7 Sleepbootkapitein Bas geniet van storm pagina 3

De haven 24/7 Sleepbootkapitein Bas geniet van storm pagina 3

Dingen doen Win je eigen havenfoto op canvas pagina 6&7

de krant voor alle omwonenden van de rotterdamse haven

Werk in de haven Havenwerkers, de nieuwe generatie pagina 8

Havenkrant Havenreporter Jan (9) kijkt zijn ogen uit op een cruiseschip pagina 12

– nr. 3 jaar 1 – september 2009

Havenliefde De Rotterdam bracht Nicoline en Arnold bij elkaar

Ze keken elkaar in de ogen en waren verliefd

In deze Havenkrant

Gek op de Rotterdam Het is 30 september 1977. Aan boord van cruiseschip Rotterdam. Werktuigkundige Arnold kijkt in de ogen van stuurvrouw Nicoline. Ze zijn op slag verliefd. In deze Havenkrant: een liefde onder cruise‑ personeel die langer standhield dan één cruise. Op de ­­Rotterdam speelden zich talloze verhalen af. Na jaren van reno‑ vatie gaat het schip dit najaar open voor publiek. Het krijgt een bestemming als ­­hotel, restaurant en congrescentrum. Lees verder op:

Vier keer per jaar verschijnt deze uitgave van het ­Havenbedrijf Rotterdam. De krant laat zien hoe bewoners, bedrijven, gemeenten en het Havenbedrijf samen aan een mooie en veilige haven werken. Zo brengen we de haven dichterbij.

foto: erik buis

Pagina 4

De haven 24/7

De haven 24/7 

gespot Oceaniumboot

nieuw Eiland

HET CIJFER

‘Het water, de geur van metaal en noeste arbeid die binnendrijft, het licht dat continu verandert.’ Felicia Brokerhof woont sinds 2005 samen met haar man ­­Casper in een oude Radartoren aan de waterkant in Pernis. Van het ­­weidse uitzicht geniet ze nog ­­iedere dag. Het is moeilijk voor mij om het mooiste ­­moment van de dag te kiezen. Kijk nu bijvoorbeeld: er zijn zwarte wolken, maar ik zie ook een beetje blauw en wat wit. Het water kleurt groen. ­­Schitterend toch? Mijn man en ik hebben soms ­­moeite om een goed gesprek te voeren, omdat we allebei veel te snel ­­afgeleid ­­worden door wat we buiten zien.’ Dat ze maar liefst zeventig ­­treden moeten beklimmen in hun toren, dat doet ze niets. ‘Oh nee hoor, geen last van. We zijn lange tijd op zoek ­­geweest naar een bijzonder plekje om te wonen. Die plek ­­hebben we hier gevonden.’

Pinguïns in de haven van Rotterdam? Annette Barendregt wist niet wat ze zag toen ze de Oce‑ aniumboot in de zoeker van haar fototoestel kreeg. Terwijl de haven voor deze fanatieke spotter uit Brielle weinig geheimen kent. Thuis‑ gekomen kwam ze er via het internet achter wat ze had gefotografeerd. ‘Deze boot voorziet het Oceanium in Diergaarde Blijdorp van vers zee‑ water’, vertelt ze. ‘Het water komt uit de ballast‑ tanks van containerschepen van P&O Nedlloyd.’ Het kleine tankerje is door het Havenbedrijf geschonken aan de Rotterdamse dierentuin en wordt bemand door (veelal gepensioneerde) schippers van Maaskade Bevrachters. Via

Een toefje zand steekt uit boven het water in de Maasmond bij de Papegaaiebek. Hier legt het Havenbedrijf een nieuw eiland aan van ongeveer zes voetbalvelden groot. Het eiland vormt straks een ‘veiligheidsbuffer’ voor de tankers met vloeibaar gas die vanaf 2012 aanmeren op de Papegaaiebek. Op het eiland, dat niet toegankelijk is voor mensen, kunnen planten en dieren hun gang gaan. De bedoeling is dat zaadjes van planten vanuit natuurgebieden rondom Voorne via deze tussenstap de Nieuwe Waterweg oversteken naar Hoek van Holland.

Zoveel verdienen forenzen die in de ochtendspits de A15 mijden. Het is een project van De Verkeersonderneming. De 530 deelne­ mers aan het project SpitsScoren geven ‘s ochtends via een smart­­ phone de alternatieve reis door. Via de ingebouwde GPS worden ze gevolgd. Wie wegblijft van de A15 in de spits vangt 5 euro en spaart de smartphone bij elkaar. Kijk op: www.spitsscoren.nl

foto: Marc Blommaert

Het zicht Vanaf de bank in een radartoren

Felicia en Casper bij hun radartoren: ‘We worden vaak afgeleid door wat we buiten zien.’

hoe staat het met Maasvlakte 2?

Hans: We hebben de havengelden met maar 1% verhoogd, minder dan de inflatie. Ook geven we kortingen aan rederijen die meer containers via Rotterdam laten gaan. We kunnen niet structureel inleveren op huuropbreng‑ sten, omdat een stabiele inkomsten‑ bron nodig is om investeringen in de haven te doen zodat die verder kan groeien zodra de economie weer aantrekt. Dat gaat om 4 miljard euro tot 2015. We zijn het bedrijfsleven op langere termijn beter van dienst met een blijvende investering dan met tijdelijke verlaging van huurtarieven.

In elke Havenkrant mailen drie streekgenoten een vraag aan Hans Smits, algemeen directeur Havenbedrijf. Dit keer is de kwestie: wat doet het Havenbedrijf om de crisis te bestrijden?

Marcel van den Broek, ­­Nautilus International, de vakbond voor ­­maritieme professionals. De zeemanshuizen bieden zeelieden een dak boven het hoofd, maar ook geestelijke bijstand. Ondanks inspanningen van vrijwilligers is exploitatie steeds lastiger. Willen jullie het besluit terugdraaien om vanaf volgend jaar de zeemanshuizen niet langer financieel te ondersteunen?

Hans: Van het intrekken van steun is geen sprake. In eerste instantie probeert de Stichting Zeemanshuizen de eigen broek op te houden. Maar als zij de financiële eindjes niet aan elkaar kunnen knopen, springen wij – tot een maxi‑ mum – bij. Dat doen we al jaren en die afspraak geldt onverminderd. Overigens investeert het Havenbedrijf op meer plekken in de sociale structuur van de haven, bijvoorbeeld met voorzieningen voor vrachtwagenchauffeurs.

‘

We versterken onze internationale positie

’

Rommert Dekker, hoogleraar (haven)logistiek aan de Erasmus ­­Universiteit. Is het verstandig dat het Havenbedrijf geld steekt in het opzetten en uitbreiden van buitenlandse havens (bijvoorbeeld in Oman, maar ook in Duitsland en Venlo) als het minder gaat in de ‘eigen’, Rotterdamse haven?

Hans: Jazeker is het verstandig om te investeren in extra binnenlandse terminals, zoals Venlo. Het betekent minder belasting van de A15. En dat verbetert de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven. Ook is het beter voor het milieu: binnenlandse terminals zorgt voor meer vervoer per binnenvaart, minder over de weg. Ook is het slim om deel te nemen in buitenlandse havens, zoals Sohar: zo versterken we onze internationale positie, waarvan Rotterdam ook weer profiteert.

Ramkoers Geen alledaagse situatie – gelukkig – maar ze komen voor. En dan moet je er als sleepbootkapitein klaar voor zijn. ‘Het is heel belangrijk dat je dan je rust bewaart’, vertelt Bas. ‘En overzicht houdt.’ De containerschepen en tankers zijn bij het binnenvaren van de haven ‘overgeleverd’ aan de sleepboten; bij lage snelheden zijn deze stalen kolossen nagenoeg onbestuurbaar. En door hun gigantische massa laten ze zich ook niet zomaar in een andere richting duwen. ‘Je moet vooruit denken bij elke actie’, vertelt Bas. ‘En je ogen openhouden. De loods heeft de eindverant­­ woordelijkheid, maar die kan vanaf de scheepsbrug niet alles zien. Bijvoorbeeld of de draaihoek groot genoeg is. En als zo’n schip op ramkoers ligt…’ Bij het naderen van de haven worden de schepen opgewacht door meestal twee – één voor, één achter – en soms zelfs vier sleepboten. In totaal telt de haven zo’n dertig sleepboten, verdeeld over drie sleep‑ diensten: Kotug, Smit en Fairplay. Welke dienst een schip begeleidt, is contractueel afgesproken met de rederijen. ‘Van onderlinge rivaliteit is geen sprake’, vertelt Bas die de liefde voor het slepersvak met de paplepel kreeg ingegoten: zijn vader voer op een sleepboot, net als zijn opa.

Kapitein Bas van Hoorn sleept autoschip de Kassel uit de Brittanniëhaven bij Rozenburg richting Calandkanaal

Aankomst van een schip

360 graden Sleepboten zijn er in soorten en maten. Maar ze zijn allemaal wendbaar en gigantisch sterk. ‘Het type waar ik nu op vaar, rotortug genaamd, kan 75 ton trekkracht leveren. Sterkere en veiligere schepen zijn er niet in de Rotterdamse haven’, vertelt Bas. Ook bijzonder is dat de rotortug drie schroeven heeft – één achter, twee voor – die elk 360 graden kunnen draaien. ‘Met deze schepen kun je letterlijk je naam in het water schrijven.’ Omdat sleepboten direct in actie moeten kunnen komen, 24 uur per dag, slaapt de bemanning aan boord. ‘Eén week werken, één week vrij. Gaan we op zee – meestal om booreilanden te verslepen – dan blijven we twee weken. Wel met een dubbele bemanning die elkaar aflost.’ Eén of twee weken non-stop op het water: Bas vindt het geen straf. Integendeel. ‘Nee joh, dit is een prachtvak. Het woord ‘sleur’ komt niet voor in mijn woordenboek.’

1

De kapitein maakt reisvoorbereiding en geeft aankomsttijd door aan de scheepsagent.

3

De scheepsagent geeft aankomsttijd aan havenmeester door.

4

Diepzeeloods komt bij Cherbourgh aan boord, die het schip verder begeleidt. Regionale loods neemt bij aankomst Rotterdam de begeleiding over.

1

2

3

4

Als het stormt…

5

R’dam Le Havre

al s kana Engel

De scheepsplanner checkt of het schip naar de haven kan, geeft planning door.

2

5

GROOT BRITANNIË

Cherbourgh

FRANKRIJK Havensleepboot: 5218 apk

Havensleepboten manoeuvreren het schip de haven binnen. 5 6

Europahaven 8

7

Schip draait 180˚

Trekkracht 30 -65 ton

Roeiers maken het vrachtschip vast aan meerpalen

…bestaat het gevaar dat schepen, aangemeerd in de haven, losslaan van hun trossen door de extreme druk waarmee de wind tegen het oppervlak van het schip drukt. Als dit dreigt te gebeuren, wordt de hulp ingeroepen van sleepboten. Die duwen tegen de zijkant van het schip om zo de spanning van de trossen te halen. Daarmee samenhangend krijgen sommige schepen bij stormachtig weer geen toestemming om de haven binnen te varen. In verband met de lading (‘hoge deklast’) of het scheepstype (bijvoorbeeld booreilanden) kan veilige binnenkomst niet worden gegarandeerd. Dat het ondanks de aanwezigheid van ongeveer dertig sleepboten toch nog mis kan gaan, bleek tijdens de zware storm op 18 januari 2007: een containerschip sloeg los en ramde de kade van de Maasvlakte Olie Terminal (MOT) waardoor circa 800 ton olie in de haven stroomde.

foto: fmax/Sam rentmeester

Horst Steinhoff, directeur Europoort en ThyssenKrupp Veerhaven. Het Havenbedrijf Rotterdam stelt de tarieven vast voor de kade- en terrein­­ huur. Overwegen jullie om deze te ver‑ lagen nu havenondernemers moeite hebben het hoofd boven water te houden?

Deze foto is van eind juli dit jaar. De dunne lijnen in de foto geven aan waar nieuw land is ­aangesloten op het vaste land in november. De buitenste ring wordt een typisch Hollands strand met duinen. Het land in de cirkel is het eerste zichtbare deel van het haventerrein zelf.

onnetje aan de hemel, windstil, ideaal vaar‑ weer. Maar niet voor sleepbootkapitein Bas van Hoorn. ‘Welnee, voor ons is dit saai weer. Geef mij maar storm, regen en mist. Dan wordt ons werk spannend. Dan moet je op scherp staan en nadenken bij elke manoeuvre.’ Neem bij‑ voorbeeld de onstuimige nacht van 2 februari 2008. Windkracht tien á elf. Golven zo hoog als een flat‑ gebouw. De Zhen Hua 10, een Chinees schip met vijf gigantische containerkranen, dreigt op de kust van de Maasvlakte te stranden. ‘Dus wij op volle kracht er‑ naartoe’, roept Bas in herinnering. ‘Golven van negen meter hoog. We voeren er meer dóór dan óverheen.’

illustratie: loek weijts

Beste Hans,

Z foto: havenbedrijf

In herfst en winter wil het aan de kust flink stormen. De ontwerper en uitvoerder van de aanleg van MV2, PUMA houdt hier rekening mee. PUMA (Projectorganisatie Uitbreiding Maasvlakte) is een samenwerkingsverband van de waterbouwbedrijven Boskalis en Van Oord. Aan het begin van de herfst moet de buitenste rand van het nieuwe land aan de zuidkant zijn aangesloten op de bestaande kust. Dit nieuwe land vormt zo een natuurlijke buffer tegen de ruige najaarszee. Hierdoor kunnen de schepen, bulldozers en werklui in de luwte doorwerken aan het opspuiten van land. Deze buitenste schil van de nieuwe Maasvlakte is de toekomstige westelijke

» Sleepboten brengen schepen de haven binnen én houden ze op hun plek tijdens stormachtig weer » Koelbloedigheid is op zo’n moment cruciaal, zegt sleepbootkapitein Bas van Hoorn

zeewering. Hij is vanaf de aansluiting op het land ongeveer zes kilometer lang en zal straks uit zand en duinen bestaan: een typisch Hollands strand. Gevaar Het moet overigens wel heel heftig stormen, willen de schepen van PUMA hun werk neerleggen vanwege gevaar. De kapiteins van de baggerschepen bepalen in overleg met de organisatie aan de wal wanneer doorwerken te gevaarlijk wordt voor schip en bemanning. Dan zoeken de schepen beschutting in de haven. Zand dat wegwaait en wegspoelt als gevolg van storm is één van de aandachtspunten voor PUMA bij de aanleg van Maasvlakte 2. Hoe harder de wind en de stroming, hoe meer zand er verdwijnt in zee. Met extra baggerwerk als gevolg. Maar dit is niet anders bij de Nederlandse stranden en duinen. Het werk is wel zo gepland dat weggespoeld zand voor het grootste gedeelte terecht komt op de plek waar toch al zand moet komen. Kijk op pagina 5 hoe het opspuiten van nieuw land in zijn werk gaat.

www.annettebcit.web-log.nl

Koelbloedig en kalm

Nieuw land biedt werklui beschutting tegen storm » Het werk aan de tweede Maasvlakte gaat in herfst en winter onverminderd door » De westelijke kant van het nieuwe land ligt nu boven water en beschermt de baggeraars tegen de najaarsstormen

een ondergrondse pijpleiding in het SchieSchie­­kanaal krijgt het Oceanium op deze ­­manier elke maand 600.000 liter vers zeewater. ‘Typerend voor de Rotterdamse haven’, zegt An‑ nette. ‘Met zijn allen werken aan de meest effi‑ ciënte oplossingen voor alledaagse problemen. ’

5 euro

Het lot van de Kassel ligt in handen van sleepbootkapitein Bas van Hoorn

foto: vincent mentzel



Verhalen van overzee

De haven 24/7 

Gek op elkaar

» Op het Noordereiland zorgen net als in andere stedelijke havens binnenschepen met hun generatoren voor stank, herrie en uitlaatgassen » Walstroom maakt een einde aan de overlast ‘Het is net of er een vrachtwagen voor je deur stationair staat te draaien. De hele dag stank en herrie.’ Willem ­­Falhaber woont op het Noordereiland en baalt van de overlast die de aggre­­ gaten op sommige binnenschepen ver‑ oorzaken. Deze noodmotoren zorgen voor stroom als het schip stil ligt. ‘Soms blijft een schip vier maanden liggen. Geen pretje, zeker als het warm weer is en de ramen dicht moeten blijven.’ Falhaber legde zich er niet bij neer. Hij ging verhaal halen bij de overlastgeven‑ de schipper, de havenmeester en de ­­Milieudienst. ‘Er bleek geen ­­regelgeving over de vervuiling van generatoren. Schippers mogen ze gewoon gebruiken.’ Maar niet lang meer, zegt Rob Houben van het Havenbedrijf. Dit najaar krijgt het Noordereiland walstroom. Schip‑ pers kunnen dan stroom van de wal af‑ tappen. De bedoeling is dat dit gebeurt in alle havens in stedelijk gebied. Schippers zijn conservatief, weet Hou‑ ben. Ze gaan niet zomaar over op wal‑ stroom. Aan een proef met goedkope walstroom in de Maashaven deed maar

En de Rotterdam

H

et is 30 september 1977. Werktuigkundige Arnold Eisma zet voet aan boord van de Rotterdam. Hij verheugt zich op de vaart en trakteert iedereen in de bar op een biertje. Ook de dame rechts van hem, de enige stuurvrouw. ‘Geef dat meissie ook maar wat hoor’, hoort Arnold zichzelf nog zeggen. Hij weet dan nog niet dat hij meer dan dertig jaar later nog steeds af en toe een biertje drinkt met deze vrouw, zíjn vrouw. Het lijkt een aflevering uit de televisieserie The Love Boat, maar dit liefdesverhaal is echt. Een relatie op een cruiseschip met zoveel personeel was niet zo bijzonder. Dat die relatie langer standhield dan één cruise weer wel. ‘Honey, I love you, but the cruise is over’, was een standaard grap onder het personeel. In het begin hield het stel de relatie geheim, weet Nicoline nog. ‘Iedereen liep om de beurt de wacht. Je werkte vier uur en dan had je acht uur rust. Zo wisselden we elkaar af. Meestal kwam Arnold me dan in mijn hut wakker maken met een kopje thee. Het was sowieso lastig elkaar te zien, we hadden weinig tijd voor onszelf.’ Uiteindelijk kregen collega’s iets in de gaten. ‘Maar toen heeft het alsnog een tijd geduurd voor ze het serieus namen. We waren toen al bijna getrouwd.’

Het glinstert in de haven

foto: david rozing

Hij was werktuigkundige. Zij stuurvrouw. De Rotterdam bracht Arnold (61) en Nicoline (57) Eisma bij elkaar. Ruim dertig jaar later zijn ze nog steeds gek op elkaar. En op de Rotterdam natuurlijk.

foto: freek van arkel

Dankzij dit kastje kan Willem straks weer met open raam slapen

dertig procent mee. Daarom wordt het gebruik vanaf dit najaar verplicht. ‘Waar walstroom is, moet die ook gebruikt wor‑ den. Anders krijgt de schipper een boete.’ Houben wil graag dat andere havens het Rotterdamse systeem overnemen. ‘Dan wordt het voor schippers vanzelf‑ sprekend om hun aggregaat uit te laten. Het Havenbedrijf onderzoekt of ook

zeeschepen over kunnen gaan op wal‑ stroom. ‘Voor containerschepen lijkt het lastig, zij maken gebruik van verschil‑ lende systemen.’ Voor ferryschepen ziet hij wel kansen. Met Stena Line in Hoek van Holland werden onlangs de eerste afspraken gemaakt.

www.walstroom.nl

Zo wordt Maasvlakte 2 aangelegd

‘Bontjassenboot’ Helaas voor de tortelduifjes werd Nicoline na twee maanden overgeplaatst naar een ander schip. Gelukkig konden ze via de marconist, die verbinding houdt met omliggende schepen, ’s nachts met elkaar spreken. Arnold weet het nog goed. ‘Dan kreeg ik verbinding en zei de marconist: nou, ik zit hier met je vrouw op schoot hoor. Gelukkig ben ik niet jaloers ingesteld. Met de marconist hebben we trouwens nog steeds contact.’ Nadat Nicoline en Arnold elkaar na drie maanden weer zagen, wisten ze dat het goed zat. Nicoline: ‘Niet veel later kochten we samen een huis en nog wat later trouwden we.’ Vanaf dat moment zorgde het echtpaar dat ze zo vaak mogelijk op dezelfde cruises meevoeren. Waaronder De Rotterdam. Dit icoon van een voorbije tijd, had een grote aantrekkingskracht op bepaalde, kapitaalkrachtige passagiers. Onder het personeel ontstond daardoor al snel de bijnaam ‘Bontjassenboot’. Voor sommigen reden om dit schip te mijden, voor anderen juist niet. Dat gold ook voor Nicoline en Arnold. Arnold: ‘Die boot had wat. Het was gewoon een prachtig mooi schip. Maar uiteindelijk ging mijn voorkeur natuurlijk uit naar de boot waarop mijn meisje werkte.’

Walstroom helpt bewoner Willem Falhaber af van herrie en stank van schepen.

Ze duiken de laatste tijd overal op in de haven: gestapelde ‘broodjes’ aluminium, tin en zink. Vanuit de lucht moet het een geschitter van jewelste zijn. Door de economische crisis is het voor veel bedrijven een stuk aantrekkelijker om deze handelswaar nog even ‘op de plank’ te laten liggen in plaats van tegen dumpprijzen van de hand te doen. Neem nu Henry Bath, gespecialiseerd in de verscheping en opslag van onder andere metalen: dat bedrijf huurt bijna het complete, gloednieuwe Commodity Park nabij de Europoort. Zo’n 66 duizend vierkante meter aan opslagruimte is tot de nok toe gevuld met aluminium, in afwachting van een betere prijs. Maar bijvoorbeeld ook Broekman Special Products aan de Theemsweg in de Botlek heeft een extra loods van 20 duizend vierkante meter speciaal laten bouwen om aluminium te bewaren. En ze zijn niet de enigen…

80

DXXjmcXbk\)Y`\[k il`dk\XXe fg$\efm\ijcX^%

Mensen van PUMA werken aan nieuw land

4 tot 6 Sleep­­hopper­­ zuigers zorgen voor de land­­ aanwinning

9lcc[fq\ijm\i[\c\e fg^\jgfk\eqXe[%

2

E`\ln^\nfee\ecXe[# ,d\k\iYfm\eE8G%

( BC8GG<E Jc\\g_fgg\iql`^\i jkfikqXe[m`X_\k fg\ebcXgg\emXe [\Yf[\d[\li\e%

)

I8@E9FN<E 8cjÊbcXgg\eËe`\k d\\i^XXk#jgl`k[\ jc\\g_fgg\iql`^\i qXe[fm\i[\bfg%

*

Pontons bevoorraden de schepen met materieel

N8CG
2 Crewbootjes voor transport tussen wal en schip

QXe[[Xd

5

foto: erik buis

Jc\\g_fgg\iql`^\iql`^k qXe[fg()b`cfd\k\i l`k[\bljk%

Bulldozers verdelen opgespoten zand

d

)'

3 Kranen

Vanaf de ‘doop’ van het schip in 1958 was de Rotterdam het boegbeeld van de HollandAmerika Lijn (HAL) en één van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse passagiersschepen. Het schip voer vanaf 1959 naar New York. Vanaf 1968 deed het fulltime dienst als cruiseschip.

De wereldcruises die circa tachtig dagen duurden werden een begrip. In 1997 nam de HAL het schip uit de vaart, omdat het niet meer voldeed aan de veiligheidseisen. Mede door de inzet van de stichting Behoud Stoomschip Rotterdam keerde het vlaggen­­schip vorig jaar na jaren van herstelwerkzaamheden terug in de thuishaven. Aan het Derde Katendrechtse

Hoofd in de Maashaven in Rotterdam is de reno­­vatie van het schip in volle gang. Het krijgt nu een bestemming als hotel, restaurant, congres- en opleidings­­centrum. Het schip kwam in opspraak doordat woningcorporatie Woonbron – de huidige eigenaar – er veel meer geld in moest investeren dan gedacht. Ook de renovatie kostte meer tijd dan verwacht.

228 meter 13 verdiepingen telt het schip

38.000 vierkante meter dek­­ oppervlakte

6

Effi[q\\

lengte van de ­­oceaanstomer

Hij werktuigkundige, zij stuurvrouw.

Het lijkt een aflev ering uit de televisieserie The Love Boat.

Maasvlakte 2 verrijst langzaam uit zee. Zogenoemde ‘sleep­­hopperzuigers’ halen zand van de zeebodem waarmee ze voor de kust nieuw land creëren. Maar hoe? Dat zie je hierboven.

?\kqXe[bc\li`^\[\\cfg[\q\k\b\e`e^mXe[\kn\\[\ DXXjmcXbk\^\\]k_\kcXe[XXe[Xk`e)'('`jfg^\jgfk\e%

Kilometer pijp illustratie: Schwandt Infographics

Van cruiseschip tot hotel

foto’s: privébezit



Dingen doen in de haven

Dingen doen in de haven 

stuur in en win

maak een boek op internet

spot schepen

op de fiets door de haven

Wil jij je eigen havenfoto in de volgende Havenkrant zien staan? En hem groot op canvas aan je muur zien prijken? Doe dan mee met de Havenkrant Fotowedstrijd! Alle foto’s met het thema haven Rotterdam zijn welkom.

Op het internet vind je honderden websites met miljoenen foto’s van havens en schepen: van onscherp tot artistiek. Door liefhebbers gemaakt of door professionals. We lichten er drie uit:

Als je goed voorbereid schepen wilt foto‑ graferen, kijk je op www.portofrotterdam.com bij ‘aankomst of vertrek’. Ook leuk: een schip volgen op internet. Misschien ligt hij net in de haven vlakbij je vakantiebestemming. Kijk op www.marinetraffic.com of www.vessel‑ tracker.com. Op deze sites kun je schepen lokali‑ seren die varen met speciale zendertjes. Op de kaart zie je precies waar ze varen of aangemeerd liggen. Ook hier tal van foto’s van liefhebbers.

Eropuit met de camera in het haven­­ gebied? Dat kan met de auto en te voet. Maar de fiets is het ideale vervoersmiddel. Je komt overal en niets ontgaat je op zoek naar het perfecte plaatje. Tankers die de Maas doorkruisen, windmolens die de lucht in stukken malen, kranen die onvermoeibaar containers verslepen alsof het legoblokjes zijn en daartussen, heel onverwacht, stukjes ongerepte natuur. Bewegwijzerde fiets­­paden vind je tot aan de Maasvlakte toe. Het Havenbedrijf heeft een aantal

Een foto op canvas Stuur je beste foto voor 15 oktober naar havenkrant @portofrotterdam.com. Een vakjury onder aan­­voering van professioneel fotograaf Freek van Arkel kiest een winnaar. Het Havenbedrijf biedt de winnaar een grote afdruk aan van de foto op canvas. De Havenkrant publiceert de prijswinnende foto in december.

En deel je foto’s

foto: istockphoto

1. www.shipspotting.com Meer

mail naar [email protected]

dan 800.000 foto’s in de database van de naar eigen zeggen grootste community van scheepsspotters op internet. Met ruim 2000 foto’s in de categorie ‘wrecks and relics’ en 1600 in de categorie ‘storm’.

2. www.havenfoto.nl Over­­

zichtelijke site met foto’s van havens en schepen per categorie. Opgericht door hobbyfotograaf Henk van Kooten. Met een vader als kapitein, is de ‘gekte’ voor scheepsfotografie aangeboren bij hem, schrijft hij. Alleen voor eigen werk en geselecteerde hobbyfotografen. 3. www.flickr.com Deze bekende

fotosite heeft ook een ‘Port of Rotterdam’-group met zo’n zeventig leden. Ben jij de volgende?

In de haven

Handig voor de fotograaf fietsroutes beschreven. Deze zijn te downloaden van www.portof‑ rotter­­dam.com. Of op te vragen bij VVV’s in de regio. Ga naar ‘Over de haven’, kies ‘Beleef de haven’ en daarna ‘Fiets- en wandelroutes’. De laatste aanwinst is ‘Ontdek de Maasvlakte’. Dit is een routeboekje dat je meeneemt door dit fascinerende gebied van grote contrasten: industrie, vracht­­wagens en containers, maar ook plotselinge vergezichten, natuur, zand, meeuwen, wind, in alle seizoenen anders. Stap op de trappers en ontdek het zelf.

foto: Jacco Huijssen



Maak een eigen foto

foto: freek van arkel

6.

foto: freek van arkel

2.

3.

Ander standpunt ‘Een foto nemen op ooghoogte is niet echt spannend. Een overzichtsfoto (uit een toren) is dat al veel meer, maar blijft voorspelbaar. Ga eens op de grond liggen. Je krijgt zo’n mooi – en onverwachts! – perspectief. Die loods naast het water lijkt zo nog imposanter. Wil je de verhoudingen weergeven, zet dan mensen in beeld. Je ziet hoe groot een schip is met iemand in beeld. Een apart standpunt creëer je niet alleen met hoogte, ook met diepte zoals op deze foto. Kruip ergens in, fotografeer vanuit een auto met het binnenspiegeltje nog in beeld. Of plaats een groot rood-wit gestreept bord bewust op de voorgrond.’

foto: fmax/nout steenkamp

‘Een open deur? Nee. Ik zie zo vaak aan de kade mensen prutsen aan hun toestel. Jammer, want dan is hét moment dikwijls alweer voorbij. Het begint bij je toestel. Kunstenaar, ken je kleurendoos voor je gaat schilderen. Zorg dan dat je thuis de accu hebt opgeladen en de mogelijkheden hebt bekeken. Het maakt niet uit of het een camera op je telefoon is of een loodzwaar geval met een film erin. Als deze meeuwen voorbij vliegen moet de camera klaar staan.’

‘Er ligt een rode boei in het water. Foto­­ grafeer je die boei of de boei in zijn omgeving? De ruimte er omheen kan interessant zijn. Hoe meer je inzoomt op die boei, hoe meer aandacht dat voorwerp opeist in je foto. Oftewel, denk aan een goede compositie. Probeer dingen weg te laten. Een rustig beeld wordt als prettig ervaren. Doe eens wat anders dan in het midden, dat is zo saai. Een schip aan de rand van de foto is spannend. Onverwachts.’

Kies het juiste moment

5.

‘Juist op het moment waarop het golfje in het water op z’n top is, dat is mooi! Moeilijk. Draait een schip met de boeg jouw kant op, klik dan. Zo krijg je niet de standaard foto van een schip over de volle breedte. Ook bij‑ zonder: iemand die voorbij rent. De waas op de foto is een aardig effect. Of iemand stampt in de plas en de druppeltjes spetteren in jouw beeld, prachtig.’

4.

Wat breng je in beeld?

foto: freek van arkel

Ken je camera

Z o maak je bijzondere foto’s van de haven foto: freek van arkel

foto: freek van arkel

1.

Havenfotograaf Freek van Arkel leert je de fijne kneepjes van het fotovak

‘Je staat langs de kant, je kijkt naar een schip. Maar wat zie je nu? Druk niet zomaar op een knopje, vul je foto in. Bekijk wat er mooi, apart origineel is om op de foto te zetten. Ga het halen, doe er moeite voor. Zoom in op de boeg, ga liggen. Denk aan sfeer, licht, lucht, dynamiek, beweging, compositie, kleur, vorm. Speel met die dingen. Pas dan krijg je een foto die niet iedereen elke dag kan maken.’

Benut het licht

‘Schrijven kun je niet zonder licht, fotograferen ook niet. Benut het dan ook. De haven is zo verschillend bij avondlicht, bij zonsondergang of met tegenlicht. Ieder tijdstip heeft z’n charme. Ga je met de storm of regen langs de kade staan, dan maak je waarschijn‑ lijk apartere plaatjes. Kun je eenmaal goed inschatten hoe jouw camera omgaat met het aanwezige licht dan kun je hierop inspelen. Door je instellingen (diafragma, sluitertijd) aan te passen, kun je overof onderbelichting corrigeren. Met een mooie plaat als resultaat.’

foto: freek van arkel

Ja, hallo! Een foto knippen kunnen we allemaal. Maar een kiekje maken dat er net even wat anders uitziet, lukt jou dat? Freek van Arkel foto­­ grafeert voor zijn beroep regelmatig in de Rotterdamse haven. Hij helpt je op weg.

Werk in de haven

Werk in de haven 

Martijn Quak (21) volgde na zijn mbo de bedrijfs­­school van Keppel Verolme, scheepswerf voor reparatie en onderhoud. Hij werkt er drie jaar als bankwerker.

foto’s: fmax/nout steenkamp

» Woont in: Rozenburg » Verdient: ‘Prima, vooral de toeslagen bij overwerk zijn mooi meegenomen.’ » Havenstek: aan de Rozenburgse kant van het pontje naar Maassluis

‘Een jongensdroom? Ik word later lasser, zei ik altijd. Net als onze buurman die me elk jaar meenam naar de open dag van Verolme. Vanuit de kinderwagen bekeek ik de werf. Maar er waren genoeg lassers toen ik me vijf jaar geleden bij Keppel Verolme meldde. Ik wilde naar de bedrijfschool en besloot een andere richting te kiezen. Op de school zag ik een indrukkende opstelling van machines staan. Die hoorde bij de opleiding tot bankwerker. Zodoende. We werken in de loods en buiten aan grote zeeschepen en offshore units, een enkele keer aan een cruiseschip. Ik werk aan alles wat mechanisch beweegt aan een schip: de aandrijving, installaties op booreilanden, de kranen. Wat zijn we trots als een groot project na een aantal maanden af is! Als het schip de werf af gaat zoek ik een plekje langs het water om het te fotograferen, liefst met mijn vader en de buurman. Ik werkte aan de Sevan Piranema, het eerste ronde olieproductieplatform ter wereld. Gebouwd in China en afgebouwd door Keppel Verolme. Het platform kwam als casco op de werf. Alle constructies, kranen en brandstofsystemen hebben we hier aangesloten. We hebben overal met onze handjes aan mogen zitten. Nu volg ik de avond-MTS. Ik zie mijn toekomst hier op de werf, wil groeien naar de functie voorman. Wie weet, ooit als baas!’

‘Zelden vind ik verstekelingen’ ‘Jouw plan echt uitgevoerd’ Chantal Winkelman (25) is grens­­ wachter bij de Zeehavenpolitie van het korps Rotterdam-Rijnmond.

Martijn Groeneveld (24) werkt twee jaar bij het Havenbedrijf als adviseur op de afdeling planontwikkeling.

‘Als grenswachter controleer ik mensen op zeeschepen en verzorg ik de visumuitgifte. Nederland vormt een buitengrens van Europa, dus is ook in de haven grenstoezicht nodig. Verstekelingen? We treffen ze niet vaak aan. Als ze al aan boord zijn, krijgen we meestal een melding van de kapitein. Ook houden we haventerreinen in de gaten. We stellen een onderzoek in als we iets verdachts zien, zoals een open container of mensen die daar niet horen. Mijn werkplek is het bureau St. Jobsweg. Daar voeren we bemannings- en passagierslijsten in. Hier melden zich bemanningsleden die aanmonsteren of terugkeren naar hun thuisland, in totaal 60.000 per jaar. Per jaar geven we zo’n 15.000 visa uit. Daarnaast controleren we aan boord van schepen. We proberen er zo veel mogelijk te bezoeken. Sommige controleren we extra goed, zoals nieuwe schepen of schepen van onbekende rederijen. Bij

‘Als kind was ik geïnteresseerd in de inrichting van het land. Ik bouwde straten of een hele stad met Legoblokjes. Bij het Havenbedrijf maak ik ruimtelijke plannen voor verschillende gebieden in de haven en bedenk hoe we die verder gaan ontwikkelen. Het is niet zo dat ik gedurende mijn studie Ruimtelijke Ordening en Planologie al het idee had dat ik bij het Havenbedrijf wilde werken. Ik wist eigenlijk nauwelijks van het bestaan af. Maar na mijn stages bij de gemeente Zwijndrecht en de provincie Zuid-Holland tipte iemand mij het Havenbedrijf als afstudeerstage. Ik deed toen onderzoek naar de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening en de gevolgen daarvan voor de haven. Dat beviel zo goed, dat ik besloot te solliciteren naar de baan bij Planontwikkeling. Behalve plannen maken, aangevuld met juridische zaken, ga ik ook naar

Masterclasses

Wil je de hoogste ‘havenbaas’ Hans Smits over de haven horen vertellen? In samenwerking met Your World start het Havenbedrijf een campagne waarbij directeuren van bedrijven in de haven, maar ook politici, gastlessen geven op de scholen voor VO, VMBO en MBO in Rotterdam. Meer info op: www.your09.nl en www.portofrotterdam.com

» Woont in: Rotterdam » Verdient: Politieschaal 5, maximaal € 2470 bruto » Havenstek: ons bureau tegen‑ over de Euromast met uitzicht op de SS Rotterdam een ‘hoog’ risico doen we een uitgebreide controle, samen met de wijkpolitie en douane. Soms met inzet van honden. Politie Rotterdam-Rijnmond is het enige politiekorps van Nederland dat grenstoezichttaken uitvoert. Ook op cruiseschepen, zoals laatst op de MS Rotterdam. Toen hebben we 1400 mensen gecontroleerd! Mijn werk is geslaagd als de haven veilig blijft.’

Jong Haventalent

Ben je innovatief, vernieuwend bezig, zit ondernemen in je bloed? Vraag dan je baas om je op te geven voor de verkiezing Jong Haventalent van 2009. Of geef je zelf op. Meer informatie en inschrijven kan via: www.jonghaventalent.nl Havenopleiding

Scheepvaart en Transport College (www.stc-r.nl) en Hogeschool voor de Zeevaart (www.hoge­­school­­

voor­­de­­zee­­vaart.nl). Ook Hogeschool Rotterdam (www.hogeschoolrotterdam.nl) en het Albeda College (www.albeda.nl) bieden technische opleidingen. Zij hebben een locatie in de haven, de RDM Campus (www.rdmcampus.nl). Watertalent

Watertalent is de carrièresite voor de haven: www.watertalent.nl. Je vindt ook vacatures op www.port­­of­­rot­­ter­­dam.com

3100 nieuwe werknemers zijn in totaal tot 2012 jaarlijks nodig bij alle bedrijven in en rond de haven

www.idealehaven.nl

Ideale haven is een samen‑ werking tussen het Haven‑ bedrijf en de Hogeschool Rotterdam en probeert een brug te slaan tussen het HBO onderwijs en de bedrijven uit de haven.

» Woont in: Rotterdam » Verdient: ongeveer € 2700 bruto » Havenstek: de Maasvlakte, vanwege de grootte, ver boven de normale menselijk maat de gebieden toe. En veel overleg met collega’s, gemeente en bedrijven. Het mooiste moment is als het Havenbedrijf ‘jouw plan’ echt uitvoert. Wel wennen dat dit meer tijd nodig heeft dan je vooraf bedenkt. Het proces tussen plan en uitvoering verloopt bijna nooit zonder obstakels. Zo zijn er nog uitdagingen genoeg!’

afstudeerstage gedaan op de afdeling Havengelden. In sep­­tember ga ik beginnen met een nieuwe studie. Maar het lijkt mij leuk om terug te komen. De Rotterdamse haven blijft een mooi werkgebied waar altijd wat gebeurt.’

Stage lopen

Sjoerd de Jager, student van Hogeschool Rotter‑ dam, liep stage bij het Havenbedrijf. ‘Ik heb mijn

www.youngport.nl

Wat doet een pijpenman op een sleephopperzuiger? Kijk op www.youngport.nl

van TV Rijnmond, met filmpjes van jonge mensen die over hun baan in de haven vertellen. Havenvereniging

Tweehonderd jongeren zijn lid van de Jong Havenvereniging. Leden delen ervaringen en kennis met elkaar. info@havenvereniging­­ rotterdam.nl of 0181-296030.

Uw fotobijschrift

portofrotterdam.com

Oplossing vorige Havenkrant Veel goede inzendingen. We zien op deze foto uit 1912 zwembad De Kous in de Nieuwe Maas, gemaakt met drijvende afzettingen. Patrick Leopold van Hamburg uit Rotter‑ dam merkt nog op dat er zwem‑ onderwijs wordt gegeven. Hij wint het kookboek ‘Van alle wereldzeeën’.

Hoe werkt de patrouilleboot? De geelblauwe patrouille­­ vaartuigen (RPA’s) ­­surveilleren dag en nacht. Ze zorgen voor een veilige en schone haven.

I

n totaal beschikt het Haven‑ bedrijf over tien van deze patrouillevaartuigen. In verschillende soorten en maten, maar met dezelfde taak: de haven schoon en veilig houden. Ze begeleiden bijvoorbeeld transporten met een

gevaarlijke lading. Tijdens surveillances letten ze op juist gebruik van haven­­ voorzieningen en of schepen geen schade veroorzaken. Ook controleren ze mogelijke waterverontreiniging, bijvoorbeeld bij het bevoorraden van de zeevaartschepen met stookolie door binnenvaartschepen (‘bunkeren’). Bij ongelukken schieten de RPA’s te hulp. Ze beschikken over bluskanonnen en hebben een kraan om spullen uit het water te tillen. De RPA-bemanningsleden zijn geschoold in levensreddende handelingen als er mensen in de haven gewond raken of onwel worden.

Het Havenbedrijf is actief in heel de haven. Dit levert spannende banen op. Kijk op www.portofrotterdam.com/vacatures. Wij zoeken nog:

Beheerder flora en fauna Ben jij een ingenieur die thuis is in de wereld van groenbeheer? Ben je in staat het werk van ingenieursbureaus te beoordelen? Dan laat jij binnenkort de openbare ruimte in de Rotterdamse haven verantwoord groeien en bloeien.

Pompaansluiting naar de wal 45.000 liter per minuut voor bestrijden grote tankbranden tot op 2 kilometer afstand

Manager Duitslanddesk De Duitslanddesk zorgt ervoor dat de Rotterdamse haven continu onder de aandacht is van poli‑ tieke en publieke decision makers in Duitsland. Met als doel: inten‑ sivering van commerciële activi‑ teiten. Lever jij een bijdrage met je netwerk- en organisatietalent?

Hoogwerker tot 16 meter boven waterlijn met bluskanon 5.000 liter per minuut

Stageopdracht communicatie/journalistiek Scherpe pen, goed in regelen en organiseren en bezig met een hbo-opleiding communicatie/ journalistiek? Help ons dan een link te leggen tussen de dynamiek van de haven en de belevingswereld van jongeren.

Brandbluskanonnen 45.000 liter per minuut 10.000 liter per minuut Oliebooms Wordt om een schip heen gelegd, zodat geen lekkende olie in de rest van de haven terecht komt

Hijskraan 14

Fendering Rondom de boot zit rubber in plaats van staal

Onderwaterschip Met verf die het milieu ontziet

Lengte: 30,2 meter Breedte: 8,03 meter

Om het milieu te sparen zijn er roetfilters op de boot en katalysatoren op dieselmotoren

Lekkende olie

illustratie: loek weijts

‘Met de handjes aan de schepen’

foto: havenbedrijf

De Rotterdamse haven heeft volop behoefte aan jong talent. Zeker als de economie straks weer aantrekt. Drie jonge havenwerkers vertellen over hun baan en ambities.

Weet u wat er op deze foto gebeurt? En wanneer dit was? Mail uw fotobijschrift naar de Havenkrantredactie. De redactie verloot onder de inzenders het boek ‘Van alle wereldzeeën. Foto’s, verhalen en gerechten, verzameld in de haven van Rotterdam.’ Mail naar: havenkrant@

zo doen we dat nu Schepen los- en vastmaken Anno 1895 Roeien

tussen wal en schip Nog altijd kent de Rotterdamse haven de ‘roeiers’. Deze beroepsnaam houdt de herinnering levend aan de roeibootbezitters die op 1 mei 1895 in een Rotterdams café besloten een vereniging op te richten. Tot grote vreugde van rederijen, cargadoors en gemeente. ‘Die waren alle roeiers met hun eigen tarieven zat’, vertelt verenigingssecretaris Martin Brussé. De roeiers zorgden voor de bevoorrading van de schepen, vervoerden bemanningsleden en hielpen bij het aanmeren. De vereniging zorgde voor een eerlijke verdeling van werk en inkomsten. ‘Tot op de dag van vandaag’, zegt Brussé. Bij het honderdjarig bestaan in 1995 kreeg de vereniging het predicaat ‘koninklijk’ toegekend. De volledig naam luidt dus: Koninklijke Roeiers Vereeniging Eendracht (KRVE).

Maikel Lenselink:

‘Je kunt dit niet uit de boekjes leren’

Anno 2009 Met 120 pk

door de haven

Het mooiste aan zijn werk? Dat vindt Maikel Lenselink (37) de vrijheid. ‘Je bent de hele dag aan het varen, weg met je bootje.’ In 1990 begon de Spijkenisser aan zijn leerschool bij de roeiers. ‘Je kunt dit vak niet uit boekjes leren.’ Sindsdien werkt hij in een strak schema van dag- en nachtdiensten. ‘Dat maakt het werk fysiek soms zwaar.’ Behalve dat de 250 roeiers (tijdelijk) dekbemanning leveren aan zeeschepen is hun meest in het oogspringende taak het vast- en losmaken van zeeschepen. Sinds de jaren vijftig gebeurt dit met gemotoriseerde schepen, zo’n vijftig in getal. Een verantwoordelijke klus. Met hun bootjes manoeuvreren de roeiers tussen schip en kade terwijl ze de enorme trossen slepen en vastzetten. Zeker bij onstuimig weer betekent dat goed opletten. ‘Soms moet je er ineens tussenuit piepen als het te krap wordt’, zegt Maikel. ‘Gelukkig reageren onze boten heel snel.’

foto: freek van arkel

De nieuwe generatie

Aanmonsteren

Wat gebeurt hier?

foto: Gemeentearchief Rotterdam



Uit & Thuis in de haven

Kijken Vanaf 3 september

TV: ‘Ik ziet de haven al’

Het leukste televisieprogramma over de Rotterdamse haven is weer begonnen. Iedere donderdag rond 17.40 uur op TV Rijnmond. Elk week gaan presentatoren Jaap en Renske op bezoek bij bedrijven, schepen, evenementen en mensen die met de haven te maken hebben. Ook aandacht voor de historie van de haven.

Kijken Vanaf zaterdag 26 september

Lezingen over de Maasvlakte

Beesten aan boord

Lezen Per september

Haven in normale mensentaal

foto: istockphoto

Smaakt de Havenkrant naar meer? In de nieuwe folder van het Havenbedrijf lees je van alles over de haven in ‘normale mensentaal’. Downloaden via: www.portofrotterdam.com

Kijken 24 september 2009 t/m 10 januari 2010

Architectuur Biënnale

Grijp de vierde Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam

De Havenkrant helpt u zoeken naar alles dat met de haven of schepen te maken heeft. Ook oproepen voor reünies of havenvrijwilligerswerk (mits niet-commercieel). Mail havenkrant@portofrotter‑ dam.com. Of schrijf: Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP Rotterdam

Wim Vogels uit Honselerdijk is al jaren een verwoede postzegelverzamelaar. Hij is vooral op zoek naar postzegels met daarop schepen en havens. Heeft u bijzondere exemplaren voor hem, stuur dan een brief: Van Oldenbarneveltstraat 24, 2675 TZ Honselersdijk.

5 t/m 10 oktober

Week van de Scheepsbouw

naar [email protected]. Zolang de voorraad strekt!

Doen Zolang de voorraad strekt

Gratis kaart van het Oostvoornse Meer Elke dag weer stromen vele liters schoon zout water het Oostvoornse Meer in. Daardoor blijft het een geweldige plek voor iedereen die houdt van water en bijzondere natuur. Kennismaken met het mooie Oostvoornse Meer wordt nu makkelijk met een nieuwe recreatie- en duikkaart. Ook een gratis kaart? Mail

Kijken Permanent

Havenfilmpjes op YouTube Wat doet de Havenmeester? Hoe wordt Maasvlakte 2 aangelegd? En wat doet een ecoloog op de Maasvlakte? Deze korte filmpjes laten je kennismaken met de Rotterdamse haven en het Havenbedrijf. www.youtube.com/user/ HavenbedrijfRdam

Lezen en kijken Permanent

Canon van het maritiem verleden We worden in Nederland overspoeld met historische canons. Maar deze is voor scheepvaartliefhebbers leuk: ‘de canon van ons maritiem verleden in 50 vensters.’ Samengesteld door het Maritiem Museum Rotterdam samen met scheepvaarthistorici. Het

Grote jongens Andre van Heck uit Capelle aan

Botenspotten Vanuit zijn woonomgeving Twente is het zeker twee uur rijden, maar dat houdt hem niet tegen om regelmatig naar de Hoek af

‘Die geboren in een havenstad willen slechts sterven aldaar’, zo dichtte de Vlaming Paul van Ostaijen. De Rotter‑ damse ­­dichter Rien Vroegindeweij verzamelde vijf havendichtregels.

boek bevat 50 hoogtepunten uit de waterrijke historie. Met verhalen over de haringvangst, de VOC, de Vikingen en natuurlijk de Rotterdamse haven. Het boek verschijnt bij de tentoonstelling ‘Geen zee te hoog’, de hoogtepunten uit de canon te zien zijn aan de hand van voorwerpen uit de museumcollectie. 192 pagina’s gebonden met veel foto’s en beeld in kleur en zwart-wit. Verkrijgbaar in de (web)shop van het museum en bij de boekhandel voor 29,95 euro. www.maritiemmuseum.nl

foto: freek van arkel

te reizen. Om boten te spotten, mailde Jurjen van der Geize uit Oldenzaal ons: ‘Ik ben op mijn 67e nog steeds een verwoed botenspotter. Straks, als de Queen Victoria een bezoek brengt aan jullie mooie stad, ga ik weer naar Maassluis. Als jochie kwam ik daar al, omdat mijn oudere zus daar woonde. Als ik daar was, ging ik altijd naar het Hoofd om boten te kijken. En dat is nooit veranderd.’

Oud-voorlichter op het Stadhuis Rotterdam Louis Weltens beleefde naar eigen zeggen ‘een paar aangename uurtjes’ met de Havenkrant. ‘Met veel plezier gelezen. Interessante artikelen over aardige onderwerpen. Handig ook die spread over superstranden. Veel succes met de komende Havenkranten.’

Schrijf de Havenkrant Heeft u tips voor de redactie, kent u mensen met een bijzonder verhaal over de haven of ontdekt u een fout? Mail naar havenkrant@ portofrotterdam.com of schrijf naar Havenbedrijf Rotterdam, redactie Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP, Rotterdam.

5. En altijd komen er schepen

aan Katendrecht voorbij - Frans van Schaik

Bezoekadres Havenbedrijf Rotterdam World Port Center (WPC) Wilhelminakade 909 3072 AP Rotterdam Havennummer 1247 Postadres Postbus 6622 3002 AP Rotterdam 010-2521010 [email protected]

De Havenkrant is een uitgave van het Havenbedrijf Rotterdam. De krant wordt vier keer per jaar verspreid onder inwoners van de regio Rijnmond in een oplage van 475.000 exemplaren.

1. A  lleen de havens zijn ons trouw - J. Slauerhoff

Kijken Te koop

DVD: Welkom thuis, Stoomschip Rotterdam Terugkomst van het Stoom‑ schip Rotterdam in augus‑ tus vorig jaar. TV Rijnmond deed verslag van Hoek van Holland tot het Katen‑ drechtse Hoofd. De mooiste beelden en verhalen op DVD. rijnmondwebshop.nl

Aangename uurtjes

Colofon

25% jubileumkorting

gratis toegang voor 1 kind

De toeristische rederij Spido bestaat negentig jaar. Dat vieren we samen met lezers van de Havenkrant.

Nieuwsgierig naar wat er in de haven te beleven valt? Bezoek dan de nieuwste havenattractie van Rotterdam en ervaar de grootsheid van de Rotterdamse haven.

deze bon geeft recht op 25% jubileumkorting voor maximaal vier personen.*

Op vertoon van deze bon gratis toegang voor 1 kind per betalende volwassene (10 euro).*

Opstapplek: Willemsplein 85, aan de voet van de Erasmusbrug (naast de Rotterdam Port Experience). Voor afvaartijden kijk op: www.spido.nl

Rotterdam Port Experience: Willemsplein 85, 3016 DR Rotterdam, onder de Erasmusbrug, 010 275 99 91, www.rotterdamportexperience.nl

* De actie is geldig tot 10 december 2009 en geldt niet in combinatie met andere acties.

* Kinderen zonder begeleiding betalen met bon 6,50 euro. Geldt gedurende oktober 2009.

op de spido

Op onze ‘prijsvraag’ met als beloning een rondleiding op een schip kwamen veel inzendingen. Uit de tien best gemotiveerde verzoeken trok de redactie blind twee inzendingen. Roos Hazejager en Alda van der Veen zijn de gelukkigen. Roos is 8 jaar en Alda wordt eind september 90. Hun liefste wens: aan boord van een groot cruiseschip kijken. Binnenkort gaat dat gebeuren.

den IJssel draagt de haven in zijn hart. Hij schreef ons: ‘Ik heb van 1965 tot 1972, van mijn veertiende tot mijn eenentwintigste, gevaren. Sinds die tijd zijn schepen en de Rotterdamse haven een deel van mij geworden. Als geboren Rotterdammer ben en blijf ik er trots op, ook al gaat het nu even minder, maar waar niet? Zelf werk ik in de Hoge Erasmus aan het Willemsplein en zie vaak mensen naar de Spido gaan. Ik raad ze altijd aan de lange vaartocht te nemen omdat je dan bij de ‘grote jongens’ achter in de haven komt.’

Top 5 Havendichtregels

Doen

De Week van de Scheepsbouw is bedoeld voor scholieren, studenten, docenten en ieder ander die met eigen ogen wil zien en ervaren wat de opleidings- en carrière­­mogelijkheden zijn binnen de maritieme industrie. De opening is op 5 oktober op de RDM Campus op Heijplaat, Rotterdam. Van 6 tot en met 9 oktober houden allerlei werven en maritieme toeleveranciers open dag. Kijk voor het hele programma op: www.weekvandescheepsbouw.nl foto: freek van arkel

Hoe komt de Japanse oester in de Noordzee? En waarom zijn ratten over de hele wereld een regelrechte plaag? In de tentoonstelling Beesten aan boord in het Maritiem Museum kun je ervaren hoe het scheepsvervoer van dieren de wereld op zijn kop heeft gezet. Hijs zelf een varken op de kade, help de dieren verzorgen, doe het drollenspel en schuif in de kombuis aan voor een Dododrumstick! www.maritiem­­museum.nl

De Top 5 filmlocaties in de vorige Havenkrant bleek inspirerend. Rotterdammer Peter Somers tipte ons over de Maashaven Zuidzijde: ‘Direct achter de graansilo heb je met de skyline een schitterend havendecor.’ Verder wisten lezers ons te melden dat sommige onderwaterscènes in de Nederlandse kaskraker ‘Amsterdamned’ zijn opgenomen in het Oostvoornse Meer. De haven was ook het decor voor Flodder 3 (IJssel- en Lekhaven) en Spetters

Luisteren Vanaf donderdag 17 oktober

Op de donderdagavonden 17 september, 15 oktober en 19 november zijn er lezingen in FutureLand, het bezoekers­­ centrum op de Maasvlakte. De lezingen gaan over natuur op en rond de tweede Maasvlakte, archeologische vondsten en de aanleg van het nieuwe land zelf. Houd de site in de gaten voor data en aanmelding. De lezingen zijn gratis. www.maasvlakte2.com

Scheepsfanaten

Filmdecors

2. Te Rotterdam ben ik geboren onder de adem van de Maas - Jan Prins

3. V  aren is nodig, leven is niet nodig - Devies van Rotterdam

bij rotterdam port experience

4. Kade, zwart spiegelend in stille wateren, drukte aan boord van schepen zwervende en foto: Merlijn doomernik

De Havenkrant selecteert bijzondere uitstapjes in het havengebied. Film, muziek, exposities, noem maar op. Zolang het maar een maritiem bijsmaakje heeft.

(Maasvlakte). Emmy Tamerus, Peter Dankers, Martine van der Schaft en Peter Somers: dank! De USB-stick in de vorm van een patrouillevaartuig is onderweg.

(IABR) aan voor een bezoek aan de monumentale ‘Innovation Dock’ van de RDM Campus op RotterdamHeijplaat, het voormalige terrein van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij. Onder de verzamelnaam Parallel Cases vindt u hier tekeningen, modellen en audiovisuele presentaties over de vraag: hoe kan architectuur bijdragen aan ‘sociale cohesie’? De inzendingen zijn afkomstig uit meer dan twintig verschillende landen. www.iabr.nl

foto: freek van arkel

Agenda

Uit & Thuis in de haven 11

foto: rijnmondwebshop.nl

10

rusteloze zielen der zeevarenden - Fernando Pessoa

‘Ik werd eens op de Erasmusbrug staande gehouden door een Duitser op een fiets. Hij vroeg me waar de haven was. Wat moest ik antwoorden!? De haven is in feite veertig kilometer lang, tot aan Hoek van Holland. Dus waar begint ‘ie eigenlijk? De meeste Rotterdammers hebben geen idee hoe groot de haven is. Ik maak eens per jaar een tochtje met een gemeenteboot. Je weet niet wat je ziet. Er is bijvoorbeeld een schrootterminal met enorme bergen staal. Verder zijn er terminals voor auto’s, fruit, containers… Hoe kun je in Rotterdam wonen en niet ‘iets’ met de haven hebben? Ik vind de haven fascinerend, al is het voor mij geen poëtisch onderwerp zoals de liefde. Wel put ik inspiratie uit mijn omgeving. Voor het kunstproject ‘Woorden in de Branding’ heb ik een gedicht geschreven over Maasvlakte 2, ‘Stemmen van de oude zee’. Daarin komt ook een haven voor. De laatste regels luiden: Zeeslagen verjaarden tot gedenkwaardige dagen gevierd in trotse havens, op robuuste kaden. En de zee, de zee deint in een eeuwig herhalen.’

Alle negen gedichten gemaakt voor het kunstproject ‘Woorden in de branding’ kunt u beluisteren via 0900-5121212 (15 eurocent per minuut). Ook staan er ‘poëziezuilen’ op het terras bij FutureLand, het informatiecentrum over Maasvlakte 2. Van Rien Vroegindeweij verscheen onlangs Later wordt alles echter (uitgeverij Nieuw Amsterdam), een verzameling van zijn mooiste gedichten plus een documentaire op dvd. Zie ook www.vroegius.nl

Overname van artikelen en beeld uit de Havenkrant is alleen toegestaan na goedkeuring van het Havenbedrijf. De inhoud is met zorg gemaakt. Ondanks de zorgvuldigheid kunnen er onjuistheden in staan. Aan de inhoud van de krant kunnen geen rechten worden ontleend. Meningen in deze krant zijn niet noodzakelijkerwijs de mening van de directie van het Havenbedrijf. Suggesties Heeft u opmerkingen over de inhoud of heeft u suggesties voor onderwerpen? Mail [email protected] of schrijf naar Havenbedrijf Rotterdam, redactie Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP Rotterdam. Kernredactie Irene Dijkstra (hoofdredacteur), Yves van Erp, Bart Jacobs, Wouter Lokker en Tie Schellekens (Havenbedrijf), Heino van Benthum en Rody van der Pols (Maters & Hermsen Journalistiek) Eindredactie Irene Dijkstra (Havenbedrijf), Heino van Benthum en Rody van der Pols (Maters & Hermsen) Teksten Havenbedrijf Rotterdam, Maters & Hermsen Fotografie archief Havenbedrijf, Freek van Arkel, Marc Blommaert, Erik Buis, Merlijn Doomernik, Maureen Land, Vincent Mentzel, Sam Rentmeester, David Rozing, Nout Steenkamp Illustraties Jan Peter Hemminga, Schwandt Infographics, Loek Weijts Concept Heino van Benthum en Jeroen Maters (Maters & Hermsen) Basisontwerp Jelle Hoogendam (Maters & Hermsen) en Luis Mendo (GOOD Inc.) Art direction en vormgeving Jelle Hoogendam en Marjolijn Schoonderbeek (Maters & Hermsen) Druk Janssen/Pers Gennep Verspreiding TNT Post

de krant voor alle kinderen uit de omgeving van de rotterdamse haven

Bram (9)

Zeelieden kunnen de beste knopen leggen. Logisch, want een stevige knoop is van levensbelang. Touwen houden de zeilen op hun plek en het schip aan de kade. Als je even oefent, leg je net zulke strakke knopen.

Bram Brekelmans is een geluksvogel. Hij ontmoette de koningin bij de opening van FutureLand, het cen­­trum over de aanleg van ‘Maasvlakte 2’. Bram speelt ook de hoofdrol in een film over dit nieuwe stuk land. Hij praat daarin met de minister en de burgemeester. Bekijk de film in FutureLand, Europaweg 902.

in havenfilm

in je oren

http://knopen.scouting.nl/

Mastworp (om een touw aan een paal te beves‑ tigen, sjort zichzelf vast)

Schip

foto: wikipedia

Knoop

op het droge Dit beeld staat in Rotter­­dam, aan de Maas. Het heet ‘De Boeg’, gemaakt in 1957 door kunstenaar Fred Carasso. Het metalen schip is een monument voor de 3500 zeelieden die tijdens de Tweede Wereldoorlog op zee omkwamen. Met zijn 46 meter is het zo hoog als een flat van vijftien verdiepingen.

Havenreporter Jan op cruiseschip ms Rotterdam

‘Hier verveel je je nooit’ Havenreporter Jan Groenland (9) krijgt een rond­­ leiding op cruiseschip ms Rotterdam. En is diep onder de indruk van alle luxe. ‘Ik zou hier mijn ­­verjaardagsfeestje wel ­­willen vieren!’

foto: david rozing

pianist De rondleiding lijkt eindeloos. ‘Wat is het schip groot.’ Als je binnen bent en helemaal vooraan het schip staat, dan kan je het einde van de gang bijna niet zien… Het is 234 meter lang, bijna tweeënhalf voetbalveld. En dan 31 meter breed en negen verdiepingen hoog. Er kunnen 1400 passagiers op het schip. En dan zijn er ook nog eens 600 mensen die er werken. Van kapitein tot verpleegkundige en kok. Jan: ‘Er is zelfs een pianist aan boord.’

Ms Rotterdam De ms Rotterdam is één van de 14 cruiseschepen van de Holland America Line. Kijk op: www.cruiseportrotterdam.com, www.hollandamerica.com en www.hollandamericablog.com.

havenreporter? Wij zoeken kinderen die voor de Havenkrant op reportage gaan. Pen en papier mee, interviews doen, foto’s maken. Ben je tussen 8 en 12 jaar? Mail naar [email protected].

MS betekent Motorschip.

Ja, er liggen twee scheepswrakken in de Rotterdamse haven. Die zijn na 1950 gezonken. Ze liggen niet in de weg. Voor de kust, waar de tweede Maasvlakte wordt aangelegd, zijn zeven wrakken gevonden. Twee steken boven de zeebodem uit. Een ervan is de Cornelia Maersk, een Deens stoomschip van 85 meter lang en 12 meter breed. Het schip werd in 1942 door een Engels gevechtsvliegtuig gebombardeerd. Er kwam niemand om, een Duitse patrouilleboot redde de bemanning. Oude schepen van hout zijn op de zeebodem moeilijk op te sporen. De ‘sonar’ (daarmee spoor je wrakken op) herkent het hout volgezogen met water niet goed. We weten dat lang geleden de ingang van de Rotterdamse haven op een andere plek lag, bij het Oostvoornse Meer. Misschien liggen hier oude houten kano’s of Romeinse schepen. Archeologen hebben al een scheepswrak gevonden van 300 jaar oud. Duikers zoeken er nu naar schatten. Ze vonden tot nu toe alleen een koperen pan. Scheepswrakken worden alleen weggehaald als ze in de weg liggen. Of als het wrak ons iets over het verleden leert en een museum het wil ten‑ toonstellen. Wanneer een scheepswrak boven de bodem uitsteekt, markeert een boei zijn positie.

De brug is de plek waar de kapitein met zijn bemanning zit en het schip bestuurt. Met het aantal knopen geef je de snelheid van een schip aan. Eén knoop is hetzelfde als 1,8 kilometer per uur. De ms Rotterdam kan 25 knopen varen, oftewel 45 kilometer per uur. Je kunt erachter waterskiën.

vlagvertoon

Heb jij een vraag voor de Havenmeester?

Mail of stuur je vraag naar de Havenkrantredactie en wie weet sta jij de volgende keer in het Havenkrantje. [email protected]

De leeuw van Zuid-Holland Elke vlag vertelt een verhaal. De vlag van de provincie Zuid-Holland bestaat sinds 1986. De kleuren geel en rood en de afbeelding va de leeuw komen uit het wapen van de Graven van Holland. Die waren vanaf de twaalfde eeuw de baas over het westelijk deel van Holland. Je ziet de provincievlag vaak langs het water, bij bruggen bijvoorbeeld. Eva Kralt (7) uit Zuid-Holland: ‘Hij heeft geen kroontje zoals de Nederlandse voetballeeuw!’

Piratenvlag

foto: maureen land

Elk zeegaand schip voert vlaggen. Dat is voor de herkenbaarheid. Op de achtersteven (dat is de achterkant van het schip) hangt de vlag van het land waar het schip vandaan komt. Is dat een Chinese vlag, dan gelden op dat schip ook Chinese wetten. Op de voorsteven (de voorkant) wappert de vlag van het land waar het naartoe vaart. Ook heeft elke kapitein zijn persoonlijke vlag die hij krijgt als hij zijn vaarbewijs haalt. Het gekke met vlaggen is dat heel veel schepen juist niet de vlag voeren van hun eigen land. Een schip uit Noorwegen kan de vlag van Panama op de achtersteven hebben. Dat noem je ‘onder vreemde vlag varen’. Dat heeft alles te maken met geld. In Panama zijn de belastingen veel lager en de regels gunstiger voor het vervoeren van kostbare lading. Terwijl bijna iedereen zijn vlag graag aan de wereld toont, werkt dat op zee dus heel anders.

de havenmeester Liggen er scheeps‑ wrakken in de haven?

Een hut is een (hotel)kamer op een schip.

eten.’ Elk restaurant is anders: van supersjiek tot snackbar.

aag het r V

Leuke weetjes

SS betekent Stoomschip.

M

et zijn paspoort in de hand gaat Jan aan boord. ‘Wel raar dat ik mijn paspoort moet laten zien. En door zo’n bewakingspoortje moet. Net alsof je gaat vliegen. Dat maakt het wel extra spannend.’ Indrukwekkend vindt Jan het uitzicht vanaf de negende verdieping, zo hoog als een flatgebouw. Hij kijkt uit over de hele stad. En niet te vergeten: het buitenzwembad van het schip. Er is zelfs nog een minizwembad compleet met waterval. En op ‘dek 7’ een overdekt zwembad. Als het mooi weer is, gaat het dak open. ‘Echt luxe, al die baden’, roept Jan. Maar er is nog zoveel meer. Je kan naar het theater, op de Playstation spelen in de chillroom, tennissen op het dak, in een bubbelbad zitten, fitnessen, pokeren… ‘Allemaal terwijl je aan het varen bent’, zegt Jan verbaasd. ‘Hier hoef je je nooit te vervelen.’ Nog meer luxe ziet Jan in de restaurants. ‘Ik kan ze niet meer tellen. Je kan elke avond wel ergens anders

nr. 3 jaar 1 - september 2009

Piraten zijn zo oud als de scheepvaart. Vanaf 1700 gebruikten zeerovers de Jolly Roger (‘Vrolijke Rogier’). Vrolijk is hij niet, want hij staat voor de dood. Wanneer piraten aanvielen, hesen ze de vlag. Nog steeds zijn piraten op zee actief. In de Golf van Aden (tussen Jemen en Somalië) bijvoorbeeld. Met snelle speedboten of vissers­­ bootjes enteren ze grote schepen. Zonder piratenvlag, want dan herken je ze niet.