Aan
:
Algemeen Bestuur Stadsregio Rotterdam
Datum
:
25 februari 2015
Betreft
:
Subsidieaanvraag Inductieladen elektrisch vervoer
A.
CONTACTGEGEVENS
Projecttitel: Inductieladen elektrisch vervoer (SR) Organisatie: Stadsregio Rotterdam Gemeente Rotterdam Contact SR:
Hugo de Bruijn
Projectleider: Quirijn Oudshoorn
Tel:
010-2672904
Tel:
e-mail:
[email protected]
e-mail:
[email protected]
B.
06 - 22421376
PROJECTINHOUD
1. Aanleiding De afgelopen jaren zijn er in de Stadsregio en gemeente Rotterdam een groot aantal openbare oplaadpunten geplaatst. Daarmee is de regio een van de koplopers op het gebied van openbaar laden wereldwijd. Daarnaast worden door autofabrikanten innovatieve oplossingen ontwikkeld om voertuigen te laden, inductieladen is een van deze oplossingen. Bij inductieladen wordt de energie niet via contact (conductief) maar draadloos via spoelen en een magnetisch veld overgebracht. De verwachting is dat vooral het premium segment van autofabrikanten de inductie-oplossing binnen enkele jaren op de markt zal brengen, Audi, Nissan, BMW en tesla heben al aangegeven inductieladen te gaan integreren in hun auto’s. Het voordeel van inductieladen voor berijders is dat er geen extra handelingen nodig zijn om het laden te starten, zoals het pakken en aansluiten van de kabel, zowel bij start als vertrek. Het voordeel voor beheerders van de openbare ruimte is dat de platen in de grond zijn verwerkt en er dus geen zicht verstorende elementen zijn in het straatbeeld, en er ook geen schade of gevaarlijke situaties ontstaan door het omrijden van laadpunten. De stadsregio Rotterdam wil zich inzetten om integratie van inductiesystemen in de huidige laadinfra-speelveld te bevorderen. De huidige conductieve laadinfrastructuur is op het gebied van aansturing, interoperabiliteit en backoffice-management in een vergevorderd stadium. Er zijn verschillende open protocollen beschikbaar waarmee het mogelijk is om laaddata te verkrijgen en de laadinfrastructuur technisch te beheren. Het is wenselijk dat eventuele alternatieve laadsystemen goed in deze huidige protocol-structuur passen. Daarnaast is het voor toepassing in de (semi)openbare ruimte van belang dat het systeem zich niet beperkt tot één type voertuig, maar open is voor meerdere merken/typen EV’s. Dit project heeft interoperabiliteit en open data als één van de belangrijkste doelstelling en tracht zo zowel leveranciers van systemen als autofabrikanten in een vroeg stadium over deze factoren na te denken. De stadsregio Rotterdam heeft als voorbereiding van dit project een “Request For information” uitgestuurd naar groot aantal leveranciers van inductiesystemen. Deze overwegend internationale partijen hebben enthousiaste gereageerd op het initiatief van de stadsregio om zich te gaan
1
bezighouden met het integreren van inductiesystemen in de openbare ruimte. De markt wil graag hun systemen testen in samenwerking met een overheid. Inductie is een veelbelovende en innovatieve technologie die zeer beperkt is toegepast bij personen voertuigen in de (semi) openbare ruimte. Het is daarom van belang om met de verschillende stakeholders een project te starten om de technische, organisatorische, ruimtelijke en financiële implicaties in de praktijk te ondervinden. Hiermee wordt waardevolle informatie verzameld die kan worden gebruikt bij verdere ontwikkeling en eventueel opschaling in een later stadium.
2. Doelstelling Het doel van dit project is ervaring opdoen met het realiseren en gebruik van een inductie laadoplossing in de (semi) openbare ruimte. Hierbij is het streven de volgende deelvragen te beantwoorden: Technisch -‐
Wat zijn de technische aspecten van een inductiesysteem? (welke standaarden zijn er, hoe werkt de aansturing van inductieplaten, hoe is de koppeling naar de autofabrikant, hoe groot is de efficiency van het laden)
-‐
Hoe is de integratie van inductie met het energienet ? (hoe werkt smart charging bij inductie, welke netaansluitingen zijn geschikt en hoe kan deze netaansluiting geïntegreerd worden in het inductiesysteem, wat is de impact op het energienet en de omgeving en wat is het verschil met gewoon laden)
-‐
Hoe interoperabel zijn de beschikbare systemen? (Hoe kunnen meerdere typen/merken auto’s op hetzelfde systeem laden, hoe kan de hardware/inductieplaten van afstand worden aangestuurd, hoe komt data beschikbaar en wat is de compatibiliteit van deze aansturing met de huidige gebruikte protocollen (OCPP)
-‐
Welke veiligheidsaspecten komen aan bod, en hoe hebben deze eventueel invloed op de omgeving (EMC, warmte)
Organisatorisch -‐
Welke partijen leveren inductiesystemen voor personen voertuigen, en wat kunnen deze aanbieden onder welke voorwaarden?
-‐
Hoe werken deze partijen samen met autofabrikanten?
-‐
Hoe ervaren de EV-rijders het gebruik van een inductiesysteem?
-‐
Hoe kan Nederland het best leren van een uniek proefproject als deze, hoe wordt de kennis geborgd en verspreid?
Ruimtelijk -‐
Welke eisen, zoals veiligheid zijn er aan de installatie van het systeem op verschillende locaties (indoor/outdoor/publiek/privaat)
-‐
Hoe is de inpassing van de inductieplaten in de openbare ruimte (Kabels & leidingen, netaansluiting, aangezicht, verhardingen)
Financieel -‐
Wat zijn de kosten van een inductieopstelling, rekening houdend met de projectvoorwaarden? (kosten van een inductieopstelling voor fabrikant, installateur, netbeheerder en gemeenten)
-‐
Wat zijn de kosten voor installatie van een inductieopstelling in de (semi) openbare ruimte?
2
3. Doel (SMART) Specifiek: Focus ligt op het inzichtelijke maken van de techniek van inductie en (gebruiks) ervaring opdoen met het systeem in de openbare ruimte. Meetbaar: Systeem en techniek wordt inzichtelijk gemaakt door samenwerking tussen leverancier inductieplaat en serviceprovider, het uitwisselen van informatie is hierbij essentieel. De gebruikservaring wordt gemeten door enquêtes die worden opgesteld door Universiteit Eindhoven Acceptabel: Inductieladen is in opkomst, veel autofabrikanten hebben aangegeven in 2017 hun auto’s met deze optie aan te bieden. Het inzichtelijk maken van de techniek en de IT draagt bij aan de het versnellen van het proces van open data en interoperabiliteit. Zo voorkomen we dat autofabrikanten alleen voor hun eigen voertuigen geschikte systemen gaan maken. Op deze manier van inductieladen sneller worden toegepast in de openbare ruimte. Realistisch: Doelstelling is realistisch, d.m.v. gedegen voorbereiding en nauwe samenwerking tussen stakeholders. Tijdsgebonden: De voorbereiding van het project duurt 4-5 maanden, de daadwerkelijke pilot duurt tot eind 2015.
4. Aanpak en planning De kracht van dit project zit in feit dat alle techniek, IT en wetenschap zijn gewaarborgd in de deelnemende partijen; Rol
Organisatie
Inbreng
Opdrachtgever/
Stadsregio Rotterdam
Strategie toekomstige uitrol
projectmanagem
laadinfra, subsidie verstrekking
ent
naar deelnemende gemeente, communicatie over project ELaadNL
Technische elementen, sturing IT, standaardisering, inpassing LS-net en
Gemeente Rotterdam
Beschikbaar stellen van voertuigen, aanschaf inductiesysteem
Gemeente NTB (bijv
Locatie in semi-openbare ruimte
Westvoorne)
beschikbaar stellen, dagelijks gebruik van het voertuig, gebruikersgroep, monitoring van gebruik
Projectleider
Proces-/projectbegeleiding, inhoudelijke aansturing, projectbewaking
Projectteam
Samenwerkingspartner
Realisatie van inductieopstelling,
inductie systeem
infra management systeem Eventueel met installatiepartner zoals Heijmans/ BAM/ Cofely
Laaddienstverlener
CRM systeem, communicatie richting de klant
Doelgroep
Geselecteerde
Acceptatie om mee te doen met
gebruikersgroep Gemeente
project en ervaringen te delen
Ntb (UL, TNO, Dare)
Onafhankelijk testprotocol en
Kennispartner
meting van veiligheid TU Delft
Onderzoeker (bijv. onderzoek technische implicaties
3
inductieladen TU Eindhoven/ NKL
Onderzoeker/afstudeerder (bijv. onderzoek technische implicaties inductieladen
Figuur 1: Overzicht organisatie In onderstaand figuur is de organisatie in een organogram weergegeven.
Figuur 2: Organogram project iductieladen
Planning: De planning is op te delen in vier onderdelen: Fase 0: Voorbereiding (“GO” or “NO GO”(maart – april 2015) Deze fase is essentieel voor de verdere voortzetting van het project. In deze fase moeten de nu nog onzekere factoren worden vastgelegd. -‐ Vastleggen inductiepartij -‐ Vaststellen locatie voor project -‐ Vaststellen van gebruikers -‐ Vaststellen welke auto’s er worden gebruikt voor project Indien deze factoren kunnen worden vastgesteld eind april kan er gestart worden met fase 1. Fase 1: Opzet pilot (mei-juli 2015) In fase 1 is het projectplan vastgesteld door het projectteam en kan de voorbereiding van de pilot beginnen. Fase 1 bestaat o.a. uit: -‐ PvE inductieleverancier -‐ Onderzoek eisen en veiligheid -‐ Onderzoekopzet techniek, financiën en gebruik -‐ Afspraken met autofabrikanten Fase 2: Realisatie (augustus- oktober 2015)
4
Fase 2 bestaat uit de daadwerkelijke realisatie van het inductiesysteem in de (semi) openbare ruimte. Hierin zijn o.a. de volgende activiteiten voorzien: -‐ Aankoop inductiesysteem -‐ Aanpassing voertuigen -‐ Voorlichten gebruikers -‐ Testen veiligheid
Fase 3: Testperiode (juli 2015 – december 2015) Fase 3 bestaat uit testperiode van de opstelling. Hierin zijn o.a. de volgende activiteiten voorzien: -‐ Onderzoek efficieny laden -‐ Monitoring systeem en gebruikers -‐ Communicatie en voorlichting -‐ Rapportage van uitkomsten
5. Effect Hypothese: technisch mogelijk om inductiesysteem in de (semi) openbare ruimte re realiseren •
Het aanleggen van het syteem is technisch mogelijk in de openbare ruimte
•
Het toepassen van een after-market solution is technisch mogelijk
•
Het is technisch mogelijk om te streven naar interoperabiliteit en open data
•
Inductief laden is een technologische ontwikkeling die uiteindelijk het conductief laden zal vervangen door gebruiksgemak
•
Partijen worden door deze pilot verplicht om interoperabiliteit en open data in hun systeem te integreren door vroegtijdig ingrijpen van de overheid, dit maakt inductieladen sneller toegankelijk voor de openbare ruimte
6. Neveneffecten De volgende neveneffecten worden verwacht van dit project • Uitkomsten pilot meenemen bij onderzoeken naar standaardisering, waardevolle output niet alleen voor gemeente en Stadsregio, maar voor heel Nederland (of zelfs internationaal!) • Pilot zorgt voor verstevigen van de koploperspositie van Rotterdam m.b.t. elektrisch vervoer • Inductieladen in de openbare ruimte is fysiek minder aanwezig dan laadpalen. Hierdoor meer acceptatie van omwonenden • Door nu al nadruk te leggen op interoperabiliteit en open data worden deze aspecten gewaarborgd; dit heeft effect op hoe autofabrikanten hun (toekomstige) inductiepartner selecteren en heeft daardoor effect op de toepasbaarheid van inductie in de openbare ruimte
7. Monitoring Voor het project is het van belang dat er een vaste gebruikersgroep is die gebruik maakt van de auto’s die zijn aangepast om inductief te kunnen laden. De gebruikers van de inductieopstelling zijn werkzaam bij de gemeente waar de inductieplaat wordt geplaatst. Voor het project is het wel van belang dat er een vaste gebruikersgroep is die dagelijks gebruik maakt van de auto’s met het inductiesysteem. Bij voorkeur wordt een groep geselecteerd die enthousiast is over elektrisch rijden en die bereid is pro-actief te participeren. Deze groep wordt vooraf voorgelicht over doel en opzet van het project. De ervaringen die worden gemeten zijn bijvoorbeeld: -‐
Hoe is de mening over inductief laden (vooraf)?
5
-‐
Hoe is de voorlichting over inductief laden?
-‐
hoe gaat het positioneren van het voertuig boven de inductieplaat?
-‐
Hoe verloopt de identificatie bij de lader?
-‐
Hoe is feedback over het slagen van het laadproces aan de gebruiker?
-‐
Hoe wordt de veiligheid ervaren?
De veiligheid van het systeem moet worden gegarandeerd voor de gebruikers. Hiervoor wordt vooraf een testprotocol opgesteld. Dit protocol wordt na installatie van het inductie systeem uitgevoerd door een onafhankelijk bureau. 8. Vaststellingsrapportage In de week na 1 december 2015 zal een vaststellingsrapportage opgesteld worden die uiterlijk 15 december opgestuurd zal worden naar het algemeen bestuur van de Stadsregio (‘in liquidatie’) . In de rapportage worden tenminste de volgende componenten opgenomen: • algemene beschrijving uitvoering project; • resultaten de technische realisatie en de gebruikseffecten • specificatie van de projectkosten.
D.
PROJECTMANAGEMENT
9. Begindatum: 1 maart 2015. 10. Einddatum: voor de voorbereiding juli 2015: voor de testperiode december 2015 en voor de evaluatie 30 december 2015.
6
11. Kosten Voor een meer uitgebreide begroting; zie het projectplan Voorbereiding*maart.april*2015*(go*of*no*go) Totale*kosten Selectie'en'contract'inductie'leverancier €'''''''''8.800,00 Selectie'auto's'(vaststelling'eigendom) €''''''''''''800,00 Vaststelling'locatie'en'gebruikers €'''''''''4.000,00 TOTAAL €*******13.600,00 Opzet*project*mei*.*juli*2015 Afspraken'Renault'en'Nissan €'''''''''6.400,00 PvE'inductieleverancier €'''''''''4.800,00 Onderzoek'eisen'veiligheid €'''''''''4.800,00 Onderzoeksopzet'techniek,'financieen'en'gebruik €'''''''20.000,00 Voorbereiding'realisatie €'''''''''8.000,00 Projectmanagement'(4'mnd,'0,2fte) €'''''''12.800,00 Projectgroepbijeenkomsten'(1'keer'per'maand) €'''''''22.400,00 TOTAAL €*******79.200,00 Realisatie*augustus.oktober*2015 Aankoop'inductiesysteem'(2'sets) €'''''100.000,00 restwaarde'inductie €'''''''20.000,00V Aanpassing'voertuigen €'''''''20.000,00 Aanpassen'inductie'wet/norm/ICT/grid €'''''''15.000,00 Begeleiding'realisatie €'''''''12.800,00 Voorbereiding'en'inrichting'locatie,'aansluiting €'''''''10.000,00 Voorlichten'gebruikers €'''''''''3.200,00 Testen'veiligheid €'''''''''6.400,00 Projectmanagement'(4'mnd,'0,2fte) €'''''''12.800,00 Projectgroepbijeenkomsten'(1'keer'per'maand) €'''''''22.400,00 TOTAAL €****182.600,00 Testperiode/exploitatie*oktober.december*2015 Monitoring,'reparatie,'onderhoud'inductie €'''''''10.000,00 Communicatie'en'voorlichting'(4x'per'jaar)'internationaal €'''''''24.600,00 Onderzoek'efficieny'en'laden €'''''''''9.600,00 Monitoring'gebruikers'6'mnd,'0,2fte) €'''''''''9.600,00 Rapportage'uitkomsten €'''''''16.800,00 Verwijderen'van'systeem €'''''''''8.000,00 Projectgroepbijeenkomsten'(3x'per'6'maanden) €'''''''16.800,00 Projectmanagement'(6'mnd,'0,2fte) €'''''''19.200,00 TOTAAL €****114.600,00 *TOTAAL €****390.000,00 Totale'kosten'project'(bijdrage'€,'in'kind'en'10%'onvoorzien'over'bijdrage'in'€)
Inbreng'in'€'(staat'los'van'"niet'gedekte'kosten") Totaal'resterend'bedrag Stadsregio+Rotterdam ElaadNL Gemeente+Rotterdam Gemeente+X TU+Delft TU/e Inductie Totaal'gedekte'kosten
Inbreng'In'kind Totale'inbreng'in'kind Stadsregio+Rotterdam ElaadNL Gemeente+Rotterdam Gemeente+X TU+delft TU/e Inductie Totaal'gedekte'kosten Totale'kosten'project'(bijdrage'€,'in'kind'en'10%')
€''415.040,00
€'''275.440,00 €+++275.440,00 €+++++++++++++++++: €+++++++++++++++++: €+++++++++++++++++: €+++++++++++++++++: €+++++++++++++++++: €+++++++++++++++++: €''275.440,00
€'''139.600,00 €+++++++++++++++++: €+++++26.400,00 €+++++16.800,00 €+++++16.000,00 €+++++20.800,00 €+++++19.200,00 €+++++40.400,00 €''139.600,00 €'''415.040,00
7
12. Risico’s en beheersing daarvan Voor dit project zijn er een aantal belangrijke risico’s te benoemen. De volgende risico’s moeten in fase 0 inzichtelijk zijn om eind april het project een “GO” of een “NO GO” te geven. -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Op korte termijn geen leverancier voor after-market solution omdat partnervorming (met partij in Nederland) te lang duurt Geen leverancier van inductieplaat omdat de schaal van het project te klein is Kosten voor een werkend inductiesysteem blijken te hoog Geen locatie voor inductieplaat Geen vaste groep gebruikers voor de pilot Autofabrikanten willen niet meewerken aan ombouwen van auto’s Geen duidelijkheid over juridisch eigendom van inductiesysteem
De onderstaande risico’s zijn ook nog van toepassing tijdens het project. -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Geen medewerking van Universiteiten Inductieplaat communiceert niet goed met het voertuig en laadproces is onbetrouwbaar Gebruikers zien te veel bezwaren en het voertuig wordt niet veel gebruikt Te weinig toegang tot de data van het systeem waardoor niet alle leerdoelen worden bereikt Onveilige situatie door inductieopstelling in de semiopenbare ruime
DRAAGVLAK EN COMMUNICATIE 13. Deelnemers Het project wordt breed gedragen door zowel overheid, semi-overheid, bedrijfsleven als universiteit die allen investeren in het project. Dit maakt het een zeer krachtig consortium. Zie voor organisatie hoofdstuk 4 organisatie en planning. 14. Communicatie Communicatie is een essentieel onderdeel van dit project. Er zijn twee soorten communicatie in dit project; interne communicatie en externe communicatie. Intern: • Deelnemers van de pilot. Deze moeten worden benaderd en geïnformeerd. De gebruikers van de voertuigen worden vooraf geselecteerd. De gebruikersgroep bestaat gedurende de testperiode uit een vaste groep. Het informeren van de gebruikers wordt gedaan door de deelnemende gemeente. Het is belangrijk dat de groep gebruikers affiniteit heeft met elektrisch rijden. Er moet gecommuniceerd worden over het technische aspect van de pilot en de duur van de pilot. Extern: • De stadsregio Rotterdam heeft als voorbereiding van dit project een “Request For information” uitgestuurd naar groot aantal leveranciers van inductiesystemen. Dit was de eerste vorm van externe communicatie. • De uitkomsten van de pilot worden gedeeld met de media (pers (lokaal, regionaal, nationaal). Het innovatieve karakter en de samenwerking tussen markt en overheid worden hierin benadrukt. • NKL: het Nationaal Kenniscentrum Laafinfrastructuur wordt benaderd over de uitkomsten van de pilot. • Wetenschap: de universiteiten van Eindhoven en Delft hebben aangegeven betrokken te willen zijn bij deze pilot. eventueel kan een wetenschappelijke publicatie worden geschreven (in samenwerking met VU/Erasmus) die kan worden gepresenteerd op de toonaangevende jaarlijkse Electric Vehicle Summit (EVS)
8
OVERIG 15. Opmerkingen
9
