THOMAS A KEMPIS
Zorg
S TA P I N D E V E R R A S S E N D E W E R E L D VA N Z I J N S P I R I T UA L I T E I T
voor
a Kempis Met Karsu Dönmez
je
Ernst Daniël Smid Annemiek Schrijver
ziel
Sharon Kips Lenny Kuhr
BOEKENCENTRUM
LIEFDE MYSTIEK € 6,95
CO LL EC TO
RS
ITEM
Bill Clinton leest Thomas Twee geloven op één kussen De wiekslag van een engel
LEVENSKUNST
17
Thomas 2013
interview Mariska van Beusichem beeld Marie Cécile Thijs
Verbaas je
en verwonder je
‘Zoek dat heerlijke kind in jezelf en laat het nooit meer los’ Ernst Daniël Smid en dochter Coosje
Ernst Daniël Smid, zanger en presentator van het programma ‘God in de Lage Landen’ reageert op het verhaal van Thomas zoals het hem ter ore is gekomen. Hij vertelt wat geschiedenis voor hem betekent en wat hij wil doorgeven aan volgende generaties.
Thomas is een man van lang geleden. Vindt u dat hij ons vandaag nog iets te zeggen heeft? In de tijd waarin we leven is uiterlijk vertoon de norm geworden en wordt eenieder daarop beoordeeld. Welke auto rijd je, hoeveel verdien je, welke kleding draag je en ga zo maar door. Uit de geschiedenis met al haar recessies hebben we blijkbaar niets geleerd. We verkeren ook nu in een recessie en nog steeds proberen we uiterlijk vertoon prioriteit te geven. Bezinning op wie, wat, waar, hoe en vooral waarom we mens zijn, kan onze eisen aan het leven een betere plek geven en kan ons perspectief bieden op de toekomst. Innerlijke vrede, geborgenheid, vertrouwen en hoop komen vanuit dat binnenste en kunnen nu net als toen een uitweg bieden, denk ik. Dus ja...Thomas heeft zeker nog wat te melden anno nu.
Wat is voor u de waarde van geschiedenis? Als je je geschiedenis niet kent, moet je vrezen die te herhalen, is het credo. Vanuit een historisch besef kun je beter omgaan met spanningen, fouten verklaren en vermijden, en aan je tolerantie werken. Hoe ervaart u het om voor het programma ‘God in de Lage Landen’ (EO) historische plekken te bezoeken? Ik ben met een zeer beperkte kennis van de ‘vaderlandse geschiedenis’, zoals dat vak in mijn schooltijd nog heette, aan de schoolreis begonnen die het programma mij bood en biedt. Plotseling kregen dingen en gebeurtenissen vorm en inhoud. Het zien, voelen en beleven van alles waar ik ooit vaag iets van wist, heeft mijn visie drastisch veranderd. Lopend door het kasteel van Godfried van Bouillon begreep ik beter hoe men zich heeft laten misbruiken voor de kruisvaart. Bij het zien van de schedel van Geert Grote raakte ik zeer onder de indruk. In die schedel zat de hersenmassa van een groot denker en het zien ervan relativeert alles. Ik besefte dat je als mens tot bijna alles in staat bent... De plek beziend waar Johan van Oldenbarnevelt vanwege een religieus verpakt politiek conflict werd onthoofd, waarna men naarstig zijn lichaam plunderde, realiseerde ik me hoeveel we nog moeten leren. En dat we ons wat bescheidener mogen opstellen ten opzichte van religie en politieke vermenging in ons niet welgevallige landen. Hoe was het om het origineel van Thomas’ beroemde boek de Navolging van Christus en daarmee een stukje tastbare geschiedenis in handen te hebben? De Imitatione Christi is eigenlijk een soort gebruiksaanwijzing voor een leven met God. Ik had er nog nooit
17
Thomas 2013
interview Mariska van Beusichem beeld Marie Cécile Thijs
Verbaas je
en verwonder je
‘Zoek dat heerlijke kind in jezelf en laat het nooit meer los’ Ernst Daniël Smid en dochter Coosje
Ernst Daniël Smid, zanger en presentator van het programma ‘God in de Lage Landen’ reageert op het verhaal van Thomas zoals het hem ter ore is gekomen. Hij vertelt wat geschiedenis voor hem betekent en wat hij wil doorgeven aan volgende generaties.
Thomas is een man van lang geleden. Vindt u dat hij ons vandaag nog iets te zeggen heeft? In de tijd waarin we leven is uiterlijk vertoon de norm geworden en wordt eenieder daarop beoordeeld. Welke auto rijd je, hoeveel verdien je, welke kleding draag je en ga zo maar door. Uit de geschiedenis met al haar recessies hebben we blijkbaar niets geleerd. We verkeren ook nu in een recessie en nog steeds proberen we uiterlijk vertoon prioriteit te geven. Bezinning op wie, wat, waar, hoe en vooral waarom we mens zijn, kan onze eisen aan het leven een betere plek geven en kan ons perspectief bieden op de toekomst. Innerlijke vrede, geborgenheid, vertrouwen en hoop komen vanuit dat binnenste en kunnen nu net als toen een uitweg bieden, denk ik. Dus ja...Thomas heeft zeker nog wat te melden anno nu.
Wat is voor u de waarde van geschiedenis? Als je je geschiedenis niet kent, moet je vrezen die te herhalen, is het credo. Vanuit een historisch besef kun je beter omgaan met spanningen, fouten verklaren en vermijden, en aan je tolerantie werken. Hoe ervaart u het om voor het programma ‘God in de Lage Landen’ (EO) historische plekken te bezoeken? Ik ben met een zeer beperkte kennis van de ‘vaderlandse geschiedenis’, zoals dat vak in mijn schooltijd nog heette, aan de schoolreis begonnen die het programma mij bood en biedt. Plotseling kregen dingen en gebeurtenissen vorm en inhoud. Het zien, voelen en beleven van alles waar ik ooit vaag iets van wist, heeft mijn visie drastisch veranderd. Lopend door het kasteel van Godfried van Bouillon begreep ik beter hoe men zich heeft laten misbruiken voor de kruisvaart. Bij het zien van de schedel van Geert Grote raakte ik zeer onder de indruk. In die schedel zat de hersenmassa van een groot denker en het zien ervan relativeert alles. Ik besefte dat je als mens tot bijna alles in staat bent... De plek beziend waar Johan van Oldenbarnevelt vanwege een religieus verpakt politiek conflict werd onthoofd, waarna men naarstig zijn lichaam plunderde, realiseerde ik me hoeveel we nog moeten leren. En dat we ons wat bescheidener mogen opstellen ten opzichte van religie en politieke vermenging in ons niet welgevallige landen. Hoe was het om het origineel van Thomas’ beroemde boek de Navolging van Christus en daarmee een stukje tastbare geschiedenis in handen te hebben? De Imitatione Christi is eigenlijk een soort gebruiksaanwijzing voor een leven met God. Ik had er nog nooit
29
tekst Jos Huls
Thomas 2013
Lief hebben het lijkt zo simpel...
Het lijkt zo simpel. Liefhebben. Ieder mens krijgt er weleens mee te maken. Maar wat is liefhebben eigenlijk? Wanneer zeggen we dat we van een ander houden? En als we het zeggen, wat bedoelen we er dan eigenlijk mee?
S
oms kun je van een ander maar geen genoeg krijgen. Je bent helemaal door hem of haar gebiologeerd. Iets van die ander raakt je zo diep dat je steeds maar weer bij die ander zou willen zijn. Je zoekt naar wegen om werkelijk tot deze persoon door te dringen, hem of haar te leren kennen tot in het hart. Daarom zegt Thomas, in het eerste boek van de Navolging: ‘het oog krijgt niet genoeg van het zien en het oor raakt niet vol van het horen’. Wie werkelijk liefheeft, raakt aan het godsgeheim van de ander en beseft dat de ander in zichzelf gerespecteerd moet worden en niet gereduceerd mag worden tot zijn betekenis voor ons. Zo zijn ouders in het liefhebben altijd leerlingen van hun kinderen. Werkelijk je kind liefhebben betekent oog krijgen voor het onzichtbare dat het kind bepaalt. Dat koesteren, opdat het kind werkelijk zichzelf mag leren ontdekken in de vrije ruimte van de ouderlijke liefde. Zo gezien is de rol van de ouders eigenlijk die van de vroedvrouw, en blijven ze zolang het kind nog kind is deze rol vervullen. Zij kijken het kind, dat in zijn eigenheid wezenlijk van God is, in God vrij. Doen ze dit niet en proberen ze het op te voeden naar hun eigen beeld en gelijkenis, dan zijn ze eigenlijk bezig het kind te doden, omdat ze het vervreemden van zijn eigen goddelijke wortels. Voor Thomas is Christus liefhebben zijn en ons eigen kindschap liefhebben. Dit klinkt voor de traditionele gelovige misschien absurd. Jezus is toch de Gezalfde van God, de Heiland, de Verlosser? Hoe kun je naar Hem kijken als een weerloos kind? En toch, heel de evangelieboodschap is erop gericht ons ervan bewust te maken dat Jezus kind van God is en dat wij door Christus na te volgen kind van God worden. Wat betekent in dit opzicht Christus navolgen? De term die Thomas in de titel van zijn werk gebruikt, is ontleend aan de toneelwereld. Wij moeten Hem niet zozeer navolgen, als wel Hem nadoen (imitatio = nabootsen). Wij moeten als een toneelspeler in de huid van Christus kruipen om Hem van binnenuit te gaan begrijpen. Een goede toneelspeler doet de persoon die hij speelt niet na, maar leeft zich zo in de persoon in dat hij in zekere zin
die persoon wordt. Daarom is het voor Thomas zo belangrijk dat wij ‘in het leven van Christus mediteren’. Wij moeten het leven van Jezus gaan smaken om gevoelig te worden voor dat wat Hem ten diepste bewoog. Dit gaat het zichtbare en tastbare te boven. Dat wat Jezus predikte en deed, kunnen we allemaal in de Evangeliën nalezen. We kunnen Hem om dat alles bewonderen. Maar Hem werkelijk beminnen is Hem gaan zien in zijn geraaktheid of in de weerloosheid van zijn in-God-gezien-zijn. In deze onmiddellijkheid van het van-gelaattot-gelaat kon hij in zijn liefde niets meer voor zichzelf opeisen. Het bijzondere van deze voor de objectieve blik verborgen werkelijkheid is dat we haar pas gaan begrijpen door er zelf uit te gaan leven. Jezus liefhebben is Hem in zekere zin leren vergeten. Zolang wij Hem nog bewonderen als een persoon buiten ons houden wij Hem eigenlijk nog op afstand. Hem werkelijk beminnen is aan zijn zichtbare gestalte voorbij gaan, beseffen dat Hij niet anders was dan wij en dat Hij ons alleen maar herinnert aan wie wij ten diepste in God zijn. Dat is dat wij in alles uit Gods gelaat leven. Ja waarlijk, wij allen zijn kinderen van God, wij allen zijn zijn welbeminde. In ieder van ons wil Hij aan het licht komen als de liefde van ons bestaan. Jezus zag dat. Daarom wilde Hij zelf ook niet verheerlijkt worden en verwees Hij in alles naar de Vader, die de onzichtbare bron van ons bestaan is. Liefhebben is leren met de ogen van Jezus lief te hebben, is gaan zien wat niet te zien is, is beseffen dat heel de werkelijkheid doortrokken is van Gods scheppende liefdeskracht en dat onze menselijke roeping erin bestaat onvoorwaardelijk aan dit in-God-gezien-zijn gehoor te geven. Zoals ouders in hun liefde weten dat zij uiteindelijk gehoorzaam moeten zijn aan de absolute eigenheid van een kind en deze niet mogen misvormen naar hun eigen beeld en gelijkenis, zo is de liefde van God niets anders dan dit absolute respect voor wie wij ten diepste in Hem zijn. Daarom is Jezus navolgen terugkeren naar onze oorsprong, in het besef dat alleen God ons werkelijk vrij kan kijken in Hem.
‘Wie werkelijk liefheeft, raakt aan het godsgeheim van de ander’
Dr. Jos Huls is karmeliet en medewerker van het Titus Brandsma Instituut.
29
tekst Jos Huls
Thomas 2013
Lief hebben het lijkt zo simpel...
Het lijkt zo simpel. Liefhebben. Ieder mens krijgt er weleens mee te maken. Maar wat is liefhebben eigenlijk? Wanneer zeggen we dat we van een ander houden? En als we het zeggen, wat bedoelen we er dan eigenlijk mee?
S
oms kun je van een ander maar geen genoeg krijgen. Je bent helemaal door hem of haar gebiologeerd. Iets van die ander raakt je zo diep dat je steeds maar weer bij die ander zou willen zijn. Je zoekt naar wegen om werkelijk tot deze persoon door te dringen, hem of haar te leren kennen tot in het hart. Daarom zegt Thomas, in het eerste boek van de Navolging: ‘het oog krijgt niet genoeg van het zien en het oor raakt niet vol van het horen’. Wie werkelijk liefheeft, raakt aan het godsgeheim van de ander en beseft dat de ander in zichzelf gerespecteerd moet worden en niet gereduceerd mag worden tot zijn betekenis voor ons. Zo zijn ouders in het liefhebben altijd leerlingen van hun kinderen. Werkelijk je kind liefhebben betekent oog krijgen voor het onzichtbare dat het kind bepaalt. Dat koesteren, opdat het kind werkelijk zichzelf mag leren ontdekken in de vrije ruimte van de ouderlijke liefde. Zo gezien is de rol van de ouders eigenlijk die van de vroedvrouw, en blijven ze zolang het kind nog kind is deze rol vervullen. Zij kijken het kind, dat in zijn eigenheid wezenlijk van God is, in God vrij. Doen ze dit niet en proberen ze het op te voeden naar hun eigen beeld en gelijkenis, dan zijn ze eigenlijk bezig het kind te doden, omdat ze het vervreemden van zijn eigen goddelijke wortels. Voor Thomas is Christus liefhebben zijn en ons eigen kindschap liefhebben. Dit klinkt voor de traditionele gelovige misschien absurd. Jezus is toch de Gezalfde van God, de Heiland, de Verlosser? Hoe kun je naar Hem kijken als een weerloos kind? En toch, heel de evangelieboodschap is erop gericht ons ervan bewust te maken dat Jezus kind van God is en dat wij door Christus na te volgen kind van God worden. Wat betekent in dit opzicht Christus navolgen? De term die Thomas in de titel van zijn werk gebruikt, is ontleend aan de toneelwereld. Wij moeten Hem niet zozeer navolgen, als wel Hem nadoen (imitatio = nabootsen). Wij moeten als een toneelspeler in de huid van Christus kruipen om Hem van binnenuit te gaan begrijpen. Een goede toneelspeler doet de persoon die hij speelt niet na, maar leeft zich zo in de persoon in dat hij in zekere zin
die persoon wordt. Daarom is het voor Thomas zo belangrijk dat wij ‘in het leven van Christus mediteren’. Wij moeten het leven van Jezus gaan smaken om gevoelig te worden voor dat wat Hem ten diepste bewoog. Dit gaat het zichtbare en tastbare te boven. Dat wat Jezus predikte en deed, kunnen we allemaal in de Evangeliën nalezen. We kunnen Hem om dat alles bewonderen. Maar Hem werkelijk beminnen is Hem gaan zien in zijn geraaktheid of in de weerloosheid van zijn in-God-gezien-zijn. In deze onmiddellijkheid van het van-gelaattot-gelaat kon hij in zijn liefde niets meer voor zichzelf opeisen. Het bijzondere van deze voor de objectieve blik verborgen werkelijkheid is dat we haar pas gaan begrijpen door er zelf uit te gaan leven. Jezus liefhebben is Hem in zekere zin leren vergeten. Zolang wij Hem nog bewonderen als een persoon buiten ons houden wij Hem eigenlijk nog op afstand. Hem werkelijk beminnen is aan zijn zichtbare gestalte voorbij gaan, beseffen dat Hij niet anders was dan wij en dat Hij ons alleen maar herinnert aan wie wij ten diepste in God zijn. Dat is dat wij in alles uit Gods gelaat leven. Ja waarlijk, wij allen zijn kinderen van God, wij allen zijn zijn welbeminde. In ieder van ons wil Hij aan het licht komen als de liefde van ons bestaan. Jezus zag dat. Daarom wilde Hij zelf ook niet verheerlijkt worden en verwees Hij in alles naar de Vader, die de onzichtbare bron van ons bestaan is. Liefhebben is leren met de ogen van Jezus lief te hebben, is gaan zien wat niet te zien is, is beseffen dat heel de werkelijkheid doortrokken is van Gods scheppende liefdeskracht en dat onze menselijke roeping erin bestaat onvoorwaardelijk aan dit in-God-gezien-zijn gehoor te geven. Zoals ouders in hun liefde weten dat zij uiteindelijk gehoorzaam moeten zijn aan de absolute eigenheid van een kind en deze niet mogen misvormen naar hun eigen beeld en gelijkenis, zo is de liefde van God niets anders dan dit absolute respect voor wie wij ten diepste in Hem zijn. Daarom is Jezus navolgen terugkeren naar onze oorsprong, in het besef dat alleen God ons werkelijk vrij kan kijken in Hem.
‘Wie werkelijk liefheeft, raakt aan het godsgeheim van de ander’
Dr. Jos Huls is karmeliet en medewerker van het Titus Brandsma Instituut.
THOMAS A KEMPIS
Zorg
S TA P I N D E V E R R A S S E N D E W E R E L D VA N Z I J N S P I R I T UA L I T E I T
voor
a Kempis Met Karsu Dönmez
je
Ernst Daniël Smid Annemiek Schrijver
ziel
Sharon Kips Lenny Kuhr
BOEKENCENTRUM
LIEFDE MYSTIEK € 6,95
CO LL EC TO
RS
ITEM
Bill Clinton leest Thomas Twee geloven op één kussen De wiekslag van een engel
LEVENSKUNST
