Buitenlandse handel
1 Vlaamse handelsbalans met Kroatië Sinds 2002, het jaar waarin er voor het eerst cijfers beschikbaar waren over onze handel met Kroatië, heeft die handel een relatief rustig verloop gekend, afgezien van de financieel-economische crisis van 2009. Daarvoor schommelde de Vlaamse uitvoer steeds rond € 200 miljoen (met een afwijking van hoogstens 8,5%), terwijl de invoer uit Kroatië – gemiddeld – 22% bedroeg van de uitvoerwaarde. Dat ging uiteraard gepaard met forse handelsoverschotten aan Vlaamse zijde (2006: bijna € 184 miljoen). In 2009 namen echter zowel de uit- als de invoer een stevige duik. De ratio tussen uit- en invoer bleef daarbij wel nagenoeg ongewijzigd, wat uiteraard niet wegneemt dat de minder intensieve handel gepaard ging met kleinere handelsoverschotten. De Vlaamse invoer uit Kroatië herstelde zich behoorlijk snel: al in 2011 werd een recordwaarde genoteerd aan de invoerzijde, en sindsdien is Vlaanderen (afgezien van 2013) nog meer gaan invoeren. De uitvoer haalde pas in 2012 weer het niveau van het pre-crisistijdperk maar 2014 was al beter dan enig ander jaar. Wel heeft de invoer aan relatief gewicht gewonnen (vergeleken met de pre-crisisjaren): sinds 2011 ligt iedere € 100 export in de weegschaal met ca. € 35 invoer. Het surplus dat Vlaanderen in 2014 boekte op de handelsbalans (€ 150 miljoen) is dan ook kleiner dan de overschotten die werden gerealiseerd in 2006 - 2008. Tijdens het eerste kwartaal van 2015 noteerden we voor € 55,8 miljoen aan uitvoer en € 18,8 miljoen aan invoer (invoer-uitvoerratio: 33,8%). De uitvoer ging wat sneller van start dan in 2014 (+ 7,04% tegenover Q1 2014), de invoer hield hetzelfde tempo aan (+0,35% jaar-op-jaar).
x EUR miljoen
Export
2010
170,5
2011
179,9
+5,51%
63,3
+52,57%
116,7
2012
199,2
+10,70%
69,1
+9,18%
130,1
2013
171,5
-13,89%
57,6
-16,67%
114,0
2014
232,3
+35,46%
82,2
+42,74%
150,2
% verloop
Import
% verloop
41,5
Handelsbalans 129,1
Landendossier Kroatië | Buitenlandse handel |juni 2015 ____________________________________________________________ 1
Handel Vlaanderen - Kroatië (€ miljoen) 260 240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
uitvoer invoer
2010
2011
2012
2013
2014
BRON: Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
2 Vlaamse uitvoer naar Kroatië (2014)
€ 232,3 miljoen (71ste exportmarkt)
Voor het eerst sinds 2008 slaagde Vlaanderen er weer in om voor meer dan € 200 miljoen te exporteren richting Kroatië. We noteerden in 2014 een groeipercentage van maar liefst 35,46%, wat Kroatie tot onze snelst groeiende markt binnen Europa maakt. In de top 100 van de afzetmarkten voor Vlaanderen waren er slechts acht waar Vlaanderen nog beter deed: Afghanistan, Jordanië, Iran plus vijf landen in Sub-Saharaans Afrika (Botswana, Ethiopië, Tanzania, Benin en Togo). In de marge stippen we aan dat Vlaanderen het in 2014 ook goed deed op de aanpalende markten: in Slovenië, Bosnië-Herzegovina en Servië realiseerde Vlaanderen een exportgroei van een ordegrootte van 5% en in Hongarije (en het erg bescheidden Montenegro) lag de groei boven 15%. Op mondiale schaal kon de Vlaamse goederenuitvoer niet zo’n goed rapport voorleggen (+0,61%). Het mag dan ook niet verbazen dat Kroatië – in 2013 nog onze 80ste exportmarkt – negen plaatsen won op de wereldranglijst van exportmarkten voor Vlaanderen. Was Kroatie in 2013 nog goed voor 0,059% van Vlaanderens goederenexport, dan is dat aandeel in 2014 opgelopen tot 0,079%. Afgezien van Servië (0,069%) en Montenegro (0,003%) hebben de buurlanden een aandeel dat (minstens) dubbel zo groot is. Wereldwijd importeerde Kroatië in 2014 voor 16,8 miljard euro aan goederen: het bezette daarmee op het wereldvlak de 73e plaats onder de importerende landen, met een aandeel in de mondiale invoer van 0,12% achter de naam (na Jordanië en voor Libanon. Met een exportportefeuille van 232,32 miljoen euro in 2014 speelde Vlaanderen als leverancier voor Kroatië een rol van 1,38% in de Kroatische totaalimport.
Uitvoersectoren Afgezien van de kunststoffen (-3,02%) gingen alle sectoren die op het taartdiagram met naam vernoemd worden er in 2014 op vooruit. Dat geldt trouwens ook voor de meeste kleinere sectoren uit het restsegment ‘overige’. Vier grote branches deden het opmerkelijk goed, vergeleken met 2013: minerale producten, vervoermaterieel, textiel en machines. Het meest in het oog springt de branche van minerale producten (lees: brandstoffen). Doorheen de jaren is gebleken dat de uitvoer grote schommelingen vertoont, met als hoogtepunt 2012 (ruim € 51 miljoen). In 2013 restte daarvan minder dan € 10 miljoen, maar in 2014 verdrievoudigde de uitvoer tot ruim € 30 miljoen, het op een na hoogste bedrag tot op heden. Het vervoermaterieel was tot en met 2008 steevast goed voor op zijn minst € 25 miljoen uitvoerwaarde (in 2002 zelfs dubbel zoveel), maar in de vier jaren daarna viel dat terug tot een grootteorde van € 15 miljoen. Pas in 2013 werd weer aangeknoopt bij de pre-crisisjaren (€ 25 miljoen) en in 2014 liep dat op tot € 37,6 miljoen. De textielsector beleefde eveneens zijn hoogdagen voor 2009 (gemiddelde waarde in 2002-2008: € 13,3 miljoen), viel daarna wat terug (gemiddelde voor 2009-2013: € 10,3 miljoen) en deed het in 2014 beter dan ooit: € 19 miljoen
2 __________________________________________________________________________________
uitvoer. Tapijten vormen nog steeds het belangrijkste product, maar gaandeweg is kleding ook erg belangrijk geworden en is het exportpalet verder uitgebreid (vooral weefsels en vezels).
Uitvoersectoren
Sectorale uitvoer naar Kroatië (2014, in % van totaal) onedele metalen 5,06%
overige 12,91%
vervoermaterieel 16,17% machines, elektrisch materieel 15,02%
voeding,dranken 6,88%
textiel 8,18%
chemie, farma 14,62% kunststoffen minerale producten 8,23% 12,93%
BRON: Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
De industrietak van machines vertelt een gelijkaardig verhaal: recordbedragen (€ 40 à € 50 miljoen) in de aanloop naar de mondiale crisis van 2009, een dalende lijn in de jaren die volgden (2012: € 23 miljoen) en vervolgens een stijgende trend (2014: € 35 miljoen). De uitvoercijfers van chemische producten en farmaceutica liggen nog een eind een verwijderd van de waarden die voorheen gehaald werden: beliep de uitvoer in 2002 – 2008 nog gemiddeld € 50 miljoen (waarvan gemiddeld € 35 miljoen aan farmaceutica), dan wordt sindsien nog zelden € 35 miljoen gehaald (2014: € 34 miljoen). Vooral de uitvoer van farmaceutica heeft zwaar te lijden gehad en 2014 mag wat dat betreft een dieptepunt heten (€ 10,9 miljoen aan farmaceutica). De uitvoer van onedele metalen (in 2014: € 11,8 miljoen) vertoont voor het derde jaar op rij groei en benadert zo weer zijn hoogste niveau. De branche van voeding en dranken (een ruime waaier aan producten, met in de hoofdrol de graanbereidingen) doet het met € 16 miljoen uitvoerwaarde dan weer beter dan ooit. Tijdens het eerste kwartaal van 2015 exporteerde Vlaanderen voor in totaal € 55,8 miljoen naar Kroatie (tegenover € 52,1 miljoen in Q1 2014). Een heleboel sectoren schoten nochtans trager uit de startblokken dan in 2014, waaronder vervoermaterieel, chemie en farma. Tegengewicht werd geboden door de oplopende uitvoer van o.a. machines, kunststoffen, onedele metalen en brandstoffen.
Uitvoerproducten Belangrijkste Vlaamse exportproducten naar Kroatië (2014): -
auto’s, tractoren, motorrijwielen, fietsen minerale brandstoffen machines en mechanische werktuigen kunststoffen farmaceutica
16,13% 12,86% 12,32% 6,76% 4,67%
Landendossier Kroatië | Buitenlandse handel |juni 2015 ____________________________________________________________ 3
€ 82,2 miljoen (96ste leverancier)
3 Vlaamse invoer uit Kroatië (2014)
Ook al dikte de invoer uit Kroatië de afgelopen jaren behoorlijk fors aan, toch oogt die ook in 2014 behoorlijk bescheiden. Vlaanderen importeerde weliswaar voor het eerst voor meer dan € 80 miljoen uit de voormalige Joegoslavische republiek, dankzij een toename met 42,74% (tegenover slechts +0,17% voor de Vlaamse invoer wereldwijd), maar ook daarmee viel Kroatië maar nipt binnen de top 100 van Vlaanderens leveranciers. In 2014 leverde het 0,029% van de Vlaamse goedereninvoer. Afgezien van Bosnië-Herzegovina en Montenegro stonden alle buurlanden hoger genoteerd op de wereldranglijst van leveranciers voor Vlaanderen. In 2014 exporteerde Kroatië wereldwijd voor 10,24 miljard euro aan goederen. Het werd daarmee de 80 e wereldexporteur met een aandeel in de totale wereldgoederenuitvoer van 0,07% (na Letland en voor Oezbekistan). In 2014 beliep het aandeel van de Vlaamse import (82,16 miljoen euro) 0,80% in de Kroatische totaalexport.
Invoersectoren
Sectorale invoer uit Kroatië (2014, in % van totaal) diverse (meubilair e.d.) 9,08%
minerale producten 7,37%
overige 13,29%
hout, houtskool 10,01%
vervoermaterieel 15,42%
machines, elektrisch materieel 28,89% onedele metalen 15,94%
BRON: Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
Alle grote sectoren op het taartdiagram droegen bij tot de toename van de invoer uit Kroatië (met in totaal 42,74% of + € 24,6 miljoen). Een bovengemiddelde toename was er voor wat betreft auto’s (+72,19% of + € 5,3 miljoen) en minerale brandstoffen (een verdubbeling tot € 6,0 miljoen). Ook was er een recordinvoer van onedele metalen (+ 38,68% of + 3,7 miljoen; het betreft ca. 2/3 ijzer en staal en 1/3 aluminium) en houtwaren (+25,36% of + € 1,7 miljoen). Een branche die in voorgaande jaren soms nog een hoofdrol speelde aan de invoerzijde, is die van chemie en farma. In 2011 en 2012 noteerden we op jaarbasis nog voor ca. € 20 miljoen invoer (vooral organische chemie); sindsdien is de invoer echter zowat stilgevallen (ca. € 2 miljoen in 2013 en 2014). 2015 ging van start zoals 2014: tijdens het eerste kwartaal importeerde Vlaanderen voor in totaal € 18,8 miljoen. Op sectoraal niveau waren er echter grote verschillen: de invoer van machines lag bijvoorbeeld maar half zo hoog, al stond daar tegenover dat de invoer van auto’s (jaar-op-jaar) verdriedubbelde. Ook werd er tijdens dit kwartaal opmerkelijk veel glas ingevoerd (€ 1,6 miljoen, tegenover € 2,8 miljoen in de loop van jan.-dec. 2014).
4 __________________________________________________________________________________
Invoerproducten Belangrijkste Vlaamse invoerproducten uit Kroatië (2014): machines en mechanische werktuigen auto’s, tractoren, motorrijwielen, fietsen toepassingen van ijzer en staal hout, houtskool elektrische machines
-
19,97% 15,38% 10,48% 10,01% 8,91%
4 Gewestelijke verdeling Belgische uitvoer naar Kroatië (2014) Op mondiale schaal was Vlaanderen in 2014 goed voor 82,39% van de Belgische goederenuitvoer; voor wat Kroatië betreft lag dat aandeel ruim 4 procentpunt hoger. Wallonië zag in 2014 zijn aandeel in de Belgische export richting Kroatië licht terugvallen, niettegenstaande een toename van de uitvoer. De Waalse exportportefeuille werd stevig dooreen geschud, met stevige verliezen voor wat betreft farmaceutica, chemische producten en zuivel. Daar tegenover staat een fors toegenomen uitvoer van kunststoffen, gereedschappen, machines en vooral optische instrumenten. Dat Brussel zoveel vooruitgang boekte op de Kroatische markt, valt vooral terug te voeren op de branche van de automotive.
Aandeel Vlaanderen in Belgische uitvoer naar Kroatië (€ miljoen) 300 250 200
86,44% 86,45%
Vlaanderen
84,82%
150
België
100 50 0 2012
2013
Waarde (in miljoen EUR)
2014
% aandeel
% aandeel
% verloop 2012 - 2013 2013 - 2014
UITVOER 2012
2013
2014
2013
2014
Vlaanderen
199,2
171,5
232,3
84,82%
86,44%
-13,89%
+35,46%
Wallonië
28,4
26,3
29,9
12,99%
11,11%
-7,43%
+13,66%
Brussel
2,8
4,4
6,6
2,18%
2,45%
+55,86%
+48,94%
230,4
202,2
268,8
100%
100%
-12,23%
+32,92%
TOTAAL BELGIË
Landendossier Kroatië | Buitenlandse handel |juni 2015 ____________________________________________________________ 5
Waarde (in miljoen EUR)
% aandeel
% aandeel
% verloop 2012 - 2013 2013 - 2014
INVOER 2012
2013
2014
2013
2014
Vlaanderen
69,1
57,6
82,2
88,75%
84,47%
-16,67%
+42,74%
Brussel
0,8
1,3
9,5
2,05%
9,76%
+64,10%
+612,26%
Wallonië
7,1
6,0
5,6
9,19%
5,78%
-16,11%
-5,78%
TOTAAL BELGIË
77,0
64,9
97,3
100%
100%
-15,77%
+49,98%
BRON: Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
5 Belgische in- en uitvoer van diensten Tot vandaag is het nog niet mogelijk om over diensten in- en uitvoerstatistieken te publiceren op het gewestelijke niveau. Op het Belgische niveau zijn er wél cijfers beschikbaar, geput uit de betalingsbalans van de Nationale Bank. In wat volgt, gaat het dan ook telkens over de Belgische buitenlandse handel van diensten, niet over de Vlaamse. In 2014 exporteerde België wereldwijd voor 91,57 miljard euro aan diensten. Dat was 6,58 miljard euro meer (+7,74%) dan de 84,99 miljard euro uitvoer in 2013. Toen was de toename t.o.v. het jaar dáárvoor – 2012 – nog een stuk minder indrukwekkend geweest, met “amper” 1,8 miljard meeruitvoer aan Belgische diensten (+2,12%). In 2014 kwam de invoer van diensten in België op 86,36 miljard euro uit, niet minder dan 8,1 miljard euro meer (+10,34%) dan in 2013 (78,27 miljard euro). De dienstenbalans bleef in 2014 voor een comfortabele 5,21 miljard euro in het groen, een surplus dat toch anderhalf miljard lager lag dan de 6,72 miljard euro overschot in 2013. In 2014 maakten diensten 27,2% uit van de Belgische totaaluitvoer (van goederen en diensten samen). 72,8% ervan was voor rekening van goederen. Bij de invoer lag de verhouding licht anders en resulteerde in 25,85% voor diensten en 74,15% voor goederen. Op de wereldmarkt voor diensten bezette België in 2014 de 12e plaats als dienstenexporteur met een aandeel van 2,40% in de werelduitvoer en dat na Singapore (2,73%) en voor Zwitserland (2,34%). Als wereldimporteur van diensten werd ons land 14e in 2013, met 2,29% van de mondiale dienstenimport achter de naam, na Italië – met 2,36% inbreng – en vóór Canada met een mondiaal aandeel van 2,23%). Belgische uitvoer van diensten naar Kroatië Uit betalingsbalansgegevens van de Nationale Bank blijkt dat Kroatië ook in 2014 nog altijd het etiket “bescheiden exportmarkt voor Belgische diensten”moet krijgen opgekleefd: de dienstenexport erheen mag in 2014 dan al ruim 28% zijn toegenomen, tot iets beneden 62,32 miljoen euro — meteen ook een nieuw recordpeil sinds 2008 — toch haalde Kroatië daarmee nog altijd maar de 71e plaats als afzetmarkt in de totale Belgische dienstenuitvoer met een weinig indrukwekkend aandeel van hooguit 0,07% in de Belgische jaarimport aan diensten (na Colombia en voor Nieuw-Zeeland). Een jaar eerder, in 2013, had de Kroatische markt nog een plaatsje lager gerangschikt gestaan — op 72 dus — met een nog kleinere inbreng in de totaalimport (van niet eens 0,06%).
6 __________________________________________________________________________________
SECTOREN (in 1.000 EUR) Telecom, ICT en berichtgeving Andere commerciële diensten (*) Bouwsector Reisverkeer Transport
2012 19 489 15 776 19 5 835 6 465
2013 20 197 9 713 4 082 7 083 3 261
2014 20 637 12 007 9 358 8 258 5 639
% aandeel 2014 33,12% 19,27% 15,02% 13,25% 9,05%
Overige diensten
3 274
4 237
6 419
10,30%
Totaal diensten
50 858
48 573
62 318
100%
Bron: Nationale Bank van België (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
(*)
Worden tot die veelomvattende branche gerekend: PR, reclame, marktonderzoek en adviesdiensten, accountancy en juridisch advies, onderzoek en ontwikkeling, transacties tussen filiaalbedrijven, architectuur, engineering, wetenschappelijke inspectie- en certificeringsdiensten , makelaars- en commissielonen, leasingtransacties, land- en mijnbouwoperaties en lokale verwerking en milieubeheer...
Belgische invoer van diensten uit Kroatië Net als de afgelopen jaren draaide de dienstenbalans met Kroatië ook in 2014 behoorlijk negatief uit voor België (-82,7 miljoen euro), een deficit dat alweer 75,3% hoger lag dan in 2013 (-47,2 miljoen euro). België had in 2014 dan ook voor 145,05 miljoen euro aan diensten uit Kroatië geïmporteerd, al bij al een heel wat steviger verloop (+51,5%) dan bij de jaaruitvoer het geval was (+28,30%). Na de invoerstijging schikte de voormalige Joegoslavische deelrepubliek in 2014 enkele posities op en kwam als leverancier op de 45 e plaats terecht met een aandeel van 0,17% in de totale diensteninvoer (na Saoedi-Arabië en voor Ghana). SECTOREN (in 1.000 EUR) Reisverkeer
2012 46 869
2013 47 899
2014 60 750
Andere commerciële diensten
39 843
32 848
38 720
Transport
11 306
10 088
27 296
70
501
8 556
Telecom, ICT en berichtgeving
4 687
3 226
5 477
41,88% 26,69% 18,82% 5,90% 3,78%
Overige diensten
1 166
1 197
4 253
2,9%
Totaal diensten
103 941
95 759
145 052
100%
Bouwsector
% aandeel 2014
Bron: Nationale Bank van België (NBB), verwerking cel Kennisopbouw Flanders Investment & Trade
Kroatië en de wereldhandel voor diensten In 2014 voerde Kroatië wereldwijd voor 3,27 miljard euro aan diensten in. Dat invoerbedrag zette het land op de 73 e plaats op in de wereldranglijst met dienstenimporteurs met een aandeel van 0,08 % van de mondiale diensteninvoer (na Ethiopië en voor Ghana). Als leverancier tekende België — met 62,32 miljoen euro aan uitvoer in 2014 — voor 2,06 % van de Kroatische wereldwijde totaalinvoer van diensten. In 201 exporteerde Kroatië voor 9,96 miljard euro aan diensten naar de wereldmarkt en werd daarmee de 50 e exporteur van 0,27% van de totale wereldexport (na Qatar en voor Malta). Als exportmarkt voor diensten die Kroatië in 2014 uitvoerde, stond België — met 145,05 miljoen euro aan invoer — voor 1,46% in van de Kroatische totaaluitvoer.
BRON:
Instituut voor de Nationale Rekeningen (NBB) (meest recente bijwerking Statistiekdienst: juni 2015)
Landendossier Kroatië | Buitenlandse handel |juni 2015 ____________________________________________________________ 7
