreren. Zintuiglijke ontwikkeling 57) intens voelen Ervaringen opdoen met het tastzintuig Materiaal - ontdekbak (zie afbeelding) - kleine voorwerpen die verband houden met het thema zoals een bril, een foto van Ezira en Jacqueline, een auto, een lepel, een potlood… Vul een bak of box met piepschuim, kleine balletjes of maïs. Zorg voor een deksel waar ronde openingen (tastgaten) in zitten. In de bak verstop je enkele kleine voorwerpen die met het thema te maken hebben (een bril, een bal, een foto van Ezira en Jacqueline, …). De peuters en jonge kleuters gaan al voelend op zoek naar een voorwerp. De gevonden voorwerpen worden in een mand of op een tafel verzameld. Nadien worden alle voorwerpen terug in de bak verstopt. Variatie Van bepaalde voorwerpen er meerdere stuks insteken kan reactie onderling uitlokken. Tip Je kunt hiervoor ook een kartonnen doos met deksel gebruiken.

•

Explorend beleven: voel en zoek in het boek van Ezira en Jacqueline (OK)

Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 57) intens voelen → voorwerpen alleen door ze te betasten herkennen Denkontwikkeling 60) kennis en ervaringen selecteren en onderzoeken → communiceren over kennis en ervaringen 61) kennis en ervaringen structureren → zelf ontdekken welke dingen er bij elkaar passen Materiaal - kleine voorwerpen die verband houden met het thema zoals een bril, een auto, een lepel, een potlood… - voelzak(ken) - boek ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ vb. map met de prenten uit het verhaal in plastiek insteekhoezen (bijlage 1)


20

Verloop In een voelzak zit een voorwerp dat op de beelden in het verhaal ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ voorkomt. De kleuter betast het voorwerp. Hij benoemt het voorwerp en gaat op zoek in het boek naar de plaats waar het voorwerp voorkomt. Het voorwerp wordt uit de voelzak genomen als het voorwerp gevonden is. De kleuters stoppen voor elkaar een voorwerp in één of meerdere voelzakken. Tip Het ingebonden A3-boek op staander kan hier ook voor gebruikt worden. (bijlage 1)

• Zelfstandig spelen: voelboeken (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 57) intens voelen Ervaringen opdoen met het tastzintuig → voorwerpen uit het dagelijks leven leren kennen door ze te betasten → voorwerpen alleen door ze te betasten herkennen → voorwerpen beschrijven als je ze hebt betast. Taalontwikkeling 77) → nadenken en spreken over eigen taalgebruik en dat van anderen (taalbeschouwing) Kennismaken met boeken en poëzie voor (en van) kinderen → plezier hebben in ‘lezen’

Materiaal - verschillende voelboeken als hoekenverrijking in de boekenhoek vb. De spin die het te druk had, Eric Carle, Lemniscaat, ISBN 97-8902571899-2 serie ‘Kijk en voel’, Zirkoon, Rupsje Nooitgenoeg, voelboek met braille, Eric Carle, Lemniscaat ISBN 90-5637807-4 - blinddoek of zwembril met afgeplakte glazen (OK) Verloop Als hoekenverrijking worden in de boekenhoek enkele voelboeken aangeboden, eventueel zelfgemaakte voelboekjes, een blinddoek of een zonnebril met afgeplakte glazen. De kleuters ‘lezen’ al voelend het boek en ontdekken het belang van structuur en reliëf, in de prenten. Oudere kleuters ontdekken dat blinden en slechtzienden op deze manier ‘lezen’. In het boek, De spin die het te druk had, voelen de kleuters de opbouw van het web en waar zich de spin en de vlieg bevinden. OK Bij de oudere kleuters de link leggen met Jacqueline. Ze is blind, ze leest met haar handen. Bron: Praktijkmap bij het Ontwikkelingsplan en het Werkplan Godsdienst, VVKBaO, BC Ik ben ik


21

• Ontwikkelingsondersteunend leren: voelboek met braille Rupsje Nooitgenoeg (OK) Ontwikkelingsaspecten Sociale ontwikkeling 17) de eigenheid van anderen respecteren → met de hulp van de leid-st-er respectvol praten over het anders zijn van mensen. 22) zich inleven in anderen → het perspectief van de ander kunnen innemen door te vertellen hoe iets eruit ziet of ervaren wordt vanuit zijn standpunt. Taalontwikkeling 76) → kennismaken met geschreven taal ervaren dat mensen met getekende boodschappen kunnen communiceren (kennismaken met getekende boodschappen voor blinden, brailleschrift)

Materiaal - Rupsje Nooitgenoeg, voelboek met braille, Eric Carle, Lemniscaat, ISBN 90-5637807-4 - Rupsje Nooitgenoeg, Eric Carle, Lemniscaat - blinddoek of zwembril met afgeplakte glazen - foto van Jacqueline in de klas met braille typemachine

Verloop Het gewone boek Rupsje Nooitgenoeg aanbieden naast het boek ‘Rupsje Nooitgenoeg’ ’in braille. De kleuters ervaren de beide boeken geblinddoekt. Ze ontdekken het belang van reliëf en structuur voor blinden en slechtzienden. In het prentenboek en voelboek met braille, maken de kleuters kennis met het braille schrift, het schrift voor blinden. In het boek ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ hebben de kleuters kennis gemaakt met Jacqueline in de klas. Jacqueline aan het werk met de braille typemachine. De braille typemachine op school bij Jacqueline maakt dezelfde afdrukken zoals in het voelboek in braille.


22

• Zelfstandig spelen: de letter(s) van mijn naam in reliëf (OK) Ontwikkelingsaspecten Taalontwikkeling 76) → kennismaken met geschreven taal → Enkele letters herkennen (bijvoorbeeld van de eigen naam) → Spelen met letters

Materiaal - steekparels of grote strijkkralen - platen voor de steekparels of strijkkralen - letterkaarten - blinddoek of zwembril met afgeplakte glazen Verloop Met de steekparels of strijkkralen maken de kleuters de letter(s) van hun naam in reliëf. Herkennen ze al voelend, geblinddoekt hun letter? Ze ervaren de beperkingen van het niet kunnen zien bij ‘lezen’, herkennen van hun letters. Tip Het braillealfabet aanbieden. Dit kan kleuters stimuleren om hun letter in brailleschrift te maken. (zie bijlage 8)


23

Explorend beleven: tikkertje per 2 (OK) Ontwikkelingsaspecten Sociale ontwikkeling 20) tot interactie komen → reageren op initiatieven die tot een kleine groep zijn gericht Motorische ontwikkeling 49) dynamisch bewegen → snel reageren in situaties met meer complexe prikkels. 50) aangepast bewegen in de ruimte → inspelen op enkele bewegende personen of voorwerpen.

Materiaal / Verloop De kleuters bewegen vrij in de ruimte. De leid-st-er start als tikker. Na het aantikken geeft de aangetikte kleuter de tikker een hand. Vanaf dan zijn ze samen tikker. Ze lopen hand in hand rond en proberen opnieuw iemand aan te tikken. Bij het loslaten van elkaar telt het aantikken niet. Vanaf 4 kleuters splitst de tikker groep in 2 x 2 tikkers. De slinger is dus nooit langer dan 3. Naarmate er meerdere duo-tikkers in het spel komen, wordt het voor de overblijvende kleuters moeilijker en moeilijker om uit de handen van de tikkers te blijven. Tijdens deze variant van tikspel voelen de tikkers zich letterlijk, per 2 of 3 verbonden met elkaar. Ze ervaren hoe ze elkaar nodig hebben en het belang van samenwerken. Welke richting lopen we uit? Wie zullen we aantikken?


24

VERWERKINGEN ROND HOREN • Ontmoeten/explorerend beleven: zingen en dansen met Ezira (OK) Ontwikkelingsaspecten Muzische ontwikkeling 38) nadenken en spreken over eigen muzische uitingen en die van anderen (beschouwen) → genieten van kunstzinnige uitingen van anderen → kunstzinnige uitingen van anderen met de zintuigen in zich opnemen en de belevingen achter de uitingen trachten te begrijpen. 39) muzisch omgaan met lichaamshoudingen en bewegingen Experimenteren met bewegingsspel → met bewegingen en lichaamshoudingen je ervaringen uiten Denkontwikkeling 65) inzichten verwerven over mens en samenleving (sociale kennis) → ruimere sociale kennis opdoen. Materiaal - foto Ezira zingt - gezang van Ezira en klasgenoten (filmpje op www.zuidactie.be)

Verloop De kleuters bekijken de foto ‘Ezira zingt’. - Wat doen de kinderen? - Waarom zingen ze? - Welk lied zouden ze zingen? De kleuters beluisteren de opname van het zangmoment in de klas van Ezira. - Hoe vind je hun lied? - Hoe zouden ze zich voelen? Waaraan merk je dit? De kleuters bewegen vrij op het gezang van Ezira en zijn klasgenoten. De kinderen van Rwanda zingen. Wij beluisteren en dansen op hun gezang. Nadien kun je eventueel het filmpje met beeld laten bekijken.


25

• Explorerend beleven/zefstandig spelen: experimenteren met ‘Afrikaanse instrumenten’ (JK) Ontwikkelingsaspecten Muzische ontwikkeling 37) eigen ervaringen creatief uitdrukken in muzische expressievormen (creëren) Ontdekken dat materialen en instrumenten kunnen helpen om zich te uiten 40) muzisch omgaan met geluiden en muziek Plezier beleven aan experimenteren met de ‘Afrikaanse’ instrumenten Materiaal - djembe, regenbuis, halve kokosnoten, bamboestokjes… Verloop De kleuters experimenteren vrij met de instrumenten. Ze ontdekken de eigenschappen en klankkleur van de instrumenten. Variatie Enkele kleuters begeleiden het campagnelied met de ‘Afrikaanse’ muziekinstrumenten.

• Explorend beleven: Muziek voor Rwanda (OK) Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 14) speels, onbevangen en creatief omgaan met de wereld → vanuit houvast de wereld speels, fantasierijk en onbevangen verder exploreren. Sociale ontwikkeling 21) samenwerken → binnen een gezamenlijke taak met meer dan twee kleuters afspraken kunnen maken betreffende deeltaken en zich aan die afspraken kunnen houden. Muzische ontwikkeling 37) eigen ervaringen creatief uitdrukken in muzische expressievormen (creëren) → gericht deze materialen uitkiezen die geschikt zijn om zijn ervaringen gepast tot uitdrukking te brengen. 40) muzisch omgaan met geluiden en muziek → al spelend met instrumenten klankeigenschappen verkennen Materiaal - djembe, regenbuis, halve kokosnoten, ritmestokjes (bamboestokjes) - foto of schematische afbeelding van de instrumenten (bijlage 10) Verloop De kleuters experimenteren vooraf met de instrumenten om de eigenheid van de instrumenten te ontdekken. Afhankelijk van het aantal instrumenten per soort spelen de kleuters solo of samen vb. alle regenbuizen samen, alle kokosnoten, djembe solo. Leg een partituur met foto’s of schematische afbeeldingen van de instrumenten. De muzikanten volgen de partituur. De muzikanten bepalen zelf de duur van hun solo of samenspel tussen de gelijke instrumenten. Het zelf bepalen van de speelduur kan reacties van de andere muzikanten uitlokken.


26

Variatie Een dirigent legt de partituur uit. Hij bepaalt de speelduur per instrument door het aanwijzen van de foto of afbeelding in de partituur.

kokosnoten

regenhuis

ritmestokjes

djembe

Tip Enkele kleuters kunnen als dagafsluiting hun samenspel brengen voor de klasgenoten of als projectafsluiting voor de andere kleuters.

• Explorerend beleven: dansen op Rwandese muziek (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 14) speels, onbevangen en creatief omgaan met de wereld → vanuit houvast de wereld speels, fantasierijk en onbevangen verder exploreren. Muzische ontwikkeling 39) muzisch omgaan met lichaamshoudingen en bewegingen Experimenteren met bewegingsspel → met bewegingen en lichaamshoudingen je ervaringen uiten → nuances leggen in de lichaamstaal door gebruik te maken van houdingen, kracht, bewegingen, ritme, ruimte en tijd. Materiaal - cd speler of pc om MP3 versie van Rwandese muziek te beluisteren, beschikbaar op www.zuidactie.be Verloop Kleuters bewegen vrij op het ritme van de Rwandese muziek. Ze genieten van de sfeer en zuiderse klanken.


27

• Explorerend beleven: kleuter torbal (OK) Ontwikkelingsaspectenµ Sociale ontwikkeling 21) samenwerken → samen spelen met eenvoudige regels Motorische ontwikkeling 44) grootmotorisch bewegen (basisbewegingen) → complexere basisbewegingen uitvoeren Zintuiglijke ontwikkeling 56) intens luisteren → ervaringen opdoen rond bron en richting van het geluid Materiaal - een bal met een belletje vb. babybal met geluid - per kleuter een blinddoek of geblindeerde bril Verloop Eén kleuter is niet geblinddoekt. Hij helpt de geblinddoekte kleuters als de bal buiten het speelveld raakt. Hij brengt de bal dan terug en geeft hem aan een geblinddoekte kleuter. De kleuters zitten geblinddoekt tegenover elkaar of in een kring. Ze rollen de geluidenbal en luisteren of de bal naar hen toe komt. Ze proberen de bal te pakken. Wie de bal heeft, rolt hem naar iemand anders. Achtergrondinformatie Torbal is een balsport die in teamverband wordt beoefend en specifiek is ontwikkeld voor mensen met een visuele handicap. Je hoeft niet persé blind of slechtziend te zijn om aan torbal te doen want een blinddoek brengt iedereen op hetzelfde visuele niveau: niks zien dus. Het beoefenen van deze sport vergt van de spelers een goede basisconditie, een groot oriëntatievermogen en opperste concentratie. Het speelveld: Torbal wordt gespeeld op een speelveld van 16 bij 7m. Het liefst op een gladde vloer en in een ruimte met goede akoestiek. De doelen zijn opgesteld aan beide korte zijden van het veld en zijn 7m breed en 1,30m hoog. Voor de doelen liggen 3 dunne matten op een vaste plaats die als oriëntatiepunt dienen voor de spelers. Over de middellijn is een dun touw gespannen op 40cm hoogte, zo ook op 2m links en rechts van deze middellijn. Buiten het veld hangen aan deze touwen belletjes zodat elke beweging van deze touwen hoorbaar wordt. Deze 4m omvat de 'neutrale zone'. De 6m links en rechts hiervan vormt respectievelijk de spelerszone van team A en de spelerszone van team B. Het spel: Een wedstrijd wordt betwist tussen 2 teams van elk 3 geblinddoekte spelers. De teams dienen in hun eigen spelerszone te blijven. Men is afwisselend aanvallend en verdedigend team. Een aanval gebeurt door de bal te rollen (gooien) naar de overkant. De bal moet onder de 3 touwen door en mag deze onder geen beding raken. De verdedigers wachten de bal af in geknielde, gehurkte of staande houding. Om schaafwonden te vermijden gebruiken de spelers knie- en elleboogbeschermers. De verdedigende ploeg wordt aanvaller van zodra de bal in haar bezit is. In de bal bevinden zich belletjes zodat hij hoorbaar wordt. Een torbal weegt 750 gram en is zo groot als een volleybal.


28

• Zelfstandig spelen: luisterboeken (OK) Ontwikkelingsaspecten Sociale ontwikkeling 17) de eigenheid van anderen respecteren → met de hulp van de leid-st-er respectvol praten over het anders zijn van mensen. 22) zich inleven in anderen → het perspectief van de ander kunnen innemen door te vertellen hoe iets eruit ziet of ervaren wordt vanuit zijn standpunt. Taalontwikkeling 70) auditieve boodschappen interpreteren en er gepast op reageren → genieten van de verschillende vormgeving waarin verhalen gebracht worden Materiaal - cd speler of pc om MP3 versie van verhalen te beluisteren (luisterboekversie van Rupsje Nooitgenoeg en De spin die het te druk had, beschikbaar op www.zuidactie.be ) - Rupsje Nooitgenoeg, voelboek met braille, Eric Carle, Lemniscaat, ISBN 90-5637807-4 - blinddoek of zwembril met afgeplakte glazen Verloop De kleuters beluisteren de verhalen en proberen voelend hun weg te zoeken in het boek. Een kleuter kan de geblinddoekte klasgenoot assisteren om de overeenkomende pagina aan te wijzen. De kleuters ervaren de verschillende standpunten, geblinddoekte en helper. Tip Luisterboeken aanbieden van verhalen die de kleuters kennen vb. luister cd van bij Boektoppers. Deze verhalen worden zuiver als luisterverhaal ervaren door het ontbreken van een ‘voelboek’ editie.


29

• Ontwikkelingsonderst. leren: kwartet (OK) Ontwikkelingsaspecten Sociale ontwikkeling 21) samenwerken Gezelschapsspellen spelen: → kennis maken met eenvoudige spelregels (bijvoorbeeld zijn beurt afwachten) → zich onder toezicht aan spelregels houden Taalontwikkeling 72) ervaringen uitwisselen (communiceren) → zelf eenvoudige vragen stellen → vragen duidelijk verwoorden. 73) luisteren en spreken verfijnen → met ondersteuning van de leid-st-er pogingen doen om de schooltaal te gebruiken Denkontwikkeling 63) kennis en ervaringen integreren → gericht gekende voorwerpen zoeken die bij elkaar passen. Materiaal - kwartet Abana Rwanda (bijlage 9) - eventueel per speler een houder om de kaarten in te zetten (= houten blok met gleuf in) Verloop Het kwartet bestaat uit 5 thema’s gekoppeld aan 5 verschillende kleuren: - blauw = koken en eten - groen = huishoudelijk werk - rood = vrienden - geel = gevoelens - oranje = op school Vooraf worden de kaarten besproken en ontdekken de kleuters dat bepaalde kaarten samen horen. De kaarten worden per ‘kleuren’ thema’s gelegd. De kleuters omschrijven de foto die groot staat afgebeeld. Wie staat er op? Wat doet Jacqueline of Ezira? Speel het kwartet met 4 of 5 deelnemers. Verdeel alle kaarten onder de spelers. De kleuters schikken de kaarten volgens ‘kleuren’ thema. De kaarten met dezelfde kleur steken ze naast elkaar. De kleuters houden hun kaarten in de hand of maken gebruik van een kaartenhouder. Ze laten hun kaarten niet aan de andere kleuters zien. Als je 4 kaarten van dezelfde kleur (thema) hebt dan kun je een kwartet maken en leg je de 4 kaarten voor je op de tafel. Om een kwartet te maken, vraag je een specifieke kaart aan een medespeler. Je noemt eerst de naam van de kleuter aan wie je een kaart wil vragen. Je benoemt de kleur of het thema en omschrijft de foto die je krijgen wil. Vb. Seb, ik wil van de groene kaarten Ezira poetst. Als de kleuter die kaart heeft, moet hij die aan de vrager geven en mag hij doorgaan met vragen. Dat hoeft niet aan dezelfde speler te zijn. Heeft hij de gevraagde kaart niet dan is zijn beurt voorbij en mag de andere vragen.


30

Als alle kleuters hun kaarten kwijt zijn is het spel afgelopen. Wie heeft de meeste kwartetten?

Blauw = koken en eten

• Ontwikkelingsondersteunend leren: Jezus luistert naar… (JK) Ontwikkelingsaspecten Godsdienstige ontwikkeling 34) vertrouwd worden met christelijk geloven Ervaren dat volwassenen over Jezus vertellen → Jezus leren kennen die luistert naar mensen Materiaal - prenten: Jezus luistert naar… Verloop Prenten waarop Jezus naar mensen luistert uit verschillende Bijbelverhalen zoals Jezus en Zacheus, Jezus de kindervriend, staan centraal in de onthaalhoek. (Kijk eens of er bruikbare prenten zitten bij Bijbelverhalen die je al hebt verteld.) De kleuters vertellen spontaan wat ze zien. Via prentkijken maken de kleuters kennis met Jezus die naar mensen luistert. Mogelijke vragen om het prentkijken te ondersteunen: - wat doet Jezus? - naar wie luistert Jezus? - wat vertelt die man, vrouw tegen Jezus? - wat zou jij vertellen aan Jezus?

Uit: Kijkbijbel, het dochtertje van Jaïrus

Uit: vrienden van Jezus


31

VERWERKINGEN ROND RUIKEN EN SMAKEN

De zintuigen ruiken en smaken kunnen worden geïntegreerd in een huishoudelijke activiteit. In de ppt ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ zien we bananenbomen. Het ouderlijk huis van Jacqueline is omringd met bananenbomen. (zie bijlage 13).

We maken kennis met Jacqueline die een bananenstoofpot klaar maakt. Een kookactiviteit met bananen sluit hierbij aan.

Tijdens deze activiteit genieten de kleuters van de geuren die bij het koken vrij komen en de smaak bij het smullen van het gerecht. Bananenmilkshake is een gekend recept. Heb je al eens geproefd van gebakken bananen of bananensoep? In de bundel koken vind je nog andere recepten. Enige aanpassing naar kleuterniveau is wenselijk.


32

• Explorerend beleven: koken met bananen (JK-OK) Ontwikkelingsaspecten Zintuiglijke ontwikkeling 58) intens ruiken Ervaringen opdoen met het reukzintuig → aangeven welke geuren als aangenaam of onaangenaam ervaren worden 59) intens smaken Ervaringen opdoen met het smaakzintuig → aangeven welke smaken als aangenaam en onaangenaam worden ervaren Denkontwikkeling 64) inzichten verwerven over natuur en techniek → met hulp van de leid-st-er materialenkennis en kennis van bereidingsprincipes gebruiken bij het uitvoeren van een bereiding Materiaal - foto van het bananenstoofpotje en Jacqueline kookt (zie ppt ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’) - foto van bananenplantage en bananen aan de boom (bijlage 13) - bananen - ingrediënten en materialen afhankelijk naargelang het gerecht dat wordt bereid Verloop De leid-st-er verwijst naar de fragmenten uit ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’, Jacqueline kookt en de foto van het bananenstoofpotje. Jacqueline woont tussen de bananenbomen. Ze helpt bij het koken van een bananenstoofpot. -

Welk gerecht met bananen heb jij al gegeten? Hoe smaakt het? Vind jij bananen lekker? Waarom wel? Waarom niet? Hoe zou een bananenboom er uit zien? Heb jij al een bananenboom gezien? Waar?

De kleuters bekijken de foto’s van de bananenboom. Ze zien hoe de bananen groeien in de buurt van het huis van Jacqueline. (zie bijlage 13) De kleuters krijgen de kans om stukjes banaan te proeven. Aansluitend kan een smaakspel volgen met verschillende soorten fruit. Tip Tijdens het uitwerken van het BC Abana Rwanda bananen voorzien op de fruitdag.


33

Bananenrecepten Gebakken bananen Ingrediënten - mooie niet te rijpe bananen - een soeplepel bruine suiker of honing - boter Bereidingswijze Pel de bananen en snij ze in de lengte in twee. Bak de gehalveerde bananen met de platte kant naar beneden in boter in een zeer hete pan zodat ze onmiddellijk bruinen. Bestrooi ze met bruine suiker of honing en laat even carameliseren. Bananensoep Ingrediënten voor 4 personen - 50 gr. boter - 50 gr. bloem - 3 vleesbouillonblokjes - 0,5 liter gepelde tomaten - 2 grote of 3 kleine bananen - 1 liter water Bereidingswijze Boter smelten en bloem toevoegen (roux) voeg daarbij de bananen, tomaten, bouillonblokjes en het water. Laat 20 minuten koken. Daarna mixen. Mag erbij als extra, 1 koffielepel curry, melk of scheutje room. Geen zout of peper toevoegen.


34

AFSLUITEND MOMENT Ontwikkelingsaspecten Positieve ingesteldheid 4) gemotiveerd zijn Interesse hebben voor wat nu gebeurt → toeleven naar het afsluitend moment 9) zich verbonden voelen Zich aangesproken voelen als de leid-st-er je persoonlijk aanspreekt → zich aangesproken voelen als de leid-st-er de groep aanspreekt → spontaan een bijdrage proberen te leveren tot de goede gang van zaken in de groep (engagement). Materiaal - afhankelijk van wat er op het afsluitend moment beleefd wordt Verloop Het afsluitend moment kun je beleven in de eigen klas, met de parallel klas, met de gehele kleuterschool, met de gehele basisschool, met ouders en grootouders. Enkele mogelijkheden: - begeleiden en zingen van het campagnelied - kleuters vertellen het verhaal ‘Kijk, dit zijn Jacqueline en Ezira!’ - dansen op Rwandese muziek - spel Torbal door een groep oudere kleuters - bekijken van sfeerbeelden uit alle klassen genomen tijdens de uitwerking van het project - …

“Financiële” ideeën. Sommige scholen opteren voor een sobere maaltijd met kleuters. Je kunt kiezen voor een rijstmaaltijd. Als je iets te koop aanbiedt, tracht dan de band met het thema te behouden. Een ander idee is een vlak (reuzenfoto van Jacqueline en Ezira of de vlag van Rwanda) te bedekken met muntstukjes. Laat de kinderen muntstukken meebrengen en ze zelf op de te bedekken afbeelding leggen. Welke delen van de afbeelding zien we nog? Krijgen we het volledige vlak bedekt?


35

ABANA RWANDA Kinderen van Rwanda

Recommend Documents