6. Woordpuzzels en andere spelletjes Kruiswoordpuzzel peru Peru-Puzzelblad Peru-woordendoolhof Een miljoen limoenen

INHOUD 6. Woordpuzzels en andere spelletjes .................................................................................................................... 2 Kruiswoordpuzzel peru ....................................................................................................................................... 2 Peru-Puzzelblad ................................................................................................................................................... 3 Peru-woordendoolhof ......................................................................................................................................... 4 Een miljoen limoenen ......................................................................................................................................... 5 Memory (online) ................................................................................................................................................. 5 7. Taal ...................................................................................................................................................................... 6 De talen van Peru ................................................................................................................................................ 6 Introductie tot het Quechua (in het Engels) ....................................................................................................... 8 Ideeën voor een workshop Spaans voor gevorderden ..................................................................................... 11 8. Een verhaal naar waar gebeurde feiten (Lager Onderwijs) .............................................................................. 14 Extra informatie op de Zuidactie-website ............................................................................................................. 19 Extra creatips .................................................................................................................................................... 19 Muziek ............................................................................................................................................................... 19

Zuidactie 2013 – viva CASA COSMA Creatief, muzikaal, speels, … werken rond Peru – Deel 3

1

6. WOORDPUZZELS EN ANDERE SPELLETJES KRUISWOORDPUZZEL PERU


2

PERU-PUZZELBLAD


3

PERU-WOORDENDOOLHOF


4

EEN MILJOEN LIMOENEN

MEMORY (ONLINE) http://www.memoryspelen.nl/index.php?show=6518 Zuidactie 2013 – viva CASA COSMA Creatief, muzikaal, speels, … werken rond Peru – Deel 3

5

7. TAAL DE TALEN VAN PERU De meeste Peruanen spreken Spaans. Dit is ook de taal die gebruikt wordt op televisie, in de krant, in boeken en in de politiek. Maar er worden nog veel andere talen gesproken Peru. Onder deze talen is het Quechua de meest verspreide taal. In Ayacucho zijn de mensen bijna allemaal tweetalig – ze spreken zowel Spaans als Quechua. Alle Peruaanse kinderen spreken en studeren Spaans op school. In sommige dorpen waar de moedertaal niet het Spaans is, wil men dat de kinderen in de eigen taal onderwezen worden. Er zijn situaties bekend waarin (Spaanstalige) leerkrachten verdreven zijn uit het dorp waar ze door de regering naartoe gezonden waren, omdat ze de lokale taal niet spraken! Peruanen kunnen vertellen uit welke streek iemand afkomstig is op basis van de manier waarop ze Spaans spreken. Mensen uit Ayacucho hebben een zachte, bijna fluisterende manier van spreken. Mensen uit de jungle (de selva) ‘zingen’ meer, hun manier van spreken is veel vrolijker. Het Spaanse alfabet is hetzelfde als het Nederlandse alfabet. Maar vele letters worden verschillend uitgesproken. Ook de schrijftaal is verschillend. Het Spaans gebruikt veel meer accenten dan het Nederlands. Er is in het geschreven Spaans ook een letter die lijkt op de Nederlandse n, maar ze schrijven hem met een snorretje erop: ñ. Ze spreken deze letter uit als ‘nj’ – zoals in Spanje. Ook bijzonder in de schrijftaal is de manier waarop zinnen met een uitroepteken of een vraagteken worden geschreven. Die leestekens worden immers niet alleen achteraan de zin geschreven, zoals in het Nederlands. In het Spaans schrijft men een uitroepteken of een vraagteken ook voor de zin, weliswaar op zijn kop. Rare jongens, die Spanjaarden. Een paar Spaanse woorden en zinnen: Hola [o-la]

hallo

Adios [a-di-os]

tot ziens

Gracias [gra-si-as]

dank je

Como te llamas [co-mo te ja-mas] hoe heet je?

Een paar Quechua-woorden en zinnen: Allinllachu [a-jien-ja-tsjoe]

hallo

Qayakama [ha-ja-ka-ma]

tot ziens

Pakrasunki [pok-ra-soen-kie]

dank u

Imataq sutiki? [i-ma-tok soe-tie-kie]

hoe heet je?

(Bron: Enrique’s Day)


6

Een woordenlijstje uit het leven van Enrique el almuerzo

het middagmaal

Ayacuchanos

de naam van de mensen die in de stad Ayacucho wonen

buenas noches

goede nacht

café con leche

koffie verkeerd (koffie met veel melk)

el campo

het platteland

caseritas

straatverkopers

ceviche

rauwe vis gegaard in citroen of limoen

chapla

een plat brood gemaakt met bloem, water en gist (typisch voor Ayacucho)

chicha morada

een zoet drank van paarse maïs

chicharrones

gebakken stukjes varken

cuy

cavia – een lekkernij in Peru (cuy frito of gebakken cavia wordt op elk feestmaal geserveerd)

escuela

school

futbolín

tafelvoetbal

gol

goal

Inca kola

nationale drank in Peru

kiosko

snoepwinkeltje

el mercado

de markt

Milo

chocoladepoeder – superlekker in warme melk

Pacha Mama

moeder aarde

Plaza de Armas

het centrale marktplein

polleras

de typische rokken die de Quechua-vrouwen van Ayacucho dragen

Quechua

de Zuidamerikaanse indianen die in de Andes leven – Quechua is ook de naam van de taal die ze spreken

refrigerio

1) pauze om een tussendoortje te eten 2) snack of tussendoortje


7

INTRODUCTIE TOT HET QUECHUA (IN HET ENGELS) Table of pronunciation (short version) a As in father i As in see u As in hoot or soon

y e (o) ay uy B C ch D F G H h or q J K L ll M N ñ P Q R S -sa T V W X y y z

As in weed Does not exist As in dog, but almost same spoken as u As in “ai” or as in day, but with stronger a See text** As in bed Does not exist As in chew As in Doodoo Only in borrowed words from Spanish As in Golf Begin of word: as in head Middle/end of word: As in loch or soft q Does not exist As in Canada As in life Spoke as ly lyou As in major As in name As in canyon As in Peter As in cover As in rover As in sorrow infix -sa as -sha or -sia As in tower Does not exist As in wall Does not exist Begin of word as in yes Other places as i Does not exist

Apu (mountain), para (rain) Sipas (young woman) Apu, Puma, unu (water) An u becomes more like o Kamayuq is heard as kamayoq Wasi-yki (your house) (when written it is spoken as i Allqo (dog) or allqu (look also under u) Tayta (father) Ayni, Mesayoh; mesayoq

Baratu (cheap) Chullu (cap with earflaps) Domingu (sunday) only in borrowed words from Spanish Fasil (simple) Gubyirnu (government) Huk (one) Kama-yuq (boss) Only in names borrowed from Spanish Karu (far) Lawa (soup) Llama (lama) Mayu (river) Nina (fire) Ñan (road) Patrun (boss) Qanchis (seven) Rumi (stone) Samay (to rest) kasani (I am) Tawa (four) Wallpa (chicken) Yaku (water


8

In many cases words beginning with a qh-, th- et cetera are a little bit more aspirated. Compare: tawa (four) and thanta (old (for things)). Thanta is spoken with more breath. Words that begin with chh- are spoken as with ch- but even more aspirated. This applies to words that begin with chh-, qhh- etcetera. Quechua in its Cusco form uses words that have a throat-stop. These are often written as ch’- ; k’- ; p’- ; q’- ; t’- . Examples: Ch’aska star; K’acha elegant; p’acha clothes (Comp. with pacha time, earth) q’intihummingbird; t’ika flower. In English there is no similar. The best way to describe the pronunciation is to start with the consonant spoken as a single syllable, with a “click” deep in the throat, followed immediately by the rest of the word, spoken as a new word. (Note: I made the observation in Peru that this throat stop is not always used. When you say tika in stead of t’ika, everybody will understand you.) Note: Sometimes the forms ay en uy are taken together (as in ayllu (group family), or suyu(region)) in pronouncing them, and in other cases they are separated in a-y and u-y. As inallqochallayki (your dear little dog), taken together, or hamuy (Come! as a command), separated, or Mesayoq (literally, with Mesa), taken together. As a rule I observed that in the middle of a word ay and uy are most of the time taken together and at the end of a word they mostly are spoken separated. The forms with …..i-y…. like wasi-y (my house), wasi-yki (your house) are spoken with an almost imperceptible prolonged ….i-i….., or phonetically wasee-ee, and wasee-eekee, the second “ee” a little bit softer and shorter than the first time. It is almost imperceptible.


9

Quechua Lesson 1

Lesson 1 (Ñawpaq ñiqin yachay) An important part of the language of the street and daily life is numbers and counting. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ch’usah,(empty) uk, huk, uh iskay kimsa or kinsa tawa phiska or pisqa suhta or suqta qanchis pusah or pusaq hiskun, or isqun chunka

Here we encounter a difficulty in pronounciation. Normally you can pronounce as you read. There are some exceptions. For example in Suqta, the q is pronounced as in Loch (lake in Scotland, England). The Ch in Chunka is pronounced as in chew. (see the table of pronunciation in the Introduction) 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Chunka-huk-ni-yuq Chunka-iskay-ni-yuq Chunka-kinsa-yuq Chunka-tawa-yuq Chunka-pisqa-yuq Chunka-suqta-yuq Chunka-qanchis-ni-yuq Chunka-pusaq-ni-yuq Chunka-isqun-ni-yuq Iskay chunka

Bron: http://www.vanenos.com – Jan Willem Van Ee


10

IDEEËN VOOR EEN WORKSHOP SPAANS VOOR GEVORDERDEN EEN KIJKJE NEMEN OP DE SPAANSE WEBSITE VAN DE BROEDERS VAN L IEFDE http://www.hermanosdelacaridad.com/fundador.php


11

LIEDJESTEKSTEN VERTALEN/ONTLEDEN VAN BEROEMDE PERUAANSE ZANGERS (AL DAN NIET UIT DE ANDES) OPMERKING: alle liedjesteksten zijn gemakkelijk te vinden – gewoon zoektermen intikken bij Google; ook de liedjes zelf zijn te vinden op Youtube Sonia Morales Voorbeeld: Perdóname si te hago llora (http://www.musica.com/letras.asp?letra=1265473)

Perdona si yo te hago llorar si yo te hago sufrir perdóname te pido por favor. Perdóname por que este corazón se enamoró de otro querer Soy honesta con él, también contigo a él yo lo quiero, y a tí te he olvidado (bis) Perdóname por favor,por causarte tanto dolor,culpable yo no soy, culpable es mi corazón (bis) Dina Paucar Voorbeeld : Que lindos son tus ojos (http://www.musica.com/letras.asp?letra=169927) Que lindos son tus ojos que dulces son tus labios. Que lindos son tus ojos que dulces son tus labios. Hermoso chico eres tu de lindos ojitos negros. Hermoso chico eres tu de lindos ojitos negros. Blanco como la nieve hermoso como sus paisajes. Blanco como la nieve hermoso como sus paisajes. Yo me enamore de ti sin saber que me amabas. Yo me enamore de ti sin saber que me amabas.


Que lindos son tus ojos que dulce son tus labios me enamore de ti sin saber,sin saber que me amabas. Blanca como la nieve hermoso como sus paisajes. Blanca como la nieve hermoso como sus paisajes Yo me enamore de ti sin saber que me ambas. Yo me enamore de ti sin saber que me amabas. Como quisiera tenerte tenerte aquí en mi pecho así poder abrazarte,entregarte todo mi amor. Como quisiera tenerte tenerte aquí en mi pecho así poder abrazarte,entregarte todo mi amor. (hablado) Para el norte,centro y sur y el oriente del Perú Dina Paucar y Elmer Jesús,con cariño

12

Gian Marco http://www.lyricsmode.com/lyrics/g/gian_marco) Voorbeeld: Al Otra Lado de la Luna Basta saber como me miras Para saber lo que te pasa Basta saber que eres mentira Cuando le restas importancia A los detalles y a tus besos A tu secreto y mi deseo Basta saber cuando te veo Aunque te pongas a llorar Ya no te creo Te dejo mi calor por si te enfrias Si te hace falta el aire y mis caricias Y para que me extraes en el cielo Deje una nube gris y un aguacero Te dejo mi respeto que te tiene Al lado de tus cuentos y mis dudas Y para que me extraes en la noche Dej mi corazon al otro lado de la luna Basta saber como me miras Para saber lo que te pasa Basta saber que eres mentira Cuando tu flor y tu fragancia Pertenecen a otro cuerpo A otro que tiene por trofeo Lo que tenia yo algun dia Si te tuviera al lado volveria.. A darte mi calor por si te enfrias Si te hace falta el aire y mis caricias Y para que me extraes en el cielo Deje una nube gris y un aguacero


Te dejo mi respeto que te tiene Al lado de tus cuentos y mis dudas Y para que me extraes por la noche Deje mi corazon al otro lado de la luna Te recuerdo que el amor se cura Poco a poco con el tiempo Y dice algun teorema que el amor no es una enfermedad Me encuentro en el dilema de extraarte Pues ya no te tengo Y aunque te encuentres lejos basta con besar mi soledad Esa es mi forma de amar Te dejo mi calor por si te enfrias Si te hace falta el aire y mis caricias Y para que me extraes en el cielo Deje una nube gris y un aguacero.. Te dejo mi calor por si te enfrias Si te hace falta el aire y mis caricias Y para que me extraes en el cielo Deje una nube gris y un aguacero Te dejo mi respeto que te tiene Al lado de tus cuentos y mis dudas Y para que me extraes por la noche Deje mi corazon al otro lado de la luna

13

8. EEN VERHAAL NAAR WAAR GEBEURDE FEITEN (LAGER ONDERWIJS)

Een fantasieverhaal gebaseerd op waar gebeurde feiten. Om voor te lezen voor kinderen uit het Lager Onderwijs

Lutgart Lambert


14

Hoofdstuk 1: Naar Ayacucho – Vincent vertelt “Hoeveel keer nog slapen, Vincent voor we op vakantie gaan?’ vroeg zus. “Hoeveel vingertjes heb je, Marieke?” Glimlachend steekt ze haar twee handjes naar omhoog en telt tot tien. ”Dan is het 10 keer slapen en dan vliegen we over de zee en de bergen naar Peru.” “Wat gaan we doen in het vliegtuig?” “We kijken door het raampje naar de wolken en de zee. We kunnen ook spelletjes spelen, een verhaaltje lezen en ook slapen.” “Zijn er dan bedden in het vliegtuig naar Peru?” “Neen, Marieke maar wel een zetel waar je ook in kunt slapen”. “Je krijgt eerst van een stewardess iets lekkers om te drinken en te eten, we mogen een film zien en daarna krijgt iedereen een dekentje en een kussentje en dan gaan de lichten uit en dan gaan we slapen. Als we dan wakker worden komen we aan in Lima.” Mijn zus Marieke is 7 jaar. Ik, Vincent, ben 10. Voor mijn zusje ga ik door het vuur, ze is grappig, meestal lief maar ze is niet zoals andere kinderen. Ze heeft het syndroom van Down, daarom heeft ze meer zorg nodig dan andere kinderen. Ze spreekt met ondersteuning van gebaren en we moeten ook alles goed uitleggen voor ze iets snapt. Mijn echte vrienden kennen Marieke ook en vinden haar lief, ze lachen me niet uit of zeggen ook niet dat mijn zus abnormaal is. De laatste maanden hebben we veel getraind om lang te kunnen stappen en grote wandelingen gemaakt in de Ardennen want in Peru gingen we met mama en papa naar het Andesgebergte. Mijn papa is dierenarts en ging er in de omgeving van het stadje Ayacucho als vrijwilliger helpen om vICUÑAS EN lama’s te vaccineren. En wij mochten mee. Toen we er aankwamen hadden we wel heel lang op het vliegtuig gezeten. Wel 15 uur. In Lima moesten we dan nog eens het vliegtuig in. Nog eens 1 uur vliegen. En dan kwamen we eindelijk aan in Ayacucho. Papa vertelde ons dat we nu op een hoogte zaten van bijna 3000 meter boven de zeespiegel. Mooi was het er wel maar s ’avonds werd het snel koud. De volgende dag gingen mama, Marieke en ik dan ook snel naar de markt in de stad om er een warme kleurrijke poncho te kopen en een mooie muts zoals ook de mensen daar dragen. In de namiddag reden we samen met een man uit de hoofdstad Lima, Fernando, naar het weiland waar de lama’s en vICUÑA’S grazen. Papa zou elke dag naar deze plaats gaan om er de dieren te verzorgen en te vaccineren. We reden door hobbelige weggetjes door de bergen en toen we er aan kwamen sprong Marieke uitgelaten uit de auto en rende ze meteen naar de dieren. Hoofdstuk 2: de wens van Estrella - Estrella vertelt Mijn broertje Pedro is nu 7 jaar en ik, Estrella, ben er 10. Binnenkort begint het nieuwe schooljaar. Gisterenavond zat ik nog naar de sterren te kijken en toen er een ster viel wenste ik dat Pedro en ik naar school zouden mogen gaan. Wij wonen met ons gezinnetje in de bergen, papa is herder en zorgt voor de lama’s en de vICUÑA’S die eigendom zijn van Fernando, een man uit Lima. Sinds Pedro 5 jaar is, gaat hij altijd mee met papa naar de weilanden waar de dieren grazen. Pedro kent al de lama’s en vICUÑA’S Bij naam, hij geeft ze zelfs een roepnaam. De meest gekke namen verzint hij. Zo geeft hij hen namen van eten dat hij lekker vindt, zoals Asucar (suiker) of Arroz (rijst). Sommige dieren kregen ook namen als de cijfers die hij op zijn vingertjes telt: Un, Dos, Tres, Quatro. De vicuna’s zijn zijn lievelingsdieren. Enkele van dezen kregen de namen van zijn lievelingskleuren: Amarillo (geel), Verde (groen), Rojo (rood), Azul (blauw). Gek genoeg luisteren die beesten naar Pedro als hij ze roept. Ook vertelt hij verhaaltjes tegen hen, streelt ze en geeft ze te drinken. In feite zijn deze dieren zijn vriendjes, want andere heeft hij niet. Ik was net 7 jaar toen ik opmerkte dat mensen mijn broertje nakeken en dat mama en papa een beetje verlegen werden toen broertje niet deed zoals andere kinderen. Nu ik al 10 ben weet ik meer, Pedro heeft een handicap die niet te genezen valt. Voor onze familie is dit een zorg, het is al moeilijk om gewoon naar school te gaan. Zou er een school bestaan voor kinderen met een handicap? Zuidactie 2013 – viva CASA COSMA Creatief, muzikaal, speels, … werken rond Peru – Deel 3

15

Mijn naam, Estrella, betekent ster en mama zegt dikwijls dat ik haar sterretje ben, want natuurlijk help ik haar zo goed ik kan. Mama en papa kunnen niet zo goed lezen, toen zij zo oud waren als ik was naar school gaan eerder een uitzondering. Vele kinderen werkten toen gewoon op het veld. Ik kan wel naar school. Mama en papa werken extra hard. Er is geld nodig om de school te betalen. En mijn uniform. Mijn tas met kleurtjes en een schrift en een verhalenboek neem ik mee, telkens we naar de markt gaan. Ik werk dan wat, terwijl mama kruiden, aardappelen en andere groenten verkoopt op het kleine plekje dat we daar huren. We hebben ook een karretje met een ezel. Zo kunnen we gemakkelijker en sneller naar de stad, naar Ayacucho gaan. Natuurlijk verzon Pedro ook voor onze ezel een naam: Amigogris, dat is Spaans voor grijs vriendje. Bij ons in het dorp is het eigenlijk geen gewoonte om dieren een naam te geven maar Pedro houdt van alle dieren die hij tegenkomt. Allemaal geeft hij deze een naam, van een straathond tot een kat. Hoofdstuk 3: De ontmoeting – Estrella vertelt Vandaag reden we met Amigogris en de kar, papa en Pedro naar het weiland. Papa vertelde dat voor één keer niet alleen Fernando zijn beesten zou komen bekijken, maar ook een familie uit België. Voor het bezoek eraan kwam, zei Pedro tegen zijn vriendjes: ”Jullie moeten heel braaf zijn hoor en zeker niet stampen of spuwen”. Ja, gelijk heeft hij wel, want als lama’s boos zijn durven ze iemand wel eens in het gezicht spuwen. De gringo’s (blanken) kwamen tegen de middag aan. Met een taxi. Mama en ik waren heel verlegen, we trokken onze hoed wat dieper over onze ogen en bleven stilletjes kijken naar die mensen uit een ander land. De mama had geen rok aan (in onze taal pollera) maar een jeans, net als de papa. Er kwam ook nog een jongen en een meisje met hen mee. Hé, wat lijkt het meisje op mijn broertje, haar oogjes hebben net dezelfde vorm als deze van mijn broertje. Ze zijn net even groot. Ik hoorde dat het meisje Marieke noemt, de mama vertelde ons zelfs al - in het Spaans! - dat Marieke een korte naam is voor Maria. Wij spreken ook Spaans, maar daarnaast spreken we ook Quechua, de taal van onze grootouders. Wat me ook verbaasde was de lichte kleur van de haren van die gringa’s. Mariekes haar was geel, net als koren. Die kleur viel ook Pedro duidelijk op. Hij was niet verlegen, liep naar haar toe en streelde haar haar. Mama zei nog, dat mag je niet doen. Maar die twee kindjes waren zo schattig dat ze niet boos kon zijn. Marieke nam de hoed van Pedro af en zette die op haar hoofd. Pedro nam haar handje en ging met haar naar de vicuña’s. Hij bracht haar meteen naar de vicuña met een lichte pels. Ook Marieke leek niet verlegen en streelde de vacht van Amarillo. Iedereen keek naar hen, het was iets heel speciaals die twee. Net alsof ze van het eerste ogenblik af vriendjes waren. Ze renden tussen de dieren door en de mama van Marieke kwam naar ons toe en vroeg mijn naam. Ze vertelde me ook hoe zij heette: Helena en haar zoon: Vincent. ‘Hola, dag’ zei deze tegen mij. Wat nu te doen? De papa’s waren naar de beesten en wij stonden daar maar te staan. Tot Pedro naar ons toe rende, aan Mariekes mama en aan Vincent een handje gaf en over de dieren begon te vertellen. Pedro noemde de naam van al de dieren, Marieke probeerde deze na te zeggen en ze vonden het allebei zeer grappig. Mama lachte en ik wist dat ze fier was op Pedro omdat hij zo lief was voor die vreemde mensen. “Mogen we mee naar de stad met de kar en de ezel?” vroeg Marieke. “Dat is niet zo comfortabel als met de auto hoor” zei haar mama. Marieke herhaalde de vraag aan mijn mama en ook Vincent wou graag met de kar mee. Marieke noemt mijn moeder nu mama Mariella en ook wij mogen Mariekes mama mama Helena noemen. Deze keer wou ook Pedro mee naar de stad en samen met Marieke ging hij naast mama zitten. Mama legde een groot en kleurrijk doek op de aardappelen en zo konden mama Helena, Vincent en ik achter in de kar zitten. Het was wel een lange tijd rijden en Amigogris deed zijn best om te rijden met zo een zware kar, aangemoedigd door Marieke en Pedro. Soms stapten we een eindje uit en gingen we te voet verder, zodat het niet te moeilijk werd voor onze ezel.


16

Marieke had honger en dorst, dat verstond ik wel toen ze met haar handje over haar buikje draaide en een teken gaf dat ze wou drinken. Mama Helena nam een grote fles Inca Kola en een fles water uit een zak die ze op haar rug droeg. Ook Vincent had zo een zak mee en daar zaten zelfs koekjes in en broodjes met schapenkaas. Wat een feestmaal voor ons, Inca Kola drinken we maar heel af en toe. Enkel bij een verjaardag of feestdag! Het was een zalige dag en ik durfde zelfs al iets zeggen tegen Vincent, zeker nadat Pedro met hem spelletjes speelde. Hoofdstuk 4: een school voor Pedro – Vincent vertelt “Ja dit was een dag om nooit te vergeten, hé Marieke?” “Mama, gaan we morgen terug naar Pedro en Estrella?” vroeg ze. ”We kunnen ook iets anders doen, wat denk je Vincent?”. Ik vond het ook wel een hele toffe dag en zeker daar in de bergen. Natuurlijk was ik ook blij dat Marieke een speelkameraadje had gevonden. Dat meisje Estrella was wel heel anders dan de meisjes van mijn klas. Zo verlegen … Gisteren probeerde ik wat met haar te praten, mama had mij wat Spaans geleerd en dat kwam goed van pas. “Laten we nog maar eens naar dat dorp gaan, mama. We kunnen nog altijd later ook de omgeving verkennen.” Ik wist wel dat mama geïnteresseerd was in het leven van die mensen. We wisten wel dat ze arm waren en dat het leven voor hen moeilijk ws, maar mama was vooral bezorgd over de toekomst van de twee kinderen. Dat snapte ik niet goed, maar ze legde me uit dat naar school gaan niet zo vanzelfsprekend is voor de kinderen uit het Andesgebergte. En zeker niet voor kinderen met een handicap. Mama zocht op haar PC – die heeft ze altijd bij – naar een speciale school in de buurt. Nog geen jaar geleden was er in de stad een instituut overgenomen, voor mensen die ziek zijn in het hoofd. Er bleken daar ook klasjes te zijn voor kinderen en jongeren met een geestelijke beperking. We namen een kijkje in het instituut. Om te zien of het iets zou kunnen zijn voor PEdro. Wij konden de directeur, Broeder Jimi, ook even spreken. Hij vertelde dat hij Broeder van Liefde was en dat de Broeders dit instituut onder hun hoede hadden genomen. Toen Broeder Jimi hoorde dat we uit België kwamen, zei hij dat hij al in België was geweest. Hij had er gestudeerd en was nadien zelfs nog eens teruggekeerd om er als psycholoog mee te helpen in de instelling van de Broeders in Mortsel. ‘Wij wonen ook in Mortsel’, zei mijn mama en zo werd het een heel aangenaam gesprek want ook mama kende het instituut Sint-Amadeus in Mortsel en het werk van de Broeders Van Liefde in België. Broeder Jimi kon zelfs enkele woorden Vlaams en hij vond het wel leuk om ons dat te tonen. We bekeken samen met hem de klasjes. Marieke wilde er al blijven. De volgende dag nodigde Broeder Jimi ons uit om samen met de familie van Pedro een kijkje te gaan nemen. We vertelden het goede nieuws aan de ouders van Pedro. Zo gingen we allemaal samen naar het instituut COSMA en Broeder Jimi toonde de ouders ook de klasjes en de apotheek, de ontspanningsruimte en het atelier. Pedro en Marieke hielden elkaars handje vast en toen ze in het klasje kwamen dat voortaan Pedro’s klasje zou zijn, gingen ze samen op het bankje zitten. Mama beloofde om ook een oplossing te vinden om het schoolgeld voor Estrella te betalen. Hoofdstuk 4: Estrella’s droom is uitgekomen – Estrella vertelt Wat een belevenis, we zijn zo gelukkig! Pedro, mama, papa en ik. Mama Helena had voor broertje een school gevonden! En ze beloofde om ervoor te zorgen dat we ook mijn schoolgeld zouden kunnen betalen. We hadden nooit kunnen dromen dat mensen uit een ver land zo lief konden zijn , zo bezorgd. Ja wij zijn het ook wel gewoon dat we delen met mensen uit ons dorp; groenten of aardappelen bijvoorbeeld. En soms krijgen we ook wel eens wol om mutsen te breien. Mama maakt ook lekkere soep voor de zieken uit ons dorp. Maar dat mama Helena en papa Eric zoveel met onze familie zouden delen, dat had ik nooit durven dromen. Broertje kan naar school gaan en ook ik kan blijven gaan! Ik sprong een gat in de lucht, ik ga heel flink mijn best doen! Mama Helena kocht een mooi lint en een tasje voor Marieke en mij dat de mensen in het atelier hadden geweven en geborduurd. Deze mensen zijn nu ook onze familie, zei papa, we zullen ze nooit vergeten en af en toe zullen we met elkaar telefoneren. Marieke gaf ons allemaal een kusje voor ze vertrokken en ook mama omarmde mama Helena. Zuidactie 2013 – viva CASA COSMA Creatief, muzikaal, speels, … werken rond Peru – Deel 3

17

Mama Helena gaf me ook een kus en de tranen stoomden over onze wangen. “We komen terug hoor! Binnen enkele jaren”, zei ze ons. Als ik naar de sterren kijk dan stuur ik mijn sterren met wensen naar mijn familie in België. Pedro vertelt nu aan de dieren verhaaltjes over Marieke en de school . We gaan s ’morgens al heel vroeg op stap en Amigogris en mama brengen ons elke dag naar de stad. Zo kunnen we elke voormiddag naar school. In de namiddag blijven we nog even bij mama op de markt, ik oefen in mijn schriftje en Pedro vertelt elke dag wat hij heeft gedaan in de klas. Voor het donker wordt gaan we terug naar ons dorp. Als het donker is, gaan we slapen. En dromen mooie dromen. Fin. Einde


18

EXTRA INFORMATIE OP DE ZUIDACTIE-WEBSITE EXTRA CREATIPS     

Spintol maken Spinnen Bandweven Wol verven Panfluit maken

MUZIEK   

Arroz con leche.wma (muziekbestand) De colores.mp3 (muziekbestand) Hoe klinkt Peruaanse muziek? Een workshop voor kinderen (met in bijlage mooie afbeeldingen van muziekinstrumenten en een memoriespel)


19

6. Woordpuzzels en andere spelletjes Kruiswoordpuzzel peru Peru-Puzzelblad Peru-woordendoolhof Een miljoen limoenen

Recommend Documents