AUTONOOM, SPIRITUEEL & GROEN
nr. 221 juli/augustus 2014 € 4,95 , J
~
•~~:‘
1
Met de zon op je pad
e~ ~ter ~aii/
De uitdaging 23 opleidingen die je leven veranderen
8 vergeten huismiddeltjes Een Nederlandse bio~boer in Toulouse ~.S
—
.•*~.J_ --
~
~
• ~
4
1
S
~•
—
-
~‘!
~
~
~ \!,
1’~—
~
~
~.4
~
~
~
~‘ S’
- ~: -
.:;“~
~
~h ~ l ~ ~ U ~~
00221>
8 717931 250016
-4~& ~
~
-
Peigrim naar Rome: een voet~ocht voor vrouw en hond Zeij maken: een heerlijke picknick tijdens de reis Reis naarAtlantis: de magie van een verloren continent In de werkplaats: piepklein kooktoestel voor onderweg Vertellen de tragische ondergang van Westei~ischouwen Kruidentuin: de bijzondere kracht van de rozenbottel
-
——— a
W
•
•
W
—
~
.
VOLG EEN STUDIE BIJ CIVAS /
VOEDING & DIEET COACHING & COUNSELING
> >
PSYCHOLOGIE & PEDAGOGIEK NATUURGENEESWIJZEN
>
MASSAGE DIERGENEESKUNDE
BEKIJK EEN GRATIS PROEFLES OP WWW.CIVAS.NL
•
civa S
Opi e id 1 n gen
Studiegids aanvragen? www.civas.nI 1 023 5511511
~
S1iV~~g
Peigrimeren 24 Andersleven36 Reis naar Atlantis 44
Dit alles in «le hoop «lat ze tot bezinni~ng z€u~iei~i korneiî en ze Eva hunvangod€leliijlkheid weer zouden der Veen, Onderweg naar terug een verloren wereld, viin~ien, pagina 44
• .~(
Peigrim op weg naar haar bestemming
‘~
Lopen, oeverloo lopen
•
.~
.~
Een rugzakje met een inhoud van 35 liter met daarin een tent, een slaapzak en een kussen. Plus een matrasje, een paar sokken, een jurkje en een hangmat. En natuurlijk een lippen stift, welke vrouw kan zonder.. Dat is de bagage waarmee Anne-Marie Reimert onderweg is van Den Haag naar Rome. Een
4
echte pelgrimstocht voor vrouw en hond. We ontmoeten haar op een regenachtige dag in de
1
buurt van Siena, wanneer het einddoel bijna in zicht komt.
N
en wij hebben voor koffie, aardbeien en boterhammen gezorgd om de ont moeting en ook een beetje de opluch ting te vieren. Het slechte weer van de afgelopen dagen heeft duidelijk zijn tol geëist net nu het doel in zicht begint te komen. Anne-Marie: “In Duitsland word je als pelgrim bij wijze van spreken thuis gevraagd, daar ontfermen mensen zich echt over je wanneer ze horen dat je een pelgrimstocht maakt. Hier in Italië doen ze datveel minder” Anne-Marie zegt het zonder teleurstelling in haar stem, want dat is één van de dingen die je als pelgrim kunt leren: de wereld zonder oordeel aanvaarden zoals die op je afkomt, ie dere dag opnieuw. “Hoopvol op weg gaan en niets verwachten’~ vat Anne-Marie het zelf samen. Ze haalt haar pelgrimspas poort uit haar rugzak dat inmiddels he We zijn in de buurt van Siena in Toscane, lemaal volstaat met stempels en aante dus die regen is eerlijk gezegd een beetje keningen van plaatsen waar ze de nacht een tegenvaller in deze tijd van het heeft doorgebracht. “Zeker in kloosters jaar Het was bovendien spannend of wordt daar soms echt kritisch naar we Anne-Marie wel zouden vinden: een wandelende pelgrim is tenslotte wat mi litairen een ‘bewegend doelwit’ zouden noemen, een speld in een hooiberg. camper komt het doel van onze a twee reis tochdagen nog een in onze beetje stoere als een anticlimax: in de berm van een smalle weg zit Anne-Marie met opgetrokken knieën tegen een verkeersbord geleund. Ze gaat bijna geheel schuil onder een oranje poncho, want de ene na de andere bui trekt voorbij. Haar hond Juta, die op haar tochten altijd meeloopt, doet wat honden het liefste doen: een tukje. Later zal Anne-Marie vertellen dat dat één van haar ontdekkingen is tijdens deze reis. Een normale huishond vindt ‘uit’ het hoogtepunt van de dag. Maar wanneer je, zoals Juta, eigenlijk de hele dag alleen maar uit bent, dan zit ‘mand’ of wat daarvoor doorgaat voortdurend in je hondenkopje als stip aan de horizon.
9
Â
1 .7
-•.
~
P91-
—
-.--....4.~
—
We zetten snel de bus aan de kant, Annp-Mzrin nn Iiiti L’Iimman n~,r
k~nnon
“1-Loopvol op weg gaan en niets verwachten”
.
--
-
-7
t... ....-~.
frn~’
- >.
.
.:
-~~.-: ~
,.
-.
-.-.
-.7
:‘~ ~
6
•,
-
-
t —
—
__‘t-,
•-
-
, ~
‘~tt~t9Z.
~
.-,
t
-•
-;
~ G ij~; i~h~&ê~; ~ ;~
-
- .
-
—
-
4
t.4~~t;.
t;.’~
‘ t,
—
,~ ‘~-.
_~,
—~
~1 ~ •. .V .‘~ —‘,.~
~
gekeken’~ vertelt Anne-Marie, “en ik heb er wel een paar plekken bijstaan waar ze soms hun wenkbrauwen over fronsen.” Haar pelgrimspaspoort is uitgegeven door de vereniging ‘Pelgrimswegen naar Rome’, maar ook voor pelgrims die naar het Spaanse Santiago lopen is er een ver eniging die paspoorten uitgeeft. Het idee is dat op die manier de ‘echte’ pelgrims onderscheiden kunnen worden van de landlopers of wat moder ner van de rugzakkam peerders die een goedkope slaapplaats zoeken. Dat is des te belangrijker omdat er an ders dan wij eerlijk gezegd dachten niet één vaste pelgrimsroute is die gelopen moet worden zoals deelnemers ~ -~: ~ aan de Vier daagse vaste ~ stempelpos-~7~E ten afgaan: er isruimtevoor ~4. eigen initia tief en voorkeuren, zolang het reisdoel maar bereikt wordt. Anne-Marie: “Ik was oorspronkelijk bijvoorbeeld van plan om via Assisi te lopen, maar de bergen vielen mij toch tegen toen ik eenmaal onder weg was. Daarom heb ik voor de route via Siena gekozen die ik nu ioop.”
Vanuit de bus hebben we uitzicht over de glooiende groene heuvel waar Toscane het patent op lijkt te hebben en iedere bui herinnert ons eraan dat die heuvels natuurlijk niet vanzelf zo groen worden... De percolator pruttelt nieuwe koffie en Anne-Marie vertelt haar angstigste er varingen uit de laatste weken. “Ik liep de Via Degli Dei (bergachtige wandelroute van Bologna naar Florence red.). Op eens, ergens in de bergen, was het pad weg, er was alleen nog maar een ravijn. Dan ga • je eerst verder —
—
—
—
—
-
-
::
~.
Verdwenen pad Nu ze onderweg is, is praten met Anne Marie natuurlijk praten in anekdotes. C~ ~ ~
,
~
1, k
Lopen en voeten
wel stevig genoeg om met een rugzak te lopen. Haar sokken zijn van marinowol en ze gebruikt Gewohl voetenzalf. elgrimeren kilometers maken betekent en de zorg voor je voeten is dan ook Anne-Marie: “In 2006 heb ik een punt van aandacht. Anne voor het laatst blaren gehad. Ik heb bovendien gelpads in Marie loopt op B-schoenen, mijn schoenen omdat ik last de zogenaamde all terrain heb van mijn achillespees in schoenen. Dat zijn net geen december. En mijn hond, die echte bergschoenen, maar
p
helpt enorm. Die heeft veel rust nodig, dus ik pauzeer veel voor de hond. Dat is voor mij ook goed.” Of ze nog een tip heeft voor mensen die op pad willen? “Wanneer ik andere pelgrims tegenkom, ben ik vaak hun rugzak aan het afstellen. Dat kan echt enorm schelen.” -i 4.
d
I
een alterna tieve route te debergop,om zoeken. Maar de rotsen aan de ene kant werden alleen maar steiler en de afgrond alleen maar die per. Bovendien • ~--: !~ was het al wat later op de dag. En dat is een verschil tussen ‘~—:-een mens en een hond: een mens loopt ~iaarheteinde van de dag, een’hond niet. Ik had Juta al een paar keer za~chtjes horen piepen, dus ik daçht: misschien’is dithet moment om haar om advies t~ vragen. Ik keek haar aan en zei: ‘ga m~ar’. Juta draaide zich om er~ging resoluut de berg af, ondertus sen omkijkend~f ik haar wel volgde. Dat was een heel indrukwekkeridmoment Zelf weet je het ni~t ne~ maar juta twij feit geen moment en-weet precies hoede zaken aangepakt moeten worden.” --
~
-
-,
.~
—
:.
‘t
~
:
. -.
•-
~
‘..c
—
—
S,,
.~‘.—
.-~
-‘~
Behalve verhalen over angstige avontu ren zijn er natuurlijk ook genoeg mooie, romantische en ervaringen vol hoop en liefde. Anne-Marie: “Iedere avond opnieuw zoek ik naar de ‘ja’: een positief antwoord op de vraag of ik mag blijven slapen, mijn tentje mag opzetten of ergen een plek kan krijgen waar ik beschut ben tegen regen en wind. Natuurlijk heb ik ook hele slechte nachten, maar soms kom je bij mooie mensen op mooie plek ken terecht, In het klooster van Monte Senario bijvoorbeeld. Ik had de hele dag gelopen, ik was werkelijk zes keer verdwaald in het bos. Opeens zie ik een klooster dat ik niet kende. Met een win keltje erbij. Ik vraag in het winkeltje of ik kan blijven slapen, maar zij verwijzen me naar een van de paters van het klooster. Wanneer ik die na een tijdje vind hoor ik ‘alles is vol’, Ik zeg: ‘Maar dan kan ik toch mijn tentje opzetten?’ Hij bekijkt me en oordeelt: ‘te koud’. Dan aarzelt die pater en zegt dat hij nog wel een kamer heeft, maar zonder douche. Dat blijkt dan ook meteen het enige dat erop is aan te merken, want ik krijg een prachtige grote kamer met een heerlijk uitzicht over de bergen. Inderdaad zonder douche of bad, maar met een prachtige middeleeuwse lampetkan. Heerlijk.”
t
-
-
-%
—
A 1
-‘
• 0
t
1
z 0
1~
6•
Doel voor ogen Een wandeling? Leuk! Een paar dagen rondtrekken met je hele hebben en hou wen in een rugzak? Sportieve vakantie! Maar waarom besluit een mens om naar Rome te lopen? In welk universum word je beter van zo’n lange, bij tijd en wijle barre tocht? Anne-Marie: “Wanneer ik hier zo loop kent niemand mij, ik ben een passant. Iedere ontmoeting is de eerste, daardoor kun je elk moment als nieuw ervaren.” En dat is natuurlijk waai wan neer de vraag waar je vanavond zal slapen nog niet beantwoord is, worden alle andere vragen relatief. Anne-Marie: “Leren accepteren wat je niet kunt veran rf~rQn r~ n,,s,’,,I ,.~..,I,,._
~
‘
:~ï:
~
0/ 1
~.
wat je wé! kunt veranderen. je komt in de loop van zo’n voetreis werkelijk alles tegen wat er maar tegen te komen valt.” Belangrijke inspiratiebron voor Anne Marie is de Amerikaanse Peace Pi!grim: zij liep van 1953 tot haar dood in 1981 door de Verenigde Staten en wandelde meer dan 40.000 km. Vertrokken aan het begin van de Koude Oorlog om een vredesboodschap naar de mensen te brengen. Anne-Marie citeert haar graag: “The world is like a mirror: if you smile at her, she most likely
spiegel: wanneer je naar haar lacht, lacht ze hoogstwaarschijnlijk terug.) Niet toevallig ziet Anne-Marie overeen komsten tussen haar ervaringen wan neer ze loopt en haar werk als coach
co-creative proces enquiry. “Wat dat be treft is de ontwikkeling die je tijdens het wandelen doormaakt net een verande ringsproces in een organisatie’~ vertelt ze: “Wat je nodig hebt is een open mmd,
“Wanneer ik hier zo ioop kent niemand mij, ik ben een passant”
/~;~‘ia~e ;~ Q/? hez’
£e,i
een open hart en vervolgens een open jouw moeilijkheden hebben zij al duizen wil. Dat is bewustwording en dat maak je den malen meegemaakt, al je euforie en door terwijl je loopt.” blijdschap is al duizenden keren gevoeld. Ik hoor bij een beweging.” De keus voor Verbonden Rome als bestemming voor deze pel Anne-Marie: “Een pelgrimage is op het grimstocht eerder liep Anne-Marie al eerste gezicht bijzonder eenzaam, je eens naar Santiago de Compostella is bent alleen. Maar tegelijkertijd kun je een bewuste: “Ik ben toen ikjong was een diepe eenheid en verbondenheid een keer op een familievakantie naar voelen met allen die in de loop der eeu Rome geweest, waar ik een tante had. wen dezefde tocht gemaakt hebben. Al Daardoor heb ik fijne herinneringen aan de stad. Met Nice (de eiiidbestemming van de GR5 waarvan het Nederlandse Pieterpad het eerste stuk is redactie), daarmee heb ik niks. Na Rome wordt het Istanboel of Jeruzalem, heb ik begre pen...’~ lacht Anne-Marie. Wanneer een pelgrim zich ‘eenzaam in verbondenheid’ voelt, dan lijkt het een logische gedachte om het eens met z’n tweeën te proberen. Valt daar wat voor te zeggen? Anne-Marie: “Ja en nee. Het is veel gezelliger, maar het geeft je ook de kans om door de ander gered te worden. Wanneer je alleen bent kun je alleen je zelf te hulp krijgen. Bovendien vermoed ik dat je minder gezellige momenten met andere mensen beleeft wanneer je niet alleen bent. Ik ontmoette een man van zeventig die ook aan het lopen was, die zei: ‘Wat je nodig hebt is een leeg hoofd, een lege rugzak en veel vertrouwen’. Maar ik ben natuurlijk ook niet alleen, ik ben met Juta.”
~je ~enZ~ al/een.
/~1aa~
e-~Z~e 3e2’~J1Z~ ~2c~nc/eI
eet4jid
eenzaani,
4Z/nje een d’,e,Pe eenheicl
en v~ndenhe~~’ v’c~e/en ~ieZ~’ al/en d;e ;~ ~ /cc~,z’ dep eeat~en deze/,’~e ~hz~ 3emaa~Z~ he~en. 4/J~a~~ e~i~heden he~en ~j a/ Ja;.z,~nden ,,la/en ~ a/Je ea/~’I-’e en ;~ al da~zenden ~e~-en 3ev~e/d.
—
—
i~ ~~-/d
;s ~
~ ~ ;ç y~a ~5,,1/e az~ i~/e~ ~≤ac~ a~ y~a
h&-,
~he
ic5Z~
/;~ee/y
—
Anne-Marie We schreven al eerder in Onkruid over Anne-Marie en De kunst van het floreren. Je kunt haar vinden en volgen op haar website www.jkfloreernu Anne-Marie is inmiddels weer terug uit Rome en geeft de komende maanden een aantal retrai tes en lezingen over haar ervaringen en de kracht van positieve psychologie en
Een pelgrimstocht biedt natuurlijk niet alleen maar diepe gedachten in een saus van ontberingen, er is ook klein geluk te vinden onderweg. Anne-Marie: “Momenten van absolute vrede, waarin je oeverloos loopt. of een dag waarop al les op ‘ja’ staat, met een pater die je een kamer met bad geeft. Op een dag kwam ik twee fietsers tegen die me een banaan gaven, daar werd ikzo blij van.”Anne Marie is, zoals ze het zelf omschrijft, onder het lopen vaak ‘domweg gelukkig op de berg’: “Liefde is zelf openstaan en
z
.
£-“ ‘I,
1
...;.~j;
. - -
* D
z 0
_-~s :~:
.,.
~
‘~--
-
..-.~ ~-‘
,.
:.
~:-~dh.
- ..— ~ ~ ‘~
.,-.
-
