75 vragen
voor het bepalen van uw strategische positie
• I. Reiman: Van een ‘Brand’ naar een ‘Stand’ • II. Concurrentiestrategie • III. Competentiestrategie • IV. Alliantiestrategie
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
1
Inleiding
>> 3
I.
>> 5
Reiman: Van een ‘Brand’ naar een ‘Stand’
II. Concurrentiestrategie
>> 7
III. Competentiestrategie
>> 11
IV Alliantiestrategie
>> 15
2
‘The future ain’t what it used to be’ Yogi Berra
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
Het proces van het opstellen van een strategie is aan
Voordat we met de vragenlijsten van de drie scholen
sterke veranderingen onderhevig. Twee ontwikkelingen
beginnen is het zaak even stil te staan bij een nieuwe
zijn daarbij van groot belang. In de eerste plaats staat de
denkrichting. Het betreft de inzichten van de Amerikaan
houdbaarheid van elke strategie ter discussie, gezien de
Joey Reiman. In zijn boek ‘Purpose’ komt Joey tot
snelle ontwikkelingen in de omgeving van bedrijven. In
verassend nieuwe inzichten die vooral voor de sector
de tweede plaats is het besef nu wel doorgedrongen dat
zakelijke dienstverlening van belang zijn. Onderscheidend
voor het realiseren van een strategie, cultuur de
vermogen heeft in onze tijd volgens Reiman te maken
belangrijkste randvoorwaarde is. In de woorden van
met het vermogen een bedrijfscultuur te creeeren die
Peter Drucker: ‘Culture eats strategy for breakfast’.
berust op sterke, gemeenschappelijk gedragen waarden en normen (ethos) met als gevolg een ‘bezield’ bedrijf
In dit paper hebben we de belangrijkste strategische
waarin zingeving sterk naar voren komt (soulful
scholen samengevat :
excellence).
1. Het inmiddels overbekende 5 krachten (5 forces) model van Michael Porter 2. Het kerncompetentie denken van Prahalad en Hamel 3. De transactiekosten benadering van Williamson (Nobelprijs economie 2010) Aan de hand van een aantal vragen per ‘school’ kan de ondernemer zich een beeld vormen van zijn huidige positie en een beeld vormen van de inspanningen die hij moet doen om zijn gewenste positie te bereiken.
We beginnen onze vragenlijst dan ook met het gedachtengoed van Reiman
3
4
A Brand
A Stand
What Point of difference Market-driven Competitive Employees Consumers Communications Ads Social responsibility Loyalty Next quarter
Why Point of view Ethos-driven Distinctive Missionaries Advocates Communities Actions Social opportunity Love Next quarter century
Purpose
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
5
I. Reiman:
Van een ‘brand’ naar een ‘stand’ (stellingname) A Brand
A Stand
Hoe?
Instrument
1. Point of difference Point of view
Waar sta ik voor?
Social media
2. Market driven
Wat zijn mijn waarden en
Maak bedrijfscultuur centraal bij
normen? (DNA scan)
de beoordeling/neem cultuur-
Ethos driven
elementen op in de beoordeling
3. Competitive
Wat is mijn onderscheidend
GAP analysis tussen onderscheidend
vermogen?
vermogen nu en gewenst onderscheidend
Distinctive
vermogen in de toekomst
4. Employees
Actief uitdragen waar het
Social media, externe communicatie
bedrijf voor staat
breed, employer branding
Missionaries
Nastreven ‘thought leadership’
5. Consumers
Net Promotor Score,
To advocate: to speak or write in favor of.
mond op mond promotie
Tevreden klanten worden uw branding.
6. Communications Communities
Starten met on-line
Zelfstandige communities van finance
communities en
professionals nemen in aantal toe
bijeenkomsten waar
Opties accountantskantoren:
professionals elkaar
1. Zoek aansluiting bij een van deze communities
ontmoeten
2. Start eigen community
Advocates
3. Start community samen met andere accountants
7. Ads
Laten zien dat je om
Scherper sturen op empatische waarden bij
een klant geeft
commercie en specialisten
8. Social
Van ‘aflaat’ naar integraal
Laat werknemers actief meedenken over kansen op
onderdeel business model
het gebied van maatschappelijk verantwoord
Actions
Social opportunity
responsibility
ondernemen, net zoals dat gebeurt in het kader van
in kaart brengen commerciële mogelijkheden
9. Loyalty
Verbinding met de klant op
Ultieme bewijs van het succes als de ‘trusted advisor’:
emotioneel niveau, niet
meer dan alleen een zakelijke relatie
slechts zakelijk
10. Next quarter
Love
Next quarter century Meten van succes van
bedrijf veel meer op basis
van niet-financiële KPI’s
Beoordeling op basis van ‘bijdrage aan de winst’ naar bijdrage aan de cultuur
6
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
7
II. concurrentiestrategie ‘Porteriaanse’ bedrijfstakanalyse Vijfkrachtenmodel Dreiging toetreders
Macht afnemers Interne concurrentie op de markt
Verkrijgbaarheid complementen, substituten
Macht leveranciers
Bron: Michael Porter
1 2 3 4 5 6
Hoeveel bedrijven en particulieren zijn er in uw werkgebied?
financiële diensten te verlenen?( regelgeving gemeente, pressiegroepen)
7 8
Zijn er belemmeringen voor nieuwkomers (nieuwe aanbieders)in uw markten?
Welke concurrenten ( andere aanbieders) zijn er in het werkgebied per segment? Wordt er in uw werkgebied hard gevochten om de klant? ( Destructieve rivaliteit). Welke weerstand bestaat er tegen uw producten in uw werkgebied? Welke superieure alternatieven zijn er voor uw dienstverlening? Als u uw werkgebied vergelijkt met andere, is het in uw gebied dan moeilijker (economisch, politiek) om
Zijn er agressieve nieuwe marktpartijen?
Turbulentie-analyse Igor Ansoff’s Tubulentie Matrix Turbulentie van de omgeving
Strategische agressiviteit
Reactie van het bedrijf
Turbulentieniveau Bron: Ansoff
Repetitief
Uitbreidend
Veranderend
Discontinu
Onvoorspelbaar
Repetitief
Langzaam incrementeel
Snel incrementeel
Discontimu voorspelbaar
Discontinu onvoorspelbaar
Stabiel
Reactief
Anticiperend
Ondernemend
Creatief
Stabiel, gebaseerd op verleden
Incrementeel, gebaseerd op ervaring
Incrementeel, gebaseerd op extrapolatie
Discontinu, nieuw, gebaseerd op waarneembare kansen
Discontinu, kansen, gebaseerd op creativiteit
Zoeken naar stabiliteit Efficiency gedreven
Marktgedreven
Omgevings gedreven Creëren van de omgeving
Verwerpt verandering
Past zich aan verandering aan
Zoekt verandering die vertouwd is
Zoekt verandering Zoekt nieuwe die gerelateerd is onbekende verandering aan bestaande situatie
1
2
3
4
5
8
9
Hoe zou u de turbulentie in uw werkgebied typeren?
a. stabiel (altijd hetzelfde)
b. steeds groei
c. wisselend (ook soms krimpend)
d. chaotisch (geen staat op te maken)
10 Hoe zou u in het algemeen uw manier van klantbenadering typeren?
a. klanten komen zelf steeds terug
b. klanten shoppen, dus ik moet scherp offreren
c. ik moet in gevallen van een krimpende markt vechten om klanten
d. ik moet met acties klanten zien te interesseren
Diagnose van de markt
Te automatiseren?
ja Productfunctie (standaard) nee
Procesgedreven werkzaamheden, administratief: te automatiseren Mensenwerk (horeca, zorg, complexe productie, hospitality, schoonmaak)
Bedrijfsactiviteiten ja Capaciteitsfunctie (maatwerk) nee
Te automatiseren ‘maatwerk’ (adviesfuncties, massa maatwerk, modulair) Niet te automatiseren maatwerk (complexe communicatie, creativiteit)
Bron: Marten Simon
11 a Wat is de grootte van de belangrijkste segmenten in uw werkgebied?
- in euro’s
- in eenheden of
- beide
11 b Wat is de grootte van de groei per jaar van het totale werkgebied en de verschillende segmenten? 11 c Wat is de verscheidenheid (differentiatie) van de markt? 11 d Wat is de gevoeligheid van de markt voor prijs, service? 11 e Wat is de winstgevendheid van de markt (segmenten) in:
- ratio’s
- euro’s?
12 13 14 15
Hoe groot is de markt voor maatwerkdiensten? Welke maatwerk diensten worden veel gevraagd door de markt? Welke maatwerk diensten kunnen niet door ons zelf aan de klant worden aangeboden? Wat weet u van klanten over het aanbod van maatwerkdiensten door de concurrentie?
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
Diagnose van de concurrentie
Source of competitive advantage
Scope of business products Broad
Narrow
Cost leadership
Cost focus
Differentiation leadership
Differentiation focus
Costs
Differentiation
Bron: Porter
16 Wie zijn uw belangrijkste concurrenten bij:
- banken
- verzekeraars
- tussenpersonen
- adviseurs
- beleggingsinstellingen
17 a Welk aandeel heeft u in de markt? 17 b Welk aandeel hebben uw concurrenten in de markt? 17 c Wat is uw penetratie in de markt? 17 d Wat is uw share of wallet ? (aantal produkten/diensten per klant) 18 Is uw concurrent tevreden met de huidige situatie? 19 Welke manoeuvres of strategiewijzigingen zaI de concurrent waarschijnlijk doorvoeren? 20 Waardoor worden de felste en meest effectieve tegenmaatregelen van de concurrent uitgelokt? 21 Nemen uw concurrenten grote risico’s?
Zo ja. Welke?
22 a Welke concurrenten streven naar algeheel kostleiderschap? 22 b Welke concurrenten volgen een strategie van differentiatie? 22 c Welke concurrenten volgen een strategie van concentratie? 23 Wat weet u van de sterke en zwakke punten van uw voornaamste concurrenten m.b.t.:
- Produkten
- Dealer/distributie
- Marketing en verkoop
- Financiële positie
- Organisatie
- Kwaliteiten van het algemeen management
- Voornaamste capaciteiten
9
10
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
11
III. kerncompetentie strategie Wat zegt de klant? Waarde voor de klant
Competentie
Onderscheid van de concurrent
Uitbreidbaarheid Kerncompetentie
Bron: Prahalad en Hamel
24 Hoe vaak onderzoekt de tevredenheid van uw klanten m.b.t:
- behoeften
- verwachtingen
- tevredenheid
25 Vindt u dat uw personeel voldoende vanuit de klant denkt bij verkoop/advisering? 26 Zijn uw klanten tevreden met:
- de kwaliteit van uw verstrekte informatie
- persoonlijke bediening
- uw deskundigheid
- diensten/producten
‘Hameliaanse bedrijfstakanalyse’ 27 Zit u aanzienlijk langer in het vak dan uw concurrenten? 28 Welk percentage van uw tijd bent u daadwerkelijk bezig met de toekomst? 29 Hoe creatief zijn uw concurrenten?
12
Interne analyse
Kerncompetenties
Markt Bestaand
Nieuw
Nieuw
Competenties die we nodig zullen hebben om onze huidige positie bij bestaande klanten te kunnen behouden
Competenties waarmee mega kansen in toekomstige markten kunnen worden benut
Bestaand
Competenties die we kunnen verbeteren om neer uit onze huidige marktpositie te halen
Welke nieuwe PMC’s komen binnen ons bereik door bestaande competenties anders in te zetten
Bron Prahalad en Hamel
30 Denkt u anders over de toekomst van financiële instellingen dan uw concurrenten? 31 Besteedt u bij voorkeur uw aandacht aan kernstrategieën of aan bedrijfsvoering? 32 a Ziet de concurrentie uw bank als trend-setter of als trend-volger? 32 b Ziet u dat zelf ook zo? 33 Sluiten de doelstellingen van uw strategie elkaar niet uit? 34 Ondersteunen deze beleidsactiviteiten elkaar? 35 Is met het oog op de beschikbare bedrijfsmiddelen voldoende rekening gehouden met bedreigingen binnen de bedrijfstak
(risico van reactie van concurrenten inbegrepen)?
36 Worden de doelstellingen goed begrepen door de voornaamste uitvoerders? 37 Heeft het management voldoende kwaliteiten om een efficiënte beleidsvoering mogelijk te maken?
Analyse van de meningen onder de werknemers 38 39 40 41 42 43 44 45
Werkt uw personeel actief mee aan verbetering van de kwaliteit van uw diensten? Weten uw werknemers wat de kwaliteit van uw diensten is en hoe deze gemeten wordt? Hoe zit klantgerichtheid in het profiel van de medewerkers? Hoe traint u uw medewerkers in klantgericht werken? Vinden uw werknemers uw bedrijf bureaucratisch? Is uw personeel uit zichzelf klantgericht, of moet u dat voortdurend controleren? Durven werknemers een discussie met u aan over de kwaliteit van de dienstverlening? Vindt u uw medewerkers in het algemeen veranderingsgezind?
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
Benchmarking 46 Hoe meet u van tijd tot de prestaties van uw bedrijfs- processen en organisatie? 47 a Hoe vergelijkt u uw prestaties met uw filialen? 47 b Hoe vergelijkt u uw prestaties met cijfers van concurrenten? 48 Hoe gebruikt u de gegevens voor de verbetering van uw bedrijfsprocessen en organisatie? 49 Welk doel staat u voor ogen bij die verbeteringen?
13
14
75 vragen voor het bepalen van uw strategische positie
15
IV. alliantiestrategie Analyse contract-/produktiekosten binnen uw organisatie Contractkosten zijn al die kosten die gemaakt worden om tot een getekende overeenkomst met een klant te komen (ex ante) als mede de kosten die gepaard gaan met het naleven ven een getekende overeenkomst (ex post). Produktiekosten hebben te maken met de kosten die voortvloeien uit het werk dat in de overeenkomst is vastgelegd (maken van het product, advies uren in het geval van dienstverlening)
Het belang van transactiekosten
zoeken business partners, klanten interactie, informatie, advies gesprekken, onderhandelen offertes, contracten maken ivereenkomst coördineren, monitoren, borgen controleren, registreren rapporteren ruzieën
De rol van het internet in het terugdringen van transactiekosten ‘Ex ante’ transactiekosten
Overeenkomst ‘Ex post’ transactiekosten
50 51 52 53
Doet u regelmatig onderzoek naar de hoogte van de produktiekosten en transactiekosten binnen uw bedrijf?
verschillende onderdelen van uw bedrijf?
Hoe liggen die verhoudingen binnen uw bedrijf? Gebruikt u die informatie voor veranderingen? Heeft u van klanten/personeel wel eens signalen gekregen dat er te weinig synergie bestaat tussen de
54 Ging het dan om (gebrek aan) synergie tussen produkteenheden of tussen functionele eenheden? 55 Heeft u van medewerkers of klanten wel eens signalen ontvangen waaruit bleek dat er teveel synergie tussen de
verschillende onderdelen van uw bedrijf bestaat? (product/functioneeI) .
56 Heeft u wel eens overwogen om eenheden van uw bedrijf te verzelfstandigen of te laten fuseren met anderen?
Tussenpersonen en pleitbezorgers 57 Wie zijn uw pleitbezorgers? 58 Welke netwerken zijn al gevormd waar u buiten staat? 59 In welke locale netwerken participeert u?
16
60 61 62 63
Weet u in welke locale netwerken u niet participeert? Weet u in welke lokale netwerken uw concurrenten participeren? Bent u tevreden over uw alliantiepartners? Weet u of uw klanten tevreden zijn over uw alliantiepartners?
Beïnvloeding risico verbonden aan de partner 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
Wat is de waarde van uw alliantie-partner voor u? Wat is naar uw mening uw waarde voor uw alliantiepartner? Weet u of er een balans bestaat tussen uw waarde en die van uw partner? Wat zijn de kosten van uw partner als hij naar een andere partner omschakelt? Weet uw partner wat uw kosten zijn als u naar een andere partner omschakelt? Zijn beide kosten in evenwicht? Vindt u dat er ruimte is voor opportunistisch gedrag van uw partner in de relatie? Heeft u ruimte voor opportunistisch gedrag? Is de ruimte voor opportunistisch gedrag van u en uw partner in evenwicht? Vindt u dat uw partner opportunistisch gedrag vertoont? Krijgt u wel eens signalen dat uw partner u als opportunistisch ziet? Zijn beide vormen van opportunistisch gedrag in evenwicht?
Colofon Dit is een uitgave van ABN AMRO bank
Distributie Website: www.abnamro.nl/sectoren
Auteur
Telefoon: 0900-0024*
Han Mesters
Commercieel contact Han Mesters Sector banker zakelijke dienstverlening
[email protected] Telefoon: 06 30291231
* Voor dit gesprek betaalt u uw gebruikelijke belkosten. Uw telefoonaanbieder bepaalt deze kosten.
Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. ©ABN AMRO, juli 2014 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Het gebruik van tekstdelen en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijke toestemming is verkregen van ABN AMRO. Teksten zijn afgesloten op 29 juli 2014
abnamro/sectoren