Piepjonge ondernemers
‘EEN BUSINESSPLAN? DAT IS ZO OLD SCHOOL’
Aan boord van de Africa Mercy
de boot van de redding
KRISTIEN HEMMERECHTS, DE KONINGIN VAN DE CONINCK
‘Herman is nog altijd een beetje van mij’
Zaterdag 15 december 2012 nr. 69
beeldverhaal Aan boord van de boot van de redding
Mercy, mercy, mercy De ‘Africa Mercy’ is een ziekenhuis op zee, dat van een arm Afrikaans land naar een nog armer Afrikaans land vaart, om er tumoren, oog- en huidziekten aan te pakken. Fotograaf Stephan Vanfleteren reisde mee.
E
en kade. Daar begint alles mee. Als die er niet is, kan een schip niet aanmeren. Zeemanslogica. Schepen brengen mensen over oceanen of vervoeren goederen over wereldzeeën. Een schip dat geen knopen vaart, is een dood schip. Ik ken een uitzondering. Een boot van hoop, een schip van genade. Een schip dat maar om het jaar zijn haven verlaat. Een oude Deense ferry, omgebouwd tot een heus hospitaalschip. De ‘Africa Mercy’ van Mercy Ships is een ziekenhuis op water, dat van een arm Afrikaans land naar een nog armer Afrikaans land vaart, met zes operatiekamers, ziekenhuiszalen en kajuiten voor de meer dan 450 vrijwilligers. Chirurgen, verpleegsters, tandheelkundigen, orthopedisten, machinisten, matrozen, koks en een kapitein op één groot schip met slechts één doel: de zieken in de allerarmste landen hoop en genezing brengen. Momenteel ligt het schip aangemeerd in Conakry, de hoofdstad van Guinee. Ik was daar niet zozeer om de boot of de dokters te fotograferen, maar wel de patiënten. Mensen die hun laatste hoop hadden gevestigd op Mercy Ships. Want ziekenzorg of een sociaal vangnet is er in Guinee niet of nauwelijks. Helaas kan zelfs dit reusachtige schip niet aan alle noden voldoen. Wie een kwaadaardig tumor heeft, wordt niet geopereerd. Zinloos op lange termijn. Levensverlenging met een paar maanden of een jaar is westerse luxe. Bij ouderen met cataract wordt slechts één oog geopereerd. Liever twee mensen helpen met elk één goed oog dan één mens met twee goede ogen. Hard, maar verbluffend efficiënt. Sinds 1978 heeft Mercy Ships al meer dan 60.000 operaties verricht. Van die tienduizenden patiënten haalde ik er vorige maand een honderdtal voor mijn lens, terwijl ze wachtten op hun screening of na hun operaties. Ouderen, jongeren, mannen, vrouwen die twee zaken gemeen hadden: ze waren arm en hadden
allen een medische aandoening. De ene al erger dan de andere. Van een tumor van bijna 2 kilo tot een ontstoken oorlel van een paar gram, van een rotte tand tot een heel gebit dat er werd uitgetrokken. Zo wilde ik een man fotograferen die hevige tandpijn had. Ik had met hem afgesproken dat ik voor en na de operatie een portret zou maken. Een pijnlijke grimas voor en een vrolijke erna. De eerste opname verliep prima, maar toen ik hem anderhalf uur later en met zestien tanden minder op een bankje buiten het hospitaal zag zitten, kreeg ik het niet over mijn hart hem nog te fotograferen. Zijn tandpijn was niet te wijten aan één of andere rotte tand, maar aan een gevaarlijk gezwel dat dringend geopereerd moest worden. Ik fotografeerde ook Thierno Malal Diallo, een van de heftigste portretopnames die ik ooit heb meegemaakt. De man kon niet meer spreken, amper ademen. Een gigantische tumor zat verstopt achter een sjaaltje. Beschroomd vroeg ik of ik hem mocht fotograferen zonder het doekje voor zijn gezicht. Wat ik toen zag, is te zien op de laatste foto van de reeks. De kleur van het vlees van de tumor is jullie bespaard gebleven. Het druipende vocht zien jullie niet op de grond vallen, maar ik hoop dat jullie de moed van deze man zien. Niet alleen omdat hij zijn verminkt gezicht aan ons toont, maar ook omdat hij de moed heeft om ondanks zijn esthetische vernedering, zijn gekrenkte trots en zijn lage overlevingskans toch te blijven strijden. Zelden ben ik zo blij geweest om vanuit het Afrikaanse continent een mailtje van Mercy Ships te ontvangen met het goede nieuws dat hij de operatie had overleefd. Mercy, mercy, mercy Thierno. Tot binnenkort voor je nieuwe portretfoto. Ik kijk ernaar uit. Stephan Vanfleteren Met dank aan Mercy Ships www.mercyships.be 32
Boubacour Diallo 18 jaar Tumor
‘Ik ben zo geboren. Die bult is daar altijd geweest. Het is God die dit zo gewild heeft. Maar ik draag altijd een pet. De mensen lachen soms met me, maar dat doet me niets. Ik heb geen schrik voor een eventuele operatie. Ik ben een eerlijke moslim. Ik moet de dood niet vrezen.’
33
beeldverhaal Aan boord van de africa mercy
Barry El Boubacar
André Oularé
68 jaar
57 jaar
Cataract extractie
Alhassane Cissé 14 jaar Neurofibromatose op het gezicht
Cissé zagen we bijna dagelijks. Hij kon nog niet praten. De helende wonden van zijn operatie maakten dat onmogelijk. Elke dag leken er enkele windels minder rond hem te zijn gedraaid en kwam zijn gelaat meer en meer tevoorschijn.
Cataract
‘Ik ben leraar in het Guineese havenstadje Kamsar. Door mijn oogproblemen heb ik het moeilijk om te lezen en schrijven. Ik kan geen les meer geven. Vreselijk is dat. Hopelijk word ik snel geopereerd, zodat de ‘brouillard’ (nevel) verdwijnt.’
‘Ik ben imam in een moskee in Conakry. Door mijn slecht zicht kan ik mijn roeping niet meer uitvoeren. Als imam sta je tussen de mensen. Ik kan geen vrede meer preken, de mensen in harmonie brengen en hun conflicten oplossen. Ik zou zo graag weer kunnen zien.’
Mohamed Diabatis Bintya Camara
61 jaar Blindheid
74 jaar
‘Aan mijn rechteroog ben ik al twee jaar volledig blind en door mijn linkeroog zie ik maar de helft meer. Ik ben een positieve man, maar hoe zou ik als landbouwingenieur nog kunnen werken? Ik vecht om te overleven.’
Cataract
‘Mijn droom is weer helder te zien. Ik heb schrik dat ik straks niet meer kan koken. Een huisvrouw die niet meer kan koken, is geen goede vrouw.’
35
beeldverhaal Aan boord van de africa mercy
Mamadou Saliou Barry
Fanta Koma
20 jaar
Cataract
Neurofibromatose aan het gezicht en elefantiasis aan het been
‘Op het land werken om de groenten en fruit te oogsten, lukt me niet meer zo goed. Mijn zicht is onscherp en donker. Maar weet je wat ik het meeste mis? Dat ik niet meer naar de moskee kan gaan, om te bidden met mijn vriendinnen en dochters.’
‘Vijf jaar geleden viel een zware poort op mijn hoofd. Alsof ik nog geen pech genoeg had, zwol mijn rechterbeen helemaal op. Door het gewicht lukt het me steeds minder goed om te stappen.’ Bij navraag bij de dokters bleek het geen hoofdletsel te zijn, maar een neurofibromatose, een huidziekte.
70 jaar
36
37
beeldverhaal Aan boord van de africa mercy
Fofana Mamadou 52 jaar
Mohamed Seydoula Yattara
Ansman Danshuku 29 jaar
40 jaar
Tumor
oogletsel
‘Men heeft destijds een tumor in mijn gezicht weggesneden. Het gezwel was groter dan een tennisbal. Maar nu is het een gat geworden. Mijn gezicht valt in. Ik ben een Maraboet en geef les aan kinderen in een Koranschool. Het is hard om met mijn gezicht voor de klas te staan.’
‘5 maanden geleden begon mijn oog te prikkelen, zomaar middenin de nacht. Nu doet het verschrikkelijk veel pijn. Ik zie er niet meer door en bij fel licht traant het. Ik ben bakker, maar wil jij brood kopen van een bakker met zo’n oog?’
Aisou Camara
Fanta Touré 15 jaar
28 jaar
oorlelreconstructie
Oogletsel
‘Mijn oorring was afgescheurd en de wonde begon enorm te ontsteken. Een banaal voorval, maar de pijn was niet meer te harden. Mercy Ships heeft nu een reconstructie gemaakt van mijn rechterlel. Weet je, ik wil zo graag airhostess worden en dan is je voorkomen heel belangrijk.’
‘Toen ik 16 was, heeft mijn grote zus me tijdens een banale ruzie in het oog geslagen. Het verslechtert met de jaren. Mijn beschadigd oog doet pijn en ik zie onscherp. Ik ben kledingontwerpster en zou het verschrikkelijk vinden mijn oog en vooral mijn zicht te verliezen.’
38
Neurofibromatose over heel het lichaam
‘Het doet geen pijn. Maar het is natuurlijk geen mooi zicht. Het begon met een kleine bobbel op mijn rug, toen ik 10 was. Het werd langzaam erger. Ook op mijn armen, benen en in mijn gezicht verscheen er uitslag. Ik schaamde me. Mensen lachten me uit. Hier, in het Hope Center van Mercy Ships, word ik goed verzorgd. Als de uitstulpingen rijp zijn, snijden de artsen ze af. Dat is al 36 keer gebeurd.’
Hassan Hamara
Aissanatou Diallo
18 jaar
Barry Mamadou Djoulde 16 jaar
orthrodesis Mamadou werd geboren met radial club hands en onderontwikkelde ellebogen. Hij droomt ervan een eigen zaak te runnen, zodat hij zijn familie financieel kan steunen.
5 jaar
Oogaandoening
Tumor
‘Sinds mijn 6de heb ik die lichte ogen. Met de jaren werden ze lichter en lichter. Ik wil politieke wetenschappen studeren en later president worden van mijn land. Waarom? Ik wil iets goed doen voor mijn land.’
‘Een maand geleden is dit gezwel opgekomen. Het doet pijn.’ Toen begon ze te wenen. Ik kan haar niet citeren, omdat ze niet meer sprak.
Thierno Malal Diallo
Mafoulé Fofana
38 jaar
12 jaar
Ameloblastoma
misvormde handen en voeten
‘Vijf jaar geleden voelde ik iets aan mijn gezicht. Het groeide zeer snel en was pijnlijk’, zei Thierno na zijn operatie aan de verpleegster. Toen ik hem fotografeerde, kon hij niet spreken, amper ademen en moeilijk stappen. Mercy Ships gaf hem slechts 50 procent overlevingskans. Zijn wilskracht en sterk lichaam bleken zijn redding.
‘Bij de geboorte stonden mijn voeten al omgekeerd en ontbraken er vingers aan mijn handen. Ik vrees dat ze aan mijn handen niets kunnen doen. Hopelijk kunnen ze mijn voeten rechtzetten, want ik weet niet wat het is om gewoon te lopen.’
41
