,.
,.
,
AA !)
,
l'~ mARl !~_3_
•
I~üjne
1
,
~
Heren,
- 2 ";,
Alvorens aan de agendapunten te beginnen acht ik het pas'send de watersnoodramp Van 1 Februari j .1. te memoreren en allereerst hen te gedenken, die als gevolg daarvan het leven verloren. Laten wij eni ge ogenblikken sti+te in acht nemen en voor hun zielrust bidden.
.
De mensch wikt en God beschikt. Een oud spreekviOord da t "'leer opnieuw waar is gebleken. U herinnert zich ongetwijfel nog hoe wij allen na de eerste raadsvergadering Van dit jaan, op 30 Januari, na het uitspreken Van mijn Nieuwjaarsrede, de behandeling Van de gemeentebegrbting 1953 en na 'nog enige tijd daarna in mijn woning te hebben vertoefd met verant-t.'loord opti misme hUis"'laarts gingen o En slechts 24 uur later trof niet alleen onze gemeente, doch geheel Zuid-West-Nederland een watersnoodramp, die alleen maar met de St.Elisabethsvloed in 1421 is te vergelijken.
(
Zaterdagavond had ik mij nog enkele mafen overtuigd van de waterstand. Om ongeveer 8 uur, toen 't feitelijk laag water moest zijn, . stond het water reeds op het Heereplein • . Later zakte het iets misschien wel als gevolg van dijkdoorbra ken en het vol lopen van polders. In ieder geval kort nadat ik mij ter ruste had begeven, werd ik om ca.12 uur opgebeld door de Groepscomman dant van de Rijkspolitie, opperwachtmeester van der 1100ren, die mij waarschuwde, dat het water weer stijgende was en de t~ stand gevaarlijk werd. Slechts enkele minuten later belde mij eveneens een particulier op met hetzelfde doelo Veel meer doen dan op de meest bedreigde plaatsen inspectie houden o.a~ op Sandoel en aan de Kartuizerstraat kon in 't begin niet "'lorden gedaan. De Commandant van de poli tie ' te wa ter en de gemeente-opzichter waren .,toen ook reeds in touw. Op vele plaatsen waren de .inw'Oners bezig te krammen met zandzakken, planken, klei en los zand, daarbij krachtig geholpen door gemeente-persone,e l, dat zand aanvoerde.
\ Bron: Regionaal Archief Tilburg 2733; archief Gemeente Raamsdonk; inventarisnr. 1173
\
,.
,.
"
"
- 4
- 3 Toen Tt \'Tater het Poststraatje afliep, \'Terd het menene en gaf ik om cà.2 uur bevel om alle inwoners door middel van de .sirene te vvaarschuw.e n; vvaarmee tevens de vrijvJillige brand weer, voor zover nog niet aanwezig, in touw k\vam. De toestand werd steeds gevaarlijker en in de IJzer steeg verkeerdèn reeds enkelen in nood. Poging.e n om deze mensel te redden mislukten, terwijl boten niet aanwezig waren. Daarop waarschuwde ik de Wachtcomraandant van de Pon tonniers in de Keizersveerkazerne. Tegen 3 uur verschenen de eerste militaire wagens met boobjeso Vanaf het Heereplein mislukten de reddingspogingen der pontonniers, die daarna achterom via de DongeE en de Scheepswerf van Suijlekom aan de Haven k'V'J'amen. Even later kvlam de eerste amphibiewagen in actie Terloops zij opgemerkt, dat de :Minister van Oorlog later in de Thleede Kamer heeft verklaard, dat in deze gemeente de eerste militaire hulp werd verleend. Het werd al spoedig wel duidelijk, dat er iets bij
zonders ging gebeuren, waartegenover wij allen feitelijk
machteloos stonden. Telefonisch bvamen op het politiebureau
\
t
berichten doorl van dijkdoorbraken in andere gemeenten. ~lijnerzijds werd toen opdracht gegeven om alle bewoners van maar enigszins bedreigde straten huis voor huis te \'laars ch1.t"im n. Net dat al verstreek de nacht en werd de toestand steeds alarmerender. De Boterpolder en Westpolder liepen vol met als gevolg, dat feitelijk heel Raamsdonksveer in gevaar k uam. Voor het raadhuis stond 60 cm. water en vanuit Boterpol der en Kartuizerstraat liepen de Sandoelse polder en . Kartuizer polder vol water. Ook de Westpolder stond in de kortste tijd onder water en vormde een bedreiging voor de Keizersdijk. Door de volledige panaatheid van velen, de actieve reddingspogingen met modern ma~eriaal van de pontonniers en dar zij het feit, dat in deze gemeente geen verspre~de bewoning van landbouwers in afgelegen polders aanwezig is, bleef het aantal slachtoffers tot I beperkt. Toen de sprmngvloed over zijn hoogtepunt heen was en het vrate'r geleidelijk aan weer ging zakken, bleek alras dat de materiële schade aanzienlijk was.
\
Bron: Regionaal Archief Tilburg 2733; archief Gemeente Raamsdonk; inventarisnr. 1173
\.
••
••
,
,
- 5 De zwaartepunten lagen op Sandoel (tot Staps), op de Ooster houtseweg, langs de Haven en bij een enkel punt op de Keizersd~ Volgens de thans bekende gegevens zijn met inbegrip van Raamsdonk-dorp, 20 woningen volledig ve~~oest of onherstel baar beschadigd. Voorts liepen 17 woningen zware schade op en z zijn ongeveer 125 woningen licht beschadig~ (d.w.z. hebben minder dan f. 1.000,-- schade). Van 2 eigenaren verdronken 25 stuks groot en klein vee. Vele honderden huizen stonden onder water, variërend van 2 M. tot een enkele decimeters, zodat de waterschade in deze gemeente niet onaanzienlijk zal zijne Vrij van water ziJn alleen de Prins Hendrikstraat, een gedeelte van de Keizersdijk de Hoofdstraat en de Prins Bernhardstraat gebleven. De Wilhel minalaan en de Julianalaan met omgeving kwamen Zondagmorgen onder water o Dit laatste geschièdde ook in Raamsdonk-dorp, vooral bij de Engelse wal, tervTijl ook in de omgeving van de R.K.Kerk en de Zusters veel water ~ondo Door pontonniers, brandweer, gemeente-personeel, en
\
Bron: Regionaal Archief Tilburg 2733; archief Gemeente Raamsdonk; inventarisnr. 1173
\
- 6 en particulieren werden ongeveer 600 mensen geëvacueerd in de Zusterschool, de Fraterschool en in Hotel "De Witte Leeuw", 'l;l}"aarbij ik mij perso.o nlijk op het standpunt stelde om onze imv-oners voorlopig zoveel mogelijk in eigen gemeente te houden en eventueel na enkele dagen te bezien, wàt er gebeuren moest. Door de ]efderijke hulp van zusters en fraters en vele particulieren genoten de vluchtelingen een prachtige ver zorging. Het warme eten vlerd in de Pontonnierskazerne gereed gemaakt. Ook in Raamsdonk-dorp waren ± 50 evacué's bij de Zusters ondergebracht , die volledig voor, hen zorgden. Na enkele dagen konden vele mensen weer naar huis .toe of zoch ten zij bij de frunilie, vrienden of kennissen hun toevlucht en na 15 Februari konden de beide scholen weer worden leeg ge _ maakt. In Raamsdonk was dit een weekje later. Sommige gezinnen verblijven nog elders.
\
..
;.
,
,.
,
,
,
,
- 8
- 7
Het was daarnaast ontroerend en vaak ook verbijsteren te constateren, hoe onmiddellijk van alle kanten hulp werd gebo -~~ den. Vooral kleding, dekking, schoeisel, en ook voedsel is in \ ~i, ruime mate ontvangen~ zodat de getroffenen naar behoren konden ~orden geholpen. " De milde gevers en alle dames en heren, die in deze dagen hun beste krachten gaven, breng ik van deze plaats harte lijk dank. De beide wethouders hebben zich veel inspanning getroost, waarvoor ik hen zeer erkentelijk ben. Voorzover dat nodig was, hebben de overige leden van Ut-v Raad bijàtand verleen die eveneens door mij zeer geapprecieerd is. Het zou ondoenlijk zijn verder ieders verdienste hier apart aan te halen. Zonder ook maar qe minste afbreuk te doen aan de prestaties van anderen, wil ik eveneens gaarne speciale hulde brengen aan de militairen, de rijkspolitie te land en te water, de brandweer en het personeel van openbare werken, die met gevaar voor eigen leven, velen van de verdrinkingsdood hebben gered. Ook aan de secretaris en het ambtenarencorps betuig ik gaarne dank voor , alles, ,wat zij in ,de moeilijke dagen hebben geprestee.r d ~ (
OVERZICHT VAN DE EVACUATIE.
~-
1 Febr.1953 gezinnen
aantal
6 Maart 1953. gezinnen
aantal
. Intern geëvacueerden
+ -
225
Naar elders geëvacueerd
-+
45
-+
1100
29
127
220
10
50
270
10
48
\
Van elders in deze ge meente ondergebracht.
Bron: Regionaal Archief Tilburg 2733; archief Gemeente Raamsdonk; inventarisnr. 1173
-+
55
\
\
,.
,.
,
,
., 10
- 9 Het is ook thans weer gebleken, dat men in de nood zijn vrienden leert kennen of zoals in dit geval, op welke mensen men in de gemeent"e kan rekenen. Dit aantal was gelukkig groot, waarbij dan nog in aanmerking moet worden genomen, dat velen met \vaterschade in eigen huis zaten of voor hun eigen bedrijf moesten zorgen. Het onverwachte bezoek per helicoptère van Z.KoH. Prins Bernhard op 10 Februari j.l. heeft ons opnieuw de over tuiging gegeven, dat de Koninklijke Familie volledig meeleeft met allen, die in moeilijkheden verkeren. Dit belVijs van mede leven was een echte steun voor ons allen in deze moeilijke dagen. Van de zijde van het Waterschap "De Beneden Dongen zijn mij enkele gegevens verstrekt~ die U wellicht zullen inte resseren. 1. De binnenkant van de Dongekade ~angs de Dombos heeft over een lengte van 500 ,M=w ernstige schade gehado Het het herste is men bezig.
(
2. Op het terrein van de Scheeps"Vrerf Ruijtenberg ontstond een kadeb:beuk van 60 1-1. 3. De kade van de ~artuizerpolder is a~n de binnenkant over een lengte ' van 600 H. ernstig beschadigd. 4. Over een lengte van 400 H.is dit eveneens hèt geval met de binnenkant der kade van de Eendrachtpolder. 5. Bij het gemaal Kazegat (Willemspolder), ontstond een kade breuk ter lengte van 40 H, tertrljl het gemaal zelf zwaar' beschadigd werd. 6. De Oostpolder in Raamsdonk kreeg een kadebreuk van 12 M. 7. In de ruilverkaveling Kromgat was eveneens een kadebreuk van 12 M. Het waterschap heeft aanstonds noodvoorzieningen getroffen. Thans is men druk bezig de noodvoorzieningen te vervangen door definitief herstel. Een oprecht woord van dank aan het Bestuur en het personeel van het Waterschap is hier zeker op zijn plaats. ,
\ \.
Bron: Regionaal Archief Tilburg 2733; archief Gemeente Raamsdonk; inventarisnr. 1173
\.
\.
...
,.
,.
,
,
..
- 11
Want aan die spoedige hulp is het mede te danken geweest, dat onze gemeent e vrij vluG wat~rvrij v.Tas. Ook de Rijksvleg nr .27 van Breda naar Keizersveer heeft aan de buiteru{ant veel schade opgelopen met het herstel waarvan men druk bezig is. De gemalen Eendracht en Raamsdonk zijn op 1 Fe bruari gecontroleerd en op 2 Februari in werking gesteld, alsmede al de duikers voor natuurlijke lozing. Zodra kon worden overzien, hoe de schade was, vooral op het gebied van openbare werken, is een plan opge maakt om zo spoedig mogelijk ~ot herstel te geraken en vooral er voor te zorgen, dat de verbindingen op straat weer in orde kwamen. Onder de voortvarende leiding van de gemeen te-opzichter Verhoofstad waren weldra hele ploegen straatmake en ander hulppersoneel bezig om in plaats van chaos orde te krijgen en thans kan reeds worden gezegd, dat de straten
- 12
weer geh~el hersteld zijn, de gaten gevuld en de dijken gedich' Dank zij de welwillende medewerking van enkele aannemers kon den op Dinsdag, 3 Februari, 's-avonds reeds 2 grote vijzels en andere pompen in de Boterpolder in bedrijf worden gesteld, waardoor deze polder zeer spoedig droog was~ en de verbinding met Sandoel hersteld werd. In die polder is men thans weer druk bezig met de woningbouw en zijn de militaire woningen als het ware uit de grond aan 't schieten. De huisvesting van de getroffen gezin nen blijft 'uiteraard een ernstige zorg, vooral nu de eerste spontane reactie voorbij is en de vrijwillige h~lp het karak ter van een samenwoning gaat krijgen met alle narigheid, die daaraan verbonden is. \
In overleg met de woonruimte commissie zal getrachi worden voor de zwaarste gevallen de vlugste oplossing te vinden. De inzamelingen voor net Nationale Rampenfonds
f
Bron: Regionaal Archief Tilburg 2733; archief Gemeente Raamsdonk; inventarisnr. 1173
\
'\
..
,;
,.
,.
,
,
..
- 13 leverden het volgende In de kerken Huiscollecte
res~taat
op: f.
f.
7.387,20
6.334,70
f. 13.721,90 ===============
,
- 14 In het verleden is door eendrachtige samenwerking .en onderling vertrouwen veel bereikt kunnen worden. Ik twijfel er niet aan~ of Uw Raad zal in dezelfde geest met het gemeentl bestuur willen samen"i'lerken ..
(
met de rechtstreekse bijdragen aan het Rampenfonds is in totaal zeker meer dan f. 15. 00 0,-- bijeengebracht~ hetgeen voor een getroffen gemeente niet gering is. Mijne Heren: In Tt begin leek Tt erop, dat Raamsdonks veer zwaar gewond was, maar gelukkig is 'dit meegevalleno Wanneer we dieper Tt rampgebied inkijken - ik heb het met eigen ogen gezien - dan moeten we God dankbaar zijn, dat wij er nog zo goed afgekomen zijn en weer zo spoedig aan herstel toe zijn kunnen komen ~ Zoals U uit de agenda van de vergadering van heden kunt zien, houden we er de moed in en is er weer reden tot gematigd optimismeo
.
(
, \
\.
Bron: Regionaal Archief Tilburg 2733; archief Gemeente Raamsdonk; inventarisnr. 1173
"\.
