7 Wijkaanpak: bescheiden microkrediet kan voor vrouwen heel belangrijk zijn

magazine Gratis Spreekuur Bel voor kennismaking en kort advies op het gebied van arbeidsrecht en sociale zekerheid: 020 66 55 977

Paul Scheerder van het Leefkringhuis is altijd in touw pagina 16

Advokatenkollektief

OOST Meer dan 25 jaar rechtshulp!

Uitkeringen en voorzieningen – Arbeidszaken – Bestuursrecht Personen & familierecht – Strafrecht – Verblijfsvergunningen Wibautstraat 29, 1091 GH Amsterdam – [email protected] – www.akoost.nl

Marathonschaatsen is een religie

Sport: Charly Landman doet als marathonschaatser de zwaarste competitie ter wereld pagina 17

pagina 5 Wethouder Freek Ossel houdt vast aan huisbezoeken bij mensen die bijstand vragen

pagina 6/7 Wijkaanpak: bescheiden microkrediet kan voor vrouwen heel belangrijk zijn

pagina 8 Werkmeester helpt Wajongers aan een baan en trekt zich van ophef rond Fourstar weinig aan

pagina 9 Kunst: theatermakers richten zich op ‘culturele achterstandswijken’

Heeft u problemen met uw uitkering? Walker & Wittensleger advocaten tel. 020-6730055

Zie advertentie pagina 19

2

ACTUEEL MUG magazine | november 2008

Redactioneel Fourstar Sinds het niet meer vanzelfsprekend is om onderuitgezakt in de bijstand te zitten, doet de overheid alles om zoveel mogelijk bijstandsgerechtigden aan het werk te krijgen. Ook WAO-ers ontkomen er niet aan. Wie maar even kán werken, al is het maar gedeeltelijk, moet aan de bak. Jongeren kunnen een uitkering al helemaal vergeten, tenzij ze echt niet kunnen werken, vanwege een handicap. Jonggehandicapten maken aanspraak op een Wajong-uitkering. Maar ook aan de Wajong-ers wordt van alle kanten getrokken. De weg naar een betaalde baan is echter niet eenvoudig. Je wordt niet zomaar arbeidsongeschikt. Bedrijven die zich hebben gespecialiseerd in het aan het werk krijgen van uitkeringsgerechtigden - bijstandgerechtigden én mensen met een handicap - heten re-integratiebedrijven. Een aparte tak van sport, die veel deskundigheid vraagt. Het is een sector waar ook geld te verdienen valt, grof geld. En dus zijn ook daar types actief die meer in geld zijn geïnteresseerd dan in mensen. Vervelend, want wie in een re-integratietraject belandt, is aan goede bedoelingen overgeleverd. Ook lastig voor die re-integratiebedrijven die wel goed werk leveren. Wat is een goed re-integratiebedrijf en wat niet? Nog steeds blijkt het lastig het kaf van het koren te scheiden. Neem de Fourstar-groep, in de hoofstad bekend van onder meer Workstar, De Werkplaats en De Werkmeester. MUG-redacteur Jos Verdonk ging bij De Werkmeester langs en sprak een bevlogen directeur, die uitstekend werk lijkt te doen voor ‘haar’ Wajong-ers. Ondertussen kijkt de gemeente de kat uit de boom voor wat Fourstar betreft. Is de moedermaatschappij van De Werkmeester wel zo bonafide? Na bijna alle partijen in de Fourstrar-affaire te hebben gesproken, is het wachten op een reactie van Fourstar zelf. Nu op pagina 8 en volgende maand ongetwijfeld meer.

‘Hebben we netjes ons bordje leeg?’ Babytaal gebruiken tegen ouderen veroorzaakt stress. Hun lichamelijke en geestelijke gezondheid komt in gevaar. Dit kan ze 7,5 jaar van hun leven kosten. tekst Michiel Wetzer foto’s Remco Visser Uit recent onderzoek van Yale-professor Becca Levy is naar voren gekomen dat het gebruik van kinderachtinge taal tegen mensen van 50 jaar en ouder een groter effect op hun gezondheid heeft dan roken. Ze bestudeerde wat ouder worden voor psychologische invloed heeft op de gezondheid en geestelijke vaardigheden van ouderen. Eerder al toonde Levy aan dat het bezigen van babytaal tegen ouderen kan leiden tot hartklachten. Voor haar nieuwste onderzoek onderzocht Levy 660 vijftigplussers. Haar conclusie: een kinderlijke bejegening van ouderen confronteert ze met een negatief zelfbeeld, wat veel stress oplevert. Onbewust hebben ouderen de neiging om zich daarnaar

De hoofdredactie

Inhoud 2/3/5 Betutteling is gevaarlijk Work First verliest rechtszaak Interview Freek Ossel 6/7 Wijkaanpak: Microkredieten 10 ‘Nieuwe’ schrijvers op pad 14/15 Dossier podiumkunstenaars

Foto voorpagina: Hilco Koke

‘Aanspreken op eigen niveau’

Liana Walther werkt al jaren in verpleeg- en verzorgingshuizen. Ze kent de praktijk van de werkvloer en erkent dat er wordt betutteld. ‘Het is geen gewetensvraag. Ik deed het ook.’

te gaan gedragen en krijgen dan opeens last van gehoor- en geheugenverlies. Bovendien zorgt een dergelijke, kinderlijke benadering ervoor dat mensen niet meer worden gestimuleerd. En dat leidt weer tot geestelijke achteruitgang. ‘Wat het Amerikaanse onderzoek betreft, zijn de uitslagen heel representatief voor de Nederlandse situatie’, zegt Nienke Thurlings, projectontwikkelaar bij het Nationaal OuderenFonds (NOF). Het NOF greep de uitkomsten van het dit onderzoek aan om de situatie in Nederland onder de aandacht te brengen. ‘Het gebeurt overal. De effecten zijn door te trekken naar alle situaties waarin ouderen worden geconfronteerd met babytaal.’

Het betuttelen van ouderen is een automatisme dat voortkomt uit de menselijke natuur, weet Thurlings. ‘Alle mensen hebben de neiging om hun manier van praten of zoals je wilt, spreekstijl, aan te passen aan die van de gesprekspartner. Aan ouderen kleven de vooroordelen dat ze langzaam van begrip zijn, doof of vergeetachtig. Dus hebben mensen de neiging harder of met hogere stem te spreken, verkleinwoorden te gebruiken, vaker en nadrukkelijker zaken uit te leggen of mensen in wij-vorm zoals: “hebben we netjes ons bordje leeg?” aan te spreken.’ Vooral bij mensen met lichte tot gematigde vormen van dementie blijkt een dergelijk bejegening schadelijk te zijn. Juist bij deze groep is

het belangrijk dat ze hun waardigheid behouden. ‘Dementerenden wéten vaak dat ze dementeren. Ze beseffen terdege dat ze op een nare manier worden betutteld. Als deze mensen niet op niveau worden geprikkeld, gaan ze extra snel achteruit. Maar juíst tegen deze groep is er een neiging babytaal te gebruiken.’ Het is een verborgen en moeilijk meetbaar probleem, volgens Thurlings, waarvan niet iedereen zich bewust is. ‘Het is belangrijk dat alle mensen die op professioneel én persoonlijk vlak met ouderen te maken hebben zich constant afvragen in hoeverre ze babytaal bezigen. Want dat doen ze. Wij kunnen wel trainingen verzorgen, maar dat is een druppel op de gloeiende plaat. Het begint bij het individu.’

Mevrouw Walther gaat uit van goede bedoelingen in de zorg. ‘Mensen die in deze sector werken, zijn zorgzame types. Anders red je het niet. Werken met ouderen en dementerenden is niet makkelijk. Je hebt te maken met mensen die van jou afhankelijk zijn en constante aandacht nodig hebben.’ Maar ook met de beste bedoelingen gaan dingen mis. ‘Door onervarenheid kopiëren jonge werknemers vaak het gedrag van oudere werknemers. Die hebben een voorbeeldfunctie.’ Dat ouderen worden betutteld, weet Walther uit ervaring. Zelf werkt ze inmiddels bijna dertig jaar in verpleeg- en verzorgingshuizen als verzorgende. Ze werkte onder meer als teamleider op een gesloten geriatrische afdeling, voor ouderen met meerdere aandoeningen tegelijkertijd. Vaak gaat het om een combinatie van psychische, lichamelijke en sociale problemen. Tegenwoordig werkt ze in een verzorgingshuis, waar bewoners vooral lichamelijke klachten hebben en een stuk zelfredzamer zijn. ‘Het is geen gewetensvraag’, zegt ze. ‘Ik deed het ook. Ik denk ook dat er op behoorlijk grote schaal wordt betutteld.’ Grin-

nikend: ‘Misschien is het wel typisch Nederlands. Betutteling lijkt soms wel de standaard hier.’ Dát er wordt betutteld, begrijpt ze wel. ‘Zeker op de geriatrische afdelingen, waar ouderen vaak wat kinderlijker gedrag gaan vertonen. Je probeert mensen aan te spreken op hun eigen niveau. Inmiddels werk ik met ouderen die vooral lichamelijke klachten hebben; daar is het risico op betuttelend taalgebruik wat minder. Maar ook daar moet je er alert op blijven.Wanneer ik bijvoorbeeld te maken heb met zo’n schattige kleine oma met een lieve uitstraling, dan ben ik nog steeds geneigd haar een klusje uit handen te nemen: haar bord op te ruimen bijvoorbeeld. Ik doe het niet, ze moeten zo lang mogelijk en zoveel mogelijk zelf blijven doen. Maar de neiging is er wel. En dat is natuurlijk ook betuttelend.’ Dat betutteling ernstige gevolgen kan hebben, kan Walther zich ook voorstellen. ‘Als je als bewoner wordt geplaatst tussen mensen onder je eigen niveau, word je niet meer geprikkeld en glijd je sneller af naar een lager niveau. Ik begrijp dat wel. Probeer zelf eens, op jouw niveau, een maand in een verzorgingshuis te wonen. Moet je kijken

hoe jij dan reageert... Maar met bewoners onderling kun je niet veel; die kies je niet uit. Het personeel kun je beter aansturen.’ Ze schrikt wel een beetje van de gevolgen. ‘Het onderzoek toont aan dat kinderlijk taalgebruik levensjaren kan kosten. Dat is nogal wat.’ In de opleiding moet dan ook extra aandacht komen voor de invloed van betuttelend taalgebruik, denkt Walther. Bewustwording en bijscholing zijn sleutelwoorden. ‘Dat is altijd belangrijk, op veel vlakken. En al helemaal bij al wat ouder, langer werkend personeel. Je kunt mensen beter iets aan- dan afleren. Je bent niet klaar met een diploma. Er komen om de haverklap nieuwe inzichten en theorieën en daar moet je je werkzaamheden op aanpassen. Zo is er de laatste jaren veel aandacht voor het ‘snoezelen’: aanvullende en persoonsgerichte zorg ter bevordering van het welbevinden van de bewoner. Sommige mensen kunnen niet meedoen aan groepsactiviteiten. Die moet je snoezelen, dat kan bijvoorbeeld zijn het geven van een handmassage. Zoiets nieuws komt uit de lucht vallen en daarvoor moet je worden bijgeschoold. Het al dan niet gebruiken van babytaal is ook weer zoiets.’

ACTUEEL november 2008 | MUG magazine

Aftrek vervalt Wacht niet tot volgend jaar met de aanschaf van een bril. Dit adviseert de FNV Belastingservice in verband met veranderingen in de belastingaftrek volgend jaar. Vanaf 1 januari 2009 vervalt de aftrekpost Buitengewone Uitgaven Ziektekosten. Dit kan met name voor chronisch zieken nadelig uitpakken. Voor mensen met een laag inkomen kan het tot gevolg hebben dat zij minder huurtoeslag krijgen. De FNV heeft hierover, samen met andere partijen een brandbrief gestuurd aan deTweede Kamer.

Uitbetaling bonus Eind december ontvangen mensen met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum 50 euro van de gemeente. Dit is ter compensatie van de stijgende energiekosten en voedselprijzen. De gemeente Amsterdam betaalt deze kerstgratificatie automatisch aan iedereen met een bijstandsuitkering en aan mensen die de afgelopen jaren gebruik hebben gemaakt van een armoedevoorziening. De gemeente onderzoekt nog op welke manier mensen die niet bij DWI geregistreerd staan deze bonus kunnen aanvragen.

Thuiszorg te duur Diverse thuiszorgorganisaties stoppen met het leveren van huishoudelijke hulp. Reden hiervoor is dat er gemeentes zijn die dermate lage vergoedingen bieden, dat deze niet meer kostendekkend zijn voor de zorgaanbieders. Dit leidt ertoe dat thuiszorgorganisaties hun contract met gemeentes opzeggen, of dat ze afzien van de gemeentelijke aanbestedingsrondes voor huishoudelijke hulp. Sinds de komst van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) willen gemeentes de zorg zo goedkoop mogelijk aanbieden. De kans is dan ook groot dat gemeentes vanaf volgend jaar schoonmaakbedrijven inhuren voor de het verrichten van lichte huishoudelijke hulp. Dat is goedkoper.

Kritiek participatie De SP-fractie Amsterdam is zeer kritisch over de manier waarop met participatiebanen wordt omgegaan, zo blijkt uit een notitie van oktober. In een participatiebaan mag geen arbeid worden verricht die als een reguliere baan kan gelden. Dat is maar al te vaak wel het geval volgens de SP. Ook wordt de OR lang niet altijd ingelicht over de participatiebanen in hun instelling. Een derde punt van kritiek is dat de DWI-klant weinig inbreng heeft als het om een participatieplaats gaat.

Huisbezoek mag Alleenstaande aanvragers van een bijstands- of AOW-uitkering moeten in de toekomst een huisbezoek toestaan. Anders volgt een korting op de uitkering. Het kabinet stemde medio oktober in met dit voorstel van voormalig staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken. Met dit voorstel wil het kabinet uitkeringsfraude terugdringen. Als iemand beweert alleen te wonen, moet dit volgens het kabinet ook worden bewezen. Nu mag een huisbezoek zonder gevolgen worden geweigerd als er geen reden is om een aanvrager van fraude te verdenken.

3

Bijstandsgerechtigde wint proces De Arnhemse bijstandsgerechtigde, die procedeerde tegen de gemeente vanwege het korten op zijn uitkering, heeft zijn beroepszaak gewonnen. Volgens de rechtbank mag de gemeente niet lukraak bijstandsgerechtigden naar een trainingscentrum sturen. Martin Brandwagt De gemeente Arnhem wenste de man naar het Arbeidstrainingscentrum Presikhaaf te sturen om werkritme te behouden en persoonlijke vaardigheden te oefenen. De bijstandsgerechtigde kreeg de keus tussen schoffelen en tubes lijm inpakken. Nadat de man weigerde deze keus te maken, kreeg hij een eenmalige korting van veertig procent op zijn uitkering. De man, die een jarenlange werkervaring in de horeca heeft, meende dat een dergelijke ‘training’ hem niet op weg zou helpen naar betaald werk. Bovendien zou deze training een vorm van dwangarbeid zijn, streng verboden volgens mensenrechtenverdragen. De rechtbank stelde de bijstandsgerechtigde gedeeltelijk in het gelijk. De rechtbank verwierp het tweede argument; van dwangarbeid was hier geen sprake. Op het eerste argument kreeg de bijstandsgerechtigde gelijk. De gemeente heeft niet goed gekeken naar het individuele geval en heeft

Protest tegen zinloos participatiewerk niet kunnen aantonen dat het traject bij het Arbeidstrainingscentrum bijdraagt aan de re-integratie van deze bijstandsgerechtigde op de arbeidsmarkt. Onterechte korting dus. Heeft de uitspraak gevolgen voor de Work First-aanpak van gemeenten? De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) meent van niet. Volgens de VNG gaat het hier over de toepassing van de wet, niet over de wet zelf. De VNG verwacht dan ook dat het re-integratieinstrument gebruikt zal blijven. De Arnhemse wethouder Rita Weeda van Sociale Zaken reageerde sportief: ‘Ik respecteer de uitspraak

van de rechter. In het vervolg zullen we het traject nog beter proberen af te stemmen op de deelnemer. Het principe van het opdoen van werkervaring en werkritme blijft gelukkig recht overeind staan; “dwangarbeid” is uit den boze!’ Ook Arno van Deuzen, advocaat van de vakbond ABVAKABO FNV die de rechtszaak namens de bijstandsgerechtigde voerde, is blij met de uitspraak: ‘Dit heeft consequenties voor alle Work Firstprojecten. Gemeenten moeten nu serieus werk maken van het vinden van reguliere arbeid.’ Helemaal ontevreden over de uit-

Fotograaf Ingrid de Groot spraak is de gemeente niet. Woordvoerder Sjaak Aarden: ‘We moeten de uitspraak natuurlijk eerst bestuderen, met name op de gevolgen die het heeft voor de gemeentelijke re-integratie van bijstandsgerechtigden in het arbeidsproces. Wij vinden het van groot belang dat de rechter het principe van de opzet en werkwijze van het Arbeidstrainingscentrum volgt.’ De bijstandsgerechtigde gaat in elk geval in hoger beroep. Hij wil op zijn eerste argument (dwangarbeid) alsnog zijn gelijk halen. Voor zijn inkomen heeft hij uitkering noch Work First meer nodig. Hij vond tijdens de rechtszaak alweer werk, op eigen kracht.

Impuls ontdoet zich van ID’ers

Meer geld voor chronisch zieken

De Amsterdamse welzijnsorganisatie Impuls heeft vorige maand collectief ontslag aangevraagd voor al zijn werknemers met een InstroomDoorstroom-subsidie (ID). Reden is de verandering in de hoofdstedelijke ID-regeling.

De nieuwe Wet Tegemoetkoming Chronisch zieken en Gehandicapten (WTCG) wordt per 1 januari 2009 van kracht

Werkgevers moeten vanaf 2009 meer betalen voor hun ID-ers (voormalig Melketiers), minimaal tien procent, oplopend naar honderd in de jaren daarna. Daarop besloot Impuls al zijn 74 ID’ers op straat te zetten. In dienst houden zou 85.000 euro per jaar kosten, te duur vindt de directie. Er werken 650 reguliere werkne-

mers bij Impuls, de organisatie heeft een omzet van 34 miljoen euro. Vakbond AbvaKabo is verbijsterd over de gang van zaken. Ben Hoogendam, bestuurder bij de Abvakabo: ‘Ik vrees dat meer organisaties tot een dergelijke stap zullen besluiten.’ De 74 ID’ers blijven wel in dienst van de gemeente. Ze komen onder de hoede van re-integratiebedrijf Pantar, dat de werknemers op passend werk zal herplaatsen. ID-er Hassan Cetinkaya is er niet gerust op. ‘Van Pantar verwacht ik niet veel, die weten van niets. Nu werk ik als buurtconciërge, Pantar biedt me werk aan als schoonmaker. Hoezo passend werk?’

Deze wet komt in de plaats van de Regeling voor Buitengewone Uitgaven, omdat de verkeerde mensen er gebruik van maakten. De WTCG is een pakket maatregelen aan onkostenvergoeding voor chronisch zieken, ouderen en gehandicapten. Omgerekend zouden chronisch zieken tussen de 250 en 450 euro onkostenvergoeding per jaar ontvangen, en arbeidsongeschikten tussen de 225 en 725 euro. Hiertegen heeft de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-

Raad) met hulp van budgetadviesbureau Nibud geprotesteerd. De CG-Raad verwachtte een te groot koopkrachtverlies. De overheid is toen met de CGRaad, werkgevers en werknemers om de tafel gaan zitten. In oktober besloot het kabinet 435 miljoen euro per jaar extra voor de WTCG uit te trekken. Chronisch zieken en gehandicapten zullen er per jaar 50 euro op vooruitgaan (van 250 naar 300 euro). Arbeidsongeschikten ontvangen 125 euro meer vaste toeslag. De vaste toeslagen worden automatisch overgemaakt.Het kabinet reserveert ook 50 miljoen euro voor een goede afbakening van de doelgroep.

Microfinanciering naar DWI

Bezuinigingen op de rechtsbijstand

De Dienst Werk en Inkomen (DWI) neemt vanaf 1 december of uiterlijk 1 januari volgend jaar de uitvoering op zich van het Garantiefonds Microfi nanciering Amsterdam.

Staatssecretaris Nebahat Albayrak van Justitie doet een hernieuwde poging te bezuinigen op de rechtsbijstand. Gratis rechtsbijstand geldt in het kabinetsvoorstel alleen nog voor de minstverdienenden.

Het Garantiefonds Microfinanciering verstrekt borgstellingen aan startende en jonge bedrijven en begeleidt beginnende ondernemers. Amsterdammers die een bedrijfje willen opstarten, kunnen bij dit Garantiefonds een borgstelling aanvragen van minimaal € 5.000 en maximaal € 35.000. Een borgstelling is een garantie op terugbetaling, waarmee een jonge ondernemer een lening bij een bank kan

afsluiten. Zonder zo’n borgstelling is het vaak niet mogelijk om een startkapitaal bij een bank te lenen. Het Garantiefonds Microfinanciering leent dus niet rechtstreeks aan startende ondernemers, maar biedt banken garantie terugbetaling.Dit fonds wordt gefinancierd door de Rabobank, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en de Dienst Economische Zaken van de gemeente Amsterdam. Het Garantiefonds Microfinanciering vervangt het ‘oude’ Startersfonds Amsterdam. Volgens Carmen Westra, voorlichter van DWI, zal dit fonds onder de aandacht worden gebracht van startende Amsterdamse ondernemers.

Burgers lopen te snel naar advocaten en de rechter, vindt het kabinet. Zelf het conflict oplossen, wordt het devies. In haar voorstel van 24 oktober suggereerde Albayrak om de toegevoegde rechtsbijstand te beperken tot iets hoger dan bijstandsniveau. De inkomensgrens voor toegevoegde rechtsbijstand wordt in het kabinetsvoorstel 16.200 euro bruto jaarinko-

men voor alleenstaanden en 22.500 euro voor meerpersoonshuishoudens. De rest van Nederland betaalt het zelf. Een dure grap als je bedenkt dat een advocaat in het laagste tarief al 150 euro per uur kost. Kritiek komt er in eerste instantie van de Nederlandse Orde van Advocaten. Volgens de Orde is een rechtsbijstandsverzekering geen alternatief voor gratis rechtshulp. De kans is groot dat veel mensen zich niet zullen verzekeren, omdat zij die lasten niet kunnen dragen. ‘Deze ingrepen tasten de toegang tot het recht aan van mensen die al krap bij kas zitten’, aldus mr. Lotje van den Puttelaar, waarnemend Deken van de Orde.

4

ADVERTENTIE MUG magazine | november 2008

RECHTSHULP VOOR MINIMA Uitkeringen - Arbeidszaken - Huurproblemen Amsterdams Patiënten / Consumenten Platform

Echtscheiding - Alimentatie Verblijfsvergunningen - Strafzaken

Informatie- en Klachtenopvang Gezondheidszorg IKG “Signaal“ Voor vragen en klachten over de gezondheidszorg en de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) 020 577 79 99

LMH&C Advocaten 020 - 6000482 Afrikanerplein 1 (Amsterdam Oost, tussen Amstelstation en Metrohalte Wibautstraat) Bijlmerdreef 310 A ( Amsterdam Zuidoost tegenover het Stadhuis)

Steunpunt GGZ Mensen die in aanraking zijn gekomen met de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) kunnen met al hun vragen over behandeling, wonen, dagbesteding, inkomen, PGB, e.d. terecht bij het Steunpunt GGZ 020 577 7976

GOED IDEE VOOR EIGEN BEDRIJF? s Heeft u een goed idee voor een eigen bedrijf? s Ontvangt u een uitkering? s Woont u in de gemeente Amsterdam? s Neem dan iedere werkdag tussen 10.00 en 12.00 uur telefonisch contact met ons op s Of kijk op: www.fcvb.nl s

GRATIS TELEFONISCH ADVIES: 408 1369

Crisiskaart © Een crisiskaart is een persoonlijk document waarop staat wat er moet gebeuren als er een (psychische) crisis optreedt 020 577 79 77

APCP Plantage Middenlaan 14-1 1018 DD Amsterdam www.apcp.nl

02%6%.4)%

3OMBER :ORGENOM !NGSTIG EENFAMILIELID 3TRESS 0IEKEREN 6//2,)#(4).'

‘Die nieuwe wasmachine kwam er dankzij de Stadsbank van Lening’ Simpel, snel en betrouwbaar geld lenen!

5KUNTDIRECTZELFAANDESLAGINDIVIDUEEL SAMENMET ANDERENOFMETEENHULPVERLENER 7IJBIEDENDIVERSEZELFHULP ENGROEPSCURSUSSENVOOR MENSENMETPSYCHISCHEKLACHTENENVOORNAASTENVAN MENSENMETEENPSYCHISCHEZIEKTE 6ULDEVRAGENLIJSTINOPWWWSNELWEERWELNL OFMAAKEENAFSPRAAKVOOREENVRIJBLIJVENDADVIESGESPREK  -EERINFORMATIEOPWWW'':ELFHULPNL Bij de Gemeente Amsterdam kunt u al sinds 1614 lenen op onderpand tegen een lage rente.

'':"UITENAMSTEL 0REVENTIE6OORLICHTING 4  %PREVENTIE GGZBANL

• direct contant geld tegen inlevering van uw sieraden

of gebruiksartikelen • elke 6 maanden verlengen mogelijk • u kunt op elk moment aflossen en uw bezittingen

weer meenemen • laag tarief: 1,4% per maand

Voor meer informatie: www.sbl.nl of telefoon 14020

ACHTERGROND november 2008 | MUG magazine

5

Ossel zet harde lijn door Huisbezoeken gaan door, vooruitlopend op nieuwe wetgeving Wethouder Werk en Inkomen Freek Ossel (PvdA) volgt Aboutalebs lijn. Werk voorop, bijstand is geen ‘basisIn deze rubriek vertelt een zelfstandig ondernemer wat er zoal komt kijken bij het runnen van een eigen bedrijf. Dit is de laatste aflevering. Vanaf volgende maand op deze plaats de gemeentelijke ombudsman

inkomen’ en wie een uitkering wenst, krijgt DWI op bezoek.

Website is onmisbaar

tekst Martin Brandwagt foto Ingrid de Groot Freek Ossel: ‘Betere afstemming tussen rechten en plichten’

N

adat wethouder Hennah Buyne in maart was opgestapt, ging er een uitgebreid namenlijstje rond. De opvolger – indirect van de een jaar eerder naar Den Haag geroepen Aboutaleb – moest een zwaargewicht zijn, liefst met een multiculturele achtergrond. Op Werk en Inkomen kun je geen beginneling neerzetten. Het is een zware portefeuille met hoofdpijndossiers als de Dienst Werk en Inkomen (DWI), het grotestedenbeleid en het diversiteitsbeleid. Aan de naam Freek Ossel werd door weinigen gedacht. De voormalige hoge ambtenaar vertrok in 2003. Nadien werkte hij als zelfstandig adviseur. Met zijn benoeming maakte de PvdA’er Ossel (1954) een glorieuze rentree bij de gemeente. Aan de multiculti-vereiste wordt ruimschoots voldaan. Ossel heeft voorouders uit alle windstreken, waaronder China en Ghana.

‘Sociaal-culturele sector moeten we anders subsidiëren, niet via gesubsidieerde banen’ U bent nu een half jaar wethouder.Wat zijn uw eerste ervaringen? ‘Goed. Met DWI heb ik een prima dienst. Zeker gezien waar we vandaan komen. Prettig dat we veel minder bijstandsgerechtigden hebben dan een paar jaar geleden. Ik denk ook aan hoe we met kritiek omgaan, hoe we klachten van burgers behandelen. Ook daarin zijn we beter geworden.’ Amsterdam was ooit het paradijs voor bijstandsgerechtigden. Nu heeft het een van de strengste sociale diensten van het land. ‘Het was niet zo’n paradijs, denk ik. Het imago van werklozen was zeer slecht. Het idee van: ze willen niet werken, steuntrekkers, profiteurs. Dat er iets moest gebeuren was duidelijk. De kosten rezen de pan uit. Volgens sommigen zijn we strenger geworden. Ik zou liever zeggen dat rechten en plichten nu meer in balans zijn.’ Er zitten nog steeds ruim tienduizend Amsterdammers in de bijstand. ‘Een deel is inderdaad niet in staat om te werken en heeft zorg en begeleiding nodig. Dan is er een deel dat wel inzetbaar is. Voor sommigen onderaan de re-integratieladder zal er eerst een zorgtraject zijn. Daarna misschien vrijwilligerswerk. Uiteindelijk is het allemaal op weg naar werk.’

Dat bedoel ik met paradijs. De uitkering was een basisinkomen en verder kon je zelf je activiteiten uitzoeken. ‘Die tijd is voorbij. We zijn blij dat er bijstand bestaat, voor wie dat nodig heeft. Maar het is geen basisinkomen. Mensen die kunnen werken, moeten aan de slag.' Volgens Divosa-voorzitter Tof Thissen is er een ‘granieten bestand’, dat nooit werk vindt. ‘Bij een groot deel van de bijstandsgerechtigden wordt regulier werk heel moeilijk. Activeren kan wel. De gemeente voert een experiment uit met DWI en GGD om verslaafden een zinvolle bezigheid te geven. Dat toont aan dat je mensen in een moeilijke sociale positie wel degelijk kunt activeren. Ik ken die uitspraak van Thissen. De benaming granieten bestand suggereert dat het ondoordringbaar is. De resultaten van dit experiment bewijzen anders.’

hankelijk van gesubsidieerde arbeid. ‘Zijn die organisaties belangrijk voor de stad, dan moeten we ze op een andere manier subsidiëren. Ik ben niet tegen gesubsidieerde banen, maar wel als die niet doen wat ze beloven. Als het een fantastisch functionerende regeling was, dan had ik geen argumenten.’ De Centrale Raad van Beroep zegt: geen huisbezoek zonder verdenking van fraude. Toch legt DWI standaard een huisbezoek af aan iedereen die bijstand aanvraagt. ‘Ik vind een huisbezoek een vorm van contact tussen DWI en de klant. Een heel normaal contact, waarbij je ook kijkt wat de situatie van de aanvrager is.’

Als je het huisbezoek weigert, dan wordt je aanvraag niet in behandeling genomen. Ben je verdacht als je een aanvraag doet? Klopt. Als je weigert, dan is dat een reden Vanwaar die omslag in de PvdA over gesubsi- voor aanvullend onderzoek. Je vraagt een dieerde banen? Uw voorganger Rob Oudkerk uitkering van de maatschappij, dan moet je ook een huisbezoek toestaan. Ik volg hierin wilde ze in 2003 nog allemaal behouden. ‘Net als de andere steden wil Amsterdam de lijn van het kabinet, dat binnenkort met naar een afbouw van de gesubsidieerde ba- nieuwe wetgeving komt.’ nen. Mensen blijven te veel vastzitten in gesubsidieerd werk, terwijl ze moeten uit- U beseft dat huisbezoeken gevoelig liggen? stromen. Dat was de bedoeling van die ‘Dat besef ik. Maar ook dit heeft te maken met de balans tussen rechten en plichregelingen.’ ten. Er is een goede handleiding voor de huisbezoeken, ze worden zorgvuldig uitgeAfbouw zonder gedwongen ontslagen? ‘Zonder gedwongen ontslagen. Niemand voerd. De meeste klanten vinden het niet wordt werkloos door de afbouw van WIW- erg. Er is een klein deel dat het lastig vindt. en I/D-regeling. Mensen die hun werk- Die moet je serieus nemen, evident.’ plek verliezen gaan terug naar Pantar (reintegratiebedrijf dat in opdracht werkt van Wat is armoede volgens u? DWI, red.) Die geeft ze een andere plek. ‘Goede vraag. Puur beleidsmatig een inEen gesubsidieerde baan is geen baan voor komen op het sociaal minimum plus tien het leven. Soms krijg je de indruk dat er procent, met werk of zonder werk. Maar werkgevers zijn die zeggen: geef ons maar het gaat meer om hoe je in de maatschapeen stel I/D-ers en die laten we de rest van pij staat. Sommigen redden zich prima hun leven op die plek zitten. Dan ontken je met een laag inkomen. Anderen, zoals gezinnen met schulden, redden zich minder. waar die regelingen voor bedoeld zijn.’ Die groep: weinig middelen, schulden en niet kunnen deelnemen aan de maatschapMensen die een reguliere baan aankunnen, krijgen zes maanden de tijd om die te vinden, pij; dan hebben we het over echte armoede. zo wil de gemeente.Wat betekent dat concreet? We steunen die groep op allerlei manieren. ‘Dat de werkgever zes maanden krijgt om Met de PC-regeling, de knipkaart, schuldte kijken wat iemand waard is. Is hij goed hulpverlening, enzovoort.’ genoeg, dan kan hij hem in dienst nemen. Zo niet, dan halen we hem terug naar Pan- Dat zou genoeg moeten zijn. Toch krijgt de tar en zoeken we een andere plek. Dat voedselbank meer klanten. Geschrokken? komt niet uit de lucht vallen. We zijn al ‘Het is goed dat zo’n instantie bestaat. Tijvanaf 2004 bezig om die regelingen af te delijk dan. Nee, ik schrik niet. In het sysbouwen. We doen dat heel sociaal. Nie- teem van de verzorgingsstaat is er altijd een deel dat er buiten valt. Er zal altijd mand komt op straat.’ een groep zijn, illegaal, in de war, die overVeel gesubsidieerden werken in de sociaal-cul- al buiten valt. Helemaal kwijt raken we dat nooit.’ turele sector.Veel van die organisaties zijn af-

Marjan Borsjes is sinds twee jaar freelance fotografe. Ze is ooit begonnen met straatfotografie en legde het dagelijks leven van Nederlanders vast met haar camera: van Sinterklaas in het zwembad tot verliefde stelletjes. Ze vindt het leuk eigen baas te zijn. Dat en de successen die ze heeft behaald, was haar motivatie om ermee door te gaan. De grootste stimulans om met een eign bedrijf te beginnen, was het succes van het project ‘Fotomonument 2000’. Amateurfotografen moesten hiervoor Nederlanders portretteren tijdens de millenniumwisseling. Uit 6000 foto’s werd een werk van haar gekozen voor het boekomslag van de uitgave over dit project. ’Doorzettingsvermogen is belangrijk,’ benadrukt Borsjes, ‘je vooral niet bij de eerste, de beste tegenslag uit het veld laten slaan.’ Voor de opzet van haar bedrijf heeft ze geen gigantische investeringen hoeven doen. Een deel van de apparatuur had ze al in huis. Wel heeft ze een nieuwe computer gekocht. In de aanloopfase gebruikte ze het ruilnetwerk Noppes als proeftuin. Door voor Noppes (ruilpunten) werk te doen, kreeg ze meer ervaring in de portret- en reportagefotografie. Dat ze voor zichzelf begon, hangt samen met het vak. In de fotografie werkt bijna iedereen voor zichzelf. Er is veel concurrentie, want aleen in Amsterdam zitten al zo’n zeshonderd fotografen. Borsjes loopt voortdurend tegen muren op: werk krijgen via de directe weg lukt niet altijd, maar via een omweg komt ze dan toch weer aan klussen. Borsjes houdt wel van netwerken en probeert veel mensen te ontmoeten. ‘Ik zou een vijfde van mijn tijd aan netwerken moeten wijden, maar dat red ik niet.’ Ze doet ook persfotografie. ‘Het is leuk werk: kort en hevig; snelle acties, veel afwisseling, en bovenop de actualiteit.’ Dat wordt wiselend betaald. ‘Je moet als ondernemer niet in het lage-prijzencircuit gaan zitten. Dan bind je de verkeerde mensen aan je: mensen die weinig over hebben voor je werk.’ Toch wijkt ze wel eens van haar tarief af. Onlangs maakte ze foto’s voor een Afrikaans café, omdat ze het zo’n mooie plek vond. Bovendien werkt ze graag multicultureel. In zo’n geval neemt ze ook met een kleinere vergoeding genoegen. Volgens Borsjes moet je in de fotografie een lange adem hebben. Het kan wel vijf jaar duren voordat je er echt van kan leven. ‘Eigenlijk moet je er een baantje naast hebben.’ Het boekhouden en de administratieve ondersteuning heeft Borsjes uitbesteed. Bevrijdt van deze hoofdbrekens, heeft ze alle ruimte om haar bedrijf door te zetten. Een website is volgens Borsjes onmisbaar voor fotografen.’Je beoefent tenslotte een visueel beroep en dan moeten mensen je werk kunnen zien. Lennert Ras

6

INDISCHE BUURT

W I J K A A N PA K | T R A N S VA A L B U U R T | I N D I S C H E B U U R T MUG magazine | november 2008

De kwestie Microkrediet: druppel op gloeiende plaat? Minister Ella Vogelaar heeft 17 Amsterdamse wijken als probleemwijk aangeduid. Het gaat om buurten waar van alles mis lijkt, van slechte woningen tot hoge werkloosheid en onveiligheid. MUG Magazine volgt de komende jaren twee van deze wijken: de Indische Buurt en de Transvaalbuurt en vraagt zich af: Watskebuurt? Deel 6: microkredieten voor vrouwen.

De crediteur Stadsdeelwethouder Fatima Elatik is erg enthousiast over de proef met de verstrekking van microkredieten in haar stadsdeel. ‘Vrouwen hebben een achterstand op de arbeidsmarkt. Ze maken vaker en meer gebruik van een uitkering. Het is belangrijk dat vrouwen op alle manieren worden ondersteund. Er zijn maar weinig projecten die zich specifiek op hen richten. En dit is concreet, laagdrempelig en direct.’ Dat er gedurende dit jaar maar drie vrouwen geld of middelen hebben ontvangen, geeft niet. ‘Dit jaar volgt nog een wervingscampagne. Daarbij komt dat het geld dat over is van dit jaar wordt overgeheveld naar 2009. Bovendien is het waarschijnlijk dat de proef dan wordt verlengd.’ Van de tienduizend beschikbare euro’s zijn er nog ruim acht over.‘Het project behelst twee kanten’, zegt ze. ‘Aan de ene kant is er de kredietverstrekking aan vrouwen die denken over de opzet van een bedrijfje. Met een klein beetje geld kunnen ze een eerste opzetje maken. En verder hebben we tien vrouwen in praktische zin ondersteund met begeleiding. We hadden vooraf gerekend op een bereik van tien tot twintig vrouwen.Dus is de proef geslaagd.’

Fatima Elatik vindt het belangrijk dat vrouwen op alle manieren worden ondersteund. ‘Ze hebben een achterstand.’

Bettina Krentzien heeft vooral baat bij praktische begeleiding. ‘Het geld was een leuke verrassing.’

De debiteur Bettina Krentzien wist niet van het bestaan van microkredieten voor vrouwen in Zeeburg tot het haar werd aangeboden. ‘Het was een leuke verrassing’, zegt ze over de vijfhonderd euro die ze renteloos van het stadsdeel mag lenen. Gepassioneerd vertelt ze over de salsa-lessen die ze al geeft en de feestjes die ze organiseert. Nu heeft ze een dans- en theaterprogramma voor kinderen ontwikkeld. ‘We willen dat kinderen meer contact krijgen met hun lichaam. Ik wil er de scholen mee af en zelf feestjes geven.’ Bij de opzet van haar bedrijfje had Krentzien al contact met het werk- en scholingscentrum voor vrouwen Vonk. De begeleidster van Krentzien wees haar op het bestaan van de microkredieten. Van het geld kocht Krentzien schmink en make-up, materiaal voor kostuums en liet wat reclame maken. Bovendien is ze een paar maanden praktisch begeleid. ‘Vooral in de begeleiding zat de meerwaarde, zegt Krentzien. ‘Er zijn niet zoveel kansen op de arbeidsmarkt voor vrouwen als wij. Mijn Nederlandse taal is bijvoorbeeld niet zo goed. Als ik mijn bedrijfje goed op weet te zetten, opent dat ineens heel veel mogelijkheden.’

Ondertussen in ... de rest van het land Teksten Peter van Lieshout, Marcel Schor, Jos Verdonk en Michiel Wetzer

Hoe leefbaar is Nederland eigenlijk? De nieuwe website ‘Leefbaarometer’ van het ministerie van Volkshuisvesting biedt de mogelijkheid om overal in Nederland de situatie te bekijken. De barometer meet op gemeenteniveau maar ook per wijk, per buurt, en zelfs per straat. De kleur van de getoonde landkaart geeft aan hoe positief, neutraal of nega-

Watskebuurt? Reageer!

Meting ‘krachtwijken’

Amsterdam investeert in werkgelegenheid, meer sociale samenhang en een beter onderwijsklimaat. De Amsterdamse Wijkaanpak moet ervoor zorgen dat probleembuurten ‘pracht- en krachtbuurten’ worden. ‘Met volop ruimte aan initiatieven van bewoners’, volgens verantwoordelijk wethouder Tjeerd Herrema. Maar wat merkt de Amsterdammer van de Wijkaanpak? Watskebuurt? MUG wil het graag van u weten. Mail je reacties naar wijkaanpak@ mugweb.nl.

De wijze waarop minister Ella Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie de resultaten van haar beleid voor de probleemwijken of ‘krachtwijken’ meet, is volgens de Algemene Rekenkamer voor verbetering vatbaar. Doelen zijn niet helder en resultaten niet meetbaar. Zo blijft onduidelijk of het krachtwijkenbeleid taalachterstanden van kinderen kleiner maakt en het extra rijksgeld een positieve invloed heeft op de veiligheid, integratie en de gezondheid in de probleemwijken. De Rekenkamer pleit voor meer openbaarheid.

Minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie bezocht eind vorige maand de Transvaalbuurt in Oost/ Watergraafsmeer. Zij sprak in een buurtcentrum met een groep bewoners over huurinitiatieven. Daarnaast opende de minister Pitstop Transvaal, centrum voor werk en scholing op het Steve Bikoplein. Het centrum is hard nodig, want in deze buurt wonen bijna 10.000 mensen van wie 11 procent werkloos is en 47 procent laag opgeleid. Foto’s : Ingrid de Groot

tief wordt gescoord. Per gebied (gemeente, buurt, wijk of straat) kan vervolgens bekeken worden hoe het zit met de sociale samenhang, woningvoorraad, voorzieningen, bevolkingssamenstelling en veiligheid. Die informatie is beschikbaar uit de jaren 1998, 2002 en 2006. Over een half jaar komen de gegevens van dit jaar erbij. Ook de ontwikkeling van de leefbaarheid wordt zichtbaar gemaakt: in een oogopslag is vast te

Te weinig overleg Bewoners in Amsterdam worden te weinig betrokken bij gemeentelijke plannen om achterstandswijken te verbeteren, aldus het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA). Directeur Cornelissen van het LSA heeft daar deels een verklaring voor: ‘Lang was er onduidelijkheid over de financiering van de probleemwijken, waardoor Amsterdam wachtte met bewonersoverleg. Tegelijkertijd waren er al stadsvernieuwingsprojecten aan de gang en had de stad geen behoefte om opnieuw contact te zoeken met de wijkbewoners.’

stellen of het betrokken gebied(je) achteruit kachelt, er juist op vooruit gaat of constant blijft. Leuk om in te zoomen op een al dan niet pracht- of krachtwijk (of je eigen woonadres). Aan het veelkleurige resultaat valt te constateren dat er binnen steden en buurten opvallende verschillen in leefbaarheid bestaan. www.vrom.nl/leefbaarometer

Afname bijstand Het aantal langdurige werklozen in Nederlandse achterstandswijken is in 2007 iets sneller teruggelopen dan het landelijke gemiddelde. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Landelijk was er vorig jaar een afname van 5,5 procent, in de veertig probleemwijken was dat 6 procent. Het CBS verklaart deze cijfers uit de goede economische situatie in 2007. In de achterstandswijken wonen nog altijd bijna vier keer zoveel langdurige werklozen dan in heel Nederland.

W I J K A A N PA K | T R A N S VA A L B U U R T | I N D I S C H E B U U R T

7

november 2008 | MUG magazine

Achtergrond Stadsdeel Zeeburg steunt startende onderneemsters

Stadsdeel Zeeburg probeert creatieve vrouwen te prikkelen om een bedrijfje te starten. Het toverwoord daarvoor is microkredieten. tekst Marcel Schor foto Remco Visser

M

evrouw Gadija Wijngaard is de eigenaresse van ‘Maryamsbedankjes’ in het stadsdeel Zeeburg. Ze verkoopt cadeautjes die door een pas getrouwd stel aan de gasten worden gegegeven tijdens het huwelijksfeest. Daarmee worden de aanwezigen bedankt voor hun belangstelling. Dit soort presentjes worden ook gegeven bij de geboorte van een kind. In een aantal vitrines in haar showroom aan huis zijn ze uitgestald: geboortebedankjes, huwelijksbedankjes maar ook trouwaccessoires. Klanten kunnen op afspraak bij Gadija thuis komen kijken en bestellen, daarnaast heeft ze ook een website. ‘De waterbollen voor huwelijksbedankjes en het glaswerk voor geboortebedankjes lopen goed’, zegt Gadija Ze is zelf moslima en vertelt dat ze voor een Islamitisch huwelijksfeest ook hennabedankjes verkoopt. Gadija heeft van Zeeburg een microkrediet gekregen om een basisvoorraad aan te leggen voor haar bedrijfje. Microkredieten zijn van oorsprong kleine leningen die worden gegeven aan kleine ondernemers in ontwikkelingslanden. Die leningen zijn in de derde wereld meestal niet hoger dan enkele honderden euro’s.

De aanvragers hebben geen onderpand, geen vast maandinkomen en ook geen kredietgeschiedenis. Daardoor is het uitgesloten dat ze kunnen lenen bij traditionele banken. Maar met een microkrediet kunnen de derdewereldondernemers bijvoorbeeld investeren in pannen, een naaimachine, een tractor of een koe. Op die manier kunnen zij op termijn hun financiële positie verbeteren. Microkredietverleners in ontwikkelingslanden lenen bij voorkeur aan vrouwen. Het blijkt dat vrouwen, vaker dan mannen, hun krediet terugbetalen. Omdat minister Vogelaar belang hecht aan het vergroten van ondernemerschap in de achterstandswijken zouden ook hier startende ondernemers in aanmerking moeten komen voor een microkrediet. Stadsdeel Zeeburg had dit idee zelf al ontwikkeld en is als eerste en tot nu toe enige Amsterdamse stadsdeel gestart met een regeling voor microkredieten. (Er is in Amsterdam alleen een particuliere stichting, HandsOn, die zich met het verstrekken van microcredeiten bezighoudt). Het stadsdeel heeft dit jaar een proefproject lopen met een budget van 10.000 euro voor microkredieten, alleen voor vrouwen. Het idee is

ontstaan vanuit het stadsdeel en wordt uitgevoerd door Vonk (Vrouwen Ontwikkelen Nieuwe Kansen), het scholings- en werkcentrum voor vrouwen in het stadsdeel. Vonk constateert dat een grote groep vrouwen in een kwetsbare of afhankelijke situatie zit, waardoor zij niet of amper meedoen in de samenleving. Deze conclusies waren voor wethouder Fatima Elatik van Zeeburg de aanleiding om samen met de Rabobank iets op te zetten voor ondernemende vrouwen. Het uitgangspunt was om deze vrouwen, omdat ze niet terecht kunnen bij reguliere instellingen, te helpen met een renteloos microkrediet. En met het bieden van hulp op maat. De vrouwen kunnen dan uit hun inkomsten de kleine lening terugbetalen. Mocht dat niet lukken, dan wordt het krediet omgezet in een gift. Deze voorziening moest laagdrempelig zijn en de beheerkosten zo laag mogelijk, Mevrouw Truke Fortuin, communicatieadviseur bij Zeeburg: ‘Op dit moment hebben drie vrouwen gebruik gemaakt van een microkrediet en ze hebben gemiddeld 500 euro geleend. Daarnaast worden tien startende onderneemsters begeleid door het stadsdeel. Zij krijgen hulp bij het opbouwen van een klantenkring en het voeren van de administratie.’ Gadija verdient nog te weinig met haar bedrijfje om op eigen kracht haar basisvoorraad te financieren. ‘Kleinere producten moeten in grote hoeveelheden gekocht worden bij mijn leverancier, daar zit het probleem. Grote producten kan ik namelijk in kleine hoeveelheden kopen.’ Omdat het met een laag inkomen niet lukt om bij een reguliere instantie een kleine lening te krijgen, moest Gadija op zoek naar alternatieven. Ze zocht contact met Vonk en kreeg een uitnodiging. Ze legde haar ondernemingsplannen uit en haar behoefte aan een microkrediet. Het vrouwencentrum was bereid om haar te helpen. Gadija: ‘Vonk wilde mij een steuntje in de rug geven, om door te gaan en het allemaal makkelijker te maken. Dat steuntje was voor mij een stimulans.’ Ze kreeg een lening die bestond uit een eenmalig bedrag van vijfhonderd euro. Gadija moest wel een nota met aankopen laten zien, voordat ze de lening kreeg. ‘Ik heb voor vijfhonderd euro tule en linten bestelt’, vertelt ze. Ze moet het microkrediet in kleine hoeveelheden terugbetalen, renteloos. Mevrouw Mery Redjopawiro van Vonk: ‘De startende vrouwen in Zeeburg worden in staat gesteld om een microkrediet in natura te ontvangen. Dit betekent dat wij potten en pannen of een naaimachine kopen.

Maar, in de praktijk doen de vrouwen zelf de inkopen met het microkrediet.’ Grote problemen rond de verlening van microkredieten zijn er niet in Zeeburg. Woordvoerder Fortuin: ‘De pilot met de microkredieten is nu tien maanden oud, echte knelpunten zijn er niet. Het lukt goed om startende vrouwen te werven via Vonk. Als Zeeburg beslist om hiermee door te gaan, moeten we wellicht meer doen aan publiciteit. Deze pilot loopt nog tot 31 december’. Over de resultaten is dus nog niets bekend. Fortuin kan nog wel melden dat een van de drie leningen inmiddels is terugbetaald.

’Dankzij het microkrediet, heb ik nu een steuntje in de rug’ Gadija hoopt dat meer ondernemende en creatieve vrouwen aankloppen bij het stadsdeel voor een microkrediet. ‘Ik ken vrouwen die heel bijzondere koeken kunnen maken en bakken. Vonk is goed voor vrouwen die iets voor zichzelf willen beginnen, maar die het ontbreekt aan financiele kennis, zegt Gadija. ‘Maryamsbedankjes’ bestaat inmiddels een jaar. Gadija: ‘Over een paar maanden verwacht ik te beschikken over mijn eigen bedrijfsruimte. Ik hoop dat het een bloeiend bedrijf wordt.’ Wellicht heeft het microkrediet voor vrouwen in Zeeburg een aantal onderneemsters blijvend aan het werk geholpen. Meer info:Vonk,tel: 6637352 of www,vonkzeeburg.nl Op de foto: kartonnen bedanktaart met cadeautjes

Pejo: Microkrediet in Zeeburg 2008

8

ACHTERGROND MUG magazine | november 2008

Wajong-ers aan het werk helpen Alle rumoer in de re-integratiesector ten spijt claimt De Werkmeester succes Re-integratieholding Fourstar is in opspraak. Contracten met de gemeente en met collega re-integratiebedrijven zouden niet zijn nageleefd. Directeur Sonja Robben van De Werkmeester wijst liever op de goede resultaten.

tekst Jos Verdonk, Michiel Wetzer foto Remco Visser Sonja Robben, sinds juni directeur van voorheen De Werkplaats: ‘Niet verantwoordelijk voor wat Fourstar doet’

D

e Werkmeester BV is een van de vele werkbedrijven van moedermaatschappij Fourstar Reïntegratie Service, met vestigingen door het hele land. Sinds afgelopen zomer is Sonja Robben directeur van De Werkmeester Midden-Noord. Het re-integratiebedrijf dat in hetzelfde bedrijfspand is gevestigd waar ook De Werkplaats BV zat. Anders dan De Werkplaats richt de Werkmeester zich niet op bijstandsgerechtigden, maar op Wajongers: jong gehandicapten met een uitkering van het UWV. Met succes, claimt directeur Robben. ‘Zo’n 75 procent van onze klanten stroomt door naar een serieuze baan.’ Heeft De Werkmeester een probleem, door het conflict met CareRitas (zie kader) en nu moederbedrijf Fourstar bij de gemeente in ongenade lijkt te zijn gevallen? Robben onthoudt zich van commentaar: ‘Ik zit er nog te kort bij en bovendien opereren we tamelijk autonoom van Fourstar. Zo zijn wij een samenwerkingsverband aangegaan met andere re-integratiebedrijven buiten de Fourstar-groep, die zich op Wajong-ers richten, de G-groep.’ De Werkmeester heeft geen DWI-cliëntèle, dus van een verstoorde relatie met de

gemeente heeft Sonja Robben geen last. Robben: ‘De Werkplaats had wel een contract met DWI. Die hield zich vooral met puur activeren bezig. Dat hield in dat vooral langdurig werklozen en mensen met een bijstandssuitkering hier productiewerk deden. Bedoeld om werkritme op te doen: niet ’s nachts leven maar overdag en je aan afspraken houden.’ De Werkplaats is nu nog slechts een lege BV. Aan de Isolatorweg huist alleen nog De Werkmeester. Sonja Robben is de ophef rond Fourstar beu. Liever laat ze zien wat De Werkmeester doet, in de enorme hal op het ietwat sombere bedrijventerrein van Sloterdijk. Op de schildersafdeling is zojuist het naambord geschilderd en van een grote sticker met het nieuwe logo voorzien. Een klein project van de cliënten van De Werkplaats. Handig om je eigen vaklieden in huis te hebben. Die vaklieden zijn Wajong-ers. Wajong staat voor Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening JONGgehandicapten. Wajong-ers zijn al op jonge leeftijd arbeidsongeschikt bevonden. Die handicap kan lichamelijk zijn maar ook psychisch of mentaal. Het kunnen jongeren zijn met een heel laag maar ook met een heel hoog IQ. Veel cliënten van De Werkplaats hebben

Fourstar onder vuur

bijvoorbeeld ADHD, een autistische stoornis of grote concentratieproblemen. Van de 175.000 voornamelijk jonge mensen in de Wajong zijn er zo’n honderdduizend, ondanks hun handicap, in staat om te werken. Van die honderdduizend werken er maar zestigduizend. De politiek wil er meer aan het werk hebben, om te voorkomen dat de Wajong net zo uitdijt als ooit de WAO. Geen eenvoudige opdracht want Wajongers zijn niet voor niets arbeidsongeschikt verklaard. Robben: ‘Toch kunnen deze jongeren vaak veel meer dan je denkt.’ De productie die door de cliënten van De Werkmeester wordt gehaald, is nooit doel maar middel. De Werkmeester is een ‘job coachingsorganisatie’, met een ‘arbeidstrainingscentrum’ (ATC). Deelnemers leren er sociale vaardigheden, nodig voor de arbeidsmarkt: omgaan met collega’s, op tijd komen, afspraken nakomen, omgaan met autoriteit en regels. Job coaching houdt intensieve begeleiding in, die niet ophoudt als de deelnemer een baan heeft gevonden. Een re-integratietraject bij De Werkmeester begint met een intakegesprek. De coach bekijkt welk werk het beste aansluit bij de mogelijkheden en wensen van de

‘Jongeren in de Wajong kunnen vaak veel meer dan je denkt’ deelnemer. Begeleiders zijn ook getraind in het omgaan met gedragsproblemen en conflictbeheersing. Als aan het eind van het traject werk wordt gevonden, begeleidt de coach ook de nieuwe werkgever. Robben: ‘Zo adviseren we bij het creëren van werk, door van andere functies in het bedrijf taken af te romen, die een Wajong-er prima kan uitvoeren. De werkgever wordt financieel gecompenseerd voor het in dienst nemen van een Wajong-er.’ De Werkmeester heeft ruimtes voor hout- en metaalbewerking, lassen en schilderen. Op de afdeling logistiek kunnen deelnemers leren hoe je een vorkheftruck bestuurt; elders wordt inpakwerk gedaan. Sinds kort is er ook een fietsenwerkplaats. De opgelapte rijwielen gaan naar de handel: bescheiden extra inkomsten voor De Werkmeester. Maar belangrijker vindt Robben het doorstroomcijfer van 75 procent, dat een baan vindt. ‘We volgen die jongeren ook, zodat we weten dat het succes niet van korte duur is.’

ten en rechtzaken.

mits de voorwaarden redelijk zijn.’

te. Maar die aangifte is na een schikking in-

CareRitas vroeg het faillissement aan van De

Haisma heeft nog twee zaken tegen Fourstar

getrokken. Wethouder Ossel wilde met de

Re-integratiebedrijf CareRitas (banen in de

Werkmeester, vanwege een volgens Hais-

lopen, één wegens oplichting. Daarnaast

aangifte een ‘duidelijk signaal’ afgeven aan

zorg) nam cliënten over van Fourstar/Work-

ma niet nagekomen opdracht om vijftig Wa-

loopt een civiele procedure tegen de direc-

de re-integratiesector. Ossels woorvoerder:

star en zou hetzelfde doen met cliënten

jong-ers over te nemen. Omdat Fourstar kon

tie van Fourstar, die volgens Haisma infor-

‘Het treffen van een schikking is genoeg sig-

van De Werkmeester. Zowel CareRitas als

aantonen dat het bedrijf voldoende winst

matie achterhield over haar relatie met DWI.

naal. Je merkt vaker dat partijen welwillen-

Fourstar vroegen voor hun cliënten subsidie

maakt en er geen betalingsproblemen zijn, is

Haisma stelt directieleden persoonlijk verant-

der worden als ze doorkrijgen dat het serieus

aan bij de gemeente. CareRitas-directeur Ge-

de faillissementsaanvraag afgewezen. Daar-

woordelijk voor door hem geleden materiële

wordt, omdat de gemeente naar de rechter

rard Haisma vond dat hij daar recht op had

op is Haisma een bodemprocedure gestart

én reputatieschade. Die zaak diende in okto-

dreigt te stappen. De gemeente is tevreden

omdat niet Fourstar maar CareRitas de re-in-

om door De Werkmeester schadeloos te wor-

ber. Haisma: ‘Sindsdien hebben we niets ver-

met deze afloop.’

tegratie uitvoerde. Deze vorm van onderaan-

den gesteld.

nomen over het verweer van Fourstar. Ik ver-

De gemeente sluit niet uit in de toekomst za-

nemen was in strijd met het contract dat DWI

Ondertussen heeft Fourstar aangeboden om

moed dat de rechter uitstel heeft verleend.’

ken met Fourstar-bedrijven te doen maar

met Fourstar had gesloten. CareRitas had het

in alle betreffende zaken (van De Werkmees-

Ook de gemeente Amsterdam deed aangifte

waarschuwt: ‘De Fourstar-groep heeft krediet

nakijken. Het begin van een reeks aanklach-

ter en Workstar) te schikken. Haisma: ‘Prima,

tegen Fourstar, wegens valsheid in geschrif-

verloren; het is aan hen dat terug te winnen.’

KUNST & CULTUUR november 2008 | MUG magazine

9

Theater op onontgonnen plek Het is heerlijk om in de huid van iemand anders te kruipen Public Amusement richt zich op de buitenwijken van Amsterdam, waar in cultureel opzicht weinig gebeurt. De jonge artiesten van Public Amusement slagen erin chronische theatermijders bij de podiumkunsten te betrekken.

Martin Brandwagt

O

p een donderdagavond in oktober verzamelt een groep jongeren zich bij het Rozentheater, waar de voorstelling STEM wordt opgevoerd. Het wordt een voorstelling in de traditie van het Werktheater uit de jaren zeventig: gericht op een specifieke doelgroep, met een nagesprek. Niet dat oude tijden terugkeren. Het is een moderne voorstelling waarbij het publiek dicht op het toneel zit en uitgenodigd wordt om mee te doen. De voorstelling, geregisseerd door José Klaase, heeft als uitgangspunt een tv-studio met live publiek. Drie kandidaten strijden om een plek als buurtvertegenwoordiger. Ze mogen elk hun verkiezingspraatje houden, onderbroken door applaus uit het publiek. Het zijn drie archetypen. Het rijkeluistutje Mei, de grofgebekte volkse meid Malena en de vaderloze hiphopper Passie. Er volgt een soort debat, dat volledig uit de hand loopt, vooral door het divagedrag van de tvpresentatrice. De jonge spelers hebben er duidelijk plezier in en spelen hun rollen met flair. Charmaine Noten schmiert er

De spelers van Ongehoord Noord, deze maand met ‘Noordwaar ts’ in de Engelenbak foto: Ingrid de Groot

lustig op los als zelfbenoemde tv-persoonlijkheid. Malena Morren is overtuigend als verwend kreng, dat zonder dat er één stem op haar is uitgebracht de overwinning opeist. Soms raken ze hun tekst kwijt. Omdat er geen souffleur aanwezig is, moet er geïmproviseerd worden, Dat blijken ze goed te kunen. Een jongeman uit het publiek werpt zich op als cameraman, maar hij krijgt direct weerwoord: ‘Je gaat toch geen opnames maken met een mobieltje, idioot.’ Het nagesprek verloopt al even chaotisch als de voorstelling. Het thema van vanavond, ‘de debilisering van de democratie door het medium televisie’, wordt door de jonge aanwezigen gemist, maar dat is geen ramp. Ze zijn met hun klas op een cultureel uitje en hebben zich duidelijk goed vermaakt. Voor de meesten is het de eerste keer dat ze een toneelvoorstelling bezoeken. Malena Morren is buiten de voorstelling al even praatlustig als tijdens. Over haar stadsdeel en het culturele aanbod heeft ze een uitgesproken mening: ‘Theater in Noord bestaat niet, je hebt het M-lab, maar dat is het wel zo’n beetje Als je in Noord zegt dat je naar het theater gaat, kijken ze je raar aan. Er is zelfs geen bioscoop.’

H Vertrouwen in de mens Jos Verdonk

et Sarphatipark in De Pijp wordt aan vier zijden begrensd door de gelijknamige straat. Het antiquariaat met de schitterende naam Sporadisch Antiquarisch ligt aan de oostkant van deze vierkante straat. Op de buitenvensterbank van dit winkeltje liggen de boeken open en bloot uitgestald. ‘Buiten boeken 1 euro. Gelieve dit bedrag in Brievenbus te deponeren. ‘Dank u wel’, staat op een briefje op de deur gekalligrafeerd. De uitbater van dit antiquariaat moet over een bijkans ontroerend vertrouwen in de mensheid beschikken. Enkele dagen later. Diederick van Kleef (54) is een gesoigneerde, innemende heer met krullende, grijze lokken. Achter zijn linkeroor heeft hij een potlood gestoken. Naast

De twee gezusters Safierra en Charmaine Noten weten nog precies hoe ze bij Public Amusement terecht kwamen. Safierra: ‘José Klaase kwam bij ons thuis om ons te interviewen. Hij vroeg of wij mee wilden spelen in een toneelstuk. Ik had nooit eerder aan toneel gedaan, behalve op de basisschool. Ik kende het theater helemaal niet. Het is veel leuker dan ik aanvankelijk dacht.’ Theatermaakster Femke Janssen is een van de oprichters van Public Amusement. Voor haar begint nieuw theater bij een speurtocht door Amsterdamse buurten. ‘We beginnen met wat we een stadsexpeditie noemen. We zoeken een plek in de stad die op cultureel gebied onontgonnen terrein is. Daar gaan we kunst maken, waarbij we bewoners en makers met elkaar in contact brengen. Naast theater brengen we ook andere disciplines, zoals film en beeldende kunst. Theater is veel taal en dat is niet altijd zo makkelijk voor iedereen. Theater is sowieso een begrip dat mensen afschrikt, net als kunst in het algemeen.’ Noord was in 2007 de locatie voor de eerste stadsexpeditie. Janssen en haar groep vonden een stadsdeel met onbekende mogelijkheden. ‘We be-

gonnen in de Vogelbuurt en op de Nieuwendammerdijk. Die wijken hebben totaal geen contact met elkaar. Wat me opviel, was dat er bijna niets voor jongeren is. Je hebt hooguit een paar jeugdcentra. Die situatie is al jaren zo.’ De jongeren die uiteindelijk een rol kregen in STEM werden letterlijk op straat gevonden. Gewoon aanspreken bleek voldoende. Janssen: ‘De meesten hadden niets met theater of podiumkunsten. Zelfs niet met muziek. Mijn blik op Noord is in alle opzichten veranderd. We kennen de clichés over Noord, als achtergebleven gebied. Maar er is van alles gaande. Het Tolhuis, het nieuwe Filmmuseum; er gaat wat gebeuren in de toekomst, zeker als de metro er ligt. Het is wel raar eigenlijk. Elke keer als ik op dat pontje sta, denk ik: het is maar vijf minuten.’

boekhandelaar is Van Kleef ook uitgever, portretschilder en – indien nodig – zijn eigen naaktmodel. De winkel annex werkplaats is klein en loopt naadloos over in Van Kleefs nog kleinere woonvertrek. Werk en vrije tijd zijn hier perfect geïntegreerd. Overal aan de wanden hangen schilderijen. Grote, kleurige doeken en intrigerende portretten. In 1986 ontving hij voor zijn werk uit handen van koningin Beatrix de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Van Kleef betrok Sarphatipark 127 halverwege de jaren negentig. Het was toen nog een expositieruimte en een werkplaats. Tot een goede vriend van Van Kleef een gevulde boekenkast bij hem stalde. ‘Dat is voor jou, zei hij tegen mij. Probeer maar wat te verkopen.’ Antiquariaat Spora-

disch Antiquarisch was geboren. Van Kleef verkoopt van alles: veel literatuur, kinderboeken, boeken over tarot en andere zweefwetenschappen, kunstboeken en kunstenaarsboeken. ‘Een kunstboek gaat over kunst; kunstenaarsboeken zijn boeken die door kunstenaars zelf gemaakt zijn’, legt hij vriendelijk uit. Een dame komt binnen. ‘Oh Diederick, ik ben zo blij dat je weer terug bent. Het is zo eenzaam zonder jou in de buurt.’De boekhandelaar was een maandje met vakantie. Van Kleef is geboeid door het verschijnsel hergebruik, recycling. ‘Boeken belanden hier en komen dan weer bij een andere eigenaar terecht. Dat fascineert mij.’ Hij toont me een serie handgemaakte boeken ‘Het Reinigen der Kwasten’ getiteld. Hier-

Jongeren en culturele minderheden. Het zijn twee van de groepen die voormalig staatssecretaris Rick van der Ploeg van Cultuur in zijn befaamde nota ‘Ruim Baan voor Culturele Diversiteit’ uit 1999 noemde. Het bleef bij een kleine rimpeling in de vijver: van de veelbesproken nota

is nooit veel terecht gekomen. De genoemde groepen zijn nog altijd ondervertegenwoordigd in het theaterpubliek. En voor de vorm namen theatergezelschappen een aantal een aantal allochtone acteurs aan, maar veel veranderde dat niet. Misschien dat groepen als Public Amusement de weg wijzen: begin op straat, in de wijken en probeer daar jongeren te enthousiasmeren voor het theater. Daarmee wordt wellicht onbedoeld ook een oplossing gevonden voor het doelloos rondhangen op straat. Actrice Malena Morren: ‘Ik verveelde me dood vroeger. Een beetje hangen op straat, blowen, dat werk. Dat had ik wel gezien. Toneel is veel leuker dan ik had gedacht. Het is heerlijk om in iemand anders huid te kruipen. Lekker een bitch spelen. In het echt krijg je een klap op je bek.’ Public Amusement staat deze maand met de nieuwe voorstelling Noordwaarts in theater de Engelenbak aan de Nes in Amsterdam. De voorstelling valt onder het jongerentheaterfestival Breakin’ Walls. Speeldata: 14 en 15 november, aanvang 19.30 uur. Toegang 8,50 euro.

in staan verfstreken van gebruikte kwasten en ruwe schetsen. Zelfs van de laatste restjes verf wordt hier uiteindelijk weer kunst gemaakt. ‘Die buitenvensterbank was eigenlijk gewoon een publiciteitsstunt’, bekent van Kleef. ‘Het heeft wel geholpen.’ Rijk wordt de alleskunner er niet van. ‘Sinds de komst van de euro is de tweedehands boekenprijs ongeveer gehalveerd. Een gebruikt boek kost tegenwoordig niet meer dan één of twee kopjes koffie.’ De vriendin van de schilder verschijnt. Ze omhelst Van Kleef innig: ‘Vindt u het geen mooie, heerlijke man, meneer?’ Sporadisch Antiquarisch Sarphatipark 127, Amsterdam open op vrijdag- en zaterdagmiddag

10

KUNST & CULTUUR MUG magazine | november 2008

Stadskaravaan op wielen ‘Amsterdam is iedere dag nieuw gekleed, opnieuw opgemaakt en nooit moe’ Vier zondagen in oktober trok de Schrijverskaravaan door ‘Amsterdam Wereldboekenstad’. Er werden tochten door verschillende stadsdelen gemaakt met een rode bus. Aan boord ‘nieuwe‘ Nederlandse schrijvers die belangstellende Amsterdammers meenamen naar hun buurt. Ze presenteerden een verhaal over hun favoriete plekken in de stad.

Toine Graus

O

p een vroege zondagavond ontstaat in het Amstelstation een samenscholing. Een flinke groep mensen dromt samen rond een man met een paardenstaart. Dat trekt de aandacht van twee veiligheidsbeambten van de N.S. ‘Wat gebeurt hier?’ Nies Medema, programmamanager van ‘On File’(organsatie voor gevluchte schrijvers en journalisten-red,) loopt ze haastig tegemoet. ‘We hebben toestemming van N.S., dit is de Schrijverskaravaan’, legt ze uit. Enkele gastschrijvers nemen hun publiek mee naar hun favoriete plekken in de stad. Speciaal daarvoor hebben ze verhalen over hun buurt geschreven. Sadik Yemni, de man met de paardenstaart, gaat ondertussen onverstoorbaar door met zijn verhaal

brommers kiek’n | Jeffrey Spalberg’s eerste, avondvullende cabaretvoorstelling ‘Brommers kiek’n’ gaat over hoe het is om als buitenstaander op te groeien en wat dat doet met je identiteit. ‘Dat klinkt misschien wat zwaar op de hand voor een show die vooral om te lachen is,’ relativeert Spalburg. Spalburg (37) groeide op als zwarte jongen in het witte Hengelo. Hij vormde ooit een duo met Najib Amhali en schreef teksten voor Jorgen Raymann. Surinamer en plattelander, standup comedian en acteur, hiphopper en cabaretier: Jeffrey is het allemaal. ‘Brom-

‘Het station als muze’. ‘Kijk, hier zaten de alcoholisten. Dat waren echte standup-comedians. Het grootste plezier beleefden de oude dronkenlappen met het spelletje om de reizigers allerlei oneerbare beroepen toe te dichten’. 25 jaar geleden werkte Yemni als nachtwaker op het Amstelstation. Om één uur ‘s nachts moest hij zestien deuren sluiten maar dat kon pas als hij alle mensen, die zich overal verstopten om de nacht in het station door te brengen, had opgespoord. ‘Ik was een deskundige in verstoppertje spelen geworden’. Toch praat Yemni met liefde over zijn Amstelstation en zijn vaste bewoners. Het was een inspirerende plek. In 1987 publiceerde hij zijn eerste boek met een verhaal, dat zich afspeelt in het station: ‘De kleur van de nacht’. Het werd de basis voor een toneelstuk. Sindsdien

mers kiek’n’ gaat bijvoorbeeld over het misverstand dat alle negers goed kunnen dansen. De houterige dansbewegingen van de jonge Jeffrey vonden in de Twentse discotheken gretig navolging bij zijn blanke vrienden. Over opgroeien in het onbezorgde predigitale tijdperk van de jaren tachtig: de tijd van de Zundapps en Kreidlers, maar nog zonder gsm en msn. Maar ‘Brommers kiek’n’ gaat ook over de opkomst van de hiphop en wat een ‘Raider’ ook alweer is. En we leren dat het fenomeen ’Brommers kiek’n’ iets heel anders inhoudt dan domweg naar bromfietsen kijken. Brommers kiek’n: 13 t/m 15 november in de Westergasfabriek www.mconline.nl

heeft Yemni veertien romans geschreven, die in het Turks zijn uitgegeven. Dan wordt het tijd voor de Schrijverskaravaan om verder te trekken. Bij gebrek aan kamelen bestijgen de deelnemers een antieke rode bus. ‘Dit is een mooi vertrekpunt voor de karavaan. Hier vandaan vertrok vroeger de Magic Bus naar Istanbul’, zegt Medema. Een paar mannen beginnen te zingen in het Arabisch. Liederen over de liefde en de oorlog. Velen van de aanwezigen zijn ooit hun land ontvlucht vanwege oorlog of vervolging. We schommelen en hobbelen door de donkere straten van AmsterdamOost. Raouf Moussad, een grijzende man met baard, snor en pretoogjes, neemt de rol van gastheer over. In het Engels vertelt hij zijn verhaal over een man uit de Sinaï-woestijn, die naar

Nederland komt. Zijn volk wordt van het stamland verdreven door projectontwikkelaars en het leger. Hij komt om gerechtigheid te halen, want hier is het Internationaal Gerechtshof gevestigd. Eenmaal aangekomen wordt hij prompt gearresteerd en opgesloten omdat hij niet over de juiste papieren beschikt. Hij vertelt zijn advocate over de rechtbanken in zijn land: ‘Een rechtbank is als een luchtspiegeling. Het lijkt een rechtbank maar op het moment dat je dichtbij komt blijkt het geen oase te zijn maar zand.’ Heel toepasselijk rijden we naar snackbar Fata Morgana in de Linnaeusstraat. Moussad kwam daar vaak. Het leverde hem de titel voor zijn verhaal ‘Fata Morgana in Amsterdam’. We worden er hartelijk ontvangen met drankjes en lekkere hapjes. Klanten kijken verbaasd op maar gaan mee

in de feestelijke sfeer. Moussad vertelt over het boek waar hij nu aan werkt ‘De emigrantendochter’. Het is een brievenroman over een vader van buitenlandse afkomst, die onterecht in de gevangenis zit, en zijn in Nederland geboren dochter. ‘Het is mijn eigen ervaring van een culture clash binnen een gezin. Mijn dochter schrijft mee. Ze is heel openhartig over haar problemen’. Dit boek zal in het Nederlands worden uitgegeven. Moussad schrijft vooral in het Arabisch. Alleen zijn boek ‘Het Struisvogelei’ is in het Nederlands vertaald. Hij woont al vijftien jaar in Nederland maar verblijft elk jaar meerdere maanden in Egypte. Als hij moet kiezen tussen Cairo of Amsterdam, aarzelt hij geen seconde, ‘Amsterdam, I love small cities’. De karavaan trekt weer verder, de laatste etappe voert naar het cen-

toffe jordanezen

liedjes van Johnnie Jordaan en Tante Leen gezongen. Ook zingen we veel nummers over de Westertoren en die zie je ook terug ons decor,’ zegt van Beeten. Het verloop in de groep is volgens Van Beeten tamelijk groot geweest. ‘We zijn natuurlijk allemaal al een beetje op leeftijd. We hebben ook al vaak gedacht dat we de groep niet konden voortzetten, maar er kwam altijd weer iemand bij. Hans Scherwe is er een paar jaar geleden bij gekomen. Die speelt alles wat los en vast zit. Als die een deuntje hoort maakt hij er zo een lied van.’ Het cabaret dat momenteel uit negen mensen bestaat, treedt voornamelijk op in verpleeg- en verzorgingstehuizen. Meer informatie: www.detoffejordanezen.nl

Haïtiaanse mystiek

| ‘Eigenlijk is het allemaal zo’n drieëndertig jaar geleden begonnen,’ zegt Lien van Beeten. Zij is sinds een jaar of zeven verantwoordelijk voor de coördinatie van de cabaretgroep ‘De Toffe Jordanezen’. Het idee om een Jordanees cabaret op te zetten kwam van Greet Hofman. Deze rasechte Jordanese begon samen met haar man een zanggroep die uitgroeide tot een cabaretgezelschap dat in het hele land optredens verzorgt. Het repertoire van de groep bestaat uit oude en nieuwe liedjes over de Jordaan. Naast liederen van Manke Nelis en Willy Alberti worden er ook

| Levensgrote geschilderde krijgers, geborduurde ceremoniële vlaggen, ingepakte sacrale kruiken en gigantische spiegels, allemaal geladen met magische krachten. In het Tropenmuseum is vanaf begin november een unieke expositie te zien van Haïtiaanse Vodou-voorwerpen.Vodou (beter bekend als Voodoo) is de religie die de Afrikaanse beleving van een godenen geestenwereld vermengt met rituelen en heiligenbeelden uit het katholicisme. Meer informatie www.tropenmuseum.nl

KUNST & CULTUUR november 2008 | MUG magazine

11

Bij ons in ... het centrum

Acteurs van lindehout Raouf Moussad draagt voor in de bus van de schrijverskaravaan. Foto: Ingrid de Groot

trum. In de bus worden flessen wijn ontkurkt. Uit een cassetterecorder klinkt de donkere stem van Najoura Karam. ’Je mag niet aan me komen’, vertaalt Saleh Hassan Faris de tekst van de zangeres. Faris is schrijver, acteur en theatermaker. Tien jaar geleden vluchtte hij uit Irak. Wat betekent Amsterdam voor hem? ‘Ik heb twee vrouwen, Amsterdam en Bagdad’, antwoordt hij en declameert een gedicht: ‘Ik hou van haar, van Amsterdam. Elke dag is ze nieuw gekleed, opnieuw opgemaakt. Ze is nooit moe, nooit verlegen. Ze leeft altijd’. Dan springt Challam Charif op en draagt een gedicht voor, één keer in het Arabisch en één keer in het Nederlands:over een verlegen man in een ver land. Chaarif is jaren gelden Irak ontvlucht en werkt nu als journalist voor de Wereldomroep. De bus stopt op het Leidseplein. Vandaar is het een paar minuten lopen naar het eindpunt van de karavaan, gaybar Habibi Ana. ‘Hier voel ik me thuis’, verklaart Moussad zijn keus voor Habibi. ‘Hier kom ik vaak met mijn vrouw’. Er klinkt Arabische muziek, zowat de hele karavaan begint meteen te dansen. Nino bekijkt de dansers en geniet van zijn glas wijn. Nino is een bijnaam. Zijn echte naam is Antonije Zalica. Hij heeft de schrijverskaravaan een week eerder door zijn eigen wijk AmsterdamNoord geleid. Zalica is bekend door zijn roman ´Gele Sneeuw´, over de oorlog in Bosnië. ‘Ik ben vanuit Sarajewo in Bosnië naar Nederland gevlucht. Ik voel me nu Amsterdammer, dat is niet zo moeilijk. Sarajewo was het Amsterdam van de Balkan. Als vluchteling kun je zeggen dat je nergens thuis bent of dat je overal thuis bent. Dat laatste is mijn standpunt.´ De schrijvers en hun gasten dansen, drinken, praten. De karavaan heeft zijn oase voor de nacht gevonden. Aan slapen denkt niemand. De nacht is nog vers.

DAGBOEK IN TEKENINGEN | Stel je voor dat je iedere dag een tekening zou maken van wat je die dag hebt meegemaakt. Dan zou je bijvoorbeeld tekeningen te zien krijgen van verkopers van de daklozenkrant, een kind dat zit te gamen achter de computer, of een fietser die een bon krijgt omdat hij door rood licht reed. Christiaan Andriessen deed het, tweehonderd jaar geleden. Wat hij vastlegde, was toentertijd doodgewoon. Nu is het interessant. Ook natuurlijk omdat het van die fijne, heldere, Anton Pieck-achtige tekeningen zijn. Negenhonderd potloodtekenin-

In de serie ‘Bij ons in…’ gaan we op bezoek bij een theater of festival bij u in de buurt. Deze maand: Het Amsterdams Marionetten Theater in het Centrum.

Het klassieke Marionettentheater bestaat al sinds de Middeleeuwen. Foto: Remco Visser

Jos Verdonk

A

chter een strakke, steenrode gevel vlakbij de Nieuwmarkt gaat een bijzondere wereld schuil. De acteurs van Het Amsterdams Marionettentheater zijn niet van vlees en bloed, maar van lindehout. Links en rechts van het kleine, intieme zaaltje zijn de ateliers gevestigd waar de poppen tot leven komen. ‘Ze worden eerst geboetseerd uit klei. Als de poppenmaker dan helemaal tevreden is wordt het karakter uit lindenhout gesneden. Daar gaan ontelbare uren in zitten,’ zegt Frederieke Cannegieter. Ze is verantwoordelijk voor de artistieke organisatie van het Marionettentheater en vertaalt operateksten, maar is vooral poppenspeler. Het marionettentheater heeft een voor- en achtertoneel om diepte te suggereren. Boven het toneel, vanaf een grote brug worden de marionetten bestuurd door de onzichtbare poppenspelers. Als het gezelschap op toernee gaat wordt deze brug gedemonteerd en gaat dan samen met het licht en de andere techniek mee op reis in een grote vrachtwagen. Omdat het marionettentheater zo klein is komen de muziek en de aria’s

gen maakte hij, uitgewerkt met pen en inkt. Hij begon ermee op nieuwjaarsdag 1805 en ging ermee door 1808. Je ziet hem zitten aan zijn tafeltje in de gang van zijn woning; je ziet hoe een kruik gevuld wordt met wijn of een storm opsteekt op het IJ. Waarom hij iedere dag en later iedere week zo’n gebeurtenisje vastlegde, weten we niet. Dat hij zijn commentaar bij de tekeningen soms in geheimschrift schreef, was waarschijnlijk om zijn belangstelling voor de jongedames die hij tekende te verhullen. Het was vast een verlegen man, die Andriessen. Zo iemand die eerst de kat uit de boom keek en er dan een tekening van maakte. Stadsarchief Amsterdam,Vijzelstraat 32 Info: www.stadsarchief.amsterdam.nl

tijdens de voorstellingen uit een cdspeler. Tijdens toernees werkt het gezelschap vaak samen met muziekensembles en operazangers. Als theatervorm besaat marionettentheater al sinds de middeleeuwen. Het klassieke Europese marionettentheater, dat hier wordt beoefend, stamt echter uit de achttiende eeuw. De tijd van Joseph Haydn en Wolfgang Amadeus Mozart. Haydn componeerde zelfs opera’s die speciaal voor uitvoering met marionetten waren bedoeld. Marionettentheater werd vooral gespeeld in Oost- en Zuideuropa, in Nederland en België bestond deze traditie nauwelijks maar in landen als Hongarije, Italië en Oostenrijk was deze theatervormaltijd altijd al populair. Het klassiek Europese marionettentheater is ontstaan uit een heel praktische gedachte. ‘In die tijd vond men dat operazangers over het algmeen niet zulke goede acteurs zijn’, vertelt Cannegieter. ‘Ook speelde het uiterlijk van de operazanger een rol. Als het libretto van een opera een bloedmooie, jonge prins voorschreef kon die niet gespeeld worden door een oude, lelijke operazanger. Om die illusie in stand te houden koos men er-

voor om die prins te laten spelen door een pop, terwijl getrainde zangers en zangeressen vanuit de orkestbak verantwoordelijk bleven voor het vocale gedeelte.’ Het Amsterdams Marionettentheater werd als reizend theatergezelschap in 1985 opgericht door Hendrik Bonneur. Net als Ajax speelt het gezelschap met een dubbele bezetting. Er zijn in totaal zo’n vijftien poppenspelers actief. Per voorstelling staan er maximaal zes op de brug. Soms zijn er twee poppenspelers nodig om een pop te laten bewegen. Daarnaast heeft het theater nog een aantal ateliermedewerkers, technici en mensen die zich bezighouden met organisatie en promotie in dienst. ‘Het gaat er heel hectisch aan toe’, legt Cannegieter uit. ‘Het lijkt misschien heel ingetogen, maar op de brug rennen we langs elkaar heen. Het is een kwestie van elkaar passeren en overpakken. Fysiek is het heel zwaar.’ Aankomende poppenspelers worden intern opgeleid. ‘Ik heb het hier ook geleerd’, vervolgt Cannegieter, ‘omdat dit de enige plek is waar deze techniek wordt toegepast. We werken met een soort meester-gezelmetho-

de. Onervaren spelers beginnen met een kleine rol, bijvoorbeeld een dier of een bewegend rekwisiet. Dieren spelen een prominente rol in marionettentheater. Dat wordt vooral door kinderen heel erg gewaardeerd. Volwassen toeschouwers genieten weer meer van de tekstgrapjes of van een mooi gezongen aria.’ Maar het is een misvatting dat marionettentheater vooral voor kinderen is bedoeld. De thema’s die in de opera’s behandeld worden zijn heel volwassen en tijdloos. Door de buitenlandse toernees van het gezelschap weet Frederieke Cannegieter inmiddels dat elk publiek anders reageert: ‘Het Zuideuropese publiek reageert heel uitbundig. Als we in een volle zaal in Italië spelen geven we er nog een tikkie tegenaan, maken we de bewegingen groter. elen. Het Nederlandse publiek reageert over het algemeen wat braver, meer ingehouden.’ ‘Of ik een zelf een echt poppenmeisje was? Het klinkt misschien gek, maar vroeger heb ik nooit echt met poppen gespeeld.’

PROTESTPOSTERS IN KRINGLOOP

zijn volgeplakt met nog meer straatbeeld van toen. Thema’s die aan de orde komen, roepen bij elke bezoeker herinneringen op. De jeugdige tentoonstellingsmakers van het Internationaal Instituut voor Geschiedenis hebben op basis van historisch beeld- en geluidsmateriaal clips en videogames gemaakt. Bezoekers van de tentoonstelling, die tot eind maart 2009 te bezichtigen is, kunnen zelf ter plaatse hun passie of protest van nu vormgeven en printen. En voor de echte liefhebber is in de museumwinkel het dikke boek ‘Met emmer en kwast’ te koop: zeshonderd affiches van Provo tot de antiglobaliseringsbeweging. En een cd-rom met afbeeldingen van 7500 aanplakbiljetten! Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61

Happy Hooker en meer

| De provo, de hippie, de Dolle Mina, de kraker, de milieu- en vredesactivist, de alto en de antifascist. Ze staan allemaal, als paspoppen, in hun kenmerkende kloffie te kijk in het Verzetsmuseum. Jonge mensen van nu, studenten van de mbo-opleiding Media Academie van het ROC, doken in het verleden om de tentoonstelling ‘Protesteer!’ vorm te geven. Ze richtten de tentoonstellingszaal in als een heuse kledingwinkel. Maar tussen de tweedehands kleren van toen hangen knaapjes met affiches en posters uit de veelbewogen jaren tussen 1965 en nu. De muren

Amsterdams Marionetten Theater Nieuwe Jonkerstraat 8 www.marionettentheater.nl

| Het Joods Filmfestival pakt voor zijn 7e editie groots uit met een aantal premières en gasten. Hoofdthema dit jaar is boksers en Hollywood met films uit de eerste helft van de vorige eeuw. Ook te zien zijn een aantal hoogtepunten uit de Israëlische filmindustrie, waarvan de meeste hier nog nooit te zien zijn geweest. Verder is er de Europese première van ‘Xaviera Hollander: The Happy Hooker, portrait of a sexual revolutionary’ van Nicholas Sgarro. Het Ketelhuis van 5 t/m 9 november. Info: www.joodsfilmfestival.nl

12

KUNST & CULTUUR MUG magazine | november 2008

Agenda Cultuur T/M 30 NOVEMBER 125 grote liefdes in het Van Gogh Museum Ruim 125 topstukken uit meer dan 30 Nederlandse musea zijn voor één keer samen te zien in het Van Gogh Museum. De tentoonstelling 125 grote liefdes wordt met steun van de Vereniging Rembrandt gehouden ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van deze Vereniging. Te zien zijn topstukken van Goya, Mondriaan, Chagall en Picasso. Op de vier woensdagen in november (om 10:30 uur) kunt u ook gratis een lezing en/of rondleiding bijwonen. LOCATIE Van Gogh Museum, Paulus Potterstraat 7 INFO 570 52 00 of www.vangoghmuseum.nl OPEN 10:00 - 18:00 VR - 22:00 TOEGANG 10,00 MET STADSPAS 5,00 MET NOVEMBERBON gratis

ZA 8 NOVEMBER Ensembledag op Oosterdokseiland Een muzikale zaterdag voor nieuwsgierige oren. Live klassieke muziek in de nieuwe Openbare Bibliotheek Amsterdam en het nieuwe Conservatorium van Amsterdam. Nederland staat internationaal bekend om zijn keur aan muziekensembles, die samen een uitgebreid palet aan klassieke muziek vertegenwoordigen. Optredens van o.a. Slagwerkgroep Den Haag, Amsterdam Sinfonietta, Hexagon Ensemble, Mondriaan Kwartet, Baars en Henneman, Les Elements, Pow Ensemble, Ralph Rousseau Meulenbroeks en WilCo. Programma op www.klassiekemuziekweek.nl LOCATIE OBA, Oosterdokskade 143 en Conservatorium van Amsterdam, Oosterdokskade 151 INFO www. oba.nl en www.conservatoriumvanamsterdam.nl AANVANG 11:00 - 18:00 TOEGANG gratis

ZO 9 NOVEMBER Verreck Zondagmiddag Voor het vierde seizoen op rij sleuren Paul Pleijsier en Marcel Verreck u met hun bonte en altijd verrassende zondagmiddagprogramma door de donkere novemberdagen heen. De heren nemen sprekend en zingend de actualiteit door en ontvangen een keur aan gasten uit de literaire, theatrale en muzikale wereld. De bar is open. LOCATIE Theater Bellevue, Leidsekade 90 INFO 530 53 01 en www.theaterbellevue.nl AANVANG 16:30 TOEGANG 10,00 MET STADSPAS 8,50

MA 10 T/M 16 NOVEMBER Suite Muziekweek Ieder jaar organiseert De Suite, werkplaats voor nieuwe muziek, de Muziekweek in de BAM Zaal van het Muziekgebouw aan ‘t IJ. In een jaarlijks terugkerend traject worden jonge musici en componisten klaargestoomd voor het publiek. Na een auditie krijgen geselecteerde musici een concert in De Suite Muziekweek aangeboden. LOCATIE Muziekgebouw aan ‘t IJ, Piet Heinkade 1 INFO www.muziekgebouw.nl, 788 20 00 en www.desuite.eu AANVANG 20:30 TOEGANG 9,50 MET STADSPAS 8,00

WO 12 NOV T/M 14 DEC Amsterdam India Festival Amsterdam India Festival is een spectaculair festival dat - op initiatief van het Concertgebouw - in diverse culturele instellingen wordt georganiseerd. Het Filmmuseum presenteert in dit kader Indiase films, affiches en een special rond Ravi Shankar. LOCATIE Filmmuseum, Vondelpark 3 INFO 5891 400 en www.filmmuseum.nl TOEGANG 7,80 MET STADSPAS 6,50

ZA 8 EN 9 NOVEMBER Ahmed van Oranje en Türkü Bar in Mozaïek In november kunt u kiezen uit twee heel verschillende optredens in Podium Mozaïek. Rasverteller Hakim biedt in het cabaretprogramma ‘Ahmed van Oranje’ een originele blik op de multiculturele samenleving. Ahmed van Oranje voelt zich niet geaccepteerd. Hij neemt de beslissing om te veranderen. Maar acceptatie door de één betekent afwijzing door de ander... Of heeft u zin in een Turks avondje uit? In de ‘Türkü Bar’ kunt u onder het genot van mezze en een drankje genieten van Turkse volksmuziek in een modern, stedelijk jasje. De Türkü Bar, een begrip in Istanbul, is nu bereikbaar voor alle Amsterdammers. LOCATIE Podium Mozaïek, Bos en Lommerweg 191 INFO 580 03 81 en www.podiummozaiek.nl AANVANG HAKIM ZA 21:00 AANVANG TÜRKÜ BAR ZO 21:00 TOEGANG 16,00 MET STADSPAS 14,00 MET NOVEMBERBON 4,00

MA 17 NOVEMBER Bollywood Bijlmer in Carré In het kader van het India Festival ziet u in Carré een bijzonder programma. Het live dansprogramma Bollywood Urban wordt uitgevoerd door ruim 80 jongeren van de mbo-dansopleiding van het ROC van Amsterdam. Na dit optreden volgt dan de korte speelfilm ‘Bollywood Bijlmer’. De film biedt een mix van de droomwereld van Bollywood, met romantiek, drama en grootschalige dansscènes en de dagelijkse realiteit van het leven in een grote stadswijk in Nederland. LOCATIE Koninklijk Theater Carré, Amstel 115-125 INFO www.theatercarre.nl KAARTVERKOOP 0900 252 52 55 of kassa Carré (dagelijks 16:00 - 20:00) AANVANG 20:00 TOEGANG LOGE 19,00 1E RANG 15,00 2E RANG 14,00 3E RANG 12,00 4E RANG 11:00 MET NOVEMBERBON 10,00 korting

ZO 9 NOVEMBER Stille films met live muziek Twee films van Germaine Dulac met de klassieker van de avant-gardecinema ‘La coquille et le clergyman’ (1928). Een jonge geestelijke en een officier strijden om een mooie vrouw. De film geldt als ‘de eerste surrealistische ooit gemaakt’. Het scenario is van Antonin Artaud. Live muzikale begeleiding: Andreas Suntrop (electrische gitaar), Martin de Ruiter (accordeon en soundtrack). LOCATIE Filmmuseum, Vondelpark 3 INFO 5891 400 en www.filmmuseum.nl AANVANG 16:15 TOEGANG 10,00 MET STADSPAS 7,80

WO 19 EN 20 NOVEMBER LALA #4: BUBBLEISSUES Een dynamische danstheatervoorstelling waarin Laura en Laure hun energieke en humoristische dansstijl in water én op lucht voortzetten. Drie psychonauten scheppen een ruimte om zich heen die hen moet beschermen voor bedreigingen van buitenaf. Een zinsbegoochelend uurtje bewegingstheater waarin ook voor film een belangrijke rol is weggelegd. LOCATIE Melkweg, Lijnbaansgracht 234a INFO 531 81 81 en www.melkweg.nl AANVANG 20:30 TOEGANG 9,00 MET STADSPAS 8,00

WO 19 T/M 24 NOVEMBER Riks Beeldend Theaterdagen Zes dagen staat het Ostadetheater in het teken van risico nemen. Graag dagen wij u als theaterbezoeker uit om een geheel nieuwe wereld te ontdekken: die van het poppentheater. De RISK Beeldend Theaterdagen geven een actueel beeld van het kleinschalige beeldend, poppen- en objecttheater in Nederland, dat nog volop in ontwikkeling is. Er zijn bijzondere voorstellingen voor jong en oud en is er een uniek Open Poppen Podium. LOCATIE Ostadetheater, Van Ostadestraat 233d INFO 671 24 17 en www.ostadetheater.nl TOEGANG VOLWASSENEN 10,00 MET STADSPAS 8,00 T/M 17 J 4,50 / 3,50

20 T/M 30 NOVEMBER Internationaal Documentaire Festival Amsterdam Voor de 21ste keer een keuze uit het internationale aanbod van documentaires. Met aandacht voor India, een bijzondere geschiedenisles van Peter Greenaway aan de hand van Rembrandts Nachtwacht en speciale aandacht voor film- en televisiemaker Frans Bromet als speciale gast. Meer informatie op www.mugweb.nl/media/agenda. LOCATIE Pathé Tuschinski, Regulierbreestraat en Pathé de Munt, Vijzelstraat INFO www.idfa.nl TOEGANG: 8,50 MET STADSPAS 6,00

21 T/M 26 NOVEMBER Shadow Filmfestival In de schaduw van het IDFA focust dit documentairefestival zich meer op het experimentele werk, op de persoonlijkheid van de maker en de vorm. Hoofdgasten zijn Sean McAllister en Pawel Pawlikowski. Lokatie: Doelenzaal, Kloveniersburgwal 87. INFO www.shadowfestival.nl

1

2 1

2

3

3

VR 21 NOV T/M 18 JAN Viviane Sassen – Flamboya Foam toont een uitgebreid overzicht van het recente werk van Viviane Sassen. De portretten die Sassen maakte in onder meer Zambia, Kenia en Tanzania zijn veelal intuïtief ontstaan in samenwerking met de geportretteerde. Opvallend is het het geheel eigen gebruik van kleur en schaduwen en de licht surrealistische sfeer. LOCATIE Foam_Fotografi emuseum, Keizersgracht 609 INFO 5516500 en www.foam.nl OPEN 10:00 - 18:00, DO/VR - 21:00 TOEGANG 7,00 MET STADSPAS 3,50

MA 24 NOVEMBER Een wonderbaarlijke avond vol Indiase magie In India wordt magie van oudsher op straat en in de paleizen van de maharadja’s uitgevoerd. De magiërs (jadugars) reisden tot voor kort van dorp naar dorp om hun kunsten te vertonen, vaak begeleid door muziek. U loopt rond tussen traditionele jadugars uit India en ziet ze aan het werk. Ook treedt Ramana op, de winnaar van de Nederlandse Uri Geller Show, samen met de Indiase magiër Sherin. Ramana leerde het vak in India, waar magie als wetenschap wordt gezien. U ziet trucs met munten en gedachten lezen, maar ook traditionele vormen van magie als levitatie en fakirachtige acts (het spijkerbed!). LOCATIE Tropentheater, en Mauritskade 63 (Grote Zaal) RESERVEREN 568 85 00 INFO www.tropentheater.nl AANVANG 20:30 TOEGANG 24,00 MET STADSPAS 19,00 MET NOVEMBERBON 10,00

BETOOG november 2008 | MUG magazine

Agenda Politiek DINSDAG 4 NOVEMBER Obama vs McCain: Verkiezingsfeest VS Debat, comedy, nieuws en achtergronden, maar ook levende muziek en dj’s. ADRES Crea, Turfdraagsterspad 17 AANVANG 22:00 (tot 06:00!) RESERVEREN/KAARTVERKOOP balie Crea INFORMATIE 525 14 20 TOEGANG INCLUSIEF AMERIKAANS ONTBIJT 7,50

ALLE DONDERDAGEN IN NOVEMBER Het verleden van Nederland Serie multimediale lezingen over de geschiedenis van ons land. ADRES Openbare Bibliotheek, Oosterdokskade 143 6 NOVEMBER De slavenhandel en Amsterdam 13 NOVEMBER Stad van handel, beurs, VOC en WIC 20 NOVEMBER Nederland Vaderland, 1815-1918 27 NOVEMBER Goedenacht en welterusten, 1918-1949 RESERVEREN VIA www.oba.nl AANVANG 20:00 TOEGANG 5,00

WOENSDAG 12 NOVEMBER Varen, vechten en verdienen Lezing over de rijke historie van de Oostelijke Eilanden. ADRES Oosterkerk, Kleine Wittenburgerstraat 1 AANVANG 20:00 TOEGANG gratis

ZONDAG 16 NOVEMBER Nacht in de Plantage Buurtbewoner en -kenner Ko van Geemert over flonkerende en duistere nachten in de Plantage. In de negentiende eeuw het domein van café’s, herbergen, bordelen en theaters, in de twintigste het toneel van vervolging en verzet. ADRES De Burcht, Henri Polaklaan 9 RESERVEREN 623 73 31 AANVANG 14:00 TOEGANG 7,00

DINSDAG 18 NOVEMBER NIOD-lezing over WO II Kees Ribbens van Nationaal Instituut voor Oorlogsdocumentatie over de groeiende bewustwording van de wereldwijde impact van de Tweede Wereldoorlog. In hoeverre vormen, naast de Februaristaking, ook de Japanse bezetting van Nederlands-Indië en de inzet van Marokkaanse soldaten in Zeeland onderdeel van de Nederlandse geschiedenis? ADRES Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61 AANVANG 15:30 TOEGANG 7,50 STADSPAS 3,50 MJK gratis

ZONDAG 23 NOVEMBER Spinoza: vrij zijn, hoe doe je dat? Herdenking van de geboortedag van de Amsterdamse filosoof Spinoza, waarbij het belang van zijn gedachtengoed over actuele maatschappelijke thema’s onder de aandacht wordt gebracht. Met een lezing door Jeroen Bartels, een discussie met Caroline Gehrels, Hans Achterhuis en Rob Hartmans, en een door Coolpolitics georganiseerd debat met politici, kunstenaars en journalisten over het debat dat in Nederland over de vrijheid van meningsuiting wordt gevoerd. Aansluitend een performance van PIPS lab. ADRES Paradiso, Weteringschans 6-8 RESERVEREN 626 45 221 AANVANG 11:00 TOEGANG 10,00 MET KORTING 5,00

ZONDAG 30 NOVEMBER Het verleden van Nederland Vervagende grenzen, 1949-2008 Inleiding en voorpremière van film over de naoorlogse tijd. ADRES Openbare Bibliotheek, Oosterdokskade 143 AANVANG 10:30 TOEGANG gratis

13

De AOW moet omhoog! Platform wil onrechtvaardige achterstand aan de orde stellen Van de AOW kan je niet meer fatsoenlijk leven. Het Platform AOW Omhoog! voert actie voor verhoging van de AOW. Bestuurslid Jaap Duppen legt uit waarom.

tekst J.C. Duppen foto Hilco Koke Jaap Duppen: strijdvaardig voor een menswaardige AOW

D

e lokale PvdA-fractie in Oud-West lanceerde begin dit jaar het plan om bij winkeliers kortingen voor AOW-ers te bedingen. Het was bedoeld als aanzet tot de bestrijding van armoede onder ouderen. Gaandeweg kwam men tot een andere conclusie: we moeten niet op de bedeltoer, maar we moeten van de regering verlangen dat de AOW voldoende ruimte biedt om op een menswaardige manier te kunnen leven. Verhoog de AOW, dan zijn ook al die loketten en formulieren voor bijstandsuitkeringen overbodig en kan er bespaard worden op een hoop overbodige bureaucratie. Onbedoeld werd dit standpunt vrijwel direct ondersteund door publicaties in NRC, De Volkskrant en Het Parool. In deze artike-

‘AOW-ers raken steeds meer in de problemen door stijgende prijzen’ len werd gepleit voor een vermindering van de AOW-premie. Onderzoekers van de Algemene Rekenkamer kwamen tot de conclusie dat ongeveer 40 procent van de opbrengst van de AOW-premies niet gebruikt werd voor de AOW maar opging aan andere uitgaven van het Rijk. De reactie lag voor de hand: niet de premies moeten omlaag maar de AOW moet omhoog. Sinds de jaren tachtig is de AOW zo’n 17 procent achtergebleven bij het welvaartspeil in ons land, zo berekende Paul de Beer, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij toonde dat aan in zijn betoog op een bijeenkomst op 3 april in gebouw Bellevue in Amsterdam. Deze bijeenkomst, georganiseerd door meerdere ouderenorganisaties, werd bezocht door meer dan 150 ouderen. De Beer maakte duidelijk dat de AOW gekoppeld is aan het wettelijk minimumloon. Dit minimumloon werd in de jaren tachtig losgekoppeld van de prijs- en loonontwikkeling, waarmee de achterstand voor de AOW-ers (en niet alleen voor hen) een feit was geworden. Het was daarom niet meer dan logisch dat AOW-ers - al of niet met een pensioen - het besluit namen om het Platform AOW Omhoog! op te richten. Tevens werd op 3 april besloten om 40.000 handtekeningen te verzamelen om een burgerinitiatief van

de grond te tillen. Met die handtekeningen is het mogelijk om naar de Tweede Kamer te gaan en de onrechtvaardige achterstand aan de orde te stellen. Het Platform wil een beroep doen op alle politieke partijen om in te halen wat al te lang achterbleef. Bij goed nadenken smelten de tegenargumenten weg als sneeuw voor de zon. Zo komt men af en toe de redenering tegen dat van een algemene verhoging van de AOW met 15 procent ook de rijkere ouderen profiteren. Sommige politici stellen zich dan op het standpunt: ‘Daar doen we niet aan mee!’ Dat klinkt heel redelijk, maar door niets te doen schieten de AOW-ers geen fluit op. Immers: door de stijgende prijzen van de meest normale levensbehoeften en de verhoging van de energieprijzen raken zij steeds meer in de problemen. Het zal je maar gebeuren, dat je met z’n tweeën een AOW-uitkering van rond de € 1300,- hebt, met wellicht nog een extra pensioentje van € 200,- per maand. Daar gaat dan je huur vanaf, de ziektekostenverzekering van € 206,- per maand, een gecombineerde aanslag OZB en afvalstoffenheffing van € 35,- gedurende acht maanden gevoegd bij de aanslag van Waternet, eveneens ongeveer € 35,- gedurende acht maanden en je televisieabonnement van € 18,- per maand, de radiogids van € 4,25, de woongarantieverzekering (brandverzekering) van € 10,- per maand. En wat zou je denken van de maandelijkse betaling aan Nuon, zeker te stellen op € 125,- per maand voor gas en electriciteit. En dan niet te vergeten de € 300,- eigen bijdrage aan de ziektekosten omdat je als oudere veel medicijnen gebruikt, omgerekend € 25,-- per maand. Ook je uitvaartverzekering van € 8,45 per maand en telefoonkosten van ongeveer € 20,- per maand. Aan vaste lasten ben je dan al € 961,70 kwijt. Voor de dagelijkse levensbehoeften blijft dan over € 538,30 per maand. Gelukkig dat er gratis kranten zijn, want een abonnement op een krant of tijdschrift is allang uit het uitgavenlijstje geschrapt. Dan nog buiten beschouwing latend de contributie voor de ouderenbond (handig voor een korting bij de zorgverzekeraar), contributie voor de vakbeweging (waarvan je in je werkzame leven lid van was en dus blijft), een eventuele rechtsbijstandsverzekering en de noodzakelijke WAverzekering. Als je dan nog een autootje hebt, dan

chudden met de autokun je het helemaal schudden verzekering, wegenbelasting en brandstof. In bovenstaande berekening zijn nog niet meegenomen de eventuele extra kosten voor een nieuwe bril of andere noodzakelijke zaken die je gezondheid betreffen. En als je die kosten hebt betaald - zeg maar voorgeschoten - dan kan je die na 1 januari 2009 niet meer van de belasting aftrekken (bijzondere aftrek ziektekosten is in 2008 voor het laatst maar wordt voor chronisch zieken wel gecompenseerd, red). Tegen hen, die bang zijn dat de rijkere ouderen meeprofiteren van een drastische verhoging van de AOW zou ik willen zeggen: die roomt de fiscus wel af. Waar het bij het Platform AOW Omhoog! om gaat, is dat we een eind willen maken aan de voortschrijdende verarming, die velen treft. En we komen op voor ons recht: wij hebben sinds 1957 premie betaald voor de AOW, het is dus geen uitkering maar een pensioen. De overheid kan niet door blijven gaan met steeds de vergrijzing op te roepen als het gaat om de betaalbaarheid van de AOW. Lees het artikel van econoom Paul de Beer: hij geeft aan hoe de achterstand is ontstaan, hoe die kan worden ingelopen en dat die verhoging best betaald kan worden. Het artikel is te vinden op de website van AOW Omhoog! en wordt u op verzoek door het platform toegestuurd. Ten slotte, inmiddels heeft het Platform AOW Omhoog! al ruim de helft van het benodigde aantal handtekeningen binnen. Iedereen boven de achttien kan meedoen met de handtekeningenactie, niet alleen ouderen! Handtekeninglijsten en inlichtingen over het platform AOW Omhoog! zijn te verkrijgen op de website: www.aowomhoog.nl, postadres Baden Powellweg 20A, 1069 KW Amsterdam en via de e-mailadressen aowomhoog@gmail. com of [email protected] De auteur Jaap Duppen (9 december 1928, Tuindorp Oostzaan) is secretaris van het platform AOW Omhoog! Duppen runde voor zijn pensionering een metaalbedrijf in Heerhugowaard. Daarvoor was hij kantoorbediende. Ook diende Duppen in ‘de Oost’, waarover hij het boek ‘Opdracht uitgevoerd’ schreef.

14

DOSSIER MUG magazine | november 2008

Glamour op bijstandsniveau Getalenteerde podiumkunstenaars moeten maar al te vaak op een houtje bijten Een enkele kunstenaar breekt door en verdient tonnen, maar de overgrote meerderheid moet sappelen om rond te komen. Slechts 5 procent heeft een redelijk inkomen, van de overige 95 procent zit driekwart onder bijstandsniveau. Dat geldt ook voor podiumkunstenaars: acteurs, dansers en musici. Hoe is het mogelijk dat deze getalenteerde, meestal hoogopgeleide en hardwerkende mensen zo weinig verdienen? En hoe houden ze hoofd boven water? Teksten Marjan ten Broeke, Toine Graus, Peter van Lieshout, Marcel Schor, Jos Verdonk Illustratie Monique van Evelingen

‘Er worden teveel kunstenaars opgeleid’ Een interview met Pepijn ten Kate, en Inger Minnesma verantwoordelijk voor respectievelijk ‘dans en theater’ en ‘beeldende kunst en zelfstandigen’ bij de vakbond FNV KIEM. Hoe is het mogelijk dat podiumkunstenaars, toch meestal getalenteerde en hoog opgeleide mensen, zo weinig verdienen? Minnesma: ‘Er is te weinig geld voor. Nederland is in vergelijking met andere Europese landen karig als het om kunst en cultuur gaat. Van de begroting is 0,4 procent gereserveerd voor kunst. De Europese norm is 1 procent. Provincies en gemeenten springen wel bij, maar dan nog is het weinig in vergelijking met een land als Frankrijk. De overheid stelde onlangs de eis dat dans- en theatergezelschappen zelf 25 procent van hun inkomsten moeten opbrengen. Die eis is ingetrokken. Zeker nu, met de kredietcrisis, zou dat heel erg moeilijk worden. Sponsors van kunst zijn vooral in de bankwereld te vinden, denk bijvoorbeeld aan Robeco en de VSB-bank. Die hebben hun geld nu zelf hard nodig.’ Ten Kate: ‘Toch zou ik gezelschappen aanraden om die eis van 25 procent niet naast zich neer te leggen. Die komt zeker terug en het is beter je erop voor te bereiden. Kunstenaars moeten meer ondernemerschap tonen.’

Jo Houben, directeur van Kunstenaars&CO (kunstenaarsbegeleiding), uitte recent zware kritiek op de kunstensector: weinig ondernemend, stroperig en gesloten. Speelt dat een rol? Minnesma: ‘Er is langzaam maar zeker een omslag gaande. Kunstinstellingen kijken steeds meer naar het bedrijfsleven. Bureaucratisch is het nog wel, maar dat kan ook moeilijk anders met de regelgeving rond subsidies.’ Ten Kate: ‘Cultureel ondernemerschap, gestimuleerd door de overheid, druppelt langzaam door naar de kunstwereld. Neem het Nationaal Ballet, daar zit nu een directeur die weet hoe je producten aan de man moet brengen via internet en verkoop van cd’s. Zo’n houding is hard nodig in de kunstensector.’ Worden er teveel kunstenaars opgeleid? Ten Kate: ‘Ja, dat klopt, en daardoor raakt de verhouding tussen vraag en aanbod zoek. Vroeger had je vier theaterscholen, nu een veelvoud daarvan. Dat leidt ertoe dat kunstenaars bereid zijn voor zeer lage lonen te werken of buiten de kunstensector een baan te zoeken. Het gevolg is kapitaalvernietiging en teleurstelling.’ Minnesma: ‘Zeventig procent van de afgestudeerden van kunstopleidingen werkt niet in de kunst. Maar is dat zo erg? Die

mensen hebben nu een creatieve inbreng in bedrijven en instellingen.’ Zijn die lage lonen ook een gevolg van de zwakke onderhandelingspositie van kunstenaars, met name van de zelfstandigen? Minnesma: ‘De onderhandelingspositie van zelfstandigen in de podiumkunsten is nog niet zo slecht vergeleken met die van de zelfstandigen in de beeldende kunsten. Er zijn cao’s voor theater, dans en klassieke muziek. Die zijn ook richtlijn voor zelfstandigen. Heb je auditie gedaan en willen ze je hebben, dan heb je een goede onderhandelingspositie. Er zijn gezelschappen die niet onder de cao vallen en waar artiesten onder de prijs werken. Kunstenaars laten dat toe, omdat ze zo graag willen spelen.’ Ten Kate: ‘Onlangs is er een principeakkoord gesloten met de theaterwereld, waarin de cao algemeen bindend is verklaard. Die geldt nu voor alle acteurs. Onder de prijs werken is er dan niet meer bij. Voor een cao dans zijn besprekingen gaande waarbij het onze inzet is ook die algemeen bindend te maken. Ook in de orkestwereld wordt aan betere arbeidsvoorwaarden gewerkt. Er gebeurt veel op het ogenblik. De wereld van de podiumkunsten is in beweging.’ Minnesma: ‘Denk ook aan de positie

van oudere kunstenaars. Dansers houden er na hun 35ste mee op. Voor hen is er een omscholingsfonds. Voor oudere acteurs zijn er maar weinig rollen weggelegd. Zij moeten de kans krijgen iets anders te gaan doen.’ Zijn kunstenaars misschien ook niet zo weerbaar tegenover hun opdrachtgevers? Minnesma: ‘Podiumkunstenaars zullen niet gauw staken, want dan laten ze hun publiek in de steek. Het zijn heel gedreven mensen, die per se willen optreden, ook al verdienen ze minder dan de bijstand. Maar ze voeren wel actie, zoals de strijd om de ‘referte-eis’. Acteurs, dansers en musici hebben vaak een grillig arbeidspatroon. Een productie loopt vijf of zes maanden en daarna is er meestal niet direct iets anders. Ze moeten dan een beroep doen op de WW. Die krijgen ze dan vaak niet, omdat ze te weinig weken hebben gewerkt voorafgaand aan de WW-aanvraag. Daarom was er voor podiumkunstenaars een uitzondering gemaakt in de referte-eis. De regering wilde die uitzondering opheffen. Daar hebben we met succes actie tegen gevoerd. Ook kunstenaars worden zakelijker, maar ze zien zichzelf toch in de eerste plaats als artiest en pas daarna als ondernemer.’

DOSSIER november 2008 | MUG magazine

15

Tussen passie en financiële sores Charlotte van den Reek (26) is danseres en op weg naar danstop. Ze leeft op een sociaal minimum. Het is voor haar een dagelijkse strijd tussen passie en financiële sores. Van den Reek is twee jaar geleden afgestudeerd bij Codarts (de voormalige Rotterdamse dansacademie). Om de top te bereiken traint ze keihard: negen uur per dag, zes en soms zeven dagen in de week. En iedere keer gaat Van den Reek op en neer met de trein tussen haar woonplaats Leiden en de dansstudio in Amsterdam Oud-West. Ze doet regelmatig audities bij gerenommeerde dansgroepen. Hoewel haar dat nog weinig oplevert, gaat ze toch door. Van den Reek: ‘Als kind wilde ik al ballerina worden. Ik moet dansen, ik kan niet zonder.’ Ze legt uit dat er twee soorten dans bestaan: ‘Je hebt de commerciële dans, zoals een showballet of een musical. Maar je hebt ook de gesubsidieerde dans: klassiek ballet van het Nationale Ballet of modern ballet van het Scapino Ballet. Het Nederlands Dans Theater zit een beetje tussen modern ballet en moderne dans in.’ Zelf is ze helemaal weg vanhet gezelschap Galili Dance van Itzik Galili, een Israëlische choreograaf die actief is in Nederland. ‘Galili vertegenwoordigt de contemporary dance, waarbij passione-

le dans en fysiek contact niet worden geschuwd’, aldus Van den Reek. Ze moet weinig hebben van commerciële dans: ‘Ik doe uit principe geen musicals. Het is bij commerciële dansacts makkelijker om de top te bereiken, het gaat allemaal om mooi zijn. Om bij een gesubsidieerde dansgroep te komen moet je echt iets kunnen.’ Van den Reek staat op een zwarte lijst van een commerciële producent, omdat ze weigerde voor een showballet te werken. Om financieel rond te komen doet Van den Reek een beroep op de Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK). Deze regeling geeft kunstenaars een aanvulling op hun inkomen wanneer zij niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Van den Reek: ‘Voor een alleenstaande bedraagt de WWIK ruim 600 euro per maand. Ik mag daarnaast nog eens maximaal 600 euro zelf verdienen. Zonder de WWIK zou ik niet aan mijn ambitie kunnen werken.’ Van den Reek heeft een klein inkomen uit een aantal dansprojecten. Zelfs als ze deze projecten fulltime zou kunnen doen, verdient ze te weinig om van te leven. Naast haar dansprojecten poseert ze voor een kunstenaar en heeft ze administratieve baantjes. ‘De helft van mijn verdiensten komt uit werk in loondienst, de andere helft uit werk als zelfstandige. Het

is een administratief drama.’ Ze loopt tegen financiële problemen op: ‘Ik moet heel erg op mijn geld letten. Voor de aflossing van mijn studieschuld heb ik uitstel moeten aanvragen. Verder heb ik regelingen getroffen voor de betaling van mijn telefoonrekeningen, huur en treinkosten.’ Binnenkort gaat ze voor werk naar Israël. Daar hoopt ze aangenomen te worden bij een bekend dansgezelschap. Het geld voor de reis ernaartoe heeft ze moeten lenen. ‘Ik verkeer in een permanente staat van verontrusting als het gaat om mijn financiële zaken.’ De WWIK is voor maximaal vier jaar. ‘Ik zit ongeveer twee jaar in de WWIK’, zegt Van den Reek. Ze weet dat ze nog maar twee jaar te goed heeft, binnen die tijd moet ze aangenomen zijn bij een vermaard dansgezelschap. Ze weet ook dat het aanbod in de danstop veel groter is dan de vraag. ‘Ik blijf volharden. Ik zou niet kunnen leven met de gedachte dat ik er niet alles aan heb gedaan.’Van den Reek is heel gedreven en strijdbaar. Toch heeft ze wel eens gedacht aan stoppen: ‘Ja, op momenten dat ik baal van mijn lichaam. Of als bepaalde andere danseressen worden aangenomen. Ik denk dan: waarom zij?’ De tijd zal leren of Nederland zal horen van Charlotte van den Reek, aan haar inzet zal het in ieder geval niet liggen.

Er blijft niet zoveel aan de strijkstok hangen

Feiten en cijfers In Nederland werken 96.000 mensen als kunstenaar, dat is 1,2 procent van de werkende bevolking. In Amsterdam is dat 3 procent, er staan 20.000 mensen geregistreerd als kunstenaar. Vijf beroepsgroepen Vormgeving en bouwkunst Beeldende kunst Dans en theater Muziek Taal en overig

57 % 7% 5% 13 % 18 %

Zelfstandig ondernemer Meer dan de helft van de kunstenaars werkt als zelfstandige. Voor alle andere werkenden is dat 10 procent. In de clusters dans, theater en muziek is de verdeling fiftyfifty.

Inkomsten De inkomsten uit arbeid van kunstenaars, die voor het merendeel een hoog beroepsniveau hebben, liggen veel lager dan voor andere werkenden op hoog niveau. Een derde verdiende in 2005 minder dan 10.000 euro. Vooral zelfstandig werkende kunstenaars verdienen weinig. Een derde van hen had zelfs negatieve of geen winst uit de eigen onderneming.

Podiumkunsten Lotte de Vries (26) is altvioliste of ‘altist’. Ze speelt viool vanaf haar vijfde en studeerde zeven jaar aan de conversatoria van Amsterdam en Den Haag. Toch moet ze soms rondkomen van driehonderd euro per maand. Lotte groeide op in het hoge noorden, in Groningen, in het dorpje Wehe-den Horn. Haar vader is professioneel musicus en ook haar moeder is zeer muzikaal. De liefde voor de klassieke muziek zat er dus al jong bij Lotte ingebakken. ‘Toen ik een jaar of vijf, zes was, ben ik met mijn beste vriendinnetje op vioolles gegaan. Dat pakte goed uit.’ Een altviool is het grotere broertje van de viool en zit qua register precies tussen de ‘hoge’ violen en de ‘lage’ bassen en celli in. ‘Mijn lerares had al snel in de gaten wat ik wilde’, vervolgt De Vries. ‘Ze zei: je houdt helemaal niet zo van dat hoge gepiep op de viool hè? Je hebt een duidelijke voorkeur voor lager en je hebt er de juiste bouw voor, lekker grote handen. Waarom probeer je het niet eens? Ik was toen eigenlijk meteen verkocht.’ September vorig jaar behaalde ze haar master aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. De Vries wilde niet gelijk een vaste baan. ‘Mijn idee was altijd: ik wil gewoon eerst een beetje rondkijken in de wereld. Is dit een club waarin ik pas?’ De Vries werd dus freelancer en ging op de klassieke schnabbeltoer. In het begin ging dat uitstekend. ‘Ik had heel veel werk en het ging heel gemakkelijk. Ik heb een paar maanden kunnen spelen bij Holland Symfonia en behoorlijk wat geld verdiend.’

Maar na een paar maanden droogden haar inkomstenbronnen op. Er was gewoon minder werk. Elk jaar komen er veel nieuwe altviolisten op de arbeidsmarkt en bovendien is er door de overheid flink bezuinigd op de orkesten. De Vries: ‘Er zijn hartstikke veel goede altisten die nog jonger zijn dan ik en iedereen zit achter dezelfde optredens aan. Het is een enorme bak met namen en je moet mazzel hebben dat je net op dat moment voorin zit.’ Inmiddels is ze flink bedreven geraakt in het promoten van zichzelf. ‘Als ik iemand in een orkest ken, bel ik die en dan is het van: “Goh, mag ik een keer voor jullie spelen?” En dan maar hopen dat je op de remplacementen-lijst terechtkomt. En natuurlijk veel mailtjes sturen. Dat gaat van: ja hallo!, ik ben er nog. Jullie denken misschien dat ik veel op het podium sta, maar dat is gewoon onzin.’ Een klassiek opgeleid musicus verdient met een dagdeel repeteren ongeveer zeventig euro en met een concert zo’n honderd euro. Daarnaast zijn er nog huisconcerten, bedrijfsfeesten en trouwpartijen. ‘Vooral die bedrijfsfeesten worden meestal goed betaald. Gewoon driehonderd euro voor een kwartiertje spelen. Maar als je een paar keer tussen de sigarenrook de achtergrondmuziek verzorgt, word je daar best ongelukkig van. Muziek is voor mij iets waar ik heel mijn hart in leg.’ Het probleem is dan ook niet de vergoeding, maar de schaarsheid van het werk. Daar komt nog bij dat een klassiek musicus geacht wordt minimaal drie uur per dag thuis te studeren.

De afgelopen maanden had De Vries maar weinig schnabbels, ook omdat ze zich op een auditie wilde richten van het Berliner Philharmoniker, een van de beste orkesten ter wereld. Wat solliciteren is voor een gewone werknemer, is auditeren voor een musicus, met dat verschil dat je als musicus voor een auditie wordt gevraagd. Auditeren gebeurt bij de grote orkesten ‘blind’, wat inhoudt dat de musicus achter een scherm speelt en dus onzichtbaar is voor de beoordelingscommissie. Zo kan er niet gediscrimineerd worden op vooroordelen of uiterlijkheden. ‘Je werkt maanden lang vijf uur per dag naar die ene auditie toe en speelt dan letterlijk vijf minuutjes. Dan ga je weer naar buiten. Dat is het dan.’ Van de dertig auditeurs gingen er maar twee door naar de volgende ronde. ‘Of ik daar bijzat? Nee, dan hadden we hier nu champagne gedronken. Je moet wachten. Dan komt er zo’n man met een lijst. Je ziet je naam met een zwarte streep erdoor. Dat is zuur. Roemloos ten onder.’ Voordat De Vries naar het Conservatorium in Amsterdam ging, kende ze een moment van twijfel. ‘Ik ben niet zo heel geïnteresseerd in geld, anders ga je dit niet doen natuurlijk. Ik heb nu nog geen kindertjes en zo. Als je die wel hebt, wordt het een heel ander verhaal.’ Ondanks armoede en tegenslag geeft ze niet op. ‘Ik ben heel mooi afgestudeerd en ik hoop echt dat ik binnenkort een keer raak schiet.’ Begin december heeft Lotte de Vries haar volgende auditie.

In de podiumkunsten (dans, theater en muziek) werkt 18 procent van de kunstenaars. Opvallend is het hoge percentage mannen, 67 procent tegen 33 procent vrouwen. Bij de podiumkunsten werken onder andere acteurs, cabaretiers, operazangers, musicalartiesten, instrumentalisten, componisten, dirigenten en songwriters.

Inkomsten podiumkunstenaars Minder dan 10.000 euro 10.000 - 20.000 euro 20.000 - 30.000 euro Meer dan 30.000 euro

36 21 12 32

% % % %

WWIK De Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK) is een inkomensvoorziening voor beginnende kunstenaars of voor kunstenaars die een terugval hebben in hun inkomsten. De hoogte van deze uitkering is 70 procent van de bijstand. De kunstenaar kan bijverdienen tot 125 procent. In Amsterdam maken ongeveer 600 kunstenaars gebruik van de WWIK. Bron: CBS

16

PORTRET MUG magazine | november 2008

Altijd in touw voor de medemens Mijn taak is 24 uur per etmaal beschikbaar te zijn voor de gemeenschap Het Gère Paulussen Leefkringhuis is sinds 1985 een opvanghuis, een adviesbureau en een voedselbank ineen. Directeur Paul Scheerder zet zich vanaf het begin met hart en ziel in voor dit bijzondere particuliere initiatief.

tekst Jos Verdonk foto Hilco Koke ‘Word je om vier uur ‘s nachts gebeld met dat stomme grapje: maak ik je wakker?

D

e Vogelbuurt in AmsterdamNoord is volgens minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie een zogenaamde probleemwijk. Paul Scheerder (62) kent deze buurt als geen ander. Hij woont al meer dan veertig jaar in Amsterdam-Noord en heeft veel dingen zien veranderen. ‘De Vogelbuurt in Noord is van oudsher een arme wijk, maar de bevolking gaat prima met elkaar om. Zomers gaan de stoeltjes naar buiten. De Nederlanders drinken dan een pilsje

‘Vroeger wilde ik altijd kloosterling worden’ en de Marokkanen een glaasje thee. Op zondagen komen gitzwarte dames en heren in pak naar de gospelkerk om te zingen en te swingen. Er is hier geen discriminatie, geen criminaliteit, geen vernielzucht.’ Scheerder is een bescheiden, onopvallende man met grijs haar, die bedachtzaam en zacht spreekt. Al meer dan twintig jaar is hij de drijvende kracht achter het Leefkringhuis. Wekelijks kloppen zo’n honderd buurtgenoten bij hem aan die in de problemen zitten. Die problemen zijn meestal van fi nanciële aard. Om zeven uur staat er al een rij. Het wachtkamertje van het Leefkringhuis is te klein om als deze mensen te herbergen, dus is het een kwestie van nummertje trekken en blijven wachten op straat. Armoede is van alle tijden. Scheerder was er in zijn jeugd al mee vertrouwd. Hij groeide op in de Amsterdamse Pijp: ‘Mijn vader was muzikant en trad op met een Volendams bandje. Toen hij niet meer kon reizen ging hij voor het Amsterdamse ziekenfonds werken voor 65 gulden per week. Hij ging dood toen ik twaalf was, maar ze waren daar zo ontzettend gesteld op die man dat ze nog een jaar lang zijn salaris doorbetaalden. Elke vrijdagavond kwam er een man van het ziekenfonds mijn moeder dat zakkie met 65 gulden brengen. Problemen staan nooit op

zichzelf,’ verklaart Scheerder. ‘Neem de gastarbeiders van de eerste generatie. Na dertig jaar hard werken, dubbele diensten draaien in een fabriek onder slechte omstandigheden komen ze in een uitkering terecht. Als ze dan een huurachterstand oplopen en de wasmachine gaat ineens stuk halen ze dat nooit meer in. Maar ook mensen met een goede opleiding en baan kunnen in de problemen komen. Spanningen thuis, problemen met de kinderen. Of je vrouw loopt weg en je raakt daardoor aan de drank, waardoor je je baan kwijtraakt en in de uto moet slapen. Ik denk altijd maar zo: morgen kan het mij overkomen.’ Het Leefkringhuis is een kantoor waar ambulante hulp wordt geboden. Wekelijks zijn er drie spreekuren, waarvan er één speciaal gereserveerd is voor vrouwen. Er is een balie, een wachtkamer en er zijn een paar kantoorruimtes. Het geheel oogt rommelig en geïmproviseerd. De werkkamer van Scheerder is al net zo spaarzaam ingericht als de rest van het huis. Van gouden kranen op het toilet is hier beslist geen sprake. Wel hangt er aan de wand een trouwfoto. Nadat zijn eerste vrouw overleed aan kanker vond Scheerder nieuw geluk bij een Marokkaanse. ‘Als mensen die foto zien zeggen ze altijd: wat heeft u een mooi huis!’ Maar in Marokkaanse fotowinkels trekken ze gewoon een gordijn naar beneden met welke achter-

grond je maar wilt. Dan lijkt het net of je in een paleis woont.’ Tegenover het kantoor is het opvangtehuis gevestigd voor vrouwen en kinderen die ‘even’ weg moeten uit hun vertrouwde omgeving. Zowel het kantoor als het opvanghuis zijn van videobewaking voorzien. Na een korte carrière als krantenbezorger begon Scheerder op achttienjarige leeftijd als verkoopmanager bij Het Parool. ‘Toen kreeg ik bezoek van een pastoor uit de buurt. Hij vertelde me dat hij een kerel kende die een vakantiehuis in het Oostenrijkse Lech runde voor minderbedeelde kinderen uit Noord, maar dat vakantiehuis was bijna op de fles. Er kwam bijna geen geld meer binnen. De gemeenteraad van Lech vond dat het gebouw de fraaie omgeving ontsierde en daarom weg moest. Het Parool heeft er toen een hele pagina aan gewijd en daarna stroomden er vrachtwagens geld binnen. Het vakantiehuis was toen gered en het bestaat nog steeds.’ Die ‘kerel’ bleek Gère Paulussen te zijn. ‘Het was een politieman uit Maastricht,’ vertelt Paul Scheerder, ‘een flamboyante kerel met een snor en een grote politiehond. Hij was de beheerder van de speeltuinvereniging en noemde me altijd meneer pastoor. Al het schorem in de buurt had ontzag voor die man. Toen hij twaalf jaar geleden overleed hebben we dit huis naar hem vernoemd.’ De armoede in de wijk is volgens

Gère Paulussen Leefkringhuis Bezoekadres: Koekoeksstraat 16 Spreekuren:

elke dinsdag en donderdag van 8:00 tot 9:00 uur elke vrijdag van 8:30 tot 9:30 uur (uitsluitend voor vrouwen)

Voedselbank van het Leefkringhuis: Akkerwindeweg 2, hoek Kamperfoelieweg Het Leefkringhuis kan aan 8 kinderen (van 0 tot 18 jaar) onderdak bieden. www.leefkringhuis-noord.nl [email protected] Voor donaties: postbanknummer 4524279 t.n.v. Stichting Leefkringhuizen

Scheerder van alle tijden. Het zijn niet de cultuurverschillen die de problemen veroorzaken, maar het gebrek aan geld. ‘De Jantjes van de jaren zestig heten tegenwoordig Achmed of Mohammed. Als je hier heel lang zit, zie je dat alles wat nu zogenaamd de Marokkaantjes doen, vroeger door de kaaskopjes werd gedaan. Maar de Marokkaantjes komen er nu mee in de krant. Over tien jaar zijn het misschien de Bulgaren, de Polen of de Kaapverdianen die de meeste overlast veroorzaken.’ De motivatie van Scheerder komt voort uit zijn vroege jeugd: ‘Niet dat ik zo heel katholiek was, maar vroeger wilde ik altijd kloosterling worden. Ik had een tante die op sterven lag in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Dat was toen nog van de nonnen. Als je dan dood ging kwam er een non naast je bed zitten en kreeg je zo’n kruisje op je borst gespeld. Die non ging dan zitten bidden tot je dood was, ook al duurde dat zestien uur. Dat raakte me. Dat iemand zoveel voor iemand over heeft. Ik ben toen als het ware wakker geworden. Ik heb altijd een drang gehad mezelf een beetje weg te cijferen en wat voor anderen te doen.’ In het Leefkringhuis werken – met uitzondering van Scheerder zelf – uitsluitend allochtone vrouwen, door Scheerder liefkozend ‘mijn kanjers’ genoemd. ‘Als je zoals ik veel met moslims werkt kom je automatisch in contact met de islam. Je gaat eens naar een moskee, gaat je verdiepen in de Koran. Twaalf jaar geleden ben ik moslim geworden.’ Behalve met armoede en huiselijke problemen wordt Scheerder meer dan hem lief is geconfronteerd met wat hij de zeer ernstige gevallen noemt. ‘Grote drama’s gebeuren altijd ’s nachts. Dan word je om vier uur ’s nachts gebeld. Altijd met dat stomme grapje: maak ik je wakker? Wat denk je, zeg ik dan. Dan heeft vader moeder vermoord en dan moet ik er naar toe om het lijk te identificeren. Dan gaat papa naar de gevangenis. We hebben dat vijf jaar achter elkaar ongeveer elk jaar een keer gehad. Als je vroeger dorpsarts was stond je 24 uur per dag ter beschikking van de gemeenschap Zo zie ik mijn taak ook.’

SPORT november 2008 | MUG magazine

17

Schaatsers snakken naar natuurijs ‘Met een kont voor je meeglijden, dat is een misverstand’ Twee volle studies, een baan van zestien uur per week en toch mee kunnen komen in één van de zwaarste schaatscompetities ter wereld! Fysiek gesproken onmogelijk. Maar marathonschaatser Charly Landman doet het.

tekst André Stuyfersant foto Hilco Koke Charly Landman: ‘Net als mijn broer hou ik van experimenten’

L

aat het even duidelijk zijn: Charly Landman is marathonschaatser. En hij zal het nooit in zijn hoofd halen om het langebaanschaatsen te beoefenen. Dat is meer voor dwangneuroten die hun leven laten bepalen door de stopwatch. En als we niet begrijpen wat Landman bedoelt moeten we, volgens hem, maar eens een kijkje nemen in de kleedkamer tijdens een langebaantoernooi. Die strakke koppen, alsof je in een aula bent beland. Volgens Landman komt dat door de stress, want één misslag en je toernooi is over en uit. Nee, dan de kleedkamer bij de marathonkoersen. Lachen man! Tenminste, als je de pijn op de koop toe neemt. Want we moeten ook weer niet denken dat schaatsen tegen en met de marathontop louter dikke pret is. Als je het beoefent zoals Charly Landman dan moet je er wel bezeten van zijn. Alleen al om je lijf te harden en te laten wennen aan die hoge snelheden moet iedere dag urenlang getraind worden. Dat noemen ze dan ‘topsport bedrijven’ en daarin is geen plaats voor studie en werk. Landman, 23 jaar en student filmwetenschappen, beaamt dat. ‘Als ik niet zou werken en studeren zou ik sneller de top kunnen halen. Maar ik kan mij dat niet veroorloven. Mijn studie is ook héél belangrijk. Ik heb een klein contractje bij een ploeg, heb studiefinanciering, woon bij mijn vader en hoef geen huur te betalen. Naast het trainen en studeren moet ik ook zestien uur per week werken om de financiele gaten te vullen.’ Zo, het maatschappelijke geleuter hebben we gehad en nou gaan we het lekker

over het marathonschaatsen hebben. Bijvoorbeeld hoe Landman zijn debuut op het hoogste niveau ervaren heeft ‘Ik had twee jaar bij de B-rijders gereden en dat is toch meer recreatief . Twee jaar geleden kreeg ik een contractje bij een A-ploeg en maakte mijn debuut in de eredivisie van het marathonschaatsen. Tijdens mijn eerste wedstrijd vloog ik er direct af. Man, die snelheden, daar schrok ik van. Dat was ik niet gewend. Voor mij was het een kwestie van overleven. Je leert om tegen de pijn te vechten. Het is een heel proces dat je doorloopt. Gemiddeld rijden Arijders een koers zes minuten sneller dan de B-klasse. Vorig seizoen begon ik eindelijk kleine prijzen te rijden. Ik eindigde regelmatig tussen de twintigste en veertigste plaats. Niet wereldschokkend, maar het begin was er.’ Charly Landman is realist genoeg om te weten dat hij trainingstijd tekort komt. Want als de student filmwetenschappen mee wil doen om de hoofdprijzen te winnen, moet hij niet alleen meer trainen maar ook rusten. Kortom het woordje ‘tijd’ is gevallen. En daar zit hem nou nét de kneep. ‘Conditie krijg je niet op het ijs,’ onthult hij. ‘Marathonschaatsen dat is veel fietsen. Iedere dag meer dan honderd kilometer. Daar heb ik geen tijd voor maar ik heb dat op een creatieve manier opgelost. Voordat ik ’s morgens naar school ga, fiets ik nog een paar uurtjes. Ik train ook veel op de atletiekbaan. Om mijn beenspieren te trainen maak ik daar schaatssprongen. Dinsdagavond doe ik aan shorttrack maar dat is voor de handigheid. Ik klaag niet, maar

GR ATIS IEDERE MAANDAG • 16.00 – 17.00 uur: Dienstencentrum Bos en Lommer Bos en Lommerplein 156-3 • 17.00 – 18.00 uur: Wijkcentrum Ceintuur, Gerard Doustraat 133

• 18.00 - 20.00 uur: Spreekuur Zuidoost, Wijkcentrum St. MA AZO Harriet Freezerstraat 118 B in het winkelcentrum Ganzenpoort (tegenover metro Ganzenhoef) • 19.00 – 20.00 uur: Buurtcentrum Cascade, Eerste Schinkelstraat 40

soms is het een slopend bestaan. De wedstrijden zijn door het hele land heen. Diep in de nacht kom ik dan thuis. Je moet er zin in hebben maar dat is wat ik leuk vind.’ Voordat Landman verder gaat vertellen even een open deur intrappen: marathonschaatsen is in dit land een vorm van religie want mateloos populair. SBS6 is dat niet ontgaan en zendt wekelijks, live, een koers uit. Vanuit de luie stoel met een pot bier onder handbereik lijkt zo’n wedstrijd een genoeglijke bezigheid. Met een flitsend snel schaatspak aan, ‘spacey’ zonnebril op de neus geparkeerd, blitse bandana om het hoofd en dan lekker achter een kont voor je, uit de wind, je mee laten glijden. Nou, dat is volgens Landman dus een misverstand. ‘Het is letterlijk knokken’, legt Landman uit. ‘Vroeger hoefde je niet voor je positie in het peloton te vechten, maar het is nu veel fysieker geworden. Het is duwen, je er brutaal tussen gooien. Vooral de rijders die vanuit de skeelersport zijn overgestapt zijn daar heel bedreven in. Schaatsers die nooit aan skeelerwedstrijden hebben gedaan zijn net houten klazen.’ Landman is een kind van zijn tijd want een product van de kunstijsbaan. Zou hij het begrip ‘rayonhoofd mét peilstok’ kennen? Die hilarische mannetjes die, bij twee graden vorst, vanaf de televisiejournaals, bloedserieus, in een onbegrijpelijk soort Nederlands, het volk toeknauwden dat de ‘tocht der tochten’ er nu toch écht wel aan zat te komen? Nee dus. ‘Ik kan mij héél vaag ijs op slootjes herinneren’, beklemtoont hij de milieuveran-

Schaatsers, die nooit skeeleren zijn net houten klazen’ dering. ‘Schaatsen op natuurijs heb ik in Nederland nooit gedaan dus. We snakken daar naar. Dat geeft de sport nieuwe impulsen. Op de klassieke tochten zie je de echte schaatsers. Ik heb wél in Oostenrijk en Zweden op natuurijs gestaan.. Vorig jaar heb ik in die landen twee koersen over tweehonderd kilometer gereden. Ik heb die koersen wel uitgereden,’ voegt hij er trots aan toe. Charly’s erelijst mag dan nog maagdelijk zijn, toch is de naam Landman een begrip in het schaatspeloton. Zijn oudere broer Andres was een erkend prijsrijder die nu in de nadagen van zijn carrière is beland. ‘Ja, daar heb ik wel een mazzel aan, dat mijn broer tot de top van het marathonrijden behoorde. Hij geeft mij veel adviezen. Normaal moet je alles zelf uitzoeken. De concurrentie houdt lekker zijn mond dicht. Andres is, net als ik, een liefhebber van experimenten. Hij was de eerste die de ijzers van zijn schaatsen extra buiging gaf. Dat geeft een betere afzet op het ijs. Die extra kromming heb ik ook in mijn schaatsen aangebracht.’ Charly Landman is een geduldig mens. Zijn tijd komt wel. Eerst heeft hij nog andere doelen.’Dit jaar ga ik een documentaire maken en volgend jaar mijn scriptie schrijven. Het gaat bij mij, als schaatser, iets langzamer. Maar mijn tijd komt wel. Wacht maar tot ik klaar ben met mijn studie,’ besluit hij met een veel betekende blik.

ADVOC ATE N S PR E E KU R E N ! IEDERE DONDERDAG • 19.30 – 20.30 uur: Stadsdeelkantoor Geuzenveld, Plein ’40-’45 no.1 Centrum De Brug, Uiterwaardenstraat 550 Buurtcentrum De Waterval, Van Hallstraat 10 • 15.30 – 17.00 uur: Buro St. Doras, Statenjachtstraat 2 (Amsterdam-Noord)

W W W.ADVOCATENSPREEKUUR.NL

• 16.00 - 18.00 uur: Spreekuur Zuidoost, ‘t Glazen Huis (onderdoorgang, nabij metrostation Bullewijk) Huigenbos 10 • 16.00 – 17.00 uur: Buurtcentrum Oosterpark 3e Oosterparkstraat 159

18

ADVERTENTIE MUG magazine | november 2008

LAAG INKOMEN EN TOCH GOED VERZEKERD ZIJN? Hebt u een laag inkomen? Dan kunt u onze collectieve zorgverzekering afsluiten. Omdat de gemeente Amsterdam afspraken heeft gemaakt met zorgverzekeraar Agis, hoeft u dan geen verplicht eigen risico van €155 te betalen. foto: Jeroen Scheelings

Een zorgverzekering is belangrijk, want u kunt op elk moment ziek worden en zorg is duur. Daarom is iedereen in Nederland verplicht om zich te verzekeren tegen ziektekosten. In elk geval moet u een basisverzekering afsluiten. Speciaal voor Amsterdammers met een laag inkomen heeft de gemeente afspraken gemaakt met zorgverzekeraar Agis, zodat onze collectieve zorgverzekering extra goedkoop is. Lees of u zich ook extra goedkoop kunt verzekeren tegen ziektekosten. Wat is de collectieve zorgverzekering? Onze collectieve zorgverzekering is een basisverzekering plus 1 van de 2 aanvullende verzekeringen: 1 AV Plus; 2 of AV Plus Amsterdam. Let op! U kunt dus niet alleen een basisverzekering afsluiten. U kunt wel zelf uw aanvullende verzekering kiezen. U krijgt zorg van Agis én meestal hoeft u geen rekeningen voor te schieten. Die stuurt de zorgverlener namelijk door

naar Agis. Agis betaalt de rekening dan voor u. Verandert er veel in 2009? De basisverzekering blijft voor een groot gedeelte hetzelfde in 2009. Er is wel een aantal veranderingen. Kijk voor alle veranderingen op: www.minvws.nl > Onderwerpen > Zorgverzekering.

Een paar voordelen op een rij • U bespaart alleen al op de basisverzekering meer dan €100 per jaar; • U bent extra goed verzekerd tegen bijvoorbeeld tandartskosten, kosten voor psychologische hulp, alternatieve geneeswijzen, een nieuwe bril en een beugel; • U betaalt geen verplicht eigen risico van €155; • De gemeente betaalt een deel van de premie voor de aanvullende verzekering.

U hebt recht op onze collectieve zorgverzekering of de 10% kortingsregeling als uw inkomen in 2008 niet hoger is geweest dan: Collectieve 10 % kortingsregeling zorgverzekering (110%) (130%) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------Alleenstaande € 935 / maand € 1.105 / maand Alleenstaande ouder € 1202 / maand € 1.421 / maand (Echt)paar € 1336 / maand € 1.579 / maand De bedragen zijn netto per maand (exclusief vakantietoeslag) en zijn richtlijnen.

Kan ik ook meedoen aan de collectieve zorgverzekering? Hebt u een laag inkomen, maar net iets teveel om aan de AV (Plus) Amsterdam mee te doen? Dan kunt u misschien wél korting krijgen. U krijgt bij Agis 10% korting op uw basisverzekering als uw inkomen tussen de 110% en 130% van het sociaal minimum is (zie tabel hieronder). Daarnaast krijgt u 10% korting op de premie van bijna alle aanvullende Agis verzekeringen. En ook hier hoeft u geen eigen risico te betalen. Moet ik geen eigen risico betalen? Alle volwassenen zijn verplicht een eigen risico per jaar te betalen voor bijvoorbeeld medicijnen of de specialist. Dit jaar is dat €155. Dat is veel geld. De gemeente Amsterdam heeft daarom afspraken gemaakt met zorgverzekeraar Agis. Het eigen risico betalen wij voor u en dat betekent dat u die € 155 niet hoeft te betalen. Dat kost u wel extra premie, maar het bedrag dat u extra betaalt aan premie, krijgt u terug bij de zorgtoeslag. De zorgtoeslag kunt u aanvragen bij de Belastingdienst (zie ‘Meer weten?‘). Met onze collectieve zorgverzekering kunt u in 2009 dus alle zorg krijgen die u nodig hebt, zonder dat u een eigen risico hoeft te betalen. Hoe hoog is mijn premie? De premies waren op het moment van het drukken van deze MUG nog niet bekend. Wij informeren u hier zo snel

mogelijk over op onze internetsite. U zult dan zien dat u ook in 2009 uitstekend verzekerd bent voor een zo laag mogelijke premie. Voor meer informatie kunt u ook kijken op www.agisweb.nl. Meer weten? Bel (020) 346 3636 of kijk op www.dwi. amsterdam.nl > Ik heb weinig geld > voorzieningen > collectieve zorgverzekering. Voor meer informatie over zorgtoeslag kijkt u op www.toeslagen. nl of bel 0800 0543. Wilt u (gratis) hulp bij het invullen van uw formulieren, bel dan (020) 346 3684 en maak een afspraak met de Formulierenbrigade. Kijk voor het dichtstbijzijnde adres op www.dwi.amsterdam. nl > Ik heb weinig geld > lastige formulieren. Let op! Doet u nog niet mee of heeft u op 21 november nog geen aanvraagformulier ontvangen? Vraag dit dan snel aan via (020) 346 3684. Als u al meedoet, hoeft u niets te doen. U blijft dan gewoon meedoen in 2009. Hebt u een betalingsachterstand bij uw huidige verzekeraar? Dan is het lastiger om uw verzekering op te zeggen. Vraag advies aan de Sociaal Raadslieden: www.sociaalraadslieden.nl. Ook kunt u naar een schuldhulpbureau in uw stadsdeel. Kijk voor adressen op: www.dwi.amsterdam.nl.

Altijd al voor uzelf willen beginnen? Kom naar Eigen Werk! Eigen Werk helpt al jaren 40-plussers met een uitkering bij het opzetten van een eigen bedrijf. Nu kunnen ook NUG’ers zich aanmelden. NUG betekent Niet Uitkeringsgerechtigd. Dus ook mensen zónder uitkering kunnen nu hulp krijgen bij het opzetten van een eigen bedrijf. Ben ik een NUG’er? Geldt het volgende voor u? • U hebt geen uitkering. • U werkt niet, of minder dan 12 uur per week. • U bent tussen de 23 en 65 jaar oud. • En u wilt 12 uur of meer per week gaan werken. Dan bent u een NUG’er. Als u in Amsterdam staat ingeschreven, kan DWI u helpen op weg naar werk met scholing, training of het opdoen van werkervaring. DWI betaalt dat voor u. Het is belangrijk dat u bij CWI staat ingeschreven als werkzoekende. Wij kunnen u daarbij helpen. foto: Edwin van Eis

NUG’er en 40-plus? Als u een eigen bedrijf wilt beginnen en ouder bent dan 40 jaar, kunt u nu bij Eigen Werk terecht. Eigen Werk begeleidt u dan gratis bij de voorbereiding. U volgt een jaar lang wekelijks een workshop of een training en u krijgt professioneel advies. Het kost u ongeveer 20 uur tot 32 uur per week om mee te doen. Op 14 januari start ‘s avonds een groep speciaal voor NUG’ers. Hoe meld ik mij aan? Als u interesse hebt, meld u dan vóór 17 december aan bij Eigen Werk op telefoonnummer (020) 346 4790 of per

e-mail: [email protected]. Op donderdag 18 december kunt u dan naar de voorlichtingsavond komen. Meer informatie? Bel (020) 346 4790 of kijk op www.projecteigenwerk.nl. Op de site vindt u ook een checklist waarmee u kunt nagaan of u de juiste vaardigheden hebt. Bent u wel een NUG’er, maar wilt u niet ondernemen? Of bent u nog geen 40-plus? Bel dan (020) 346 3636 of kom langs bij een Marktplein bij u in de buurt. Kijk voor adressen op www.dwi.amsterdam.nl. Wij helpen u graag.

ADVERTENTIE november 2008 | MUG magazine

19

UITGELICHT KOM NAAR DE AMSTERDAMSE PARTICIPATIEMARKT! teren, is er ook weer een spannend volleybaltoernooi en ontvangt iedere 100ste bezoeker een fiets. Maar er is meer dit jaar. Freek de Jonge treedt op met de band Street Lightning, enkele voetbalteams van de Dutch Homeless Cup strijden tegen elkaar, er is een bijzondere filmvertoning en er wordt een paneldiscussie gevoerd over het belang van dagbesteding voor kwetsbare groepen in Amsterdam. Workshops Vanwege de enorme belangstelling voor de workshops in 2007 komen er dit jaar vier aparte tenten op het buitenterrein bij de Sporthallen Zuid te staan. De hele dag door kunnen bezoekers daar proeven aan dagactiviteiten en cursussen. Van kookworkshop tot ambachtelijke projecten en van creatieve projecten tot beweging en muziek, er is voor elk wat wils.

Na het grote succes van vorig jaar organiseert stichting De Omslag voor het derde achtereenvolgende jaar op donderdag 20 november 2008 in de Sporthallen Zuid een interactieve informatiemarkt met een vrijwel compleet aanbod op het gebied van dagactiviteiten, vrije tijd, scholing en arbeid. Deze Amsterdamse Participatiemarkt is dé ontmoetingsplaats voor mensen met een beperking die op zoek zijn naar zinvolle tijdsbesteding, voor hun verwijzers, voor aanbieders van maatschappelijke projecten en voor financiers. Naast ruim zestig stands van waaruit Amsterdamse organisaties hun aanbod presen-

Gratis Evenals voorgaande jaren is de toegang gratis net zoals de koffie met broodjes, het sporten, de workshops, de film en het vervoer. Niets weerhoudt jou er dus van om 20 november op zoek te gaan naar een leuke dagactiviteit, naar vrijwilligerswerk, een geschikte cursus of een traject richting betaald werk. Je kunt meer! Kom daarom ook naar deze unieke Amsterdamse Participatiemarkt. Informatie: Voor deelname aan

het volleybaltoernooi kun je contact Met honderden actuele projecten en opnemen met Rik Kamping, (020) activiteiten is de online databank 486 01 49, [email protected]. Voor WWW.DAGACTIVITEITEN.NL dé verdere informatie over de dag zelf, sociale kaart van Amsterdam op het het programma en het gratis vervoer gebied van dagbesteding, scholing kun je kijken op www.markt020.nl en werk voor mensen met een of bellen met (020) 486 01 49.

NIEUWS NIEUWE VERSIE DAGACTIVITEITEN.NL Op maandag 10 november 2008 gaat een compleet nieuwe versie van dagactiviteiten.nl online. Deze digitale databank bevat honderden actuele projecten en activiteiten op het gebied van dagbesteding, scholing en werk voor mensen met een beperking. De website is gebruiksvriendelijker gemaakt en een stuk dynamischer. Zo zien bezoekers op de vernieuwde site in één keer welk nieuws er is en kunnen ze, als ze dat willen, interessante nieuwtjes rechtstreeks vanaf de site doormailen naar een vriend of bekende. En onder het kopje ‘Project uitgelicht’ verschijnt regelmatig extra informatie over een nieuw of bijzonder project. En natuurlijk kunnen bezoekers zelf via een eenvoudig zoeksysteem op zoek gaan naar een geschikte dagactiviteit. Niewsgierig geworden? Kijk dan vanaf 10 november eens op www.dagactiviteiten.nl.

beperking. Door één druk op de knop gaat er een wereld vol werkzaamheden, activiteiten en re-integratietrajecten open voor Amsterdammers uit kwetsbare doelgroepen die vaak al lange tijd zonder werk zitten.

Maandelijks publiceert dagacitiviteiten.nl in dit magazine een aantal berichten met nieuws en informatie over bijzondere of actuele projecten die de moeite van het weten waard zijn. Dagactiviteiten.nl is een initiatief van stichting De Omslag, een ideële project- en netwerkorganisatie ter bevordering van de maatschappelijke participatie van kwetsbare doelgroepen in samenwerking met een groot aantal Amsterdamse organisaties. www.deomslag.nl

van der Woude de Graaf Advocaten Juridische Problemen?

Heeft U problemen met Uw uitkering?

U kunt bij ons kantoor terecht voor juridische problemen op het gebied van: arbeidsrecht, civiel recht, consumentenrecht, huurrecht, personen- en familierecht, sociale zekerheid, strafrecht en vreemdelingenrecht.

Kostenloos Spreekuur Voor kennismaking en kort advies kunt u terecht op ons gratis spreekuur, donderdag tussen 17.00 en 18.00 uur. U kunt zich hiervoor op donderdag telefonisch aanmelden tussen 14.00 en 16.00 uur op 020 - 6792478 voor een afspraak op diezelfde dag.

Willemsparkweg 31 1071 GP Amsterdam T: 020 - 6766690 F: 020 - 6766695 E: [email protected] Web: www.woudegraaf.nl

:OALSsHETUITBLIJVENVANBETALINGEN





sAFWIJZINGVANUWUITKERING







sBEÑINDIGINGVANUWUITKERING







sTERUGVORDERING







sSTRAFKORTING

Ons kantoor is bereikbaar met tramlijnen 2, 3, 5 en 12

7IJBIEDENUDESKUNDIGEHULP#LIÑNTENMETEENINKOMEN OPMINIMUMNIVEAUZIJNGEENOFZEERWEINIG KOSTENVERSCHULDIGD(ETEERSTEGESPREKISALTIJDGRATIS

Gaat u scheiden? Bent u ontslagen?

Heeft u een huurgeschil? Problemen met uw uitkering?

Strafzaak?

!DVOCATENKANTOOR Walker & Wittensleger

GRATIS ADVOCATENSPREEKUUR IEDERE MAANDAG VAN 16.00 UUR - 17.00 UUR TEL. 020 6935544 - WWW.VANDOORNCS.NL - BATJANSTRAAT 5 - ZEEBURG

(UNZESTRAATs7%!MSTERDAM 4EL s&AX 

20

S E RV I C E MUG magazine | november 2008

Richting kaartenbak bijstand Stuur uw brief naar redactie@ mugweb.nl of naar MUG, Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam. Vermeld als onderwerp ‘ingezonden’. De redactie behoudt zich het recht voor uw brief in te korten. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst.

‘Eenrichtingsverkeer richting kaartenbak van de bijstand’, noemde wethouder Asscher de toekomst van mensen zonder startkwalificatie. Een gedurfde uitspraak, als je bedenkt dat als gevolg van de afbouw van de ID-regeling door de gemeente er straks heel veel laag opgeleide en oudere ID’ers die enkele reis inderdaad zullen gaan maken. Nog vier jaar worden ID’ers (gedeeltelijk) gecompenseerd voor het verlies in inkomen, maar daarna kom je in de bijstand, na je jarenlang te hebben ingezet voor de leefbaarheid van onze stad. Een regelrechte schande hoe de overheid hier omgaat met mensen. De ID-regeling is ooit opgezet om mensen vanuit de uitkering aan het werk te helpen: In- en Doorstroombanen. Die instroom ging goed en ook de doorstroomdoelstelling is ruim behaald. Van de 6.000 ID-banen zijn er nog maar 2.500 over. Veel ID’ers zijn door de instelling

Nuttige adressen

Voedselbanken

Komt u in aanmerking voor een voedselpakket? Ga naar www.amsterdam.voedselbank.org en klik op ‘Ik heb voedsel nodig’.

Colofon MUG MAGAZINE Hoofdredactie en directie: Joop Lahaise Redactie: Martin Brandwagt, Thea Golverdingen, Toine Graus, Peter van Lieshout, Marco Ploeger, Marcel Schor, Jos Verdonk, Michiel Wetzer Eindredactie: Martin Ottens, Marlies Scholtens Grafische vormgeving: Jelske Boonstra, Eddo Gorter, Gert Meijerink, Jaap van der Sluijs Fotografie: Ingrid de Groot, Hilco Koke, Remco Visser

waar ze werkten in een reguliere functie aangenomen of hebben een andere baan gevonden. Bij het ontstaan van de ID-banen is duidelijk gezegd dat het moest gaan om: additioneel werk. Ofwel: er moest werk worden gecreëerd voor de ID’ers waar de instellingen geen regulier budget voor hadden. En nu vraagt de gemeente diezelfde instellingen om nog meer mensen dan ze tot nu toe al hebben gedaan regulier in dienst te nemen, op straffe van een korting op het ID-budget als ze dat niet doen. Een welzijnsstichting die geen subsidie krijgt voor toezichthouders kan die toezichthouders dus op geen enkele manier in dienst nemen. Zelfs geen 10 procent van die werknemers. Dat is de realiteit en dat heeft in een aantal gevallen niets te maken met onwil van de betreffende instelling. Door de jarenlange bezuinigingen op het welzijn en cultureel werk is de rek er daar volledig uit en kan men de kinderboerderij, het filmhuis en het buurthuis alleen nog draaiende houden dankzij de inzet van ID’ers.

Tot nu toe wordt met geen woord gerept over de rol van de gemeente in dit geheel. Die kan er nu nog voor kiezen om deze onzalige operatie af te blazen en de regeling gewoon voort te laten bestaan. Want niet alleen welzijnsinstelling Impuls komt nu in de problemen maar ook de andere welzijnsinstellingen komen nu of volgend jaar voor hetzelfde probleem te staan. Ook de werkgeversorganisatie van welzijnsinstellingen is bang dat we afstevenen op een groter probleem dan erkend wordt. En dan hebben we het niet eens over de kleine (zelf)organisaties, die al per 1 januari in hun voortbestaan worden bedreigd of de cultuursector, waar een enquête onder 66 culturele instellingen laat zien dat 75% van de instellingen nu al in de problemen komt door de nieuwe regeling. Werknemers die een plek hebben in de organisatie en de buurt gaat de gemeente nu overplaatsen naar Pantar, waar zij wellicht in de plantenkas moeten gaan werken. Of op het ene na het andere dure, zinloze, re-integratietraject worden geplaatst. Het Parool kopte zaterdag 11 oktober met:

‘ID’ers Impuls te weinig waard? Geef ze maar terug’. Als we dat zien in het licht van de uitspraken van de heer Dek (directeur Pantar) recentelijk in NRC, die zei dat de vraagprijs van bijstandsgerechtigden als volgt wordt berekend: ‘We vragen een werkgever wat hij normaal had uitgegeven. Stel dat hij tien Polen voor 640 euro moest inhuren, dan krijgt hij er bij ons twintig voor die prijs’, dan kan ik me voorstellen dat Pantar ID’ers graag terug wil. De SP is met voorstellen gekomen om ID’ers gewoon tegen de huidige voorwaarden in dienst te houden, zonder dat het extra geld kost en zonder mensen te beschouwen als probleem of handelswaar, maar als waardevol. Het college van Amsterdam zegt zich druk te maken over de groeiende tweedeling en de toegenomen armoede. Dan moet het nu laten zien dat het dat meent en ervoor zorgen dat er geen ID’ers ontslagen worden in hun huidige functie! Maureen van der Pligt SP-gemeenteraadslid Amsterdam

Amsterdams Centrum Buitenlanders 627 94 60 Kabelweg 37 Amsterdams Steunpunt Wonen 523 01 30 Nieuwezijdsvoorburgwal 32 ANBO voor 50-plussers (ouderenbond) 624 40 67 Plantage Middenlaan14 Belasting- en Wetwinkel 624 70 03 Oudemanhuispoort 2-3 Dienst Gemeentebelasting 652 45 24 Bijlmerplein 395 Bijstandsbond

689 88 06 Da Costakade 162 Cliëntenraad DWI 346 12 34 Jan van Galenstraat 323 Formulierenbrigade 346 36 36 (Algemeen verwijsnummer) Gehandicapten Overleg Amsterdam 577 79 55 Plantage Middenlaan 14-1 Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam 626 66 33 Gemeentelijke Ombudsman 625 99 99 Singel 250

Huurcommissie Amsterdam 0800-4887243 De Ruyterkade 7 Juridisch Loket 0900 8020 Vijzelgracht 21-25 Kinderrechtswinkel 626 00 67 Staalstr. 19 Klachten & Adviesburo politieoptreden 552 35 05 Meldpunt discriminatie Amsterdam 638 55 51 Vijzelstraat 77/1 Ombudswerk voor vrouwen 675 80 91

Praatlijn voor ouderen 627 33 85 Rechtswinkel Amsterdam 673 13 11 Dusartstraat 50/52 Rechtswinkel Bijlmermeer 525 33 17 Kempering 100b Rechtswinkel Migranten 675 05 51 Wilhelminastraat 78 SOS Telefonische Hulpdienst 675 75 75 Steunpunt werk en handicap 672 20 05 Schipbeekstraat 13

Vereniging Basisinkomen Igor Strawinskisingel 50, 3069 MA Rotterdam Vrijwilligerscentrale 530 12 20 Hartenstraat 16 Vrijwilligerscentrale regio Nieuw West 408 10 40 Jan Tooropstraat 6a, Werklozen Belangenvereniging 618 18 15 Da Costakade 162 Wooninformatiecentrum 552 79 87 Zuiderkerkhof 72

Baarsjes Om voedselhulp aan te vragen, kunt u bellen met 06 499 05 591. Voedselpakketten kunnen elke donderdag tussen 18:30 uur en 19:30 uur worden opgehaald op de Admiraal de Ruyterweg 148, gebouw Westerwijk.

Oost / Watergraafsmeer Om voedselhulp aan te vragen bel 06-140 35 114, dit kan elke dag van 09.00 – 12.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag van 19.00 – 21.00 uur in gebouw Leger des Heils, Derde Oosterparkstraat 271

Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op vrijdag van14.00 – 15.30 uur in Wijkgebouw Elthetokerk, Javastraat 118a.

19.30 – 21.00 uur aan de Valckenburgerstraat 24 (Rode Kruisgebouw).

[email protected] of 020 - 61 94446. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op vrijdagmiddag van 14.00 – 16.30 uur. Adres: Sint Lucasparochie, Osdorperban 130.

Diemen Om voedselhulp aan te vragen, bel 06-309 55 360. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald elke vrijdag van 15.00 uur tot 16.00 uur op de Verrijn Stuartweg 3.

Westerpark Om voedselhulp aan te vragen, bel 680 27 10, dit kan op werkdagen van 09.00 – 17.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag van 13.00 – 15.00 uur in Gebouw Hebron, Polanenstraat 197/213

Amsterdam Noord Om voedselhulp aan te vragen, bel 636 25 39, elke dag van 9.30 – 16.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op Akkerwindeweg 2 (hoek Kamperfoelieweg), tel. 636 70 10.

Zeeburg Om voedselhulp aan te vragen, bel 06-140 35 114, dit kan elke dag van 09.00 – 12.00 uur.

Illustraties: Monique van Evelingen, Pejo Aan dit nummer werkten mee: Marjan ten Broeke, Filia den Hollander, Helena Karsten, André Stuyfersant, Ger Rakhorst, Lennert Ras, Deadline kopij: Kopij voor het decembernummer dient uiterlijk 15 november in ons bezit te zijn. Telefoon redactie: 020 607 76 00; fax: 020 607 76 01 E-mail: [email protected] SECRETARIAAT Secretariaat en distributie: Petra van Bockel, Tony Strijbosch, Fred van der Zee

Zuid Oost (Bijlmer) Aanmelden voedselpakketten woensdagavond van 18.00 – 20.00 uur (via gebouw st. Netwerk) Kempering 66, Amsterdam Zuidoost. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op het adres dat met u wordt afgesproken bij de aanmelding Centrum Voor het aanvragen van een voedselpakket, bel 06-479 63 933 en spreek een boodschap in met uw naam en telefoonnummer. U wordt zo snel mogelijk teruggebeld voor een afspraak. U kunt voor de Intakegesprekken terecht bij het spreekuur elke dinsdagavond van

Geuzenveld / Slotermeer In dit stadsdeel is het initiatief “Voedselbox” gestart: eenmaal per maand wordt een basispakket uitgedeeld aan hulpvragers. “Voedselbox” is op geen enkele wijze verbonden aan de Voedselbank Amsterdam. Telefonische informatie: iedere maandag- en donderdagochtend van 10.00 uur – 12.00 uur, bel 06 2147 9878. Inloopspreekuren iedere 2e maandag van de maand van 19.00 uur – 20.00 uur en iedere 2e woensdag van de maand van 14.00 uur – 15.00 uur. Adres: Tobias M.C. Asserstraat 24. Osdorp Om voedselhulp aan te vragen kunt u contact opnemen met Hilleke.keere-

Oud-Zuid Om voedselhulp aan te vragen, bel 020-5709653, op woensdagen van 12:00 – 15:00. Er wordt dan direct met u een afspraak gemaakt voor een intakegesprek. Vervolgens ontvangt u van ons een brief waarin de gemaakte intakeafspraak wordt bevestigd en waarin tevens vermeld staat wat u dient mee te nemen naar het intakegesprek. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag tussen 15.00 – 16.00 uur. Adres: Vredeskerkplein 1 (Vredeskerk).

Telefoon secretariaat: 020 607 76 00 Abonnementen: € 24,50 per jaar, met Stadspas € 16,50 per jaar. Steunabonnement voor verenigingen en instellingen € 89,00 (meerdere exemplaren per maand). Adres: Postbus 6259, 1005 EG Amsterdam. Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam

redactie, bestaande uit vaste medewerkers en vrijwilligers. MUG is gratis verkrijgbaar op 552 distributiepunten: bibliotheken, buurthuizen, DWI’s, medische centra, scholen, supermarkten, ziekenhuizen en culturele instellingen. Oplage: 32.000 Druk: Dijkman Offset, Diemen

ADVERTENTIES Contactpersoon: Quiny Voorn, Telefoon: 020 607 76 02 / 020 641 58 57 E-mail: [email protected]

MUGWEB Redactie: Martin Brandwagt, Marco Ploeger, Hans Vinck, Jos Verdonk Webmaster: Ger Rakhorst Website: www.mugweb.nl

MUG is een uitgave van stichting BBU en wordt gemaakt door een onafhankelijke

S E RV I C E november 2008 | MUG magazine

21

Van basic shirts naar klassiek zwart In de rubriek ‘Klerenzooi’ wordt elke maand gekeken hoe je je voor weinig geld leuk kunt kleden. Deze maand: Docente vmbo Sita van der Schaaf (38) werd aangekleed door styliste Tutti Alexsander. ‘Eerlijk gezegd houd ik niet zo van winkelen’, zegt Sita van der Schaaf. ‘Zo van winkel in en winkel uit en van alles passen. Dat vind ik best vermoeiend. Daarom vond ik het een uitdaging om met styliste Tutti Alexsander op stap te gaan. Zij heeft echt een heel andere kijk op mode dan ik. Gelukkig had zij al wat winkels uitgezocht waar we zijn gaan kijken.’ Alexsander koos voor het winkelgebied in de Negen Straatjes, waar een aantal toonaangevende tweedehandswinkels gevestigd zijn zoals Parisienne, Zipper en Exota. De Negen Straatjes zijn gelegen tussen de Raadhuisstraat en de Leidsestraat en vormen van oudsher een stadswijk waar ambacht, handel en cultuur de boventoon voeren. Naast de talrijke kledingwinkels vind je hier veel specialiteitenwinkels waar je bijvoorbeeld kaas en

chocolade kunt kopen. Ook vind je in deze straatjes diverse antiekwinkels en veel kroegen, restaurants en tearooms. Behalve dat het een populair winkelgebied is, vertegenwoordigen deze straatjes ook een rijke historie. Sinds de zeventiende eeuw, en nog steeds, vormen ze een belangrijke verbinding tussen de Heren- de Prinsen- en de Keizersgracht. Deze grachten waren in die tijd de belangrijkste aanvoerwegen voor goederen die vanuit verre landen zoals Nederlands-Indië, het huidige Indonesië naar ons land verscheept werden. In deze eeuw, die ook wel de Gouden Eeuw wordt genoemd, floreerde de handel. Kooplieden lieten pakhuizen en woningen bouwen die hun welvaart en rijkdom uitstraalden. Dit is nu nog te zien aan de weelderige en monumentale gevels van de panden. De namen van de straatjes zoals bijvoorbeeld de Berenstraat herinneren aan de ambachtslieden die zich bezig hielden met de bewerking van huiden voor de leerindustrie. Een van de iets chiquere vintagewinkels in dit gebied is Laura Dolls. Deze winkel is vooral bekend geworden door de Amerikaanse glamourcollectie van avond- en feestkleding uit Hollywood. Verder bestaat de collectie uit dames- en herenkleding uit de periode tussen 1920 en 1980. Sita van der Schaaf kocht hier een zwart wollen vest uit de jaren vijftig van

de vorige eeuw. ‘Dat past goed bij de zwarte pullover en bij de zwarte broek die ik bij Trivaldi heb gekocht,’ zegt van der Schaaf. Normaal gesproken draag ik geen zwart, dat vind ik nogal saai. Maar Tuttie Alexsander vind zwart mooi bij mijn lichte huid staan. Zij vond het leuk om mij een soort metamorfose te laten ondergaan. Dus zijn we op zoek gegaan naar iets klassiekere kleding dan ik zelf zou kopen. Meestal draag ik gewoon een eenvoudig shirt en een spijkerbroek. Dus eigenlijk is dit helemaal nieuw voor mij. Toen ik de kleding eenmaal aan had vond ik het toch wel mooi. Het kleedt ook best af, zo’n zwarte outfit. Grappig was dat de verkoopster bij Trivaldi zich er ook mee ging bemoeien. Dat werd me wel even teveel. En Tutti Alexsander kwam eerst ook nog met een bloemetjesrok, maar die ga ik echt niet aantrekken...’ tekst: Thea Golverdingen foto’s: Remco Visser • Broek: € 20,00 Trivaldi, Berenstraat 15 • Pullover: € 20,00 Trivaldi, Berenstraat 15 • Vest: € 15,00 Laura Dolls, Wolvenstraat 7 •

Je in de schulden steken: doe het niet!

MUG geeft elke maand consumententips. Ofwel, hoe voorkom je dat je wordt uitgekleed, als je toch al niet veel te besteden hebt. Niets is zo eenvoudig als het afsluiten van een lening. Maar aflossen is een ander verhaal. Uit een recent onderzoek van Trendbox blijkt dat Nederlanders slecht op de hoogte zijn van hun eigen financiële situatie. De helft van de ondervraagde mensen weet niet eens hoeveel rente ze krijgen voor hun spaargeld. Vier van de vijf kijken niet meer dan één maand vooruit naar hun financiën. Toch vindt 80 procent zichzelf een goede manager. Nu we in de kredietcrisis terecht zijn gekomen, zien we dat bankiers daar niet voor onderdoen. Zij blijken ook geen flauw benul te hebben waarmee ze bezig zijn. Wie krap bij kas zit en overweegt geld te lenen, is er maar een advies: doe het niet. Maar ach, in 2007 zijn tien miljoen Nederlanders de een of andere leenvorm zangegaan. Dus: wat is wijsheid? Die tien miljoen Nederlanders zijn maar liefst drieëntwintig miljoen leenvormen aangegaan. Dat kunnen gewone geldleningen zijn, maar het kan ook gaan om hypotheken, klantenkaarten, creditcards, of spullen die op afbetaling zijn aangeschaft. Al deze zaken zijn in feite vormen van lenen, waar je rente voor betaalt. Willen deze mensen meer hebben dan ze zich

kunnen veroorloven? Het antwoord laat zich raden. Als je van mening bent dat je toch geld moet lenen bedenk dan eerst eens het volgende: wat is je toekomstverwachting? Zit je al lang zonder werk en ben je de vijftig gepasseerd? Dan is de kans klein dat je zomaar een vetbetaalde baan vindt. In dat geval is het onverstandig om je een lening op de hals te halen. Als je al betalingsachterstanden hebt, is er maar één advies: don’t do it. Het klinkt paradoxaal, maar lenen kun je je alleen veroorloven als je geld overhoudt. Ga in ieder geval niet naar slechts één kredietverstrekker, maar kijk wat rond. Vraag overal offertes aan, zodat je een goed overzicht krijgt. Daarbij moet je letten op een aantal zaken. Het belangrijkst is de effectieve rente. Die laat zien wat de totale kosten zijn van de lening, inclusief afsluitkosten en dergelijke. Kredietverstrekkers zijn verplicht om die effectieve rente te vermelden. Ook van belang is om te weten of er nog verplichte verzekeringen bijkomen. En: staat de rente vast? Wat is de looptijd van de lening? Als er lage rentes worden aangeboden, van zes procent of minder, moet je uitkijken. Vaak gaat het dan om een tijdelijke aanbieding, daarna gaat het werkelijke rentetarief gelden, waardoor je juist duurder uit bent. Bereken vantevoren hoeveel geld je

overhoudt tijdens de looptijd van je lening. Om zeker te weten of je rond kunt komen, kun je het beste eerst een paar maanden proefdraaien. Leg iedere maand een bedrag apart om te zien of je het met het overgebleven geld redt. Lukt dat niet, dan weet je dat je door te lenen in de problemen komt. Kom op tijd in actie als er problemen ontstaan bij het aflossen. Probeer eerst te bezuinigen op je uitgaven. Als dat niet lukt, neem dan contact op met de instantie waar je het geld hebt geleend. Meestal valt er nog wel een regeling te treffen. Een ding is zeker: hoe langer je wacht, hoe

groter de problemen worden. Vooral niet doen: een volgende lening sluiten om het gat van de eerste lening te dichten. Dat verergert de zaak alleen maar, want daarmee verdubbel je je rentelasten. Was het normaal gesproken al onverstandig om geld te lenen, nu met de kredietcrisis, is het dat helemaal. Geld begint schaars te worden, zo staat in de kranten. En wat schaars is, is duur. Dus betaal je voor lenen een hoge prijs. Het kan je je nachtrust kosten, je huis, je baan en je huwelijk. Doe het niet. tekst: Marco Ploeger foto: Remco Visser

Nuttige adressen • de Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam (GKA) leent kleine bedragen uit (vanaf 500,- euro) tegen een lage rente (5,5%). De GKA werkt zonder winstoogmerk. Telefoon: 020 – 346 36 20 • Dienst Werk en Inkomen (DWI) verleent soms leenbijstand voor noodzakelijke uitgaven. Telefoon: 020 – 346 36 36 • de Stadsbank van Lening beleent waardevolle voorwerpen tegen een geldbedrag. Telefoon: 14 020 • Stichting Samenwerking Bijzondere Noden – Noodfonds voor minima voor de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen. Aanvraag via een hulpverlenende instantie. Telefoon: 020 – 552 25 40

22

S E RV I C E MUG magazine | november 2008

Beeldbuis en ether

Cyberspace • Erfgoed

• Kinnebak met kersen Van 1977 tot 1983 zond de NCRV Showroom uit, een van de meest legendarische programma’s uit de Nederlandse televisiegeschiedenis. In Showroom werden vreemde snuiters en merkwaardige types als het ware in de etalage gezet, maar altijd in hun waarde gelaten. Deze maand krijgt Showroom een onverwacht vervolg. Dit keer gepresenteerd door Joris Linssen. Bestaan er dertig jaar later nog zulke vreemde vogels? Kennelijk wel. Zo is er ene Berry Burp, die zijn wonderlijke achternaam dankt aan zijn vermogen om keihard boeren te laten. Zijn huis hangt vol klokken, maar geen ervan geeft de juiste tijd aan. Berry heeft namelijk tijd zat. Ook maken we kennis met Super Zeeger, de sokkenkoning van de Alblasserwaard. Met zijn knaloranje driewieler gaat hij als een moderne marskramer langs de deuren met zijn sokken, kousen en onderbroeken. En dan is er nog Lowieke. Hij is 88 jaar. Lowieke houdt niet van groente en eet al tientallen jaren elke dag hetzelfde: kinnebak (fijn soort spek) met kersen. Wordt Joris’ Showroom net zo leuk als Showroom van dertig jaar geleden zonder Joris? Joris’ Showroom (NCRV), vanaf 25 november elke dinsdag 22:30 uur, Ned 1 (4 afleveringen)

• Hollandse zuinigheid Zuinig zijn met energie: je kunt er in deze donkere en dure tijden van de kredietcrisis niet vroeg genoeg mee beginnen. Energy Survival is een avontuurlijke kinderquiz. Vijf teams van drie kinderen strijden in de Noorse natuur tegen elkaar. Alle opdrachten hebben te maken met energie en vooral het besparen daarvan. Een soort Expeditie Robinson-junior dus. Doel van dit programma is kinderen te leren bewust om te gaan met energie. De deelnemertjes leren bijvoorbeeld hoe je een bad kan verwarmen door middel van vuur (don’t try this at home!) en dat je een tent behaaglijk warm kan houden door windkracht. In de laatste aflevering van deze afvalrace nemen de Nederlandse zuinigerds het op tegen de Finse kampioentjes. Avontuurlijk amusement waar je nog wat van opsteekt ook!

Nu de Nederlandse kunstinstellingen massaal aan het digitaliseren zijn geslagen wordt het op internet ook steeds fraaier. Het Filmmuseum en Beeld en Geluid en hun partners hebben inmiddels miljoenencontracten afgesloten om het erfgoed op film en televisiegebied te restaureren en te digitaliseren. Een eerste proeve is te zien op een website van het Filmmuseum www.filminnederland.nl/ waar de volledige geschiedenis van de Nederlandse experimentele film wordt behandeld. Met uitleg over films en makers en een historisch overzicht. En natuurlijk foto’s, affiches, biografieën, filmografieën en zelfs een aantal complete films. De site zit zeer doordacht in elkaar: er zit een zoekfunctie in, maar die heb je niet echt nodig. Ook de musea met vooral stilstaande beelden beginnen hun collecties voor het internet te ontsluiten. De overzichtssites van deze instellingen zijn erg bibliotheekachtig ingericht: eerst in de catalogus kijken voordat je iets kunt zien. Bij het Geheugen van Nederland valt het nog mee. Daar zijn uit de 400.000 items in de database een aantal internettentoonstellingen samengesteld met titels als 101 topstukken en Wonen in Nederland en een verwijzing naar de Rijmbijbel, een handschrift over de geschiedenis van de bijbel uit 1332 in het Nederlands, overgeschreven van Jacob van Maerlants werk uit 1271. ‘Vader sone heylich gheest’ luidt de eerste regel. Van Van Doesburg is veel materiaal voorhanden, vooral uit zijn schetsboeken, maar van vriend Mondriaan slechts 9 hits, waarvan het merendeel niet van Mondriaan zelf. Dan maar weer terug naar het Filmmuseum voor een actueel onderwerp: ‘Twee vrouwen’ van Harry Mulisch, maar meer in het bijzonder Twice a woman, van George Sluizer. De eerste is gratis af te halen in de bibliotheek, de tweede is - geheel digitaal opgepoetst - verkrijgbaar op dvd. Op de site www.filmmuseum.nl/tweevrouwen presenteert het Filmmuseum een bescheiden presentatie van de restauratie van de film. Op zondag 16 november, om 10:30 uur is de film - met Bibi Andersson en Anthony Perkins in hoofdrollen (zie foto) - te zien in het Amsterdamse Tuschinski.

Energy Survival (KRO), vanaf 1 november elke zaterdag om 9:30 uur, Ned 3 (9 afleveringen)

Vers van de pers • De vele gezichten van armoede live! Vaak gaan discussies over armoede in Nederland over de vraag of je kan leven van een paar tientjes per week. En of je ook zonder broodbeleg of vervoer kunt. Of over hoeveel mensen arm zijn. En over wiens schuld dat is. De stichting Cliëntenparticipatie, de opvolger van Sjakuus wil de discussie over armoede een zetje geven. Het nieuwe multimediaproject Armoede Live! (boek, film en een website vol geluids- en beeldfragmenten) gaat over vijf maatschappelijke trends in onze rijke samenleving. Die trends treffen alle mensen, maar mensen met een beperkt inkomen onevenredig hard. Iedereen kan te maken krijgen met stijgende uitgaven, instabielere inkomsten, lossere vormen van samenleven, een steeds complexere samenleving en een moeizame zelfontplooiing. Geen punt wanneer je rijk bent,

Lekker eten met een smalle beurs Lekker eten is onderdeel van de campagne Lekker Leven van GroenLinks Amsterdam. ’s Ochtends ontbijt mee naar school en werk, tussen de middag tijd maken voor eten en ’s avonds thuis een voedzame maaltijd, is een goede basis voor ons allemaal. Mag je dan nooit meer snacken? Natuurlijk wel!

Een patatje is gewoon lekker. Lekker eten is echter méér dan het patatje, het gaat over evenwichtige voeding. Voldoende fruit, groenten en afwisseling in je maaltijden is belangrijk. GroenLinks vindt daarom dat het aanbod van eten op straat, stations, school en werk zo divers mogelijk moet zijn, zodat je ook kunt kiezen voor een betaalbare gezonde hap. Via ventvergunningen wil GroenLinks zorgen voor een breder voedselaanbod op straat. Daarnaast stimuleert GroenLinks lesprogramma’s op

maar een hoop trubbels voor wie krapper bij kas zit. De film portretteert vijf, onderling heel verschillende vertegenwoordigers van de arme kant van Nederland. Het boek bevat foto’s, interviews met nog meer armoedegetuigen plus handige tips om discussies aan te zwengelen; tussen lotgenoten of bondgenoten, onder professionals of juist vrijwilligers. En niet te vergeten in het onderwijs of de (lokale) politiek. Het boek Armoede Live! inclusief de dvd van de film is tot 31 december bij Stichting CliP, e-mail [email protected] voor 10 euro te bestellen, inclusief verzendkosten. Na die datum wordt de prijs 14,90 euro plus verzendkosten.

scholen, waarmee kinderen leren over voeding. Van ‘hoe verbouw je groenten’ tot ‘tijd voor eten’, waarbij kinderen met elkaar aan tafel gaan. ’s Avonds thuis een maaltijd maken lijkt vaak zoveel gedoe en er wordt wel eens gedacht dat gezonde boodschappen extra geld kosten. Maar wist je dat je op veel zaterdagmarkten een groentetas kunt kopen voor slechts € 5,00? Daar kun je de hele week verse maaltijden mee bereiden!

www.lekkerleven.groenlinks.nl

S E RV I C E november 2008 | MUG magazine

23

Ervaringen met (psychische) problemen in het dagelijks leven uitwisselen en delen?

Wat is borderline? Laat je informeren bij het

Kom naar de Multiloog®-bijeenkomsten 2008 in Amsterdam-Westerpark! Data najaar 2008: 4 en 18 november - 9 december. Tijdstip: 20.00 - 22.00 uur. Plaats: Buurtcentrum de Waterval, Van Hallstraat 10, Amsterdam-West, hoek Van Hogendorpstraat, tram 10 eindhalte, en bus 21. Organisatie: Stichting IPC i.s.m. INCA-PA. Informatie: www.inca-pa.nl | telefoon 020-6848012 / 020-4120032.

Linnaeushof 4, 1098 KH Amsterdam 020 - 4685647 www.clienteninformatiepunt.nl

DE BIJSTANDSBOND EN ADVOCAAT MARC VAN HOOF

Advocatenkantoor






 
 

de Binnenstad Binnengasthuisstraat 148 1012 ZG Amsterdam T 020 - 627 18 16

www.binnenstadadvocaten.nl

Inloopspreekuur Juridische en sociale begeleiding Iedere dinsdag en donderdag van 11.00 - 16.00 uur

(
#$ #'$

 "
%$"  (
"#"$

(
"$
(
$""$

(
"  "$

We gaan mee naar spannende gesprekken Da Costakade 162, Amsterdam Telefoon: 020 - 689 8806

De Amsterdamse Vriendendiensten biedt boeiend

vrijwilligerswerk

Bel ons: 020 6839260 of kijk op www.vriendendiensten.nl

miniMUGs, 150 tekens á €10,- op giro 5855336 t.n.v. Stichting BBU - Amsterdam Cursuskorting 30% Stadspas 40% bij inlevering advertentie. Basiskennis boekhouden (BKB) € 269,= Praktijkdiploma Boekhouden (PDB) (vervolgcursus) v.a. €269,= Goedkoopste opleider van Nederland. WWW.BOEKHOUDCOLLEGE.NL 06 - 4672 0227 of 020 785 1473

Wilt u zich inzetten voor een jong gezin en deskundig worden in sociaal werk? Kom naar de info-middagen van Home-Start! 4/11: 12.00-14.00 u, 21/11 en 12/12: 10.00-12.00 u. Tijl Uilenspiegelstraat 12, A’dam, Bos en Lommer. Of bel: Corine v.Opstal: 06 41522147 Of bekijk: www.home-start.nl, www.vca.nu/begeleider jonge gezinnen.

Computercursussen: Windows, Internet, Word, Excel, Photoshop, Digitale fotografie en Webdesign vanaf € 23,- per cursus. www.scipacc.nl of 020 6360675

Wet & Wijzer Homeservice Amsterdam

Gang van Zaken

Dagelijkse klussen in en om het huis voor mensen met een psychiatrische beperking

Zoekt vrijwilligers voor administratie post openmaken en ordenen, formulieren invullen, papierwerk sorteren. Maak een afspraak (020) 626 09 69 mailto: [email protected]

Homeservice Amsterdam

In ‘Gang van Zaken’ worden problemen van uitkeringsgerechtigden in een breder kader geplaatst.

Gehoord op Dappermarkt Onlangs liep ik over de Dappermarkt. Plotseling pikte ik een gesprek tussen twee al wat oudere dames op. ‘Jeetje wat een spannende tijden hè.’ ‘Hoezo spannend.’ ‘Nou ja van die kredietcrisis.’ ‘Oh, ach meid bij mij is het iedere dag crisis. De twee euromunten die ik nog heb, vechten om de beste plaats in mijn beurs.’ Het gelach was niet van de lucht. En waar gelachen wordt, daar wil ondergetekende bij zijn. Dus ik ging bij het dichtstbijzijnde kraampje staan en deed net of ik wat wou kopen. Sjaantje, zo bleek de dame met het hoogblonde haar te heten, maakte een einde aan het gelach: ‘Ja, die gasten smijten met miljarden alsof het niks kost.’ ‘Ja, God mag weten waar ze het vandaan halen’, antwoordde de dame met een ietwat grijs kapsel. Als je goed keek, zag je dat Nel ooit blond haar had. ‘En dan te bedenken dat de oudjes in verzorgingshuis De Gooyer hier om de hoek al heel veel luxe hebben moeten inleveren’, zei Sjaan. ‘Ja, het is een gekke wereld. Laatst hoorde ik zo’n jonge knul op tv vertellen dat als de kredietcrisis overslaat op de echte economie, dat we dan echt een probleem hebben. Ja, Nel, die knulletjes hebben teveel Monopoly gespeeld in

hun studententijd en ons maar verwijten dat we eens een goed boek moeten lezen in plaats van de MUG.’ Het gelach was nu van dien aard dat heel veel mensen zich omkeerden. ‘Nee Nel, het leven is geen pretje. Trouwens doodgaan ook niet meer. Ik heb een begrafenisverzekering. In hun blaadje staat dat Zorgvlied na afloop van het grafrecht zomaar het graf van mijn Jopie kan ruimen, zonder moeite te hoeven doen, als ik dood ben, om bijvoorbeeld mijn kinderen te waarschuwen. Dat schijnt die Balkenende bepaald te hebben. Dat levert een besparing op van 2 miljoen als alle gemeenten meedoen. Mijn Jopie zei al dat die christenen ook alleen maar op poen uit zijn. En ik wou hem maar nooit geloven. Maar ik moet hem toch gelijk geven, hè. Die Balkenende is toch zo’n CDA-er? Jeetje, de dooien moeten nu al geld opbrengen!’ ‘Ach Sjaan, Jopie zou nu trots zijn dat hij en al die andere dooien met die 2 miljoen Nederland kunnen redden.’ ‘Ja, Nel, vroeger toen ie nog leefde zagen ze hem als socialist niet staan.’ En weg waren de dames. Ik wou ook weglopen. Maar ik kreeg nog een paar sokken mee van de kraamverkoper. Omdat, zoals hij het zei, de omzet zienderogen steeg toen ik bij zijn kraam ging staan. Ik nam de bonus maar aan. Ik denk dat ik vanavond het tv-programma Nova met al die deskundigen maar eventjes oversla. Moet morgen vroeg op. Hoorcolleges volgen op de Dappermarkt. Nooit geweten dat economielessen zo simpel konden zijn. Heerlijk. Domweg gelukkig in de Dapperbuurt! Jacques Peeters Werklozen Belangen Vereniging Amsterdam (WBVA)

24

ADVERTENTIE MUG magazine | november 2008

UITKERING BEËINDIGD? WIJ STAAN U GRAAG BIJ

BEL GRATIS 0800-BIJSTAND (0800 - 245 78 26) VOOR CONTACT MET EEN ADVOCAAT

OOK VOOR AOW HUURRECHT STRAFRECHT BESTUURSRECHT SCHULDSANERING ECHTSCHEIDINGSRECHT WET WERK EN BIJSTAND INFORMATIE BEHEER GROEP UWV (WW, WIA, WAO, TOESLAGEN WET)

MOBIEL 088-BIJSTAND * (088 - 245 78 26)

*lokaal tarief