24 uur NS 06:49. Station Amersfoort. Kwartaalblad voor oud-ns'ers zomer 2011 #6

Kwartaalblad voor oud-NS'ers zomer 2011

#6

06:49

Station Amersfoort Servicemedewerkers Linda Sapuletej en Claudia Kruijer zijn klaar voor een nieuwe dag

24 uur NS

2 Colofon Eindredactie Eleonoor van den Dool en Tycho Hoff Redacteur Tycho Hoff Medewerkers Marja Eestermans, Bas Berwers Secretariaat Margreet van der Linden Basisontwerp Dart Design Vormgeving Artoos Communicatiegroep B.V Druk Control Media, België Drukwerkbegeleiding SUM= Printmanagement BV Redactieadres NS Redactie Koppeling, Hoofdgebouw IV, 5k28, Postbus 2025, 3500 HA Utrecht, tel: 030 2354719, fax: 030 2356193, e-mail: [email protected] Adreswijziging / Bezorgklachten Schrijf of bel Abonneeservice Koppeling Plus, Antwoordnummer 1185, 1100 VB Diemen, tel: 020 569 11 91, of mail [email protected]. Vermeld bij een klacht (niet/te laat ontvangen), om welke Koppeling Plus het gaat (seizoen, nummer) en verder naam, adres én postcode Idee voor artikel? Schrijf naar redactieadres (zie hierboven) Koppeling Plus is een kwartaalblad voor oud-medewerkers van NS. iNSite Plus is een website die aansluit op Koppeling Plus met vraag en aanbod, personalia en een forum: www.ns.nl/koppelingplus.

In dit nummer Binnenkomer

3

Grenzeloos / Kort nieuws

4

Wat gebeurde er?

5

Toen en nu/Raad deze plaat

6

Wat vindt u?

7

24 uur NS

10

14

17

20

24

8-19

Prikbord

22

In Beeld: Martin Alblas

20

Spoormens: Rinus van Rijnsoever

24

Foto voorpagina: Kees-Jan Bakker

8

3

Binnenkomer

24 uur NS Foto Shutterstock

Zoals u weet zijn er tegenwoordig twee Koppelingen: een voor de huidige medewerkers en een speciale voor gepensioneerden, die u nu in handen heeft. We proberen voor beide groepen een blad te maken dat specifiek gericht is op de doelgroep, vandaar dat u in Koppeling Plus geregeld verhalen ziet die over de vragen en interesses van oud-medewerkers gaan. Maar we nemen in ‘uw’ blad ook onderwerpen mee die in de ‘gewone’ Koppeling hebben gestaan. Omdat we denken dat u ook graag op de hoogte bent van de huidige ontwikkelingen bij NS: wat er gebeurt, waar het bedrijf naartoe gaat en wie er werken, bijvoorbeeld. In de vorige ‘gewone’ Koppeling namen we elk uur van de dag een kijkje bij NS, waar dan ook, en vertelden we wat en wie we tegenkwamen. Van Groningen tot Maastricht, van Den Helder tot Vlissingen: overal en altijd zijn collega’s aan het werk. Als de dienst van de een erop zit, begint die van de ander. Daarin is NS uniek en dat vonden we zo bijzonder, dat we graag iets van die energie wilden laten zien. We kregen zo veel leuke reacties op dat nummer, dat we u deze verhalen en beelden niet wilden onthouden. Vandaar dat het grootste deel van uw Koppeling Plus – van pagina 8 tot en met pagina 19 - is vrijgemaakt voor dit spontane kijkje bij NS. Daarnaast leest u uiteraard over actuele onderwerpen, en zijn we de vaste rubrieken niet vergeten. De ‘Plus’ moet immers wel de ‘Plus’ blijven, nietwaar? Veel leesplezier,

De redactie

4

Grenzeloos | Kort nieuws

Grenzeloos In ‘Grenzeloos’ elke editie spoors nieuws uit het buitenland en internationale ontwikkelingen uit eigen land.

Duitsland wil stoptrein Arnhem - Emmerich Een rechtstreekse verbinding tussen Arnhem, Zevenaar en Emmerich. Dat wil Verkehrsverbund Rhein Ruhr (VRR), de koepel van ov-bedrijven in het grensgebied. De VRR wil dit in 2016 bewerkstelligen door de huidige stoptrein KoblenzEmmerich in tweeën te splitsen in een regionale verbinding Koblenz-Düsseldorf en een treindienst Düsseldorf-Arnhem, Rhein-Ruhr-Express genaamd. Nu rijden er tussen Düsseldorf en Arnhem alleen ICE’s. Deze stoppen alleen in Oberhausen en Duisburg.

een traditie: ook in 1981 verscheen in Londen een koninklijk bruiloftskaartje, toen voor het huwelijk van Charles en Diana.

‘Benelux moet blijven’

Foto Oyster Card

Reizigersvereniging Rover haalde met haar Vlaamse evenknie 7000 handtekeningen op voor het behoud van de toeslagvrije intercityverbinding tussen Amsterdam en Brussel. NS Hispeed en NMBS willen bij de

aanvang van de dienstregeling 2012 de zogeheten Beneluxtrein vervangen door de snelle Fyra via de HSL. De belangenclubs vrezen voor verlies van een eenvoudig en betaalbaar treinkaartje naar het buurland vanwege reserveringsplicht en toeslag voor een Fyra-vervoerbewijs. De officiële tarieven voor een reis met Fyra naar Brussel zijn nog niet bekend gemaakt.

Koninklijke kaart Het versgetrouwde Britse royal couple Kate en William sieren een ‘limited edition’ Oyster Card, de OV-chipkaart van het Londense openbaar vervoer. Vervoerder Transport for London bracht 750 duizend exemplaren in omloop, als souvenir voor Londenaren en toeristen. Het vorstelijke stukje plastic volgt

Foto Fyra

Kort Nieuws Amersfoort heeft Serviceplein Reizigers op station Amersfoort kunnen vanaf 26 mei kennis maken met het Serviceplein. NS speelt met deze proeftuin in op de trend dat steeds meer klanten gebruik maken van de OVchipkaart en hun zaken regelen op ns.nl. De klant kan op het Serviceplein zelf zijn reis plannen en regelen. Kaartautomaten met hulp-op-afstand, internetzuilen en informatieschermen staan bij elkaar in één zone van de stationshal. Waar nodig bieden servicemedewerkers hulp of advies. NS houdt tijdens de proef, die ongeveer negen maanden duurt, via metingen

en tevredenheidsonderzoeken de vinger aan de pols van servicemedewerkers en klanten.

Foto Jan Lankveld

Koffie in de nieuwe hal President-directeur Bert Meerstadt opende maandag 30 mei

de vernieuwde entree van het NS Hoofdkantoor te Utrecht. Paradepaardje op de begane grond van het vroegere HGB IV is een inpandige Starbucks koffiehoek. NS wil met de nieuwe entree een uitnodigende sfeer creëren. De geur van koffie, afkomstig van Starbucks, komt bezoekers tegemoet. Op een videowall van vier bij drie meter zijn films te zien die alle facetten van het bedrijf NS tonen. Receptie en beveiligers zitten achter een balie met een open karakter. NS neemt afscheid van de verouderde benaming HGB IV. Op de naamplaat van het Utrechtse pand waar de directie zetelt, staat nu ‘NS Hoofdkantoor’.

5

Maart, april en mei 2011

Wat gebeurde er? NS bereikte de hoogste punctualiteit op een werkdag ooit: 94,7 procent van de treinen reed op tijd. De omstandigheden op het spoor waren op deze dag niet optimaal, met een aanrijding, vijf defecte treinen en een grote wisselstoring. Ingrid Thijssen, directievoorzitter NS Reizigers, gaf de medewerkers een pluim: “Dit precisiewerk vereist vakmanschap en heel goede samenwerking.”

APRIL

MAART

3 maart Hoogste punctualiteit ooit

MEI

Foto Felix Kalkman

Foto NS

31 maart NS_online viert eerste verjaardag

NS_online, de Twitterservice van NS bestond één jaar. Alle volgers waren – via Twitter uiteraard- uitgenodigd voor het verjaardagsfeestje. Zij konden kennismaken met Gerjan Vasse, het gezicht achter NS_online. Gerjan had de twee meest kritische twitteraars over NS persoonlijk uitgenodigd: “Dit feestje helpt om de band met onze kritische klanten te versterken.” De eerste honderd verjaardagsgasten kregen een gratis eersteklasdagkaart en een nestkastje. NSonline heeft inmiddels 18.000 volgers.

30 april Koninginnedag weer een feestdag

8 april Nieuwe abonnementen

Al ver van tevoren trof NS met politie en gemeenten maatregelen om van Koninginnedag 2011 een feestdag voor iedereen te maken. Zo was er een compleet alcoholverbod op de stations en in de treinen. Noodremtrekkers kregen te maken met een lik-op-stukbeleid in de vorm van een boete van 250 euro. Zeker in vergelijking met 2010 bleek het er een stuk feestelijker aan toe te gaan, al werd er rond Amsterdam Centraal wel weer een paar keer aan de noodrem getrokken. Die incidenten konden snel worden opgelost. Bij station Eindhoven vertrokken laat op de avond veel reizigers tegelijkertijd, wat tot enige overlast in de stationstunnel leidde.

NS introduceert een nieuw pakket abonnementen. Het betreft het Dal Voordeelabonnement, het Weekend Vrij-abonnement, het Altijd Voordeel-abonnement en het Altijd Vrij-abonnement. Laatstgenoemde is de nieuwe naam voor de NSJaarkaart. Voor de huidige Voordeelurenkaarthouders verandert er niets. Vanaf 1 augustus kunnen geen nieuwe Voordeelurenkaarten meer worden aangeschaft. Het Locov, het landelijk overleg van consumentenorganisaties in het openbaar vervoer brengt advies uit over de plannen. Daarna neemt NS een definitieve beslissing over de nieuwe abonnementsoorten.

19 mei ProRailer wint Van Stappen spoorprijs

24 & 25 mei NS en ProRailer vervullen spoorse wensen

ProRailer Rolf Dollevoet won de Van Stappen spoorprijs. De systeemspecialist Railsystemen ontwikkelde een nieuw spoorstaafprofiel dat de kans op defecten in spoorstaven verkleint. Met zijn vinding wordt het spoor veiliger en bespaart de spoorsector vijftig miljoen euro per jaar. De prijs –ook wel bekend als de Oscar in de spoorwereld- is genoemd naar ingenieur Jan van Stappen. Hij werkte in de eerste helft van de vorige eeuw bij NS en liet het bedrijf een legaat na. Zijn erfenis moet gebruikt worden voor projecten die de reiziger ten goede komen.

Op 24 en 25 mei vond de vierde editie van de sPooRweNSdagen plaats. Ruim honderdvijftig NS’ers en ProRailers liepen zich het vuur uit de sloffen om speciale gasten een mooie dag te bezorgen. De meeste gasten van de sPooRweNSdagen zijn ziek of hebben een lichamelijke of geestelijke beperking. De NS’ers en ProRailers zetten zich belangeloos voor hen in. Er zijn dit jaar 43 spoorse wensen vervuld. De sPooRweNSdagen zijn in 2008 ontstaan op initiatief van een groep ProRailers en NS’ers die samen een opleidingstraject volgden.

Desiree is autistisch. Haar droomwens is om hc te worden. Ze is een groot fan van president-directeur Bert Meerstadt en hem ontmoette ze ook. Foto NS

6

Toen en nu

Amersfoort NCS

Het oudste stationsgebouw van Amersfoort ging ver voor de oprichting van NS dicht: in 1904. De architect Nicholas J. Kamperdijk bouwde dit station van het type NCS 1e klasse, met een hoog middendeel met lage vleugels voor de Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschappij (NCS), die er de Centraal- en Oosterspoorweg tussen Utrecht, Amersfoort, Zwolle en Kampen exploiteerde. Vanaf 1863 vertrokken er treinen. Het pand heeft na de sluiting nog jaren als dienstgebouw voor de spoorwegen gefunctioneerd. Tegenwoordig biedt het onderdak aan een adviesbureau. Nieuwsgierig? Treinen van en naar Zwolle, Barneveld en Apeldoorn geven net buiten het huidige station nog steeds een prachtig uitzicht op het friswit geverfde Rijksmonument.

NCS station, vastgelegd in sepia door een onbekende fotograaf in 1860. Foto Archief Eemland

Foto Wikipedia

Raad deze plaat Klimijzers of klimschaatsen De Raadplaat in het lentenummer was blijkbaar een makkie. Meer dan honderd goede oplossingen stroomden binnen. Waaronder deze uitleg van Bob Schooneveld, oud-elektronicus bij NS Technisch Onderzoek, uit Utrecht. “De raadplaat stelt twee klimijzers voor die tot in de jaren 60 van de vorige eeuw werden gebruikt werden om in telegraafpalen te klimmen”, aldus de heer Schooneveld. “De monteur kon zo op hoogte reparaties verrichten. Deze palen en draden waren langs spoor- en tramlijnen geplaatst om veiligheidsberichten per telegraaf tussen de stations uit te kunnen wisselen. Ik kan me voorstellen dat het huidige Arbo-beleid deze manier van op hoogte werken niet meer toestaat.” Om te besluiten met een nieuwtje: “De Museumstoomtram Hoorn - Medemblik heeft vorig deze wijze jaar van communicatie met Morseseinen en met behulp van telegraaftoestellen, -palen en -draden heringevoerd tussen Twisk en Opperdoes.” De heer Schooneveld kan komende zomer van een ander Spoorwegmuseum genieten: dat in Utrecht. Als winnaar van de Raad-

plaat ontvangt hij twee entreekaarten. Dank aan alle inzenders! Wij hebben uw uitleg en verhalen met plezier gelezen.

Nieuwe Raadplaat Herkent u deze nog? Spoorverzamelaar J. Visser uit Joure stuurt deze foto in. Wij verwelkomen uw oplossing en verhalen over dit spoorse voorwerp op [email protected] onder vermelding van Raadplaat Zomer. Vermeld uw naam, laatste functie, adres en telefoonnummer. Foto’s Spoorwegmuseum en J. Visser

7

Wat vindt u?

Wat was uw ‘finest hour’? Iedereen heeft wel een moment in zijn of haar carrière dat in het geheugen staat gegrift. Op onze vraag ‘Wat was úw mooiste moment bij NS?’ brandden verschillende oud-collega's los.

Bekroning door de prins “Ik herinner mij de inhuldiging van de eerste dubbeldekkers op Den Haag HS. Die hadden allemaal een afbeelding van een bedreigde diersoort aan de zijkant, een initiatief van het Wereld Natuurfonds en NS. Bij het fonds was Prins Bernhard betrokken, hij was ook bij de plechtigheid. Omdat de Prins een gepassioneerd vlieger was, zei ik tegen hem dat de DD-cabine ruimer was dan die van een Spitfire. Waarop hij zei dat zijn voorkeur uitging naar de Mosquito-precisiebommenwerper! Hij heeft ook nog een stuk gereden. Toen kwamen we wel een paar keer stil te staan.”

rozen. Eentje voor mij en eentje voor mijn collega. Waarom juist dit me zo is bijgebleven? Het was typisch zo’n moment van ‘hij blij en ik blij’.”

Betty Hemeltjes-Hackman (65) Lokettiste in Zutphen en omstreken Uit dienst in 2003

UIC-bijeenkomst “Ik vond het altijd leuk om bij internationale vergaderingen aanwezig te zijn. Ik zat in werkgroepen waarvoor ik naar Parijs en Bern moest, voor overleg over internationale reserveringssystemen. Soms mocht ik

Harry Haffner (82) Machinist Den Haag Uit dienst in 1990

Opgewonden Engelsen “Dat weet ik meteen: het 150-jarig bestaan van NS. Ik reed een extra trein van Deventer naar Amersfoort en daarna door naar Eindhoven. Ik herinner me veel mensen met foto-apparatuur. Vooral Engelsen, die alles fotografeerden wat los en vast zat. Van een rangeerloc met een lang nummer raakten ze helemaal opgewonden; Kodak had een uitstekende dag.”

Rob Willemsen (65) HC Arnhem Uit dienst in 2005

Rode roos “In de jaren negentig kwam iemand uit Canada in Zutphen. Hij was op weg naar Winterswijk en zette alvast zijn koffers in de trein, maar ging nog even snel een bloemetje halen. En ja hoor, daar ging de trein. Met zijn koffers maar zonder hem. Ik kon voor hem regelen dat in Winterswijk zijn koffers werden bewaard. Die man was enorm opgelucht. Hij ging terug naar de bloemenwinkel en kocht twee mooie, rode

Illustratie Bert Tier

van mijn baas naar bijeenkomsten van de UIC, de Internationale Spoorwegunie. Het was leuk om mee te beslissen en invloed uit te oefenen. In 1992 was ik mede-organisator van de UIC-vergadering over de internationale afrekening van goederen- en reizigersvervoer. Het was een zeer geslaagde bijeenkomst, dat herinner ik me nog goed. De complimenten gaven me een heel prettig gevoel.”

Ben van der Heijden (74) Stafmedewerker opbrengstenadministratie, Utrecht Uit dienst in 1995

8

24 uur NS

07:12

Station Groningen maakt zich op

24 uur NS

NS is een 24-uursbedrijfs. Op elk uur van de dag zijn er collega’s aan het werk. Daarin zijn we werkelijk uniek. Of het nu gaat om het rijden en onderhouden van treinen, het helpen van klanten of het denkwerk op kantoor: NS’ers zijn altijd bezig. Koppeling keek op een willekeurige dag om zich heen en deed verslag van wat er allemaal gebeurde. We beginnen op het station van Groningen, bij het krieken van de dag, en eindigen 24 uur later, bij het vertrek van de eerste trein uit Maastricht.

Foto’s Henk Veenstra

24 uur NS

00:17 10:17

9

Utrecht Centraal Groothandelsgebouw Rotterdam

Dealtje sluiten Frank Marcus, Kapitein ter zee van administratie en directeur van het Veteraneninstituut bezoekt Eloy van Raamsdonk, regiodirecteur van NS Randstad Zuid. Frank: “Leuk om jou terug te zien. Weet je nog, we hebben vroeger samengewerkt bij Defensie. Nu kom ik zaken met je doen. Het Veteraneninstituut koopt voor alle reüniegangers treinkaartjes. Ik wil dat al die veteranen van de marechaussee, de landmacht, de luchtmacht of de marine met een blij gezicht op jouw stations staan. Bijvoorbeeld als ze met duizenden tegelijk in september de internationale Taptoe in Rotterdam bezoeken.” Eloy:“Ik ben natuurlijk enthousiast over het plan om grote contingenten veteranen met de trein naar hun maten te brengen. Laten we afspraken maken over extra treinen. Een van de salesladies uit het Rotterdamse team kan dit tot in de puntjes coördineren.” Foto Peter Hilz

10

24 uur NS

12:17

Heel Nederland luncht

Harde werkers bij NS verbruiken veel energie. Medewerkers in de onregelmatige dienst schaften op alle mogelijke, gekke uren van de dag. Maar het gros van de NS-wereld luncht rond het middaguur. Koppeling keek even mee in de broodtrommeltjes.

Hanneke Suvaal, gezondheidsmanager NS op het hoofdkantoor, eet een bruine boterham met kaas. “Mijn man smeert vijfduizend boterhammen per jaar voor het hele gezin en dit is er één van.”

Myriam Post, projectondersteuner ICMm bij NedTrain in Haarlem, neemt een mandarijntje, twee bruine boterhammen met kaas, een pakje Appelsientje en een bakje Activia.

Fons Warnier, machinist te Maastricht, eet in het personeelsverblijf in Den Helder een sandwich van de Albert Heijn. “Maar ik neem ook wel eens mijn eigen brood mee.”

Dirk Burgsma, combi hc/machinist te Leeuwarden, eet een bruine boterham met kaas en een sinaasappel. “Geheel zelf samengesteld, gerealiseerd en vervoerd.”

Maaike Kranenborg, locatiemanager regio Zuid bij NS Poort, eet een broodje kebab in Eindhoven. “Vooral met knoflooksaus goddelijk.”

Robert van der Tak, machinist te Alkmaar, eet op Den Haag Centraal een tomatensoepje en twee bruine boterhammen met kalkoenfilet. “Voor de eiwitten.”

Marja Bauw-Loocks, hoofdconducteur te Lelystad, eet een krentenbol en een salade. “Van de supermarkt.”

Gerrit Jan Steenwijk, machinist te Emmen, eet een eigengemaakte witte boterham met speculaas.

Henry Reijrink, hoofdmonteur Airco Installaties in Tilburg, eet een bruine boterham met kaas. “Van mezelf.”

24 uur NS

11

13:15

Bijpraten op Utrecht Centraal

Reizigers worden betrokken bij het advies van de Taskforce. Foto Jan Lankveld

De nieuwe Landelijke Camera Toezichtruimte (LTR) in Utrecht Foto Kees-Jan Bakker

Reisinformatie in kaart gebracht

Criminelen op camera’s

De schreeuw om informatie bij de treinreiziger, vooral bij ernstige verstoring, is groot. De Taskforce Reisinformatie komt nu met een pakket van aanbevelingen.

De winterperikelen en de brand bij ProRail waren aanleiding voor politiek Den Haag om een betere reisinformatie van beide organisaties te eisen. Besloten werd dat NS en niet ProRail voortaan verantwoordelijk is voor de reisinformatie en dat deze sneller beschikbaar, betrouwbaarder en vooral begrijpelijker moet zijn. Jeff Hoogesteger (NS) stelde met Eugène Teunissen van ProRail de aanbevelingen op. Hiervoor voerden zij gesprekken met verkeersleiding, bijsturing en andere deskundigen. “Bepalend is hoe ernstig de verstoring is. Is iets binnen 10 minuten opgelost, dan is het geen probleem, duurt het langer, dan wel.” Eugene: “Meestal gaat het goed. Het gaat mis als we te maken hebben met grote verstoringen zoals in de afgelopen winter. Wij beschrijven wat de reiziger op dat moment wil weten, en welke veranderingen en maatregelen dan nodig zijn om dat te bereiken.” De aanbevelingen van de taskforce zullen op korte termijn door directie van NS en ProRail worden bekeken en beoordeeld. Voorafgaand aan de aanbevelingen zijn overigens al korte termijn maatregelen doorgevoerd zoals het aanstellen van acht zogenoemde reisinformatie-regisseurs.

NS komt querulanten nu sneller op het spoor met de nieuwe hypermoderne Landelijke Camera Toezichtruimte in Utrecht. NS en ProRail zorgen sinds kort voor verbeterd cameratoezicht op de zeven grootste stations: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag Centraal, Den Haag HS, Utrecht, Eindhoven en Leiden. De (digitale) beelden komen binnen in de Centrale Regieruimte van ProRail en in de Landelijke Camera Toezichtruimte bij NS. Bij ProRail wordt vanaf die plek vooral gecontroleerd of de camera’s goed werken. In de zaal bij NS, in hoofdgebouw IV in Utrecht, bekijken en interpreteren beveiligers de real time-beelden. Als zij iets vreemds signaleren, geven zij dit onmiddellijk door aan hun buurmannen of - vrouwen van de Veiligheidscentrale. Deze kunnen weer contact opnemen met de mensen van Service & Veiligheid, de politie of een andere hulpdienst.

Geen DVD-tje nodig De beelden uit de Landelijke Camera Toezichtruimte, die sinds eind maart operationeel is, kunnen door de politie worden gevorderd en op hun eigen systeem worden bekeken. “Heel handig”, zegt John Dietz, senior adviseur bij Concernveiligheid. “We hoeven niet meer met een DVD-tje naar hen toe. Ze krijgen een speciale inlogcode en wachtwoord voor de beelden van een bepaald tijdsbestek. Ze kunnen dan gericht zoeken. Uiteraard met in achtneming van de privacywetgeving. Ook kunnen ze bij speciale gelegenheden live meekijken. Dat hebben ze bijvoorbeeld gedaan tijdens Koninginnedag en de huldiging van Ajax.” Uiteindelijk zullen in de toekomst alle camerabeelden van NS, dus ook van opstelterreinen, toegangspoortjes en uit de trein, bij de Landelijke Camera Toezichtruimte terechtkomen.

12

17:09

De Lek bij Culemborg

24 uur NS

Panorama NL ‘Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan, komt er ineens zo’n snelle rakker aan.’ NS zorgt vaak voor imponerende vergezichten. Vanaf plekjes waar verder nooit iemand komt, hebben de reizigers eersteklas uitzicht. In dit bijzondere landschap is de trein ook zelf blikvanger, van het krieken van de dag tot in de late uurtjes.

Foto Hollandse Hoogte

13

14

24 uur NS

14:23

Stroomafnemers vervangen in Onnen

Monteurs elektrisch Rob Bierling (achter) en Henk Nieswaag (voor) vervangen de stroomafnemers. Foto Ruud Ploeg

Schuitje varen op de bovenleiding Stroom­afnemers zorgen voor de noodzakelijke energiegeleiding van de bovenleiding naar de trein. NedTrain in Onnen vervangt dit jaar de deze gevaarten voor het treintype VIRM. De zesbakkentreinstellen, de zesjes, van de VIRM gebruiken veel vermogen. Met behoorlijke slijtage aan de stroomafnemers als gevolg. Het risico ontstaat dat de beschadigde stroomafnemers de bovenleiding ‘naar beneden harken’. Met alle vervelende gevolgen van dien, zoals vertragingen en reparatiekosten.

Handige Henkies Een onderdeel van de stroomafnemer is het schuitje, het deel dat contact maakt met de bovenleiding. Een schuitje heeft vooral veel te lijden als het ijzelt. Het geleidende deel kan dan niet goed contact maken met de bovenleiding. Zo ontstaan vonken en

warmte en slijt het schuitje sneller. Op het traject Maastricht - Amsterdam kan een nieuw exemplaar zelfs volledig opbranden. Nu zitten er twee verschillende typen stroomafnemers op de VIRM. De ene soort wordt gereviseerd en is bestemd voor de viertjes. Het andere type, voor de zesjes, wordt gereviseerd én omgebouwd. Dit type krijgt twee schuitjes. Het grote voordeel: een schuitje pakt nu de helft van de stroom. Hierdoor komt minder warmte vrij en is het risico op beschadiging kleiner. “Een stel ‘Handige Henkies’ in Tilburg maakte een prototype voor de nieuwe stroomafnemers. Mét nieuwe schuitjes. We hebben ze met succes getest”, bena-

drukt Arjan Vrieze, senior projectleider bij NedTrain.

Vliegend tapijt De schuitjes worden inmiddels seriematig geproduceerd. De monteurs in Onnen draaien hun hand niet meer om voor de vervanging van de huidige modellen. Met het vliegend tapijt, een hoogwerkerachtig hulpmiddel, worden zij boven de trein gehesen en gaan dan, in een aan een staalkabel gezekerd tuigje, aan de slag. Zij doen dit tijdens de reguliere onderhoudsbeurten van de VIRM zodat de treinen niet extra aan de treindienst onttrokken hoeven te worden. Tekst Eleonoor van den Dool

24 uur NS

Uitwaaien

15

18:04

Ergens in de omgeving van Utrecht President-directeur Bert Meerstadt fietst van kantoor naar huis “De beste ideeën krijg ik op de fiets. Nu het lente is, neem ik vaker de tijd om in een flink tempo vanuit kantoor naar huis te trappen. Uitwaaien, mijn hoofd leeg maken en fit blijven. Langs bloeiende bomen en reeën in het bos. Daar word ik gewoon gelukkig van. En dan komen de oplossingen vanzelf in je hoofd. Zorgen neem ik bijna nooit mee naar huis. Zo zit ik niet in elkaar. Work hard, play hard. Ontspanning zoeken in sport. En in humor, want niets relativeert zo goed als er met elkaar lekker om lachen. Je moet zaken niet te serieus nemen. Soms laat iets me niet los. Van de winterproblemen had ik, net als andere collega’s, ook thuis pijn in mijn buik. Tijdens hevige sneeuwval is ons bedrijf op zijn kwetsbaarst. Als die pakken sneeuw vallen, kan ik weinig doen. Vroeg opstaan, naar buiten kijken, het weerbericht checken. Polsen bij de andere wachtdienstcollega’s of zij al zijn gebeld. Iets anders waar ik slecht tegen kan: onrechtvaardigheid. De buitenwereld gebruikt NS weleens als makkelijk doelwit. Dan helpt het dat mijn vrouw met me meeleeft. Gelukkig gaat het al maanden goed. Hoog tijd om dat met de buitenwereld te delen. Morgen schuif ik aan bij een overleg om daar iets leuks voor te bedenken. Iets nieuws uitdokteren, heerlijk. Daar laat ik graag een saai uitwerkklusje voor liggen. Vandaag was in dat opzicht een goede dag. Ik had een inspirerende gedachtewisseling met Q-Buzz en Abellio over onze rol in de mobiliteit van Nederland. En ik had een gesprek met de Raad van Commissarissen. Hun steun en vertrouwen voelen, sterkt mij. Net als iedereen ben ik blij met bevestiging. Doe ik het niet goed, dan hoor ik het ook graag. Ik wil niet alleen als de baas worden gezien. Zo voel ik me niet. Ik voel me net als iedereen en wil op inhoud worden beoordeeld. Mensen die kritisch durven zijn, ook naar mij, daar houd ik van.” Tekst Marja Eestermans Foto Felix Kalkman

16

24 uur NS

22:58

Amsterdam, RBC

Puzzelen en schuiven in het duister Edward Mulder, rechts, tekent op de grafiek het spoorgebruik in. Links zit monitor Fahri Karakoca. Foto’s Felix Kalkman

Wanneer de meeste mensen op één oor liggen, zijn de collega’s van de regionale besturingscentra alert.

diensten. Ze regelen ook dat materieel voor onderhoud naar de werkplaatsen wordt gebracht.

“De sfeer is ‘s nachts niet anders. Misschien is de druk wat lager omdat er minder kans is op grote calamiteiten, maar hier wordt 24 uur per dag professioneel gewerkt”, aldus shiftleader Dennis van Erp. Samen met acht collega’s runt hij de nacht voor de regio Amsterdam en Noord-Holland.

Overdragen

Effect De laatste treinen komen rond 02:00 uur binnen. De eerste treinen van de volgende dag vertrekken alweer rond 04:20 uur. De aanvang van de dienst moet goed zijn geregeld, want die heeft effect op de rest van de dag. Dennis: “Overdag verandert de samenstelling van de treinenloop. Daarbij komt soms personeel en materieel op een andere locatie terecht dan oorspronkelijk was gepland.” De medewerkers van de RBC’s zorgen er daarom voor dat al het materieel op tijd op de juiste plek staat. Dat vergt nauwe samenwerking met de andere vier RBC’s, het Landelijk Besturings Centrum (LBC) en het materieelregelcentrum bij het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR). Ook ziekmeldingen van machinisten en hoofdconducteurs komen ‘s avonds en ‘s nachts bij het RBC binnen. De medewerkers ‘puzzelen’ dan met de reservediensten of ze schuiven met de

Wanneer heeft Dennis een goede nacht gehad? “Als we in een goede sfeer hebben gewerkt. En ik de boel kan achterlaten zonder onopgeloste calamiteiten. Ik wil het zo overdragen dat de bezetting van de treinen goed geregeld is en het juiste materieel klaarstaat.” En daarna? Dan duikt Dennis z’n bed in, terwijl het gros van de NS’ers net ontwaakt. Tekst Eleonoor van den Dool

Als de stad tot rust komt, brandt er nog licht bij het Regionaal Besturings Centrum.

24 uur NS

Een neus voor graffiti

René Hadderingh (Andor Security) bewaakt namens NS Concernveiligheid het opstelterrein van NedTrain aan de Cartesiusweg in Utrecht. De treinen zien er deze nacht uit als nieuw ‘want ze zijn net schoongemaakt’. Slechts één nieuwe ‘piece’ komt hij tegen op zijn ronde. Samen met zijn Mechelse herder Jerry Lee pakt hij vooral preventief het graffitispuiten aan. Dat lukt aardig. “De schoonmakers maken al grappen dat we te voortvarend te werk gaan”, grijnst René. De kosten van het schoonmaken van graffiti zijn enkele miljoenen per jaar. Niet zo gek dus dat NS het voorkomen en bestrijden hoog op de agenda heeft staan. De nadruk ligt op preventie, hoewel een ‘heterdaadje’ ook voorkomt. “Als we er een zien, zijn ze ons vaak te snel af”, vertelt René. “We mogen er vanwege de veiligheid niet achterna rennen, en de hond mag ook niet los.” Jerry Lee en Draco, René’s andere hond, zijn vooral onmisbaar vanwege hun uitzonderlijk goede neus en de afschrikwekkende werking die van hen uit gaat. Samen met zo’n veertig collega’s bewaakt René terreinen van NedTrain in Utrecht, Rotterdam, Zwolle, Eindhoven, Leidschendam en Haarlem. “We lopen steeds wisselende diensten, om het de spuiters niet al te makkelijk te maken.” Tekst Tycho Hoff Foto Kees-Jan Bakker

02:12

Opstelterrein Utrecht

17

18

24 uur NS

00:17

Utrecht Centraal

Nachtburgemeester

Hoofdconducteur Ad Harms draait met liefde het maximaal toegestane aantal nachtdiensten per jaar. “Ik ben vast in een vorig leven een vleermuis of een mol geweest. Ik werk graag in de nachtelijke uren. De verscheidenheid aan reizigers vind ik zo leuk. De forensen die op Schiphol werken, de vakantiegangers, de feestvierders. Het nachtnet heeft misschien geen goed imago. En natuurlijk heb ik alle registers wel eens open moeten trekken om de lieve vrede te bewaren. Maar in alle 330 nachtdiensten die ik in de afgelopen drie jaar heb gedaan, heb ik nooit de Spoorwegpolitie hoeven bellen. ‘s Nachts is de sfeer wat losser. Niet dat ik de lolbroek uithang, maar ik kan meer tijd voor mijn klanten nemen. Het contact is anders. Het nachtnet is echt mijn kind geworden. Ik zou graag zien dat er een vaste groep medewerkers op het nachtnet werkt. Met collega’s die hier bewust voor kiezen, die toegewijd zijn, kunnen we het nachtnet op een hoger plan tillen.”

Foto Kees-Jan Bakker

05:10

Overstap Weesp

Vroege vogels Nog slaapdronken, met een ochtendhumeur of al het zonnetje in huis: in de eerste reizigerstreinen naar Amsterdam zitten veel NS’ers. Op weg naar hun vroege dienst. Trainmanager Tom de Quack (links vooraan) heeft er duidelijk zin in. De collega’s die uit de richting Almere en Lelystad komen, stappen om 05:10 uur over in Weesp. Dit is een cruciale aansluiting, opgenomen in een officieel Treinafhandeldocument. Voor de reizigers is het van belang dat zij hun overstap halen, maar nét zo belangrijk is het dat de meerijdende NS’ers deze trein halen. Want hoe moet NS in standplaats Amsterdam opstarten zonder al die vroege vogels? Foto Felix Kalkman

Foto Kees-Jan Bakker

24 uur NS

06:48

Station Maastricht

De ochtendzon breekt door. Machinist Arno Cornelissen heeft net de portofooncheck met hoofdconducteur Geert Hofkamp (niet op de foto) gedaan. Een paar minuten later zetten zij koers richting Amsterdam Centraal. Laat de volgende 24 uur maar komen. Foto Jos Lammers

19

20

In Beeld

Spoorlijster met een zee

21

manshart Een spoorman verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken. Oud-procesmanager Martin Alblas, eigenaar van een onvervalst spoorhart, kan ziel en zaligheid kwijt op de planken met spoorzeemanskoor De Typhono’s uit Leeuwarden. Barrevoets op de kade, vaderlief aan de fles: de portie smart die in het gemiddelde zeemanslied meerstemmig over de bühne wordt gesmeten, liegt er niet om. Maar bij oudgediende Martin Alblas, vanaf de start in 1993 lid van spoorkoor De Typhono’s, roept het bezingen van dat levensleed vooral vrolijkheid op. “Op een zeemansgraf staan nooit geen rode rozen, zingen we dan heel gedragen. Hoe komen ze erop”, aldus de vrolijke Steenwijker. Zingen voor publiek, hij vindt het heerlijk. “Als iedereen meezingt en meedeint, dat vind ik het mooist”, glundert de 76-jarige bariton. “Dat gebeurt vooral als we optreden in bejaardentehuizen. Die oude mensen zingen volop mee met de shanty’s en de Fryske Fêrskes. Soms biggelen bij hen de tranen over de wangen. “Mooi toch?”

Vrije jongens

Martin Alblas (76) Oud-procesmanager, zingt in spoorzeemanskoor De Typhono’s

Martin ziet een link tussen een leven op het stipte spoorraderwerk of op de woelige baren van het ruige zeemansbestaan. “Ook spoorlieden hebben zwerversbloed in hun aderen. Vrije jongens allemaal, hè. Alleen voor een ander schatje in elk stadje hebben wij geen tijd”, grinnikt hij, met een knipoog naar zijn echtgenote. Het Spoorzeemanskoor kwam voort uit een talentenjacht van de personeelsvereniging in Leeuwarden, achttien jaar geleden. “Ik had altijd al plezier in zingen, dus deed ik mee.” Oefenen gebeurde in het station van Leeuwarden. Totdat de ploeg dorst kreeg. “Dan gooiden we een pet op het perron en zongen we daar verder. Binnen een paar minuten hadden we genoeg centen bij elkaar voor een pilsje”, lacht hij. “Of we

staken van wal in een stille kroeg. Dan zat de tent zo vol en dat leverde ons weer een gratis rondje op.” De kwaliteit steeg met de jaren, dankzij een dirigent en twee vaste trekharmonicaspelers. De 23 spoorlieden verwierven faam, onder meer met een optreden tijdens Oerol, Skutsjesilen, en Sail 2005, op spoor 15B. “De meesten zijn gepensioneerd. Dan kun je makkelijk een middagje weg.” De Typhono’s zongen hem toe op het perron, na zijn laatste rit in 1994. “Door het koor voel ik nog steeds binding met het spoor.”

Buffel Martin heeft een tijdje verstek moeten laten gaan op de repetitieavonden, en hij mist het koor. Maar de rasoptimist wuift vragen weg over de ziekte, die hem het bewegen steeds moeilijker maakt. Met een lach: “Als je plezier blijft maken, komen mensen nog bij je langs. Niemand heeft zin in gezeur en gezanik.” Hij hoopt er weer te staan tussen zijn maten, tijdens een optreden op het Duitse eiland Borkum op 30 juli. “In mijn Typhono’s trui.” De kleding is bedrukt met het logo: een reddingsboei rondom de dieseltrein DM’90 oftewel Buffel en een Noordned-bus. “Je voelt je meteen een groep met zo’n pakkie aan.” Zwerven doet hij nog steeds, in zijn Opel Meriva die hij liefdevol ‘brik’ noemt. Lang op de benen staan, is wat lastiger. “Maar zingen wil ik blijven doen. Ik kan altijd op mijn lichtgewicht rollator leunen. Als ik mijn vrijheid maar houd.” Tekst Marja Eestermans Foto Ruud Ploeg

Nieuwe leden welkom: [email protected]

22

Prikbord

Railsport

Wandel en fiets arrangement

KALENDER JUNI/SEPTEMBER 18/06

Waterskiën en wakeboarden

Best

26/06

Kasteeldag

Doornenburg

27/06

Sportvissen dobber

Koudekerk a/d Rijn

05/09

Sportvissen 9,5 meter

Bodegraven

10-11/09 Skiën en snowboarden

Landgraaf

14/09

Ommen

Wandel- en fietsarrangement

Sportvissen Het is zomer, het water is goed op temperatuur: tijd om uw vishengel uit te gooien! Bij Railsport kunt u deelnemen aan diverse sportviswedstrijden: werphengel, dobber, 9,5 meter

en vrije hengel. Haal de maden, hengels en stoeltjes maar uit de kast en meld u snel aan. Datum: 27 juni, 5 september en 26 september 2011. Locatie: Oude Rijn, Aarkanaal en Steenenhoek-kanaal.

Frankrijk • Rhônedal

Groeten uit Annecy

vanaf

€450,-

p.w. Appartement in Chateau Lapeyrouse in het Franse Rhonedal, in de omgeving van Genève en Annecy. Het kasteel met in totaal tien appartementen heeft een schilderachtige binnenplaats en is voorzien van een buitenzwembad. Vanuit de tuin kijk je uit op de bergen. Bel het LSR-kantoor 030-232 9266 of kijk op www.lsr-reizen.nl.

De succesformule van de afgelopen zes jaar voor dit arrangement: de combinatie van sportiviteit, inspanning, ontspanning, recreatie, een grote dosis gezelligheid en een goed hotel. Dit jaar gaan we

een nieuwe omgeving ontdekken, namelijk het Sallandse landschap van Ommen. Denk aan een prachtige wandeltocht door de bossen of een fietstocht langs de Vecht. Bij het arrangement is verder inbegrepen verblijf o.b.v. halfpension (ontbijt en lunch) in viersterrenhotel Hampshire Hotel Paping in Ommen, fiets- en wandeltochten, cultuur en gezellige avondprogramma’s. Data: 14 t/m 16 september 2011.

Info en aanmelden:

Foto Railsport

www.railsport.nl, mail naar [email protected] of bel 030-231 3691

Win een verhaal in miniformaat Dwarsliggers zijn complete verhalen in kleine, handige boekjes die zo in uw handbagage of de binnenzak van uw jas passen. Koppeling mag vijf exemplaren weggeven van ‘Anna Boom’, het waargebeurde verhaal van een Nederlandse vrouw die in de Tweede Wereldoorlog in Boedapest samen met de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg Joodse onderduikers hielp. Journaliste Judith Koelemeijer schreef deze boeiende biografie. Wilt u in

aanmerking komen voor een exemplaar? Mail dan uw naam, laatste functie en adres naar [email protected] onder vermelding van ‘Dwarsligger’. Meer informatie over de boekjes vindt u op www.dwarsligger.nl.

Informatie van het Spoorwegpensioenfonds Oud-NS’ers bellen regelmatig naar het Spoorwegpensioenfonds met de vraag of ze hun ziektekostendeclaraties daar kunnen indienen. Het Spoorwegpensioenfonds kan hierin echter niets voor u betekenen. Ziektekostendeclaraties kunt u rechtstreeks indienen bij uw zorgverzekeraar.

Prikbord

23

Puzzelt u weer mee? De oplossing van de Lentepuzzel was ‘Boekenweek’. Oud-machinist Joop van Leeuwen uit Zwolle wint met zijn inzending de luxe Lamy pennenset. U kunt de oplossing van de zomerpuzzel mailen voor 15 juli naar [email protected]. Opsturen kan ook, de contactgegevens vindt u op pagina 2. Vermeld ook uw naam, adres, laatste functie, telefoonnummer en pensioennummer.

Horizontaal 1. Hap. 5. In orde. 8. Grafisch kunstwerk. 11. Duitse N.V.. 12. Gevangenis. 14. Zandheuvel.15. Getal. 16. Britse dochter van NS. 19. Met dank. 20. Noot. 21. Sociale Werkvoorziening. 22.Knulletje. 23. Grote bank waarmee NS zakelijk een grote deal sloot. 26. Krijgt nieuwe stroomafnemers. 28. Misschien. 31. Sciencefiction. 32. Vanaf. 33. Luchtstreek. 34. Hetzelfde. 35. Voornaam van winnaar Van Stappen-spoorprijs. 37. Zijne Excellentie. 38. Achter. 39. Uitroep van pijn. 40. Oude naam postbedrijf. 42. Site voor gepensioneerde NS'ers. 47. Vader. 48. Plaaggeest. 50. Noot. 51. Erg. 52. Siergesteente. 53. Vaas. 55. Flink. 56. Roem. 57. Besmettelijke ziekte. 58. Toejuiching. 60. Slang. 61. Evennachtslijn.

1

2

NS’er neemt een loopje Bart van der Schagt, dienstregelingplanner bij NSR Logistiek, is bezig met een ambitieus plan. Hij ontwerpt 250 stationswandelingen, 165 staan er al op zijn site www. groenewissels.nl. Het zijn wandelingen met een afstand tussen de 10 en 20 kilometer die gedeeltelijk door een stad of dorpje voeren. Zijn site is laagdrempelig. Met drie muisklikken rolt er een A4’tje met een oriëntatiekaart en een beschrijving uit de printer. Zijn wandelingen zijn constant actueel. Bart: “Het is hard werken, hoor.” Wilt u ook aan de wandel, doet u dan inspiratie op bij www.groenewissels.nl. Medio volgend jaar staan er 250 wandelingen op de site.

4

12

11 16

5

13

6

7

8

14

20

21

23

22

24

25 29

10

18 19

28

9

15

17

26

30

27

31

32 34

33

Verticaal 1. Geldbiljet. 2. Ik. 3. Takje. 4. Nieuwe bestemming voor de Fyra. 5. Hier is een onderhoudsbedrijf van NedTrain gevestigd. 6. Oesternet. 7. Noodsignaal. 8. Europese Commissie (afk.). 9. Technische Hogeschool. 10. Waterkering. 13. Weerstandeenheid. 15. Reeds. 17. Regionaal besturingscentrum, afkorting. 18. Europeaan. 21. Exploiteert winkeltjes op stations. 24. Geel/blauw rijwiel eigendom van NS. 25. Gedeputeerde Staten (Afk.). 27. Moeder. 28. Reinigingsmiddel. 29. Oostnoordoost. 30. Voornaam Minister van Infrastructuur & Milieu. 36. Houten vat. 37. Goedje. 38. Keurig. 41. Eigenaar van farm. 42. Elk. 43. Houtsoort. 44. Bedrijfsconcentratie. 45. Naschrift. 46. Officieel overlegorgaan van NS en haar belanghebbende.47. Verstotene. 49. Vreemde. 51. Griekse letter. 54. Luitenant. 55. Aanhanger. 57. Bijvoorbeeld. 59. Van een.

3

35

36

38

37

39

40

42

43

44

45

49

48

41

46

47

50 53

52 56

51

54

55

57

58

59

61

60

49

8

18

37

42

16

55

29

20

19

7

44

34

56

Het Spoorwegmuseum zoekt sleutelaars Wilt u een bijdrage leveren aan het rijvaardig houden van de treinen in Het Spoorwegmuseum? Kom dan de Werkgroep Materieel van Het Spoorwegmuseum versterken. Ze zijn vooral op zoek naar vrijwilligers met een technische achtergrond. De vrijwilligers ‘sleutelen’ aan het materieel maar rijden ook de maandelijkse Heimwee Express in één van de historische treinen. Om de kwaliteit van kennis en kunde op peil te houden. besteedt de Werkgroep aandacht aan opleiding en herinstructie van de leden. Voor meer informatie kijk op de website: http://www.spoorwegmuseum.nl/praktische_info/organisatie/vrijwilligers.html Interesse? Stuur dan een e-mail naar het hoofd Collecties van Het Spoorwegmuseum: [email protected]

Spoormens

Het monnikenwerk voorbij “Hé Rinus! Kom je solliciteren?” Rinus van Rijnsoever,oud-procesleider van Jaarplan Personeel, grijnst. De enorme papieren planningsgrafieken mogen zijn vervangen door state-of-the-art software, het geginnegap op de afdeling Logistiek voelt vertrouwd. Rinus (62, rechts op de foto) hoort er meteen weer bij. Hij werkte bij Logistiek in Utrecht en is vijf jaar geleden met de IPIOregeling vertrokken. Op zijn oude nest hapt Rinus een harinkje mee. “Samen een visje eten op vrijdag is vaste prik, in mijn tijd ook al.” De Bilthovenaar gaat al gauw in gesprek over alle ontwikkelingen en het ene na het andere smeuïge verhaal vliegt over tafel. “We hebben wat afgelachen. Maar”, beklemtoont Rinus, “het was vroeger zeker niet beter. We tekenden de diensten in op enorme vellen met tijdgra-

fieken. Met kléúrtjes. Monnikenwerk.” Nee, dan het systeem van nu. Rinus wordt enthousiast als senior planner Antoine Bergers uitlegt dat de software van Crews personeel-, dienstregeling- en materieelplanning integreert. “Die treinen allemaal invoeren hoeft niet meer?”, vraagt Rinus. Zijn vroegere medewerker bevestigt dit en legt uit dat het systeem een optimale balans zoekt tussen alle factoren: weg bekendheid, variatie, arbeidstijdenwet et cetera. “Mooi hoor, die ontwikkelingen”, vindt Rinus.

Hij was een jochie van 16, toen hij als loopjongen begon bij het Overkoepelingsbureau, voorloper van de Hoofd VerkeersLeiding. “Bij dit bedrijf kun je op eigen houtje dingen bereiken. Daar heb ik optimaal gebruik van gemaakt.” Hij mist het werk niet. Daarvoor heeft hij nu te veel bezigheden. “Maar de eerste de beste die iets slechts over NS zegt, kan het krijgen. Aan NS moeten ze niet komen.” Tekst Marja Eestermans Foto Kees-Jan Bakker