Eindtoets hoofdstuk 1 200% Economie voor het vmbo 4 gt
Eindtoets hoofdstuk 1 1.3
Kopen doe je zo (CONSUMEREN)
Ik spaar, leen en beleg mijn geld
♯ 1 REDENEN OM TE SPAREN Hier staan zes mensen die sparen: Linda zet geld opzij voor haar vakantie Roy belegt in aandelen voor het dividend Maurice zet geld opzij voor als er iets kapot gaat Sanne is gestopt met werken. Zij leeft van haar spaargeld Otto zet geld opzij voor een nieuwe smartphone Gerard zet geld opzij voor de APK van zijn auto a Wie sparen er allemaal voor een doel? b Wie sparen er allemaal voor de rente als extra inkomen? c Wie sparen er allemaal uit voorzorg?
♯ 2 REDENEN OM TE LENEN Hier staan zes mensen die geld lenen: Linda staat rood op haar bankrekening aan het eind van de vakantie Roy leent geld voor een nieuwe auto Maurice leent geld omdat zijn koelkast onverwacht kapot ging Sanne leent geld voor een nieuwe badkamer Otto leent geld omdat zijn smartphone kapot is gevallen Kort voordat Gerard zijn salaris ontvangt, heeft hij iedere maand een debetsaldo op zijn bankrekening a Wie lenen er allemaal voor de aanschaf van een duurzaam consumptiegoed? b Wie lenen er allemaal wegens een onverwachte tegenslag? c Wie lenen er allemaal om tijdelijke tekorten op te vangen?
♦ 3 SCHOENMAKER BLIJF BIJ JE LEEST Scott (19 jaar) is na het behalen van zijn mbo-diploma gaan werken als schoenmaker. Hij heeft in december 2013 een groot bedrag op zijn bankrekening staan en wil daarvan € 500 opzij zetten. Scott twijfelt of hij er verstandig aan doet € 500 op een spaarrekening te zetten.Toen Scott nog op school zat, hoorde hij verhalen van zijn economieleraar die veel geld had verdiend met aandelen.
© Uitgeverij ThiemeMeulenhoff 2014
Wijs met Geld
1
Eindtoets hoofdstuk 1 200% Economie voor het vmbo 4 gt
Hij informeert bij een beleggingsexpert van zijn bank naar de mogelijkheden om het bedrag te beleggen in aandelen. De beleggingsexpert geeft een aantal adviezen voor het beleggen in aandelen: 1 Gebruik geld dat je op dit moment kunt missen 2 Doe het alleen als je risico durft te nemen 3 Doe het als je veel ‘winst’ wil maken met je geld 4 Stop je geld altijd in verschillende bedrijven om het risico te spreiden a Welk(e) van de bovenstaande adviezen is/zijn ook van toepassing op sparen? Op een spaarrekening van zijn bank ontvangt Scott een rente van 2,7% per jaar. Bij storting ontvangt hij een spaarpremie van € 10. Ieder jaar wordt op 31 december de rente over het spaartegoed bijgeschreven op zijn spaarrekening. b Hoeveel rente krijgt Scott als hij het tegoed op zijn spaarrekening van 1 januari 2014 tot 1 januari 2016 laat staan? Schrijf je berekeningen op. Veranderingen in spaartegoeden in het jaar 2012 (miljoenen euro’s)
© Uitgeverij ThiemeMeulenhoff 2014
Wijs met Geld
2
Eindtoets hoofdstuk 1 200% Economie voor het vmbo 4 gt
De tijd van veel geld verdienen met beleggen op de aandelenbeurzen lijkt voorlopig voorbij. Dalende aandelenkoersen hebben er toe geleid dat mensen hun aandelen hebben verkocht en het geld op een spaarrekening hebben gezet. c In welke maand(en) van het jaar 2012 daalde het totale spaartegoed in Nederland? Het aandeel KPN werd gisteren verder afgestraft op de Amsterdamse effectenbeurs. Het aandeel daalde tot € 2,52, terwijl de koers aan het begin van het jaar nog € 8,40 deed op overnamegeruchten. Scott heeft het aandeel KPN aan het begin van het jaar gekocht voor € 8,40. Hij dacht dat het bedrijf zou worden overgenomen en verwachtte een koersstijging. Ondanks de koersdaling heeft hij zijn aandelen niet verkocht. d Met hoeveel procent is het aandeel KPN gedaald vanaf het begin van het jaar? Schrijf je berekening op. e Met hoeveel procent moet de koers van het aandeel KPN stijgen vanaf € 2,52 totdat hij weer op het niveau zit waarvoor Scott ze heeft gekocht? Schrijf je berekening op.
♦ 4 EDWARD Edward heeft een bruto inkomen van € 469,80 per week. Hij wil een nieuwe auto kopen, maar hij heeft niet genoeg spaargeld. Daarom wil ook geld lenen. Hij wil een zo hoog mogelijke persoonlijke lening afsluiten. Op de website van de bank kan Edward zijn kredietruimte bepalen. Edward wil de lening in vier en een half jaar aflossen.
Termijnbedragen in euro's per maand
1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000
6 mnd
12 mnd
18 mnd
24 mnd
30 mnd
36 mnd
42 mnd
48 mnd
54 mnd
60 mnd
169,60 339,19 508,79 678,38 847,98 1.017,57 1.187,17 1.356,76 1.526,36
86,07 172,13 258,20 344,27 430,33 516,40 602,47 688,53 777,08
58,23 116,46 174,70 232,93 291,16 349,39 409,52 468,03 526,53
44,32 88,64 132,96 177,28 222,96 267,55 312,14 356,73 403,77
35,98 71,96 118,44 124,59 130,74 236,89 253,04 299,18 328,71
30,69 61,39 92,08 122,78 153,47 184,17 216,78 247,75 278,72
26,73 53,46 80,19 106,92 135,03 162,04 189,04 216,05 243,06
23,76 47,52 72,12 96,16 120,20 144,23 168,27 192,31 216,35
21,74 43,47 65,21 86,94 108,68 130,41 152,15 173,88 195,62
19,90 39,79 59,69 79,58 99,48 119,37 139,27 159,17 179,06
© Uitgeverij ThiemeMeulenhoff 2014
Wijs met Geld
3
Eindtoets hoofdstuk 1 200% Economie voor het vmbo 4 gt
10.000
1.695,95
863,42
585,03
448,63
365,23
309,69
270,06
240,39
217,35
198,96
a Bekijk de tabellen. Hoeveel kan Edward maximaal lenen als hij niet meer wil uitgeven dan zijn kredietruimte toestaat? b
Welk bedrag aan rente betaalt Edward over de gehele looptijd van de lening? Schrijf je berekening op.
Edward had ook een doorlopend krediet kunnen afsluiten bij zijn bank. c Noem drie verschillen tussen een persoonlijke lening en een doorlopend krediet. d
Waar staat de naam van Edward geregistreerd zolang hij zijn schuld nog niet heeft afbetaald?
Even later gaat de wasmachine van Edward kapot. Hij heeft geen spaargeld meer, want dat heeft hij uitgegeven aan zijn nieuwe auto. De bank wil hem geen geld meer lenen, want hij heeft pas al een lening afgesloten. Daarom koopt Edward een wasmachine op afbetaling bij Expert. Edward had ook een wasmachine kunnen kopen in huurkoop bij Scala. e Wat is het verschil tussen huurkoop en koop op afbetaling?
♣ 5 Sasker en Silvia sparen Sasker en Silvia werken allebei. Elke maand houden ze geld over. Er staat nu al € 7.400 op hun bankrekening. Op hun bankrekening ontvangen ze geen rente. Daarom willen ze € 5.000 op een spaarrekening zetten. De bank heeft drie mogelijkheden: internetsparen, internet-extra-sparen of een spaardeposito.
© Uitgeverij ThiemeMeulenhoff 2014
Wijs met Geld
4
Eindtoets hoofdstuk 1 200% Economie voor het vmbo 4 gt
Sasker en Silvia vergelijken de verschillende spaarrekeningen. Het valt hen op dat de rente bij een spaardeposito hoger is dan bij de andere spaarvormen. a Waarom is een spaardeposito voor Sasker en Silvia niet mogelijk? Leg je antwoord uit. Sasker en Silvia willen € 5.000 op een spaarrekening zetten, maar ze twijfelen nog tussen internetsparen en internet-extra-sparen. b Hoeveel rente krijgen ze als hun spaargeld twee jaar op de internetsparen-rekening laten staan. Schrijf je berekeningen op. c
Hoeveel rente krijgen ze als hun spaargeld twee jaar op de internet-extra-sparen-rekening laten staan? Schrijf je berekeningen op.
Sparen om rente te krijgen was de afgelopen jaren niet zo aantrekkelijk, omdat het rentepercentage erg laag was. Maar ook de inflatie was de afgelopen jaren erg laag. De gemiddelde prijsstijging bedroeg de afgelopen jaren 0,8% per jaar. d Maak duidelijk waarom Sasker en Silvia hun geld beter op een spaarrekening kunnen zetten dan op hun bankrekening laten staan.
Ө 6 HARRIE EN HEDWIG BETALEN RENTE
© Uitgeverij ThiemeMeulenhoff 2014
Wijs met Geld
5
Eindtoets hoofdstuk 1 200% Economie voor het vmbo 4 gt
Harrie en Hedwig kopen een huis in Zeeuws Vlaanderen. Zij sluiten een hypotheeklening af bij de Zeeland Bank. Daar lenen ze € 250.000 leen tegen een rente van 3% per jaar. De rente wordt jaarlijks op 31 december aan de bank betaald. a Hoeveel euro is 3% van € 250.000? Schrijf je berekening op. De bank brengt ook kosten voor het afsluiten van de lening in rekening. De afsluitprovisie bedraagt 0,5% van het geleende bedrag. b Hoeveel euro is 0,5% van € 250.000? Schrijf je berekening op. Harrie en Hedwig hoeven de afsluitprovisie niet zelf te betalen. De bank brengt de afsluitprovisie in mindering op het geleende bedrag dat ze van de bank ontvangen. c Hoeveel euro ontvangen Harrie en Hedwig van de bank om hun huis te kopen? Schrijf je berekening op. De effectieve rente die Harrie en Hedwig betalen ligt hoger dan 3%. Want zij betalen 3% over € 250.000, terwijl ze 0,5% minder dan € 250.000 van de bank in handen krijgen. d Hoeveel procent is het bedrag dat Harrie en Hedwig aan rente betalen van het bedrag dat zij in handen krijgen? Schrijf je berekening op. Het percentage dat je bij d berekend hebt, is de effectieve rente. e Wat is de definitie van effectieve rente?
© Uitgeverij ThiemeMeulenhoff 2014
Wijs met Geld
6