96

95

LITERATUURBULLETIN Inhoud Ontvangen/ 95 Recensies/ 96 Stephanie Both Maass, V.S. (2007). Facing the complexities of women’s sexual desire/ 96 Albert Neeleman Firestone, R.W., Firestone, L.A., & Catlett, J. (2005). Sex and love in intimate relationships/ 96 Jelto Drenth Darby, R. (2005). A surgical temptation. The demonization of the foreskin & the rise of circumcision in Britain/98 Ine Vanwesenbeeck American Psychological Association, Task Force on the Sexualization of Girls. (2007). Report of the APA Task Force on the Sexualization of Girls/ 100 Seksuologische Tijdschriften/ 104

Ontvangen Cimino, W.C. (Ed.) (2007). Gay conservatives. Group consciousness and assimilation. New York: Harrington Park Press, 146 pag., US$ 19,95.

Leiblum, S.R. (Ed.) (2007). Principles and practice of sex therapy. Fourth edition. New York: Guilford, 556 pag., US$ 65,00.

Kauth, M.R. (Ed.). (2007). Handbook of the evolution of human sexuality. New York: Haworth, 271 pag., • 57,50.

Ploeg, W. (2007). Geen mens is van een ander. Homo-heterorelaties doorgelicht. Londen: Lulu.com, 129 pag., $ 12,24.

Lankveld, J. van (2007). Omgaan met een seksueel probleem. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 179 pag., • 18,90.

96

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ Literatuurbulletin

Recensies Maass, V. S. (2007). Facing the complexities of women’s sexual desire. New York: Springer, 228 pag., • 39,95. In het voorwoord van het boek ‘Facing the complexities of women’s sexual desire’ belooft Sonja Vera Maass een brede blik op het onderwerp vrouwelijk seksueel verlangen. Na lezing mocht ik concluderen dat die belofte geheel wordt ingelost. Het boek geeft een uitvoerig overzicht van literatuur over vrouwelijke seksualiteit, is helder geschreven en levendig, mede door het gebruik van treffende gevalsbeschrijvingen die in het boek steeds weer terugkeren om de theorie te illustreren. Het boek is bedoeld voor professionals als seksuologen, klinisch psychologen, en relatietherapeuten, en voor gevorderde studenten in de psychologie en seksuologie. Sonja Vera Maass is een ervaren klinisch psychologe-seksuologe, met een eigen psychotherapeutisch instituut in Indiana. Ze heeft eerder boeken gepubliceerd over onder andere groepstherapie voor vrouwen. In het eerste deel ‘Achtergronden en verklaringen’ worden verschillende invloeden op vrouwelijke seksualiteit beschreven. In het pakkende eerste hoofdstuk wordt stilgestaan bij mythes en normen op het gebied van de vrouwelijke seksualiteit door de tijd heen en de belemmerende invloed daarvan. Vervolgens wordt de rol van lichamelijke factoren als hormonen, zwangerschap en veroudering uitvoerig besproken. De informatie die hier wordt gegeven is toegankelijk en up-to-date, doch kent naar mijn mening wel enige overdrijving van de rol van hormoonniveaus in vrouwelijk seksueel verlangen. In het tweede hoofdstuk worden de voorkomende problemen met seksueel verlangen geïntroduceerd en bestaande verklaringen en oplossingen besproken. Hypo- en hyperseksueel verlangen en seksuele aversie worden beschreven, waarbij overigens recente kritiek op de definities van de DSM, en nieuwe gedachten over de vrouwelijke seksuele respons zoals gepresenteerd door bijvoorbeeld Rosemary Basson, wat summier aan de orde komen. Veel aandacht gaat daarentegen uit naar recent onderzoek naar farmacologische behandelingen van verminderd seksueel verlangen. De speciale dank die Maass in haar voorwoord uitspreekt naar een medewerkster van Procter and Gamble voor het verstrekken van informatie over trials met de testosteron pleister voor vrouwen is in dit verband opmerkelijk. De auteur lijkt de ontwikkeling van farmacologische behandelingen veelbelovend te vinden, maar geeft overigens wel met nadruk aan dat bij vrouwen seksueel verlangen en seksuele tevredenheid sterker bepaald lijken te worden door algemeen emotioneel welbevinden en de kwaliteit van de emotionele relatie dan door hormoonniveaus. In het tweede deel ‘De vrouw in context’ wordt dieper ingegaan op de aspecten die belangrijk lijken te zijn voor de seksuele beleving van vrouwen, namelijk de betekenis van seksuele stimuli en de context van seksuele situaties. De opgave van de ontwikkeling van een positieve eigen seksuele identiteit wordt beschreven, en de belemmerende invloed

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

daarop van onjuiste en negatieve informatie over vrouwelijke seksualiteit via bijvoorbeeld pornografie en media. Daarnaast wordt ingegaan op seksuele interacties in heteroseksuele relaties, en wat het gevolg kan zijn van een gebrek aan communicatie over verschillen tussen mannen en vrouwen in behoeften en beleving op relationeel en seksueel gebied. Hier worden treffende beschrijvingen gegeven van de desastreuze gevolgen van gedurende langere tijd tegen je zin in vrijen, en van onuitgesproken teleurstelling of boosheid jegens de partner. Deze laatste belangrijke factor wordt verder uitgewerkt in het hoofdstuk over de positie van vrouwen in de dynamiek van macht en seksueel verlangen in relaties. Ten slotte wordt een hoofdstuk gewijd aan de rol van persoonlijkheid in partnerkeuze en in de interactie binnen de relatie. In het derde deel ‘Naar een oplossing’ wordt eerst een uitvoerig overzicht van de geschiedenis van sekstherapie geschetst, waarvan de relevantie overigens onduidelijk blijft. Vervolgens komt Maass uit bij een beschrijving van haar eigen werkwijze: een cognitief gedragstherapeutische aanpak. Maass is opgeleid door Ellis in de rationeel emotieve therapie (RET) en haar werkwijze concentreert zich derhalve op de stimulerende of juist remmende invloed van overtuigingen en gedachten op seksuele gevoelens en acties. Opvallend is dat nergens wordt stilgestaan bij wat er eigenlijk bekend is over de effectiviteit van verschillende behandelmethoden. De aanpak van Maass bij problemen met verminderd verlangen bestaat kort gezegd uit bewustmaking van de rol van cognities in de vermijding van seksueel contact, het verleggen van de aandacht voor negatieve gevoelens naar aandacht voor wat plezierig kan zijn in seksuele situaties, het vergroten van de kwaliteit van de relatie door het optimaliseren van communicatie, en het aanmoedigen van het aanwenden van stimuli die positieve seksuele gevoelens kunnen oproepen. Een gebruikelijke en weinig verrassend aanpak dus. Maass lijkt in diagnostiek en behandeling geen enkele aandacht te besteden aan mogelijke verminderde seksuele responsiviteit door lichamelijke aandoeningen of medicijngebruik. Wonderlijk gezien het feit dat deze factor in het eerste deel van het boek zo uitgebreid aan de orde komt. Al met al is ‘Facing the complexities of women’s sexual desire’ een rijk, prettig leesbaar, en boeiend boek. Maass komt echter niet verder dan het schetsen van de complexiteit van vrouwelijk seksueel verlangen. Voor wie hoopt op een heldere en vernieuwende visie, en op degelijke handvaten voor diagnostiek en behandeling zal het boek wat teleurstellend zijn. Stephanie Both, psycholoog

Firestone, R.W., Firestone, L.A., & Catlett, J. (2005) Sex and love in intimate relationships. Washington: American Psychological Association, 338 pag., US$ 49,95. Robert Firestone is een klinisch psycholoog in Californië


die sinds halverwege de jaren tachtig publicaties doet verschijnen over zijn specifieke manier van werken en kijken. Hij ontwikkelde onder meer de zogenaamde ‘voice therapy’, een vorm van psychotherapie waarin negatieve cognities over het zelf en anderen bewerkt worden. Zijn ‘voice’ begrip doet denken aan concepten van andere psychotherapeutische scholen, zoals bijvoorbeeld ‘de innerlijke criticus’ van de cliëntgerichte school en de ‘negatieve cognitieve schema’s’ van de cognitieve therapeuten. Meer bijzonder is dat hij met hulp van Lisa Firestone en Joyce Catlett zijn begrippen en aanpak in dit boek uitwerkt voor het domein van liefde en seksualiteit. Firestone, Catlett en Firestone willen met dit boek licht doen schijnen op het vaak problematische onderwerp van de seksualiteit en kennis delen die verworven werd in meer dan 40 jaar klinische ervaring en een longitudinale studie naar drie generaties van individuen, paren en gezinnen. Overigens wordt in dit boek nauwelijks verwezen naar dit onderzoek dat in een eerder boek over angst voor intimiteit (Firestone & Catlett, 1999) is besproken, maar wordt er wel uitgebreid gerefereerd naar andere literatuur. Gebaseerd op deze kennis definiëren ze seks, liefde en een gezonde seksuele relatie (deel 1), staan ze stil bij de punten in de ontwikkeling die de seksuele identiteit van een kind bepalen en bespreken ze factoren die nodig zijn bij ontwikkeling en partnerselectie (deel 2), duiden ze de moeilijkheden in het tot stand brengen van intimiteit en seksueel functioneren (deel 3), en beschrijven hun behandelvorm voor seksuele problemen en conflicten (deel 4). Het levert een boek op dat nu eens ingaat op de innerlijke en relationele dynamiek rond liefde en seksualiteit, waar in de seksuologie de aandacht doorgaans vooral uitgaat naar de hardware en de technische kant van seksuele betrekkingen. De auteurs gaan er van uit dat seksualiteit in wezen een eenvoudige en plezierige combinatie is van attitudes en gedragingen, waarbij beide partijen geven en ontvangen. Indien niet verpest door onwetendheid, vooroordelen, jeugdtrauma of regelrecht seksueel misbruik kan iedereen van deze natuurlijke functie genieten. De hoofdthese van het boek is dat seksualiteit echter vaak beperkt of beschadigd raakt in de opvoeding van het individu en dat uit de emotionele pijn die daar het gevolg van is, psychologische afweermechanismen ontspringen. Deze afweermechanismen zijn zelfbeschermend en zelfonderhoudend. Zij beletten persoonlijke kwetsbaarheid en verstoren volle en ongeremde seksuele verhouding met een ander. Hoewel de meeste mannen en vrouwen aangeven dat zij een diepgaande liefdevolle seksuele relatie verlangen die actief en langdurig is, kunnen de meeste mensen volgens de auteurs het in de praktijk van alledag slecht verdragen om lief te hebben en lief gehad te worden. Defensief leven, afstand houden en het afweren van nabijheid kunnen levenslange patronen worden, die de relatie en het seksleven ernstig beperken. Als kernmechanisme in het defensieve systeem beschouwen Firestone en de zijnen de zogenaamde ‘fantasy bond’. Dit is een illusie van verbondenheid met de moeder of de eerste verzorgende, die de pijn van teleurstelling over de feitelijke banden moet verzachten. Deze illusie wordt gevoed door existentiële eenzaamheid en het bewustzijn te

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

97

sterven. De pseudo-onafhankelijke houding die er het gevolg van is, leidt tot problemen met nabijheid tot anderen. De ‘fantasy bond’ wordt later overgedragen naar een partner en maakt die relatie kwetsbaar voor vervreemding. Secundaire mechanismen in de vorm van kritische innerlijke ‘stemmen’ ondersteunen de negatieve beelden over het zelf en anderen en belemmeren nabijheid en intimiteit met een ander. Deze invaliderende ‘stemmen’ zijn volgens de auteurs introjecten van vroege gezinsinteracties. De negatieve beelden van het zelf en de ander spelen een rol in tal van seksuele problemen. Dit wordt onder meer uitgebreider uitgewerkt in een hoofdstuk over seksuele terughoudendheid en geremd seksueel verlangen. Voorbeelden van ‘stemmen’ die seksuele betrekkingen verzieken zijn: “Waarom zou hij jou leuk vinden?”, “Zij heeft geen belangstelling voor je, dus raak maar niet zo opgewonden.”, “Je penis is te klein.”, “Laat hem je daar niet aanraken. Misschien ben je niet schoon!”, “ Je bent niet stijf genoeg.”, “Het gaat je niet lukken om klaar te komen.”, enzovoorts. Als therapeuten zien zij het als hun taak de schadelijke gedachteprocessen, of ‘stemmen’, die nabijheid en het optimaal seksueel functioneren hinderen, te identificeren en uit te dagen. Dat proces verloopt in vier stappen: het formuleren van het probleem door beide partners, het verwoorden van de stem en het bijbehorende affect, het ontwikkelen van inzicht ten aanzien van de herkomst van de stem en het veranderen van gedrag om de stem te neutraliseren. De cliënt wordt uitgenodigd de zelfkritische gedachten in de tweede persoon te verwoorden, dus in de vorm van boodschappen naar zichzelf. Bijvoorbeeld: “Je bent onaantrekkelijk.” Door het in deze vorm te doen komt er volgens de auteurs veel meer spontane affectieve lading vrij, vooral woede en verdriet. Vijandige en cynische gedachten naar de partner worden in de derde persoon verwoord: “Hij is zo onvolwassen en claimend.” In een setting waarin beide partners aanwezig zijn verwoordt dus elk zijn of haar negatieve gedachten ten aanzien van zichzelf en de ander. Tot slot worden cliënten aangemoedigd de negatieve gedachten ook tijdens het vrijen naar elkaar te verwoorden. Volgens de auteurs zouden partners zelden verbaasd zijn over de stemmen die de ander verwoordt. In plaats van zich gekwetst, boos of defensief te voelen, tonen zij veelal opluchting omdat de ander eerder gedrag vertoonde waarin de stemmen werden uitgeageerd. De visie en aanpak van Firestone c.s. vind ik interessant vanwege de manier waarop zij affectieve componenten en dynamiek koppelen aan een aanpak van destructieve gedachteprocessen. Daarmee onderscheiden ze zich van de strikt cognitieve aanpak. De teksten in het boek en de gerefereerde literatuur zijn veel meer psychodynamisch georiënteerd dan cognitief gedragstherapeutisch. Dat heeft in dit geval wel als nadeel dat daarmee ook een wat pathologiserende mensvisie uit de teksten naar voren komt. Dat neemt niet weg dat dit boek ook voor de clinicus die weinig boodschap heeft aan de specifieke visie en aanpak die door de auteurs is ontwikkeld, het nodige te bieden heeft door een mooi literatuuroverzicht op het spannende gebied van seks en liefde in intieme relaties. Indices van auteurs en van trefwoorden vergemakkelijken het zoeken naar ge-

98


wenste topics in dit mooi uitgegeven boek. Het van voren naar achteren lezen van deze bundel viel mij niet mee en kostte mij veel tijd, zonder dat ik de vinger heb kunnen leggen op de oorzaak hiervan. Al met al lijkt het boek mij een aanwinst voor menige bibliotheek van behandelcentra voor seksuele en/of relationele problematiek. Albert Neeleman, psycholoog Literatuur Firestone, R.W., & Catlett, J. (1999). Fear of intimacy. Washington: American Psychological Association

Darby, R. (2005). A surgical temptation. The demonization of the foreskin & the rise of circumcision in Britain. Chicago: University of Chicago Press, 374 pag., US$ 35,00. De schrijver, een Australische medisch-historicus, vertelt dat hij dit werk begon als een inleiding voor een onderzoek naar besnijdenis in zijn geboorteland, maar Australië volgde het moederland, en daarom raakte hij geheel ingezogen in de ontstaansgeschiedenis van besnijden in het Verenigd Koninkrijk. Aan het eind van het boek stipt hij nog even aan hoe circumcisie varieert over de wereld. Het is opmerkelijk dat in heel de westerse wereld vanaf de 18e eeuw de angst voor masturbatie universeel werd, maar dat besnijdenis als preventieve routinemaatregel alleen in de Engelssprekende landen is ingevoerd. In Canada verschilden de cijfers van de Franssprekende provincies enorm van die van de Engelssprekenden. In Engeland werden in verschillende sociale klassen verschillende percentages bereikt; de hoogste in de kostschoolpopulaties, en het besnijden vond meestal ook op die leeftijd pas plaats. Dit staat in schril contrast met de Verenigde Staten, waar de cijfers beginnen te stijgen in ongeveer dezelfde tijdvak, maar veel steiler, zodat in de meeste sociale groepen bijna 100% bereikt wordt. Het routinekarakter wordt versterkt door de gewoonte zeer kort na de geboorte te ‘snijden’; als preventiemaatregel beleven de Amerikanen besnijdenis misschien niet anders dan vaccinatie, en decennialang was het nauwelijks een beslissing waar de ouders zelf een stem in hadden. In het Verenigd Koninkrijk verscheen in 1949 het artikel ‘The Fate of the Foreskin’ van Gairdner (1949), en de tijd was toen kennelijk rijp voor ‘geloofsafval’, want medici betuigden in groten getale adhesie en in zeer korte tijd verdween preventieve besnijdenis uit het medische repertoire. In de gemenebestlanden volgde men het Britse tijdpad met ongeveer een generatie vertraging, waarbij vooral in Nieuw-Zeeland de stijging én de daling van de percentages zich in spectaculair tempo voltrokken. In de Verenigde Staten echter lijkt Gairdner nauwelijks de praktijk beïnvloed te hebben. De afschaffing in dit bolwerk lijkt nu wel op gang gebracht te zijn, maar daarin hebben leken een veel stimulerender rol gespeeld dan artsen. Darby begint de beschrijving in de 18e eeuw, toen seks en masturbatie nog onbeladen waren. Jezus is welis-

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

waar besneden, maar de christelijke kerken hebben de doop omhelsd, en besnijdenis veroordeeld, en in oorlogen tegen Moslims was de angst voor krijgsgevangenschap vooral groot vanwege de zekerheid dat men dan besneden zou worden. Iedereen was wel een beetje antisemiet, en daarin paste afkeer van besnijden. De kerk verbood masturbatie, maar medici hadden er niets op tegen. In de Galenische leer der lichaamssappen paste een streven naar evenwicht: niet te veel, maar ook niet te weinig ontlading van zaad. In de loop van de 18e eeuw kwamen de theologen en de medici in een gemeenschappelijk spoor, en toen in 1758 de Geneefse beroemdheid Tissot woordvoerder werd van de onanie-obsessie, werd het voor twijfelaars steeds moeilijker om hardop te zeggen dat men masturbatie niet van alles de schuld moest geven. Tissot was van mening dat zaadverlies erg was (“the loss of one ounce of semen enfeebles more then forty ounces of blood”), maar ook de zenuwschok van het orgasme werd als ziekmakende factor ‘ontdekt’. Vanaf die tijd werd naast de humeurenleer ook getheoretiseerd vanuit de ‘nerve force theory’, en mede daardoor werd het logisch om ook bij jongens voor de puberteit (die nog niet aan zaadverlies konden lijden) bij allerlei ziekteverschijnselen aan masturbatie als oorzaak te denken. Het begrip ‘spinal (of: periferal) irritation’ (een nauwelijks verhullend eufemisme voor masturbatie) werd geleidelijk vervangen door reflexneurose, en nog later (nog tot in Freuds tijd) door neurasthenie. Deze theorieontwikkelingen werden bedacht door een medische stand die tezelfdertijd erg gepreoccupeerd was met haar respectabiliteit, en dus zich krachtig wenste af te zetten tegen kwakzalverij. Mede vanwege de teleurstellende ontwikkelingen in de geneeskunde, kwamen de heelkundigen centraler te staan in de publieke opinie. Naarmate de techniek van het opereren (en de anesthesie) zich ontwikkelde werd het vertrouwen in chirurgische oplossingen - ook voor mentale problemen - steeds groter: “A chance to cut is a chance to cure.” Een derde stroming in de medische interpretatie draaide om ziektekiemen (germs) en vuil, waarbij ook het eigen lichaam een bron van gevaren is. Men beschouwde sommige organen als achterhaald: appendix, amandelen, zeker ook de voorhuiden, en zelfs de dikke darm. De minst bekende verdwenen behandeling is waarschijnlijk de colectomie: het verwijderen van de dikke darm, omdat daar het bederf (‘putrefaction’, wat een prachtig woord) wel heel verschrikkelijke vormen aannam. G.B. Shaw heeft deze prakijk in ‘A doctor’s dilemma’ aan de kaak gesteld. Preventie leek soms kansrijker dan curatie; een hygiënebevorderende beweging ging hand in hand met een morele ‘purity movement’, met christelijke inspiratie (een herkenbare ontwikkeling: in Nederland had de Neo-Malthusiaanse Bond de meeste last van de reinlevenbeweging). De angst voor spermaverlies leidde tot een geheel nieuw ziektebeeld: de spermatorrhoe. Ook deze term is gedeeltelijk eufemistisch, en omvat zeker masturbatie en spontane polluties, maar het impliceerde ook een mogelijkheid om gonorroe te behandelen zonder aandacht te besteden aan het ‘wangedrag’ dat er de oorzaak van was. Hiervoor werd


cauterisatie toegepast, een gruwelijke behandelwijze waarbij via katheters de urethra met bijtende stoffen aangepakt werd. Lallemand - de Franse propagandist van deze methode - benadrukt steeds dat pijn noodzakelijk is bij de behandeling. Als zijn patiënt na zo’n martelsessie niet terugkomt voor vervolgbehandeling, noteert Lallemand hem gedecideerd bij zijn successen. Een andere ingreep was prikkeling met naalden rechtstreeks in de prostaat, en ter bestrijding van masturbatie werd de penis met blaartrekkende en irriterende stoffen zo pijnlijk mogelijk gemaakt. Het hoeft ons eigenlijk niet te verwonderen dat besnijdenis al snel een essentieel onderdeel van het arsenaal werd. Dat het echter een gigantische cultuuromslag was, illustreert Darby aan de ontwikkelingen van het lemma ‘circumcision’ in verschillende drukken van de Encyclopaedia Brittannica. In 1797 en 1876 wordt besnijden uitsluitend religieus-antropologisch behandeld, pas in 1910 is er een uitvoerige behandeling vanuit medisch perspectief. Een tweede “phantasy diagnosis” waar Darby veel aandacht aan besteedt, is de congenitale phimosis. Deze is gebaseerd op gebrekkige kennis van de normale anatomie: bij de geboorte is een nauwe voorhuid eerder regel dan uitzondering, en de slijmvliezen van eikel en binnenblad zijn nog niet volledig los van elkaar gekomen. Dat komt later allemaal vanzelf, dat levert vrijwel nooit problemen op; er is even weinig reden om daar aandacht aan te besteden als aan de open fontanellen van de baby. Vanuit de “filth theory” lag het echter voor de hand deze normale situatie toch te wantrouwen als een aanleiding voor irritatie (en dus masturbatie), en vanuit de “nerve force theory” konden de meest dramatische ziekteverschijnselen aan kinderlijke masturbatie toegedicht worden. Heeft een baby een liesbreuk en een nauwe voorhuid, dan is het eerste een gevolg van het tweede. Heeft de dominee na de preek steeds een droge keel (“clergyman’s throat”), dan zal besnijden hem daar zeker van afhelpen, et cetera. Onbesnedenen zouden toch eigenlijk hogere verzekeringspremies moeten betalen. De Verenigde Staten hebben in deze ontwikkeling een krachtiger rol gespeeld dan het Verenigd Koninkrijk; in Engeland werden weinig baby’s besneden. Wel werden er allerlei methodes gepropageerd waarmee men zo jong mogelijk kon bewerkstelligen dat de eikel bloot, dus schoon gehouden kon worden; manipulaties met rektangen en knopsondes. Ook bij deze methodes was pijn geen onvermijdelijkheid, maar een gewenst bijeffect, dat het masturbatievoorkomende effect moest versterken. Een vrouwelijke arts die als voordeel van haar methode aangaf dat het kind geen pijn hoefde te lijden, werd streng terecht gewezen: haar manipulaties moesten haast wel de lust tot masturbatie aangewakkerd hebben. De ‘filth theory’ leverde meer speculatieve voordelen van circumcisie: geleidelijk groeide de overtuiging dat besnijdenis preventie impliceerde van syfilis en kanker (in ieder geval penis- en baarmoederhalskanker). Darby beschrijft dit aanzwellende geloof in besnijdenis als een regressieve beweging van de medische gemeenschap naar een welhaast prelogisch stadium. Preventie-georiënteerde medici keken met interesse naar de gezondheidstoestand van joden, en het antisemitisme van eerdere eeuwen maakte plaats voor

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

99

idealisering: joden waren eigenlijk victorianen avant la lettre, en het was welhaast zeker dat masturbatie bij joden nauwelijks voorkwam. Een kritische grondtoon die Darby door heel het boek laat horen is, dat zijn vakgenoten over (vooral) de 19e eeuw een volstrekt verkeerd beeld presenteren van hoe medici zich manifesteren ten aanzien van vrouwen respectievelijk mannen. ‘Victoriaans’ associeert toch vooral met onderdrukking van vrouwelijke seksualiteit, en medisch-historici schilderen vooral de obsessieve, soms apert sadistische chirurgische bemoeienissen met de vrouwelijks lust, maar men ziet universeel over het hoofd dat de mannelijke seksualiteit door artsen nog veel sadistischer aangepakt is. Darby benadrukt dat de medici zich ervan bewust waren dat de erotische sensibiliteit van de voorhuid aanzienlijk groter is dan die van de glans: “The only function which the prepuce can be supposed to have is that of maintaining the penis in condition susceptible of more acute sensation than would otherwise exist. It may be supposed to increase the pleasure of the act and the impulse to it. These are advantages, however, which in the present state of our society can well be spared, and if in their loss some degree of increased sexual control should result, one should be thankful.” Het zijn niet de minst prestigieuzen die Darby op de korrel neemt: zowel bij Thomas Laqueur, Peter Gay als Edward Shorter komt circumcisie in hun index niet voor. Het meest barbaarse exces dat tegen vrouwen gericht was, de clitoridectomie, is juist een voorbeeld van adequaat reageren van de medische gemeenschap. Toen, in 1866, Isaac Baker Brown - nota bene de voorzitter van de London Medical Society, een man met status en reputatie - deze methode luidkeels aanbeval om hysterische problematiek van vrouwen snel en effectief uit de wereld te helpen, reageerde de Algemene Ledenvergadering van de Obstetrical Society binnen een jaar met royement. Het is wel zeker dat nadien clitoridectomie in Engeland niet meer voorkwam (in de Verenigde Staten waarschijnlijk nog geruime tijd langer). Darby concludeert hieruit dat medici de vrouwelijke lustbeleving erkenden als een waardevol gegeven (mits uiteraard beleefd in de juiste context, namelijk het huwelijk), terwijl in diezelfde jaren juist de mannelijke driften steeds meer gedemoniseerd werden. “Manliness” werd steeds sterker synoniem met beheerst. (Het is in dit verband grappig om de term Victoriaans weer eens kritisch te bekijken; ‘Georgian’ of ‘Edwardian’ zou een veel correcter epitheton zijn als men niet het exacte tijdvak, maar het antiseksuele klimaat wil aanduiden). Darby geeft als voorbeeld van vooringenomen tekstinterpretatie een veelgeciteerde uitspraak van William Acton (uit 1865): “the majority of women (happily fort hem) are not very much troubled with sexual feelings of any kind.” Historici hebben hierin gelezen dat vrouwen vrijwel geen seksueel gevoel hebben, Darby denkt dat Acton juist bedoelde dat vrouwen, in tegenstelling tot mannen, seksueel gevoel zorgeloos kunnen laten komen zoals het komt. Heeft hij gelijk? In het algemeen lijkt Darby wel een scherpzinnig lezer: hij citeert uit Ann Dally’s ‘Women under the Knife’ (1992) de weergave van een pamflet uit 1873, waarin een tong-

100


operatie aanbevolen wordt om kwaadspreken onmogelijk te maken. Dally nam dit citaat serieus, Darby weet overtuigend aan te tonen dat hier sprake is van satire, als reactie op Baker Browns manische neiging om psychische problemen operatief aan te pakken. Het boek is grondig gestructureerd; naar mijn smaak eerder wat té. Eerst wordt de Europese achtergrond, daarna de ontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk (waarin ook de clitoridectomie meegenomen wordt), en dan volgt “the demonisation of the foreskin”. Daarin vormen spermatorrhoe, masturbatiebestrijding, de opkomst van het concept congenitale fimosis, de opkomst van de preventieve geneeskunde, de kuisheidsbeweging en besnijdenis aparte hoofdstukken. Die indeling heeft zeker logica, maar de onderwerpen liggen erg dicht tegen elkaar aan, en daardoor krijgt de lezer wel regelmatig het gevoel overvoerd te worden met (ongeveer) hetzelfde. Darby’s bronnen zijn de Britse medische tijdschriften en boeken, waarbij hij af en toe niet om bepaalde Amerikaanse prominenten heen kan. Aan het eind wordt, via de casuïstiek van Kraft Ebbing en de brieven aan Marie Stopes de stem van de patiënt gehoord, en ook via het werk van dichters zoals Housman en Auden worden contemporaine lekenreflecties geleverd, maar het boek zou zeker gevarieerder geworden zijn als Darby zich wat meer zijsporen gepermitteerd had. De betekenisomkering in het citaat van Acton (zie hierboven) - die veel lezers vergezocht zal voorkomen zou plausibeler gepresenteerd zijn als de schrijver aandacht had besteed aan de oude Galenische traditie (nog in de hele 19e eeuw gehandhaafd) om de lichaamssappen van vrouwen met hysterische klachten middels ‘genitale massage’ in een medische setting weer in balans te brengen. Het boek van Rachel Maines (1999) ‘The technology of orgasm’, waarin de introductie van de vibrator ter verlichting van deze (para-)medische taak uitvoerig gedocumenteerd wordt, ontbreekt in Darby’s literatuurlijst. Zelfs als deze aanpak exclusief Amerikaans geweest is, dan geeft het blijven bestaan van zo’n atavistische praktijk aanwijzingen voor het 19e-eeuwse beeld van vrouwelijke seksualiteit. Ik heb me ook afgevraagd of er op besnijdenis voor psychiatrische problemen niet geopponeerd is vanuit de beroepsgroep der zenuwartsen. Als ovariotomie geïndiceerd werd voor krankzinnigheid, dan waren er altijd zenuwartsen die de chirurgen er fijntjes op wezen dat zij zich op terrein begaven waar zij onbevoegd waren (Scull en Favreau, 1986). Hebben zij zich ter zake van de besnijdenis stilgehouden, of heeft Darby die literatuur niet nageplozen? Ten slotte: wie vele bladzijden wijdt aan spermatorrhoe, zou toch best even mogen vermelden dat nog heden ten dage in vele landen van Azië miljoenen mannen behandeld worden voor een angstcomplex (het ‘Dhat-syndroom’) dat in klachtenpatroon en veronderstelde etiologie nauwelijks afwijkt van spermatorrhoe. Eén link met het heden trekt Darby wel: in Afrika wordt onder druk van de cijfers van hiv-besmetting uiteraard naarstig gezocht naar effectieve preventiestrategieën en het was voorspelbaar dat daarbij ook weer besnijdenis in beeld komt. Hoewel tegenwoordig veel meer werk gemaakt wordt van ‘evidentie’ voor zulke ingrijpende beleidsmaatregelen, ziet de schrijver net zoveel

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

potentiële “confounders” als een eeuw geleden, en is hij van mening dat we ook nu weer beducht moeten zijn voor een regressie naar premoderne tijden, waarin de menselijke anatomie de schuld krijgt van de effecten van micro-organismen. Jelto Drenth, arts Literatuur Dally, A.G. (1992). Women under the Knife. A history of surgery. New York : Routledge. Gairdner, D. (1949). The fate of the foreskin. A study of circumcision. British Medical Journal, 2, 1433-1437. Maines, R.P. (1999). The technology of orgasm. Hysteria, the vibrator, and women’s sexual satisfaction. Baltimore/ London: Johns Hopkins University Press. Scull, A., & D. Favreau (1986). “A chance to cut is a chance to cure”: sexual surgery for psychosis in three nineteenth century societies. Research in Law, Deviance and Social Control, 8, 3-39.

American Psychological Association, Task Force on the Sexualization of Girls. (2007). Report of the APA Task Force on the Sexualization of Girls. Washington: American Psychological Association. [Retrieved February 22, 2007 from www.apa.org/pi/wpo/sexualization.html] Volgens de inleiding bij dit rapport had de gezaghebbende American Psychological Association al langer speciale aandacht voor zaken die met de media en kinderen te maken hadden, zoals de invloed van geweld op televisie en van gewelddadige videogames, en de relatie tussen reclame en kinderen. Tot op heden was het thema seksualisering echter onderbelicht gebleven. In 2005 werd daarom een Task Force ingericht waarin zeven psychologen zitting hadden en nog eens drie mensen nauw betrokken waren. Voor mij bekende namen zijn Deborah Tolman, Monique Ward en Janet Shibley Hide. De Task Force heeft opdracht gekregen studie te maken van ‘the best psychological theory, research and clinical experience addressing the sexualization of girls through the media and other cultural messages, including the prevalence of these messages and their impact on girls’ (p.1). Wat is seksualisering? Seksualisering is volgens de auteurs aan de hand als één of meerdere van vier processen plaatsvindt: 1. als iemands persoonlijke waarde uitsluitend steunt op diens seksuele aantrekkelijkheid of gedrag en andere eigenschappen worden uitgesloten, 2. als daarbij bovendien een smalle opvatting van aantrekkelijkheid als ‘sexy-zijn’ wordt gehanteerd, 3. als iemand seksueel geobjectiveerd wordt (oftewel ‘verdinglijkt’ wordt) voor seksueel gebruik door anderen in plaats van beschouwd wordt als een zelfstandige actor, en/of 4. als seksualiteit op ongepaste wijze wordt afgedwongen. De seksualisering van meisjes wordt op drie samenhangende niveaus gelokaliseerd: op het maatschappelijke niveau van culturele normen en de representatie daarvan, bij uitstek in de media, ten tweede op het niveau van interpersoonlijke interactie, waarbij meisjes


op objectiverende manier worden benaderd en aangesproken en, ten derde, via ‘self-sexualization’ oftewel geïnternaliseerde seksualisering. Drie vragen worden in het rapport beantwoord: ‘Welke evidentie is er voor de seksualisering van meisjes?’, ‘Wat zijn de gevolgen van de seksualisering van meisjes?’, en ‘Wat kan aanbevolen worden om de negatieve invloeden van de seksualisering van meisjes tegen te gaan?’ Uit de resultaten blijkt, om te beginnen, dat uitingen waarin meisjes worden geseksualiseerd in de Verenigde Staten in overdaad aanwezig zijn: op TV, in muziekclips, in muziekteksten, in films, in strips en cartoons, in de sportverslaggeving, in video en computerspellen, op het internet, in de reclame, en in specifieke producten zoals speelgoed en kleding. Enkele bevindingen uit inhoudsanalyses: - in 84% van bestudeerde prime-time televisie komen vormen van seksuele intimidatie (bijvoorbeeld seksistische commentaren) voor, met een gemiddelde van 3,4 per programma, - 44%-81% van de muziekclips bevat ‘sexual imagery’; - slechts 15% van de personages in het top segment familiefilms (waar dus bij uitstek niet van seksualisering sprake is) is van het vrouwelijke geslacht, - lichamelijke, seksuele aantrekkelijkheid is een dominant thema in meisjestijdschriften, - slechts 10% van de foto’s in twee populaire sportbladen betreft vrouwelijke sporters, maar deze zijn onevenredig vaak pornografisch van aard (5% ervan tegenover 0,2% van de foto’s van mannen) en laten relatief weinig sportvrouwen in actie zien (34% tegenover 66% bij de mannen), - in de 20 bestverkopende computerspellen worden mannen nooit geseksualiseerd voorgesteld maar dat geldt wel voor 46% van de vrouwelijke personages, - 12% van alle websites en 25% van alle zoekmachinevragen betreffen porno, en - in 40% van de reclameadvertenties figureren vrouwen als decoratie. Op het interpersoonlijk vlak is er daarnaast evidentie dat zowel vaders als moeders, meer dan bij jongens het geval is, de aandacht vestigen op de (zich ontwikkelende) lichamen van meisjes en zowel ouders als ‘peers’ de ‘dieetcultuur’ voor meisjes ondersteunen. Een sprekende illustratie is dat er in de Verenigde Staten in 2005 bij minderjarigen meer dan 77.000 invasieve plastische chirurgische ingrepen plaatsvonden, waarvoor ouders dus toestemming (en geld) hebben moeten geven, een toename met 15% sinds 2000. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat leraren overgewicht en ‘body bulk’ bij meisjes negatief associëren met competentie, terwijl dat bij jongens andersom is. In de Amerikaanse literatuur is meer dan eens een jongerencultuur beschreven waarin populariteit voor meisjes gelijkgesteld wordt aan sexy-zijn en waarin lichamelijke aantrekkelijkheid essentieel wordt gevonden aan vrouwelijkheid, niet in laatste instantie door meisjes zelf. Verschillende studies laten zien dat meisjes en vrouwen sterker ‘zelf-objectiveren’ dan jongens en mannen, dat wil zeggen de blik van de ander op hun (geseksualiseerde) lichaam internaliseren. In termen van de ‘objectification theory’ wordt het omschreven als ‘het in de

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ 101

zelfschema’s opnemen van een derde-persoonsperspectief op het lichamelijk zelf’. Een studie wordt aangehaald waarin meisjes van 12 jaar het (al) belangrijker bleken te vinden hoe hun lichaam eruit ziet dan wat het kan. Veel meisjes ‘zelfseksualiseren’ in hun keuzes voor kleding en make-up, en ook in gedrag kan sprake zijn van (vroegrijp) seksueel ‘acting-out’ (wat overigens in de literatuur vaak geassocieerd wordt met voorafgaand seksueel misbruik). In de mate waarin dergelijk gedrag precies voorkomt en welke factoren het bevorderen zal verder onderzoek echter nog inzicht moeten geven. De objectificatietheorie stelt dat zelfobjectificatie er toe zou kunnen leiden dat meisjes meer aandacht geven aan de mate waarin hun lichaam aantrekkelijk is voor anderen dan aan hun eigen lichamelijke verlangens, gezondheid, welzijn, prestaties en vermogens. De internalisering van een geseksualiseerd zelfbeeld zou vooral bij adolescente meisjes, in de fase van ‘identity formation’ relatief gemakkelijk kunnen plaatsvinden. Inderdaad hebben studies laten zien dat er bij adolescente meisjes een daling in de zelfachting plaatsvindt die geassocieerd is met de mate waarin zij hun lichamen objectiveren. Wat zijn de consequenties van dergelijke zelf-)objectivering? De auteurs van het rapport noemen de fragmentering van het bewustzijn als wellicht het meest verraderlijke effect. De redenatie is dat er minder cognitieve bronnen beschikbaar zijn voor andere mentale en fysieke activiteiten als alle aandacht uit moet gaan naar hoe je eruit ziet. Enkele laboratoriumstudies hebben inderdaad een verminderde cognitieve vaardigheid aangetoond als aandacht voor het lichaam geïnduceerd werd, een effect dat bij meisjes maar niet bij jongens werd gevonden. Tevens is het geopperd dat meisjes in klassen zonder jongens beter zouden kunnen presteren omdat ze minder bezig zouden zijn met hun lichaam en hun zelfpresentatie. Ook in hun sportieve prestaties zoals bekend belangrijk voor het algehele welzijn - zouden meisjes geremd kunnen worden door preoccupatie met hun uiterlijk. Een serie negatieve emotionele consequenties is daarentegen geassocieerd met de zelf-objectificatie als gevolg van de voortdurende druk om te voldoen aan een (voor weinigen haalbaar) schoonheidsideaal. Met name ‘body shame’, gevoelens van schaamte over het eigen lijf en ‘appearance anxiety’ worden genoemd: ‘a kind of chronic vigilance about whether everything is in place’ (p.23). Er is een flinke hoeveelheid literatuur die verbanden legt tussen mediagebruik enerzijds en lage zelf- en lichaamswaardering, eetproblematiek en depressieve klachten bij meisjes. Veel van deze studies zijn correlationeel van aard, maar soms ook (veld-)experimenteel. Aardig is bijvoorbeeld een studie op West Fiji, waar eetproblemen bij meisjes drie jaar na de introductie van de televisie significant bleken toegenomen. Onder de noemer lichamelijke problemen wordt verder verwezen naar aanwijzingen dat starten met roken bij meisjes samenhangt met onvrede met het lichaam. Vervolgens wordt op de negatieve consequenties voor de seksuele gezondheid van meisjes gewezen. De beelden over seksualiteit en relaties die in de media verschijnen zouden onrealistische verwachtingen en, aan de andere kant, juist afkeer van seksualiteit teweeg kunnen brengen. Enkele

102


studies brengen daarnaast een gebrek aan seksuele assertiviteit en inconsistent condoomgebruik in verband met een geobjectiveerd beeld van het eigen lichaam bij meisjes. Meerdere auteurs hebben - deels op basis van klinische evidentie - een lage lichaamswaardering tijdens de adolescentie in verband gebracht met seksuele problemen in het volwassen leven. Weer andere studies constateren dat meisjes die ontevreden zijn over hun eigen lichaam later met masturberen starten, minder orale seks krijgen (maar het niet minder geven) en/of minder interesse tonen in de fysieke aspecten van seksualiteit. Geconcludeerd wordt dat zelfobjectivering en schaamte over het eigen lichaam meisjes en vrouwen kunnen belemmeren in het realiseren of zelfs maar erkennen van eigen seksuele wensen of plezier. In zijn algemeenheid zouden meisjes sterker stereotype voorstellingen over gender en sekserollen kunnen ontwikkelen onder invloed van de continue seksualisering van meisjes in de media. Er zijn bijvoorbeeld aanwijzingen dat het kijken naar rapvideo’s een grotere acceptatie van ‘dating violence’ kan veroorzaken. Tot slot zijn de negatieve (gezondheids-)consequenties van de ultieme vorm van seksualisering, te weten seksueel geweld en misbruik, volop aangetoond in de literatuur, met sterk geseksualiseerd gedrag, extreme zelfobjectivering, zelfhaat en gehavende zelfbeschermingmechanismen als voorbeelden die de cirkel als het ware rondmaken. Ook op anderen dan meisjes zelf kan de seksualisering van meisjes negatieve effecten hebben. Zo zou de consumptie van porno bij mannen kunnen bijdragen aan ontevredenheid over de aantrekkelijkheid en de seksuele prestatie van hun vrouwelijke partners, aan sterk stereotype opvattingen over mannelijkheid en aan het onvermogen om vrouwen als mens (professional, collega, vriendin) serieus te nemen. De seksualisering van vrouwen maakt dat mannen vriendelijkheid van vrouwen vaak onterecht als seksuele interesse interpreteren. Op werkplekken zien we meer seksuele intimidatie als er een relatief sterk geseksualiseerde cultuur heerst. Volwassen vrouwen besteden verder steeds meer geld aan zogenaamde verjongingsproducten (een toename met ruim 10% in de Verenigde Staten in 2005) en hun welzijn heeft sterk te lijden onder onhaalbare schoonheidsidealen. In de maatschappij als geheel versterken seksualiserende media seksistische attituden, percepties en gedragingen. Meerdere studies leggen een verband tussen mediagebruik en stereotiepe, seksistische opvattingen, sommigen vinden verbanden met seksistisch gedrag. Zo heeft een studie bijvoorbeeld aangetoond dat mannen na het zien van 15 minuten porno meer seksueel geïnteresseerd waren in de vrouwelijke onderzoeker, dichter bij haar kwamen zitten en zich later veel meer lichamelijke kenmerken van haar konden herinneren. In een andere studie schatten mannen na het zien van porno de intellectuele capaciteiten van een vrouwelijke partner lager in, mits zij althans ook daarvoor al sterk ‘gender typed’ waren. Bij niet-gender-typed mannen deed zich het omgekeerde voor. De auteurs constateren terecht enige tegenstrijdigheid in de bevindingen omtrent de relatie tussen pornografie en seksuele agressie. Dit gegeven is door gezaghebbende onderzoekers verklaard aan de hand

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

van bevindingen zoals zojuist aangehaald: porno heeft negatieve effecten op sommige mannen maar niet op alle. Ook deze auteurs geven (ogenschijnlijk met tegenzin) toe dat de associaties tussen het kijken naar porno en het plegen van agressief gedrag zich het sterkst voordoen bij gewelddadige porno en bij mannen die ook andere risicofactoren voor seksueel agressief gedrag hadden (zoals sterke gender-typed zijn of vrouwonvriendelijke attituden hebben). Ook wordt terecht gepleit voor voorzichtigheid in het doen van uitspraken over het causale verband tussen seksualisering van meisjes in de media en het bestaan van een omvangrijke markt voor kinderporno, -prostitutie en -handel. Tot slot heeft de seksualisering economisch nadelige consequenties voor de maatschappij als geheel, en voor de economische positie van vrouwen in het bijzonder. Als gevolg van de zelfobjectivering matigen meisjes hun schoolambities en vrouwen hun professionele ambities. Een studie vond dat blootstelling aan advertenties waarin de lichamelijke aantrekkelijkheid en ‘sexyness’ van jonge vrouwen werd benadrukt, de interesse van vrouwen in met wiskunde en wetenschap geassocieerde beroepsalternatieven en hun ambities voor leidinggevende functies verminderde. Bovendien belast seksuele intimidatie op scholen en werkplekken het prestatieniveau van vrouwen. Of er werkelijk van een ‘brain drain’ sprake is ten gevolge van de afgedwongen preoccupatie van meisjes met hun uiterlijk zal echter verder onderzocht moeten worden. Wat kan er gedaan worden om de negatieve consequenties van de seksualisering van vrouwen en meisjes tegen te gaan? Om te beginnen is een aantal interventies op scholen effectief gebleken. Benadrukt worden ‘media training literacy programs’, die jongeren kunnen veranderen van passieve mediaconsumenten in actieve interpretatoren ervan. Daarnaast kan het goed werken als meisjes goede mogelijkheden worden geboden om aan sport te doen en daarmee de aandacht te vestigen op wat hun lijf kan in plaats van op hoe het eruit ziet. Onderzoek heeft positieve associaties van sporten met zelfachting, ‘body esteem’ en zelfs seksueel risicopreventief gedrag aangetoond, te verklaren door een verhoogde eigeneffectiviteit en functionele lichaamsoriëntatie. Ook andere extracurriculaire activiteiten zijn aanbevelenswaard. En uiteraard (alhoewel in de Verenigde Staten minder vanzelfsprekend) wordt gepleit voor ‘comprehensive sexuality education’. Door de auteurs wordt ‘the importance of delaying intercourse initiation’ als belangrijk onderdeel daarvan gezien en wordt verzekerd dat ‘comprehensive sexuality education’ niet ten nadele daarvan werkt, maar verzwegen wordt dat de in de Verenigde Staten wijdverbreide ‘abstinence-only’ programma’s echter wel degelijk nadelige effecten kunnen hebben omdat jongeren dan onvoorbereid toch, in grote getale, aan hun seksuele verlangens toegeven. Ten tweede wordt aangegeven wat de rol van ouders en de familie kan zijn. Het is effectief gebleken als ouders met kinderen meekijken en de inhoud van mediabeelden expliciet relativeren. Daarnaast benadrukken de auteurs de waarde van religie en spiritualiteit als weg bij uitstek waarlangs gecommuniceerd kan worden dat er andere dingen belangrijker zijn dan seksualiteit. Verder kun-


nen ouders als activisten optreden en campagnes tegen geseksualiseerde media en producten voeren. Enkele successen op dit vlak worden genoemd. Ten derde kunnen ook meisjes direct betrokken worden in het maken van alternatieve media, bijvoorbeeld zogenaamde ‘zines’, ‘blogs’ of boeken. Ook van succesvol activisme door meisjesgroepen zelf worden voorbeelden aangehaald. Tot slot wordt de wenselijkheid van ‘girl empowerment groepen’ aangegeven. Afgesloten wordt met enkele aanbevelingen direct aan het adres van de APA, waarin onder meer onderzoek, goede disseminatie van de bevindingen uit dit rapport onder professionals en ‘raising awareness’ onder het grote publiek. Onmiskenbaar ligt hier een belangrijk document. Het is een indrukwekkend overzicht (naar schatting meer dan 400 verwijzingen) van de beschikbare (Amerikaanse) kennis op dit vlak. Mogelijk kan het een goede rol spelen in wat een 3e feministische golf genoemd kan (gaan) worden. Maar het kent ook enkele flinke tekortkomingen. Om te beginnen biedt het de lezer eigenlijk weinig houvast waar het gaat om de ernst of omvang van de consequenties van de seksualisering van meisjes. In de grote stroom aan onderzoekresultaten wordt steevast verzuimd de grootte van de gevonden verbanden en effecten te rapporteren. Hoe veel minder zelfachting hebben meisjes precies als ze (hoeveel) meer media consumeren? Hoe veel beter zijn sportende meisjes precies af? Hoe veel meer seksgericht precies zijn die mannen die in het laboratorium aan porno worden blootgesteld? Ook worden tegenstrijdigheden in de evidentie soms wat verdoezeld. Omdat er tal van beschermende en risicofactoren in werking zijn in de hier beschreven processen, zijn bepaalde effecten soms wel maar andere keren niet zichtbaar. Voor dergelijke nuances is echter geen plaats in deze voortdenderende trein. Deze structurele omissies bevorderen de (strategische) rechtlijnigheid van het betoog, maar voor de deskundige boet het rapport er beslist aan overtuigingskracht door in. Verder biedt het rapport ook in het geheel geen historisch of internationaal kader. De indruk wordt gewekt dat het om een acuut en actueel probleem gaat, maar de essentie van de analyse of boodschap is geenszins nieuw. Wat is er veranderd sinds de zeventiger jaren toen deze kwestie voor het eerst dringend aan de orde werd gesteld? Werd destijds misschien verbetering verwacht terwijl van verslechtering sprake blijkt? En ook: hoe verhouden de Verenigde Staten zich tot de rest van de wereld? Aangenomen mag worden dat de Amerikaanse jongerenmedia en normen ten aanzien van gender en seksualiteit niet zomaar generaliseerbaar zijn naar andere landen, zeker niet naar een land als Nederland dat internationaal bekend staat als (seksueel) liberaal. Aan de andere kant wordt veel van de Amerikaanse jongerencultuur natuurlijk grootschalig geëxporteerd en door jongeren overal ter wereld gedeeld. Het rapport geeft geen enkele beschouwing, laat staan uitsluitsel op dit vlak. De ernstigste tekortkoming vind ik echter dat het rapport een essentiële inhoudelijke kwestie laat liggen. De andere kant van de medaille van de dubbele moraal oftewel van de seksuele objectivering van meisjes - is namelijk het taboe op seksuele subjectiviteit van meisjes. De dwang tot seksuele passiviteit/objectiviteit gaat gepaard

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ 103

met een verbod op seksuele activiteit. Meisjes moeten wel seksueel lijken maar mogen het niet zijn. In de 70er en 80er jaren is beschreven hoe zeer dit van meisjes balanceren op het slappe koord vraagt: de lijn tussen sexy of ‘slut’ is gevaarlijk dun. Destijds is gepleit voor een erkenning van meisjes en vrouwen als actieve seksuele wezens en voor voorbeeldrepresentaties van krachtige vrouwelijke seksualiteit. Popster Madonna werd destijds als zeer veelbelovend in dezen gezien. De geschriften van Camille Paglia over de seksuele macht van vrouwen of de feministische strijd voor rechten van prostituees zijn voorbeelden van andere orde maar in dezelfde lijn. In dit rapport is echter Madonna noch Paglia (toch ook een Amerikaanse) noch een beeld van krachtige vrouwelijke seksualiteit aanwezig. Hiermee komt alle nadruk te liggen op meisjes als slachtoffers van seksualiteit en blijft een seks-negatieve klank gehandhaafd. Hiermee wordt een belangrijke kans gemist. In een cultuur waar seksualiteit uitsluitend als gevaarlijk voor meisjes wordt gezien, waar een meisje niet volmondig ‘ja’ tegen haar eigen seksualiteit kan zeggen, klinkt haar ‘nee’ eerder als verdacht, als ‘token-resistance’ en zijn de seksuele autonomie en gezondheid van meisjes en vrouwen niet gebaat. Graag had ik gezien dat de APA Task Force een evenwicht had gezocht tussen een aanklacht tegen (de aard van) de seksualisering én tegen het (daarmee samenhangende) taboe op vrouwelijke seksualiteit. Onder het Amerikaanse puriteinse, christelijke regime is dat wellicht te veel gevraagd. Tegelijkertijd doet dit besef de gedachte postvatten dat de situatie in Nederland dus misschien wel minder ernstig is. Ook hier kan echter alleen meer onderzoek uitsluitsel geven over de ernst van de situatie. De noodzaak daarvan heeft dit rapport in ieder geval afdoende aangetoond. Ine Vanwesenbeeck, psycholoog

104


Seksuologische Tijdschriften American Journal of Sexuality Education, 2007, 2, (2) Citizenship lessons in abstinence-only sexuality education

J. Fields, & C. Hirschman .................................................... 3 Teaching about sexuality: Balancing contradictory social messages with professional standards

A. Schrack Walters, & D.M. Hayes .................................... 27 The what, why, and how of group learning in sexuality education

P. Barthalow Koch .............................................................. 51 A teacher’s point of view on family life (sex) education

J.R. Gawlinski ..................................................................... 73 Informal sexuality education in schools: Student sexualityrelated questions asked of public school personnel

A. Tanner, M. Reece, L. Legocki, & M. Murray .................. 79 A case study of peer educators in a community-based program to reduce teen pregnancy: Selected characteristics prior to training, perceptions of training and work, and perceptions of how participation in the program has affected them

S.C. Beshers ........................................................................ 97

Archives of Sexual Behavior, 2007, 36, (2) The BBC internet study: General methodology

S. Reimers ......................................................................... 147 Birth order, sibling sex ratio, handedness, and sexual orientation of male and female participants in a BBC internet research project

R. Blanchard, & R.A. Lippa .............................................. 163 Visuospatial performance on an internet line judgment task and potential hormonal markers: Sex, sexual orientation, and 2D:4D

M.L. Collaer, S. Reimers, & John T. Manning .................. 177 The preferred traits of mates in a cross-national study of heterosexual and homosexual men and women: An examination of biological and cultural influences

R.A. Lippa ......................................................................... 193 The relation between sex drive and sexual attraction to men and women: A cross-national study of heterosexual, bisexual, and homosexual men and women

R.A. Lippa ......................................................................... 209 The effects of sex, ethnicity, and sexual orientation on selfmeasured digit ratio (2D:4D)

J.T. Manning, A.J.G. Churchill, & M. Peters .................... 223 Gender and sexual orientation differences in cognition across adulthood: Age is kinder to women than to men regardless of sexual orientation

E.A. Maylor, S. Reimers, J. Choi, M.L. Collaer, M. Peters, & I. Silverman ................................................. 235 The effects of sex, sexual orientation, and digit ratio (2D:4D) on mental rotation performance

M. Peters, J.T. Manning, & S. Reimers ............................. 251 The Hunter-Gatherer theory of sex differences in spatial abilities: Data from 40 countries

I. Silverman, J. Choi, & M. Peters .................................... 261 Sexual scripts of women: A longitudinal analysis of participants in a gender-specific HIV/STD prevention intervention

S.L. Dworkin, S.T. Beckford, & A.A. Ehrhardt ................. 269 Women’s views of their sexual difficulties: Agreement and disagreement with clinical diagnoses

M. King, V. Holt, & I. Nazareth ........................................ 281

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Effects of sexual arousal on genital and non-genital sensation: A comparison of women with vulvar vestibulitis syndrome and healthy controls

K.A. Payne, Y.M. Binik, C.F. Pukall, L. Thaler, R. Amsel, & S. Khalifé ....................................................................... 289 Sexual and relationship functioning in men with chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome and their partners

K.B. Smith, C.F. Pukall, D.A. Tripp, & J.C. Nickel ........... 301 Single-session motivational enhancement counseling to support change toward reduction of HIV transmission by HIV positive persons

S.E. Rutledge ..................................................................... 313 Culture, Health & Sexuality, 2007, 9, (1) ‘A shot of his own’: The acceptability of a male hormonal contraceptive in Indonesia

H. Solomon, K.M. Yount, & M.T. Mbizvo ............................. 1 Straightening out the queer? Same-sex experience and attraction among young people in Norway

K. Hegna, & C. Jordheim Larsen ....................................... 15 Gender, social background and sexual attitudes among Chinese students

L.T. Higgins, & C. Sun ....................................................... 31 De-constructing ‘choice’: The social imperative and women’s use of the birth control pill

K. Granzow ........................................................................ 43 The impact of gender and hierarchy on women’s reproductive health in a Kam village, Guizhou Province, China

F.-T. Yen ............................................................................... 55 Culture, changing livelihoods, and HIV/AIDS discourse: Reframing the institutionalization of fish-for-sex exchange in the Zambian Kafue Flats

S. Merten, & T. Haller ........................................................ 69 Migration and HIV transmission in rural South India: An ethnographic study

S.S. Halli, J. Blanchard, D.G. Satihal, & S. Moses ............. 85 Culture, Health & Sexuality, 2007, 9, (2) How can a child be a mother? Discourse on teenage pregnancy in a Brazilian favela

J.E. Coin de Carvalho ...................................................... 109 Social organization of sexual-economic networks and the persistence of HIV in a rural area in the USA

D. Stratford, T.V. Ellerbrock, & S. Chamblee ................... 121 Negotiating cultures: Disclosure of HIV-positive status among people from minority ethnic communities in Sydney

H. Körner ......................................................................... 137 Challenges for the sexual health and social acceptance of men who have sex with men in Nigeria

D. Allman, S. Adebajo, T. Myers, O. Odumuye, & S. Ogunsola .................................................................. 153 Representin’ in cyberspace: Sexual scripts, self-definition, and hip hop culture in Black American adolescent girls’ home pages

C.E. Stokes ........................................................................ 169 ‘Marriage means having children and forming your family, so what is the need of discussion?’ Communication and negotiation of childbearing preferences among Bangladeshi couples

J.D. Gipson, & M.J. Hindin .............................................. 185 Concerns and experiences of women participating in a short-term AZT intervention feasibility study for prevention of HIV transmission from mother-to-child

N. Mawar, P.L. Joshi, S. Sahay, R.D. Bagul, & R.S. Paranjape .............................................................. 199


Culture, Health & Sexuality, 2007, 9, (3) Abortion and politics in Nicaragua: The women’s movement in the debate on the Abortion Law Reform 1999-2002

S.G. Heumann ................................................................... 217 ‘It’s really a hard life’: Love, gender and HIV risk among male-to-female transgender persons

R.M. Melendez, & R. Pinto ................................................ 233 ‘Marriage is sacred’: The religious right’s arguments against ‘gay marriage’ in Australia

J. Edwards ........................................................................ 247 Sexual objectification and the construction of whiteness in the gay male community

N. Teunis ........................................................................... 263 Don’t bother to wrap it: Online Giftgiver and Bugchaser newsgroups, the social impact of gift exchanges and the ‘carnivalesque’

M. Graydon ...................................................................... 277 Regulation of sexuality in Indonesian discourse: Normative gender, criminal law and shifting strategies of control

E. Blackwood .................................................................... 293 Childhood sexuality and rights in the context of HIV/AIDS

D. Bhana ........................................................................... 309 International Journal of Impotence Research, 2007, 19, (2) Congenital genitourinary anomalies and sexual function

I. Taran, D.M. Hartke, & J.S. Palmer ............................... 115 Phosphodiesterase type 5 inhibitors’ extended duration of response as a variable in the treatment of erectile dysfunction

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ 105

Prevalence of erectile dysfunction among middle-aged men in a metropolitan area in Germany

H. Englert, G. Schaefer, S. Roll, C. Ahlers, K. Beier, & S. Willich ....................................................................... 183 Protective effect of prior physical conditioning on relaxing response of corpus cavernosum from rats made hypertensive by nitric oxide inhibition

M.A. Claudino, F.B.M. Priviero, E.A. Camargo, C.E. Teixeira, G. De Nucci, E. Antunes, & A. Zanesco ...... 189 Are consecutive nightly recordings required for valid evaluation of sleep-associated erections?

A. Greenstein, N.J. Mabjeesh, M. Sofer, I. Kaver, H. Matzkin, & J. Chen ...................................................... 196 Relationship between chronic tadalafil administration and improvement of endothelial function in men with erectile dysfunction: a pilot study

A. Aversa, E. Greco, R. Bruzziches, M. Pili, G. Rosano, & G. Spera ........................................................................ 200 Cardiovascular drug use and the incidence of erectile dysfunction

R. Shiri, J. Koskimäki, J. Häkkinen, A. Auvinen, T.L.J. Tammela, & M. Hakama ........................................ 208 The prevalence of Peyronie’s disease in diabetic patients with erectile dysfunction

M. Arafa, H. Eid, A. El-Badry, K. Ezz-Eldine, & R. Shamloul ................................................................... 213 A retrospective study of the relationship between biomarkers of atherosclerosis and erectile dysfunction in 988 men

C.B. Eaton, Y.L. Liu, M.A. Mittleman, M. Miner, D.B. Glasser, & E.B. Rimm .............................................. 218

M.E. Dunn, S.E. Althof, & M.A. Perelman ......................... 119 Epidemiology: testosterone and the metabolic syndrome

J. Svartberg ...................................................................... 124 Endothelial dysfunction in diabetic erectile dysfunction

B. Musicki, & A.L. Burnett ................................................ 129 The effects of chronic phosphodiesterase-5 inhibitor use on different organ systems

E.R. Schwarz, V. Kapur, J. Rodriguez, S. Rastogi, & S. Rosanio ..................................................................... 139 The association between intron 4 VNTR, E298A and IVF 23+10 G/T polymorphisms of ecNOS gene and sildenafil responsiveness in patients with erectile dysfunction

L. Peskircioglu, F.B. Atac, S.R. Erdem, S. Deveci, H. Verdi, & H. Özkarde .................................................... 149 Early sildenafil dose optimization and personalized instruction improves the frequency, flexibility, and success of sexual intercourse in men with erectile dysfunction

C.P. Steidle, A.R. McCullough, J.C. Kaminetsky, A.R. Crowley, R.L. Siegel, H. deRiesthal, & L.-J. Tseng ... 154 Endothelial microparticles correlate with erectile dysfunction in diabetic men

K. Esposito, M. Ciotola, F. Giugliano, B. Schisano, L. Improta, M.R. Improta, F. Beneduce, M. Rispoli, M. De Sio, & D. Giugliano ............................................... 161 Open-label sildenafil treatment of partial and nonresponders to double-blind treatment in men with antidepressant-associated sexual dysfunction

H.G. Nurnberg, M. Fava, A.J. Gelenberg, P.L. Hensley, & S. Paine ......................................................................... 167 Low testosterone levels are associated with coronary artery disease in male patients with angina

G.M.C. Rosano, I. Sheiban, R. Massaro, P. Pagnotta, G. Marazzi, C. Vitale, G. Mercuro, M. Volterrani, A. Aversa, & M. Fini ......................................................... 176

International Journal of Impotence Research, 2007, 19, (3) Prevalence of erectile dysfunction in Asian populations: a meta-analysis

J.Y.W. Cheng, E.M.L. Ng, R.Y.L. Chen, & J.S.N. Ko ......... 229 Physical activity and erectile dysfunction: meta-analysis of population-based studies

J.Y.W. Cheng, E.M.L. Ng, J.S.N. Ko, & R.Y.L. Chen ......... 245 The role of pharmacokinetics and pharmacodynamics in phosphodiesterase-5 inhibitor therapy

N. Mehrotra, M. Gupta, A. Kovar, & B. Meibohm ........... 253 Reactive oxygen species and erectile dysfunction: possible role of NADPH oxidase

J.Y. Jeremy, R.A. Jones, A.J. Koupparis, M. Hotston, R. Persad, G.D. Angelini, & N. Shukla ............................. 265 Do vardenafil and tadalafil have advantages over sildenafil in the treatment of erectile dysfunction?

S. Doggrell ........................................................................ 281 Erectile dysfunction and hypertension

R. Kloner ........................................................................... 296 Penile size and somatometric parameters among Iranian normal adult men

D. Mehraban, M. Salehi, & F. Zayeri ............................... 303 Sexual problems among married Nigerian women

F. Ojomu, T. Thacher, & M. Obadofin .............................. 310 Erectile dysfunction influences the subsequent incidence of lower urinary tract symptoms and bother

R. Shiri, J. Häkkinen, J. Koskimäki, M. Hakama, T.L.J. Tammela, & A. Auvinen .......................................... 317 Validation of the Hospital Anxiety and Depression Scale and the psychological disorder among premature ejaculation subjects

Q.K. Fatt, A.S. Atiya, N.G.C. Heng, & C.C. Beng ............. 321

106


Sexual function in women with coronary artery disease: a preliminary study

C. Kaya, G. Yilmaz, Z. Nurkalem, A. Ilktac, & M.I. Karaman ............................................................... 326 Can written information material help to increase treatment motivation in patients with erectile dysfunction? A survey of 1188 men

C. Günzler, L. Kriston, V. Stodden, C. Leiber, & M.M. Berner ................................................................. 330 Erectile dysfunction after perineal compression in young men undergoing internal fixation of femur fractures

K. Rajbabu, C. Brown, & J. Poulsen ................................ 336

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Trazodone and ejaculatory inhibition

K.R. Kaufman, H. Marin, & M. Menza ............................ 225 Sexual functioning and partner relationships in women with Turner syndrome: Some empirical data and theoretical considerations regarding sexual desire

S. Göthlin Rolstad, A. Möller, I. Bryman, & U.W. Boman 231 Vaginal laceration and hemorrhagic shock during consensual sexual intercourse

C.-J. Jeng, & L.-R. Wang .................................................. 249 Prevalence and psychosocial factors associated with being bothered by nonavailability of sexual partners among Hong Kong Chinese: A population-based study

J.T.F. Lau, J.H. Kim, & H.-Y. Tsui .................................... 255 Journal of the History of Sexuality, 2006, 15, (2) Journal of Sexual Medicine, 2007, 4, (2) Chaussons in the streets: Sodomy in seventeenth-century Paris

J. Merrick Infidelity and the presidio captain: Adultery and honor in the lives of María Rosa Tato y Anza and José Antonio Vildósola, Sonora, New Spain, 1769-1783

C. Herrera “One yank and they’re off”: Interaction between U.S. troops and Northern Irish women, 1942-1945

L. McCormick Perversion for profit: Citizens for decent literature and the arousal of an antiporn public in the 1960s

W. Strub Spiral women: Locating lesbian activism in New Zealand feminist art, 1975-1992

J. Collard

Sexual function: Diagnosis and management of sexual dysfunction

.......................................................................................... 258 Sexual medicine education: Review and commentary (CME)

S.J. Parish, & A.H. Clayton .............................................. 259 Is elective vulvar plastic surgery ever warranted, and what screening should be conducted preoperatively?

MP. Goodman, G. Bachmann, C. Johnson, J.L. Fourcroy, A. Goldstein, G. Goldstein, & S. Sklar .............................. 269 16-dot procedure for penile curvature

W.O. Brant, A.J. Bella, & T.F. Lue .................................... 277 Survey of literature

N.N. Kim, A. Clayton, M. Krychman, & H. Porst ............. 281 Modeling response rates in surveys of female sexual difficulty and dysfunction

R.D. Hayes, C. Bennett, L. Dennerstein, L. Gurrin, & C. Fairley ...................................................................... 286 Journal of Sex and Marital Therapy, 2007, 33, (2) Intimacy, orgasm likelihood, and conflict predict sexual satisfaction in heterosexual male and female respondents

R. Vernon Haning, S.L. O’Keefe, E.J. Randall, M.J. Kommor, E. Baker, & R. Wilson ................................. 93 Sex therapy through the internet for men with sexual dysfunctions: A pilot study

S.L. Van Diest, J.J.D.M. Van Lankveld, P.M. Leusink, A.K. Slob, & L. Gijs ........................................................... 115 The effect of male erectile dysfunction on the psychosocial, relationship, and sexual characteristics of heterosexual women in the United States

A. Cameron, & M. Tomlin ................................................ 135 Premature ejaculation: The scope of the problem

T. Barnes, & I. Eardley ..................................................... 151 Itch and burning pain in women with partial vaginismus with or without vulvar vestibulitis

M. Engman, K. Wijma, & B. Wijma .................................. 171

Penile prosthesis surgery: A review of prosthetic devices and associated complications

H. Sadeghi-Nejad .............................................................. 296 The prevalence of sexual dysfunction and potential risk factors that may impair sexual function in Malaysian women

H. Sidi, S.E.W. Puteh, N. Abdullah, & M. Midin ................ 311 Effect of the destruction of cells containing the serotonin reuptake transporter on urethrogenital reflexes

K. Gravitt, & L. Marson ................................................... 322 Acute and chronic dosing of lepidium meyenii (Maca) on male rat sexual behavior

A. Lentz, K. Gravitt, C.C. Carson, & L. Marson ............. 332 FK1706 enhances the recovery of erectile function following bilateral cavernous nerve crush injury in the rat

A.J. Bella, N. Hayashi, R.E. Carrion, R. Price, & T.F. Lue 341 Altered penile vascular reactivity and erection in the zucker obese-diabetic rat

C. Wingard, D. Fulton, & S. Husain ................................. 348 Differences between pre- and postmenopausal women in cues for sexual desire

Journal of Sex and Marital Therapy, 2007, 33, (3) Effects of completing sexual questionnaires in males and females with histories of childhood sexual abuse: Implications for institutional review boards

A. Rojas, & B.N. Kinder .................................................... 193 The relationship between serum prolactin level and sexual functioning among male outpatients with schizophrenia or schizoaffective disorder: A randomized double-blind trial of risperidone vs. quetiapine

P.A. Nakonezny, M.J. Byerly, & A.J. Rush ......................... 203 The Female Sexual Function Index: A methodological critique and suggestions for improvement

H.F.L. Meyer-Bahlburg, & C. Dolezal .............................. 217

K. McCall, & C. Meston ................................................... 364 Development and validation of the quality of erection questionnaire

H. Porst, C. Gilbert, S. Collins, X. Huang, T. Symonds, V. Stecher, & K. Hvidsten .................................................. 372 The male sexual quotient: A brief, self-administered questionnaire to assess male sexual satisfaction

C.H.N. Abdo ..................................................................... 382 Physiological changes in female genital sensation during sexual stimulation

I. Gruenwald, L. Lowenstein, I. Gartman, & Y. Vardi ...... 390 Loss of sexual desire in the postmenopausal woman

K. Wylie, B. Daines, E.A. Jannini, R. Hallam-Jones, L. Boul, L. Athanasiadis, M. Brewster, & E. Kristensen ... 395


Female sexual function and activity following cystectomy and continent urinary tract diversion for benign indications: A clinical pilot study and review of literature

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ 107

Current management strategies of the postmenopausal patient with sexual health problems

I. Goldstein ....................................................................... 235

H.W. Elzevier, B.B. Nieuwkamer, R.C.M. Pelger, & A.A.B. Lycklama à Nijeholt ........................................... 406 Effectiveness of hypnosis for the treatment of vulvar vestibulitis syndrome: A preliminary investigation

C. Pukall, K. Kandyba, R. Amsel, S. Khalifé, & Y. Binik ... 417 Intracavernous injections of prostaglandin E1 for erectile dysfunction: Patient satisfaction and quality of sex life on long-term treatment

B. Alexandre, A. Lemaire, P. Desvaux, & E. Amar ........... 426 Real-life safety and efficacy of vardenafil in the treatment of erectile dysfunction—Results from 30,010 U.S. patients

E. Cheng ........................................................................... 432 Efficacy of vardenafil and influence on self-esteem and self-confidence in patients with severe erectile dysfunction

A. Martin-Morales, F. Meijide, N. García, M. Artes, & A. Muñoz ....................................................................... 440 Erectile dysfunction: Monitoring response to treatment in clinical practice—Recommendations of an international study panel

J. Mulhall, S.E. Althof, G.B. Brock, I. Goldstein, K.-P. Jünemann, & M. Kirby ............................................. 448 Erectile dysfunction severity might be associated with poor cardiovascular prognosis in diabetic men

R.J. Heruti, I. Uri, Y. Arbel, M. Swartzon, S. Galor, & D. Justo ......................................................................... 465 The correlation between erectile function and patient satisfaction

P. Teloken, R. Valenzuela, M. Parker, & J. Mulhall .......... 472 Topical verapamil HCl, topical trifluoperazine, and topical magnesium sulfate for the treatment of Peyronie’s disease— A placebo-controlled pilot study

W.P. Fitch III, W.J. Easterling, R.L. Talbert, M.J. Bordovsky, & M. Mosier .......................................... 477 Defining the clinical characteristics of Peyronie’s disease in young men

S. Deveci, C.V. Hopps, K. O’Brien, M. Parker, P. Guhring, & J.P. Mulhall ................................................ 485 Antibiotic treatment can delay ejaculation in patients with premature ejaculation and chronic bacterial prostatitis

A. El-Nashaar, & R. Shamloul .......................................... 491 Improvement of sexual function in men with late-onset hypogonadism treated with testosterone only

A.A. Yassin, & F. Saad ....................................................... 497 Letrozole versus testosterone. A single-center pilot study of HIV-infected men who have sex with men on highly active anti-retroviral therapy (HAART) with hypoactive sexual desire disorder and raised estradiol levels

D. Richardson, D. Goldmeier, G. Frize, H. Lamba, C. De Souza, A. Kocsis, & G. Scullard ............................. 502 Efficacy and patient satisfaction associated with penile prosthesis revision surgery

B.R. Kava, Y. Yang, & C.T. Soloway ................................. 509

Journal of Sexual Medicine, 2007, 4, (3) Sexual function: Diagnosis and management of sexual dysfunction

.......................................................................................... 526 Key methodological issues in sexual medicine research (CME)

L.R. DeRogatis, & A.L. Burnett ........................................ 527 Penile rehabilitation should become the norm for radical prostatectomy patients

J.P. Mulhall, & A. Morgentaler ......................................... 538 Survey of literature

N.N. Kim, A. Clayton, M. Krychman, & H. Porst ............. 544 Z-plasty reductional labiaplasty

A.T. Goldstein, & L.J. Romanzi ........................................ 550 Canadian society for the study of the aging male: Response to health Canada’s position paper on testosterone treatment

J. Bain, G. Brock, & I. Kuzmarov, for the International Consulting Group ............................................................. 558 Proposal for changes in diagnostic criteria for sexual dysfunctions

R. Segraves, R. Balon, & A. Clayton ................................. 567 Graft materials in Peyronie’s disease surgery: A comprehensive review

A. Kadioglu, O. Sanli, T. Akman, A. Ersay, S. Guven, & F. Mammadov ............................................................... 581 The prevalence of erectile dysfunction among hypertensive and prehypertensive men aged 25–40 years

R.J. Heruti, Y. Sharabi, Y. Arbel, T. Shochat, M. Swartzon, G. Brenner, & D. Justo ...................................................... 596 Immunohistochemical description of cyclic nucleotide phosphodiesterase (PDE) isoenzymes in the human labia minora

S. Ückert, M. Oelke, K. Albrecht, C. Stief, U. Jonas, & P. Hedlund ..................................................................... 602 Testosterone increases blood flow and expression of androgen and estrogen receptors in the rat vagina

A.M. Traish, S.W. Kim, M. Stankovic, I. Goldstein, & N.N. Kim ....................................................................... 609 Testosterone regulates RhoA/Rho-kinase signaling in two distinct animal models of chemical diabetes

L. Vignozzi, A. Morelli, S. Filippi, S. Ambrosini, R. Mancina, M. Luconi, S. Mungai, G.B. Vannelli, X.-H. Zhang, G. Forti, & M. Maggi .................................. 620 Antisense and short hairpin RNA (shRNA) constructs targeting PIN (Protein Inhibitor of NOS) ameliorate agingrelated erectile dysfunction in the rat

T.R. Magee, I. Kovanecz, H.H. Davila, M.G. Ferrini, L. Cantini, D. Vernet, F.I. Zuniga, J. Rajfer, & N.F. Gonzalez-Cadavid ................................................. 633

Journal of Sexual Medicine, 2007, 4, (S3) Sexual health and the menopause

A three-dimensional theoretical model of the relationship between cavernosal expandability and percent cavernosal smooth muscle

Prevalence and evaluation of sexual health problems— HSDD in Europe

Overactive bladder and women’s sexual health: What is the impact?

H. Luo, I. Goldstein, & D. Udelson .................................. 644 A. Graziottin ...................................................................... 211 Hormonal changes in menopause and implications on sexual health

A. Schwenkhagen .............................................................. 220 Testosterone treatment for hypoactive sexual desire disorder in postmenopausal women

S. Kingsberg ..................................................................... 227

K.S. Coyne, M.K. Margolis, Z. Jumadilova, T. Bavendam, E. Mueller, & R. Rogers .................................................... 656 Sensation and sexual arousal in circumcised and uncircumcised men

K. Payne, L. Thaler, T. Kukkonen, S. Carrier, & Y. Binik . 667

108


Electrophysiologic activity of the tunica albuginea and corpora cavernosa: Possible role of tunica albuginea in the erectile mechanism

A. Shafik, A.I. Shafik, O. El Sibai, & A.A. Shafik .............. 675 Persistent genital arousal: Disordered or normative aspect of female sexual response?

S. Leiblum, M. Seehuus, & C. Brown ............................... 680 Simultaneous measurement of pelvic floor muscle activity and vaginal blood flow: A pilot study

S. Both, & E. Laan ............................................................ 690 Sexual function in women with urinary incontinence treated by pelvic floor transvaginal electrical stimulation

P.G. Giuseppe, G. Pace & C. Vicentini ............................... 702 Women’s endorsement of models of female sexual response: The nurses’ sexuality study

M. Sand, & W.A. Fisher .................................................... 708 Interstitial cystitis/painful bladder syndrome as a cause of sexual pain in women: A diagnosis to consider

K. Whitmore, J.F. Siegel, & S. Kellogg-Spadt ................... 720 Surrogate versus couple therapy in vaginismus

I. Ben-Zion, S. Rothschild, B. Chudakov, & R. Aloni ........ 728 Predictors of sexual and relationship functioning in couples with chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome

K.B. Smith, D. Tripp, C. Pukall, & J.C. Nickel ................. 734 A comparison of the efficacy and tolerability of tadalafil 10 mg and 20 mg in Japanese patients with severe erectile dysfunction

K. Marumo, T. Imaoka, K. Fujimoto, S. Watts, D. Stothard, & J. McGill ................................................... 745 The efficacy and safety of vardenafil in East Asian men with erectile dysfunction

K.-K. Chen, J.-S. Paick, & N. Ishii, on behalf of the Vardenafil Study Group .................................................... 753 Journey into the realm of requests for help presented to sexual medicine specialists: Introducing male sexual distress

E.S. Pescatori, B. Giammusso, G. Piubello, V. Gentile, & F.P. Farina ..................................................................... 762 Enhanced external counterpulsation in patients with coronary artery disease-associated erectile dysfunction. Part I: Effects of risk factors

A. El-Sakka, A. Morsy, & B. Fagih ................................... 771 Interrelationships among measures of premature ejaculation: The central role of perceived control

D.L. Patrick, D. Rowland, & M. Rothman ....................... 780 A Comparison of NCEP-ATPIII and IDF metabolic syndrome definitions with relation to metabolic syndrome-associated sexual dysfunction

G. Corona, E. Mannucci, L. Petrone, C. Schulman, G. Balercia, A.D. Fisher, V. Chiarini, G. Forti, & M. Maggi ...................................................................... 789 Androgen deficiency and abnormal penile duplex parameters in obese men with erectile dysfunction

W. Zohdy, E.E. Kamal, & Y. Ibrahim ................................ 797 Penile prosthesis implantation in cases of fibrosis: Ultrasound-guided cavernotomy and sheathed trochar excavation

O. Shaeer .......................................................................... 809 The birth and development of sexual medicine: Reflections of my personal journey

A. Riley .............................................................................. 815 Sex Roles, 2007, 56, (3-4) Examining the gender gap in children’s attitudes toward politics

K.L. Fridkin, & P.J. Kenney .............................................. 133

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

The Lara phenomenon: Powerful female characters in video games

J. Jansz, & R.G. Martis ..................................................... 141 Effects of parent’s gender, child’s gender, and parental involvement on the academic achievement of adolescents in single parent families

S.M. Lee, J. Kushner, & S.H. Cho .................................... 149 Resilience in young adulthood: The moderating influences of gender-related personality traits and coping flexibility

C.B. Lam, & C.A. McBride-Chang ................................... 159 The professional lives of women psychologists at small colleges

K.M. Mooney, J.C. Chrisler, E. Nutt Williams, I. Johnston-Robledo, & C.D. O’Dell ................................ 173 Dark side of the mothering role: Abuse of mothers by adolescent and adult children

M. Stewart, A. Burns, & R. Leonard ................................. 183 Embodied discrimination: The relation of sexism and distress to women’s drinking and smoking behaviors

A.N. Zucker, & L.J. Landry .............................................. 193 Body use and reference group impact: With whom do we compare our bodies?

S.L. Franzoi, & J.R. Klaiber ............................................. 205 Women, weight, and age: Social comparison to magazine images across the lifespan

G.R. Bessenoff, & R.E. Del Priore ..................................... 215 Schematic responses to sexual harassment complainants: The influence of gender and physical attractiveness

J.M. Madera, K.E. Podratz, E.B. King, & M.R. Hebl ....... 223 Interactive effects of exercise status and observer gender on the impressions formed of men

C.A. Shields, L.R. Brawley, & K.A. Martin Ginis .............. 231 Beliefs about chastity, machismo, and caste identity: A cultural psychology of gender

R. Mahalingam ................................................................. 239 The effects of images of African American women in hip hop on early adolescents’ attitudes toward physical attractiveness and interpersonal relationships

D.P. Stephens, & A.L. Few ................................................ 251 Sex Roles, 2007, 56, (5-6) Sexism, hostility toward women, and endorsement of beauty ideals and practices: Are beauty ideals associated with oppressive beliefs?

G.B. Forbes, L.L. Collinsworth, R.L. Jobe, K.D. Braun, & L.M. Wise ...................................................................... 265 Entertainment media and sexual health: A content analysis of sexual talk, behavior, and risks in a popular television series

R.E. Jensen, & J.D. Jensen ............................................... 275 Acceptability of sexist language among young people in Hong Kong

J.F.K. Lee .......................................................................... 285 Beliefs in equality for women and men as related to economic factors in Central and Eastern Europe and the United States

J.E. Olson, I.H. Frieze, S. Wall, B. Zdaniuk, A. Ferligoj, T. Kogovšek, J. Horvat, N. Šarlija, E. Jarošová, D. Pauknerová, L.A. Nguyen Luu, M. Kovacs, J. Miluska, A. Orgocka, L. Erokhina, O.V. Mitina, L.V. Popova, N. Petkevièiûtë, M. Pejic-Bach, S. Kubuðová, & M. Rus Makovec ........................................................... 297 Changing the division of household labor: A negotiated process between partners

C.A. Mannino, & F.M. Deutsch ......................................... 309


Cross-ethnic applicability of the gender-based attitudes toward marriage and child rearing scales

M. Adams, S. Coltrane, & R.D. Parke .............................. 325

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ 108

Expectation for mood enhancement as a result of helping: The effects of gender and compassionate love

S. Sprecher, B. Fehr, & C. Zimmerman ............................ 543

The impact of parental status and gender role orientation on caring and postconventional reasoning in young marrieds

R. Karniol, G. Bar-Av Ekbali, & D.R. Vashdi ................... 341 Use of self-perspectives and their sources to predict the mathematics enrollment intentions of girls and boys

T. Stevens, K. Wang, A. Olivárez, & D. Hamman ............ 351 Using social cognitive career theory to understand head coaching intentions among assistant coaches of women’s teams

G.B. Cunningham, A.J. Doherty, & M.J. Gregg ................ 365 Body image: A study in a tri-ethnic sample of low income women

C. Radecki Breitkopf, H. Littleton, & A. Berenson ............ 373 Adolescents’ exposure to a sexualized media environment and their notions of women as sex objects

J. Peter, & P.M. Valkenburg .............................................. 381 Predictors of media effects on body dissatisfaction in European American women

E.A. Hamilton, L. Mintz, & S. Kashubeck-West ................ 397

Sexual Abuse, 2006, 19, (1) Increasing honest responding on cognitive distortions in child molesters: The bogus pipeline revisited

T.A. Gannon, K. Keown, & D.L.L. Polaschek ...................... 5 Strategic behavior in adolescent sexual offenses against children: Linking modus pperandi to sexual behaviors

B. Leclerc, & P. Tremblay ................................................... 23 Effect of age-at-release on long term sexual re-offense rates in civilly committed sexual offenders

R.A. Prentky, & A.F.S. Lee ................................................... 43 The validity of phallometric assessment with rapists: Comments on Looman & Marshall (2005)

M.L. Lalumière, M.E. Rice .................................................. 61 Response to Lalumière and Rice: Further comments on Looman & Marshall (2005)

J. Looman ........................................................................... 69

Sex Roles, 2007, 56, (7-8)

Sexual and Relationship Therapy, 2007, 22, (1)

The impact of sexual victimization on personality: A longitudinal study of gendered attributes

Mindfulness in sex therapy: Applications for women with sexual difficulties following gynecologic cancer

D. McMullin, R.J. Wirth, & J.W. White ............................. 403 Through the lenses of gender, race, and class: Students’ perceptions of childless/childfree individuals and couples

T. Koropeckyj-Cox, V. Romano, & A. Moras .................... 415 Indecent exposure: Self-objectification and young women’s attitudes toward breastfeeding

I. Johnston-Robledo, S. Wares, J. Fricker, & L. Pasek ..... 429 Where have all the tomboys gone? Women’s accounts of gender in adolescence

C.L. Carr .......................................................................... 439 My place or yours? An inductive approach to sexuality and gender role conformity

T.J. Tiegs, P.B. Perrin, P.W. Kaly, & M. Heesacker ........... 449 A cross-cultural perspective on judgments of woman-towoman sexual harassment: Does sexual orientation matter?

E.R. DeSouza, J. Solberg, & C. Elder ............................... 457 Women’s close friendships across sexual orientation: A comparative analysis of lesbian-heterosexual and bisexualheterosexual women’s friendships

M.P. Galupo ...................................................................... 473 Gender differences in impression management in organizations: A qualitative review

R.E. Guadagno, & R.B. Cialdini ....................................... 483 Finding a ‘normal’ woman: Selection processes for board membership

I. Claringbould, & A. Knoppers ....................................... 495 Rape scripts of low-income European American and Latina women

H. Littleton, C. Radecki Breitkopf, & A.B. Berenson ........ 509 Agency and communion related to mental health in Japanese young adults

K. Hirokawa, & I. Dohi .................................................... 517 Hi-tech = guy-tech? An exploration of undergraduate students’ gendered perceptions of information and communication technologies

L.A. Brotto, & J.R. Heiman ................................................... 3 Sexual dissatisfaction among men and women with congenital and acquired heart disease

B. Træen .............................................................................. 13 The racialisation and ethnicisation of sexuality and sexual problems in sex therapeutic discourse

J. Mulholland ...................................................................... 27 Nottingham study of sexuality and ageing (NoSSA II). Attitudes of care staff regarding sexuality and residents: A study in residential and nursing homes

W.P. Bouman, J. Arcelus, & S.M. Benbow .......................... 45 A narrative exploration of gay men’s sexual practices as a dialectical dialogue

S. Gil ................................................................................... 63 Anxiety and depression in males experiencing gender dysphoria

D. Megeri, & D. Khoosal ................................................... 77 Sexual attitudes and practices in North India: A qualitative study

D. Bhugra, R. Mehra, P. de Silva, & V.R. Bhintade ........... 83 Couple therapy with cognitive behavioural techniques for persistent sexual arousal syndrome

J. Hiller, & B. Hekster ........................................................ 91 Sexual problems in patients on antipsychotic medication

S. Murthy, & K.R. Wylie ...................................................... 97 Marital relationship and psychological distress: Its correlates and treatments

M.R. Goldfarb, G. Trudel, R. Boyer, & M. Préville ........... 109 A critical review

A. Thachil, & D. Bhugra ................................................... 127 Sexual activity, health and well-being - the beneficial roles of coitus and masturbation

R.J. Levin .......................................................................... 135 Sexual and relationship therapy, 2007, 22, (2)

N. Selwyn .......................................................................... 525 College students’ video game participation and perceptions: Gender differences and implications

S.M. Ogletree, & R. Drake ............................................... 537

Is marriage the best form of relationship recognition?

.......................................................................................... 157 Shame and adult sexual assault: a study with a group of female survivors recruited from an East London population

M.E. Vidal, & J. Petrak ..................................................... 159

110


Vaginal orgasm is associated with better psychological function

S. Brody ............................................................................ 173 Sexual dysfunction and sexual well-being in people with heart disease

B. Træen, & S. Olsen ........................................................ 193 Sexual function and relationship satisfaction: an investigation into men’s attitudes and perceptions

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Urine sample stability for pregnancy analysis

V. Wiwanitkit, & P. Ekawong ............................................... 37 Mathematical model for gonadotropin secretion under the effect of gonadotropin-releasing hormone and gonadotropin-releasing hormone receptor

V. Wiwanitkit ........................................................................ 41 Sexual fertility and its relationship to occupational hazards

V. Wiwanitkit ........................................................................ 45

L. Boul .............................................................................. 209 Men, sex and context in psychosexual therapy: finding a suitable frame

Zeitschrift fur Sexualforschung, 2007, 20, (1)

M.T. Firth, & H. Mohamad .............................................. 221 Body image, well-being and sexual satisfaction: A comparison between heterosexual and gay men

S. Gil ................................................................................. 237 Relationship adjustment and dyadic interaction in couples with sexual pain disorders: a critical review of the literature

H.J. Davis, & E.D. Reissing ............................................. 245 Establishing new breeds of (sex) offenders: science or political control?

M. Popovic ........................................................................ 255 A critical review

M. Crews, & D. Bhugra ................................................... 273 Couples in Counterpoint

G. Cooper .......................................................................... 281 Sexual equity is more than avoiding homophobia

D.J. Higgins ...................................................................... 283 Sexualities, 2007, 10, (2) Power and identity: An introduction to sexualities in Southern Africa

D. Bhana, R. Morrell, J. Hearn, & R. Moletsane ............. 131 Sex, food and female power: Discussion of data material from Northern Mozambique

S. Arnfred .......................................................................... 141 Risking it: Young heterosexual femininities in South African context of HIV/AIDS

S. Reddy, & M. Dunne ....................................................... 159 Learning sex and gender in Zambia: Masculinities and HIV/ AIDS risk

A. Simpson ........................................................................ 173 The (hetero)sexualization of the military and the militarization of (hetero)sex: Discourses on male (hetero)sexual practices among a group of young men in the South African military

T. Shefer, & N. Mankayi .................................................... 189 Behind the bars of masculinity: Male rape and homophobia in and about South African men’s prisons

S. Gear .............................................................................. 209 Performative queer identities: Masculinities and public bathroom usage

S. Magni, & V. Reddy ........................................................ 229 The Marquis de Sade’s Zimbabwe adventure: A contribution to the critique of ‘African AIDS’

M. Epprecht ...................................................................... 243 Sexuality and Disability, 2007, 25, (1) Assessment of sexual consent capacity

M. Lyden ............................................................................... 3 Ethically managing sexual activity in long-term care

B. Everett ............................................................................ 21 Knowledge of and attitude toward transsexualism among college students

B. Antoszewski, A. Kasielska, M. Jêdrzejczak, & J. Kruk-Jeromin .............................................................. 29

Heterosexuelle Freier - zwischen Intimate citizenship und Sexismus

S. Grenz ................................................................................ 1 Sexuelle Zufriedenheit von Frauen: Psychosoziale Faktoren

V. Schönbucher .................................................................... 21 Folgerungen aus der Rechtsprechung des Bundesverfassungsgerichts für die Reform des Transsexuellengesetzes

M. Bruns ............................................................................. 42 Poststrukturalismus und Geschlecht: Ein Blick zurück

S. Becker ............................................................................. 52 Die neosexuelle Revolution und die funktional differenzierte Gesellschaft

S. Lewandowski .................................................................. 69

96

Recommend Documents