Aangescherpte koers voor de toekomst
STRATEGISCH KADER 2010-2020 Aangescherpte koers voor de toekomst Regeren is vooruitzien. De gemeenteraad heeft in 2000 een visie Apeldoorn 2000-2020 opgesteld. Wij zijn halverwege. Het is goed te constateren dat in de afgelopen 10 jaar veel is bereikt. Tegelijkertijd is er ook het besef dat er nog veel te doen valt. In dit document maken de balans op en kijken wij vooral vooruit naar de komende 10 jaar. Sinds 2000 hebben wij veel geïnvesteerd in onze voorzieningen. En wij mogen trots zijn. Ik noem Omnisport, Omnizorg, Orpheus, CODA en het Stationsgebied. Ik noem ook de herstructuring van Zuid en Zevenhuizen. Er is veel gebeurd. Maar is ook nog heel veel te doen. In dit boekje vertellen wij u wat wij willen doen en hoe wij dat willen doen. Er zijn vier thema’s waarop we onze aandacht de komende jaren willen richten: meer jonge mensen in Apeldoorn, een mooie en levendige binnenstad, de relatie tussen de gemeente en inwoners en bedrijven en de opvang van de vergrijzing. Het gemeentebestuur heeft deze keuzes samen met vele inwoners, deskundigen en andere betrokkenen gemaakt. Dat brede maatschappelijk draagvlak is ook nodig. Want alleen samen met inwoners en andere partijen in de stad kunnen we die waar maken! Mr. G.J. de Graaf Burgemeester
“wij vinden het hier leuk!” Apeldoorn; goed wonen!
Strategisch Kader Apeldoorn wat er aan vooraf ging In 2000 heeft de gemeente Apeldoorn een Strategisch Kader geformuleerd met de ambities voor 2020. Er is gekozen voor een versterking van de positie van Apeldoorn als regiohart. Een complete stad, waarin het goed wonen en werken is. Naast aandacht voor de bestaande kwaliteiten van Apeldoorn, zoals de aantrekkelijke woonomgeving en de goede leefbaarheid en veiligheid, werd gewezen op de noodzaak het profiel van de gemeente te versterken. Daarvoor werd een kwaliteitsslag in stedelijkheid en voorzieningenniveau gevraagd. Er is inmiddels een forse inhaalslag gemaakt. Met CODA is de hoeksteen gelegd voor een cultuurkwartier in de binnenstad, waarin ook het gerestaureerde ACEC gebouw, Gigant en Markant een plaats hebben gevonden. Met de uitbreiding van Orpheus heeft Apeldoorn de grootste schouwburgzaal van Oost Nederland gekregen. In 2008 vond de Triënnale plaats. Het Stationsgebied heeft een drastische facelift ondergaan. De Kanaaloevers zijn van industrieterrein omgetoverd in een aantrekkelijk stedelijk woongebied. Omnisport kwam tot stand. De accommodatie is een arena voor topsport en biedt daarnaast onderdak aan de vereniging Dynamo en ROC-studenten. Met Omnizorg heeft Apeldoorn een topfaciliteit voor rehabilitatie van dak- en thuislozen, verslaafden en GGz cliënten. Met de komst van de Hogere Hotelschool is een eerste stap gezet naar hoger onderwijs in de gemeente.
Naast deze stedelijke profilering was er ook aandacht en zorg voor de bestaande stad. Met de herstructurering van Zevenhuizen en Zuid is fysiek en sociaal een forse inspanning gedaan om te voorkómen dat deze wijken afglijden. Groenstructuren in de stad zijn versterkt, grote delen van de Grift zijn weer zichtbaar. De waardering van de inwoners voor het woon- en leefklimaat is de afgelopen jaren toegenomen. De verhouding tussen inwoners en gemeente is de afgelopen jaren verbeterd, dankzij een betere communicatie en het streven naar een bestuurscultuur ‘zonder fratsen’. Maar de gemeenteraad constateerde in 2008 ook ontwikkelingen die nadere aandacht verdienen. De achterblijvende bevolkingsgroei, het verlies aan jongeren en jong volwassenen en de doorontwikkeling van de binnenstad behoren daartoe. De communicatie over Apeldoorn moet beter: we moeten ons beter positioneren en meer van onszelf laten zien in het land! Ten slotte zijn de versterking van de samenhang tussen stad en land en de relatie burger- overheid geagendeerd als belangrijke thema’s. De uitwerkingen van die aandachtspunten zijn de basis voor het Strategisch Kader 2010 – 2020
“hup apeldoorn hup!” Apeldoorn; sportstad bij uitstek!
doelstellingen voor apeldoorn scherper profiel Apeldoorn moet blijven werken aan een scherper profiel en een sterkere uitstraling. Dat is het eerste hoofddoel. In 2000 leek het nog vanzelfsprekend dat inwoners en bedrijven toestroomden. Dat is niet langer zo: de omstandigheden in Nederland en West Europa zijn veranderd. Dat leidt tot een toenemende concurrentie tussen steden. Apeldoorn moet, net als andere ‘nieuwe steden’ zijn aantrekkingskracht op inwoners, bedrijven en vooral de jonge generaties versterken om ook in de toekomst vitaal te blijven.
oog voor bestaande kwaliteiten Tegelijkertijd, en dat is het tweede doel, wil Apeldoorn zorgvuldig omgaan met de kwaliteiten die het heeft. Dat zijn er veel, zo blijkt uit onderzoek en ook uit de gesprekken die zijn gevoerd. Bijvoorbeeld de aantrekkelijke woonomgeving en het feit dat er weinig sociale en economische problemen zijn. Ook was er brede erkenning van en veel waardering voor het vele werk dat de afgelopen jaren is verzet om het voorzieningenniveau te verbeteren. De stad is er mooier op geworden. Er gebeurt meer. Dat moeten we vasthouden en benutten, en waar nodig versterken.
Randvoorwaarden groen, leefbaarheid, duurzaamheid, veiligheid, samenhang stad en land en citymarketing Aan de toekomstvisie ligt een aantal harde uitgangspunten ten grondslag, die fungeren als randvoorwaarden bij de realisatie van de hoofddoelen. Het eerste, centrale uitgangspunt is behoud en versterking van het groen, dat voor Apeldoorn van zeer groot belang is. Ook leefbaarheid, duurzaamheid en veiligheid blijven randvoorwaarden. De samenhang tussen stad en land is als nieuwe randvoor-waarde toegevoegd. Deze unieke kwaliteit van de gemeente kan op vele manieren worden benut, door het contrast te benadrukken of juist de verbinding te zoeken. Citymarketing is geïntroduceerd als randvoorwaardelijke activiteit om de bestaande en nieuw ontwikkelde kwaliteiten van Apeldoorn beter uit te dragen.
Apeldoorn wil een scherper profiel, passend bij een grote gemeente met een sterke centrumfunctie De focus ligt op vier strategische thema’s voor de komende tien jaar Het gemeentebestuur beschouwt deze als urgent en bepalend voor de ontwikkeling van Apeldoorn Keren van de ‘jonge vlucht’ Apeldoorn wil een evenwichtige sociale structuur houden. Het feit dat er steeds minder jongeren in Apeldoorn zijn, is dan ook reden tot zorg. Elk jaar vertrekken veel jongeren in de leeftijd van 18 – 24 jaar uit de gemeente. Uit onderzoek blijkt dat studie het meest voorkomende vertrekmotief vormt. Dat betekent dat de jonge vlucht tegelijkertijd het karakter van een ‘brain drain’ heeft. Voor één op de zes jongeren is het gebrek aan betaalbare huisvesting reden voor vertrek uit de gemeente. Zij vestigen zich vaak elders in de regio. Tegelijkertijd is het vestigingsoverschot van de leeftijdsgroep 25 – 39 jarigen, in het verleden de motor achter de groei van de Apeldoornse bevolking, geslonken. Het gevolg is dat de jonge beroepsbevolking in de gemeente snel terugloopt. De ’jonge vlucht’ heeft vérstrekkende gevolgen voor de ambiance in de stad, het opleidings- en inkomensniveau van de bevolking én de economische perspectieven van de gemeente. Het is van groot belang voor de toekomst om te streven naar een meer evenwichtige bevolkingsopbouw. Het gemeentebestuur maakt zich daar grote zorgen over. Deze zorg wordt gedeeld door vrijwel iedereen met wie is gesproken. Om de jonge vlucht te keren wil het gemeentebestuur op diverse fronten actie ondernemen. Het gaat om:
passend woningaanbod voor jonge mensen
Het binden van jonge generaties staat of valt met een passend woningaanbod. We zien jonge gezinnen op de korte termijn als meest kansrijke doelgroep, maar ook voor studenten en jongeren moet er meer woonruimte komen. De komende jaren zal er uitdrukkelijk aandacht worden gegeven aan goedkopere nieuwbouw en de toegankelijkheid van betaalbare woningen in de bestaande voorraad. Ons streven is een blijvend positief vestigingssaldo van de groep 25-35 jarigen (de meest verhuisgeneigde leeftijdsgroep) en een geleidelijke ombuiging van het vertrekoverschot van de groep 18-24 jarigen naar een vestigingsoverschot in 2025.
Meer hoger beroeps- en wetenschappelijk onderwijs
Hoger onderwijs is van doorslaggevend belang om jongeren aan de gemeente te binden en de differentiatie in de beroepsbevolking te vergroten. Het draagt ook bij aan economische innovatie. Het aantrekken van hbo opleidingen blijkt een taaie en langdurige opgave te zijn. Het gemeentebestuur is echter overtuigd van het belang om deze ambitie overeind te houden. Het streeft naar een substantiële toename van de huidige studentenaantallen en wil zich de komende jaren blijven inzetten voor hoger onderwijs in Apeldoorn dat aansluit bij het economisch profiel van de gemeente. Ons streven is een stijging van de aantallen hbo studenten in Apeldoorn tot ten minste 2000 in 2015 en 5000 in 2025.
Meer hoogwaardige werkgelegenheid
Voor jonge mensen, meestal tweeverdieners, speelt de aanwezigheid van banen op acceptabele reistijd een zwaarwegende rol bij de keuze van hun woonplaats. Het gemeentebestuur wil de lokale bedrijvigheid versterken, met nadruk op hoogwaardige werkgelegenheid. Om dat te bereiken zal het, samen met lokale ondernemers, de Apeldoornse economie duidelijker profileren. De aandacht gaat niet alleen uit naar het aantrekken van bedrijven maar ook naar het aantrekken en binden van ’talent’: jonge, creatieve starters. Voor die groep willen we laagdrempelige bedrijfsruimtes en ‘broedplaatsen’ creëren. Ook de bereikbaarheid van Apeldoorn ten opzichte van andere economische centra blijft een belangrijk punt van aandacht. Het gemeentebestuur streeft naar een relatieve groei van hoogwaardige werkgelegenheid in de te profileren sectoren die hoger is dan in andere grote gemeenten en een verbeterde bereikbaarheid van Apeldoorn ten opzichte van andere economische centra.
“vette plek!”
Apeldoorn; stad van nu en de toekomst!
Een mooie en levendige binnenstad
De relatie burger – overheid
In 2000 is de ambitie geagendeerd om de binnenstad tot het visitekaartje van de stad te maken: een levendig, aantrekkelijk en aansprekend centrum, dat zijn lokale en regionale functie kan waarmaken. Die klus is nog lang niet af. Vooral in zijn uitgaans- en ontmoetingsfunctie schiet de binnenstad nog tekort. Het gemeentebestuur wil de binnenstadsontwikkeling daarom hoog op de agenda houden. Dat is ook van belang om de stad voor jongeren aantrekkelijker te maken.
De relatie tussen burgers en overheid is onderwerp van veel discussie en debat. Ook in Apeldoorn. Het gemeentebestuur heeft uitgangspunte voor deze relatie uitgewerkt in de notitie ’Veerkracht en verbondenheid’.
De komende jaren staat een uitbreiding van het kernwinkelgebied op het programma. Die zal samen met marktpartijen worden uitgevoerd. Het gemeentebestuur zal in een regieplan de koers uitzetten voor een evenwichtige uitbreiding van winkel-, vrijetijds- en horecavoorzieningen en een versterking van de woonfunctie, met name voor jongeren. De kwaliteit van de openbare ruimte is een belangrijk punt van aandacht. Een uitnodigende, gezellige en veilige openbare ruimte die uitgaat van de menselijke maat is het vliegwiel om andere ontwikkelingen op cultureel, culinair, recreatief en ander gebied tot stand te brengen en te ondersteunen. In een masterplan openbare ruimte wordt de aanzet gegeven voor een aansprekende, zorgvuldige en langdurige transformatie van de openbare ruimte in de Apeldoornse binnenstad. De rolverdeling tussen burgers, marktpartijen en overheid zal uitdrukkelijk aandachtspunt zijn bij de implementatie. Het gemeentebestuur streeft naar een waardering van de Apeldoornse binnenstad met rapportcijfer 8 door de inwoners en naar een toename van het aandeel jonge mensen onder de binnenstadsbewoners.
We kiezen ervoor de eigen verantwoordelijkheid van de burger voorop te stellen. De gemeente neemt die niet over, maar treedt op als verbinder tussen burgers, instellingen en organisaties. Hierbij past een lidmaatschapsrelatie tussen burgers /bedrijven en gemeente, gebaseerd op het verenigingsmodel. Actieve wederkerigheid is daarbij een centraal kenmerk. Deze uitgangspunten wil het gemeentebestuur laten doorwerken op drie niveaus. In de strategie (wat doen we als gemeente wel en niet?), in maatregelen (welke instrumenten willen we gebruiken?) en in de uitvoering (hoe passen we de instrumenten zo goed mogelijk toe?) Een voorbeeld is dat we de frontlinietaken en de aanwezigheid van de gemeente in de wijken zoveel mogelijk op peil willen houden. En dat we burgers en bedrijven meer mogelijkheden willen geven om invloed op hun eigen woon-omgeving uit te oefenen. Ook bewustmaking van het lidmaatschap en het versterken van de binding aan Apeldoorn zijn aandachtspunten. Het gemeentebestuur staat een lidmaatschapsrelatie voor tussen burgers/ bedrijven en de lokale overheid, met actieve wederkerigheid als centraal kenmerk. Vanuit die visie zal het gemeentebestuur zich periodiek beraden over actuele strategische thema’s en de wijze waarop het daarmee om wil gaan.
Opvang van de vergrijzing Apeldoorn is de meest vergrijsde grote gemeente van Nederland. De komende jaren zal het aantal senioren sterk blijven stijgen. De meeste van hen willen en kunnen vandaag de dag nog lang actief en zelfstandig blijven en leveren een belangrijke bijdrage aan de samenleving. Zo nemen zij bijvoorbeeld een groot deel van het vrijwilligerswerk en de mantelzorg voor hun rekening. Toch leert de realiteit, dat met het stijgen der jaren de zorgbehoefte groter wordt. De gemeente heeft in toenemende mate de verantwoordelijkheid om in die zorg te voorzien. Dat wordt een forse opgave gezien de dalende beschikbaarheid van arbeidskrachten en de noodzaak om de zorg betaalbaar te houden. Het gemeentebestuur is van mening dat een tijdige voorbereiding op deze ontwikkelingen noodzakelijk is om de voorziene stijging van de zorgvraag op te vangen, met behoud van de zelfstandige leefwijze en maatschappelijke participatie van senioren. Het wil daarom anticiperen op passende maatschappelijke en ruimtelijke oplossingen, die zelfstandig wonen in combinatie met ontmoeting en onderlinge zorg mogelijk maken. Het gemeentebestuur heeft zich tot doel gesteld om passende concepten voor ’wonen, welzijn en zorg op maat’ te ontwikkelen, om het aandeel zelfstandig wonende senioren en hun mogelijkheden tot maatschappelijke participatie op peil te houden.
“waar willen we naar toe?”
Nieuwe kansen voor de jonge generatie! De binnenstad komt tot leven! Zelfstandig en actief oud worden! Inwoners, bedrijven en gemeente maken Apeldoorn!
“ik had beloofd 1 uur weer thuis te zijn” Apeldoorn; stad in het hart van de Veluwe!
Naast alle nieuwe ontwikkelingen hebben we oog voor de kwaliteiten die Apeldoorn al heeft De gemeente heeft een stevig fundament en dat willen we ook in de toekomst zo houden
Duurzaamheid op de lange termijn telt zwaarder dan financieel voordeel op de korte termijn Apeldoorn zet zich in voor het welzijn van de bevolking van vandaag, die in 2020 én de toekomstige generaties. Het belangrijkste is dat mensen in Apeldoorn ook in de toekomst prettig kunnen leven, wonen en werken. Daarom zal duurzaamheid voor de lange termijn altijd zwaarder moeten wegen dan financieel voordeel op de korte termijn.
Behoud van het hoogwaardige woon-, werk- en leefklimaat
Het bestaande hoogwaardige woon-, werk- en leefklimaat is een belangrijke kwaliteit van Apeldoorn. Dat moet zo blijven. Waar deze kwaliteit onvoldoende is, moet ze worden versterkt. Waar mogelijk maken we daarbij gebruik van de nabijheid van natuur en landschap.
Een goed sociaal klimaat
Apeldoorn wil de sociale problematiek klein houden en voert daarom een preventief beleid. Essentieel daarbij is dat iedereen, jong en oud, deel kan nemen aan het maatschappelijk leven, in staat is andere mensen te ontmoeten en gebruik kan maken van de publieke ruimte.
Bovengemiddeld veiligheid- en leefbaarheidniveau
inclusief basispakket aan voorzieningen Apeldoorn streeft naar een bovengemiddeld veiligheid- en leefbaarheidniveau. Daarbij hoort dat er voor alle inwoners een basispakket aan voorzieningen in de omgeving beschikbaar moet zijn. Dit vraagt om maatwerk al naar gelang de situatie in een wijk of dorp.
Evenwichtige veelzijdige economische structuur
Het gemeentebestuur wil een evenwichtige en veelzijdige economische basisstructuur houden. Een te sterk gespecialiseerde economie is immers kwetsbaar. Daarom zullen bestaande bedrijven in Apeldoorn de nodige mogelijkheden worden geboden om groei mogelijk te maken door geschikte bedrijvenlocaties aan te bieden. Ook startende ondernemers en overige bedrijven die een verbreding van de economische structuur van Apeldoorn bevorderen, kunnen rekenen op ondersteuning. Het gemeentebestuur onderkent het belang van de bestaande kwaliteiten van Apeldoorn en wil die koesteren. Dat leidt tot de volgende keuzes:
Stad in balans zonder overheersing van één functie
Een stevig fundament is ook een stad in balans: een stad waarin niet één functie overheerst, maar wonen en werken zich in samenhang ontwikkelen. De gemeente kiest er niet voor een echte woonstad te worden. Het streven is gericht op een gezonde verhouding tussen het aantal inwoners en het aantal arbeidsplaatsen in Apeldoorn.
uitgave: Gemeente Apeldoorn ontwerp: Eloi Koster fotografie: Moniek Polak druk: Thieme Deventer
