‘NEW BLUES FOR PIANO’ Velp - Kastanjelaan 13 / 26 maart 2013 - 20:00 u Marcel Worms - piano
1.Haskell Small (USA, 1948)
-
Scraps (2006)
2. Dolf de Kinkelder (Nederland, 1953)
-
Gejaagd door de Kwint (1998)
3.Alexander Rosenblatt (Rusland, 1956)
-
Etude in Blue (2005)
4.Fant de Kanter (Nederland, 1969)
-
Stalemate (2012) **
5.Kamal Yusif (Soedan, ?)
-
Omdurman Blues (2009)
6.Kinan Azmeh (Syrië, 1976)
-
Waiting for Friday (2011)
7.Corinne Moerbeek (1967)
-
Blues (2000) Reflection 13 (blues, 2013)*
7a.Federico Mompou (1893 -1987)
-
Temps de Blues
8.Michael Zev Gordon (Engeland, 1963)
-
Still Blues (2011) **
9.Joey Roukens (Nederland, 1982)
-
Blues on a bright background (2007)
PAUZE 10.Karen Ananyan (Armenië, 1976)
-
East Blues (2012) **
11.Andries van Rossem (Nederland, 1957)
-
Shadow Blues (2011)
12.Mohammed Ali Kammoun (Tunesië, 1977)
-
Tûran Blues (2008)
13.Ayo Oluranto (Nigeria, 1972)
-
Omi (2012) **
14.Michiel Braam (Nederland, 1964)
-
Worms is back! (1998)
15.Reza Vali (Iran, 1952)
-
Blue Johannes (2012) **
16.Justino Chemane (Mozambique, 1939)
-
17.Ed Wertwijn (Nederland, 1941)
-
18.Guus Janssen (Nederland, 1951)
Nganda Blues (2000) Blues for Mike (2011) -
In the end (2005)
* première ** Nederlandse première Alle stukken zijn geschreven voor Marcel Worms, behalve de stukken van Guus Janssen, Alexander Rosenblatt en Federico Mompou ------------------------------------------------------------------------------------------------------NEW BLUES FOR PIANO Marcel Worms houdt zich al lange tijd bezig met het modern-klassieke repertoire, dat door de jazz beïnvloed is. Vanwege de prominente plaats die de blues in de jazzmuziek inneemt leek het hem een aantrekkelijk idee om een aantal Nederlandse componisten te vragen een bluesachtig werk voor hem te schrijven. Omdat de blues een duidelijk universeel element bezit, ontstond het idee om ook componisten uit de landen waar Marcel Worms concerten had gegeven of binnenkort zou geven, te vragen een bijdrage aan het projekt te leveren. Met de blues als ijkpunt kunnen verschillen in culturele achtergrond van de deelnemende componisten duidelijk naar voren komen. Zo schreven sinds 1996 al meer dan 200 componisten uit ruim 50 verschillende landen op alle continenten een bijdrage. Al deze stukken werden in vrijwel al die landen uitgevoerd. Hoewel er geen waterdichte definitie van blues bestaat zijn de meeste jazzmusici het over één ding eens: het vermogen to play the blues is een vereiste om jazz te kunnen spelen. Kennelijk zijn er karakteristieke elementen in deze muziekvorm aanwezig, die na ruim honderd jaar nog steeds een stempel op de jazz drukken. De blues heeft een aantal muzikale karakteristieken: het basis-akkoordenschema van de blues, dat uit de westerse muziek afkomstig is, beslaat meestal 12 maten. Hierin wordt gebruik gemaakt van akkoorden, die op drie verschillende trappen van de zeventonige toonladder gebouwd zijn (op de grondtoon, de vierde en de vijfde trap). Kenmerkender nog is de melodische lijn van de blues en het gebruik daarin van de zogenaamde blue notes - tonen met een niet scherp bepaalde toonhoogte, die ontstaan door verlaging van met name de derde en de zevende toon van de toonladder. De sterk gekleurde Bluestoonladders bepalen in belangrijke mate de sfeer van de blues. Uiteindelijk is het die sfeer, die emotionele lading, die de blues het duidelijkst haar karakter geeft. Veeleer dan een bepaald vormschema is de blues dan ook te beschouwen als een state of mind en kennelijk één die nog aktueel is. Aan de deelnemende componisten is gevraagd in hun werk hun idee van die state of mind te verwerken, waarbij zij uiteraard vrij waren ook andere elementen van de blues al dan niet te gebruiken. In sommige stukken geeft de componist ruimte voor improvisatie.
----------------------------------------------------------------------------------------------------Haskell Small - Scraps - 12 very little pieces of blues and jazz “True to my name, I have always been fascinated with miniatures. Scraps is a grab bag of teeny bits of blues and jazz. Note particularly no.10, a thirty-second fugue, and no.11, a fantasy, both of which feature echoes earlier ideas. A five-second coda then serves as the work’s finale.”- Haskell Small Dolf de Kinkelder - Gejaagd door de Kwint “In Gejaagd door de Kwint borduurt Dolf de Kinkelder voort op de technische aspecten van de blues met tremolo’s, voorslagen en bluesy harmonieën. Bovendien wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de kwint, de afstand van vijf tonen.” - MW Alexander Rosenblatt - Etude in Blue “In this piece I applied vintage ‘bluesy’ and jazzy piano elements, mostly taken from mainstream jazz, as well as quite virtuoso passages.” - Alexander Rosenblatt Fant de Kanter - Stalemate “Stalemate gaat over zowel het verlangen als de angst om dingen te veranderen die ons dwars zitten in ons leven. Verlamd door deze patstelling geven we telkens een iets andere vorm aan de pijn, maar we missen de moed deze ingrijpend te veranderen, hoe groot het verlangen daarnaar ook is.Twee keer komt er troost voorbij in de vorm van een koraal. Maar deze troost is vals; hij bestaat in een verwrongen hoedanigheid uit hetzelfde materiaal als de angst en het verlangen... ” - Fant de Kanter Kamal Yusif - Omdurman Blues In this piece the composer, whose native city is Omdurman, uses scales and rhythms that may be called typically African. The work is made up of units of eight bars each. In one of the last ones the performer is required to improvise during eight bars. Here I will try to add a little western flavour to this African music - MW Kinan Azmeh - Waiting for Friday “Waiting for Friday is based on a rather complex and agitated groove in 7/16+7/16+3/16+3/16+3/16+5/16 which gives a consistently restless feel under the more relaxed 7/4 meter that wraps these meters together in a unifying pulse. The piece is inspired by the current uprising in Syria and tries to depict the worrisome and anxiousness during the early weeks of the demonstrations where every friday (when the demonstrations mainly took place) was met with more killings. To you, all of those who have fallen on every friday in Syria, I dedicate this piece.”- Kinan Azmeh Corinne Moerbeek - Blues en Reflection 13 Federico Mompou - Temps de Blues In 2000 schreef Corinne Moerbeek een capricieuze blues, vol verrassende wendingen en modulaties. Dertien jaar later geeft ze in een nieuwe blues alleen de contouren aan
die als uitgangspunt voor een improvisatie dienen. Haar idioom is soberder geworden en zij probeert nu met minimaal materiaal tot een maximale expressie te komen, een houding die ook de Catalaanse componist Federico Mompou nastreefde. - MW Michael Zev Gordon - Still blues “My blues is perhaps more a ‘nearly blues’, a blues ‘at one remove’. The form is a blues form, the outline of the harmonies are bluesy, the tone is close to melancholic. But something is shifted. The colours are just a little too gentle, the harmonies not quite edgy enough, the tune not really full on, the rhythm a little too simply repetitive. Traditional blues is there, but then also transcended, made more serene lifting off into stillness.” - Michael Zev Gordon Joey Roukens - Blues on a bright background “Voor mij is de blues niet zozeer een stijl, dan wel een taal. Een taal die allang niet meer per se met lijden en melancholie geassocieerd is, maar die uiterst plastisch is en zich zo heeft weten aan te passen binnen de meest uiteenlopende genres: boogiewoogie, rock ‘n roll, swing, gospel, soul, funk, R&B, cool jazz, etc. In Blues on a Bright Background (merk de dubbelzinnige betekenis van de titel op) heb ik geprobeerd de taal van de blues te verenigen met het levendige, opzwepende karakter van een bright swing. Daarbij wilde ik bovendien het plastische aspect van de bluestaal tot uitdrukking brengen. En zo gaat de muziek snel over van virtuoze bluesen boogie-woogie-licks in de trant van mensen als Otis Spann, Jimmy Yancey en Oscar Peterson naar funky momenten naar wilde unisono passages, maar er zijn ook echo’s van bijvoorbeeld Ives, Nancarrow en Stravinsky. Hoewel de geest van de blues nooit ver weg is, zijn er een paar momenten waarin de muziek een volledig andere richting lijkt te willen inslaan… ” - Joey Roukens Karen Ananyan - East Blues “Karen Ananyan was born in 1976 in Yerevan (Armenia). Graduated from the Piano and Composition Departments of Yerevan State Conservatory where he is teaching now. He is a laureate of many international competitions and festivals. He is an author of many chamber-instrumental, symphonic, vocal works as well as musicological articles. It is worth mentioning about the creative role of Ananyan in jazz. East Blues is written in free blues form with eastern intonations especially for Marcel Worms.” - Karen Ananyan Andries van Rossem - Shadowblues “In dialoog met Marcel kwam de vraag op wat een blues een blues maakt en wanneer ie dat niet meer is. Ontstaan en groot geworden in een wereld die ver afstaat van de sophistication van (onze) Europese cultuur, leken me geavanceerde compositietechnieken onverenigbaar met mijn wens als bewonderende buitenstaander het bluesgevoel aan te raken. Naar ik hoop zonder valse bescheidenheid en zonder escapisme.” - Andries van Rossem
Mohammed Ali Kammoun - Tûran Blues The title Blues tûran indicates that the effect of a blues is evocated in this piece. This is evident in the relationship between the tetrachord nekrîz (e, f sharp, g, a sharp, b), on which the piece is based, and the minor blues. The nekrîz is a arabic-oriental mode consisting of seven tones. The blues manifests is clearly present in the twelve bar scheme of the improvisation and also in the harmonisation of the theme, the skeleton of which makes use of the three blueschords on the first, fourth and fifth step of the bluesscale. Tûran is derived from Dawr Touran, a traditional arabic-oriental form, based on a 7/8 rhythm (2+ 2+ 3) - Mohammed Ali Kammoun Ayo Oluranti - Omi “Omi is based on melodic materials from Fela Anikulapo-Kuti's Water no get enemy, which are subjected to motivic treatments. In terms of rhythmic component, the work makes use of the Egwu Amala time-line pattern. Structurally, the underlying template is that of an amplified 12-bar Blues but without the typical harmonic pattern based on the use of primary chords. Other tonal pitch systems are employed in place of the I IV-V harmonic configuration. The piano work attempts to evoke imageries of moving water bodies.” - Ayo Oluranti Michiel Braam - Worms is back! “Worms is back is een korte Boogie-Woogie” - Michiel Braam Reza Vali - Johannes Blues “Blue Johannes consists of combination of diverse musical elements: blues, Persian folk melodies, tango, etc. I love the music of Johannes Brahms and the piece is some kind of a blues hommage to Brahms.” - Reza Vali Justino Chemane - Nganda Blues “Componist en saxofonist Justino Chemane stuurde mij een blues die in feite alleen bestond uit twee bekende bluesachtige Mozambikaanse liedjes. Ik vulde deze aan met improvisaties gebaseerd op mijn muzikale ervaringen in Mozambique in 2000 toen ik o.a. optrad met de fantastische Mozambikaanse slagwerker Celso Pace.” - MW Ed Wertwijn - Blues for Mike “Tijdens mijn vakantie kreeg ik op 4 mei 2011 het bericht van het plotseling overlijden van een goede vriend. Hij was in Amsterdam psycho-analyticus en hij heette Michael Chayes. In 1930 in New York geboren kwam hij begin jaren '50 naar Amsterdam om zich er als psychiater te vestigen. Michael speelde trompet en ik heb de laatste jaren veel jazz met hem gespeeld. Hij hield veel van de melodieuze American Songs, zoals "Deep Purple" van Peter de Rose, begin jaren dertig. Vanaf de dag na zijn doodsbericht had ik de aanzet tot een thema in mijn hoofd, die zo bestendig bleek, dat ik hem kon noteren en uitwerken tot een aan Mike opgedragen blues, als een lied zonder woorden.” - Ed Wertwijn Guus Janssen - Tenslotte
“Kenmerkend voor het idioom van de pianojazzmuziek uit de boogie woogie-, stride -en swingtijd was de slotfrase waarmee elk stuk op vrijwel identieke wijze eindigde. Het verhaal gaat dat de pianist tijdens een opname een teken kreeg als het eind van de wasrol na een paar minuten in zicht was, met het doel dat hij zijn solo met zo'n frase netjes op tijd kon afronden. Ik heb van de pianist Teddy Wilson al deze slotfrases verzameld en achter elkaar geplaatst. Zij vormen op zich weer de basis voor een nieuw te improviseren stuk, dat ik Tenslotte heb genoemd. Omdat het om 'eindes' gaat speelt ook de stilte een essentiële rol in het stuk.” - Guus Janssen ------------------------------------------------------------------------------------------------------Biografie Marcel Worms Marcel Worms (1951) studeerde aan het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam bij Hans Dercksen. Tevens volgde hij lessen bij de Russische pianist Youri Egorov en bij Alicia de Larrocha. Na zijn eindexamen in l987 specialiseerde hij zich in kamermuziek bij Hans Broekman en in 20ste-eeuwse pianomuziek bij Alexandre Hrisanide. Marcel Worms is aktief als kamermuziekspeler en als solist: in l990 bracht hij in een recital in de IJsbreker jeugdwerken van Schönberg in première en in l99l voerde hij het complete pianowerk van Janáček uit. Sinds het seizoen l992/l993 voert hij het programma Jazzinvloeden in de 20ste-eeuwse pianomuziek uit. Met de door hem opgerichte Groupe des Sept voerde Marcel Worms o.a. het complete werk van Poulenc voor piano en blaasinstrumenten uit. In het Mondriaan herdenkingsjaar 1994 en daarna voerde Marcel Worms een programma uit onder de titel Mondriaan en de muziek van zijn tijd. De componisten Willem Breuker en Theo Loevendie schreven een compositie voor dit project. Hij voerde dit programma uit in Nederland, vele Europese landen, Rusland (Hermitage in Sint Petersburg, Poesjkin Museum in Moskou) en in de Verenigde Staten o.a. in de National Gallery of Art in Washington. Sinds 1996 is Marcel Worms bezig met een Bluesprojekt: rond de 200 Nederlandse en buitenlandse componisten (uit 50 landen op alle continenten) schreven een bijdrage voor dit programma. Dit programma verscheen inmiddels op 7 cd's Tussen 1998 en 2007 voerde Marcel Worms dit programma uit in een groot aantal Europese landen en verder in China, Indonesië, Rusland, het Midden - en het Verre Oosten, de USA, Afrika en Zuid-Amerika en op Cuba. In 1999 speelde hij het op het North Sea Jazz Festival in den Haag. In 2001 vonden optredens plaats op het Festival voor Nieuwe Muziek in Boekarest en op de Warschauer Herbst in Warschau en in 2002 op het EU Jazz Festival in Mexico City en op het Audio Art Festival in Krakau. In 2004 was het programma te horen op het Festival de la Musica Contemporanea in Bolivia, op het Forum Neuer Musik in Keulen, op het Internationale Festival van Aveiro (Portugal) en op het Fajr Festival in Iran. In 2005 presenteerde Marcel Worms zijn bluesprojekt op het Festival Tblisi Autumn in Georgië en in 2008 op het Internationale Pianofestival van Bucaramanga (Colombia). De laatste jaren speelde hij het programma in een aantal Afrikaanse landen en onlangs maakte hij een tournee door Rusland.
In het kader van Van Gogh tentoonstellingen in Washington en Los Angeles maakte Marcel Worms de cd Pictures at a Van Gogh Exhibition, welk programma hij in deze steden ook uitvoerde. Op verzoek van de Rotterdamse Kunsthal stelde hij in het kader van een Picassotentoonstelling een programma rondom deze schilder samen, hetgeen ook in een cd-opname resulteerde. Een programma met tango's uit Latijns-Amerika en Europa werd uitgevoerd in o.a. China en Argentinië . Vanaf 2002 houdt de pianist zich bezig met het pianowerk van Federico Mompou. In november 2007 organiseerde hij een driedaags Mompou Festival in Amsterdam. In november 2009 bracht hij als eerste een cd uit met ongepubliceerde pianomuziek van Mompou, die het jaar daarvoor in Barcelona was ontdekt. In 2013 zal Marcel in Rio de Janeiro pianiste Maria Josephina Mignone bezoeken, de weduwe van de Braziliaanse componist Francisco Mignone, van wiens muziek hij in het najaar een CD zal uitbrengen.
