mei 2007
4
s e r v i c e b u l l e t i n
Voor de gebruikers van de methode Taalverhaal
6
Aandacht voor taal in methodes zaakvakken
7
Extra taaloefeningen uit de groepsmap
10
Wandelende tak met vier poten!
In de praktijk
Maatschriften bieden uitkomst voor het speciaal onderwijs De kinderen van SBO Het Overpad waren meteen enthousiast over Paul, de hoofdpersoon van Taalverhaal Taal. Maar de oefeningen uit de werkschriften waren voor de leerlingen minder geschikt. De speciale werkschriften voor lees- en taalzwakke kinderen boden uitkomst. Met deze Maatschriften werkt ieder kind op zijn eigen niveau. Marieke Wieme is groepsleerkracht op Het Overpad. Ze geeft les aan groep 6, een instructieafhankelijke groep. “Dat betekent dat deze kinderen een vrij laag leervermogen en heel veel uitleg nodig hebben. In het begin werkten wij met de gewone werkschriften van Taalverhaal Taal. Maar daar hadden de leerlingen moeite mee. Ze begrepen vaak niet hoe ze de oefeningen moesten maken. Waar je iets moet invullen en wat precies de bedoeling is, was ze dan niet duidelijk. In een aantal groepen hebben we Lees verder op de volgende pagina
Inhoud Pagina 1 Pagina 4 Pagina 6
In de praktijk Maatschriften bieden uitkomst
Taalbeleid Veel aandacht voor taal in methodes zaakvakken
Pagina 7
Differentiëren met Taalverhaal
Pagina 10
Ingezonden brieven Wandelende tak met vier poten
Pagina 12
Korte berichten
Over Taalverhaal Hoe tevreden zijn de gebruikers?
toen de Maatschriften uitgeprobeerd. Dat beviel goed. Inmiddels werken alle groepen van onze afdeling met de Maatschriften.”
Structuur De Maatschriften bieden veel duidelijkheid en structuur. “Bij veel afwisseling hebben deze kinderen geen baat. Oefeningen komen dan ook vaak terug, zodat kinderen deze gaan herkennen. Dat is fijn, want dan kunnen ze zich echt richten op waar het om draait en gaat er geen tijd verloren aan het uitleggen van de oefening. Daarnaast zijn de Maatschriften aangepast aan de motoriek en belevingswereld van de kinderen. In plaats van een enkele lijn om op te schrijven, hebben de leerlingen houvast aan hulplijnen. Ook zijn de opdrachten eenvoudiger opgesteld.”
Eigen tempo
Colofon Servicebulletin Taalverhaal is een uitgave van ThiemeMeulenhoff. Hoofd- en eindredactie Taalent Tekstschrijvers Met dank aan Marieke Wieme, Marga Pieters en leerlingen groep 4 van de Delteyk School, Werkhoven Vormgeving Crossings Communications Drukwerk ARS Grafische Producties & Communicatie Redactieadres ThiemeMeulenhoff t.a.v. Maria Noordhuizen Postbus 19240 3501 DE Utrecht
[email protected] Onze materialen zijn ook verkrijgbaar bij (school)boekhandel en schoolleverancier
Marieke Wieme
Elke dag gaat Marieke met Taalverhaal aan de slag, toch hebben ze vorig jaar boek 4 niet uitgekregen. “We werken in ons eigen tempo. Dat ligt lager dan op de gewone basisschool. De kinderen van Het Overpad hebben vaak een leerachterstand van ongeveer anderhalf jaar en een minder hoog IQ. Maar ook concentratieproblemen, ADHD en autisme spelen een rol. Dat betekent dat wij nu in groep 6 met boek 5 werken. Boek 6 is het hoogste niveau dat in de instructieafhankelijke groepen wordt behaald.
Favorieten De favoriete oefeningen van de kinderen zijn de puzzeltjes en de opdrachten waarbij ze plaatjes aan woorden koppelen. Ook zijn ze dol op de hoofdpersoon Paul. “Hij groeit door de boeken en hoofdstukken heen mee met de kinderen en hun belevingswereld. Zo is hij net verhuisd, maakt hij nieuwe vriendjes en schrijft hij een brief aan de kinderen uit zijn oude woonplaats. Vandaag hadden we het over een buurtfeest. Het zijn onderwerpen die de kinderen aanspreken en waar ze leuk over mee kunnen praten. De nieuwe woorden die we in de verhalen over Paul tegenkomen, schrijf ik op het bord. Aan het einde van het hoofdstuk bepreken we deze nog eens met elkaar.”
Zinsbouw
Software
Communicatieve vaardigheden zijn op Het Overpad belangrijker dan de technische kant van taal. “Een kind moet zich kunnen uiten, kunnen vertellen wat hij of zij heeft meegemaakt en mee kunnen komen in een groepsgesprek. In Taalverhaal wordt hier uitgebreid aandacht aan besteed. Of een woord een lijdend voorwerp of een persoonsvorm is, vind ik absoluut niet van belang voor mijn leerlingen. Ik leer ze liever wat een trottoir is. Zinsbouw is natuurlijk belangrijk, maar de ouderwetse zinsontleding laten we achterwege. Ouders stellen hier wel eens vragen over. Ze missen dit in het boek, of beter gezegd, ze herkennen het niet. Want we werken wel degelijk aan zinsbouw, maar op een veel speelsere manier. Wat mij betreft mogen er nog wel wat meer opdrachten worden toegevoegd waarbij kinderen zelf echt een stukje moeten schrijven. Nu zijn het meestal invuloefeningen waarbij enkele woorden geschreven worden. Een hele zin schrijven is iets wat vaker geoefend kan worden.”
In het klaslokaal van Marieke staat één computer. “De software van Taalverhaal gebruik ik regelmatig. Het sluit perfect aan op het boek en hiermee kun je inspelen op de niveauverschillen tussen de kinderen. De oefeningen bieden verbreding of verdieping, net wat een kind nodig heeft. Dat elk kind kan inloggen onder zijn eigen naam vind ik ook een groot voordeel. Het geeft de mogelijkheid om telkens verder te gaan waar je gebleven was. Ik merk dat de kinderen het ook leuk vinden om in tweetallen met de software aan de slag te gaan. Samen weten ze meer dan alleen. Die steun aan elkaar hebben ze hard nodig.” Mariekes tip voor andere leerkrachten is om alles uit het pakket van Taalverhaal te gebruiken: het boek, het werkschrift, de software en de extra opdrachten. “Want niet alleen in het speciaal onderwijs, maar ook op de reguliere basisschool heb je te maken met snelle, gemiddelde en minder snelle leerlingen. Door alles van Taalverhaal in je les te gebruiken, kun je optimaal differentiëren.”
Gebruikt u de Maatschriften nog niet? Vraag dan de speciale zichtzending voor Maatschriften aan via de antwoordkaart.
Paul
Over taalverhaal
Hoe tevreden zijn de gebruikers van Taalverhaal? In vier jaar tijd is Taalverhaal behoorlijk ingeburgerd in het taal- en spellingsonderwijs op basisscholen. Gebruikers zijn erg te spreken over deze interactieve methode, zo blijkt uit het tevredenheidsonderzoek dat ThiemeMeulenhoff eind 2006 hield.
Het algemene oordeel over zowel Taalverhaal Taal als Taalverhaal Spelling is goed. Opvallend is dat beide methodes meer worden gewaardeerd door leerkrachten naarmate zij deze langer gebruiken. Een integrale invoering van Taalverhaal Taal en Taalverhaal Spelling in het eerste jaar heeft daarentegen juist een meer negatief effect op de tevredenheid van gebruikers. “De gebruiksvriendelijkheid van de methode neemt dus toe als leerkrachten de tijd krijgen om met alle mogelijkheden van Taalverhaal Taal vertrouwd te raken”, vertelt Han Jansen, marktmanager bij ThiemeMeulenhoff. “Doordat we pas na vier jaar dit onderzoek doen, ontstaat er een goed beeld van het gebruik van Taalverhaal op langere termijn. Taalverhaal Spelling wordt meestal gefaseerd ingevoerd. Dit komt omdat de scholen minder vaak kiezen voor een integrale invoering van Taalverhaal Spelling wanneer het verschil met de didactiek van de oude spellingmethode te groot is. Een voordeel hiervan is dat er minder gewenningsproblemen ontstaan met Taalverhaal Spelling.”
Prettig werken
Enthousiast over software
In het onderzoek vroegen we leerkrachten het sterkste punt van de taal- en spellingmethode te noemen. Gebruikers geven onder andere aan Taalverhaal een fijne methode te vinden omdat zij er prettig mee kunnen werken. Deze opmerkingen worden ondersteund met resultaten uit het onderzoek. Gebruikers zeggen vooral tevreden te zijn over de structuur en opbouw van de methode en de verscheidenheid van werkvormen. Ook de woordenschat wordt gewaardeerd.
Bij de ontwikkeling van Taalverhaal in 2002 is veel aandacht besteed aan verschillende differentiatiemogelijkheden. Die inspanning wordt nu beloond met positieve resultaten uit het onderzoek. “Gebruikers zijn vooral enthousiast over de inzet van Maatschriften en software. Bij Taalverhaal Spelling maakt 85 procent van de respondenten gebruik van de software. Zij vinden dit een leuk, interactief en functioneel hulpmiddel. Ook over de
Taalverhaal workshop Sommige gebruikers vinden de huidige handleiding en groepsmap nog niet overzichtelijk genoeg. Han: “Om die extra duidelijkheid te kunnen bieden, hebben we een workshop ontwikkeld. Die kunnen alle gebruikers gratis downloaden van www.taalverhaal.nl of aanvragen via onze Informatielijn, tel. 0575-594959. Binnen twee uur worden leerkrachten wegwijs gemaakt in de handleidingen, de groepsmappen en de lesmaterialen.”
Niveau In elke klas zitten sterke en zwakke leerlingen. “Om erachter te komen of Taalverhaal aansluit op de taalkundige capaciteiten van kinderen, hebben we ook gevraagd naar het niveau van Taalverhaal Taal en Taalverhaal Spelling. Een ruime meerderheid van de respondenten vindt de moeilijkheidsgraad van Taalverhaal Taal precies goed.”
Aan de slag ThiemeMeulenhoff hecht veel waarde aan het oordeel van gebruikers en bedankt alle respondenten voor hun medewerking. De resultaten van dit onderzoek geven nieuwe aanknopingspunten voor verdere ontwikkeling van de methode. We gaan dan ook met de verbeterpunten, zoals de vraag naar digitale toetsing en een Maatschrift spelling, aan de slag.
Onderzoeksopzet Over de opzet van het onderzoek zegt Han het volgende: “In september 2006 ontving een groot aantal scholen een uitgebreide vragenlijst met open en gesloten vragen over bijvoorbeeld de moeilijkheidsgraad van de werkvormen, de inhoud van de verhaallijn en de gebruiksvriendelijkheid van de lesmaterialen van Taalverhaal. Bij het beantwoorden van gesloten vragen konden de leerkrachten bijvoorbeeld kiezen uit zeer slecht, slecht, voldoende, prima, goed en zeer goed.”
luister-cd bij Taalverhaal Taal zijn veel leerkrachten enthousiast. Een grote meerderheid van de respondenten gaf aan dat een Maatschrift spelling een wenselijke aanvulling zou zijn op het lesmateriaal. Vooral kinderen die minder goed meekomen in de les kunnen gebaat zijn bij het maken van extra oefeningen in het Maatschrift.”
Bent u gestart met Taalverhaal en heeft u de Implementatieworkshop nog niet ontvangen? Vraag de workshop dan alsnog aan via de antwoordkaart of kijk op www.taalverhaal.nl.
Taalbeleid in methodes zaakvakken
Veel aandacht voor taal in unieke lijn zaakvakken
Differentiëren met Taalverhaal in groep 6
Taalproblemen mogen enthousiasme voor zaakvakken niet in de weg staan
Extra taaloefeningen en spelletjes uit de groepsmap
Kinderen zijn net kleine ontdekkingsreizigers. De vakken geschiedenis, aardrijkskunde en techniek bieden hen volop mogelijkheden om op onderzoek en ontdekking uit te gaan. Maar dan moet de aangeboden stof wel aansluiten bij de belevingswereld van het kind. En moeten moeilijke woorden geen drempel zijn bij het volgen van de lessen. De nieuwe methodes van ThiemeMeulenhoff besteden daarom extra aandacht aan taal.
Wilt u uw leerlingen de lesstof nog eens laten oefenen? In de groepsmap van Taalverhaal vindt u leuke suggesties voor oefeningen en spelletjes. In dit servicebulletin hebben wij twee oefeningen voor u uitgewerkt.
Monument, wervelkolom en plattegrond. Als je kinderen iets wilt leren over geschiedenis, natuur en techniek of aardrijkskunde kun je niet om nieuwe begrippen heen. Maar deze mogen het enthousiasme voor het vak niet in de weg staan. De methodes Speurtocht (geschiedenis), NatuNiek (natuur en techniek) en De blauwe planeet (aardrijkskunde) staan daarom uitgebreid stil bij nietalledaagse begrippen. Ze zijn duidelijk herkenbaar in de leerlingenboeken. Bij elke methode hoort een praktische cd-rom. Hierop worden de begrippen nog eens uitgebreid toegelicht, met afbeeldingen en animaties. Ook andere woorden kunnen voor kinderen lastig zijn. Denk bijvoorbeeld aan conclusie of argument. Dit soort lastige woorden worden in deze methodes zo min mogelijk gebruikt. Soms zijn ze onvermijdelijk of is het goed als de kinderen deze woorden leren kennen. Dan worden de woorden helder uitgelegd.
cd-rom. Op deze manier hoeft een leesprobleem dus geen struikelblok te zijn.
Uniek Deze methodes van ThiemeMeulenhoff zijn uniek. Geen enkele andere zaakvakken-lijn staat zo uitgebreid stil bij taal. De reacties uit het veld zijn positief. En misschien nog wel het belangrijkste: de kinderen verheugen zich op de lessen. Ze kijken uit naar het volgende spannende verhaal over monniken en ridders en staan te popelen om als echte onderzoekers met natuur en techniek aan de slag te gaan.
Wilt u meer weten over NatuNiek, De blauwe planeet of Speurtocht? Vraag dan informatie aan via de antwoordkaart in dit servicebulletin.
Volop tips Leerkrachten vinden in de handleiding handige aanwijzingen over hoe termen het beste kunnen worden uitgelegd. De methodes geven volop tips over hoe woorden kunnen worden uitgebeeld. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de NT2-didactiek. Voordat een nieuw hoofdstuk begint, krijgen de kinderen bovendien een blad waarop alle woorden worden behandeld. Zo beginnen leerlingen goed voorbereid aan een nieuw onderwerp en haken ze niet af bij het zoveelste onbekende woord.
Opnieuw consolideren De doelwoorden kunnen geconsolideerd worden met behulp van de leeswoorden. Laat de leerlingen het volgende groepspel spelen met u als spelleider. Ieder heeft het leerlingenboek dicht voor zich. U kiest een leeswoord in het leerlingenboek, bijvoorbeeld ‘de bescherming’. U leest de voorbeeldzin voor zonder het leeswoord. U vraagt: welk woord is weggelaten? Degene die het goede antwoord geeft, krijgt een punt, als niemand het weet, wordt de zin opgezocht. Eventueel kunt u verschillende mogelijkheden geven. Kies daarvoor uit de andere leeswoorden van het blok.
Cd-rom biedt uitkomst Leerlingen die problemen hebben met lezen, hebben vaak moeite met de kennisgebieden. Vaak bieden methodes grote stukken tekst die de leerling zelfstandig moet doorlezen om er vervolgens de vragen over te beantwoorden. De teksten in NatuNiek, Speurtocht en De blauwe planeet zijn te lezen en te beluisteren op de
Hele werkwoord Met de oefening op de volgende twee pagina’s oefenen de leerlingen met het hele werkwoord. Plak de pagina’s op een stuk karton. Snijd de kaartjes uit en maak drie stapels. De eerste stapel met het lidwoord + zelfstandig naamwoord, de tweede stapel met de persoonsvorm en de derde stapel met het hele werkwoord. Leg de kaartjes ondersteboven neer en laat de leerlingen steeds een kaartje van elke stapel pakken. Laat ze daarna beoordelen of het een correcte zin is en of het een gekke zin is of niet. >>>
zingen struikelen piepen hele werkwoord
boren fietsen
hinniken hele werkwoord
zullen
mag
kunnen
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
De paarden
persoonsvorm
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
Het muisje
persoonsvorm
persoonsvorm
zal
persoonsvorm
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
De clowns
hele werkwoord
persoonsvorm
Lidwoord + zelfstandig naamwoord
De tandarts
hele werkwoord
willen persoonsvorm
persoonsvorm
kan
hele werkwoord
persoonsvorm
De zangeressen
hele werkwoord
hele werkwoord
voetballen
hele werkwoord
Een voetballer Een kind
De kinderen
wil
mogen
protesteren
Ingezonden brieven
Leerlingen ontdekken wandelende tak met vier poten
Even leek het erop dat oplettende leerlingen van de Delteykschool in Werkhoven een bijzondere ontdekking hadden gedaan. Op pagina 18 van Taalverhaal Taal voor groep 4 vonden zij een wandelende tak met vier poten in plaats van zes. Helaas ging het hier niet om een nieuwe soort, maar om een foutje in de tekening.
onze klas. De kinderen vinden het prachtig. Bovendien kun je er ook leuke, talige opdrachten aan koppelen. De leerlingen verzorgen de dieren zelf en hebben ook uitgezocht wat hierbij komt kijken. Ze mochten zelf informatie verzamelen, uit boeken of via internet. Vervolgens heb ik ze een boekje laten maken over wandelende takken.”
De leerlingen van de Werkhovense school blijken heuse experts te zijn op het gebied van wandelende takken. Leerkracht Marga Pieters: “Wij houden deze insecten in
Dat deze leerlingen niet alleen goed opletten, maar ook goede schrijvers zijn, bleek toen er onlangs bij ThiemeMeulenhoff een stapeltje ‘klachtenbrieven’ op de mat plofte. “De kinderen hebben deze dieren natuurlijk grondig bestudeerd en ook een keer nagetekend. Het afwijkende aantal poten viel ze dan ook meteen op. Ik heb toen voorgesteld om een klachtenbrief te schrijven.” Na een korte introductie over het schrijven van een brief, waarbij Marga verschillende soorten aanheffen op het bord schreef, zijn de kinderen zelf aan het schrijven gegaan. “Laat deze tekening vooral zo staan”, zegt Marga. “Je kunt er een heel leuke les aan koppelen.”
ThiemeMeulenhoff bedankt groep 4 voor hun oplettende blik! Heeft uw klas ook een opmerking over Taalverhaal? Laat het ons weten! Wij horen graag van u. 10
Enkele klachtenbrieven van de leerlingen van groep 4
11
Korte berichten Meer mogelijkheden met software Taalverhaal
En… Actie! Samen lezen op je eigen niveau
Gebruikt u de software van Taalverhaal nog niet? Vraag dan eens vrijblijvend een demo aan. Want de software is een verrijking van Taalverhaal die naadloos aansluit op de leerlingenboeken en de werkschriften. Het digitale materiaal kunt u ook heel gemakkelijk geprint in de klas gebruiken. Met de demo’s van Taalverhaal krijgt u een goed beeld van de software.
En… Actie! is een complete leesserie voor groep 4 tot en met 8. De serie geeft een heel nieuwe dimensie aan het samen lezen. Vier kinderen lezen samen een spannend verhaal, waarin elk kind een eigen rol heeft. Elke hoofdpersoon heeft zijn eigen tekst op zijn eigen niveau. De boeken lezen dus als een toneelstuk!
Demo aanvragen? Dat kan via de aanvraagkaart in dit servicebulletin.
Vraag nu via de aanvraagkaart een voorpublicatie van En.. Actie! aan om in uw klas uit te proberen. Veel leesplezier!
Extra exemplaren servicebulletin? Heeft u extra servicebulletins nodig of wilt u oude nummers nalezen? Dat kan. Ga naar onze website www.taalverhaal.nl. In het leerkrachtgedeelte kunt u de servicebulletins downloaden.
Heeft u een vraag? Bel de Informatielijn! Heeft u specifieke vragen over de methode? Tijdens werkdagen kunt u terecht bij onze medewerkers van de Informatielijn: tel. (0575) 594 959. Ook kunt u uw vraag per e-mail stellen via
[email protected].
ThiemeMeulenhoff Postbus 19240 3501 DE Utrecht T (0575) 594 959 F (0575) 594 961 E
[email protected] I www.taalverhaal.nl I www.thiememeulenhoff.nl 978 11 112 41162 3345
Zelf uitproberen?
