Conférence de presse 26/4 à 10h30 Le PRDD : démarrage des ateliers de prospective territoriale après la clôture de l'état des lieux Het GPDO : begin van de prospectieve workshops na afronding van de stand van zaken
Pourquoi un PRDD
Waarom een GPDO
En 1993, je lançais le premier PRD qui a débouché sur des politiques nouvelles pour l’époque, en matière économique, sociale, et urbaine. La bataille pour le renouveau du centre (rénovation urbaine, réaménagement des espaces publics,revitalisation commerciale..) s'accompagnait d'un nouvelle solidarité vis à vis des communes pauvres du centre.
In 1993 lanceerde ik het eerste GewOP dat uitmondde in - voor die tijd - volstrekt nieuwe economische, sociale en stedelijke beleidsrichtingen. De strijd voor de heropleving van het centrum (stadsvernieuwing, herinrichting van de openbare ruimten, herwaardering van de handel, ...) ging gepaard met een nieuwe solidariteit ten aanzien van de arme gemeenten van het centrum.
A la fin de la dernière législature, j'avais voulu que l'on lance un nouveau plan régional de développement. Tant de choses ont changé depuis vingt ans. Il faut les prendre en compte.
Aan het einde van de vorige legislatuur sprak ik de wil uit om van start te gaan met de opmaak van een nieuw gewestelijk ontwikkelingsplan. In twintig jaar tijd zijn er immers zoveel dingen veranderd. We moeten daar rekening mee houden.
L’identification des circonstances nouvelles sont, notamment, les évolutions démographiques et sociales, les modifications du tissu économique et du cadre de vie ainsi que les enjeux environnementaux.
De nieuwe omstandigheden houden voornamelijk verband met de demografische en sociale evoluties, de veranderingen in het economische weefsel en het leefkader, evenals met de uitdagingen op het vlak van milieu.
Le développement régional durable vise à répondre aux besoins des générations présentes et futures, en identifiant les besoins essentiels des Bruxellois, notamment les classes moyennes et les plus démunis à qui il convient d’accorder la plus grande priorité, et d’encadrer les réponses à donner à ces besoins par un traitement conjoint des effets économiques, sociaux et environnementaux.
De duurzame gewestelijke ontwikkeling beoogt in te spelen op de noden van de huidige en toekomstige generaties. Met het oog daarop dienen we te bepalen welke de essentiële behoeften zijn van de Brusselaars, en dan vooral van de middenklasse en de kansarmen die absolute voorrang moeten krijgen. De invulling van die behoeften moet omkaderd worden door een gezamenlijke aanpak van de economische, sociale en ecologische gevolgen.
Il est vrai que la situation d'incertitude qui caractérise les réformes à venir, et en particulier le financement futur de la Région, pèse lourdement sur les perspectives à prendre en compte dans l'élaboration d'un plan stratégique comme le Plan Régional de Développement Durable (PRDD).
Het is inderdaad zo dat de huidige onzekerheid over de komende hervormingen, en in het bijzonder over de toekomstige financiering van het Gewest, zwaar doorweegt op de vooruitzichten die we bij de uitwerking van een strategisch plan als het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO) in het achterhoofd moeten houden. 1
Néanmoins, les potentialités de la Région et les défis futurs constituent une opportunité sans précédent pour affirmer notre volonté d'engager la Région dans un nouveau modèle de développement urbain, un nouvel équilibre, qui fait de la durabilité sociale, économique et environnementale le cœur de ce projet.
De uitdagingen die het Gewest in de toekomst te wachten staan en de mogelijkheden die het bezit om hierop in te spelen, bieden desalniettemin een unieke kans om ons streven naar een nieuw model van stadsontwikkeling voor ons Gewest kracht bij te zetten. Een nieuw evenwicht ook, waarbij sociale, economische en ecologische duurzaamheid centraal staan.
Un état des lieux
Een stand van zaken
C'est dans cet esprit que nous avons entamé un vaste travail avec les administrations et organismes para-régionaux pour établir un état des lieux de la Région qui met en évidence les succès mais aussi les difficultés rencontrées de manière à construire l'avenir en tenant compte des leçons du passé.
In dat opzicht hebben we samen met de besturen en para-regionale instellingen een enorme inspanning geleverd om voor het Gewest een stand van zaken op te stellen. Daarin worden de geboekte successen belicht, maar tevens de moeilijkheden die zich hebben voorgedaan, zodanig dat we bij het uitstippelen van de toekomst rekening kunnen houden met lessen uit het verleden.
Le document est une somme de plusieurs centaines de pages. Une synthèse mettant en évidence les questions transversales a également été réalisée.
Het document telt in totaal een paar honderd bladzijden. Er is tevens een samenvatting beschikbaar met een overzicht van de transversale kwesties.
Une élaboration collective
Een collectieve uitwerking
Le message que je voulais vous transmettre aujourd'hui est que le processus d'élaboration du PRDD avec les forces vives est lancé. Il y aura bien entendu une concertation publique dans les règles de l'art sur le projet de PRDD. Mais ce que le gouvernement a voulu, c'est que dès l'élaboration, les acteurs régionaux soient associés. L'objectif est de construire un Plan stratégique qui est, dans son élaboration et la définition de ses propositions, rassembleur et donc mobilisateur, et ce afin de répondre de manière coordonnée aux enjeux auxquels nous sommes aujourd’hui confrontés. Dans un instant, les modalités du processus participatif vous seront exposées.
De boodschap die ik u vandaag wil meegeven, is dat de uitwerkingsprocedure van het GPDO met de stuwende krachten heden van start gaat. Uiteraard zal er volgens de regels van de kunst een publiek overleg plaatsvinden over het GPDO-ontwerp. De Regering wilde de gewestelijke actoren echter van bij de opmaak van dit plan reeds bij de zaken betrekken. Het is de bedoeling een strategisch plan op te stellen dat, zowel wat de uitwerking als de definitie van de voorstellen betreft, beoogt de krachten te bundelen en dus te mobiliseren om zo te komen tot een gecoördineerde aanpak van de uitdagingen waarmee wij vandaag geconfronteerd worden. Weldra krijgt u meer toelichting bij het precieze verloop van dit participatief proces.
Mais en quelques mots, que peut-on retirer de ce Maar wat kunnen we in het kort uit dit werk travail ? opmaken ? Bruxelles est une région en mutation, qui est Brussel is een gewest in verandering en staat à la croisée des chemins, face à de nouveaux op een kruispunt, met nieuwe uitdagingen in défis het verschiet. 1. Le premier défi résulte d'une croissance 1. De eerste uitdaging houdt verband met de démographique forte : il implique la nécessité sterke bevolkingsgroei : deze vergt een 2
de renforcer la cohésion sociale et d'adapter versterking van de sociale cohesie en een les politiques de la ville pour assurer une aanpassing van het stedelijk beleid teneinde qualité de vie pour ses habitants de leefkwaliteit van de inwoners te waarborgen La Région de Bruxelles-Capitale présente une population en augmentation dont on estime la croissance moyenne sur 10 ans à plus de 14,000 habitants par an.
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt geconfronteerd met een toename van zijn bevolking. Geraamd wordt dat deze over tien jaar zal stijgen aan een gemiddelde van ruim veertien duizend inwoners per jaar.
Cette croissance nécessite de gros investissements pour fournir les services attendus, mais elle est aussi un grand potentiel (population plus jeune,...). Le cosmopolitisme est une source d’ouverture et d’enrichissement économique et culturel mais peut risquer par ailleurs d’accentuer la dualisation et le repli identitaire.
Die toename impliceert forse investeringen om de verwachte diensten te kunnen verlenen, maar brengt tegelijk een groot potentieel met zich mee (jongere bevolking…). Het kosmopolitisme is een bron van verruiming en van economische en culturele verrijking, maar kan tegelijk de dualiteit en de terugplooiing op zichzelf in de hand te werken.
La ville doit créer le potentiel d'accueil de nouvelles populations et de nouvelles activités, dans une perspective durable : il nous faut concevoir une ville à la densité qualitative, durable, et attractive.
De stad moet plaats kunnen bieden aan nieuwe inwoners en nieuwe activiteiten en dit vanuit een duurzaam perspectief : met het oog daarop moeten we de stad op een kwalitatieve, duurzame en aantrekkelijke wijze verdichten.
Cela suppose la définition d'un projet de ville cohérent alliant de façon étroite les préoccupations en matière d'aménagement du territoire (localisation des activités, affectations, densités, gabarits ,patrimoine, espaces publics,..) , de mobilité (type, nœuds,espaces publics ..) et d'environnement (espaces verts, protection vis à vis du bruit, des pollutions, …).
Daartoe behoren we een coherent stadsproject op te stellen waarin we de bekommernissen op het vlak van ruimtelijke ordening (lokalisatie van de activiteiten, bestemmingen, dichtheden, bouwvolumes, erfgoed, openbare ruimten…), , mobiliteit (type, knooppunten, openbare ruimten, ...) en leefmilieu (groene ruimten, bescherming tegen lawaai, verontreiniging, …) nauw met elkaar verweven.
Les besoins en logements vont augmenter ainsi Er is een groeiende nood aan woningen, evenals que pour les équipements collectifs. aan collectieve uitrustingen. Les besoins en équipements sont bien connus et je ne vais pas y revenir de façon détaillée, mais vous connaissez les efforts que fait la Région avec les plans « crèches » et les demandes faites aux Communautés d'assurer la construction d' infrastructures scolaires (principalement à court terme le maternel et primaire) nécessaires. La création de nouvelles écoles doit être l’occasion de repenser le rôle des bâtiments scolaires, et d’en profiter pour replacer l’école ouverte sur le quartier comme un lieu appropriable par les habitants et les familles, offrant aussi des services connexes implantés au même endroit
De behoeften aan uitrustingen zijn genoegzaam bekend en ik ga deze hier niet uitvoerig bespreken, maar u weet welke inspanningen het Gewest levert via de « crèche-plannen » en de verzoeken aan de Gemeenschappen om te zorgen voor de nodige schoolinfrastructuur (op korte termijn vooral kleuterscholen en lagere scholen). De oprichting van nieuwe scholen moet dé aanleiding vormen om de rol van schoolgebouwen te herbekijken en om de buurtgerichte school open te stellen voor inwoners en gezinnen met een aanbod van verwante diensten die op één en dezelfde plaats
3
(administratifs, sociaux,...).
gehuisvest zijn (administratieve diensten, sociale enz.).
2. Le second défi concerne le développement 2. De tweede uitdaging houdt verband met de socio-économique du territoire : une ville- sociaal-economische ontwikkeling van het monde centrée sur les besoins urbains. territorium : een wereldstad gericht op de stedelijke behoeften. Le paradoxe de l'« emploi » a pour conséquence que, tout en constituant un bassin d'emploi majeur, la Région présente un taux de chômage important (de l'ordre de 20%), notamment chez les jeunes où il touche un jeune sur trois. Le chômage a progressé, malgré l 'augmentation de 40,000 emplois en 10 ans, car la population active a augmenté plus rapidement, et les emplois se sont transformés, nécessitant de plus grandes qualifications.
De « tewerkstellingsparadox » slaat op het feit dat het Gewest een groot tewerkstellingsbekken vormt, maar de werkloosheid er desalniettemin hoog is (om en bij de 20%), vooral onder de jongeren (meer bepaald één op de drie). De werkloosheid is toegenomen, ook al zijn er in tien jaar veertig duizend jobs bijgekomen. Dit komt doordat de beroepsbevolking sneller is toegenomen en de banen een transformatie hebben ondergaan, waardoor er nood is aan een hogere scholingsgraad.
Il faut aussi tenir compte du fait que la région est limitée au territoire des 19 communes : si l'on prend comme référence le bassin socioéconomique bruxellois, le taux de chômage tombe à 11 % soit la moyenne nationale, et en comparaison avec d'autres villes belges, Bruxelles fait mieux que Liège et Charleroi.
Er dient tevens rekening gehouden te worden met het feit dat het gewest enkel de 19 gemeenten omvat : wanneer we kijken naar het Brussels sociaal-economisch bekken, zakt het werkloosheidspercentage tot 11 % (hetgeen gelijk is aan het nationaal gemiddelde) en doet Brussel, in vergelijking met andere Belgische steden, beter dan Luik en Charleroi.
À son niveau, la Région doit agir à la fois sur l’offre et la demande. D’une part, en soutenant les filières d’activité à fort potentiel de croissance durable dans le contexte actuel, qui sont à même de créer de nombreux emplois susceptibles d’être occupés par des Bruxellois. D’autre part, en soutenant les Bruxellois, en particulier demandeurs d’emploi, dans leurs efforts d’intégration par le renforcement du lien entre les formations qui leur sont proposées et les filières d'activité prioritaires. Il faudra renforcer l'offre de formation qualifiante en lien avec les secteurs professionnels pourvoyeurs d'emploi (de qualité et durables) pour les Bruxellois.
Het Gewest dient op het eigen niveau zowel in te werken op het aanbod als op de vraag. Enerzijds moet het Gewest die activiteitensectoren ondersteunen die in de huidige context een hoog duurzaam groeipotentieel vertonen en tal van banen kunnen creëren die zij kunnen laten invullen door Brusselaars. Anderzijds moet het Gewest de Brusselaars, en vooral de werkzoekenden, bijstaan in hun integratieinspanningen door de aangeboden opleidingen meer af te stemmen op de prioritaire activiteitensectoren. Het opleidingenaanbod moet sterker aansluiten bij de beroepssectoren die kunnen zorgen voor (duurzame en kwalitatieve) werkgelegenheid voor de Brusselaars.
3. Le troisième défi concerne l'amélioration 3. De derde uitdaging houdt verband met de de l'environnement verbetering van het milieu. La Région doit viser des standards environnementaux exemplaires , à moyen et long terme en rapport avec sa qualité de capitale de l’Europe et son rayonnement international.
Het Gewest moet streven naar exemplarische milieunormen, op middellange en lange termijn, die in verhouding staan tot zijn statuut als hoofdstad van Europa en zijn internationale
4
Ces standards doivent être réellement bénéfiques pour l’ensemble de la population. Bruxelles envisage de poser sa candidature pour devenir la « Capitale Verte de l'Europe » en 2014, afin de renforcer son image internationale et accélérer la transition vers la ville durable.
uitstraling. Die normen moet een reëel voordeel opleveren voor de gehele bevolking. Brussel overweegt zich kandidaat te stellen om in 2014 de « Groene Hoofdstad van Europa » te worden. Op die manier beoogt het zijn internationale imago te versterken en de overgang naar een duurzame stad te versnellen.
Le Gouvernement bruxellois s’est engagé à De Brusselse Regering heeft zich ertoe réduire les émissions de gaz à effet de serre verbonden om de uitstoot van broeikasgassen de 30% en 2025 par rapport à 1990. tegen 2025 met 30% te verminderen (in vergelijking met 1990). 4. Le 4° défi vise à combattre la dualisation territoriale et sociale
4. De vierde uitdaging moet de strijd aangaan tegen de territoriale en sociale dualiteit.
Bruxelles, comme toutes les villes , est marquée par des processus de ségrégation socio-spatiales, qui différencient fortement l'est de l'Ouest. La principale cause de précarité financière des Bruxellois réside dans leurs difficultés à trouver un emploi. L’accès à un logement décent est aussi devenu problématique pour de nombreux Bruxellois. Les indicateurs de santé reflètent quasi tous une forme de stratification sociale.
Zoals alle steden ondergaat Brussel sociaalruimtelijke segregatieprocessen, die het Oosten duidelijk onderscheiden van het Westen. De voornaamste oorzaak van financiële onzekerheid bij de Brusselaars ligt in de moeilijkheid om een baan te vinden. De toegang tot een fatsoenlijke woning wordt eveneens problematisch voor talrijke Brusselaars. De gezondheidsindicatoren wijzen vrijwel unaniem op een vorm van sociale stratificatie.
Les Contrats de quartier sont un programme clé de revitalisation urbaine à Bruxelles qui a démontré toute son efficacité en termes de dynamique urbaine et d’amélioration du cadre de vie physique et en partie sociale de la villerégion. Toutefois, comme ailleurs en Europe, il ne suffit pas de rénover l'espace bâti (logements et espaces publics) pour résoudre les problèmes sociaux de ces quartiers : il faut porter une attention accrue aux dynamiques socioéconomiques de ces quartiers, et permettre aussi à leurs habitants de profiter des emplois et formations disponibles ailleurs dans la ville.
Wijkcontracten zijn hoekstenen voor de stadsherwaardering in Brussel die hun efficiëntie hebben bewezen op het vlak van stadsdynamiek en verbetering van de fysieke en voor een deel sociale leefomgeving in het stadsgewest. Zoals elders in Europa volstaat het echter niet om de bebouwde ruimte (woningen en openbare ruimten) te renoveren om de sociale problemen van die wijken op te lossen. De sociaaleconomische krachten in die wijken moeten meer aandacht krijgen, terwijl de inwoners toegang moeten krijgen tot de jobs en opleidingen die elders in de stad beschikbaar zijn.
Bruxelles souffre d’une image négative en matière de sécurité, liée aux problèmes de cohésion sociale et de dualité socio-territoriale. Depuis le début des années 1990 et surtout depuis 2001, de nombreuses actions policières et de prévention se sont mises en place, à différents niveaux de pouvoir (fédéral, régional et communal), comme
Brussel kampt met een negatief veiligheidsimago door problemen met de sociale cohesie en de sociaal-ruimtelijke tweedeling. Sinds het begin van de jaren 1990 en vooral sinds 2001 werden tal van politie- en preventieacties gevoerd op verschillende bevoegdheidsniveaus (federaal, gewestelijk en gemeentelijk), zoals de veilig5
les Contrats de sécurité et de prévention (deve- heids- en preventiecontracten (in 2007 hervormd nus les plans de sécurité et de prévention depuis tot de veiligheids- en preventieplannen), de Eu2007), les conventions Eurotops, les sanctions rotops-conventies, de administratieve sancties… administratives,… En complément des politiques de lutte contre la pauvreté et l’exclusion, il faut continuer à s'atteler à la lutte contre le sentiment d’insécurité et le renforcement de la cohésion sociale. Cela repose sur trois axes : l’amélioration de l’environnement urbain, la présence sur le terrain, le rapprochement entre les populations.
In aanvulling op de bestrijding van armoede en uitsluiting, moeten we ons verder toeleggen op de bestrijding van het onveiligheidsgevoel en de versterking van de sociale cohesie. En daarvoor bestaan drie pijlers : de verbetering van de stadsomgeving, de aanwezigheid op het terrein, de toenadering tussen de bevolkingsgroepen.
5 Le 5° défi consiste à faire de Bruxelles une De vijfde uitdaging bestaat erin dat Brussel ville internationale au bénéfice des Bruxellois moet uitgroeien tot een internationale stad ten voordele van de Brusselaars. Les différents classements des villes mettent en évidence le fait que Bruxelles est une agglomération dont le rayonnement international est de rang très supérieur à ce que suggère sa taille et son poids économique . La présence des institutions européennes et internationales est un élément moteur de l’économie bruxelloise.
Uit verschillende rangschikkingen van steden blijkt dat Brussel een internationale uitstraling heeft die veel groter is dan de omvang en het economische gewicht van Brussel doen vermoeden. De aanwezigheid van Europese en internationale instellingen is een stuwende kracht in de Brusselse economie.
La Région dispose d'une offre culturelle très large, de très bons équipements d'enseignement et de soins et est bien cotée par les expatriés. Par contre, les points faibles sont des équipements de congrès insuffisants pour conserver le rang de Bruxelles, un manque d’événements internationaux et une image parfois ambiguë. Le renforcement de la position de Bruxelles par une mise à niveau de ses équipements et de son accessibilité est indispensable. Telle était, et reste l'objectif du Plan de Développement International (PDI)
Het Gewest heeft een zeer breed cultuuraanbod, uitstekende onderwijsen verzorgingsuitrustingen en staat hoog aangeschreven bij expats. De zwakke punten echter zijn een tekort aan congresvoorzieningen om de tweede plaats te kunnen behouden, een gebrek aan internationale evenementen en een soms ambigu imago. Een sterkere positie voor Brussel door een inhaalbeweging van zijn voorzieningen en zijn bereikbaarheid is cruciaal. Dat was, en is nog steeds de doelstelling van het Plan voor Internationale Ontwikkeling (PIO).
Si la « marque Bruxelles » est connue mondialement grâce à la présence des instances de décision de l'Europe, l'image de l'Europe est encore trop souvent celle d'une bureaucratie administrative. Les Bruxellois considèrent aussi que les expatriés européens devraient s'intégrer davantage dans la ville et contribuer financièrement aux services locaux dont ils bénéficient. Il est donc fondamental de poursuivre une collaboration étroite (type task-force Région-Commission)
Het 'merk' Brussel is wereldwijd bekend dankzij de aanwezigheid van de Europese beslissingsorganen, maar Europa krijgt nog te vaak het imago van een administratieve bureaucratie opgekleefd. De Brusselaars zijn van mening dat de Europese expats zich beter in de stad moeten integreren en financieel bijdragen aan de lokale diensten waarvan ze gebruik maken. Een verdere nauwe samenwerking (type taskforce Gewest – Commissie) is dus fundamenteel om de werkingsvoor6
pour améliorer les conditions de fonctionnement waarden en de integratie van de instellingen in et d'insertion des institutions dans la ville. de stad te verbeteren. Voici très brièvement résumés les défis auxquels Dat zijn in het kort de uitdagingen waarvoor het le PRDD devra tenter d'apporter une réponse. GPDO een antwoord moet trachten te formuleren. Les ateliers prospectifs
De prospectieve workshops
Aujourd’hui, nous entamons la deuxième étape de l'élaboration du PRDD, au travers des ateliers de prospective territoriale. Les ateliers seront étalés du 29 avril au 22 octobre. Une plénière finale aura lieu au mois de décembre.
Vandaag starten we met de tweede fase in de uitwerking van het GPDO in de prospectieve workshops voor het territoriaal beleid. De workshops zijn gespreid over de periode van 29 april tot 22 oktober. In december zal een afsluitende plenaire zitting plaatsvinden.
Marc Lemaire va vous détailler rapidement le Marc Lemaire zal u in het kort de procedure processus toelichten. Reprise de parole par le Ministre-Président
Reprise de parole par le Ministre-Président
Un rapport final, basé sur l’ensemble des propositions déclinées dans les ateliers, sera remis au Gouvernement au mois de décembre. Ce document constituera une base sur laquelle le projet de Plan sera élaboré.
In december moet een eindverslag aan de Regering worden voorgelegd dat steunt op alle voorstellen die in de workshops aan bod zijn gekomen. Dit document moet de basis vormen van het uiteindelijke ontwerpplan.
D'autres éléments seront évidemment aussi pris en compte, notamment les résultats de diverses études et projets : le PRAS démographique, les schémas directeurs, les propositions des urbanistes qui travaillent sur une vision territoriale de l'aire métropolitaine bruxelloise à l'horizon 2020 et 2040, des études relatives à la densification, à une stratégie en matière d'espaces publics ,..
Ook andere elementen worden in rekening gebracht, en dan meer bepaald de diverse studies en projecten die werden uitgevoerd : het demografisch GBP, de richtschema's, de voorstellen van de stedenbouwkundigen die werken aan een territoriale visie op het Brussels grootstedelijk gebied tegen een horizon 2020 en 2040, studies over de verdichting, een strategie voor de openbare ruimten,..
7
8
