6212 – Hollandse Kazerne Verslag gesprekstafels
Team Stad Dendermonde
Ontwerpteam
dd. 16.06.2015
A Naam Telefoon / gsm Fax of email Joris.velleman@dendermonde. X Joris Velleman (projectopvolger Stad Dendermonde) be Niels Tas (schepen ruimtelijke ordening)
[email protected]
Rik Rousseau
Rik.ROUSSEAU@dendermond X e.be
Burgemeester Piet Buyse
[email protected]
Bob De Wispelaere
0479453447
Patrick Moyersoen Jochen Raman
0485456558
Ivo Lemmens
Verslaggever
Bob De Wispelaere
1.
Documenten
2.
[email protected]
X
[email protected]
X X
0497588808
[email protected]
20150616_agenda_gesprekstafels.pdf (in bijlage) 1 groot plan per werktafel (stedelijke schaal, site-schaal en gebouwschaal) Aanwezigheidslijst (in bijlage) Aanvullende referenties door deelnemers gesprekstafels (in bijlage)
Goedkeuring verslag …
3.
Actie
3.1.
presentatie
Overleg -
6212/ 150020/bx.bdw
X
X
1.1. -
X
[email protected]
Julie Demol
V
De werkwijze van de werktafels wordt kort toegelicht; Zie 20150616_agenda_gesprekstafels.pdf De presentatie van het rapport fase 1 wordt in vogelvlucht hernomen ter situering van enkele vraagstukken binnen de werktafel-thema’s.
X
SumProject / Hollandse Kazerne –6212
3.2.
Tafel A (gespreksbegeleider Patrick Moyersoen) - Thema 1: De kazernesite en Dendermonde (XL) Samenvatting Sessie 1 & 2 De deelnemers aan de eerste tafel delen een grote passie voor hun stad en het erfgoed. Ze vinden het bewaren van de kazerne als erfgoed belangrijk en kijken vanuit dit perspectief naar het gebouw. De deelnemers aan de tweede tafel zijn deels ontwikkelaars en mensen die in het gemeenschapsleven in Dendermonde staan (culturele vereniging, Mina raad) Volgende standpunten komen naar voor: De relatie met de DeBruynkaai is evident en moet worden uitgebouwd Het gebouw en haar site liggen zeer dicht bij de grote markt, maar zijn slecht geconnecteerd en niet zichtbaar. Het versterken van de connecties met het stadscentrum, onder andere via Huis van Winckel en CC Belgica wordt breed gedeeld door de aanwezigen. De omgeving van de kazerne is particulier met de aanwezigheid van scholen en de functies gelinkt met justitie. Een herbestemming kan hierop mogelijks inspelen, maar mogelijks wijzigt deze context, wat de kazerne niet kwetsbaar mag maken. Verschillende deelnemers pleiten voor een voldoende zichtbaarheid vanaf de Noordlaan. Er wordt gesproken van toegangspoort van de stad. Hierbij rijst de vraag in hoeverre de scheidingsmuur belangrijk is in de identiteit van de site en (deels) kan worden geopend. Éen deelnemer pleit sterk om de mogelijkheden van de gebouwen in functie van de energiehuishouding te onderzoeken, als een “energiebastion”. Hierbij wordt verwezen aan de thermische inertie van de massieve wanden of het gebouw in te zetten als waterreservoir voor waterkracht. Het CC Belgica is een belangrijke culturele motor en moet een sterke aansluiting krijgen met de kazerne en het voorplein. De kazerne kan ook iets betekenen voor de jeugd in Dendermonde. (De massieve wanden vormen een zeer goede geluidsisolatie) De aanwezigheid van het ‘Ros Beiaard’ verankert de kazerne in de mentale map van menig Dendermonde-inwoner. De geheimzinnigheid die rond het ‘peert’ heerst kan met enige scenografie prikkelend werken, zonder daarom het paard (volledig) te onthullen. Tegenover de handelskern op de rechteroever van de Dender, stellen sommige aanwezigen dat de kazerne een tweede pool kan vormen in de stad. Hierbij pleiten zij voor grotere handelsoppervlakten op het gelijkvloers van de kazerne en bovenliggend wonen. Rond het Ros Beiaard kan een toeristische activiteit worden uitgebouwd. Het parkeren: hierover uitéénlopende standpunten, waarbij de ene pleiten om toch parking te voorzien in functie van een commerciële invulling, terwijl anderen vinden dat dit elders kan gebeuren. Er wordt gepleit om het dak snel te herstellen, zodat het gebouw geen verdere vochtschade oploopt en kan beginnen uitdrogen.
3.3.
Tafel B (gespreksbegeleider Bob De Wispelaere) - Thema 2: Programmering van de Kazerne (L, M) Samenvatting Sessie 1 & 2
Strategie
Er wordt gevreesd dat de Regie der Gebouwen duurder zal verkopen naargelang de potenties van de Kazernesite verder worden aangetoond en uitgewerkt. Er is consensus dat er vooral snel moet worden gehandeld, desnoods met een tijdelijk karakter, om het verdere verval van de Kazerne te voorkomen. Welke mogelijkheden zijn er om strategisch in de gegeven eigendomssituatie te handelen?
Succesfactoren
Eensgezindheid over een combinatie aan programma’s, niet één programma
Pagina 2 6212/ 150020/bx.bdw
SumProject / Hollandse Kazerne –6212
Wel nood aan een trekkersfunctie met financieel- en ontwikkelingspotentieel die enkele instandhoudingswerken en opstartkosten kan dekken, maar die ook de site mentaal op de kaart zet en een publiek op de site kan brengen. Een andere, bijkomende strategie om publiek op de site te brengen, is de site op zoveel mogelijk manier laten aanknopen met haar naastliggende functies en de fysieke aansluitingen hiermee zo goed mogelijk hierop afstemmen.
Mogelijke trekkersfuncties: Residentieel
Eerder onderzoek en marktconsultatie leek uit te wijzen dat de grote interesse hiervoor samenhangt met het aantal realiseerbare units. Dit wordt in twijfel getrokken. Men gelooft dat een kleiner aantal units ook een optie is, met dan wel een topsegment aan woonunits voor een exclusief publiek. De moeilijke bewoonbaarheid van het gebouw wordt in twijfel getrokken, huidige bewoners van een ander militair erfgoed (Fort Rozenbroek) in Dendermonde willen dit relativeren. BDW verduidelijkt dat het vooral gaat over de combinatie van de 30m lengte en de 6m smalle breedte die naar daglichttoetreding grote en bouwkundig complexe ingrepen vraagt (massieve gewelven zijn erg dik, tot 2-3 m). Gezien het statuut als beschermd erfgoed wordt de aanpasbaarheid van het gebouw wordt mee bepaald door erfgoeddienst. Men waarschuwt voor het wispelturige karakter van hun adviezen. BDW illustreert logica erfgoedadvies adhv bouwsteen residentieel: Bij een eerste ontwerpvoorstel werden twee grootschalige atria gemaakt om de gestelde daglichtproblematiek te verbeteren en maximaal # units te realiseren. Erfgoed oordeelde dat het opbreken van het merendeel van de langwerpige tubes het karakter van het gebouw te onomkeerbaar wijzigde. Als alternatief werden luxueuzere units per tube uitgewerkt waarbij de daglichtopening per twee tubes werd voorzien, daardoor bleef de ruimtelijke werking van het gewelf over de hele lengte intact. Hiervoor stond erfgoed meer open. Als conclusie gold dat erfgoed de intrinsieke ruimtelijk bepalende elementen van het gebouw wil vrijwaren, zij zich wel degelijk bewust zijn van de nood aan een gebruiksfunctie om dit gebouw te beschermen en dat zij algemeen het omkeerbare karakter van ingrepen belangrijk vinden. Ter illustratie van dit laatste: een uitbreiding op het dak was bespreekbaar gezien dit een omkeerbare ingreep is, voor zoverre dit op enkele belangrijke zichtlijnen was afgestemd. Conclusie residentieel: de korrelgrootte van deze functie in relatie tot andere functies is belangrijk, het profiel dat hieruit volgt (veel kleine en bescheiden units of minder en exclusievere units) en de mate waarin het residentiële profiel (exclusief of betaalbaarder) zich laat combineren met enkele publiekere aspecten van een mogelijke ontwikkeling
Mogelijke trekkersfuncties: Retail (groothandel)
Ook hier wees het voorafgaand marktonderzoek reeds uit dat dit een scenario is dat vanuit ontwikkelaars interesse teweegbrengt. De zoektocht zou dan zijn om de juiste speler te vinden die met een minimum aan aanpassingen een maximum aan meerwaarde uit de authentieke locatie haalt. Hier waren enkele opties denkbaar. Ook hier was de vraag of de korrelgrootte van dit programmaonderdeel toelaat dat andere functies zich hiermee combineren. De ratio buitenruimte-binnenruimte voor een groothandelszaak bedraagt 1-3, dus 1500 m² binnenruimte vraagt al snel 3000 m² buitenruimte als parking (er wordt verwezen naar een gemaakte oefening die uitging van 160 ppl). Deze functie wordt dus duidelijk begrensd in haar schaal om andere functies en gebruiken van de site mogelijk te houden; Conclusie groothandel: Interessant vanwege vrij snelle en relatief beperkte operatie die andere functies mee kan mogelijk maken. De synergie tussen deze functie en andere functies is minder evident. Ook hier wordt gesteld dat ondanks de schaalbeperking er toch een concrete interesse zou zijn voor een dergelijk scenario.
Omgevingsaanleg en aansluitingen op omgeving
Consensus over de nood en de potentie om de kazerne met zo veel mogelijk van zijn omliggende functies te verbinden. Vooral het Huis van Winckel met haar historisch waardevolle tuin is nu reeds, ondanks zijn minimale zichtbaarheid, op zomerdagen een toplocatie (tot 300 p). De opening in de zijbebouwing is erg willekeurig gebeurd, vooral afgestemd op de bestaande paviljoenen Rode Kruis. Nu deze met redelijke zekerheid zullen worden afgebroken, bestaan er nieuwe opties om de nodige aansluiting tussen CC Belgica, huis van Winckel en het oefenterrein van de Kazernesite te maken – zie ook rapport fase 1 – hierover bestaat algemene Pagina 3 6212/ 150020/bx.bdw
SumProject / Hollandse Kazerne –6212
consensus, ook bij Erfgoed. Deze aansluiting zal ook in belangrijke mate de inrichtingsmogelijkheden van het oefenterrein mede bepalen. De aanleg van het oefenterrein moet vooral een multi-inzetbaar karakter krijgen, dus boomaanplantingen ervaart men als minder evident, ook vanuit historisch oogpunt. De omgevingsaanleg en programmatie van de Kazerne dient ook rekening te houden met evenementen zoals bv Festival CitySounds, wat voorheen plaats vond in 8 tubes van de Kazerne, en waar in de laatste succesvolle edities tot 2500 personen werden geteld. Er is nog steeds nood aan evenementenzalen, de akoestische isolatie van dergelijke bestemming zal mee de verenigbaarheid met enkele andere opties bepalen (residentieel!) De link en de heraanleg aan de zijde van de school en aan de zijde van het Epicentrum worden als positief ervaren. De heraanleg van de Noordlaan wordt gezien als een terechte randvoorwaarde.
3.4.
Tafel C (gespreksbegeleider Jochen Raman) Sessie 1: Thema 3: Strategieën voor gebouwcomponenten (S)
Ros Beiaard en Katuit
Vermijden dat deze weer moeten verhuizen (reeds eerdere verhuis uit Vismijn, …) 3 tubes wenselijk voor Katuit
Programma-opties
Multifunctionaliteit gewenst, mix van programma’s Nood aan kunstenaarsateliers en verenigingsruimtes Rendabele mix van sociocultureel en kleineconomisch Residentiële functies eerder op de verdiepen gesitueerd Interesse vanuit retail en groothandel, bv AlbertHein, met inname van gelijkvloerse gaanderij Met negatieve ervaring Oud Vismijn – scenario winkelcentrum gedoemd tot falen? Conclusie: sterk tegenstrijdige visies over welke functie slaagkansen heeft, afhankelijk van wie ernaar kijkt. Consensus over een programmamix met synergieën. Sessie 2: Thema 4: Het Proces als succesfactor Verval met waterinfiltratie als grootste oorzaak > Regie heeft hierin verantwoordelijkheid, hoe verdergaan? Stad zou tegen symbolisch bedrag opnieuw eigenaar moeten zijn om op korte termijn een (eventueel tijdelijke) dakreparatie uit te voeren zodat uitdroging van gebouw kan beginnen. (Droogtijd min 2 jaar?) De instandhoudingswerken zijn in belangrijke mate gesubsidieerd. Mogelijks zijn er creatieve wijzes om de droogtijd aan te vatten. Kan het gebouw en het dak als een energie-bastion worden ingezet? (zonnepanelen, collectoren, warmteopslag, …) Energieleveranciers aanspreken (bv EANDIS, Burgemeester Buysse is sinds 2012 voorzitter van bestuursraad van EANDIS). Kan een tijdelijke afdichting met doek onderzocht worden? PPS structuur is volgens sommigen zeker niet de goedkoopste oplossing, pleidooi om instandhouding in eigen (stads)beheer te doen. De kleine zijgebouwtjes kunnen een sneller ontwikkelingstraject kennen, en als pioniersontwikkeling het verdere proces aanjagen. Erfgoed kan slechts in detail reageren op concreet uitgewerkte scenario’s, in het ontwerpend onderzoek wordt eerder speculatief gekeken naar de mogelijkheden. Hoe kan erfgoed de speelruimte voor ontwikkelaars verder verduidelijken zonder nu reeds uitgewerkte architectuurontwerpen te maken?
3.5.
Vernoemde Referenties aan de gesprekstafels
Pagina 4 6212/ 150020/bx.bdw
SumProject / Hollandse Kazerne –6212
Volgende nieuwe referentieprojecten werden aangehaald (zie ook referentiebeelden in bijlage 6212_gesprekstafels_Kazerne_bijkomende_referenties150616.pdf): Het Arsenaal in Terneuzen Het Rozenbroekfort De Oude Vismijn, als voorbeeld van een minder geslaagde herontwikkeling Vestingsstad Naarden
Pagina 5 6212/ 150020/bx.bdw
