Zaanbusiness hét businessmagazine van de Zaanstreek | www.zaanbusiness.nl jaargang 19, nummer 146 - 2015
In zeven etappes naar een duurzame onderneming:
De duurzame routeplanner YadaYada opent 1 november haar deuren Trendy indoormarkt vestigt zich op Hembrug terrein
Preventie is een integrale aanpak Symposium ‘Zorg en de toekomst’
officiële mediapartner van:
De juiste beslissingen nemen
op basis van de juiste kennis.
Doe uw voordeel met de 500 publicaties van Rabobank. Onze jaarlijkse publicaties, sector- en regio updates, economische visie en benchmarkcijfers kunnen u helpen bij de sturing van uw onderneming. Daarom delen wij de kennis die we ontwikkelen graag met ondernemers.
U vindt onze kennispublicaties op rabobank.nl/zakelijk Een aandeel in elkaar
voorwoord
Rust in de kop! En? Goede vakantie gehad? Voor de meesten zit het er weer op en is het weer back to business. Voor ons begint de tweede helft van dit jaar in een ander onderkomen. We hebben de zomervakantie onder meer benut om te verhuizen met ons bedrijf. En wat mij dan altijd weer overvalt is de hoeveelheid 'troep' die een mens kan bewaren. Ik ben dan wel geen type dat je snel terug zal zien in een programma als 'Mijn leven in puin'. Maar ongemerkt verzamel je toch een boel spullen. Een verhuizing is dan een mooie onderbreking van de verzamelwoede, het dwingt je om kritisch te kijken naar wat je allemaal hebt. En dan gaat de regel, wat je langer dan zes maanden niet gebruikt kan weg, toch echt op. Zo hebben wij al met al de plaatselijke voetbalclub ontzettend blij gemaakt met circa een halve zeecontainer aan oud papier, is de afvalverwerker denk ik nog steeds druk met onze afvalberg en is de kringloopwinkel flink wat spullen rijker die hopelijk de weg vinden naar een tweede leven. Onze nieuwe bureaus zijn niet helemaal nieuw, maar refurbished, dus al met al proberen we zo duurzaam mogelijk te zijn. In deze Zaanbusiness leest u veel meer over dit onderwerp.
Het eindresultaat is dat er meer ruimte is op kantoor (uiteraard ook omdat we een groter onderkomen hebben), maar dat er ook meer ruimte is in de kop. En meer ruimte betekent meer rust. Ik hoop natuurlijk dat ook u de rust heeft gevonden in de vakantie, waardoor u fit, uitgerust en vol inspiratie weer aan de slag kunt. Wij in ieder geval wel. Ons team is weer (bijna) compleet en we beginnen de tweede helft fris en fruitig. Bent u nieuwsgierig naar ons kantoor en onze dienstverlening? Schroom niet, bel mij direct op 06-53251489 of mail naar
[email protected]. Een vrijblijvende afspraak is zo gemaakt en wie weet kunnen we iets voor elkaar betekenen. Ik wens u een goede tweede helft! Marco Bleeker
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
september 2015 • pagina 3
nr 146 - september 2015 Volg ons ook op: www.facebook.com/zaanbusiness
www.linkedin.com/in/zaanbusiness
www.twitter.com/zaanbusiness
In zeven etappes naar een duurzame onderneming En we gaan nog niet naar huis, nog lange niet, nog lange niet... Dit lied zong u vast vroeger in de auto op weg naar uw vakantiebestemming. Uw ouders hadden de reis zorgvuldig voorbereid en het enige dat u hoefde te doen was luidkeels zingen op de achterbank terwijl u Tetris speelde.
/// verder in deze editie pagina 12 Nomineren Zaanse Startersprijs kan nog pagina 16 Werk maken van talent pagina 31 Zou jij jezelf kredite geven? pagina 36 Energie is meer dan een kostenpost pagina 4 • september 2015
www.zaanbusiness.nl
inhoud Zaanse Ondernemersdag op 10 november a.s.
colofon Uitgever IN DE VINGERS MEDIA B.V. Witte Vlinderweg 11 1521 PS Wormerveer Tel 075-6428114 www.indevingers.nl
Vormgeving IN DE VINGERS RECLAME B.V. Witte Vlinderweg 11 1521 PS Wormerveer Tel 075-6428114 www.indevingers.nl
Redactie IN DE VINGERS MEDIA B.V.
Sport en ondernemen kent veel parallellen, maar is vaak ook paradoxaal. Maar zowel bij sport als bij ondernemen staat altijd de uitdaging centraal. Beslissingen nemen, communicatie, vertrouwen en samenwerken zijn daarbij bepalend voor het succes.
ERDI- een metaalbedrijf met een missie
Heeft u ook iets te melden? Mail naar
[email protected]
Verspreiding 10 x per jaar.
Fotografie Mike Bink, Bart Homburg, www.zaanstreek.nl en/of aangeleverd
Advertenties Tel 075 - 642 81 14
Columns De columns in Zaanbusiness zijn geschreven vanuit het perspectief van de columnist en vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
ERDI is een technische serviceorganisatie dat straatmeubilair, wegbebakening en verkeerstechnische producten ontwikkelt, produceert, installeert en onderhoudt. In 2007 liet het metaal- en constructiebedrijf een windmolen op het dak plaatsen en ging het een duurzame wind blazen. Na deze investering was de weg vrij om de duurzame koers voort te zetten en volgde al snel de installatie van zonnepanelen op het dak, daarnaast werden alle kantoren voorzien van een eigen thermostaat en de verlichting werd vervangen voor ledlampen en HF verlichting. Daarnaast leerden alle chauffeurs milieubewust rijden via de ‘het nieuwe rijden’ opleiding en werden twee elektrische voertuigen geïntroduceerd. Resultaat? In vijf jaar tijd is de energierekening met 40% gedaald en de CO2 uitstoot met 35% vermindert. Hoe heeft de wind zo kunnen blazen? Zaanbusiness sprak met Raoul van der Struijk, directeur van ERDI. Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
Zaanbusiness wordt gratis in controlled circulation verzonden naar bedrijven in de gemeenten Zaanstad, Wormerland en Oostzaan.
ISSN 2214 - 8779
© Het auteursrecht van deze uitgave wordt door de uitgever nadrukkelijk voorbehouden. Het is verboden om zonder schriftelijke toestemming onderwerpen te kopiëren en/of te publiceren. De uitgever kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor eventuele schade als gevolg van publicaties in deze uitgave. Druk- en zetfouten voorbehouden.
september • pagina september 20152015 • pagina 5 5
coverstory
pagina 6 • september 2015
www.zaanbusiness.nl
De duurzame routeplanner
In zeven etappes naar een duurzame onderneming En we gaan nog niet naar huis, nog lange niet... Een onderneming verduurzamen lijkt veel op een reis voorbereiden. U bepaalt uw bestemming, stippelt uw reis uit en voor u het weet zit u zingend op kantoor op weg naar een groen reisdoel. Hier volgen zeven tips en tricks hoe u uw onderneming op de duurzame rails kunt zetten.
Bepaal uw eindbestemming. Wie geen plan heeft zal ronddolen over de duur zame wegen, langs groene weiden en verdwaalt raken tussen de borden die allemaal een andere kant op wijzen. Een duurzaam plan begint net als een bedrijfsplan. Met een missie en een visie. Wat is uw groene missie? Wat zijn uw groene doelen? Wat wilt u verbeteren en bereiken op dit gebied? Dat kan een simpel plan zijn zoals tussen 2020 en 2030 uw afvalprint verkleinen door uw afval te halveren of de CO2 uitstoot met 10% reduceren in dezelfde periode. Pin een punaise. Vergeet niet de voordelen van deze maatregelen voor uw bedrijf in kaart te brengen. Dit houdt u en uw medewerkers
gemotiveerd. Of u het nu doet om de kosten te verlagen of voor het milieu, zorg dat u de voordelen voor ogen houdt. Ga off-road. Wilt u echt impact maken? Verduurzaam dan niet alleen uw bedrijf maar beïnvloedt ook uw omgeving. Een drukker kan voor zijn eigen doelen overgaan op gerecycled papier aanbieden maar kan ook zijn klanten dezelfde optie bieden. Bereken uw reis. Maak uw maatregelen meetbaar en zichtbaar. Is uw doel om de energie kosten omlaag te brengen? Vergelijk dan de rekening met de kosten van het jaar ervoor toen u nog geen ledlampen had ingedraaid. Verbruikt het product dat u verkoopt brandstof, energie of water? Bereken de besparing. App, post en deel uw reis met anderen. Vertel aan de buitenwereld waar u mee bezig bent, welke maatregelen uw bedrijf neemt en wat
Slechts 38% van de Nederlanders voelt zich betrokken bij de organisatie. Steeds meer studies laten zien dat MVO de medewerkersbetrokkenheid verhoogt.
uw plannen zijn. U komt betrouwbaarder over als u de resultaten toont in uw communicatie door bijvoorbeeld uw plannen in een tijdslijn weer te geven. Doe het met z’n allen. Betrek uw medewerkers in uw plannen. Vooral jonge werknemers hebben vaak interesse, en dus ook kennis, van dit soort zaken. Wie weet komt de gouden tip wel uit eigen zak. Steek uw vlag op. Zorg als u een product of dienst aanbiedt dat het ook rendabel is. Als u er niets mee verdient houdt u het waarschijnlijk ook niet vol. Degene die alleen uit liefdadigheid al zijn tijd en energie stopt in een project komt vaak met lege handen thuis. Het enige dat u nu nog rest is uw plannen meten, aanpassen en verbeteren. Is het resultaat wat u ervan verwacht had? Zijn uw doelen gehaald? Stel uw plannen bij waar nodig en geef uzelf een groot compliment voor uw bijdrage aan een beter milieu en lagere energiekosten. >>>vervolg pag 6
Een succesvol MVO-programma dat de medewerkersbetrokkenheid verhoogt, begint bij het topmanagement, zeggen de meeste geïnterviewde MVO-managers. Bron mvo-onderzoek.nl
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
september 2015 • pagina 7
coverstory >>>vervolg van pag 5
I
s uw onderneming nog niet toe aan een duurzaamheidsplan? Dan kunt u misschien wel de volgende budgettips toepassen. En misschien is de stap naar duurzaam ondernemen hierna niet meer zo groot als u dacht.
1
Verlichtende ideeën
Gloeilamp eruit, ledlamp erin. Het klinkt simpel en dat is het ook. De ledlamp bespaart 80% energie ten opzichte van een traditionele gloeilamp en hij gaat veel langer mee, dus een kleine moeite, groots effect.
2
Over en uit
Uw apparaten op stand-by stand laten staan? Zonde van de energie. Door uw computer en andere apparaten helemaal uit te zetten bespaart u al gauw een paar tientjes per jaar. Trek aan het einde van de dag de stekker eruit of koop een stekkerdoos met een aan/uit knop zodat u met een druk alles volledig uitschakelt, ook uw scherm.
3
Wie niet luisteren wil... die moet maar voIP’en
VoIP telefonie staat voor Voice over IP: bellen via internet. Toegegeven: dit is een investering, je maakt namelijk gebruik van voIP-toestellen, maar vervolgens kunt u bellen over uw eigen internetconnectie. Dit verlaagt de energiekosten en uw ecologische voetafdruk.
pagina 8 • september 2015
4
Papier hier
Afval scheiden (papier, groen, hout, restafval) kost u niets en draagt bij aan een beter milieu doordat u helpt grondstoffen en energie te besparen. Ziet u door de plastic de Plastic Soup niet meer? Op afvalscheidingswijzer.nl kunt u kijken welk afval in welke bak moet.
www.zaanbusiness.nl
Verklein je kantoorprint
O
p kantoor valt er heel wat te winnen op het gebied van sustainability. Waarschijnlijk doet u al meer aan energie- en milieu besparing dan u denkt. Wie print zijn mails bijvoorbeeld nog tegenwoordig? En als u toch moet printen dan doet u dat natuurlijk standaard dubbelzijdig. En uiteraard doet u de lichten uit in de ruimtes die u (tijdelijk) niet gebruikt en repareert u direct lekkende kranen of trekt u op laders na gebruik uit het stopcontact. Milieubewust bezig zijn moet in uw genen gaan zitten. Het moet vanzelf sprekend worden. En dan zijn er die bedrijven die een stap verder gaan dan de lichtknop indrukken, zij maken MVO tot hun doel, hun USP. We laten er een paar de revue passeren.
Ieder bedrijf gebruikt een zoekmachine. De meest gebruikte zoekmachine in Nederland is nog steeds Google. Maar wist u ook dat er een groene zoek machine bestaat? Ecosia plant bossen voor de energie die u verbruikt met het zoeken op internet in samenwerking met het Wereld Natuur Fonds. En het mooiste ervan is: het kost u niets! Print is dead. Deze nieuwe tegeltjeswijsheid hangt waarschijnlijk (nog) niet bij uw
Zaanbusiness geschrev in ' Ecofont'
oma op het toilet, maar het laat wel zien hoe we tegenwoordig tegenover print staan. Moet u toch printen? Doe het dan ecologisch. Met het Ecofont lettertype bespaart u inkt en toner.
Nog niet overtuigd? Neem dan eens wat vaker de trap in plaats van de lift. Of doneer je oude cartridges en toners aan Stichting AAP. Zij kunnen met de recycling hun dagelijkse kosten dekken.
Verkoopt u een product of heeft u een webshop? Dan is Share it! misschien iets voor u. U kunt uw onderneming inschrijven bij Share it! en voor ieder bericht dat uw klanten over uw bedrijf posten op social media zorgt u dat een kind in een ontwikkelingsland een maaltijd krijgt. Share it! werkt samen met Unicef.
Lucht! Ook in de winter. Verse, frisse lucht warmt sneller op. Ga voor de verandering eens met de fiets naar uw werk. Of doe mee met meat free monday!
U kunt ook een stapje verder gaan dan deze maatregelen. Wat dacht u van kerstpakketten met een goed doel voor ogen gemaakt van recyclebaar materiaal en vervaardigd door sociale werkplaatsen. Ook zijn er speciaalzaken die groene en ecologisch geproduceerde artikelen voor kantoor verkopen.
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
september 2015 • pagina 9
Sport en ondernemen kent veel parallellen, maar is vaak ook paradoxaal. Maar zowel bij sport als bij ondernemen staat altijd de uitdaging centraal. Beslissingen nemen, communicatie, vertrouwen en samenwerken zijn daarbij bepalend voor het succes. Onder voorzitterschap van Tom Egbers worden getalenteerde ondernemers en sporters tijdens de 27e Zaanse Ondernemersdag aan de tand gevoeld. Speciale gast Bjorn Kuipers neemt ons mee in de wereld waarin hij als scheidsrechter vaak tussen publiek en spelers in staat. Ook zal Bjorn als ondernemer de verschillen en overeenkomsten blootleggen tussen het managen van een wedstrijd en een onderneming. Verder zal op 10 november tijdens de 27e Zaanse Ondernemersdag de Ondernemingsprijs 2015 en de Zaanse Startersprijs uitgereikt worden. Tom Egbers, dagvoorzitter 27e Zaanse Ondernemersdag. Tom Egbers is presentator bij Studio Sport. Samen met Jack van Gelder en Mart Smeets behoort hij tot de vaste gezichten van het sportprogramma. In 1986 was Tom Egbers, na een korte carrière achter de schermen bij onder andere het Journaal, voor het eerst te zien als presentator. Bij Studio Sport is hij een van de vaste presentatoren bij het voetbal. Hij doet verslag van de Eredivisie wedstrijden, het Europese voetbal en de EK’s en WK’s. Daarnaast is hij een van de gastheren tijdens het NOC*NSF Sportgala, waar onder andere de sportman, sportvrouw en sportploeg van het jaar wordt gekozen.
pagina 10 • september 2015
Wat veel mensen niet weten is dat Tom Egbers ook boeken schrijft. Als aanhanger van Heracles schreef hij ‘De Zwarte Meteoor’ over de Zuid-Afrikaan Steve Mokone die vanaf 1957 bij de club uit Almelo speelde. Het boek werd in 2000 onder regie van Tom Egbers verfilmd. Ook maakt Tom Egbers documentaires over ‘vergeten’ sportmomenten en sporthelden uit de geschiedenis. In ‘Andere tijden Sport’ verdiept Tom Egbers zich in een gebeurtenis uit het verleden en interviewt hij betrokken sporters en coaches. Tom Egbers maakte documentaires over o.a. Bettine Vriesekoop, het WK van 1998, Rintje Ritsma en de Holland 8 (roeien).
www.zaanbusiness.nl
Bjorn Kuipers, gastspreker 27e Zaanse Ondernemersdag. Bjorn Kuipers leerde voetballen bij Quick ’20 maar trad al gauw in zijn vaders voetsporen door zich verder te ontwikkelen als scheidsrechter. Bjorn maakt tijdens de wedstrijd Telstar – FC Eindhoven zijn officiële debuut in het betaald voetbal. In 2005 floot Bjorn zijn eerste wedstrijd in de Nederlandse Eredivisie tijdens de wedstrijd Vitesse – Willem II. Vanaf dat moment kwam Bjorn zijn scheidsrechters carrière in een versnelling. Zo maakte hij zijn internationale debuut in maart 2006, tijdens de wedstrijd Rusland – Bulgarije (U17), waarna hij zijn Europa League debuut maakte in juli 2007. Dit was tijdens de wedstrijd NK Varteks – KF Tirana. De eerste wedstrijd die Bjorn in de Champions League mocht fluiten was Barcelona – Dynamo Kiev in november 2009. In 2012 floot Bjorn zijn eerste twee wedstrijden op een mondiaal toernooi tijdens het EK in Oekraïne en Polen. 2013 werd een speciaal jaar voor Bjorn. Zo mocht hij de halve finale van de Champions League tussen Barcelona en
column Bayern München fluiten en de finale van de Europa League in Amsterdam tussen Chelsea en Benfica. In 2014 floot Kuipers de Champions League finale tussen Real Madrid en Atletico Madrid. Tijdens het WK in Brazilië was Bjorn de enige Nederlandse scheidsrechter en floot hij 3 wedstrijden. Door de goede prestaties van het Nederlands Elftal, moest Bjorn Kuipers helaas na de achtste finales huiswaarts keren. Naast zijn werkzaamheden voor de KNVB is hij eigenaar van een C1000 supermarkt en is hij in het verleden eigenaar geweest van meerdere supermarkten.
IN DE VINGERS reclame & media sponsor 27e Zaanse Ondernemersdag. IN DE VINGERS Reclame & Media gaat de 27e Zaanse Ondernemersdag sponsoren. Naast hoofdsponsor Rabobank Zaanstreek zijn ook ProMobility, PDZ, Kuijs Reinder Kakes, Deloitte en het Kunstcentrum sponsor. Recent verhuisde IN DE VINGERS van Assendelft naar de Witte Vlinderweg 11 in Wormerveer. Naast grafisch ontwerp , het ontwerpen en bouwen van websites en contentmarketing, is IN DE VINGERS ook verantwoordelijk voor de vormgeving en prepress van de business to business magazines Zaanbusiness en IJmondiaan.
27e Zaanse Ondernemersdag 10 november a.s. Zaantheater Zaandam Aanvang 15.00 uur Voor meer informatie en inschrijven kijkt u op www.zaanseondernemersdag.nl
Het Ondernemersfonds Er zijn in Zaanstad veel ondernemers die heel veel tijd en energie stoppen in zaken rond en om hun onderneming. Ze organiseren van alles samen met andere ondernemers, van beveiliging tot een Sinterklaasintocht. Maar zorgen ook voor het schoon, heel en veilig maken en houden van de bedrijfsomgeving. En wat is daarin steeds de moeilijkheidsfactor? Juist, de Free Riders! Free Riders zijn ondernemers die wel profiteren van datgene wat wordt geregeld, maar er niet aan meebetalen. Deze situatie staat de verdere ontwikkeling van bedrijfs terreinen en winkelgebieden in de weg. Om dit probleem op te lossen is, op voorstel van initiatiefnemers, het fenomeen 'Ondernemersfonds' in het leven geroepen door de gemeenteraad. De ozb voor niet woningen wordt iets verhoogd, de Gemeente int de ozb en staat de opgelegde verhoging af aan het Ondernemersfonds. Je bent de bijdrage dus niet kwijt, maar kan hem per gebied of sector weer terugvragen en besteden in en aan je omgeving. Iedereen doet mee: huurders en eigenaren; en de mogelijkheden tot ontplooiing zijn legio. Het is geen lastenverzwaring, want er is een terugvraag of trekkingsrecht. Per saldo brengt het meer op dan het kost. Denk maar eens aan collectieve inkoop. En het is ook geen verzwaring van de overheidsbemoeienis, want na een eenmalig gemeenteraadsbesluit regelen de ondernemers alles zelf tegen minimale organisatiekosten. Daarnaast is het tevens geen methode om gemeentelijke taken door ondernemers te laten betalen, want de taak van de Gemeente blijft hetzelfde en zal worden vastgelegd. Maar het is wel een heel belangrijk besluit, omdat het goed is voor het ondernemersklimaat en de werkgelegenheid. De besluitvorming geschiedt via het politieke veld en het is te hopen dat alleen naar het belang van dit instrument wordt gekeken en dat andere motieven even naar de achtergrond kunnen worden verschoven. Ja, ik dacht ik schrijf het gewoon een keer op, zo van laat het ondernemersbelang eens boven het politieke belang gaan.
Reinder Kakes | september Ing. A.G.M.2015 Komen• pagina 11 Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Kuijs Zaanstreek
column Blauw bloed Waar bent u eigenlijk zo hard voor aan het werk, beste lezer? Voor een nieuwe auto? Groter huis? De fiscus? Of heeft de crisis zo hard toegeslagen dat alle inspanningen slechts gericht zijn op financieel overleven? En in de komende zeven vette jaren alsnog iets moois voor het nageslacht achterlaten? Binnen een bestaand familiebedrijf zal die laatste vraag meer voor de hand liggen dan voor uw zelfgestarte onderneming. Terwijl elke startup in potentie een mooie toekomst voor uw kroost betekent. Denk Heineken, denk Albert Heijn, denk ook eens aan al die Zaanse bedrijven die ontstaan zijn uit een bloedband. Bundeling van kennis, vaardigheden en talenten en ab-so-luut te vertrouwen, voor elkaar steek je je handen in het vuur... Sterker nog, voor elkaar gà je door het vuur! Ver trouwen alleen is echter niet voldoende basis voor een gezonde bedrijfsvoering, afspraken kunnen verkeerd uitgelegd worden dus wij adviseren met klem om een familiestatuut op te stellen. Dat is de transparantste en dus de beste manier om zaken vast te leggen. Zodat het mislukte kerstdiner of twee kibbelende schoonzussen - oh, komt het u bekend voor? - geen bom onder de business kunnen leggen. Alle wensen en eisen voor de bedrijfsvoering, de verdeling en de opvolging worden hierin vastgelegd. De belangen van de familie in het bedrijf worden omschreven en het statuut zorgt voor een verbinding tussen de visies van verschillende familieleden. Dat nut geldt voor álle familiebedrijven, groot en klein. Familiebedrijven zijn over het algemeen stabiel en succesvol, maar kennen wel kritieke momenten. De overname door een andere generatie is zo'n hekel punt. Want ja, ook al is je kind hartstikke volwassen, het is en blijft die snotneus die met kapotte knieën huilend op het aanrecht zat. En daar dan je andere levenswerk, en in veel gevallen ook je pensioen, aan toe te vertrouwen vergt heel wat van verantwoordelijke bestuurders. Laat staan dat er meerdere gegadigden aan de stamboom hangen, ook daarvoor wijst het familiestatuut de weg. Als de lijn van opvolging is vastgelegd heb je nooit gezeur achteraf. En mocht het kind zijn of haar eigen weg willen kiezen, dan is daar ook al rekening mee gehouden. Daarnaast is een familiestatuut, net als huwelijkse voorwaarden, aan slijtage onderhevig. Omstandigheden veranderen en dan is het goed om met de notaris eens te kijken naar de realiteit, want geen mens heeft het eeuwige leven en voor de zekerheid houden we rekening met het allerergste. Daarnaast is er de actualiteit, onmogelijk om bij te houden voor de gemiddelde ondernemer maar verplichte kost voor het notariaat. De BOR, BedrijfsOpvolgingsRegeling bijvoorbeeld, is een factor om rekening mee te houden. Deze ondersteuning van de overheid, die het belang van de continuïteit van familie bedrijven binnen onze economie onderkent, geeft de ruimte om bij schenking of erving binnen de onderneming geen of weinig belasting te betalen. De notaris kan fungeren als neutrale adviseur en heeft de juridische kennis om de BOR ook voor uw familiebedrijf te laten werken. Gezond bloed is immers rood, niet blauw...
Kurk & Jacobs Notarissen | Mr. R. Jacobs
Zaanse Startersprijs
W
ie is de beste startende ondernemer in de Zaanstreek? Wie gaat er aan de haal met de Startersprijs ter waarde van 2.500 euro? Alle ondernemers die gevestigd zijn in de gemeenten Oostzaan, Wormerland of Zaanstad en die twee tot vijf jaar terug een eigen bedrijf zijn gestart, kunnen meedingen. Daarnaast gaat het om zelfstandige bedrijven met één tot 20 werknemers.
Aanmelden Zaanse Starters prijs 2015 kan nog tot 13 september aanstaande
Breed gedragen initiatief De Zaanse Startersprijs, is een jaarlijkse verkiezing. Het is een breed gedragen initiatief door het Zaanse bedrijfsleven en de gemeente Zaanstad. De jury bestaat uit: Marcel J. Beerse (Partner Baker Tilly Berk NV), Jantine Konijn (Zaans Ondernemers Netwerk), Ton R. Vermij (bestuurslid Zaanse Ondernemers Sociëteit De Corner), Mark Vleeshakker (AVV Zaanstad) en Bea van Voorthuizen (accountmanager Economische Zaken gemeente Zaanstad). De jury is op zoek naar succesvolle starters en roept mensen op, om uit hun netwerk ondernemingen voor te dragen die kans maken op deze eervolle en fantastische prijs. Naast de eeuwige roem en 2.500 euro, ontvangt de winnaar ook een kunstvoorwerp en een gratis advertorial in Zaanbusiness. De uitreiking van de achtste Zaanse Startersprijs vindt plaats op dinsdag 10 november tijdens de 27ste Zaanse Ondernemersdag in het Zaantheater. Aanmelden kan tot 13 september a.s. via de website www.zaansestartersprijs.nl Partners Zaanse Startersprijs:
kunstuitleen bedrijven
Zoekt u kunst voor uw bedrijf? • Keuze uit een gevarieerde, up-to-date collectie • Advies en kunst op maat • Organisatie van inspirerende workshops of lezingen over kunst Het Kunstcentrum: uw partner in kunst! Voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak kunt u contact opnemen met 06-24604366 of
[email protected]
kunstcentrum.nl telefoon: 075-6141210 Vincent van Goghweg 40a|b 1506 CV Zaandam
Hé, een oude bekende in een nieuw jasje!
OFFICE XPERIENCE OFFICE FURNITURE OFFICE SUPPLIES OFFICE CONCEPTS
GZ inspireert en ontzorgt... Bel 075 - 635 12 31
Grote Tocht 98 1507 CE ZAANDAM
WWW.GZ.NL VOOR DE ACHTER-ACHTER KLEINKINDEREN incl. 59.995 Cat.prijs BTW& BPM 819 6020.000mnd/km
MET 7% BIJTELLING!
• RENTE EN AFSCHRIJVING • ALLRISK-VERZEKERING
Gem. verbruik: 1,8 l/100 km (55,6 km/l) gem. CO2-uitstoot 48 g/km
DE MOOISTE REDEN OM V60 TE RIJDEN IS NIET EENS DE V60 ZELF
• RECHTSBIJSTAND VOOR VERKEER • ONGEVALLEN INZITTENDENVERZEKERING • REPARATIE- ONDERHOUD EN BANDEN • VERVANGEND VERVOER NA 24 UUR • HOUDERSCHAPSBELASTING (EUR 0 TOT 1-12016 VOOR V60 PLUG IN HYBRID)
Er zijn veel redenen om voor de Volvo V60 Plug-in Hybrid te kiezen. Bijvoorbeeld de 7% bijtelling. De innovatieve combinatie van elektro- en dieselmotor. De 208 kW (283 pk). Maar de milieuvriendelijkste Volvo ooit rijdt u voor uw achter-achter-kleinkinderen. Toch?
Volvo V60 D6 AWD Plug-in Hybrid v.a. € 59.995 incl. 21% btw en bpm. Raadpleeg voor additionele kosten de verkoopvoorwaarden op www.volvocars.nl. Leasen v.a. € 819 p.m., excl. btw en brandstof,o.b.v. Full Operational Lease, 60 mnd, 20.000 km p.j., SternLease (075-6504542). Wijzigingen voorbehouden. Gem. verbruik: 1,8 l/100 km (55,6 km/l), gem. CO2-uitstoot 48 g/km.
Svala Auto Zaandam Pieter Ghijsenlaan 5, Zaandam T 075 650 45 22, www.svalaauto.nl/
[email protected]
Ondernemen in Zaanstad INFORMATIE VAN DE GEMEENTE ZAANSTAD VOOR ONDERNEMERS OVER SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE EN ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN
Samenwerken aan extra banen voor mensen met beperking Werkgevers, vakbonden, overheid en onderwijs in de regio Zaanstreek-Waterland slaan de handen ineen om extra banen te creëren voor mensen met een functionele beperking. Daarom hebben de partners van het Regionaal Werkbedrijf op vrijdag 19 juni een samenwerkingsovereenkomst getekend op het hoofdkantoor van Albert Heijn in Zaandam. Het Werkbedrijf ondersteunt werkgevers bij het bieden van werk aan werkzoekenden met een functionele beperking. Zo kunnen werkgevers sociaal ondernemen op een manier die ook economisch verantwoord is. Sociaal akkoord De samenwerking vloeit voort uit de afspraak in het sociaal akkoord uit 2013, dat er landelijk 125.000 banen bij moeten komen voor deze doelgroep (waarvan 25.000 bij de overheid). In de regio Zaanstreek-Waterland gaat het, in eerste instantie tot eind 2016, om 240 extra banen.
De bestuursleden van het Regionaal Werkbedrijf Zaanstreek-Waterland met in het midden de voorzitter, wethouder Dennis Straat van de gemeente Zaanstad. Op de foto ontbreken Annette van der Poel (Altra College) en Ruud Laan (Boon Edam) Foto: Mike Bink
Werk maken van talent, nu én in de toekomst Kom naar het Werkevent op 28 september
Om nu en in de toekomst te beschikken over voldoende en goed opgeleid talent binnen de Metropoolregio* is een goede samenwerking tussen werkgevers, onderwijs en overheid een voorwaarde. Ook de aanpak van (jeugd)werkloosheid is essentieel om goed in te kunnen spelen op de arbeidsmarkt van de toekomst. De Metropoolregio Amsterdam en de Amsterdam Economic Board organiseren daarom op 28 september het Werkevent ‘Werk maken van talent’. Het Werkevent biedt een platform om afspraken te maken, ideeën te delen en bovenal inspiratie op te doen. De bijeenkomst start met de presentatie van eerste regionale onderwijs- en arbeidsmarktmonitor door prof. dr. Henriëtte Maassen van den Brink, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hoe ontwikkelt de arbeidsmarkt zich in de Metropoolregio Amsterdam? Welke kansen biedt dit voor het bedrijfsleven en hoe kunnen onderwijsinstellingen daarop inspelen? Hierna volgt een paneldiscussie met vertegenwoordiging uit het bedrijfsleven, onderwijs en de politiek.
Gemeente Zaanstad www.zaanstad.nl T 14075
Kom ook Kom naar het Werkevent en maak afspraken, deel ideeën en doe inspiratie op! U bent van harte welkom op 28 september van 14.00 – 19.30 uur in de Tolhuistuin in Amsterdam. Meldt u zich snel aan via www.amsterdameconomicboard.nl/werkevent want de capaciteit van de locatie is beperkt! * De Metropoolregio Amsterdam is het informele samenwerkingsverband van 36 gemeenten, de provincies Noord-Holland en Flevoland en de Stadsregio Amsterdam. Zij werken samen aan een krachtige, innovatieve economie, snellere verbindingen en voldoende en aantrekkelijke ruimte voor wonen, werken en recreëren.
duurzaamheid
Subsidies en fiscaal voordeel als u plannen heeft om te verduurzamen Fiscaal voordeel: Energie Investeringsaftrek (EIA) De EIA biedt fiscaal voordeel voor bedrijven die investeren in energiezuinige technieken en duurzaam opgewekte energie. U kunt 41,5% van de investe ringskosten aftrekken van de fiscale winst, bovenop uw gebruikelijke afschrijving.
Aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) Doet uw bedrijf aan onderzoek of ont wikkeling op het gebied van technische innovaties? Dan kunt u mogelijk korting krijgen op de loonkosten. U kunt dit doen via de Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO).
U kunt denken aan investeringen op het gebied van bedrijfsgebouwen (bestaande bouw, nieuwbouw en renovatie), bodemsanering; processen, recycling; transportmiddelen, vervuilende stoffen, waterbesparing, minder grondstofgebruik, en zo verder.
De RDA is een extra aftrekpost voor andere kosten en uitgaven van het project, bijvoorbeeld voor prototypes of onderzoeksapparatuur. Het voordeel van de WBSO en RDA kunt u verrekenen via uw belastingaangifte. Het is ook mogelijk om deze regelingen te combineren met andere onder steuningsmogelijkheden. Bijvoorbeeld de Innovatiebox.
pagina 16 • september 2015
www.zaanbusiness.nl
Innovatiebox Heeft u subsidie ontvangen via de WBSO (en mogelijk de RDA) en maakt u winst met uw project? Dan mag u de winst onderbrengen in een lagere tariefbox binnen de vennootschapsbelasting. Er geldt dan een belastingtarief van 5% in plaats van 25%.
Subsidies aanvragen klinkt als een lastige en tijdrovende klus. Toch kan het voor een nieuw project net dat zetje zijn dat uw onderneming nodig had. Zaanbusiness zet er een paar voor u op een rij.
Subsidies: Innovatiekredieten voor het MKB Voor bedrijven met een innovatief idee maar zonder genoeg financiële middelen is het mogelijk innovatie krediet aan te vragen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Het innovatiekrediet is onderdeel van het Innovatiefonds MKB+.
Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) Via de SDE kunt u subsidie krijgen als u energie produceert uit schone energiebronnen zoals zon, wind, geothermie, windenergie en biomassa. De subsidie geldt voor de productie van: • hernieuwbare elektriciteit •h ernieuwbare warmte of de gecombineerde opwekking van hernieuwbare warmte en elektriciteit • hernieuwbaar gas
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
De SDE+ 2015 heeft één budget van 3,5 miljard euro voor alle categorieën en kent negen fases. De subsidie loopt per fase op. U kunt nu een aanvraag indienen voor fase 5. Kijk voor meer informatie op RVO.nl
september 2015 • pagina 17
column Het flirten geeft het geheel wel dynamiek In deze tijd waarin het aantal vacatures toeneemt, zien we ook weer de zin “gezien de samenstelling van het team gaat de voorkeur uit naar een man” terugkomen. Ai, ai, denken de doorgeslagen beleidsmakers. Dit staat op gespannen voet met de algemeen gangbare sollicitatiecode van de NVP, de Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement & Organisatieontwikkeling. In deze code wordt benadrukt dat er geen onderscheid gemaakt mag worden op basis van onder meer man of vrouw zijn. Velen zijn het hier rationeel mee eens. Kijken we naar de praktijk, dan zien we toch een ander beeld. Er is wel degelijk een voorkeur voor een mannelijke of vrouwelijke kandidaat! En niet alleen bij typische mannenberoepen als bouwvakker of trucker of bij typische vrouwenberoepen als directiesecretaresse of kapster. Zelfs als het minder duidelijk is. Zoals in de advertentie al wordt aangegeven: de voorkeur voor een man of vrouw heeft vaak te maken met het team. Een mix, in welke mate dan ook, tussen mannen en vrouwen geeft een betere balans. Minder roddelen en onenigheid dat lang blijft doorsudderen tussen enkel koninginnen en minder wedstrijdjes verplassen tussen enkel koningen. Laten we simpelweg constateren dat er een verschil is tussen een mannelijke en vrouwelijke medewerker. Juist op basis van de erkenning van het verschil kunnen we vooruit. Elkaar aanvullen, stimuleren en zelfs uitdagen… Uitdagen ja. Want hoe professioneel we ook willen zijn op de werkvloer, we kunnen onze gevoelens niet uitschakelen. Niet dat de werkplek nu een marktplaats voor verleiding moet worden, maar het flirten geeft het geheel wel dynamiek. Energie zelfs. En laat de groep de norm bepalen tot hoever dit kan gaan. Dat draagt dan weer bij aan het collectiviteitsgevoel. Kortom, laten we de sollicitatiecode met enige mate van praktische toepasbaarheid benaderen. Het vervullen van de vacature is meer dan het vinden van een nieuwe collega. De gekozen hij of zij zal de balans van het team beïnvloeden. Dat gegeven mag wat mij betreft eveneens meewegen in de keuze voor de nummer 1 kandidaat. Dan is het nu tijd voor een bezoek aan een nieuwe klant met een vrouwelijk contactpersoon. Ga ik een langharige dame aantreffen met gemanicuurde nagels of is het een type met het pittige korte kapsel gecombineerd met het kekke rode brilletje? Uiteraard moet dit niet uitmaken. Het gaat om de inhoud. Potverdorie, heb ik toch een voorkeur… C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
Frankfort HRM | Olof Frankfort
1-4 ad. Frankfort.pdf
03-01-2012
14:36:42
column
Het ontslagrecht na 1 juli 2015
H
et ontslagrecht is veranderd. Vanaf 1 juli 2015 krijgt de werknemer bij ontslag een financiële vergoeding. Dit heet de transitievergoeding. Deze vergoeding wordt uitgekeerd als de werknemer twee jaar of langer in dienst is geweest. De transitievergoeidng is bedoeld om te gebruiken voor omscholing of om de overstap naar een andere baan eenvoudiger te maken.
Voor ontslag zijn twee routes mogelijk. Welke route wordt gekozen hangt af van de reden voor ontbinding van het arbeidscontract. Bij ontslag om bedrijfseconomische redenen of vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid gaat het ontslag via het UWV. Ontslag om andere redenen loopt via de kantonrechter. Je mag als werkgever niet meer kiezen. De genoemde procedures zijn niet nodig als de werknemer schriftelijk instemt met het ontslag. Er geldt een gesloten ontslagstelsel met strikte opzeggingsgronden. Als je als werkgever een werknemer om een onduidelijke reden wilt ontslaan, is daar geen ruimte voor en wordt de aanvraag afgewezen. Je dient als werkgever dus een goed dossier kunnen overleggen en aantoonbaar hebben gewerkt aan een herplaatsing van de medewerker. Kon vroeger de kantonrechter nog wel eens instemmen met ontslag ‘omdat er geen werkbare situatie was’ en een wat hogere ontslagvergoeding toekennen. Vanaf 1 juli 2015 zal de rechter het verzoek afwijzen en heeft de werknemer dus een sterkere positie om er meer uit te slepen. Rechters krijgen minder mogelijkheden om maatwerk toe te passen. Daarnaast heeft de werknemer de mogelijkheid om vanaf 1 juli 2015 in hoger beroep en zelfs in cassatie te gaan tegen een ontslag dat het UWV of de kantonrechter heeft goedgekeurd. Het ontslag kan na 1 juli 2015 wel goedkoper zijn voor de werkgever. De transitievergoeding kent een maximum van € 75.000, of een bruto jaarsalaris als dit meer is. Dit is voor werknemers die al 25 of 30 jaar in dienst zijn een lagere vergoeding dan een ontslagvergoeding van voor 1 juli 2015 die bepaald werd volgens de kantonrechtersformule. Kosten voor omscholing, opleidingen of outplacement
mogen van de transitievergoeding worden afgetrokken. De transitievergoeding wordt als volgt berekend: - Voor de eerste tien arbeidsjaren; één- derde maandsalaris per gewerkt jaar; - Voor de volgende jaren; een half maandsalaris per gewerkt jaar; - Tot het jaar 2020: voor elk gewerkt jaar na de 50ste verjaardag één heel maandsalaris, mits de werknemer dan al langer dan tien jaar in dienst is en de werkgever meer dan 25 werk nemers heeft. De kantonrechter kan een hogere transitievergoeding opleggen, maar alleen als de werkgever ernstig verwijtbaar handelde of nalatig was. Iedere medewerker die 24 maanden of langer in dienst is heeft recht op een transitievergoeding als het contract niet verlengd of ontbonden wordt op initiatief van de werkgever. Dat geldt ook voor medewerkers met een tijdelijk contract. Voor kleinere MKB bedrijven (maximaal 25 medewerkers) komt tot 2020 een overgangsregeling. Deze bedrijven hoeven dan pas een transitievergoeding te betalen vanaf 1 mei 2013. Als zij in mei 2016 een werknemer ontslaan die al 20 jaar in dienst is, hoeven zij toch maar over drie jaar een transitievergoeding te betalen. Een voorbeeld: Stel een werknemer is geboren op 1 januari 1960 en is sinds 1 oktober 1984 in dienst bij werkgever en heeft dus 30 dienstjaren. De werknemer verdient € 4.000 per maand. De ontslagvergoeding volgens de kantonrechtersformule was € 116.000. De transitievergoeding zou € 61.333 bedragen (10 x 1/3 maandsalaris + 16 x ½ maandsalaris + 4 x maandsalaris is 15,333 maandsalaris)
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
Marco van der Laan, AA RB RV Accountant / Belastingadviseur / Register Valuator
Indien je als werkgever minder dan 25 medewerkers hebt en personeel moet ontslaan om bedrijfseconomische redenen, dan bereken je de transitievergoeding vanaf 1 mei 2013. Voor het ontslag van bovengenoemde werknemer in het voorbeeld krijgt de werknemer ondanks de ruim 30 dienstjaren slechts tweederde maandsalaris mee, namelijk € 2.667. (2 jaar x 1/3 jaarsalaris) .
VANDERLAANGROEP Assendelft Postbus 1, 1566 ZG
Oranjeboomkade 1, T 075 687 49 59
Noord-Scharwoude Kokkel 20 Postbus 64, 1723 ZH 0226 31 33 76 Purmerend Wormerplein 111 Postbus 11, 1440 AA 0299 42 14 02 Zaandam Ronde Tocht 3 Posbus 346, 1500 EH 075 635 36 31
september 2015 • pagina 19
ERDI- een metaalbedrijf met een missie
E
RDI is een technische serviceorganisatie die straatmeubilair, wegbebakening en verkeerstechnische pro ducten ontwikkelt, produceert, installeert en onderhoudt. In 2007 liet het metaal- en constructiebedrijf een windmolen op het dak plaatsen en ging er een duurzame wind blazen. Na deze investering was de weg vrij om de duurzame koers voort te zetten en volgde al snel de installatie van zonnepanelen op het dak, daarnaast werden alle kantoren voorzien van een eigen thermostaat en de verlichting werd vervangen voor ledlampen en HF verlichting. Alle chauffeurs leerden milieubewust rijden via de ‘het nieuwe rijden’ opleiding en werden twee elektrische voertuigen geïntroduceerd. Resultaat? In vijf jaar tijd is de energierekening met 40% gedaald en de CO2 uitstoot met 35% vermindert. Hoe heeft de wind zo kunnen blazen? Zaanbusiness sprak met Raoul van der Struijk, directeur van ERDI.
Duurzaam ondernemen kan voorhen een extra reden zijn om voor dit type onderneming te kiezen.'
'Ik wilde altijd al zonnepanelen hebben. Hier ben ik in 2000 al mee bezig geweest, maar vanwege lopende investeringen werd dit voorstel toen afgewezen,' vertelt van der Struijk. 'In een gekke bui zag ik in 2007 het ontwerp van technische studenten uit Rotterdam voor de windmolen en heb ik toen mijn plan door kunnen zetten. Daarna is het balletje gaan rollen en zijn wij ons gaan onderscheiden op de markt door ons te richten op duurzaam ondernemen.' Klimaatneutraal ERDI streeft ernaar om CO2- of klimaatneutraal te ondernemen. Dit houdt in dat een bedrijf consequent rekening houdt met de impact van zijn bedrijfsactiviteiten op het milieu. Hiervoor wordt er eerst een CO2-voetafdruk gemaakt die inzicht geeft in de CO2 uitstoot. Aan de hand hiervan kan een plan worden gemaakt. Naast de motivatie om onafhankelijk te worden van energiemaatschappijen wil ERDI ook de productie en werkwijze zo regelen dat het milieu zo min mogelijk wordt belast zodat toekomstige generaties geen nadelige gevolgen zullen ondervinden van hun handelen. 'Ook voor de arbeidspotentie kiezen wij voor deze koers. De jeugd die nu opgroeit kijkt heel anders naar bedrijven, zij richten zich bijvoorbeeld meer op flexibiliteit dan op bezit.
pagina 20 • september 2015
Alle uitstoot die nog niet kan worden voorkomen of gereduceerd door ERDI, wordt gecompenseerd door Golden Credits uit klimaatprojecten. 'Hiervoor werken wij samen met KPMG Sustainability en Climate Neutral Group en hebben wij een voetprint opgesteld. Onze CO2 uitstoot reduceren was ons doel.' Onder andere dankzij deze credits werden er 45 windturbines gerealiseerd in Taiwan, die 67.000 huishoudens voorzien van groene stroom.
Betrek je medewerkers 'Zorg dat je omgeving er ook mee bezig is. Voor de medewerkers werkt het heel motiverend. Het levert prikkels als het zonnetje buiten schijnt en ze zien op de meters dat we onze eigen stroom aan het opwekken zijn. Je ziet als het ware de rekening omlaag gaan.' Op het bedrijventerrein Achtersluispolder in Zaandam heeft ERDI een transport en opslag locatie die volledig energieneutraal is en voorzien is van een groen dak. Van der Struijk heeft nog een tip voor ondernemers: 'Als grootgebruiker is het beter niet teveel stroom op te wekken. Beter is het om quitte te spelen. Je krijgt namelijk niets terug van de energieleverancier en alleen maar heel veel gedoe.'
www.zaanbusiness.nl
Inmiddels is het sprokkelen voor ERDI om met kleine beetjes de uitstoot verder omlaag te brengen en duurzame oplossingen te zoeken. De plannen richten zich nu op het hergebruiken van producten. 'Ik noem het gewoon je gezonde verstand gebruiken,' zegt van der Struijk een beetje sarcastisch, 'we kijken naar de lifecycle van producten. Zo halen we bijvoorbeeld palen terug en knappen deze op en brengen ze voor een gereduceerde prijs terug in de markt. Circulair-design, ecologisch denken en produceren wordt een onderdeel van de toekomst, want grondstoffen worden schaars en raken op.' Groene daken Als het aan van der Struijk ligt worden alle platte daken van bedrijfs- nieuwbouw voorzien van een groen dak. Deze zorgt voor koeling in de zomer, isolatie in de winter, het reguleert waterverplaatsing en vangt fijnstof af. 'Omdat steeds meer wordt bestraat en geasfalteerd dreigt dit een maatschappelijk probleem te worden voor de toekomst.' Daarnaast raadt hij bedrijven en organisaties aan die aan een nieuwbouwproject beginnen zich te verdiepen in alle milieu opties die er maar te bedenken zijn zoals warmtewisselaars en zonnepanelen. 'Het is maar een heel kleine stapje om erbij stil te staan en het kost je niets. Je ervan bewust zijn, is de eerste stap en pure winst voor het milieu.'
Meer informatie: Rechte Tocht 3-5 1507 BZ Zaandam T: 075 - 617 33 57 F: 075 - 670 28 21 E:
[email protected]
column
Een lijk te veel in de kast!
H
et is mei 2015. Gerard van der Aast meldt dat het bedrijf weer op het goede spoor zit. Zware tijden zijn voorbij. Er is gereorganiseerd, financiering is geregeld en men kan zich weer concentreren op de toekomst. “We kunnen weer gaan voor
groei” is de melding. Een mooi moment om afscheid te nemen aldus Gerard. Hij heeft zijn klus geklaard, en nieuw management moet zijn rol overnemen. Een paar weken later wordt iedereen opgeschrikt: er blijken tegenvallers in de resultaten te zijn. Redelijk onverwacht, zoals het zich nu laat aanzien. Uiteindelijk gaat Royal Imtech N.V. failliet.
Afgelopen weken stond Imtech in de schijnwerpers. Een mooi Nederlands bedrijf ging ten onder. Uiteindelijk wordt het in delen verkocht. Gerard van der Aast moest het ontgelden. Als CEO van het bedrijf is het de vraag of dit voor hem als CEO ook als verrassing kwam. Het Financieel Dagblad gaf aan dat na alle overnames in het verleden de informatievoorziening onvoldoende was. De linkerhand wist niet wat de rechterhand deed. Het hoofdkantoor had de totale onderneming niet in de greep. De komende tijd zal er nog veel over geprocedeerd en geschreven worden. Een nieuwe bestseller na bv. Het drama Ahold en De Prooi kan geschreven worden. Kunnen we er wat van leren? Een tweetal zaken wil ik noemen. Allereerst uw informatievoorziening binnen de onderneming. Bent u goed op de hoogte hoe uw onderneming er werkelijk voorstaat? Tijdig kunnen bijsturen is belangrijk. Vraag is of u kunt volstaan met kwartaalrapportages, of uitsluitend omzetoverzichten. Ook is de vraag of u altijd inzicht heeft in werkelijke bruto- marges, of dat u ervoor kiest eens per jaar uw voorraad op te nemen. Zo maar een aantal voorbeelden, afhankelijk van de aard- en omvang van uw onderneming wellicht relevant. Een accountant komt nog weleens met de
jaarrekening op een tijdstip dat u er niets meer aan heeft. Op zich terecht. Het gaat immers om toekomst-gerichte informatie als prognoses. Niet alleen voor resultaten, maar minstens zo belangrijk: uw liquiditeit en werkkapitaal. U komt niet voor verrassingen te staan en u heeft een norm waar u uw uitkomsten aan kunt toetsen. Ten tweede uw financiering. Om risico te spreiden worden activiteiten in verschillende vennootschappen ondergebracht. Praktijk is echter vaak dat voor de financiering deze spreiding niet gevolgd wordt. Ook komen soms aanzienlijke rekeningcourantverhoudingen tussen de verschillende vennootschappen voor. Wanneer één van de vennootschappen in zwaar weer terecht komt, kan dit behoorlijk doorwerken naar de andere vennootschappen. En daar heeft u niet al die verschillende vennootschappen voor opgericht. Ook andere voordelen zijn te noemen. Waarschijnlijk neemt u door een goede informatievoorziening betere ondernemingsbeslissingen. Het gevoel kan weleens heel anders zijn dan de werkelijkheid. Daarnaast heeft het invloed op de verkoopbaarheid van uw onderneming. Kortom: zorg ervoor dat er bij u geen lijken uit de kast rollen.
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
Pieter van den Berg Managing Partner Sophista fusies & overnames Robijnstraat 20, 1812 RB Alkmaar Postbus 3026, 1801 GA Alkmaar T: 072 540 80 10 E:
[email protected] www.sophista.nl
september 2015 • pagina 21
symposium Dr. Matthijs van den Berg
Symposium ‘Zorg en de toekomst’
Preventie integrale P reventie is een integrale aanpak, daar waren alle partijen het over eens tijdens het symposium ‘Zorg en de toekomst’, georganiseerd door Rabobank Zaanstreek, in samenwerking met haar partners Zaans Medisch Centrum en de gemeente Zaanstad. Het symposium werd geopend door Dennis Kooren, voormalig Directeur Bedrijven van Rabobank Zaanstreek, in de Raadzaal van de gemeente Zaanstad.
Dennis Kooren
pagina 24 • september 2015
Als eerste aan het woord was Dr. Matthijs van den Berg, afdelingshoofd Preventie en Voeding bij het Centrum Voeding
www.zaanbusiness.nl
Preventie en Zorg van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), gevolgd door Marc Roosenboom van
e is een aanpak Alles is gezondheid, waarna cardioloog Shanti Ramawadhdoebe van het ZMC sprak en tot slot Christy Niemeijer, huisarts en directeur van SALT. Opvallende conclusies Matthijs van den Berg begon zijn betoog met een filmpje van het RIVM waarin werd laten zien dat het RIVM zich bezig houdt met infectieziekten, milieu en veiligheid. Daarna werden verschillende onderzoeken getoond met soms opvallende conclusies. Zo is de levens verwachting flink omhooggegaan de afgelopen jaren. Nederland behoort tot de top van Europa. Maar er is ook een keerzijde: de verschillen tussen de opleidingsniveaus zijn groot. Mensen met een HBO/WO opleiding worden gemiddeld zes jaar ouder dan iemand met alleen basisonderwijs. En als er gekeken wordt naar de tijd van leven die
je in goede gezondheid doorbrengt is het verschil bijna twintig jaar. ‘Dat is ongelofelijk hoog,’ vertelde van den Berg, ‘en het lukt ons slecht om dit omlaag te krijgen. Het is een heel hardnekkig probleem.’ Nog een opvallend resultaat uit onderzoek was dat zorgkosten voor psychische problemen voor de grootste ziektelast zorgen, gevolgd door hart- en vaatziekten en kanker. ‘De zorgen van de geest kosten het meest, zeggen wij meestal bij het RIVM.’ Twee manieren van preventie Het RIVM pleit voor een integrale aanpak. Van den Berg vertelde: ‘Je kunt zeggen we gaan het individu sterker maken of we gaan de omgeving minder uitdagend maken. Het individu sterker maken doe je door bijvoorbeeld educatie en voor lichting. Maar je kunt ook de omgeving
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
Marc Roosenboom
Shanti Ramawadhdoebe (l) en Christy Niemeijer (r)
minder aantrekkelijk maken. We gaan bijvoorbeeld een gebouw ontwerpen waar je eerst de trap ziet in plaats van de lift. Bij oudere gebouwen zie je nu vaak de lift als eerste wanneer je binnenkomt en is de trap verstopt. De ene maatregel versterkt de ander. Je kunt geen van beide uitsluiten.’ Alleen ga je sneller, samen kom je verder Alles is gezondheid is een Nationaal Programma Preventie waarin partijen afspraken maken en gezamenlijk acties ondernemen die een beweging op gang brengen die leidt tot een >>>vervolg pag 22
september 2015 • pagina 25
‘We hebben niet 30 minuten beweging per dag nodig, maar 45-60 minuten’ >>>vervolg van pag 21
gezonder en vitaler Nederland. De doelstelling van de stichting is in 2030 minder chronisch zieken en minder gezond heidsverschillen tussen hoog en laag opgeleiden. ‘Dit is een programma waarbij ze mensen uit het veld hebben gevraagd, met netwerken in het veld, om aan deze doelstellingen te werken,’ legde Roosenboom uit. ‘Alleen ga je sneller, samen kom je verder. En dat doe je door samenwerken.’ ‘De centrale vraag is vaak wat kan de overheid doen? Maar je kunt ook vragen wat je zelf kunt doen,’ stelde Roosenboom. ‘We hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom hebben we bedrijven, initiatieven en mensen uitgedaagd om op papier te zetten wat zij doen om aan een gezonder Nederland bij te dragen.’ Dit zijn grote bedrijven als Unilever maar ook kleine bedrijven als Bedtime stories.
op diverse pijlers. Voor verschillende etnische groepen zijn er ook andere voorlichtingsaanpakken nodig en Zaandam heeft een diverse populatie. Daarvoor moeten we de wijk in om te kijken wat de behoeften zijn en hoe we het beste kunnen voorlichten.’ Ter preventie stelde Ramawadhdoebe voor om in de eerste plaats gezond te blijven door goede leefgewoonten. Het voorkomen van complicaties, wat een taak is van het ziekenhuis, en opsporing in een zo vroeg mogelijk stadium. Goed voorbeeld hiervan is het preventieconsult bij de huisartsenpraktijk. Ketenzorg Christy Niemeijer nam het over van Shanti Ramawadhdoebe en legde uit hoe
Aandacht is er voor laaggeletterdheid, een positieve gezondheid, een gezonde leefomgeving, duurzame inzetbaarheid en vitale coalities. Alles is gezondheid organiseert hiervoor bijeenkomsten, regionale netwerken en heeft hiervoor een website opgezet. Daarnaast nodigen zij inspiratoren uit om mensen uit te dagen en te informeren. De wijk in Vervolgens was Shanti Ramawadhdoebe, cardioloog bij het ZMC, aan het woord. ‘Voor preventie heb je verbindingen nodig. Vanuit de tweede lijns naar de eerste lijns en zo verder druppelend de wijk in. Ik denk dat de wijkcentra en gemeenten hierin een belangrijke rol zouden kunnen spelen,’ stelde Ramawadhdoebe. In 2011 waren de kosten van de gezondheidszorg bijna 90 miljard. ‘Ik schrok er zelf van,’ vertelde Shanti Ramawadhdoebe. ‘Hoe komen we nu tot een duurzame gezondheidszorg? Door het inzetten van een preventieprogramma geijkt
pagina 26 • september 2015
huisartsen een integrale aanpak toepassen. Ze vertelde dat mensen die een hartinfarct hebben gehad meestal na negen à tien maanden terecht komen in de zogenaamde ketenzorg. ‘Het leveren van geprotocolleerde zorg bij de huisarts heet ketenzorg. Dat is een zorg waar de politiek en verzekeraars zich druk mee bezig houden. Er zijn meerdere disci plines, bijvoorbeeld assistenten en praktijkondersteuners. Verschillende vormen van zorg worden gestructureerd in een keten verleend.’ Vervolgens liet Niemeijer een vergelijking tussen een huisartsenpraktijk in Zaandam centrum en een praktijk in Poelenburg
www.zaanbusiness.nl
zien. In de wijk in Poelenburg wonen meer laagopgeleiden mensen en hier is het percentage van mensen met hart- en vaatziekten en diabetes duidelijk hoger dan in de praktijk in het centrum van Zaandam. Niemeijer en Ramawadhdoebe willen in samenwerking met het ziekenhuis samen de wijk in te trekken om voorlichting te geven aan de bewoners. ‘Dit doen wij om de mensen te motiveren om gezonder te leven en uitleg hierover te geven,’ vertelde Niemeijer. Een uur beweging per dag Tot slot pleitte Niemeijer voor meer beweging. Ze liet aan de hand van een langlopend onderzoek zien dat beweging nog belangrijker is dan het aantal calo rieën dat we innemen. ‘Het ontstaan van overgewicht wordt voornamelijk verklaard door een afname aan lichaamsbeweging,’ vertelt Niemeijer. Voor dit onderzoek dat begon in haar tijd toen ze nog bewegingswetenschappen studeerde, werden kinderen van twaalf gevolgd tot ze 42 werden. De conclusies logen er niet om: We hebben niet 30 minuten beweging per dag nodig, maar 45-60 minuten. ‘De norm van 30 minuten per dag is gebaseerd op het voorkomen van risico’s voor bijvoorbeeld hart en vaatziekten, maar een uur per dag is nodig ter preventie van een geleidelijke toename van over gewicht. En voor kinderen is het zelfs nog meer. Dus niks wegbezuinigen van de gymles. Meer gym. Meer bewegen,’ benadrukte Niemeijer.
Meer weten? Het symposium ‘Zorg en de toekomst’ was zeer geslaagd waar naast kennis ook veel nieuwe contacten werden opgedaan. Ook meepraten? Kijk voor meer informatie of voor het volgende symposium op de LinkedInpagina van Rabobank Zaanstreek Community Zorg of op de website www.rabobank.nl/zaanstreek
Geen nieuwkomer meer, maar nóg meer het meest ervaren kantoor van de Zaanstreek.
Mr. Jaap jong, mr. Annemieke Stam, mr. Myrthe Nagtegaal, mr. Evert Nagtegaal en mr. Pauline Stam.
Dam Advocaten is nu zo'n anderhalf jaar actief in de Zaanstreek. De nieuwe naam raakt ingeburgerd. Maar voor wie het nog niet weet, wij zijn voortgekomen uit Nagtegaal Jong Advocaten en Stam en Stam Advocaten. Twee vertrouwde kantoren met vijf gelouterde advocaten die samen zo’n 80 jaar ervaring in huis hebben. Voor ondernemers én particulieren. Dus als u juridische specialisten nodig heeft, weet u waar u moet zijn. Precies, op de Dam in Zaandam.
Dam 34 1506 BE Zaandam Tel 075 631 3121 Website www.damadvocaten.nl
Zaanbusiness Golf
Het is weer ZOMER! De mooiste tijd van het jaar vier je natuurlijk bij de Zaanse!
3 x 18 holes greenfee voor slechts
de Zaanse GOLFCLUB
40% kortin
g
€ 99,-*
i.p.v. € 165,-!
Dat betekent maar liefst 40 % KORTING!
*Alleen aan te schaffen in de maanden juli, augustus en september.
Zaanse Golf Club Zaanse Golfclub pagina 28 • juni 2015
A: Zuiderweg 68, 1456 NH Wijdewormer T: 0299 - 43 81 99 E:
[email protected]
ZaanseGolfClub
www.zaansegolfclub.nl
Zaanse Golf Club Tot ziens bij de Zaanse!
Zaandelta Business Network Beveiligingsbijeenkomst 3 september
‘Zaandelta gebied grootste werkgeversgebied in de Zaanstreek’
D
ekkerautogroep was gastheer deze middag. De nieuwe showroom op de Stormhoek 2 was het podium voor onder andere Ronald Zoet, directeur van ATN Beveiliging. Hij vertelde over slimme bevei ligingscamera's. Hertek, leverancier van een breed scala aan hoogwaardige en innovatieve systemen voor brand detectie, gaf inzicht in de (brand)veiligheid van servers en server/ICT-ruimten. Michel Sterk van Dekkerautogroep vertelde iets over de veiligheidssystemen in de diverse Ford modellen. Daarnaast liet hij het nieuwe internationale show-
roomconcept de ‘Fordstore’ zien. Concreet kunnen geïnteresseerde bezoekers in de FordStore live de auto van hun dromen kiezen en configureren op
Werkzaamheden Zuiderhout De Gemeente realiseert een nieuwe entree voor het Hembrugterrein ter hoogte van de kruising Provincialeweg/Symon Spiersweg. De nieuwe entree bestaat uit de aanleg van een rotonde, een fiets- en duikerbrug en een nieuwe ontsluitingsweg op het terrein zelf. De werkzaamheden gaan medio augustus/september 2015 van start. Ook maakt de Gemeente van de gelegenheid gebruik om de Provincialeweg, tussen veerpontplein en kruising Provincialeweg/ Symon Spiersweg, van een nieuwe deklaag te voorzien. Het aanbrengen van de deklaag zal in 1 á 2 weekenden in de avond- en nachturen plaatsvinden. In eerste instantie wilde de Gemeente de Provincialeweg (tot aan de Dr. J.M. de Uylweg) en de Symon Spiersweg afsluiten voor doorgaand verkeer. Maar Zaandelta heeft, in overleg met de Gemeente, hrt voor elkaar gekregen dat er een alternatieve route gecreëerd zal worden zodat de bedrijven toch goed te bereiken zijn. Meer informatie over de werkzaamheden vindt u op www.zaandelta.nl
een levensgroot HD-scherm. Aan het einde van de presentaties volgden diverse aanwezigen een rondleiding door het pand.
Busverbinding Zuiderhout – Centrum In gesprekken met Zaandelta en de Gemeente kwam naar voren dat er een busverbinding tussen het Centrum en Zuiderhout komt. Binnenkort start er een pilot met haltes op de Cornelis Ouwejansstraat en Symon Spiersweg.
Zaandelta steunt het Ondernemersfonds In navolging van ondernemers in meer dan 30 andere grotere en kleinere gemeenten in Nederland, heeft een brede groep van ondernemersverenigingen in de gemeente Zaanstad het initiatief genomen tot een onderzoek naar de haalbaarheid van een onder nemersfonds. Business Network Zaandelta steunt dit initiatief en zal haar leden informeren en op de hoogte houden over de ontwikkelingen.
Heeft u de Zaandelta app al gedownload? Blijf op de hoogte van het laatste nieuws rondom het Zaandelta gebied! Scan de QR code of download de app voor IOS of Android. Zaandelta Kleine Tocht 7 T: 075-614 6860 E:
[email protected]
1507 CB Zaandam F: 075-614 5839 www.zaandelta.nl
Zaans Ondernemers Netwerk (ZON)
Op weg naar een ondernemersfonds in Zaanstad In navolging van ondernemers in inmiddels meer dan 30 andere grotere en kleinere gemeenten in Nederland, heeft een brede groep van ondernemersverenigingen in de gemeente Zaanstad het initiatief genomen tot een onderzoek naar de haalbaarheid van een ondernemersfonds. De initiatiefnemers zijn: het ondernemersnetwerk ZON, Stichting Parkmanagement Zaanstad STIPaZa, Business Network Zaandelta, Bedrijfsvereniging BVNM, belangenvereniging en BIA en Stichting Binnenstadmanagement SBZ. Een gemeentebreed ondernemersfonds stelt ondernemers in de Gemeente Zaanstad in staat om een goede financiële grondslag te leggen voor de behartiging van hun gemeenschappelijke belangen. Daarnaast is het fonds een goed instrument om organisatiekracht en uitvoeringskracht van het bedrijfsleven te versterken. Het fonds wordt gevoed uit de algemene middelen van de gemeente. Om dat mogelijk te maken, verhoogt de gemeente de opbrengst van de OZB voor nietwoningen. Die verhoging vloeit terug in de kas van de op te richten Stichting Ondernemersfonds Gemeente Zaanstad. Het fonds is voor ondernemers die activiteiten als promotie, centrummanagement, beveiliging of parkmanagement willen financieren. Maar het kan ook gaan om regiomarketing, lobbytaken of andere (gemeentebrede) activiteiten. Er zijn inhoudelijk geen beperkingen. Het is echt een fonds van, voor en door ondernemers. Daarvoor is wel een raadsbesluit nodig.
pagina 30 • september 2015
Voordelen: inning via de belastingkas betekent dat iedereen mee doet en dat er een mogelijkheid komt tot financiering van gemeenschappelijke voorzieningen voor ondernemers in deze gemeente. Jan Folkerts; Voorzitter Zaans Ondernemers Netwerk (ZON) belangenbehartiger van ondernemend Zaanstad, penvoerder initiatiefgroep ondernemersfonds Zaanstad. “Het fonds moet een bijdrage leveren aan de vestigingskwaliteit van Zaanstad. We willen graag meer samenwerking bewerkstelligen en lokale ondernemers, zowel profit als non-profit, met elkaar verbinden. Samen bereik je meer dan alleen. Een ondernemersfonds verhoogt de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van alle ondernemers en versterkt daarmee de (economische) structuur van Zaanstad.”
www.zaanbusiness.nl
Hoe werkt het? En wat kost het? Elk gebied of sector krijgt de ‘eigen inleg’ in principe weer terug. De gebieden (op basis van een afgebakend postcodegebied) of sectoren (op basis van door ondernemers zelf aangegeven afbakening) krijgen een trekkingsrecht op het fonds ter hoogte van hun inleg. De ondernemers kunnen ook een algemeen deel afbakenen voor gemeenschappelijke bestedingen. Nadat de gemeenteraad Zaanstad akkoord is gegaan met verhoging van de OZB-belasting (uiterlijk december 2015) wordt een beheerstichting in het leven geroepen. Deze stichting betaalt de rekeningen, zorgt voor administratieve verwerking, verantwoording en btw-verrekening. Deze werkwijze is in andere gemeenten doelmatig en effectief gebleken. De bestuursleden werken op vrijwillige basis. Voor inhuur van administratieve ondersteuning (jaarrekening, BTW etc.) leert de ervaring dat maximaal 6% van het bedrag gereserveerd moet worden.
Zou jij jezelf krediet geven? De initiatiefnemers in de Gemeente Zaanstad denken aan een OZB-verhoging van maximaal 70 euro per 100.000 euro WOZ-waarde van niet-woningen, te verdelen over huurders (45%) en eigenaren (55%) van het zakelijk onroerend goed (niet-woningen). Dat bedrag is zo gekozen om enerzijds de last voor de ondernemer licht te houden, en anderzijds toch echt iets te kunnen ondernemen. Op deze wijze is een ondernemersfonds ter grootte van ongeveer 1.7 miljoen euro per jaar mogelijk. Ton Komen voorzitter Stichting Parkmanagement Zaanstad (STIPaZa) lid van de initiatiefgroep ondernemersfonds Zaanstad “De kwaliteit van de bedrijventerreinen in Zaanstad moet beter. De terreinen moeten schoon, heel en veilig zijn. Dat kan alleen als alle daar gevestigde ondernemers meedoen. Het bestuur van STIPaZa steunt het onderzoek naar een gemeentebreed ondernemersfonds dan ook van harte!” Wat kunt u verwachten? De initiatiefnemers zijn enthousiast over de mogelijkheden om met dit fonds het ondernemingsklimaat verder te versterken en hechten aan de ontwikkeling van goede bestedingsplannen. vervolg zie pagina 32
Meer weten? www.zonvooru.nl www.ondernemersplein.nl www.kvk.nl
Op dinsdag 9 juni hebben wij de Ladies Night Vanhier georganiseerd,
Sabina Scholtens
alweer voor het vierde jaar op rij. Een zeer gewaarde netwerkavond voor Noord-Hollandse Zakenvrouwen met 4 inhoudelijke workshops waar de dames een keuze uit konden maken. Eén van de workshops van de Ladies Night Vanhier ging over het verkrijgen van een krediet met de passende titel ‘Brood op de plank’. De kern van de workshop was dat geldverstrekkers zicht willen hebben in de prestaties van uw bedrijf en of er voldoende brood op de plank komt om aan de verplichtingen te kunnen voldoen voordat zij met u in zee gaan. De kritische vraag daarbij is: Zou je jezelf krediet geven?! Vrouwelijke ondernemers Uit onderzoek is gebleken dat vrouwelijke ondernemers minder snel krediet aanvragen en dan vaak een lager bedrag. Daarnaast zijn ze ook voorzichtiger dan hun mannelijke collega-ondernemers, nemen minder risico en geven te voorzichtige prognoses af waardoor plannen minder ambitieus lijken. Vrouwen zijn daardoor zeer kritisch naar zichzelf bij de vraag of zij zichzelf krediet zouden geven. Goed voor de geldverstrekker zou je denken, maar er zit ook een andere kant aan. Het gevolg kan zijn dat het vrouwelijke ondernemers remt in groei en impact. Bedrijven hebben daarom meer kans om te groeien als er zowel vrouwen als mannen in de leiding zitten. Kredietaanvraag Voordat u een krediet aanvraag doet moet u een goed beeld hebben van uw kredietbehoefte en een antwoord hebben op vragen als: • Waarom heeft u krediet nodig? • Hoeveel geld heeft u nodig? • Hoeveel kunt u zelf inbrengen? • Hoeveel kunt u maandelijks aflossen? En zorg ervoor dat u een ondernemingsplan hebt dat overtuigend is. Hierbij is het belangrijk dat u het ondernemersplan zelf
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
schrijft, want het gaat tenslotte om u, de ondernemer. U moet de plannen gaan uitvoeren en de beloofde omzet realiseren. Uw adviseur, accountant of goede vriend kunnen u wel helpen bij het opstellen van uw ondernemersplan maar u moet het waar gaan maken. Hoe beter u het plan kan onderbouwen met uw kennis en ervaring uit de branche en hoe completer de informatie waar dit uit blijkt, hoe groter de kans op succes. Managementinformatie Ook tijdens de rit zal de geldverstrekker inzicht willen hebben in de prestaties van uw bedrijf. Want hoe gezonder het bedrijf, hoe hoger het rendement. Maar ook als u geen krediet heeft, is het voor iedere ondernemer goed om zicht te krijgen en houden op uw bedrijf. Wij maken hiervoor gebruik van een online financieel ondernemersdashboard waarmee de cijfers van uw bedrijf gevisualiseerd worden en op ieder gewenste plek en moment benaderbaar zijn. U hoeft geen jaarrekening meer te kunnen lezen om altijd te weten hoe u er financieel voor staat. Neemt u eens een kijkje op onze website om een demoversie te bekijken: www.vanhier.nl. Zoekt u hulp bij uw kredietaanvraag of ondernemersplan? Dan kunt u uiteraard vrijblijvend contact met mij opnemen door een e-mail te sturen naar
[email protected]. MKB Accountants | Adviseurs Vanhier
Nijverheidsstraat 29 1521 NG Wormerveer
juni 2015 • pagina 31
Zaans Ondernemers Netwerk (ZON) Tot eind oktober 2015 wordt onderzoek verricht naar de mening en ambities van de ondernemers in de gemeente. De onderzoekers zijn en gaan in gesprek met de besturen van de ondernemersverenigingen in het centrum en in de dorpen, met de grote bedrijven (die immers ook ‘grootbetalers’ zijn). En ook met de directies van zorg-, onderwijs-, cultuur- en sportinstellingen en met de gemeente. Immers, iedere eigenaar of huurder van onroerend goed anders dan een woning wordt in dit onderzoek als ondernemers beschouwd. In de gesprekken zal worden nagegaan wat de randvoorwaarden zijn voor deelname aan het fonds en wat de ambities zijn met betrekking tot de besteding van de trekkingsrechten van het fonds. Op deze manier informeren we de ondernemers en krijgen we tegelijkertijd respons op de voorstellen. Ondernemers en organisaties krijgen voor het bedrag dat aan het fonds bijgedragen wordt iets terug: een sterker ondernemersklimaat en een goede positie van een krachtig en ambitieus, samenwerkend bedrijfsleven. Het college van B&W en de gemeenteraad van Zaanstad zullen in november/decem-
ber 2015 op basis van een definitief voorstel beslissen. Bij positief besluit kan het ondernemersfonds dan per 1 januari 2016 van start gaan. Voorbeelden van ondernemersfondsen: Assen: ondernemersfondsassen.nl Delft: ondernemersfondsdelft.nl Groningen: hetfondsgroningen.nl Gouda: ondernemersfondsgouda.nl Katwijk: kovkatwijk.nl Leiden: ondernemersfonds.nl Lisse: ondernemersfondslisse.nl Leeuwarden: leeuwarderondernemersfonds.nl Meppel: ondernemersfondsmeppel.nl Utrecht: ondernemersfondsutrecht.nl Voor wie? En waaraan te besteden? De gebieden of sectoren in het centrum
en de dorpen in het buitengebied zijn geheel vrij in het kiezen van hun bestedingsdoelen. Het geld kan besteed worden aan basisvoorzieningen maar ook aan overleg voor ambitieuze plannen: - marketing van de streek en goede publiciteit - centrale inkoop (op bedrijventerreinen) - centrummanagement en promotie & publiekscommunicatie (winkelcentra) - duurzaamheid - cofinanciering van investeringen - de relatie van het onderwijs met de arbeidsmarkt
Op www.ondernemersfonds.nl vindt u voorbeelden van bestedingen van trekkingsgeld t.b.v. het ondernemersfonds. Heeft u vragen? Dan kunt u meer informatie en Q&A vinden op: www.ondernemersfondszaanstad.nl of contact opnemen met ZON.
AGIN van Bockhooven, uw incasso partner in de Zaanstreek! Als facturen te lang openstaan, wilt u graag dat deze worden betaald. Maar u wilt niet dat dit ten koste gaat van uw relaties. Bij AGIN van Bockhooven hebben we oog voor de verhoudingen tussen u en uw debiteuren en stemmen we onze incassostrategie daar op af. Wij incasseren vriendelijk, zodat de relatie met uw klanten goed blijft. En zijn alleen dwingend, als de situatie daar om vraagt. Maar altijd op een maatschappelijk verantwoorde manier en met het recht aan onze kant. Dus zit u met onbetaalde facturen, stel uw incasseringsvermogen dan niet langer op de proef.
Incasseren op maat,
Dát is AGIN van Bockhooven.
aginvanbockhooven.nl
Adres Nicolaes Maesstraat 2, unit 212 Telefoon 075 240 01 20 Fax: 075 240 01 29 Mail
[email protected]
column
Vakantiemodus met je favoriete wijn
J
e bent net terug van vakantie en je valt direct weer in het drukke ritme. Heb je ook zo genoten van die heerlijke wijn op vakantie en wil je nog even nagenieten? Wij leveren veel soorten wijn.
Wie in Italië is geweest aan het Gardameer heeft vast lekkere rode Bardolino of witte Lugana gedronken, en natuurlijk veel Prosecco. Er worden daar nog steeds veel cocktails gemaakt met Vlierbloesem "Hugo" of met Aperol "Spritz", en ook lekker met Limoncello. In Spanje geweest en daar een Rioja gedronken of Ribera del Duero? De witte wijnen Rueda of Albarino zijn daar erg populair. Heerlijke, frisse witte wijnen die goed bij visgerechten passen of lekker om zo van te genieten.
Het noorden van Portugal doet het erg goed met z'n Vinho Verde wijn, elegante wijnen met licht tinteltje. En natuurlijk Port. In de zomer wordt de witte port vaak gemixt met tonic, een heerlijk verfrissend drankje. Wanneer je in Oostenrijk bent geweest heb je vast genoten van de Gruner Veltliner wijn. Deze druif komt elders bijna niet voor. Het is een heerlijke frisse witte wijn met een licht pepertje. En Duitsland staat bekend om zijn Riesling, zowel zoet als droog, qua rood zie je de Dornfelder veel of een Spätburgunder (Pinot Noir). In Frankrijk is natuurlijk heel veel diversiteit aan wijnen. Ben je in de Provence geweest, de Côtes d'Azur of Saint Tropez? Dan heb je veel heerlijke, lichte, droge rosé gedronken. De Languedoc-Rousillon is de grootste wijnstreek van Frankrijk, waar bijna alle druiven voorkomen. Terwijl de Bordeaux meer bekend staat om zijn grote, mooie rode wijnen, waarin onder andere de Merlot en Cabernet Sauvignon druif domineert.
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
Wijnmaker van het wijnhuis Niepoort samen met Jolanda Buhrs Slijterij Drinks & Gifts Heiligeweg 15A 1561 DD Krommenie T: 075-6405179 E:
[email protected] www.drinks-gifts.nl
Dat waren even de belangrijkste wijn gebieden in de buurt. Het kan natuurlijk ook zijn dat je in Stellenbosch in ZuidAfrika bent geweest, Chili, Californië of Australië. Bijna overal kan je van heerlijke wijnen genieten. Ben je op zoek naar een bepaalde wijn of weet je nu wat je lekker vindt? Kom dan eens langs om nog een keer die vakantiewijn te kopen. Het juiste gerecht erbij en de vakantiekiekjes opzoeken en je bent weer even in standje relaxmodus!
september 2015 • pagina 33
ICT Zaanstreek Hoe is voor u het eerste half jaar verlopen?
Remon Harmelwaard
Remon Harmelwaard is bestuurslid bij ICT Zaanstreek. Iedere maand vertelt hij als vaste columnist van Zaanbusiness z'n bevindingen op het het gebied van ICT, auto matisering, trends en gadgets.
ICT Zaanstreek biedt u een platform van kennis voor en door bedrijven. Wanneer u op zoek bent naar een informele organisatie, die u helpt aan kennis en kennissen op het gebied van ICT, bent u bij ons aan het juiste adres.
De balans opmaken tijdens de vakantie Tevreden over het economisch herstel? Voldoende aanvragen voor de tweede helft van het jaar of is het nog steeds minder rooskleurig dan u had gehoopt? Tijdens de vakantie zullen veel ondernemers deze balans onbedoeld toch opmaken. We hebben er immers de tijd voor. Wat ik van veel ondernemers heb gehoord is dat de offerteprocedure sneller mag en de manier van marketingbedrijven beter kan. De vraag aan mij was dan, heb je hier een ICT oplossing voor? Voor deze toepassingen en vele anderen heb ik als antwoord gegeven: Windows 10 Deze nieuwe versie van het operating systeem van Microsoft zorgt voor een nog betere aansluiting met vele andere programma’s, waardoor onder andere het uitbrengen van een offerte nog makkelijker gaat. Het startmenu is bijvoorbeeld weer terug, waardoor navigatie weer vertrouwd is. Tevens is er een hoge mate van beveiliging ingebouwd, waardoor ondernemers beter zijn beveiligd tegen aanvallen van buitenaf of van binnenuit. Microsoft edge Met deze software binnen WINDOWS 10, kunt u snel schakelen tussen het zoeken van onderwerpen op internet naar daadwerkelijk dingen doen. Aantekeningen maken op een webpagina en gelijk delen met anderen, dat kan nu met EDGE. Tevens kunt u eenvoudig uw favoriete stukken tekst opslaan en later weer verder werken.
Games: Star Wars Battlefront – Fighter Squadron Deze game komt dit jaar uit, maar wordt een van de grootste hits van dit en volgend jaar. Kijk alvast de preview.
Multitasken U bent productiever wanneer u een beter overzicht hebt en daardoor sneller beslissingen kan nemen. In deze laatste versie van Windows kan u maximaal vier dingen aan een scherm op uw bureaublad vastmaken. Tevens bent u in de gelegenheid om virtuele bureaubladen aan te maken, waardoor u nog meer werk tegelijkertijd kan doen. Dit is mijn antwoord op vele vragen wanneer men vraagt om betere ICT oplossingen.
Jurrasic World The Game
Wilt u meer weten over WINDOWS 10? Laat u informeren door één van de leden van ICT-Zaanstreek of ga nog verder en laat vrijblijvend een advies uitbrengen. Voor meer informatie over onze leden, ga naar www.ict-zaanstreek.nl
Breng 50 dinosaurussen tot leven en beleef grootse avonturen in spectaculaire omgevingen.
Blijf ICT-Zaanstreek volgen op www.ict-zaanstreek.nl en Facebook en onze Linkedin pagina.
pagina 34 • september 2015
www.zaanbusiness.nl
Bronnen: Play.Google.com / Ludia.com / Microsoft.com
In de afgelopen jaren hebben we kunnen ervaren dat er een verandering gaande was met als resultaat 'Het nieuwe werken'. Nu hebben zoveel organisaties de nieuwe en flexibele werkplek geïmplementeerd, dat het eigenlijk niet meer NIEUW te noemen is.
Hebbeding:
Het nieuwe werken, dat niet nieuw meer is De manier waarop we moeten aansturen is wel nieuw en de wijze waarop we informatie delen met de achterban is ook anders dan voorheen. Dit noemen we ook wel transparant. Transparantie van gegevens Wanneer een klant de opdracht heeft gegeven, wil deze uiteindelijk het resultaat zien. Voorheen was een succesvolle oplevering voldoende informatie. Tegenwoordig wil de klant ook de voortgang bewaken, zodat niet u maar men tijdig kan sturen. Het is dus niet alleen belangrijk om uw kantoor anders in te richten, de ICT infrastructuur zodanig op te bouwen dat er overal te wereld gewoon gewerkt kan worden, maar nu is ook de manier van informatievoorziening een erg belangrijke
verandering in het dagelijkse werk. Begrip is de uitkomst van deze optelsom van verschillende manieren van werken.
Chillpod Wine Cooler
Hoe bereik je deze vorm van transparantie? Hier zijn verschillende oplossingen in te bedenken, maar het voornaamste is dat er wordt gekeken naar de wens van de klant en welke dienstverlening u daar in wilt bieden. Vervolgens maakt u een inventarisatie van wat u nu al heeft en maakt daarna een plan van aanpak om dit doel te bereiken.
De razendsnelle wijnkoeler voor onderweg.Ben je onderweg en kan je niet een hele koelkast meenemen? Dan is dit een zeer prettige uitvinding. Binnen een mum van tijd je favoriete gekoelde wijn drinken, dat is wat dit handige ding doet.
Gaat u mee met deze trend/verandering of houdt u vast aan sterke kernwaarden, waarin u bepaalt wat de uitkomst is? Wij zijn benieuwd naar uw mening.
[email protected]
WIFI deurbel met Camera
Apps uitgelicht: Microsoft Hyperlaps Mobile Of het nu een nieuwe video is die versneld afgespeeld wordt, of een bestaande die geïmporteerd en bewerkt wordt, Microsoft Hyperlapse maakt er zonder blikken of blozen een timelapse-video van. Hierbij kan er gekozen worden tussen een snelheid tussen de 1 en 32, waardoor de mooiste creaties kunnen ontstaan.
Red Bull Alert Deze wekker zorgt voor een uitdaging met je vrienden om sneller wakker te worden dan de ander. De app heeft mooie beelden en geluiden van diverse extreme sports, waardoor je een extra boost krijgt aan het begin van de dag.
Meer informatie: www.ditverzinjeniet.nl/intelligent-icechillpod-wijnkoeler
Flagspree Deze app laat je ergens op de aarde een digitale vlag planten, waaraan je een foto, video of geluidsfragment kunt hangen. Wanneer de persoon voor wie deze vlag is bedoeld in de juiste omgeving komt, krijgt hij of zij het bericht te zien of te horen.
WIFIMapper Met deze app beschik je over een grote database van heel veel beschikbare gratis netwerken over de hele aardbol. Ben je met vakantie of in het buitenland aan het werk, dan is deze app een uitkomst om te kijken of er in jouw omgeving een gratis WIFI netwerk is met het bijbehorende wachtwoord.
Zaanbusiness, hét businessmagazine van de Zaanstreek
Met deze deurbel kan je snel zien op je telefoon wie er aanbelt. Erg veilig en eenvoudig in gebruik.
Agenda & Events 29-9 ICT Zaanstreek bijeenkomst 8-12 Jaarafsluiting 2015 Meer informatie: www.ictzaanstreek.nl of mail:
[email protected]
Onze sponsors >>
september 2015 • pagina 35
Energie is meer dan een kostenpost Buurman heeft u misschien een kopje energie? In de huidige deeleconomie wordt energie opwekken en leveren aan derden steeds gewoner. Vanaf 1 september gaat de lokale energie maatschappij van SAENZ (Stichting Alliantie Energievoorziening Noordelijk Zaanstad) officieel van start. Ondernemers uit Zaanstad-Noord kunnen lid worden van de coöperatie en worden verzekerd van 100% lokale en duurzame energie.
‘Veel ondernemers hebben geen idee wat ze verbruiken aan energie. Voor hen is energieverbruik niets meer dan een kostenpost. Toch zijn we heel afhankelijk van energie. Bedenk maar eens wat er gebeurt als de stroom uitvalt. De treinen rijden niet meer, telefoons werken niet meer, computers stoppen ermee. Wij willen meer stabiliteit en zekerheid bieden in de energievoorziening op lokaal niveau, met een back-up voor noodgevallen,’ vertelt Edwin de Groot, voorzitter van SAENZ.
pagina 36 • september 2015
Uitdaging De grootste uitdaging voor de stichting is op dit moment het lokaal opslaan van zelf opgewekte energie. Er liggen mogelijkheden in de vorm van thermische opslag, waarbij elektriciteit wordt opgeslagen in warmte of kou en vervolgens weer naar elektriciteit wordt omgezet. Dit zou kunnen door bijvoorbeeld aan te sluiten op het restwarmtenet van de gemeente Zaanstad, gebruik te maken van de Silo’s (opslagplaatsen) die zich bevinden op
www.zaanbusiness.nl
bedrijventerrein Noorderveld/ Molletjesveer of door de energie bij energieleveranciers op te slaan. De Groot: ‘Als ondernemers heb je de plicht om elkaar op de hoogte te houden. De gemeente kan hierbij dienen als brug tussen burger en ondernemer. Want als je mensen kunt inspireren en zij nemen het vervolgens mee naar huis en gaan het zelf toepassen. Dan heb je je doel bereikt.’
column Echt invulling geven aan Maatschappelijk Betrokken Ondernemen in jouw eigen gemeente? Laat zien dat bedrijven in de Zaanstreek het verschil maken! Kom op maandag 14 september om 16:30 uur naar de Fabriek voor de Beursvloer. Op deze beursvloer is een spel van vraag en aanbod: maatschappelijke organisaties en initiatieven die behoefte hebben aan advies, ondersteuning, materiaal, faciliteiten, creativiteit of menskracht komen met een vraag. Zaanse ondernemers die hun verantwoordelijkheid nemen om een bijdrage te leveren aan de Zaanse gemeenschap komen met hun aanbod. Tijdens de beursvloer worden vraag en aanbod aan elkaar gekoppeld om tot een MATCH te komen. Inschrijven kan via het formulier op www.platformaandezaan.nl of door een mail te sturen naar
[email protected].
Op de foto hierboven de initiatiefnemers van Saenz, v.l.n.r: Edwin de Groot (Reklaspits), Bas van der Made (Germieco), Dick Dekker (Promobility) en Ad Knijnenberg (Collect Services)
Energie Café Op 26 augustus organiseerde SAENZ samen met de gemeente Zaanstad de vierde editie van het Energie Café met het thema: Waarom is lokaal opgewekte energie juist voor ondernemers aantrekkelijk? Tijdens het café hield wethouder Dick Emmer de inleiding, vertelde Gerard Fit van Platform Energie Alkmaar (EPA) over hun ervaringen met het opwekken van lokale energie, gevolgd door Jack van Duijvenbode, die vertelde hoe Knap Transport zijn duurzame beleid heeft uitgevoerd. Kijk op SAENZ.nu voor meer info over SAENZ en het energie café.
Inmiddels zijn er al vragen van maatschappelijke organisaties en initiatieven die behoefte hebben aan bedrijven die zij kunnen helpen met een communicatie- of PR-plan, het bouwen van een website, geven van trainingen/workshops voor vrijwilligers, leveren van materialen voor een buurtpark, materialen voor woningprojecten, leegstaande ruimtes, mankracht om een project van de grond te krijgen, etc. Deelname van bedrijven maakt deze beursvloer tot een succes, dus draag bij aan dit succes door mee te doen met collega’s, de baas of met andere zzp-ers. Wij zorgen voor een hapje, drankje en een mooi netwerk. Bovenal denken wij meteen met u mee om uw bedrijf in de spotlight te zetten als het gaat om betrokken ondernemerschap. Tegelijkertijd vieren we de officiële start van de Zaanse Uitdaging: het bemiddelingsbureau tussen bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties of initiatieven! Meld je dus nu aan via de site of de mail. De beursvloer is een initiatief van de Zaanse Uitdaging en Aan de Zaan.
Meedoen of meer informatie? Neem contact op met
[email protected] of bel Marleen Althuizen: 06-14459946. www.zaanseuitdaging.nl
evenementenagenda 2015/2016 september 2015
organisator
evenement
10
Zaanse Ondernemers Sociëteit De Corner
Netwerkbijeenkomst met aansluitend buffet
22
VrouwenNetwerkZaanstadPlus
Profileren met communiceren (presentatie)
25
Zaanbusiness
Zaanbusiness Borrel
29
ICT Zaanstreek
Bijeenkomst
oktober 2015
organisator
evenement
15
Zaanse Ondernemers Sociëteit De Corner
Netwerkbijeenkomst met aansluitend buffet
30
Zaanbusiness
Zaanbusiness Borrel
november 2015
organisator
evenement
10
Stichting Zaanse Ondernemersdag
27ste Zaanse Ondernemersdag
19
Zaanse Ondernemers Sociëteit De Corner
Netwerkbijeenkomst met aansluitend buffet
27
Zaanbusiness
Zaanbusiness Borrel
december 2015
organisator
evenement
8
ICT Zaanstreek
Jaarafsluiting
januari 2016
organisator
evenement
7
Zaanse Ondernemers Sociëteit De Corner
Feestelijke nieuwjaarsbijeenkomst
maart 2016
organisator
evenement
10
Zaanse Ondernemers Sociëteit De Corner
Netwerkbijeenkomst met aansluitend buffet
april 2016
organisator
evenement
21
Zaanse Ondernemers Sociëteit De Corner
Netwerkbijeenkomst met aansluitend buffet
Organiseert u ook een evenement? Geef het ons door op:
[email protected]
pagina 38 • september 2015
www.zaanbusiness.nl
10 september 2015
Ton Toben, directeur Buteressence BV Buteressence; die naam kent u ongetwijfeld. In 2014 won Buteressence tijdens de 26ste Zaanse Ondernemersdag niet alleen de prestigieuze Zaanse Ondernemingsprijs, maar ook de PDZ Trias VMBO Jeugdjuryprijs. Een geweldige eer voor Ton Toben (directeur eigenaar Buteressence) en alle medewerkers van dit prachtige Zaans bedrijf. Tijdens de Cornerbijeenkomst van 10 september aanstaande neemt Ton Toben u mee in de geschiedenis van zijn bedrijf en in de moderne productieprocessen. Weer een fantastisch Zaans bedrijf waarop we trots mogen zijn!
Buteressence, flavours for food en feed Zaanse smaakmakers Vanaf opstaan tot aan het slapen gaan, iedereen komt dagelijks meerdere malen in aanraking met aroma's. En daar zitten zeker ook smaken van het familiebedrijf Buteressence bij. De flavouristen, "smaakmakers" van Buteressence, ontwikkelen sinds 1870 deze smaken en Ton Toben vertalen nieuwe trends naar verrassende aroma's. Met een eigen ontwikkelingsafdeling en een eigen productie- en verkoopteam kan snel gereageerd worden op de wensen van de klanten in binnen- en buitenland. De aroma's worden toegepast in banket, desserts, zoetwaren, sauzen, conserven en dranken. Opgericht in 1870, is het on geveer 40 medewerkers tellende Buteressence hiermee het oudste onafhankelijke aromahuis van Nederland. De onderneming startte in de negentiende eeuw in Amsterdam en is halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw naar Zaandam verhuisd. Buteressence werkt met zowel merk fabrikanten als met de producenten van de huismerken van de supermarkten. Wellicht niet bekend bij het grote publiek,
maar zeker geen onbekende speler in de markt van aroma's en bij producenten van voedingsmiddelen. Bijna 145-jarig bestaan Ton Toben vertelt u in zijn presentatie over de rijke historie van het bedrijf en de huidige afzetmarkten waarin Buteressence actief is. Hij zal u laten zien hoe het bedrijf in zijn bijna 145-jarige bestaan is veranderd en zich heeft ontwikkeld ten aanzien van het creëren van aroma's, de processen in de fabriek, strengere veiligheidseisen en een toenemende behoefte aan informatie. Hij heeft uiteraard vele dingen voorbij zien komen in de 37 jaar dat hij actief is in het bedrijf. Belangrijkste smaaktrends Aroma's en een onderscheidende smaak behoren tot de belangrijkste aspecten van succesvolle voedingsmiddelen in het schap van de supermarkt. Wat zijn aroma's nu precies? Hoe worden er wereldwijd grondstoffen ingekocht? En hoe gaat de ontwikkeling van een samengesteld aroma in z'n werk? Ook dat zijn vragen waarop Ton u graag antwoord zal geven. De belangrijkste smaaktrends zoals Buteressence die momenteel ziet, zullen in
de presentatie uiteraard niet ontbreken. Ook zal Ton u vertellen hoe zij een idee voor een nieuwe smaak van een klant creatief vertalen naar een daadwerkelijke essence. Na goedkeuring van de klant, produceert Buteressence tegen de hoogste standaard van kwaliteit en voedselveiligheid om uiteindelijk tevreden klanten en herhalingsaankoop van de producten te bevorderen. ‘Van aanvraag tot order'; dat is dus het proces dat zich op de locatie Rechte Tocht 1 in Zaandam afspeelt. Weer even netwerken na de vakanties Ton Toben hoopt u allen te mogen begroeten op 10 september om u voor korte tijd deelgenoot te maken van de fascinerende wereld van smaakstoffen en de wijze waarop zijn bedrijf inspeelt op wat er in Nederland op het gebied van voeding gebeurt. Dit wilt u toch niet missen? Omdat dit ook meteen een uitgelezen moment is om, na uw vakantie, weer even bij te praten en te netwerken.
VOLGENDE BIJEENKOMSTEN: donderdag 15 oktober 2015 donderdag 19 november 2015 donderdag 7 januari 2016 www.de-corner.nl
[email protected]
Hét netwerk voor bestuurlijk en ondernemend Zaanstreek
september 2015 • pagina 39
Partner in Kunst Dagelijks naar kantoor of aan het werk in steeds dezelfde ruimte. Stijlvolle bureaus en ergonomische bureaustoelen, professionele verlichting, klimaatbeheersing. ‘Aardappelen’ van Wil van Blokland bij GZ
Maar wat hang je aan de muur? En wat zet je in die saaie vergaderruimte?
Kunst op kantoor stimuleert niet alleen de creativiteit van werknemers, kunst op kantoor of in de werkruimte vermindert ook stress. Kunst is van invloed op de sfeer en weerspiegelt de persoonlijkheid ‘Napels’ van Klaas Gubbels bij Par teon
van de organisatie en identiteit van haar werknemers.
Of je nu kiest voor een jaarlijks wisselende collectie of een spraakmakend object: Het Kunstcentrum is jouw partner in kunst!
Zo plaatsten we deze prachtige werken ‘Communicatie’ van Carla Rump bij HuigHaverlag
bij GZ, Parteon en HuigHaverlag. Wilt u ook inspirerende kunst? Neem voor een vrijblijvend gesprek contact met ons op.
Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag 10.00-17.00 uur 075-6141210 Vincent van Goghweg 40 a|b 1506 JC Zaandam www.kunstcentrum.nl
[email protected]
kunstcentrum.nl