a antrekkelijk appelscha b o e r e st r e e k , br ink e n e n bo sbe rg
mei 2013
aantrekkelijk appelscha
boerestreek, brinken en bosberg
Boerestreek, Brinken en Bosberg De mogelijkheid om 1,5 miljoen te besteden aan een duurzame, actieve en kwalitatieve inrichting van de Boerestreek is vertaald door met hergebruik van de meeste materialen een nieuw uiterlijk te geven aan de Boerestreek. De Boerestreek als doorgaande dorpsstraat en als verbinding van de prachtige brinken: de Bosbrink, het Brinkplein en de Groene Brink. Elke brink heeft een eigen uitstraling en gebruik. De Bosbrink als ‘overtuin’ van de terrassen en een trap naar de indrukwekkende Bosberg met het klimbos. Het Brinkplein met drie aantrekkelijke zijden: terrassen langs de Boerestreek, het fietspad als verbinding van de groene parkachtige structuur vanaf de Opsterlandse Compagnonsvaart naar de Bosberg en de duintrap, de eerste treden naar het speelduin. De lange glijbaan op het hoge punt geeft zicht op het hoogste punt van het vaste land van Friesland (42.90+ NAP, of 26,60 meter boven maaiveld). De Groene Brink omzomen de omhaagde tuin van het Hotel Appelscha, dat vraagt om een kleuraccent passend bij deze omgeving.
Welkom Aantrekkelijke entrees bieden een welkom aan dit indrukwekkende gebied. Het is essentieel om beide entrees een vergelijkbaar en herkenbaar uiterlijk te geven. De Westeres, met een simpele bijpass en een groep rododendrons om het zicht op de Kamelenmarkt te ontnemen. De Oosteres als Shared Space rotonde, geschikt voor grote bussen en voldoende veilige ruimte voor fietsers en wandelaars. Daarbij is het oorspronkelijke tracé over de brinkruimte weer hersteld en ontstaat een goede doorgaande route als de Boerestreek tijdens evenementen wordt afgesloten.
voorlopig ont werp boerestr eek, brinken en bosberg
Er zijn twee alternatieve routes. Het eerste alternatief is de nieuwe dorpstraat met parkeergelegenheid en nieuwe (tweede) voorkanten voor de horecafuncties. De nieuwe dorpsstraat is geschikt voor bevoorrading en ophalen van huisvuil maar ook representatief. Bij de entrees van de nieuwe dorpsstraat komen brinkwachtershuisjes te staan. Deze mobiele ‘huisjes’ zijn geschikt voor de gastheer/vrouw om iedereen welkom te heten, maar ook om tijdens drukke dagen parkeergeld te vragen, iets wat niet ongebruikelijk is bij evenementen. Er is ook aandacht voor het stimuleren van besteding aan de Boerestreek, bijvoorbeeld door bij het parkeerkaartje iets gratis aan te bieden (“een taartje voor een kaartje”). Een andere mogelijkheid is de route langs de Opsterlandse Compagnonsvaart, een mooie gelegenheid om toeristen op drukke dagen ook de waterrijke kant van Appelscha en het winkelcentrum te laten zien. Deze alternatieve route langs het winkelcentrum is ook een reden om de huidige zuidelijke bijpass langs de voet van de Bosberg en het speelduin niet meer te gebruiken. Dit gebied wordt van de fietsers en wandelaars, die daar ook een heerlijke (auto)luwe plek hebben om te verblijven op een van de vele picknickbanken. Voor de horeca de gelegenheid om goed gevulde picknickmanden op de kaart te zetten (aanbieden arrangementen) met streekproducten en een bordspel.
2 2
1
westeres 2
oosteres
2
1. Parkeerroute, tijdens markten 2. Route via de vaart, tijdens het hoogseizoen en kermis
3
aantrekkelijk appelscha
boerestreek, brinken en bosberg
Veilig verblijven
1. b o e r e s t r e e k w e s t
Belangrijke opgave is om de profielen zo te ontwerpen zodat de Boerestreek elk moment en ieder seizoen geschikt is voor veilig gebruik; van de grote landbouwvoertuigen tot aan de Boerestreek als aantrekkelijk wandelgebied tijdens drukke evenementen. Het samengesteld profiel oogt smal, maar met een stook van grasstenen en markering van keien ter voorkomen van ‘wildparkeren’ biedt het wel uitwijkmogelijkheden voor zwaar verkeer. stoep met RWS band
0,50 m.
4,50 m.
0,50 m.
Fietsroute, asfalt
brink met markering
Pa r k e r e n De parkeerroute ten noorden van de Boerestreek is ingericht als een nieuwe of tweede dorpsstraat. De parkeerplaatsen tezamen zijn ingericht als parkeerplein met bomen. Wan-
rijbaan 5,50 m.
neer er geen auto’s staan is de ruimte geschikt voor multifunctioneel gebruik (markten,
Referentiebeeld Boerestreek west
kermis, etc.). Komend vanuit westelijke richting zijn ruime parkeermogelijkheden nabij de tennisvelden en de manege. Bij de rijwielhandel wordt een parkeerstrip aangelegd, voor optimale service bij
2. brinkplein
de verhuurmogelijkheid van fietsen. Fietsroute, schelpenverharding
De openbare parkeerruimte biedt plek voor 498 parkeerplaatsen. Daarnaast is er een ‘overloopgebied’ bij Duinen Zathe, met ruimte voor 375 auto’s. Gekoppeld aan de voetbalvelden is er extra parkeermogelijkheid voor 75 auto’s. In zijn totaliteit ruim voldoende om tijdens topdagen het verkeer in goede banen te leiden en in de directe nabijheid van de voorzieningen te parkeren.
0,50 m.
Brinkplein
4,50 m.
0,50 m.
Brinkplein
275
rijbaan 5,50 m.
Referentiebeeld Brinkplein
100
Boerestreek en Brinkplein, rode klinkers
40
3. boerestreek oost
145
35 96 53
70
22 40
terras met wandelstrook
0,50 m.
4,50 m.
rijbaan 5,50 m.
0,50 m.
1,50 m. ritterplaat
63
Wandelstrook, gele klinkers
brink met markering
uitwijkstrook 1,50 m.
Referentiebeeld Boerestreel oost
Parkeerkaart met aantallen
4 . N i e u w e d o r p s s t r a at Parkeren, betonklinkers
1
5,50 m. parkeren
0,50 m. molgoot
4,50 m.
0,50 m. molgoot
2
3
5,50 m. parkeren
4
rijbaan 5,50 m.
Profielen Boerestreek
4
Referentiebeeld nieuwe dorpsstraat
Markering dwarsverbindingen in doorgaande weg
Locatie profielen
5
aantrekkelijk appelscha
boerestreek, brinken en bosberg
Langer verblijven De Bosberg, nu nog verscholen in het groen, biedt een actief podium met diverse activiteiten en speelvoorzieningen om vanuit de terrassen en het Brinkplein verleid te worden om de berg te beklimmen. Daar aangekomen ontstaat een geheel nieuwe, avontuurlijke wereld. Voor elke doelgroep is dit gebied aantrekkelijk. Langer verblijven aan de Boerstreek betekent struinen door en rond de Bosberg en genieten op het terras of een van de alternatieve zitplekken (trappartijen, banken, etc.). 1. Bostrap Vanaf de terrasruimtes aan de Boerestreek is fraai zicht op het ‘avontuurlijk’ Appelscha. De bostrap maakt de Bosberg toegankelijk en biedt doorzichten naar de omgeving. 2. Speelduin met glijbaan en brinktrap Het speelduin is een luwe plek als overgang naar het brinkplein. Robuuste en uitnodigende
de bostrap
speelattributen staan aan de voet van de Bosberg. De brinktrap is zowel zitplek als ‘po-
speelduin m et glijbaan en brinktra p
dium’. De waterpomp maakt het plein ook als speelruimte aantrekkelijk. De duintrap vormt een alternatief podium en spelelement, met zicht op het plein. 3. Duintrap De duintrap vormt een alternatief podium en spelelement, met zicht op het plein. 4. Bosbrink en ‘overtuin’ De bosbrink is de groene verblijfsruimte waar picknickbanken uitnodigen om te gaan zitten, met de Bosberg op de achtergrond. Tijdens markten dient de bosbrink als ‘overtuin’ van de horeca: een alternatieve terrasruimte. 5. De koepel De koepel staat centraal en is zichtbaar vanaf het hotel en de oostelijke entree. De plek nodigt uit voor (muzikale) activiteiten, overdag maar ook ’s avonds, waardoor het brinkplein ook in de avonduren aantrekkelijk en actief is.
bosbrink en overtuin
de duintrap
5
2
3
1
bij de koepel
overdag
bij de koepel
4
av o n d Definitief ontwerp Brinkplein, Bosbrink en Bosberg
6
7
aantrekkelijk appelscha
boerestreek, brinken en bosberg
I n s p i r e r e n d e i n f o r m at i e ( i c u lt u u r e n n at u u r ) De veelheid aan voorzieningen en informatie is zo groot dat het voor de bezoeker misschien wel te veel is. Om die reden worden er twee toeristische overstappunten aangelegd bij de fietsparkeerplaatsen met elektrisch oplaadpunt. Een overstappunt met informatie over de cultuur, het verhaal Appelscha en alle culturele activiteiten (bij de Oosteres). En een overstappunt met informatie over de natuur, het Drents-Friese Wold, de vier landschappen en alle activiteiten die daarbij horen. Dit natuur-informatiepunt krijgt een plek bij de fietsenverhuur. De informatieborden hebben de uitstraling van de informatievoorzieningen en meubilair zoals bij het bezoekerscentrum (Buitencentrum) van het Drents-Friese Wold.
Nieuwe groene jas Appelscha vraagt om een natuurlijke en landschappelijke beplanting, sierplantsoen past
inspirerend
e i n f o r m at ie
niet in dit beeld. De beplanting heeft in elk seizoen een eigen kleurenpallet. De sneeuwklok
schaapsku
in het vroege voorjaar, de krentenboom en de fruitbomen bij de erven volgen daarop. In de
dde - behee r
zomer geven rododendrons kleur aan de entrees en in de herfst bloeit de herfsttijloos (bol) en zorgen heesters voor prachtige herfstkleuren. In de winter zorgt de kerstverlichting in de knoestige knotlinden langs de terrassen (in plaats van de bolacacia) voor sfeer en kleur op de brinken.
Beheer en onderhoud De Boerestreek verdient het om op traditionele wijze te worden begraasd door een schaapskudde. Eén keer per week begrazen is voldoende om het gras op de groene brinken kort te houden. Vroeg in de ochtend bijvoorbeeld, als afsluiting van een (georganiseerde) bos-/duinwandeling kan dit een aantrekkelijk spektakel zijn. Met Landschapsbeheer Friesland kan worden aangesloten bij het project Green Shared Space, gezamenlijk en op een duurzame manier het groen onderhouden en gebruiken
groen - sneeuwklok
groen - hazelaar
8
groen - rodos
groen - krentenboom
9
aantrekkelijk appelscha
boerestreek, brinken en bosberg
Verlichting Verlichting bepaald mede de sfeer van de Boerestreek. Voor de straatverlichting aan de Boerestreek wordt één armatuur gekozen (hergebruik), dat levert een rustig en verzorgd beeld op. Voor de verlichting in de lanen en doorgaande wegen worden de bestaande hoge donkergroene masten hergebruikt. Alle overige armaturen worden opgeruimd of waar nodig vervangen. Het Brinkplein krijgt tijdens de avonduren een eigen unieke uitstraling. De bomen worden door middel van grondspots met LED-verlichting van onder af aangeschenen. Dit levert een feeëriek beeld op, een prachtig decor voor avondconcerten of toneeluitvoeringen bijvoorbeeld.
Tijdelijke tuin (‘Kunst in de Kas’) Het geluid vanuit de bevolking dat de ‘ziel’ uit Appelscha is verdwenen wordt vele keren gehoord. Er is behoefte aan een samenhangende structuur en aan samenwerking tussen de verschillende partijen. Om die reden wordt met de omwonenden het kunstbudget ingezet om een “doe-het-zelf-erf” te kunnen organiseren: activiteiten die vanuit eigen initiatief worden opgepakt en uitgevoerd. Een voorbeeld is het project ‘Kunst in de Kas’: een tijdelijke tuin wordt door en met de omwonenden ingericht op het braak liggende terrein bij de sportvelden. Een grote kas is te koop op Marktplaats ( ongeveer € 10.000,-) en kan dienen voor allerhande (slechtweer) activiteiten. Het is dé mogelijkheid om de ambachtelijke kant van Appelscha te laten zien (kunst, hobby en streekproducten). Door de kas te voorzien van een aantal zonnepanelen produceert de locatie haar eigen stroom waardoor in de wintermaanden op een aangename manier cursussen worden gegeven. Het “doe-het-zelf-erf” is de mogelijkheid om geld voor nieuwe ontwikkelingen op de Boerestreek te verdienen.
s t r a at v e r l
ichting aa n de boere stree
k
verlichting
in de lanen en doorga and
e wegen
Tijdelijke tuin ('kunst in de kas')
10
11
aantrekkelijk appelscha
boerestreek, brinken en bosberg
M e e r d o e n m e t 1, 5 m i l j o e n Meer doen met 1, 5 miljoen betekent zo veel als mogelijk gebruik maken van alles wat er is, hergebruik en herstel kan veel kwaliteit opleveren. Het niet verplaatsen maar juist herinrichten van bijvoorbeeld de muziekkoepel en het jeu-de-boule terrein zorgt dat deze plekken weer bij de inrichting en gebruik aansluiten. Hiervoor wordt tijdens de uitwerking van het definitief ontwerp met de betrokkenen een zogenaamde stalenkaart gemaakt. Daarbij wordt al het huidige meubilair tegen het licht gehouden om een keuze te maken voor hergebruik en herstel, of zo nodig via Marktplaats te verkopen. Nieuwe voorzieningen zijn zo veel mogelijk van hout en met een robuuste uitstraling, passend bij de omgeving en in de stijl van het Drents-Friese Wold. ‘Appelscha kiest kleur’ is een thema voor het ontwikkelen van een stalenkaart met alle eigenaren van panden. Daarbij worden gezamenlijk afspraken gemaakt over wat het kleu-
s ta l e n w a a i
er in samen werk
renpallet is voor de komende tien jaar, aansluitend bij het DNA van Appelscha. Zo worden
ing met on derneme
s e n s ta l l i n g e n hergebruik voor fiet
r o b u u s t e s p e e lv o o r z i e n i n g e n
12
niet alleen de ruimten een geheel maar worden ook de gebouwen aan de brinken en de
rs
i n f o r m at i e
met een lin k naar het Drents-Frie
Boerestreek familie van elkaar.
se Wold
angs de weg keien als markering l
d r e n t s h e k w e r k a l s a f s c h e i d i n g va n t e r r e i n
13
aantrekkelijk appelscha
boerestreek, brinken en bosberg
Ontwerpraming Boerestreek Appelscha
ontwerpraming
projectnr.: 579 00 501 ontwerpraming Boerestreek Appelscha op basis van GBKN en inrichtingsplan DO (april 2013) datum: 2 mei 2013 postnr.
omschrijving
totaal bedrag
1.
Opruimwerkzaamheden Verwijderen bestaan trace oostzijde asfalt Verwijderen bestaan trace westzijde asfalt Opnemen verharding plein Opnemen verharding parkeervakken (gebakken klinkers) Opnemen verharding beton (klinkers) Opnemen verharding Boerestreek (doorgaande route) Opnemen en vervoeren verharding (verplaatsen overbodig deel) Kappen bomen en frezen stobben
€ € € € € € € €
7.500 7.500 25.000 6.100 45.000 15.500 3.000 7.500
2.
Grondwerk stelpost
€
30.000
3.
Verhardingen Entree oost en westzijde Entree oostzijde, rotonde met keien en verlegging van de weg Entree westzijde, rotonde met keien en verlegging van de weg Parkeerroute Parkeerroute (gebakken klinker, hergebruik, inclusief molgoot) Parkeerroute (gebakken klinker, nieuw, inclusief molgoot) 10 % Parkeervakken bij fietsenwinkel (betonklinker, hergebruik) Brinkplein Aanbrengen pleinverharding Dorpsstraat met terrasruimte (hergebruik gebakken klinkers) Fiets en wandelpaden stelpost Leidingen stelpost
€ €
50.000 30.000
€ € €
162.000 48.600 3.750
€ € € €
100.000 124.000 40.000 45.000
4.
Groen stelpost
€
45.000
5.
Meubilair 1. Brinktrap 2. Duintrap naar hoogste punt 3. Klimtoren met glijbaan 4. Brinkbanken (picknick) 5. Duinbanken 6. Aanpassen muziekkoepel 7. Speelvoorzieningen 8. Fietsenrekken herplaatsen 9. Tijdelijk gebruik aankoopkas marktplaats 10. Overig meubilair (banken, afvalbakken) 11. Informatieborden
€ € € € € € € € € € €
30.000 25.000 30.000 22.500 6.000 15.000 20.000 400 20.000 15.000 30.000
6.
Verlichting LED-verlichting / grondspots Brinkplein Aanbrengen fixatie van LED verlichtingsstrippen
€ €
30.000 25.000
€ 1.064.350 Eenmalige kosten (3%) Uitvoering (4%) AK (4%) WR (4%)
€ € € €
€
117.100
€
30.000
€
603.350
€
45.000
€
213.900
€
55.000
€ 1.064.350
31.931 42.574 42.574 42.574
€ 1.224.003
14
Plankosten (8%) Directie kosten (8%) Onvoorzien (5%)
€ € €
97.920 97.920 61.200
Project kosten
€ 1.481.043
Reservering voor kunst / kunst in de kas
€
Project kosten incl. reservering kunst
€ 1.500.000
18.957
15