Magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening • www.vmw.be • winter 2008
50 trendy Camelbak Bottles
Creatief besparen
Zo verbruik je minder water!
Weekendje Westhoek Wandelen in het waterwingebied
win verwennerij voor
2
Dr. Luc Beaucourt
Terug naar Myanmar
Drinkwater op school
Het goede voorbeeld win 10 Pictureka
gezelschapsspellen
5xGezond Jouw goede voornemens voor 2009
02 edito rubriek
Beste lezer, De economische crisis van de afgelopen maanden laat zich ook in onze portefeuille voelen. Door de stijgende consumptieprijzen hebben sommige mensen het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Het doet ons beseffen dat de relatieve welvaart waarin we leven, niet zo evident is als we soms zouden denken.
inhoud
Dat is meteen ook een goede reden om in het jaar dat voor de deur staat ons uitgavenpatroon eens grondig onder de loep te nemen. In deze Waterwereld helpen we u alvast een eind op weg met een reeks tips om op uw drinkwaterfactuur te besparen. Met een paar eenvoudige ingrepen, die vaak helemaal niets hoeven te kosten, bespaart u op termijn een paar honderden euro uit. Goed voor uw huishoudbudget én voor het leefmilieu. En als u dan toch van plan bent om het komende jaar met een propere lei te starten, dan vindt u misschien ook inspiratie in ons artikel over water en gezondheid en de bijbehorende voornemens die we voor u hebben opgelijst. Dat zuiver drinkwater de sleutel is tot een goede gezondheid, is tegelijk de boodschap die dokter Luc Beaucourt ons verderop in dit magazine meegeeft. Wij wensen u veel leesplezier!
W
IN
Camelbak Bottles
08 Bernard Breda directeur-generaal
colofon
50
WIN 1 verw
enwe voor 2ekend 11
10 Pic gezelschatureka psspellen
Waterwereld is een magazine van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en verschijnt twee keer per jaar • Verantwoordelijke uitgever Jan Hammenecker, Belliardstraat 73, 1040 Brussel • Redactieraad Bart De Bruyne, Kathleen De Schepper • Redactie & Realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, Gent, www.jaja.be • Fotografie Stefanie Faveere, Philip Vanoutrive, vmw • Druk Goekint Graphics, Oostende • Wedstrijden De winnaars van de wedstrijden worden persoonlijk verwittigd. U vindt het wedstrijdreglement en de lijst van de winnaars op www.vmw.be.
16
rubriek 03
Kort genoteerd
Trends
Thuis
Waterdoop
Praktisch
Water werkt
Weekend
Spetterpret
04 Voorkom bevroren 12 Drinkwater leidingen | Waterweetjes op school 06 Gezonde voornemens voor 2009 09 Tips om minder te verbruiken
s te r w e n
We
ekend a
an
hool
12
sc
t wa ter
10
he
en
D ri
ro
p
Wa
14 Bij de brandweer 15 Ravotten in de regen
10 Verwennerij in de Westhoek
06
13 Dokter Luc Beaucourt helpt Myanmar
n k w ate
Meer weten over vmw? www.vmw.be
04 kort genoteerd
Troubled Water in de Zoo Nog tot en met 31 december kan je in de Zoo van Antwerpen terecht voor Troubled Waters, een boeiende expo over water. Vertrekkend van onze eigen leefwereld en de manier waarop we zelf met water omspringen, leren kinderen en volwassenen de link te leggen met de waterproblematiek in de wereld. Tegelijk kunnen bezoekers hun eigen waterverbruik op speelse wijze in kaart brengen. Na de expo is er nog tijd genoeg voor een winters bezoekje aan de zoo. Wedden dat je de vissen, de pinguïns en de ijsberen voortaan met andere ogen bekijkt? De expo Troubled Waters is een gezamenlijk initiatief van green, protos en de Zoo van Antwerpen.
5000 liter per dag
Info www.zooantwerpen.be
Water wikipe Kleur uit de kraan Voortaan kom je niet meer voor verrassingen te staan wanneer je per ongeluk de warmwaterkraan opendraait. Sinds kort is er een eenvoudige gadget op de markt waardoor je meteen ziet of het water uit je keukenkraan warm of koud is. Een warmtesensor met led-verlichting doet de kleur van de waterstraal veranderen naargelang de temperatuur. Een blauwe waterstroom staat voor koud water, en rood betekent heet. Dat is niet alleen decoratief, maar ook veilig, vooral voor kleine kinderhanden. Na gebruik gaat het licht vanzelf weer uit. Het nieuwe systeem is beschikbaar in alle maten en prijsklasses, van een eenvoudig opzetstuk dat je zelf op je bestaande keukenkraan monteert, tot een kraan met ingebouwde led’s.
Tijdens de WereldWaterWeek in Stockholm werd het internetproject akvo boven de doopvont gehouden. akvo is een online databank voor waterprojecten over de hele wereld. Het doel van de website is kennis verzamelen over water en sanitaire voorzieningen, maar ook financiers aantrekken om gebieden in de derde wereld op duurzame wijze van drinkwater en
Nieuw dienstencentrum in Wevelgem
In het West-Vlaamse Wevelgem heeft de vmw zopas een nieuw dienstencentrum in gebruik genomen. Dertig medewerkers staan er paraat om de inwoners van Roeselare, Menen, Moorslede, Ledegem, Wevelgem en Wervik op hun wenken te
rubriek 05
Dat is de hoeveelheid water die een gemiddelde Vlaming per dag virtueel verbruikt, zo blijkt uit een onderzoek van de wwf. We verbruiken dagelijks zo’n 110 liter leidingwater, maar dat is een peulenschil in vergelijking met de hoeveelheid water die bij de productie van voeding en kleding komt kijken. Zo is er 1000 liter water nodig om tot 1 liter melk te komen. De productie van een sappige biefstuk van 300 gram vergt maar liefst 4500 liter water. De zogenaamde watervoetafdruk van de Belg ligt een stuk hoger dan het wereldgemiddelde. Dat is zorgwekkend, aangezien 80 procent van onze consumptiegoederen afkomstig zijn uit landen die nu al met waterschaarste kampen. Op de website Virtualwater kan je een knappe poster bestellen die onze watervoetafdruk op ludieke wijze in kaart brengt. Info www.traumkrieger.de/virtualwater
edia sanitair te voorzien. In 2008 werden in Oost-Europa, Afrika en Azië al een dertigtal kleine projecten gelanceerd. Door voldoende knowhow en finan ciële middelen samen te brengen, hoopt akvo de komende vier jaar tot drieduizend kleine projecten op gang te kunnen trekken.
VMW lanceert nieuwe website De vmw sluit het jaar in schoonheid af met de lancering van een nieuwe website. De structuur van de oude website werd grondig hertekend in functie van gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid. Zo is het voortaan mogelijk om op basis van je postcode gebundelde informatie op te vragen over de afkomst, de kwaliteit en de prijs van het drinkwater in je regio. Daarnaast krijg je in één oogopslag te zien welke werken gepland zijn, welke storingen er optreden, en waar je terecht kan met verdere vragen. Bovendien weerspiegelt de nieuwe website duidelijker de werking van de vmw als integraal waterketenbedrijf, met drinkwater, afvalwater en industriewater als evenwaardige pijlers. Ga het vooral zelf eens bekijken op www.vmw.be.
tip
Geef de vrieskou geen kans Bij het begin van de winter verdienen je drinkwaterleidingen en je watermeter extra aandacht. Onder invloed van langdurige koude kunnen je leidingen immers bevriezen, en op termijn zelfs springen.
Hoe voorkomen? Zorg ervoor dat de temperatuur in kamers met waterleidingbuizen boven het vriespunt blijft. Maak kieren en tochtnaden dicht, zodat de koude lucht niet naar binnen kan, en wikkel desnoods een elektrisch verwarmingslint rond blootliggende leidingdelen. Een watermeter in een meterput buiten de woning is heel gevoelig voor vorstschade. In de meter bevindt zich altijd een kleine hoeveelheid water, die gemakkelijk bevriest. Dek de put af met een isolerende luchtlaag, bijvoorbeeld door dertig centimeter onder het deksel een isolerende afdekplaat uit polystyreen aan te brengen.
Hoe genezen?
bedienen, goed voor een totaal van 70.000 aansluitingen en 160.000 inwoners. Het nieuwe centrum vervangt de dienstencentra van de vmw in Roeselare en Menen.
Zijn je leidingen toch bevroren? Draai onmiddellijk de hoofdkraan dicht en ga op zoek naar de oorzaak van het probleem. Heb je nergens in je woning stromend water, dan is de aansluiting wellicht bevroren. Ontdooi het gedeelte binnenshuis met een haardroger, en begin bij de hoofdkraan. Is slechts een deel van je waterleiding bevroren, beweeg dan de haardroger weg van het bevroren punt in de richting van de hoofdkraan. Lukt het niet om alles te ontdooien, dan zit er niets anders op dan te wachten op de dooi. Controleer nadien of er geen lekken zijn ontstaan.
Info Westlaan 9, 8560 Wevelgem
Info www.vmw.be
Info www.akvo.org
06 thuis rubriek
Water wensen Het jaar is bijna om. Nog even alle feestregisters open, en dan is het tijd om de kater weg te spoelen en eindelijk eens werk te maken van al je gezonde voornemens. Ons advies? Begin het nieuwe jaar met een fris glas water, en de rest komt vanzelf…
5 gezonde voornemens voor 2009
rubriek 07
B
ij de start van een nieuw jaar nemen we ons doorgaans van alles voor. Niet zelden hebben die voornemens met onze gezondheid te maken. Dat is ook niet toevallig. De eindejaarsfeesten vergen heel wat van ons lichaam, en bij het laatste glas champagne besluiten we dat het allemaal anders moet, met de magische datum van 1 januari als keerpunt. Ook al houden we dat doorgaans maar een paar weken vol, toch kan het geen kwaad om af en toe terug te koppelen en onze ongezonde gewoontes onder de loep te nemen. En wat blijkt? Gezonde voornemens hebben één rode draad gemeen, en dat is water drinken. Veel water drinken, 365 dagen lang! Met onderstaande tips bieden we jou alvast een pak inspiratie. Op je gezondheid!
1 Spoel je kater weg
Tijdens de eindejaarsfeesten drinken we graag een glaasje extra, met alle gevolgen van dien. Alcohol werkt vochtafdrijvend. Onze nieren hebben voldoende water nodig om de afvalstoffen in alcoholische dranken af te voeren. Zo wordt een liter bier met meer dan één liter water weggespoeld. Als je op korte tijd veel alcohol verzet, dan pleeg je een aanslag op je vochtreserves. Je lichaam droogt uit, met de bekende verschijnselen als hoofdpijn, een droge mond en vermoeidheid tot gevolg. De beste manier om katerleed te verzachten, is veel water drinken. Niet alleen de dag na de feiten, maar ook tijdens het drinkgelag en vlak voor het slapen gaan. Cafeïnehoudende dranken als koffie en thee zijn uit den boze, aangezien ze het vochtverlies bevorderen. Dat alcohol zou werken om een kater te verdrijven, is al helemaal een fabeltje. Alcohol maakt het voor je lichaam alleen maar moeilijker om de hoeveelheid drank van de vorige avond te verwerken.
2 Drink je gezond
Kater bedwongen? Dan is het tijd om je lichaam te zuiveren van al die andere ongezonde uitspattingen van de afgelopen weken. En ook dat doe je door water te drinken. Het menselijk lichaam bestaat voor 70 % uit water. Het overgrote deel daarvan is nodig voor de werking van onze organen. Water verwijdert afvalstoffen, regelt de lichaamstemperatuur en transporteert vitaminen, voedingsstoffen en mineralen. Het
lichaamsvocht dat we verliezen, moet dagelijks worden aangevuld. Een volwassene heeft gemiddeld drie liter water per dag nodig om gezond te blijven. Een deel daarvan halen we uit voedsel. De rest moeten we bijtanken door te drinken: 1,5 tot 2 liter per dag. Ook hier is water de beste optie. Koffie, frisdrank en thee bevatten stoffen die je lichaam opnieuw moet afscheiden.
watertanden
Sportieve drankjes Tijdens en na het sporten drink je best voldoende water. Bij intensieve en langdurige inspanningen kan je ook opteren voor een dorstlesser of een energiedrank met extra voedingsstoffen. En die maak je heel eenvoudig zelf…
Dorstlesser
Energiedrank
Ingrediënten: 50 g sacharose of fijne suiker • 1 l water van de kraan • een halve citroen • een snuifje zout
Ingrediënten: 6 grote perssinaasappelen • ½ l water van de kraan • een snuifje zout
Bereidingswijze: los de suiker of de sacharose op in het water. Voeg citroensap toe voor de smaak. Meng er 1 à 2 gram zout doorheen. Even koelen en sporten maar!
Bereidingswijze: pers de sinaasappelen en leng het sap aan met het water. Voeg 1 à 2 gram zout toe. Plaats even in de koelkast en je bent klaar voor een nieuwe start!
08 thuis
3 Hou je gewicht op peil
Een klassieker in het rijtje van goede voornemens, is gewicht verliezen. Lang werd aangenomen dat water drinken helpt om af te vallen. Recente onderzoeken spreken dat tegen. Dat neemt niet weg dat water een trouwe partner blijft van al wie de strijd met de overtollige kilo’s aanbindt. Tijdens het afvallen breekt je lichaam vetstoffen af. Daarbij komen afvalstoffen vrij die in het vetweefsel zitten opgeslagen. Om die stoffen weg te spoelen, heeft je lichaam extra water nodig. Bovendien helpt water om het hongergevoel te bestrijden, waardoor je minder eet. Met een groot glas water vlak voor de maaltijd ben je sneller verzadigd. Beslis je bovendien om je dagelijkse portie frisdrank door water te vervangen, dan spaar je sowieso een hoop calorieën uit. Van water drinken val je niet af, maar het staat wel bovenaan de to do-lijst van iedereen die een paar kilootjes kwijt wil.
4 Beweeg!
Nogal wat mensen nemen zich voor om na nieuwjaar aan hun conditie te werken – al dan niet in combinatie met afvallen of stoppen met roken. Wie echt van nul begint, stort zich beter niet al te enthousiast op loopband of hometrainer. Rustig opbouwen is de boodschap, en dat doe je nergens beter dan… in het water. Het water vermindert de zwaartekracht en tilt het lichaam op, waardoor oefeningen minder be-
5 Stop met roken
W
De sigaret afzweren is nog zo’n verplicht nummer bij de start van het nieuwe jaar. Ook hier moet je van water geen wonderen verwachten – stoppen met roken heeft in de eerste plaats met wilskracht te maken – maar water drinken kan je wel helpen om de onaangename bijverschijnselen draag lijker te maken. Roken draagt bij tot een verhoogde stofwisseling. Nicotine zorgt ervoor dat
IN 1 van de ak b 50 Cameels Bottl
lastend zijn en de kans op blessures verkleint. Bovendien bereik je sneller resultaat: een halfuur trainen in het water is hetzelfde als anderhalf uur trainen op het droge. In de meeste zwembaden kan je ook terecht voor cursussen aquarobic of aquajoggen: goed voor je figuur én je conditie. Vergeet nadien ook niet te drinken – water uiteraard – om het vochtgehalte van je lichaam op peil te houden.
voedsel sneller in energie wordt omgezet. Als je stopt met roken, vertraagt dat proces. Je hebt dus minder voedsel nodig om de dag door te komen. Blijf je toch hetzelfde eten, dan kom je makkelijk enkele kilo’s aan. Zeker wanneer je de hang naar een sigaret compenseert met zoete tussendoortjes. Heb je zin in een sigaret? Drink dan een groot glas water en geniet van de frisse smaak.
wedstrijd De Camelbak Bottle (€ 17,95) is een drinkbus voor mensen met een actieve levensstijl. Het handige bijtventiel maakt de fles lek- en spatvrij, ook tijdens het sporten. Gewoon vullen met lekker fris water van de kraan, en je bent vertrokken! De Camelbak Bottle is vervaardigd uit kwalitatief polycarbonaat dat de smaak van het water niet beïnvloedt. De fles is beschikbaar in een reeks trendy kleurtjes, volledig op maat van je sportiefste outfit! Wij schenken 50 exemplaren van de Camelbak Bottle weg, af te halen in een AS Adventure store bij jou in de buurt.
Wedstrijdvraag: hoe lang moet je joggen om hetzelfde lichamelijke effect van een halfuurtje zwemmen te bereiken? A. 0,5 uur B. 1 uur C. 1,5 uur Hoe deelnemen? Geef voor 31 december het antwoord op onze wedstrijdvraag via www.vmw.be/ waterwereld, of stuur een briefkaart naar Bart De Bruyne, vmw, Belliardstraat 73, 1040 Brussel. Vergeet niet je naam en adres te vermelden. Info www.camelbak.com, www.asadventure.com
Met dank aan Aquasense wellnesslounge in Gent, www.aquasense.be, tel. 09 329 81 14
praktisch 09
Zo speur je sluipverbruik op
Meer doen met minder water Om te besparen op je waterfactuur zijn helemaal geen dure investeringen nodig. Minder water verbruiken begint met enkele eenvoudige ingrepen. Niet alleen je huishoudbudget vaart er wel bij. Ook het milieu zal je dankbaar zijn.
D
rinkbaar water is een kostbaar goed. Slechts een klein deel van alle watervoorraden op aarde is bruikbaar als drinkwater. Daarom springen we er beter spaarzaam mee om. Toch verbruikt de Vlaming gemiddeld 110 l drinkwater per dag, terwijl het eigenlijk met heel wat minder kan. Met deze tips help je niet alleen je verbruik, maar ook je waterfactuur een flink stuk naar beneden.
In de keuken Wie aan de vaat een broertje dood heeft, zal het graag horen. Het verschil qua verbruik tussen manueel en machinaal afwassen is niet zo groot. Voor beide opties geldt dezelfde regel: één grote afwasbeurt is efficiënter dan af en toe een snelle vaat. Laat de vaatwas pas draaien als ze vol is en kies voor een zuinig programma. Ook aan de keukenkraan kan je besparen. Laat het koude water niet zomaar wegstromen tot het warm wordt, maar vang het op en gebruik het om de planten te begieten. Met een doorstroombegrenzer op je keukenkraan verbruik je bovendien tot 40 % minder water, terwijl de waterdruk gelijk blijft.
In de badkamer De grootste besparing realiseer je hier door te douchen in plaats van te baden. Een gemiddelde
douchebeurt is goed voor 60 l water. Neem je een bad, dan verbruik je tot drie keer zoveel. Met een thermostatische mengkraan, waarmee je vooraf de gewenste temperatuur instelt, bespaar je meer. Nog voordeliger is een spaardouchekop, die voor een optimale verdeling van het douchewater zorgt, terwijl de straal even krachtig blijft. Een spaardouchekop verbruikt tot 40 % minder en kost niet meer dan een gewone douchekop. Ook aan de wastafel kan je besparen: draai de kraan dicht tijdens het tanden poetsen of het inzepen van je handen. Een lopende kraan verbruikt immers 5 l water per minuut.
Op het toilet Met 6 tot 9 l water per spoelbeurt komt het toilet op de tweede plaats wat waterverbruik in huis betreft. Moderne toiletten hebben doorgaans een spaartoets op de spoelbak. Beschik je niet over die luxe, dan kan je ook een toiletspoelonderbreker op je bestaande toilet installeren. Nog eenvoudiger is een met water gevulde fles in het waterreservoir deponeren. Zorg er wel voor dat die het vlotter- en spoelmechanisme niet hindert. De grootste besparing realiseer je echter door het toilet door te spoelen met regenwater, maar dat veronderstelt dan weer de aanwezigheid van
Slecht werkende toestellen jagen je verbruik vaak ongemerkt de hoogte in. Een lekkende kraan is goed voor 4 l water per uur, een defecte spoelbak van het toilet verbruikt tot 25 l per uur! Ook een lek in de waterleiding is een grote verliespost, en bovendien moeilijk te vinden. Het is hoe dan ook verstandig om je waterverbruik regelmatig te controleren, bijvoorbeeld om de maand. Zo kom je nooit voor onaangename verrassingen te staan. Wil je het sluipverbruik in je woning in kaart brengen? Noteer ’s avonds de stand van de watermeter en zorg ervoor dat je ’s nachts geen water verbruikt. Is de meterstand ’s ochtends gestegen, dan is er een lek. Haal je loodgieter erbij om het lek op te sporen, of neem contact op met de vmw.
een regenput en een deskundig aangelegd leidingnet voor regenwater.
De was en de plas Ook wassen kan perfect op regenwater. Door het lagere kalkgehalte is het zelfs beter voor de levensduur van je wasmachine. Lukt dat niet, probeer dan het aantal wasbeurten te beperken. Laat je wasmachine alleen draaien als ze vol is en hou de temperatuur van het wasprogramma zo laag mogelijk. Bovendien gebruik je op die manier minder wasproducten, wat het milieu ten goede komt.
10 weekend
Parels in de IJzerv Op zoek naar de waterrijkste gebieden van Vlaanderen, kunnen we niet om de Westhoek heen. In Woumen leidt het Blankaartpad ons dwars door de winterbedding van de IJzer. Na zoveel fysieke activiteit biedt een statig gastenverblijf in Veurne het perfecte tegenwicht.
D
e stadsmus in ons is dringend toe aan een stevige portie natuur en ruimte. En dus rijden we naar de meest westelijke uithoek van West-Vlaanderen en zwenken we nabij de dorpskern van Woumen – deelgemeente van Diksmuide – het natuurgebied De Blankaart in, goed voor 50 ha water, 20 ha rietland en 300 ha natte hooi- en weilanden. Onze laarzen aan, en op naar het 9 km lange Blankaartpad!
Overal water Als we de Blankaartvijver zien, begrijpen we meteen waarom beheerder Natuurpunt deze machtige polderplas zonder schroom uitriep tot de parel in de IJzervallei. Ongegeneerd ligt
de geweldige brok natuurschoon te glinsteren in het diffuse winterlicht. Vanuit een vernuftig verscholen kijkhut gluren we naar de honderden, misschien wel duizenden watervogels die hier hun toevlucht hebben gezocht. Een wirwar van bruggetjes, opstapjes en klaphekjes brengt ons steeds dieper in het natuurreservaat. Via strategisch geplaatste informatieborden vernemen we onder meer dat we dwars door de winterbedding van de zo’n 2 km verderop stromende IJzer lopen. In periodes van hevige regenval kan het water niet snel genoeg worden afgevoerd en worden deze gronden als natuurlijk wachtbekken gebruikt. Vandaag blijft het water hier gelukkig beperkt tot een handvol zompige passages. We zuigen onze longen vol zuivere pol-
VMW-spaarbekken In 1972 bouwde de vmw in de IJzerbroeken, nabij De Blankaart, een gigantisch betonnen spaarbekken: het is achthoekig van vorm en 120 voetbalvelden (60 ha) groot. Er kan 3 miljoen m3 water in: ruim voldoende om een derde van de kustprovincie elke dag van drinkwater te voorzien. Dat wordt opgepompt uit de IJzer en de omliggende sloten en in het waterproductiecentrum naast het centrum behandeld tot lekker en gezond drinkwater. Krachtige pompen sturen het vervolgens via de waterleidingen tot in de kraantjes thuis. Groepen die het waterproductiecentrum willen bezoeken, kunnen op www.vmw.be terecht voor meer informatie.
rubriek 11 11
vallei derlucht en genieten volop van de vele beeldige plaatjes om ons heen. Vlakbij de Stenensluisvaart komt een troep ezels ons tegemoet. Ruim een kilometer lang stappen ze keurig in de rij achter ons aan. Tot we hen aan een nieuw hekje onherroepelijk moeten achterlaten. Net voorbij het gehucht Vijfhuizen passeren we het machtige waterspaarbekken dat de vmw hier heeft aangelegd. De route slingert zich nog wat door de Woumense Broeken, tot we opnieuw het natuurdomein betreden en via de inmiddels vertrouwde paden ons vertrekpunt bereiken.
Sfeervol onthaasten Een autorit van zo’n 20 km brengt ons naar onze volgende bestemming: Veurne. We zoe-
1 verwenweekend voor 2 Eén lezer wint een gratis overnachting voor twee personen (waarde: 150 euro) in ’t Kasteel en ’t Koetshuys in Veurne. Voor het slapengaan worden jullie bovendien vergast op een driegangenmenu en ’s ochtends wacht jullie een smakelijk ontbijt.
ken onze weg naar de Lindendreef, waar we verwacht worden in ‘t Kasteel en ‘t Koetshuys. Zelden logeerden we in een gastenverblijf waar de vlag de lading zo treffend dekt: slapen doen de gasten in het kasteel(tje), de rijkelijke maaltijden worden in het koetshuis geserveerd, helemaal achterin de grote tuin. Beide etablissementen worden met vaardige hand gerund door Caroline Rabaey. Jarenlang woonde ze met haar bakkersgezin letterlijk naast het toenmalige kasteel Ter Linden en moest ze lijdzaam toekijken hoe haar droomhuis uit 1906 razendsnel verkommerde. Tot Caroline & co in de herfst van het jaar 2000 hun stoute schoenen aantrokken en het hele domein opkochten. Dat was het startsein voor een grondige restauratie,
maar met respect voor het origineel. Na de salons en de 12 smaakvolle kamers werd dit jaar ook de kelderverdieping aangepakt: in de voormalige meidenvertrekken kwam een fabelachtige beauty & wellness-ruimte, met alle voorzieningen die je je maar kan dromen om een paar uurtjes helemaal van de wereld te zijn: sauna, Turks stoombad, jacuzzi, relaxzetels, massages naar keuze, een kruidenvoetbad… We glijden in de zachtjes borrelende jacuzzi, sluiten de ogen en besluiten dat de cirkel van dit heerlijke waterweekend nu wel helemaal rond is.
Wedstrijdvraag: hoeveel voetbalvelden passen
Weekendarrangement voor 155 euro per
er in het vmw-spaarbekken nabij De Blankaart? A. 12 B. 120 C. 1200 Hoe deelnemen? Bel 0905 56 016 (€ 0,50 / oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50 / sms). De wedstrijd loopt tot en met 31 december 2008. Neem je deel via sms? Stuur dan je antwoord als volgt: kasteel spatie A, B of C.
persoon (in plaats van 175) in ’t Kasteel en ‘t Koetshuys in Veurne. Het arrangement omvat twee overnachtingen, twee uitgebreide ontbijten, twee verfijnde avonddiners, een WesthoekVoordeelpas voor de vele musea in de streek en een doosje lekkere kletsekoppen.
Info www.kasteelenkoetshuys.be www.vlaanderen-vakantieland.be www.natuurpunt.be
Actie geldig tot en met 31 december 2009, bij afgifte bon en op basis van beschikbaarheid.
12 trends
E
r heerst een gezellige drukte op de speelplaats van vrije basisschool de 7-Sprong in Kemzeke. Kinderen in fluovestjes fietsen langs een parcours van verkeerskegels en verkeersborden. Een agent kijkt waakzaam toe en grijpt kordaat in wanneer hij een overtreding bespeurt. ‘We houden een themaweek rond verkeer’, legt directeur Willy Van Reusel uit. ‘Elk jaar werken we op die manier een tweetal projecten uit, waar alle klassen aan meewerken. Zo hebben we vorig jaar een hele week rond het thema water gewerkt: waterzuivering, de waterkringloop, transport over het water… het hele spectrum kwam aan bod.’
Drinkbussen en karaffen
Jong geleerd Drinkwater op school
Schrik niet wanneer je koters je op een dag vertellen dat ze voortaan alleen nog water van de kraan drinken. Steeds meer scholen besteden aandacht aan de drinken eetgewoonten van onze jeugd. Verstandig omgaan met drinkwater maakt daar deel van uit. En dus trokken wij opnieuw naar de schoolbanken.
Ook drinkwater vormde tijdens de themaweek een belangrijk aandachtspunt. De kinderen leerden dat kraantjeswater een gezond en lekker alternatief is voor flessenwater, en die boodschap dragen ze nog altijd mee. ‘Naar aanleiding van de projectweek hebben we bij de vmw een aantal drinkbussen en waterkaraffen besteld. Van de plaatselijke mutualiteit kregen we een voorraad kleurrijke drinkbekers. En die gebruiken we nog steeds’, zegt Willy Van Reusel. ‘Daarnaast hebben we, samen met de ouderraad, zes grote waterbakken op de speelplaats geïnstalleerd. De kinderen kunnen er hun handen wassen, of water nemen om te drinken. Ook in de klassen is er altijd kraantjeswater beschikbaar. Het is niet zo dat we alleen nog kraantjeswater toelaten. De kinderen
Wat doet de VMW? De vmw werkt actief mee aan de promotie van drinkwater op school. Kraantjeswater is een goedkoop en gezond alternatief voor de klassieke frisdrankenautomaat. Door kinderen te stimuleren om kraantjeswater te drinken, helpen scholen bovendien de afvalberg te verkleinen. Scholen die klant zijn bij het drinkwaterbedrijf, kunnen bij de vmw gratis waterkaraffen voor de refter of de leraarskamer bestellen, met een maximum van 30 per school. Daarnaast biedt de vmw drinkbussen van 300 en 600 ml aan tegen 1 euro. Een school die beslist om drinkwaterfonteintjes te
plaatsen, kan bij de vmw een toelage van 125 euro per fonteintje aanvragen. En dan is er ook nog www.kids.vmw.be, een website van de vmw voor leerkrachten én leerlingen, met een Opzoekhoek vol informatie over drinkwater en alles wat daarbij komt kijken. Ideaal om een spreekbeurt of een les over drinkwater voor te bereiden! Bovendien kan je zelf lesmateriaal op de site plaatsen, zodat anderen er gebruik van kunnen maken. Info www.vmw.be | www.kids.vmw.be
mogen ook drankjes meebrengen van thuis, en tijdens de pauzes bieden we melk aan. Maar we geven hen wel de kans om kraantjeswater te drinken.’
waterdoop 13
Dokter Luc Beaucourt
Stimulansen En dat doen ze ook, volgens Willy Van Reusel, al doen recente berichten over de voedings gewoonten van onze jeugd het tegendeel vermoeden. ‘Het klopt wel dat sommige kinderen tijdens de themaweek water hebben leren drinken. Veel hangt af van de stimulansen die ze thuis krijgen. Wij kunnen als school wel impulsen geven, maar als de ouders daar niet achter staan, dan krijg je de kinderen niet mee. Daarom proberen wij ook de ouders bij onze themaweken te betrekken. Zo geven we een nieuwsbrief uit met een overzicht van al onze activiteiten. En op het einde van het schooljaar maken we een kinderkrant, met een reeks opstellen en tekeningen rond de thema’s die we dat jaar hebben behandeld. Op die manier houden we onze themaweken levend. Daarnaast stimuleren we de ouders om hervulbare flessen te gebruiken. En die kan je best met zuiver water vullen, want zoete dranken gaan na verloop van tijd kleven.’ Allemaal nobele initiatieven, maar hoe is het met het watergewoonten van meneer de directeur gesteld? ‘Ik drink veel water, maar af en toe ook waterhoudende dranken’, lacht hij. ‘Ik kan ’s avonds genieten van een frisse pint. Maar overdag hou ik het bij water: tot één liter per dag.’ Info www.7-sprong.be
‘We verspillen te veel’ Eind november vertrok dr Luc Beaucourt voor de derde keer naar Myanmar om de slachtoffers van de cycloon Nargis te helpen. Naast medische zorgen heeft de plaatselijke bevolking vooral nood aan zuiver drinkwater.
T
oen we in mei voor het eerst naar Myanmar gingen, stelden we vast dat drinkbaar water eigenlijk het belangrijkste probleem vormt. We zaten in de rivierdelta, en zagen hoe mensen met aarden kruiken water uit de rivier schepten om te drinken. De waterputten waren overspoeld met zeewater, waardoor het water brak en vervuild was. Bij de tweede missie in juni hebben we dan ook beslist om pompen mee te nemen, zodat we die putten konden reinigen. Ondertussen hebben die putten zich opnieuw gevuld, maar het water is nog altijd vrij zout. We zijn nu van plan om nieuwe putten te boren op een grotere diepte, die de bestaande waterputten moeten vervangen.’
Levensbelang ‘Ik heb in het verleden al verschillende rampgebieden bezocht. Elke ramp is anders, maar eigenlijk komt het altijd op hetzelfde neer. Zware investeringen om de basisgezondheid te garanderen hebben geen enkele zin als die mensen geen toegang hebben tot zuiver drinkwater.
Alleen al om bepaalde infecties, zoals buikloop, te voorkomen, is zuiver drinkwater van levensbelang. Helaas krijgt de problematiek bij ons veel te weinig aandacht. Wij verkwisten er maar op los. Van mij mogen ze de prijs van ons drinkwater gerust verhogen. Misschien zouden de mensen dan twee keer nadenken voor ze hun gazon besproeien.’
Vechten ‘Ik ben altijd al gevoelig geweest voor de drinkwaterproblematiek. Mijn vader was actief in wateringen en polders. Ik herinner me een levendige discussie, omdat België een deel van zijn drinkwater aan Nederland moest afstaan. Zelfs een welvarende regio als de onze heeft hard moeten vechten voor zuiver drinkwater. Maar dat beseffen de mensen niet. Ik probeer mijn omgeving te sensibiliseren door lezingen te geven over Myanmar. Als je die ellende met eigen ogen hebt gezien, spring je nooit meer lichtzinnig met drinkwater om.’ Info www.helpmyanmar.be
14 water werkt
Dat water in staat is om levens te redden, beseffen ze bij de brandweer maar al te goed. Een duidelijk overzicht van de beschikbare brand kranen is voor een brandweerkorps dan ook onontbeerlijk. Waterwereld hing aan de bel bij de brandweer van Londerzeel om te zien hoe ze dat in de praktijk organiseren.
Brandweer op de bres W
ij blussen bijna uitsluitend met leidingwater’, zegt korpschef Luc Brugghemans. ‘We halen dat water uit hydranten of brandkranen, die op het leidingnet zijn aangesloten. Slechts in uitzonderlijke gevallen zoeken we onze toevlucht tot alternatieven, zoals oppervlaktewater uit nabijgelegen kanalen. Bij de aanleg van nieuwe indus triezones worden tegenwoordig ook regenputten voorzien, zodat we bij eventuele bluswerken geen leidingwater hoeven te gebruiken. Maar in woongebieden zijn we vrijwel altijd van het leidingwaternet afhankelijk.’
Blussen met zeewater Voor de brandweer is de kwaliteit van het bluswater van ondergeschikt belang. ‘Onze tank wagens kunnen ook licht vervuild water aan, zolang het uiteraard niet vervuild is met brandbare producten’, zegt Luc. ‘Wij zijn zelfs in staat om met zeewater te blussen. Ook het schuim waarmee we blussen bestaat voor 95 % uit water. Bij een hevige brand verbruiken we toch algauw een
paar duizend kubieke meter water. Je kan je wel voorstellen dat we op jaarbasis ettelijke liters water door onze brandslangen jagen.’
Digitale kaarten Om de correcte ligging van de brandkranen te kennen, is een goed contact met het drinkwaterbedrijf cruciaal. ‘Vroeger moesten we ons behelpen met kaarten op papier’, zegt de korpschef. ‘Sinds een tweetal jaar beschikken we over digitale informatie, die de vmw ter beschikking stelt via gis, een geografische databank. Daardoor hebben we nu gegevens op straatniveau. Niet alleen van de aanwezige hydranten, maar ook van gasleidingen, zodat we de risico’s kunnen inschatten. We sturen een gedetailleerde print met onze manschappen mee. Dat levert uiteraard een enorme tijdwinst op.’
Was en plas Het takenpakket van de brandweer is overigens niet beperkt tot branden blussen. ‘In Londerzeel zijn overstromingen een oud zeer’, zegt Luc. ‘In
bepaalde gebieden stroomt het water moeilijk weg, en dan rukken wij uit om te vermijden dat het water bij de mensen binnenstroomt. Gebeurt dat toch, dan pompen we de kelders leeg. Gelukkig hebben recente infrastructuurwerken ervoor gezorgd dat er nu veel minder problemen zijn. Bij andere incidenten, zoals een vervuiling of een leidingbreuk, is het dan weer onze taak om water te bedelen. Geen drinkwater, daarvoor is onze tank niet zuiver genoeg, maar wel huishoudelijk water, zodat de mensen in de omgeving de was en de plas kunnen doen. Laatst moesten we zelfs uitrukken om een kudde verwaarloosde dieren van water te voorzien. Je ziet: soms is er te veel water, dan weer te weinig. Maar de brandweer staat altijd paraat.’
OPROEP! Ben je professioneel met water bezig en wil je graag in Waterwereld je verhaal kwijt? Stuur een e-mail naar
[email protected].
spetterpret 15
Het regent! Grote mensen vinden er meestal niks aan, maar eigenlijk is regen best plezant. Lekker springen door de plassen, of hand in hand onder de paraplu… die paar druppels schrikken ons niet af! Ook binnen kan je aan de regen heel wat plezier beleven. Trek je laarzen aan en lees mee met watermolecule h²o, of neem een kijkje op www.kids.vmw.be.
Hoe ontstaat regen? Het klinkt misschien raar, maar eigenlijk is het de zon die voor de regen zorgt. De zon verwarmt het water van de zee. Het water verdampt en stijgt op in de lucht. Zolang de lucht warm genoeg is, blijft de waterdamp gewoon hangen. Koelt de lucht af, dan verandert de damp in waterdruppeltjes en ontstaat er een wolk. Dat noemen we condenseren. Een wolk is dus eigenlijk een verzameling van piepkleine druppeltjes. Als de druppels te groot en te zwaar worden om te blijven zweven, vallen ze naar beneden. Dat verschijnsel noemen we regen. Er bestaan verschillende soorten regen. Bij motregen zijn de druppels zo klein dat we ze bijna niet zien, maar ze maken je wel erg nat. Echte regendruppels zijn 1 tot 3 mm groot. Ook mist is een vorm van regen. De wolken hangen dan zo dicht bij de grond, dat we er gewoon doorheen lopen.
Wat is een regenboog? Een regenboog ontstaat door een combinatie van zon en regen. Het licht van de zon lijkt geel, maar eigenlijk bestaat het uit allemaal verschillende kleuren. Als het zonlicht door de regendruppels schijnt, dan wordt het gebroken en kunnen we de kleuren zien. Een echte regenboog bestaat uit zeven kleuren: rood, orange, geel, groen, blauw, indigo (lichtpaars) en violet (donkerpaars). De mooiste regenbogen verschijnen ’s ochtends of aan het einde van de middag. De zon staat dan laag. Hoe lager de zon, hoe meer je van de regenboog kunt zien. Vanaf de grond zien we een halve cirkel, maar eigenlijk is een regenboog helemaal rond. Om een regenboog te kunnen zien, moet je tijdens de regenbui met je rug naar de zon gaan staan.
16 spetterpret
Regen is nuttig
Laat het regenen!
Regen is niet altijd even fijn. Toch zouden we zonder regenwater niet kunnen overleven. Bloemen en planten, maar ook groenten en fruit, hebben regen nodig om te groeien. Zonder regen droogt alles uit en wordt onze omgeving een dorre boel. Ook bij je thuis komt regenwater vaak van pas. Je kan het opvangen in een regenput. Zo hoef je geen water van de kraan te gebruiken om het toilet door te spoelen, de was te doen of te poetsen. Regenwater is helemaal gratis. Water van de kraan is dat niet. Jammer genoeg kan je regenwater niet drinken. In de lucht vangen regendruppels allerlei stofdeeltjes op. Die nemen ze mee op weg naar de aarde. Sommige van die stofjes zijn schadelijk voor onze gezondheid.
Benieuwd hoe zo’n regenbui nu eigenlijk ontstaat? Met dit eenvoudige proefje kan je het zelf ontdekken.
Maak zelf je regenboog Je hoeft niet te wachten tot de zon door de regenwolken breekt om een regenboog te zien. Met dit kleine proefje maak je die regenboog gewoon zelf. Wat heb je nodig? • een lang en hoog glas • een wit vel papier • water • de zon! Hoe doe je het? • Zet het glas water in het zonlicht. • Wacht tot het water niet meer beweegt. • Beweeg het vel papier rondom het glas. • Hoe lang duurt het voor je een regenboog vangt?
Regenrecords Niet overal valt er evenveel regen. Op sommige plaatsen regent het maanden aan een stuk. Elders regent het nooit. De meeste regen valt in India. Tijdens het regenseizoen, van juni tot september, regent het daar bijna onophoudelijk. De plaatselijke bevolking noemt die periode ook wel de ‘moesson’. De droogste plaats ter wereld is de woestijn van Atacama in Zuid-Amerika. Daar is al 400 jaar geen regen meer gevallen. Gelukkig valt het bij ons allemaal nogal mee. De meeste regen valt in de zomer. Door de warmte kunnen fikse buien ontstaan, waardoor het water vaak met bakken uit de hemel valt. Gelukkig zijn die buien snel weer verdwenen.
Wat heb je nodig? • een kleine kookpot • een spiegel met handvat • een stel ovenwanten • pa of ma om je te helpen Hoe doe je het? • Vul de kookpot met water en breng het aan de kook. • Houd de spiegel schuin boven de pot: de waterdamp condenseert tegen de koude spiegel en vormt druppels. Let op dat je je niet verbrandt aan de warme waterdamp! • De druppels worden zwaarder en vallen naar beneden: het regent!
1 van de 10 Pictureka gezelschapsspellen Regent het echt te hard om door de plassen te springen? Dan blijf je toch binnen om een spelletje te spelen! Pictureka bijvoorbeeld, een gloednieuw gezelschapsspel van de Belgische spellenbedenker Arne Lauwers, met grappige tekeningen van illustrator Eugene. Pictureka (€ 36,95) daagt je uit om zo snel mogelijk de verborgen voorwerpen op het spelbord te vinden. Info www.pictureka.com
Wedstrijdvraag Hoeveel jaar is het geleden dat er regen viel in de Atacama-woestijn? A. 400 B. 100 C. 40 Hoe deelnemen? Bel 0905 56 007 (€ 0,50/oproep) of sms naar 3507 (€ 0,50/sms). De wedstrijd loopt tot en met 31 december. Neem je deel via sms? Stuur dan je antwoord als volgt: pictureka spatie A, B of C.
