5D THEATERWERKPLAATS 2015
INHOUD 1 INLEIDING
3
2 ONTWIKKELING
5
3 DE 5D THEATERWERKPLAATS
7
4 FUNCTIES VAN DE 5D THEATERWERKPLAATS
8
5 PROJECTEN VAN 5D
10
6 LEERWERKPLEKKEN
15
7 CULTURELE ORGANISATIE EN SOCIAAL ONDERNEMEN
18
8 PERSPECTIEF
20
BIJLAGE 1: LEERWERKPLEKKEN BIJLAGE 2: PLANNING EN CONCRETE DOELEN 2014-2017 BIJLAGE 3: BEGROTING 2015 + TOELICHTING
2
1. INLEIDING Stichting 5D wil zich inzetten voor een meer inclusieve samenleving. Een inclusieve samenleving staat open voor alle mensen en wil bevorderen dat zoveel mogelijk mensen volwaardig kunnen participeren in onze samenleving. Omdat de term inclusie niet altijd bekend bij iedereen is en op verschillende manier gebruikt wordt, gebruiken we ook het woord participatie. Stichting 5D wil participatie in de cultuursector omdat juist kunst en cultuur onze normen en waarden overdragen. Kunst en cultuur geven altijd een weerslag van hoe de mens op dat moment in zijn bestaan staat en kunst en cultuur betrekken mensen bij de samenleving. Specifiek heeft 5D gekozen voor de podiumkunsten. Daarvoor zijn een aantal redenen. Allereerst zijn we daarmee altijd aan het creëren. Een creatief proces biedt de meeste kans aan alle deelnemers om aan dat proces deel te nemen. Ten tweede hebben podiumkunsten altijd een relatie tot een publiek. Dat betekent dat je je ideeën in een vorm moet gieten die met dat publiek communiceert. Daarmee scheppen we ontmoeting en confrontatie. Ten derde bieden projecten in de cultuursector een grote mogelijkheid om dat waar we voor staan en wat we realiseren te verspreiden. 5D kiest daarbij voor een manier van werken die zoveel mogelijk (jonge) mensen met een handicap betrekt bij alle activiteiten, die samenwerking als basis heeft en kennis en ervaring over inclusief werken deelt. Inclusie betekent open staan voor de ander en verschillen accepteren. Dat betekent ook een andere manier van werken en is een andere manier van omgaan met elkaar, ook op de werkvloer.
3
5D gelooft in het versterken van eigen kunnen van jongeren met een handicap. Zij moeten door het ontwikkelen van hun eigen mogelijkheden een sterkere positie krijgen in de reguliere cultuursector. Zij zijn niet zielig of moeten worden geholpen maar ze moeten juist uitgedaagd worden en geconfronteerd worden met eigen kansen en ambities. 5D ondersteunt hen daarin door jongeren met een handicap werkervaring en training te bieden in een professionele werkomgeving. 5D gaat uit van de opvatting dat jongeren met een handicap geen aparte positie moeten innemen maar deel moeten zijn van gewone kunst en cultuur. 5D werkt altijd in mixed groepen van mensen met en zonder handicap. Daardoor stappen jongeren makkelijk over verschillen heen, nemen elkaar mee en leren van elkaar. We benutten al onze activiteiten als leermogelijkheid voor onze jongeren met een handicap en we werken altijd met professionele theatermakers en medewerkers, wat een confrontatie met de “echte wereld” garandeert. We maken wat we doen zichtbaar in voorstellingen, theatrale installaties, toegankelijkheidsadviezen en trainingen en in andere culturele projecten. We zijn altijd gericht op nieuwe plannen en projecten en binden andere theatermakers en organisaties aan ons op een wijze die altijd een concrete vorm krijgt. We inspireren andere organisaties door onze kennis op gebied van inclusief werken en toegankelijkheid met zoveel mogelijk partners op een laagdrempelige wijze te delen. We initiëren, produceren en voeren alles zelf uit. We praten niet maar doen. Al onze activiteiten zijn gericht op de praktijk van een culturele organisatie. In dit plan beschrijven we de activiteiten en de plannen die we hebben voor de periode najaar 2014eind 2015. Een deel van deze nieuwe plannen is al gehonoreerd door bijdrages van Stichting DOEN en Rabobank Foundation.
4
2. ONTWIKKELING Nog steeds is kunst en cultuur niet voor iedereen. Dat komt onder andere door beperkte fysieke toegankelijkheid, keuzes voor beperkte (commerciële) doelgroepen, gebrek aan kennis over mixed werken en onvoldoende landelijke spreiding van toegankelijke kunst en cultuur. Daarnaast ontbreken mensen met een handicap in organisaties en hebben zij zo geen inbreng in artistiek beleid en uitvoering. Opleidingen zijn amper toegankelijk en jongeren worden vanwege hun handicap niet geselecteerd of gezien. Er zijn te weinig aansprekende voorbeelden van professionele mixed voorstellingen voor zowel spelers als makers en publiek. Ook wordt kunst en cultuur door culturele organisaties en overheid zelf nog te weinig ingezet als bindend middel. We willen meer en meer de plek zijn waar mensen (met of zonder handicap), die geïnspireerd zijn door de gedachte van inclusie, naar toe kunnen komen om projecten of voorstellingen te maken, om kennis en ervaring op te doen of hun ideeën en vragen uit te werken. 5D wil de kennis en ervaring die ze als inclusieve organisatie opdoet, delen met andere organisaties. Fundamenteel bij 5D is het aanbieden van kennis en ervaring aan jongeren met een handicap en hen zo te empoweren. Dat doen we door hen zoveel mogelijk onderdeel te laten zijn van de (maak)processen die bij een culturele organisatie horen. Dat gaat niet alleen over een plek op de speelvloer maar ook juist achter de schermen en op kantoor. We doen dat met respect en oog voor de verschillen tussen mensen en bieden trajecten op verschillende niveaus, variërend van kennismaking met theater in onze workshops tot het spelen in professionele producties op andere festivals, van ervaring opdoen in het secretariaat van de festivalorganisatie tot het zelfstandig werken voor 5D als toegankelijkheidsexpert. We willen daarbij altijd zoveel mogelijk samenwerken met andere organisaties en met hen producten of activiteiten ontwikkelen. Door de werkelijke ontmoeting met jongeren met een handicap moeten samenwerkingspartners de confrontatie aan met de vaak voorkomende beeldvorming dat jongeren met een handicap ‘zielig’ zijn. Wij laten zien en ervaren dat ze dat niet zijn maar net zo hetzelfde en verschillend als iedereen. Uit onze contacten met onder andere de programmeur van schouwburg Utrecht, artistiek leiders van festivals, makers en theaterbureau Via Rudophi, hebben we gemerkt dat er veel onbekendheid is met theater gemaakt door mixed groepen. Ook al is er weinig aanbod, er is wel grote bereidheid om zich daarvoor te interesseren. De rijks- en gemeentelijke overheid propageren op dit moment het thema participatie. De tijd lijkt rijp om breder en meer hoogwaardige producten zoals onze (reizende) voorstellingen een plek te laten vinden in het professionele circuit. We zijn een organisatie die zich blijft ontwikkelen en die inspeelt op nieuwe kansen en van jongeren met een handicap en anderen die willen werken aan participatie. Dit jaar hebben we al meer dan voorgaande jaren geëxperimenteerd met kleinere projecten, los van het festival, zoals de expeditieroute See Me feel Me op Oerol en op Het Oude Hof in Bergen en de samenwerking met TG Goed Gezelschap van Klemens Patijn bij zijn voorstelling T.I.C.S. op Oerol. Contacten met andere bestaande gezelschappen als het Houten Huis en Engelse theatergroepen met spelers met een handicap leidden tot nieuwe projecten en uitwisselingen. Het aantal toegankelijkheidsadviezen neemt substantieel toe, wat ook leidt tot meer artistieke samenwerkingen op andere plekken. Ook hebben we dit jaar een symposium georganiseerd, onze workshops uitgebreid en werken we voor en achter de schermen samen met Over het IJ festival. Ook hebben we de plannen ontwikkeld voor een reizende voorstelling en de 5D Theaterwerkplaats.
5
Ons jaarlijkse Festival 5D dat in 2014 voor de vijfde maal is georganiseerd, is een complex project dat veel druk legt op de beschikbare mensen en middelen. Het festival was voor 5D tot nog toe de plek waar alles samenkomt: de leerwerkplekken worden ervoor ingezet, de artistieke projecten worden getoond, ons publiek, onze achterban, komt er samen en we willen daar nieuw publiek inspireren met ons voorbeeld van toegankelijkheid en inclusie en mixed werken. De opkomst van het publiek was helaas veel lager dan verwacht en ook blijken de verplichte kosten vanwege locatie en vergunningen ieder jaar alleen maar toe te nemen. De verhouding tussen bereikt publiek en de investering trekt scheef, ondanks dat wij jaarlijks de kosten naar beneden brengen. We hebben daarom besloten dat we dat samen willen bundelen van al onze activiteiten op één moment, in één activiteit, niet moeten willen vasthouden, maar ons juist moeten en kunnen versterken met meer kleinere projecten en voorstellingen op verschillende plekken. Omdat we in de afgelopen jaren een eigen netwerk binnen de cultuursector hebben opgebouwd, denken we dat we nu voldoende van dat netwerk gebruik kunnen maken om onze projecten te plaatsen. Op die manier kunnen we meer op maat werken en activiteiten meer spreiden door de tijd. Zo spreiden we de druk op de organisatie, kunnen we stagiaires meer tijd en aandacht geven en wordt de inclusieve boodschap van 5D het hele jaar door en op meer verschillende plekken verspreid. We gaan al onze activiteiten “opknippen” in specifieke projecten voor een specifiek publiek of doelgroep en een specifieke plek. Omdat onze activiteiten niet langer samen komen op één tijd en één plek (het festival), denken we kwalitatief betere producten te kunnen ontwikkelen. Voor deze ontwikkeling denken we dat er een centrale plek nodig is die de plaats wordt van waaruit al deze projecten, voorstellingen en activiteiten worden ontwikkeld: de 5D Theaterwerkplaats. Een belangrijke functie van 5D is en blijft het verspreiden van onze missie en het opbouwen van ons netwerk. Deze rol komt terug in alle activiteiten die 5D uitvoert. Bij al onze projecten kijken we naar de mogelijkheden om onze missie ermee te kunnen verspreiden. Door nog nauwere samenwerking met andere partijen in concrete projecten kunnen we laten zien dat jongeren met een handicap volwaardig mee doen in de cultuursector. In de komende hoofdstukken wordt beschreven hoe we de functie van de Theaterwerkplaats voor ons zien, welke projecten daar worden ontwikkeld en uitgevoerd en hoe we daarbij de organisatie van 5D en de leerwerkplekken willen inzetten.
6
3. DE 5D THEATERWERKPLAATS Werken met een mixed groep van spelers met en zonder handicap kan bijna nergens. De 5D Theaterwerkplaats is de plek waar mensen kennis kunnen nemen van mixed werken, zich kunnen scholen en kunnen trainen. Er is meer tijd en ruimte om aan de voorstellingen te werken, meer jongeren met een handicap kunnen deelnemen en makers kunnen makkelijker en sneller met een mixed groep aan de slag. Kunstenaars kunnen in de Theaterwerkplaats samen met jongeren werken aan theatrale installaties. Met de 5D Theaterwerkplaats bieden we continuïteit aan de jongeren op leerwerkplekken, aan ons vaste publiek, aan theatermakers en aan andere culturele organisaties. In de theaterwerkplaats kan onderzocht, getraind en geëxperimenteerd worden in repetities, workshops en cursussen. Vanuit de theaterwerkplaats creëren we (reizende) voorstellingen, onze theatrale projecten en installaties. In de theaterwerkplaats kunnen we toegankelijkheidstrainingen aanbieden en de theaterwerkplaats biedt de mogelijkheid voor jongeren met een handicap om beheer van de werkplaats te leren. De 5D Theaterwerkplaats moet ook een inspiratiebron vormen voor andere culturele organisaties en opleidingen. Het is de plek waar landelijke projecten kunnen worden ontwikkeld die aansluiten bij lokale festivals en evenementen. En de theaterwerkplaats is de fysieke plaats waar mensen met vragen over mixed werken, toegankelijkheid en inclusieve kunst en cultuur ons kunnen vinden. Als laatste moet de theaterwerkplaats de plek zijn waar ons kantoor gehuisvest is en die we delen met andere organisaties. De 5D Theaterwerkplaats, de reizende voorstelling en de andere projecten worden in het volgende hoofdstukken en de bijlagen verder uitgewerkt.
7
4. FUNCTIES VAN DE 5D THEATERWERKPLAATS De theaterwerkplaats kent veel functies en zal het hart van 5D vormen. De functies die wij binnen de theaterwerkplaats willen gaan doen, worden hieronder beschreven. Met die functies kunnen we onze projecten vormgeven. De projecten worden in het volgende hoofdstuk beschreven. In de bijlage Planning en concrete doelen 2014-2017 worden de concrete beoogde doelen beschreven. A- EXPERIMENTEREN en PRESENTEREN Professionele (jonge) theatermakers kunnen in de theaterwerkplaats van 5D experimenteren, oefenen en nieuwe ideeën uitproberen. Deelnemende spelers met een handicap worden hier in een beschutte setting geconfronteerd met professionele normen. In de theaterwerkplaats ondersteunt 5D theatermakers door inhoudelijke begeleiding, door workshops, met werving van spelers en met de mogelijkheid om presentaties te houden. Naast voorstellingen zet 5D ook in op theatrale installaties, die in samenwerking met kunstenaars worden ontwikkeld. Voor al deze projecten is presentatieruimte nodig waar getry-out kan worden. De theaterwerkplaats biedt die ruimte waar presentaties van hetgeen ontwikkeld is, op kleine schaal kunnen worden getoond. B- REPETEREN en AUDITEREN 5D wil een aantal voorstellingen, waaronder de reizende voorstelling, produceren. Voor al deze voorstellingen moet gerepeteerd worden. Ook theatermakers met een handicap bieden we met het ter beschikking stellen van repetitieruimte een plek om te werken. Bovendien kunnen alle audities voor projecten van 5D nu in de theaterwerkplaats plaats vinden. In plaats van de huidige afhankelijkheid van de verschillende plekken en hun beschikbaarheid is de 5D Theaterwerkplaats straks de vaste repetitieruimte. Stagiaires van het kantoor van 5D kunnen de repetitieruimte beheren. Dat versterkt ook de verbinding tussen de makers en spelers met de stagiaires en staf van 5D. C- WORKSHOPS en CURSUSSEN In de theaterwerkplaats vinden ook alle cursussen en workshops plaats die 5D nu organiseert binnen de Festival Academie. In deze cursussen en workshops wordt aan (nieuwe) spelers de mogelijkheid geboden om kennis te maken met en zich te bekwamen in verschillende facetten van podiumkunsten. Naast de workshops en cursussen voor spelers breiden we het aanbod uit met onder andere muziektheater en productie. Nieuwe workshops en cursussen, die de creatieve talenten van jongeren aanspreken, zijn schrijven voor theater en theatervormgeving. Bij de workshops en cursussen proberen we zoveel mogelijk te faciliteren waar de behoefte van de deelnemers ligt. Het spreekt vanzelf dat al onze workshops en cursussen altijd in mixed groepen van jongeren met en zonder handicap plaats vinden. D- DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING MAKERS We willen workshops organiseren voor makers en regisseurs. Naast de gezamenlijke workshop met Over het IJ voor jonge makers willen we meer aanbod maken voor makers met meer ervaring. Ook zij moeten kunnen experimenteren, samenwerken met andere makers en onderzoek doen naar mixed werken en het gebruik van toegankelijke middelen in het theater. E- TALENTONTWIKKELING De theaterwerkplaats biedt ook meer mogelijkheid om spelers met een handicap te laten onderzoeken waar hun talenten liggen. Naast het aanbod in workshops en cursussen, stellen we repetitieruimte beschikbaar waarin zij vrijelijk kunnen experimenteren, oefenen en bespreken wat 8
hun rol in de podiumkunsten is. Naast vrije oefenruimte kan het aanbod bestaan uit begeleiding, spreekbeurten of discussies. Spelers kunnen zo ook onderzoeken of ze makers willen worden. F- ONTWIKKELING NIEUWE THEATERTAAL Inclusief theater, theater met mixed groepen, vraagt nieuwe manieren van communiceren. Denk hierbij aan het gebruik van gebarentaal of het verbinden van boventiteling met de “taal” van de voorstelling. Maar ook aan andere manieren van benaderen van traditionele theatervormen. Zo ontwikkelen we nu de voorstelling’ L’Ament’ onder leiding van Charles Hens op basis van ‘l’art brut’ klankgebruik. In het buitenland zijn hiervan inmiddels goede en inspirerende voorbeelden, die we willen delen en ontwikkelen met onze eigen makers en spelers. G- WERKPLAATS 5D wil in 2014/2015 drie theatrale kunstinstallaties ontwikkelen in samenwerking met beeldend kunstenaars en jongeren met een handicap. Eén daarvan zal ontwikkeld worden in samenwerking met Oerol. De theaterwerkplaats is de fysieke plaats waar een dergelijke installatie kan worden ontwikkeld. H- VERHUUR Om andere makers en theatergroepen die werken vanuit de visie van 5D te ondersteunen willen we tegen redelijke vergoeding de theaterwerkplaats verhuren als repetitieruimte. Dat biedt 5D de mogelijkheid om hen te leren kennen en samen te werken met deze makers en groepen. We hopen op deze manier makkelijker aansluiting te kunnen realiseren voor onze spelers met bestaande groepen en makers. I-
BEHEER
5D wil de theaterwerkplaats combineren met het kantoor van 5D en het beheer en de facilitaire ondersteuning door jongeren op nieuw te creëren leerwerkplekken laten doen. Omdat directe samenwerking een heel goed middel is gebleken om andere partijen mee te nemen in het inclusieve denken, willen we het geheel het liefst in samenwerking met een of meerdere andere (culturele) organisaties doen. Daarnaast willen we uitgebreid communiceren over alle activiteiten die in de 5D Theaterwerkplaats plaats vinden om zo meer aandacht te genereren voor inclusieve cultuur. We zijn al gestart met het onderzoeken van de mogelijkheden van het combineren van een kantoor met een werkplaats en zoeken naar partners die samen met ons deze plek willen gaan gebruiken. J-
WORKSHOPS VOOR BEDRIJVEN, SCHOLEN EN ANDERE ORGANISATIES
5D wil graag haar kennis en ervaring in inclusief werken delen. Dat willen we niet alleen op het gebied van het produceren van voorstellingen maar ook op het gebied van het zijn van een inclusieve organisatie. Wat komt daar bij kijken? Welke voorzieningen zijn nodig? Hoe pak je dat als ondernemer of opleiding goed aan? Daarnaast willen we voor externen trainingen geven die inspireren en meer inzicht geven in effectieve toegankelijkheid. Daarom willen we in 2015 starten met het organiseren van workshops voor bedrijven, scholen en andere organisaties.
9
5. PROJECTEN VAN 5D Op basis van onze missie en de mogelijkheden en functies van de Theaterwerkplaats hebben we een serie projecten ontwikkeld die we eind 2014 en in 2015 willen uitvoeren. Sommige projecten komen voort uit wat we al doen, andere projecten zijn nieuw. Ook de omvang van de projecten verschilt. De concrete doelen van de projecten zijn te vinden in de bijlage Planning en concrete doelen 2014-2017. I-
DE REIZENDE VOORSTELLING
In 2014 is het plan om een reizende voorstelling te maken ontwikkeld. Met de reizende voorstelling willen we de spreiding van het gedachtegoed van 5D aan laten sluiten bij lokale festivals en evenementen. Hiermee bereiken we landelijk veel meer mensen en laten we meer mensen kennis maken met wat 5D tot nu toe heeft ontwikkeld. Er spelen jongeren van 5D in, samen met lokale jongeren met en zonder handicap. 5D begint met contact te zoeken met de organisatie van een aantal lokale festivals en evenementen, lokale organisaties zoals gemeentes, amateurverenigingen, scholen en ondernemingen, bekijkt de mogelijkheden van werving en samenwerking met lokale partners. Hierin spelen plaatselijke verenigingen (toneel en muziek) een rol. 5D werkt hierin samen met lokale kunstenaars, maar bijvoorbeeld ook met Stichting Perspectief, een organisatie die inclusie wil bevorderen en die veel gemeentelijke contacten heeft. We zoeken niet specifiek naar cultuurfestivals zoals we die nu in ons netwerk hebben maar naar lokale festivals en evenementen die de meeste kans op spreiding hebben. We starten met gemeentes die participatie als speerpunt hebben en waar een lokaal festival of evenement plaatsvindt dat aansluit bij onze mogelijkheden. Op basis van werving onder jongeren met en zonder handicap en een auditie wordt de spelersploeg bepaald. Deze spelersploeg bestaat uit spelers van 5D, aangevuld met lokale jongeren met en zonder handicap. 10
Ondertussen ontwikkelt de regisseur het concept voor de voorstelling in de Theaterwerkplaats. Vanuit 5D wordt de regisseur begeleid op werken met mixed groepen, praktische toegankelijkheid en het ontwikkelen van de toegankelijke theatertaal bij de voorstelling. Het idee is om de setting van de voorstelling een horeca-etablissement te laten zijn waardoor er mogelijkheid bestaat voor beperkte catering. Iets eten of drinken in een voorstelling is laagdrempelig, is leuk om te doen en het publiek voelt zich zo te gast en neemt actief deel aan de voorstelling. Het biedt bovendien de mogelijkheid van samenwerking met een lokaal restaurant of cateraar. Hoe vaak er gespeeld wordt en voor wie, wordt afgestemd met het lokale festival of evenement. Wanneer het concept voor de reizende voorstelling is ontwikkeld, wordt er gerepeteerd en wordt de voorstelling in een relatief korte periode afgemonteerd op locatie. De voorstelling wordt gespeeld in een toegankelijke theatertent of locatie tijdens het lokale festival of evenement. 5D helpt het lokale festival of evenement in de communicatie over het project en vermeldt dat ook op de eigen website en via het landelijke netwerk van 5D. 5D helpt mee in het ontwikkelen van bijzondere zintuigelijke promotiecampagnes voor de voorstelling. En 5D doet een toegankelijkheidstoetsing op het lokale festival of evenement. Na de voorstelling evalueert 5D met de lokale organisaties en wordt het rapport van de toegankelijkheidstoetsing besproken. 5D blijft vervolgens de organisatie in het jaar daarop bijstaan met advies en praktische oplossingen. Het streven is daarbij dat het festival of evenement het jaar daarop toegankelijker is en zelf een project organiseert waar mensen met een handicap aan mee kunnen doen. 5D denkt daarbij mee in praktische en creatieve oplossingen, zoals lokaal workshops theater en improvisatie aanbieden, lokaal jongeren trainen in toegankelijkheidtoetsingen en lokaal verenigingen en organisaties stimuleren om ruimte te maken voor mensen met een handicap als deelnemers. We willen ook onderzoeken of een state-of-the-art toegankelijke tent mogelijk is (met bijvoorbeeld combinaties met sanitair, horeca en toegankelijke techniek). Waar moet een dergelijke tent of constructie aan voldoen? En wat zijn de kosten en uitvoerbaarheid? Een dergelijke tent kan een voorbeeldfunctie vormen voor nog meer festivals en evenementen. Vanaf najaar 2014 wordt het concept voor de voorstelling ontwikkeld. Klemens Patijn is daarvoor benaderd als regisseur. Ook zal in het najaar begonnen worden met het opzetten van een netwerk rond de reizende voorstelling. Daarvoor zal een specifieke medewerker worden gezocht. II-
5D VOORSTELLINGEN
5D maakt al jaren eigen voorstellingen. Van twee halfuurs voorstellingen in 2010 naar tien middelgrote en kleine voorstellingen in 2012 en 2013 en naar vijf grotere paviljoens-voorstellingen rond de vijf zintuigen in 2014. We zoeken steeds naar een vorm waarin de kwaliteit zo hoog mogelijk is. Voor 2015 willen we meer ruimte bieden aan de makers die samen met een groep spelers een voorstelling ontwikkelen. We zijn nu niet langer gebonden aan de presentatie op ons eigen Festival 5D dus de diversiteit van de voorstellingen kan hierdoor toenemen. Met de reizende voorstelling en drie andere voorstellingen denken we genoeg plaats te bieden aan onze spelers en makers. Voor de eerste voorstelling is de planvorming al gestart: ‘L’Ament’, onder leiding van Charles Hens. Dit wordt een voorstelling met dove en niet-dove zangers, gebaseerd op ‘L’Ament di Arianna’ van Monteverdi. De tweede voorstelling wordt een vrolijke familievoorstelling die gespeeld kan worden op ons 5D Kinderfestival. 11
De derde voorstelling moet nog inhoudelijk worden ingevuld. 5D zoekt voor de voorstellingen plekken waar gespeeld kan worden. Hierbij is onder meer contact gelegd met M-Lab (voor ‘L’Ament’), makers op de Parade en 2TurvenHoog Festival. Daarnaast zoeken we samenwerking met groepen en makers met een bestaande voorstelling waar spelers van 5D een plek kunnen krijgen. III-
THEATRALE INSTALLATIES
In de Theaterwerkplaats worden 3 theatrale installaties ontwikkeld waarbij beeldend kunstenaars samen met jongeren met een handicap werken aan de inhoud en theatrale vormgeving. Ook hierbij willen we zo gericht mogelijk werken op basis van de beoogde plaats waar de theatrale installatie zal worden gepresenteerd. Zo is er met Oerol afgesproken dat er weer een 5D expeditie installatie op Terschelling zal komen. Hiervoor starten we najaar 2014 een route om tot selectie van de kunstenaar(s) te komen. Een tweede installatie zal bedoeld zijn als straat-act op festivals in de zomer van 2015. De opzet voor de derde installatie is nog open. We onderzoeken hierbij of samenwerking met Special Arts mogelijk is. IV-
TOEGANKELIJKHEIDSADVIES
Belangrijk onderdeel van het verspreiden van onze missie gebeurt door toegankelijkheidsadviezen. Dit advies wordt om niet aangeboden aan andere kunst- en cultuurfestivals. Een mixed groep stagiaires doet onder leiding van de medewerker toegankelijkheid van 5D een toetsing en schrijft een rapport met aanbevelingen. We helpen organisaties om deze aanbevelingen uit te voeren. Dat kan door mee te denken in praktische oplossingen voor hun festival maar ook in het vinden van subsidies voor aanpassingen. In het aantal toegankelijkheidsadviezen heeft in 2014 een duidelijke groei gezeten. Het is belangrijk dat deze contacten vast gehouden en verdiept worden. Meerdere vormen van samenwerking op basis van het toegankelijkheidsadvies zijn mogelijk zoals het inzetten van onze timmerman of het ontwikkelen van artistieke gezamenlijke projecten. We leggen daarbij de focus niet alleen op fysieke toegankelijkheid maar ook op de manier waarop festivals hun kwaliteit kunnen verhogen door open te staan voor medewerkers en spelers/makers met een handicap. Daarnaast zoeken we naar nieuwe festivals om hen van advies te voorzien en te inspireren. Dit laatste doen we onder meer met Lode van Piggelen, oud-artistiek directeur van Over het IJ Festival en in samenwerking met VSBfonds. V-
5D KINDERFESTIVAL
We hebben de afgelopen jaren bij het organiseren van ons festival veel ervaring opgedaan met toegankelijke activiteiten voor het hele gezin. Denk daarbij aan de workshops voor kinderen, de speelobjecten of de uitkijktoren. Bovendien is bij een gedeelte van ons publiek duidelijk behoefte aan een entertainend familiefestival. Daarnaast speelt op een geheel ander vlak de wens om meer eigen inkomsten te genereren. Daarom willen we in 2015 een 5D Kinderfestival organiseren gericht op gezinnen met jonge kinderen met en zonder handicap. Een programma met veel avontuur en animatie, met speelobjecten en zintuiglijke ervaringen. We putten hierbij ruim uit onze eerdere ervaring en ontwikkelde activiteiten. Het 5D Kinderfestival wordt weer door onze eigen stagiaires georganiseerd. Met het 5D Kinderfestival willen we ook onderzoeken of een dergelijke activiteit een verdienmodel kan zijn voor 5D.
12
VI-
WORKSHOPS en CURSUSSEN
5D organiseert steeds meer workshops en cursussen. Wij willen jongeren de kans geven om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen. De workshops en cursussen kunnen bedoeld zijn ter kennismaking met podiumkunsten en evenement-organisatie maar ook ter verdieping van eigen talenten of verdieping binnen verschillende podiumkunstvormen. We werken altijd met professionele docenten/regisseurs om zo jongeren met hun leerbehoefte en ambitie te confronteren met professionele normen. Op dit moment organiseert 5D ongeveer 1 workshop per maand. Dat aanbod willen we verdubbelen naar gemiddeld 2x per maand. Alle workshops vinden plaats in de eigen Theaterwerkplaats en staan open voor mensen met en zonder handicap. Er zijn korte workshops maar ook langer durende cursussen. Workshops kunnen ook leiden tot een plek binnen de voorstellingsprojecten. Naast workshops voor activiteiten op het podium zijn er ook workshops en cursussen voor activiteiten achter de schermen. Dat kan in de organisatie zijn maar vooral ook in de creatieve talentontwikkeling. Daarom bieden we ook workshops en cursussen schrijven voor theater en theatervormgeving aan. Voor de werving en organisatie van de workshops en cursussen is een medewerker aangesteld. Deelnemers betalen een kleine bijdrage per workshop. VII-
WORKSHOPS voor MAKERS
Naast de workshop, die we weer samen met Over het IJ Festival willen organiseren voor jonge makers, willen we ook meer gaan doen voor makers met meer ervaring die geïnteresseerd zijn in inclusie en werken met mixed groepen. Zo willen we een meerdaagse cursus organiseren voor makers met een aantal jaren ervaring onder leiding van Gary Robson, artistiek leider van theatergroep Fittings uit Liverpool en Birds of Paradise uit Glasgow en zelf gehandicapt acteur bij Graeae uit Londen. Zo werken we aan deskundigheidsbevordering bij makers. Onze internationale contacten kunnen daarbij een inspiratiebron zijn. Deelnemers betalen een bijdrage per workshop. VIII-
ONTMOETINGSPROGRAMMA HET HOUTEN HUIS
Jeugdtheatergroep het Houten Huis uit Groningen brengt in 2015 de voorstelling Kabouterkwaad uit waarin een groep mensen met downsyndroom een grote rol speelt. De regie is in handen van Eline van den Hoek. Het Houten Huis heeft ons gevraagd om het ontmoetingsprogramma rond deze voorstelling samen met hen uit te voeren. In het ontmoetingsprogramma wordt aan publiek en pers meer achtergrondinformatie verstrekt over de voorstelling, het waarom van de voorstelling en de keuze en rol van de spelers. De voorstelling gaat in première op Oerol en speelt nog op Over het IJ Festival, Noorderzon en in Graz. Voor 5D is dit verzoek een goede aanleiding om onze visie en ervaring met mixed werken op meer inhoudelijke gronden te delen met het Houten Huis en met hen een aansprekende vorm te vinden om deze te communiceren met publiek en pers. IX-
PRESENTATIEDAG
Alles wat 5D in 2015 heeft ontwikkeld, willen we eind 2015 op een presentatiedag laten zien aan betrokken publiek (“eigen publiek”), fondsen, andere culturele organisaties en andere betrokkenen. Hiervoor zullen we naar alle waarschijnlijkheid een binnen-locatie kiezen vanwege het verlagen van de kosten. Onze stagiaires organiseren deze dag en doen de productie en communicatie.
13
X-
VERVOLG SYMPOSIUM
In februari 2014 heeft 5D een symposium over participatie door kunst en cultuur georganiseerd. Daar bleek dat er op alle terreinen ondersteuning noodzakelijk is om de positie van mensen met een handicap in de podiumkunsten te verbeteren: in de programmering, in opleiding, in beeldvorming, in ondersteuning van makers die mixed willen werken, in voorzieningen en aanpassingen en in het tonen van voorbeelden. 5D probeert met haar activiteiten al zoveel mogelijk te doen om dit te realiseren en wil voor het laatste thema: het tonen van voorbeelden die inspireren, een nieuw symposium organiseren. Het symposium moet een aantal internationale voorstellingen van hoog niveau laten zien, sprekers met ervaring met mixed werken aan het woord laten, workshops bieden om praktische ervaringen uit te wisselen en een aantal bijzondere voorstellingen uit Nederland laten zien. Voor dit symposium willen we een vooronderzoek doen om te bepalen waar, wat, voor wie en met wie we dit symposium willen en kunnen organiseren. Op basis van het vooronderzoek zal er een plan geschreven woorden waarin naast inhoud ook de financiële opzet en dekking wordt weergegeven. Op basis van dit plan kan er begin 2015 een aanvraagronde bij fondsen gestart worden om het gehele symposium te financieren. XI-
WINTERIJ
5D heeft veel ervaring opgedaan met het produceren van een tweedaags middelgroot festival. Deze kennis en ervaring willen we inzetten voor het organiseren van een kleinschalig winterevenement. We denken hierbij aan een tent die tussen Kerst en het Nieuwjaar aan het IJ geplaatst zal worden waarin een gevarieerd programma bestaande uit een voorstelling van 5D gepresenteerd wordt (uit Paviljoen ZIEN 2014), tezamen met bijzondere zintuiglijke catering en een theatraal muziekprogramma. Het idee is om een week te staan met een intieme setting van een Spiegeltent met vuurkorven en bijzondere styling. Een bijzonder, speels en intiem programma voor cultuurliefhebbers. Voorwaarde voor dit project is dat we dit zo veel mogelijk budgetneutraal en met onze stagiaires kunnen uitvoeren. Dat betekent dat we een gedeeltelijke gegarandeerde kaartverkoop moeten hebben geregeld in samenwerking met een externe partij of bedrijf en dat er voldoende tijd moet zijn om dit project te produceren met voldoende ruimte voor de leerwerkplekken.
14
6. LEERWERKPLEKKEN Zoals gezegd werken we in al onze activiteiten en projecten met jongeren met een handicap. Dat is het uitgangspunt van 5D. We willen hen een plek bieden waarbinnen ze zich (verder) kunnen scholen en verder ontwikkelen in de culturele sector. Voor een deel is dat met name professionele ontwikkeling, voor een deel zit dat in het weer opdoen van werkritme en functioneren in een ‘echte’ organisatie. Jongeren komen bij ons vanwege een opleiding waarbij ze een stageplaats zoeken of omdat ze op zoek zijn naar meer werkervaring of ze zoeken een leerwerkplek in het kader van hun re-integratie na ongeluk of opname. We zoeken naar een balans tussen jongeren met een psychiatrische achtergrond en een lichamelijke of zintuiglijke beperking. Ons doel is om minimaal de helft (en bij voorkeur iets meer) jongeren uit de groep met een lichamelijke of zintuiglijke handicap te werven. We leggen nog steeds de nadruk op jongeren met een lichamelijke of zintuiglijke beperking omdat hun achterstand nog altijd groot is. Hun opleidingsniveau is gemiddeld lager, en zij hebben minder werkervaring omdat ze vaak geen bijbaantje hebben en meer moeite hebben met het vinden van stageplaatsen. De leeftijd van de jongeren op de leerwerkplekken ligt tussen de 18 en 36 jaar. KANTOOR LEERWERKPLEKKEN De leerwerkplekken of stages op kantoor zijn plaatsen waarin jongeren met een handicap werkervaring wordt geboden als beginnende medewerker in onder andere productie, de kantoororganisatie, en de communicatie en marketing. In de praktijk blijkt dat aan de meeste leerwerkplekken een soort logisch opleidingsniveau gekoppeld is: Communicatie HBO/Universitair, Productie MBO/HBO. Kantoorstagiairs zitten vaak op MBOniveau 2 of 3 of nog lager. De uitdaging blijft om binnen elke leerwerkplek voldoende variatie in niveau en werkzaamheden te kunnen bieden. In juli 2014 hebben we een onderzoek laten uitvoeren onder huidige en voormalige jongeren op de leerwerkplekken om te horen waar het goed gaat en waar verbeterpunten zitten. Uit het onderzoek van Poppelaars Advies blijkt dat voor iedereen geldt dat vertrouwen in eigen kunnen enorm toeneemt, net als het ontwikkelen van werkritme en professionele vaardigheden. Ook worden de werksfeer en het feit dat je je op je eigen manier en in je eigen tempo kunt werken en ontwikkelen, erg gewaardeerd. Zelfvertrouwen en het idee dat er na werken bij 5D meer mogelijk is dan daarvoor, nemen toe. 5D scoort minder goed op het bieden van voldoende structuur. Daar zijn we ons ook van bewust. We hebben er daarom al voor gekozen om met meer vaste mensen alle begeleiding te doen en hebben geprobeerd met bijvoorbeeld een gezamenlijk startprogramma stagiairs meer houvast te geven in onze organisatie en hun werk. Toch blijkt dat lastig. Ook hebben we geconstateerd dat de druk op de medewerkers die de begeleiding moeten geven hoog is, waardoor er soms gaten vallen in de begeleiding, zeker als het niveau van de jongeren gemiddeld niet zo hoog is en er veel stap voor stap begeleiding nodig is. De projecten zoals omschreven in het vorige hoofdstuk en de projectmatige werkvorm die dat met zich meebrengt, biedt mogelijkheden om stagiairs anders in te zetten en te begeleiden. Wij denken dat dat ook kan bijdragen aan het verbeteren van de structuur van de begeleiding. We gaan per project bepalen welke soort leerwerkplekken daarbij passen en hoeveel. Omdat we meer maar kleinere (qua omvang en organisatietijd) activiteiten gaan doen, zal dat betekenen dat er per project 2 tot hooguit 5 stagiairs zijn. Omdat de projecten ook meer door het jaar verspreid zijn, 15
zijn niet alle stagiairs op hetzelfde moment aanwezig (zoals nu), maar ook meer verspreid door het jaar. Het voordeel is ook dat we op deze manier flexibeler worden in de lengte en intensiteit van de stage of leerwerkplek: in het ene geval hebben we drie maanden een plek voor een of twee dagen, in het andere geval is dat juist vier dagen maar voor een korte periode. Het is daarmee ook makkelijker de plek aan te passen aan mogelijkheden en behoefte van de stagiair. Ook hebben we plaatsen die niet gekoppeld zijn aan een heel project en dus ook een heel schooljaar kunnen duren: bijvoorbeeld op secretariaat, beheer van de theaterwerkplaats of websitebeheer. Hierdoor is er ruimte voor 31 korte en langere stageplekken in verschillende periodes door het hele jaar. We denken op deze manier de druk op de medewerkers (en op de fysieke ruimte) te verminderen, flexibeler te kunnen zijn naar potentiele stagiairs en opleidingen en betere begeleiding te kunnen bieden omdat tijd en aandacht over minder mensen per keer moeten worden verdeeld. We kunnen daarmee deels beter aansluiten op algemene opleidingen (communicatie, secretarieel), maar ook de mogelijkheid bieden om voor een heel specifiek onderdeel stage te komen lopen: alleen montage van videomateriaal, of alleen tekstschrijven, etc. Een keer per jaar organiseren we een dag met sollicitatietraining en speeddaten met relaties van 5D. Dit om de jongeren een extra zetje in de rug te geven. We houden bij waar iedereen terechtkomt na 5D en of ze een plek in de culturele sector vinden of elders. We willen naast het zelf monitoren van de tevredenheid en de uitstroom van de jongeren ook in 2015 extern onderzoek laten doen: een herhaling van het huidige onderzoek van Poppelaars Advies (met een 0 en een 1-meting), en een onderzoek naar het begeleiden op de uitstroom na de leerwerkplek bij 5D: levert de plek ook daadwerkelijk iets op, heeft de jongere voldoende kennis maar ook zelfvertrouwen om verder te solliciteren of is daarvoor nog meer nodig? Wat dan en kan 5D dat bieden of moeten we daarin samenwerking zoeken met andere organisaties? We willen ook een onderzoek laten ontwikkelen voor de makers en spelers waarin we peilen wat hun behoefte is en of het aanbod van 5D daarbij aansluit. LEERWERKPLEKKEN OP EN ACHTER HET PODIUM In de voorstellingen en bij het ontwikkelen van de installaties maar ook in de workshops wordt gewerkt in een mixed groep van jongeren met en zonder handicap. Jongeren leren van de overeenkomsten en verschillen van elkaar door elkaar te ontmoeten en samen te werken. Er is een groot verschil in niveau tussen (potentiele) spelers. We hebben spelers met talent en ambitie maar ook beginnende spelers die nog niet weten wat ze kunnen en die nog moeten uitproberen waar hun talent ligt. Omdat we meer cursussen en workshop gaan geven, kan iedereen zich meer ontwikkelen op zijn of haar eigen niveau, en kunnen we ook meer aandacht besteden aan ontwikkeling van individuele spelers. 5D wil daarbij geen opleiding zijn maar spelers met een handicap de mogelijkheid bieden om zich te toetsen aan professioneel niveau en zo hun eigen weg te bepalen. Ze krijgen bij 5D inzicht in het werken in een professionele setting, wat de normen van professionele voorstellingen en opleidingen zijn, hoe het werkveld eruit ziet en worden uitgedaagd om hun eigen ambities en talenten in te zetten. Binnen de Theaterwerkplaats is daarom sprake van een persoonlijk talentontwikkelingsplan. Het maken van voorstellingen en het geven van workshops en cursussen vindt plaats op diverse niveaus.
16
Meedoen aan een project van 5D kan voortkomen uit deelname aan workshops en cursussen en uit ontmoetingen van spelers met de regisseurs. Uit de match tussen spelers en regisseur ontstaat de definitieve spelersgroep per voorstelling. De meeste groepen worden aangevuld met professionele spelers om zo het professionele niveau te waarborgen. Naast cursussen en workshops voor jongeren die acteer-ambities hebben, hebben we steeds meer plek voor mensen die niet per se op een podium willen staan maar wel ambitie hebben in de podiumkunsten. In 2014 hebben we een eerste workshop schrijven voor theater gegeven, net als bijvoorbeeld techniek en theatervormgeving. Deze workshops willen we meer gaan geven en gaan uitbreiden. Niet iedereen wil op een podium staan en niet iedereen kan dat. Maar dat betekent niet dat ze geen creatieve of artistieke wens of ambitie hebben. We willen daarom ook de mogelijkheid bieden dat jongeren zich kunnen ontwikkelen als schrijver, decorontwerper of technicus. Net als bij de spelers hebben we niet de ambitie mensen een daadwerkelijke opleiding te geven, maar ze de mogelijkheid geven te kijken of het wat voor hen is en daarmee een eerste drempel over te gaan. Ook kunnen we deze mensen inzetten voor eigen voorstellingen en projecten. Een laatste richting die we in willen slaan is het bieden van de mogelijkheid voor spelers met wat meer ervaring om zich te gaan oriënteren op regie en het maken van voorstellingen. Er is nu al bij 5D een aantal spelers met deze ambitie en we willen in de Theaterwerkplaats ook workshops en cursussen aan gaan bieden voor hen (en anderen met deze ambitie) om te kijken of daar ook hun kwaliteiten liggen. Zo kunnen we mensen met al een beetje ervaring te mogelijkheid bieden te experimenteren door ruimte aan te bieden om met een groep spelers aan de slag te gaan. We willen spelers die regie willen doen ook meenemen in meer oriëntatie op het (internationale) werkveld door bezoek aan festivals en voorstellingen zodat zij beter perspectief krijgen op wat hun eigen rol kan zijn.
17
7. CULTURELE ORGANISATIE EN SOCIAAL ONDERNEMEN 5D is een organisatie die elk jaar zoekt naar de beste manier waarop we onze doelen binnen de mogelijkheden van de organisatie en het beschikbare budget kunnen realiseren. We evalueren onze leer/werkplekken op kantoor en in de voorstellingen. En we evalueren de ervaringen van het publiek middels enquêtes en interviews. Deze evaluaties doen we deels intern en deels besteden we die uit naar onafhankelijke externe partijen. Die dynamiek leidt elk jaar tot nieuwe plannen. Onze doelen hebben zich de afgelopen jaren verbreed. De verbreding van de doelen en projecten van 5D vraagt ook om meer ervaring bij medewerkers van 5D. Willen we bijvoorbeeld een landelijke rol spelen, dan moeten we meer kennis hebben van wat er landelijk speelt en welke behoefte er is, weten welke partners er te vinden zijn en de lokale mogelijkheden hebben onderzocht. We zoeken daarbij de balans tussen ervaring en kennis van meer ervaren medewerkers en de optimale leermogelijkheden van onze leerwerkplekken voor jongeren met een handicap. Daarop wordt tijd en energie ingezet, daarin zijn we een sociale onderneming. Binnen 5D ontwikkelen sommige mensen zich van stagiair naar een startersbaan en vervolgens naar een volwaardige verantwoordelijke baan binnen 5D. Daarna kunnen ze solliciteren naar een functie binnen het werkveld. 5D ondersteunt zoveel ze kan deze ontwikkeling. 5D is een organisatie met als werkgebied de culturele sector. Binnen deze sector zijn er weinig tot geen organisaties die helemaal op eigen benen kunnen staan. Alle grote cultuurfestivals: Over het IJ, Oerol, Noorderzon, Boulevard, zij zijn allemaal (mede) afhankelijk van fondsen en overheidssubsidies. Datzelfde geldt voor schouwburgen en theaters. 5D zal daarom net als deze organisaties moeilijk een verdienmodel kunnen ontwikkelen waarbij de winst wordt aangewend om de continuïteit van de organisatie te waarborgen en de onderneming verder te ontwikkelen. Er wordt namelijk nooit winst gemaakt. Wel kan een organisatie zoals 5D door zich ondernemend op te stellen, zich financieel beter staande houden: door bijdragen van fondsen vanuit hun maatschappelijke betrokkenheid en doelstellingen, vanuit potjes bij de overheid voor werk voor speciale doelgroepen en door bijdragen van anderen vanuit hun betrokkenheid bij het doel dat 5D nastreeft. Niet alleen de rol van maatschappelijke fondsen maar ook de mogelijkheden van die fondsen veranderen. Daarom willen we de komende tijd ook gebruiken om een gedegen onderzoek te doen naar nieuwe en andere financieringsmogelijkheden. Daarbij gaat het niet alleen in het interesseren van nieuwe fondsen voor het werk van 5D en het goed onderhouden van ons bestaande fondsennetwerk maar ook op het vinden van meer mogelijkheden om eigen inkomsten te generen. In de 5D Theaterwerkplaats zullen een aantal projecten kunnen worden ontwikkeld die meer eigen inkomsten kunnen binnenbrengen. De volgende zaken zullen daarvoor in 2015 worden onderzocht en uitgewerkt:
of en zo ja hoe kosten nog verder naar beneden kunnen; hoe er meer eigen inkomsten uit eigen producten zoals de theaterwerkplaats, het uitzetten van voorstellingen en theatrale installaties en het organiseren van meer workshops en cursussen zijn te genereren; of er meer inkomsten uit trajectgelden (vergoeding UWV of gemeente) mogelijk zijn; of er inkomsten uit toegankelijkheidsadvies en -trainingen te verwachten zijn; of we workshops toegankelijkheid of theater voor bedrijven, scholen en relaties kunnen ‘verkopen’;
18
of er meer vermogensopbouw mogelijk is door een vriendenstichting met culturele ANBIstatus in te zetten; of er door goede marketing en netwerken meer ondersteuning in natura te realiseren is; of langdurig sponsorschap door bedrijven een optie is;
Doel is met bovenstaande mogelijkheden te experimenteren en uit te vinden wat de meest vruchtbare opties zijn. Zo willen we binnen enkele jaren langzamerhand komen tot een minimale basisorganisatie die door eigen inkomsten en overheidsbijdragen gefinancierd kan worden en van waaruit de medewerkers gedetacheerd worden aan alle verschillende op projectbasis gefinancierde activiteiten van 5D zoals workshops in de theaterwerkplaats en in voorstellingen en installaties. We zullen ook hier extern zakelijk onderzoek laten uitvoeren om met ons mee te kijken naar wat de beste opties zijn en hoe en met welke eventuele andere organisaties we die het beste kunnen uitwerken en inzetten.
19
8. PERSPECTIEF Ook in 2015 houden we de vier lange-termijndoelstellingen die we in ons plan voor de periode 20142017 hebben gesteld, in het oog. -
-
Door de ontwikkeling van jongeren op de leerwerkplekken naar startersbanen en naar volwaardige banen, wordt 5D langzamerhand meer bepaald en gestuurd door mensen met een handicap zelf. Door onze extra projecten zoals de installaties hebben we meer publiek bereikt. De voorstellingen en de spelers hebben zich ontwikkeld tot een hoger artistiek niveau en zullen we verder ontwikkelen in komende jaren. De doelstelling van een grotere financiële onafhankelijkheid zijn we gestart met het spreiden van onze activiteiten maar zal het komende jaar veel aandacht moeten krijgen om daadwerkelijk extra eigen inkomsten te genereren.
Het ontwikkelen van nieuwe activiteiten binnen een theaterwerkplaats en het inbedden van de huidige activiteiten vergt tijd en extra inzet. We willen deze ontwikkelingen stapsgewijs invoeren. We willen najaar 2014 en heel 2015 gebruiken als periode om te onderzoeken of het idee van een Theaterwerkplaats, van waaruit onze projecten, de reizende voorstelling, de toegankelijkheidstoetsingen, workshops en cursussen en alle andere activiteiten worden ontwikkeld, een goed werkbare vorm is en potentie heeft om te groeien en te bestendigen. Dat doen we door al die activiteiten concreet uit te voeren. We willen de tijd nemen om uit te zoeken wat ons aanbod kan zijn en wat en hoe groot de vraag is. Hoeveel wordt er gebruikt gemaakt van de ruimte en wat levert dat ons op in geld, in aantallen mensen en producten, en ook in samenwerking en spin-off. Ook zal er in deze periode een reëel plan met doelen, begroting en planning voor de volgende drie jaren (2016-2018) opgesteld moeten worden. Voor het ontwikkelen van de 5D Theaterwerkplaats en de nieuwe activiteiten in 2014 hebben we inmiddels de steun van Rabobank Foundation en Stichting DOEN. Ook een deel van de financiering van 2015 is door hen toegekend. Voor het resterende deel zoeken we verdere financiering
BIJLAGE 1: LEERWERKPLEKKEN BIJLAGE 2: PLANNING EN CONCRETE DOELEN 2014-2017 BIJLAGE 3: BEGROTING 2015 + TOELICHTING
20
