23 E JAARGANG MEI NR. Nieuwe coalitie zet

Arenacum M A G A Z I N E

V A N

H E T

O N D E R N E M E R S

K O N T A K T

A R N H E M

23E JAARGANG

MEI NR.

3

Innovatieve partijen vinden elkaar op Arnhems Buiten XL Meeting op Arnhems Buiten hoopgevend en inspirerend

Nieuwe coalitie zet

stabiele koers voort

Verder o.a.

| Column Jan van de Weerd | Servontyn Catering | DTZ Zadelhoff v.o.f. | Cofely GDF SUEZ | HAN | Van Wijnen

V.O. Patents & Trademarks | Flanderijn | Airhunters | Musis Sacrum | Rondetafel: Energie Efficiency | Hurenkamp Architecten & Adviseurs | Giesbers Wijchen | Breman Installatiegroep | Werkgeversservicepunt | Bedrijventerrein De Bakenhof | ABN AMRO MeesPierson | HAN | Stein Installaties | LeukOmteLeren Weekendschool

COLOFON

INHOUD

Mei 2013, jaargang 23, nummer 3 Arenacum Arenacum is een zeven maal per jaar verschijnend magazine dat wordt uitgegeven op initiatief van en in samenwerking met het Ondernemers Kontakt Arnhem. Coverfoto Wethouder EZ Hans Giesing en fractievoorzitter Sabine Andeweg (beide D66) Fotografie: Jacques Kok Secretariaat OKA Ondernemers Kontakt Arnhem Postbus 5085, 6802 EB Arnhem Facility Point, Meander 251 6825 MC Arnhem Secretaresse Marian Adelaar Telefoon 026 - 376 34 01 Fax 026 - 376 34 05, [email protected], www.oka.nl Redactiecommissie OKA Philip Kammeijer Véronique Vrendenbarg Uitgever Jelte Hut, Novema Uitgevers BV, Weegbree 1, 9861 ES Grootegast Telefoon 0594 - 51 03 03 Acquisitie Novema, Johannes Swieringa Telefoon 0594 - 69 56 17 [email protected] Redactieadres Novema, Harry Guikema (eindredactie) Postbus 30, 9860 AA Grootegast [email protected] Vormgeving KijfWitte, Leek. Redactie & fotografie Petra Appelhof Paul de Jager Jacques Kok Mathilde Lentjes Dick Leseman Bart van Meer (column voorzitter OKA) Marc Pluim Frank Thooft Yuri Willems Francien van Zetten Hein van 't Wout

8

14

Nieuwe coalitie zet stabiele koers voort

Innovatieve partijen vinden elkaar op Arnhems Buiten

'Met de stad!' is de noemer van het coalitieakkoord 2014-2018, dat op 30 april het levenslicht zag. Mét betekent hierbij: samen. Samen met burgers, bedrijven en organisaties zet de nieuwe coalitie haar koers uit. En ook samen met de andere partijen in de gemeenteraad, want het belang van de stad is het uiteindelijke doel. Maar wat betekent het nieuwe akkoord voor ondernemend Arnhem? Een toelichting van de opstellers, en de reactie van Bart van Meer daarop.

Met bedrijvenverzamelgebouw de Energyclub en het Powerlab ontwikkelt ARRA Property & Interim Management op het Energy Business Park Arnhems Buiten eigentijdse vormen van huisvesting voor bedrijvigheid op het gebied van met name elektrische energie. In de oude, soms monumentale bedrijfspanden op het Energy Business Park Arnhems Buiten weten partijen elkaar steeds beter te vinden. “Innovatieve bedrijven in de energiemarkt zoeken elkaar op.”

Oplage 5.000 exemplaren

VERDER O.A.: Distributie Arenacum wordt toegezonden aan alle ondernemers in het Arnhemse groot-, midden- en kleinbedrijf, alsmede aan alle betrokkenen op het terrein van het beleid ten aanzien van het bedrijfsleven in deze gemeente. De uitgever kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties. Niets uit deze uitgave mag op welke wijzen dan ook worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De rechten van de redactionele tekst en de fotografie berusten bij de auteurs en de fotografen.

2

Column Jan van de Weerd Servontyn Catering DTZ Zadelhoff v.o.f. Cofely GDF SUEZ HAN Van Wijnen V.O. Patents & Trademarks Flanderijn Airhunters Musis Sacrum

5 6 13 17 18 19 21 22 23 27

Rondetafel: Energie Efficiency Hurenkamp Architecten & Adviseurs Giesbers Wijchen Breman Installatiegroep Werkgeversservicepunt Bedrijventerrein De Bakenhof ABN AMRO MeesPierson HAN Stein Installaties LeukOmteLeren Weekendschool

32 36 37 38 41 43 44 46 49 50

Arenacum

[ COLUMN ]

Het collegeakkoord

H

et nieuwe college van Arnhem, bestaande uit D66, SP, Groen Links en CDA, heeft onlangs haar collegeakkoord gepresenteerd. Dit akkoord zal de richting moeten verwoorden waar het college naar toe wil voor de komende vier jaar en - als het aan OKA ligt - ook voor

een langere periode. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik niet bijster enthousiast kan worden van dit document. Er is een aantal harde afspraken gemaakt, maar voor het overige is het redelijk vaag en ontbreken er een hoop belangrijke onderwerpen voor een goed ondernemersklimaat. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking met de onderwijs- en kennisinstellingen, de versterking van de binnenstad en de verdere ideeën over de bedrijventerreinen. Inmiddels heeft het col-

28

lege nadere tekst en uitleg gegeven over dit collegeakkoord aan een delegatie van

XL Meeting op Arnhems Buiten hoopgevend en inspirerend

ieder geval dat daar een hele duidelijke visie naar voren komt met ambities waar-

Op misschien wel het mooiste en groenste bedrijventerrein, Energy Business Park Arnhems Buiten, vond op 7 mei de OKA XL Meeting plaats met EMT (energie- en milieutechnologie) als onderwerp. Het is bij het OKA een belangrijk agendapunt binnen het kernpunt 'goed ondernemersklimaat'. Waar kan deze meeting beter plaatsvinden dan in het groene bedrijvenpark op de grens van Arnhem en Oosterbeek.

OKA bestuur zal hoe dan ook samenwerken met de gemeente om zoveel mogelijk

het OKA bestuur. Aangegeven is dat het slechts een summiere samenvatting is van afspraken maar dat in september de “Arnhem Agenda” op tafel moet liggen. Daartoe zullen burgemeester en wethouders met alle steakholders in Arnhem spreken om uiteindelijk een concreet beleidsplan voor te leggen. Belangrijk is in uit moet blijken dat Arnhem de spil is en blijft van het oosten van het land. Het het belang voor een goed ondernemersklimaat te waarborgen. Dat is geen vrijblijvendheid, maar een must. Het college denkt daar overigens hetzelfde over. Dat betekent overigens dat we het lang niet altijd met elkaar eens zijn, maar wil Arnhem vooruit komen, dan is samenwerking onontbeerlijk. Het is aan het OKA bestuur om het college te overtuigen van de juistheid van haar standpunten om zoveel mogelijk concrete aanbevelingen uit het “Advies aan de raad” (het document dat OKA heeft samengesteld in het kader van de verkiezingen maart 2014) op te nemen.

VASTE ITEMS: Nieuws

4

Advies Nysingh advocaten-notarissen

25

De ochtend van

51

De Arnhemse Uitdaging

52

Arenacum

Bart van Meer, voorzitter OKA

3

Nieuws

+ + + + V O O R M E E R N I E U W S , A C T U E L E Z A K E N , D E A G E N D A E T C . Z I E W W W. O K A . N L + + + + V O O R M E E R N I E Fotografie: Eva van Stralendorff

Spar aan het Willemsplein n maart opende SPAR aan het Willemsplein 22 te Arnhem een City Store van 250 m2. Vanwege het grote aantal reizigers die dagelijks van en naar het Centraal Station Arnhem gaan is er voor deze locatie gekozen. MVGM Bedrijfshuisvesting behartigde de belangen van de verhuurders.

I

Succesvolle opening Centrum voor Jong Ondernemerschap Arnhem insdag 6 mei is het Centrum voor Jong Ondernemerschap Arnhem officieel geopend op het Gele Rijdersplein 11-1. De opening was een groot succes te noemen door de vele mensen, de heerlijke creatieve hapjes en bovenal de gezellige sfeer die er die avond hing. De broedplaats voor startend talent van alle leeftijden heeft tot doel om ondernemers een vliegende start te laten maken. De open deelcultuur en het netwerk dat ontsloten wordt via het centrum bieden starters

D

Willemsplein 22, Arnhem

een goede kweekbodem voor een succesvolle onderneming. Het doel van de aanjagers, Tom Salemink en Julian Leijser, is om ervoor te zorgen dat Arnhem de plek voor start-ups wordt die op een sociale manier ondernemen. Want geld verdienen is een belangrijke factor om voort te kunnen bestaan, maar het grote plaatje zien en sociaal gebruik maken van je middelen staat bij hen ook zeer hoor in het vaandel. Om starters op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met het Centrum voor Jong Ondernemerschap staat elke woensdagochtend tussen 09.00 en 11.00 uur de deur open voor iedereen die maar aan ondernemen denkt. Verschillende partijen als Hekkelman advocaten, VWGNijhoff accountants en de Rabobank zijn aanwezig om de starters op weg te helpen met hun eerste vragen. Tom en Julian nodigen dan ook iedereen van harte uit om langs te komen.

OKA organiseert OKA organiseert regelmatig een bijeenkomst of een evenement bestemd voor ondernemers. Wat staat er voor de komende maanden zoal op de agenda? Fashion Festival Arnhem (FFA) diverse bijeenkomsten in de maand juni. Kijk voor meer info op www.oka.nl juni 7 juli

Diverse bijeenkomsten Fashion Festival Arnhem (FFA). Meer info opwww.oka.nl Business bijeenkomst met traditionele BBQ

Kijk op www.oka.nl/agenda voor het actuele overzicht.

4

Arenacum

E U W S , A C T U E L E Z A K E N , D E A G E N D A E T C . Z I E W W W. O K A . N L + + + + V O O R M E E R N I E U W S , A C T U E L E Z A K E N , D E A G E N D A E T C . Z I E W W W. O K A . N L

Startersprijs toeristische sector Arnhem-Nijmegen naar 'Liberation Tour'

Uitreiking tijdens feestelijke slotavond startersproject ´Mijn idee, een goed idee?!´ Op dinsdagavond 13 mei vond de slotavond plaats van alle edities van het startersproject ´Mijn idee, een goed idee?!´ die in de regio Arnhem-Nijmegen hebben plaatsgevonden. Meer dan 100 startende ondernemers uit 18 gemeenten namen de afgelopen jaren deel aan dit project. 'Mijn idee, een goed idee?!' bood (aspirant)ondernemers in de toerisme en horeca ondersteuning bij het omzetten van hun idee naar een ondernemingsplan. Tijdens de slotavond in Elst werd de regionale startersprijs uitgereikt aan de ondernemer met het beste idee van alle edities. Winnaar is Bert Eikelenboom uit Groesbeek met zijn 'Liberation Tour'; rondritten in een Dodge uit de 2e Wereldoorlog in en rond Groesbeek, langs de plekken waar Market Garden, het frontgebied, de evacuatie en operatie Veritable hebben plaats gevonden. vervolgens het beste idee. De gelukkige winnaar Bert Eikelenboom kreeg voor zijn 'Liberation Tour' een cheque uitgereikt van € 450,-, die is te besteden bij REGIOMARKETING GELDERLAND. Deze is beschikbaar gesteld door de Rabobank Rijk van Nijmegen en Rabobank De Liemers. De Liberation Tour bestaat nu ruim een jaar en is erg succesvol. Meer informatie is te vinden op www.liberationtour.nl .

ijn idee, een goed idee?! Aan het project in de regio ArnhemNijmegen namen meer dan 100 (aspirant-) ondernemers uit totaal 18 gemeenten deel. Zij volgden workshops voor het schrijven van een ondernemingsplan en kregen ondersteuning op het gebied van marketing, financiering en netwerken. Tijdens de slotavond presenteerden de winnaars van de laatste drie edities hun plan voor een deskundige jury. Daarnaast bood het programma een levendige mix van muziek en interessante presentaties.

M

Initiatiefnemers Initiatiefnemers van ´Mijn idee, een goed idee?!´ zijn de Kamer van Koophandel, Brederode Advies en REGIOMARKETING GELDERLAND. Het project werd mede mogelijk gemaakt door de deelnemende gemeenten.

Column De maakindustrie is een belangrijke motor van de Gelderse economie. Gelderland heeft circa 7000 maakbedrijven binnen haar grenzen, waaronder een aantal die op hun gebied wereldspelers zijn.

D

e hele maakindustrie is verantwoordelijk voor een kwart van de Gelderse productie en voor het grootste deel van de export. Veel banen in de dienstensector zijn aan de maakindustrie gekoppeld. Toch zie ik dat veel van deze bedrijven in Gelderland relatief onbekend zijn, niet alleen bij het grote publiek, maar ook bij collega-ondernemers, overheden en onderwijs. Voor de toekomst van Gelderland zijn maakbedrijven onmisbaar, want de meeste productiviteitsgroei is in de maaksector te verwachten. De diversiteit van de maakbedrijven maakte het voor ons een uitdaging om de kansen in deze sector goed in beeld te krijgen. Om de rode draad te vinden hebben we samen met innovatiemakelaars uit andere regio's afgelopen tijd 68 ondernemers en managers van toonaangevende maakbedrijven geïnterviewd. Daaruit kwamen vier thema's naar voren die de komende jaren belangrijk worden voor de ontwikkeling en groei van de industrie: innovatie, onderwijs, samenwerking tussen bedrijven en de Gelderse identiteit. Innovatie is daarbij het overkoepelend thema en blijkt de motor van de ontwikkeling te zijn. Voor innovatie zijn goed onderwijs en samenwerking tussen bedrijven een noodzakelijke voorwaarde. En een goed innovatieproject kan weer gebruikt worden om de Gelderse identiteit te versterken.

Edisonstraat 84 te Zevenaar.

Genomineerden De genomineerden voor de startersprijs waren: • Editie Millingen aan de Rijn, Ubbergen, Groesbeek: Bert Eikelenboom uit Groesbeek met de 'Liberation Tour' • Editie Doesburg, Duiven, Westervoort: Annemarie en Hans Welling uit Groessen met 'de Wellinghoeve' • Editie Nijmegen: David Woltering en Wout Pijpers, met hun plan voor een Downhillschool Jury Een driekoppige jury, bestaande uit Martine Ophoff van Qredits, Marie-Louise Buckens van REGIOMARKETING GELDERLAND en Ivo Gelsing van RECRON, koos

Arenacum

Belegger koopt bedrijfscomplex van ca. 3.430 m2 in Zevenaar EVENAAR - Het voormalige bedrijfscomplex van Carlisle in Zevenaar is verkocht aan een particuliere belegger. Het betreft een bedrijfscomplex ter grootte van ca. 3.430 m2 op een kavel van ca. 7.750 m2. Carlisle werd bij de totstandkoming van de transactie geadviseerd door Strijbosch Thunnissen Bedrijfsmakelaars Arnhem, partner in Dynamis en CBRE. Baker en McKenzie heeft opgetreden als juridisch adviseur namens verkoper.

Z

In het tot stand brengen van genoemde onderlinge samenwerking kan ik, als innovatiemakelaar van het Platform Creatieve Technologie (PCT), daarbij een belangrijke rol spelen. Als innovatiemakelaar weet ik veel van maakbedrijven en kan ze met elkaar verbinden, aan kenniscentra en aan samenwerkingspartners. Ondernemers waarderen dit, is mijn ervaring. Aan de innovatietrajecten die inmiddels zijn afgerond, zie ik, dat er veel regionale samenwerkingsverbanden zijn ontstaan die langer duren dan het project zelf. En juist dat is pure winst voor alle betrokken partijen!

Jan van de Weerd Innovatie makelaar PCT Platform Creatieve Technologie

5

REPORTAGE Tekst: Mathilde Lentjes

Fotografie: Marc Pluim

Servontyn Catering:

De eerste cateraar met een koelwagen op zonne-energie Smaak, stijl en service: het zijn de drie kernwaarden van Servontyn Catering. Binnen de bedrijfsvoering van het Arnhemse bedrijf past een vierde waarde: innoveren.

ls eerste cateraar in Nederland is directeur Lenny Kamphuis sinds kort in het bezit van een koelauto met een zogenaamde Solcar koelinstallatie. “Ik sta altijd open voor nieuwe dingen,” vertelt Lenny Kamphuis met hetzelfde enthousiasme als waarmee hij zijn bedrijf runt. “De vorige auto was aan vervanging toe en toe kwam via via de mogelijkheid van koelen op zonne-energie. Binnen onze catering is het belangrijk dat de producten goed gekoeld kunnen worden en aangezien het milieu mij ook aan het hart gaat, was de keuze voor deze auto snel gemaakt. De auto wordt hoofdzakelijk gekoeld door zonne-energie: op het dak zijn zonnepanelen bevestigd. De koeling is continu - dus ook als de auto stil staat - en heeft onder alle omstandigheden de maximale capaciteit zonder dat het brandstof kost. Het is maatschappelijk verantwoord en zeer milieuvriendelijk. En als hij in de avond en nacht moet koelen, steek ik de stekker er in.” Lenny is happy met zijn nieuwe auto. “Jazeker, vooral omdat ik zo bijdraag aan een beter milieu. Binnen ons bedrijf werken we milieubewust: we scheiden alles soorten afval: glas, papier en plastic. Voor groenafval zijn we diverse mogelijkheden aan het onderzoeken. Dat is een heel gedoe en kost veel extra moeite, maar we doen het toch. Ik zeg altijd: als wij nu goed ons best doen voor het milieu, hebben onze kinderen straks ook nog bomen.”

A

Bedrijfscatering naast zorg- en partcatering Servontyn Catering is een Arnhems bedrijf met een behoorlijke historie. “We bestaan sinds 1989; onze naam is een verbastering van de Franse meisjesnaam van mijn moeder, Cerfontaine.” Ondanks woelige jaren heeft Lenny nooit ingeboet aan zijn principes: catering van hoge kwaliteit met een bijpassende service. Van kreeft tot een bal gehakt, van grote partijen tot een intieme opening: Lenny en zijn personeel zijn in staat om het te cateren. “Prima als een klant

6

Lenny Kamphuis boven zijn koelauto op zonne-energie

Informatie: Servontyn Catering Sloetstraat 66a 6821 CW Arnhem T 026 - 443 94 03 I www.servontyn.nl

een bal gehakt wil, maar dan cateren we wel de beste bal gehakt die er is,” vertelt Lenny lachend. De laatste jaren heeft Servontyn Catering zijn activiteiten uitgebreid. “We cateren bijvoorbeeld zeven dagen per week de particuliere woonzorg organisatie Residentie Rosorum aan de Amsterdamseweg en Zorgvilla Zypendaal. Vanaf 1 mei zijn we ook gestart met een nieuwe locatie in Haarlem. Dat soort activiteiten valt ook onder catering maar is weer een heel andere tak van sport. Het is erg leuk om te doen, het vereist een specifieke inzet. Naast zorgcatering bieden we overigens ook bedrijfscatering aan het bedrijfsleven, de overheid en de onderwijssector. Partycatering vind ik zelf wel het meest leuk, hier ligt vaak een grote uitdaging.Bijvoorbeeld de opening van het Gelders Archief waar we onder andere Prinses Margriet als gast hadden, en de dag na de open dag waar veel

belangstelling voor was. In plaats van 300 gasten hadden we er ongeveer 800!. Tja, dat is dan wél even aanpassen.” Servontyn biedt altijd maatwerk. “Ja, dat doen we. Details vinden we belangrijk. Eén van de leukste dingen die we hebben gedaan is een huwelijksaanzoek op de hei. Het stel was er aan het paardrijden. Wij zorgden voor een mooi gedekte tafel met lekkers en natuurlijk champagne, maar ook dat er tijdens het huwelijksaanzoek twee mensen aanwezig waren die de paarden vast konden houden, dat is een super belangrijk moment. Oog voor detail kenmerkt onze manier van werken.”

SERVONTYN CATERING VOOR:

Amuses

Walking dinners

Buffetten

Partijen

Openingen

Lunches

High Teas

Maaltijden

Arenacum

OKA & POLITIEK Tekst: Frank Thooft

Fotografie: Jacques Kok

'Met de stad!' is de noemer van het coalitieakkoord 2014-2018, dat op 30 april het levenslicht zag. Mét betekent hierbij: samen. Samen met burgers, bedrijven en organisaties zet de nieuwe coalitie haar koers uit. En ook samen met de andere partijen in de gemeenteraad, want het belang van de stad is het uiteindelijke doel. Maar wat betekent het nieuwe akkoord voor ondernemend Arnhem? Een toelichting van de opstellers, en de reactie van Bart van Meer daarop.

Nieuwe coalitie zet stabiele koers voort et interview met wethouder Hans Giesing (onder andere Economische Zaken en Onderwijs) en Sabine Andeweg, de nieuwe fractievoorzitter van D66, vindt heel symbolisch plaats in de werkkamer van oud-wethouder Michiel van Wessem die onder meer Economische Zaken onder zich had. Heel toepasselijk, want wie het akkoord leest,ziet dat de economische koers van de nieuwe coalitie op grote lijnen een voortzetting is van dat van de afgelopen vier jaar. “Het is zeker niet zo dat we, nu we een paar andere mensen aan boord hebben, de koers opeens radicaal gaan verleggen”, zegt Giesing. “Ons uitgangspunt is juist een bestendiging van de in de vorige periode aangescherpte economische visie, die mede door ondernemers wordt gedragen.”

H

Museum Een duidelijke afwijking van eerder ingezet beleid is het afserveren van het kunstencluster ArtA. 'Het kunstencluster wordt niet gebouwd', staat onomwonden in het akkoord. OKA vindt de vestiging van een museum in de binnenstad essentieel voor de reuring die de stad nodig heeft. Het Museum voor de Moderne Kunsten Arnhem blijft echter op zijn plaats. Hoe gaat men die reuring dan bewerkstelligen? Giesing: “Reuring is niet afhankelijk van gebouwen, maar van wat een stad te bieden heeft. De inhoud dus. Qua cultureel aanbod is Arnhem uniek en veelzijdig. Bovendien heeft de nieuwe coalitie met elkaar afgesproken dat de doelen die we met ArtA hadden, onverminderd overeind blijven zoals de herhuisvesting van Focus Filmtheater, de huisvesting van Museum Arnhem en het aanjagen van de economie en werkgelegenheid in de binnenstad. Ook het gereserveerde structurele geld daarvoor blijft beschikbaar. Overigens mogen we als Arnhemmers best wat trotser zijn op dat wat we hebben. Met een uitgekiende en professionele citymarketing wil ik dat nog beter voor het voetlicht brengen. Op die manier wil ik

8

8

Arnhem nog interessanter maken voor bezoekers. En meer bezoekers geeft automatisch meer reuring.” Citymarketing Citymarketing krijgt dan ook onverminderd aandacht als het aan Giesing ligt. Aanhaken bij de bestaande [Made in Arnhem]-campagne blijft ook hier het leitmotiv. Een opvallend nieuw element daarbij is de Slag om Arnhem. Daar komt meer aandacht voor. “Arnhem is tot ver over de grens bekend met onze 'Bridge to Far' en de 'Slag om Arnhem'. Daar mogen we best wat meer aandacht voor hebben”, is Giesing van mening.

“Het voorkómen van leegstand is één van de punten waarop we gaan focussen” Bijenkorf Dan het wegtrekken van grotere bedrijven. De Raad van Bestuur van Akzo is in het recente verleden naar de Randstad verkast, de Bijenkorf is weg en heel recent kondigde Oost NV haar vertrek aan. Dat moet, als het even kan, niet zo doorgaan. Wat doet Giesing daaraan?

“Laat voorop staan dat Arnhem een enorm rijk bedrijfsleven heeft met veel mooie en toonaangevende bedrijven. Het beeld van vertrekkende bedrijven verdient bovendien enige nuancering. Zo is het vertrek van het internationale hoofdkantoor van Akzo naar de Randstad een feit, maar Akzo zit nog steeds in Arnhem en groeit bovendien. Daarnaast hebben verschillende bedrijven de laatste tijd bewust gekozen om in Arnhem te blijven. DEKRA is daar een mooi recent voorbeeld van. Ondernemers, en zeker het MKB, zijn de motor van de Arnhemse economie. Economische groei betekent enerzijds het aantrekkelijk maken van Arnhem voor bedrijven die zich willen vestigen en anderzijds het bestaande koesteren. Daarvoor stellen we twee acquisitiemedewerkers aan die in Nederland en ook over de grens, nieuwe bedrijven moeten interesseren om zich in Arnhem te vestigen.” De komst van deze twee medewerkers is overigens een expliciet advies dat OKA de Arnhemse politiek voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen heeft meegegeven, voegt Giesing toe. “Een advies dat we ter harte hebben genomen en daarom in het coalitieakkoord is opgenomen.” Leegstand Ook voor de leegstand werd door OKA aandacht gevraagd in hun advies aan de politiek. Een vraagstuk dat in het vorige college al de aandacht had, maar dat nog

Arenacum

Hans Giesing & Sabine Andeweg

OKA-REDACTIE steeds actueel is. Wat gaat Giesing daaraan doen? “Het voorkómen van leegstand is één van de punten waarop we gaan focussen. Met de oprichting van het gemeentelijk transformatieteam is daarin al een belangrijke stap gezet. Daar gaan we hopelijk de vruchten van plukken. Het bestrijden van leegstand is overigens een vraagstuk dat zich uitstekend leent om, geheel in de lijn van het coalitieakkoord, mét de stad aan te pakken. Dat wil zeggen mét eigenaren van gebou-

wen, mét ondernemers, mét creatieve inwoners en mét de gemeente.” Onderwijs & Arbeidsmarkt Een andere passage uit het OKAadvies luidt: Arnhem zit op de goede weg, maar er kan en moet nog meer gedaan worden aan een verdere afstemming van onderwijs en arbeidsmarkt. Het trio onderwijs - overheid - ondernemers mag en moet nog meer samenwerking krijgen, en praktijklaboratoria, broedplaatsen, het FabLab, het Greenhouse, de

Energy Campus en andere vergelijkbare initiatieven moeten (nog) meer ondersteund worden. Giesing geeft aan dat hij ook dat omarmt. “Juist op dit punt zie je het voordeel dat ik naast Economische Zaken ook onderwijs in mijn portefeuille heb. Ik wil de onderwijsinstellingen daar waar mogelijk meer betrekken bij ontwikkelingen in het bedrijfsleven. Dat heeft een positieve uitwerking op de werkgelegenheid, op innovatie en op het imago van Arnhem.” Social return Een punt van kritiek dat OKA heeft bereikt, is de toepassing van de paragraaf social return in aanbestedingen. De eis van de gemeente bij openbare aanbestedingen is dat er mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt worden ingezet bij het vervullen van de aanbestedingsopdracht. Het bedrijfsleven vindt dat echter te star geformuleerd, zo verwoordde OKA-bestuurslid Wouter Groothedde het in een blog op Arnhem-Direct eind vorig jaar. Hoe staat Giesing daartegenover? “Het is goed om te benadrukken dat social return een middel is dat een hoger doel dient. Namelijk mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt aan het werk helpen. Een ontwikkeling die overigens niet nieuws is, maar past in een maatschappij waarin we met elkaar actief willen meedoen. Het is een maatschappelijk vraagstuk waarin we allemaal onze verantwoordelijkheid hebben. Bovendien hoor ik ook van ondernemers dat ze het juist zelf ook als een maatschappelijke plicht ervaren. Maar dan moet het natuurlijk wel doenlijk zijn. Als regels of formuleringen dat 'doen' in de weg staan, ben ik altijd bereid om te luisteren naar bezwaren van ondernemers en wil ik me inzetten om tot oplossingen te komen.”

“Als we die krachten bundelen gloort er een prachtige toekomst voor onze geweldige stad” Sabine Andeweg is de nieuwe fractievoorzitter van D66. De grootste fractie van Arnhem na de verkiezingen van 19 maart. Andeweg ziet uit naar haar nieuwe rol als fractievoorzitter. “D66 heeft in Arnhem bij de verkiezingen de meeste stemmen gekregen van de inwoners. Het is nu aan de fractie om daar zorgvuldig en verantwoordelijk mee om te gaan. Dat is een hele verantwoordelijkheid, maar tegelijk een prachtige klus. Juist nu de rol van de gemeente door de komst van allerhande taken vanuit Den Haag steeds groter en belangrijker wordt.” Geweldige stad “Samen met Hans Giesing heb ik de onderhandelingen gedaan om tot het coalitieakkoord te komen. Een bijzonder ervaring, omdat je graag zoveel mogelijk wilt realiseren van wat je in je verkiezingsprogramma hebt opgeschreven. Je wilt je stemmers niet teleurstellen. Ik ben bijzonder tevreden over het resultaat. Los van de inhoud gaat het mij ook om de voortzetting van een bestuursstijl die niet alleen oog heeft voor de belangen van de stad, maar ook mét de stad wil besturen. Dat betekent soms ook dat je mensen en partijen teleur moet stellen. Maar dat is de verantwoordelijkheid van de politiek. D66 gelooft in de kracht en mogelijkheden van ondernemers en inwoners. Als we die krachten bundelen gloort er een prachtige toekomst voor onze geweldige stad.”

10

Bedrijventerreinen Kwaliteitsverbetering van de bedrijventerreinen is een volgend punt dat OKA onder de aandacht heeft gebracht, maar wat niet met zoveel woorden in het akkoord terug te vinden is. Giesing: “Het akkoord is, en dat staat er ook in, een akkoord op hoofdlijnen. We gaan met het nieuwe college vóór 1 september de Arnhemagenda maken. Dan worden de voornemens en de koers die we hebben uitgezet, concreet. Maar om op de vraag in te gaan: ook hier zullen we gaan samenwerken met bestaande partijen, met StAB (Stichting Arnhemse Bedrijventerrein) om precies te zijn. Dat is een organisatie die speciaal voor de kwaliteit van de bedrijventerreinen is ingezet. En ook hiervoor geldt dat we als Arnhem best wat trotser mogen zijn op de kwaliteiten van onze bestaande bedrijventerreinen. Wat te denken van Businesspark Arnhems Buiten. Een pareltje van een werklocatie waar de onderscheidende kwaliteiten van Arnhem als groen, creativiteit en zakelijkheid bij elkaar komen.” Op straat Als we na het interview op straat lopen voor de foto's, worden Giesing en Andeweg herhaaldelijk aangesproken door mensen. Met vragen, met suggesties, met felicitaties. “Mensen tonen zich betrokken”, zegt Giesing, “en dat juich ik enorm toe. Dit symboliseert ons adagium 'met de stad' optimaal.” De werkplek van de politici wordt ook de straat, staat te lezen in het akkoord. Van de politici én de ambtenaren.

Arenacum

Afspraken over de portefeuilleverdeling Partijen kiezen voor zes wethouders. Twee wethouders van D66, één van GroenLinks en één van CDA met een voltijdsaanstelling en twee wethouders van SP met een 80% aanstelling. De portefeuilleverdeling is als volgt: Herman Kaiser (CDA, Burgemeester) Veiligheid en veiligheidshuis, Regionale samenwerking, Externe relaties, Integriteit, Lobby G32 en Algemeen bestuur Gerrie Elfrink (SP, 1e loco) Cultuur en erfgoed, Sport, Wonen en vastgoed, Evenementen, Armoedebeleid (incl. schulddienstverlening), Overige projecten, G32 Fysieke pijler

Reactie OKA Het coalitieakkoord is niet het ambitieuze stuk waar we als ondernemers op gehoopt hadden. Er wordt bitter weinig aandacht gegeven aan het ondernemersklimaat, ondanks een aantal hele duidelijke en concrete verzoeken daartoe van OKA. Denk bijvoorbeeld aan het uitvoerige advies dat we aan de raad en het college hebben gegeven en de brief die we aan de formateur hebben gezonden met concrete aanbevelingen. We hebben onder andere voorgesteld om een portefeuille economie, innovatie, milieu en techniek onder een wethouder te laten vallen omdat juist de elementen van milieu en techniek beter naar voren moeten komen. EMT (energie en milieutechniek) staat hoog op de agenda. Daarnaast hadden we verzocht om een portefeuille stadspromotie om Arnhem juist meer onder de aandacht te brengen. Ook dat is niet terug te lezen. Het coalitieakkoord bevat een zeer summier aantal afspraken over de economie en dan nog vooral gericht op de binnenstad. Dat is uitermate teleurstellend. Ik heb begrepen dat het een akkoord is op hoofdlijnen en dat het nog verder uitgewerkt moet worden in een agenda. Daarmede gaat wat mij betreft weer kostbare tijd verloren. Daar waren juist de verkiezingen voor bedoeld. Tevens is er wel sprake van enige vertrou-

Arenacum

wensbreuk. We hebben jarenlang samen opgetrokken als gemeente en ondernemersvereniging om bij voorbeeld de binnenstad gerevitaliseerd te krijgen door het vestigen van ArtA. Politieke partijen gaan net zo makkelijk weer een andere weg op dan ze bij het vorige collegeakkoord hadden beloofd. Het zijn derhalve maar afspraken voor vier jaar en wij als ondernemers moeten langer vooruit kijken. Dat maakt het samenwerken met de gemeente af en toe uiterst frustrerend. Anderzijds hebben we geen keuze. Het is nu eenmaal het gemeentebestuur en wat dat betreft is zij monopolist, maar ik heb het Hans Giesing ook al gezegd: “vertrouwen gaat te paard en komt te voet”. We laten ons niet meer met een kluitje in het riet sturen. Wij staan altijd open voor goede samenwerking maar dan wil ik wel honderd procent zekerheid hebben dat afspraken ook daadwerkelijk worden nagekomen, zoals we in het bedrijfsleven ook doen. Hans Giesing is de nieuwe wethouder Economische Zaken en is ons nieuwe contact in het college van B & W. Hij zal voor ons, samen met de burgemeester, de belangrijkste man zijn om een sterk en duurzaam economische klimaat in Arnhem te creëren. Bart van Meer

Martijn Leisink (D66, 2e loco) Financiën, Grondzaken, Bedrijfsvoering, ICT, Privacy, Jeugd en jeugdzorg Henk Kok (GroenLinks, 3e loco) Duurzaamheid (natuur & milieu), Zorg en welzijn (+decentralisatie awbz), Wijkzaken, Lingezegen, Project Stadsblokken, Meinerswijk, G32 Sociale Pijler Ine van Burgsteden (CDA, 4e loco) Publieke dienstverlening, Openbare ruimte, Toerisme en recreatie, Werk en inkomen (+participatiewet), Project Kleefse Waard, Project Centrum Zuid, Communicatie, Dierenwelzijn Hans Giesing (D66, 5e loco) Economische zaken, Onderwijs (+bibliotheek, volksuniversiteit), Diversiteit en emancipatie, Project Oostelijk Centrumgebied, G32 Economische pijler Alex Mink (SP, 6e loco) Ruimtelijke ordening, Mobiliteit, Personeel en organisatie, Project Malburgen, Project Presikhaaf, Stadsregio

11

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Dick Leseman

Fotografie: Petra Appelhof

Rijntoren 3.0: flexibel, hoogwaardig, duurzaam en heel fraai Als onderdeel van een futuristisch nieuw station ontwierp Ben van Berkel van UNStudio twee markante kantoorgebouwen die de skyline van Arnhem definitief veranderden. De blauwe Rijntoren en zijn groene broertje markeren onmiskenbaar het centrum en het nieuwe centraal station van Arnhem. Maar niet alleen qua vormgeving zijn de kantoren futuristisch. Rijntoren 3.0 is ook zakelijk op de toekomst voorbereid. ijntoren 3.0 heeft een aluminium gevel met een golfpatroon in de raamcontouren. De kleur verloopt van lichtblauw bovenaan tot azuurkleurig bij de voet. De ramen zijn van getint glas. De kleur, de golvingen in de raampartijen en de gevel van de Rijntoren doen denken aan water, aan de stroming van de Rijn en zelfs aan de blauwe golven, het kunstwerk van Peter Struyken aan de voet van de Nelson Mandelabrug. Een gebouw als een landmark, met een internationale uitstraling.

R

Klaar voor de toekomst De Rijntoren heeft recentelijk een algehele opfrisbeurt ondergaan en is daarmee nog meer voorbereid op het toekomstige zakendoen. Met een prachtige nieuwe entree, een duurzaam klimaatsysteem en hoogwaardige servicegraad, is Rijntoren 3.0 helemaal klaar voor de toekomst. Nog even en dan zijn ook het nieuwe stationsplein en de terminal in al hun pracht te bewonderen en kan zaken worden gedaan op een locatie die met recht het zakelijk epicentrum van OostNederland genoemd mag worden. Met snelwegen van oost naar west

Arenacum

en van noord naar zuid, hoogwaardige treinverbindingen met de Randstad en het Europese achterland is de locatie makkelijk bereikbaar. Een ruime parkeergarage bevindt zich pal onder de kantoren en vanuit de stationshal loopt er straks een roltrap rechtstreeks naar de entree. Meerwaarde van WTC-netwerk Rijntoren 3.0 heeft een belangrijke meerwaarde: het is onderdeel van het WTC-netwerk. Deze wereldwijde keten van aansprekende kantoren geeft het gebouw een extra kwaliteitslabel. De autoriteit van het WTC-netwerk straalt af op het gebouw. Het WTC investeert in extra voorzieningen zoals een bemande receptie met informatiebalie en een hoogwaardig bedrijfsrestaurant. Het WTC streeft ernaar om huurders actief met elkaar in contact te brengen. Bestaande en nieuwe huurders kunnen daar hun voordeel mee doen. Vestigingsmotieven In het zestien verdiepingen tellende gebouw zijn verschillende grote en middelgrote bedrijven gevestigd. Het hoofdkantoor van Arcadis Nederland zit op de bovenste verdiepingen. Energietransporteur

Enexis geeft op meerdere verdiepingen het nieuwe werken vorm. Het Amerikaanse concern Medline heeft gekozen voor een zeer efficiënte, tevens traditionele inrichting van zijn Europese hoofdkantoor in Rijntoren 3.0. Verder zijn er diverse kleine en middelgrote bedrijven die ruimten huren variërend van een businessunit tot een halve verdieping. In principe is elke vorm van huisvesting mogelijk. Flexibiliteit en hoogwaardige service deden Enexis kiezen voor Rijntoren 3.0. “Enexis heeft na een uitgebreide oriëntatie in Arnhem gekozen om zich in de Rijntoren te vestigen vanwege de grote vloeren en de flexibele indeelbaarheid”, zegt Jan Nijhuis, Assetmanager Facilities bij Enexis. “Ook de aanwezige service binnen het gebouw en de gunstige bereikbaarheid via het openbaar vervoer, gecombineerd met goede parkeermogelijkheden, wogen voor ons zwaar mee.”

Nieuwe Stationsstraat 10, Arnhem, www.rijntoren.nl

13

Tekst: Francien van Zetten

Fotografie: Dick Leseman & Eva Hammer

ARRA Property & Interim Management beheerder van Energy Business Park Arnhems Buiten

Innovatieve partijen vinden elkaar op Arnhems Buiten

Manon Otten & Mark Achterberg

Met bedrijvenverzamelgebouw de Energyclub en het Powerlab ontwikkelt ARRA Property & Interim Management op het Energy Business Park Arnhems Buiten eigentijdse vormen van huisvesting voor bedrijvigheid op het gebied van met name elektrische energie. In de oude, soms monumentale bedrijfspanden op het Energy Business Park Arnhems Buiten weten partijen elkaar steeds beter te vinden. “Innovatieve bedrijven in de energiemarkt zoeken elkaar op.” e Energyclub voor zelfstandige professionals en kleinere, groeiende ondernemingen op het Energy Business Park Arnhems Buiten gedijt goed. Na de eerste fase (1.250 m2), is nu ook de tweede fase (1.250 m2) verhuurd en wordt er nagedacht over de derde fase (1.000-1.500 m2) van de ontwikkeling van het bedrijvenverzamelgebouw . “Veel startende bedrijven, maar ook de reeds gevestigde en tevens grote spelers op de energiemarkt zoeken elkaar op en doen dat in de Energyclub”, constateert Mark Achterberg, directeur Arnhems Buiten, opgewekt. “We hanteren een flexibel concept en dat slaat aan.”

D

De Energyclub is gevestigd in gebouw H02 bij de ingang van De Hes op het vroegere KEMAterrein. “De verhuur gaat sneller dan gepland.

14

De eerste fase ging in september 2012 van start en zat een jaar later al vol. Het is mooi om te zien dat de bezetting ook dit jaar doorgroeit”, zegt Achterberg. Het pand bestaat in totaal uit circa 5.500 m2 en biedt dus ruimte voor de groei. Green Spread, RECS, Greenlane, iBuildGREEN, S4Energy en WAZZUP, maar ook Alliander, zijn bedrijven die in de Energyclub een stek hebben. Werkplekken of kantoorruimten in de Energyclub zijn per maand te huur, waarbij gebruik gemaakt kan worden van faciliteiten als snel internet, gratis koffie en thee, vergaderruimten en gratis parkeren.

“De gedachte achter deze manier van huisvesting is dat er automatisch een netwerkomgeving ontstaat, waarbij ondernemers samenwerken, kennis delen en sneller tot innovaties komen”, zegt Manon Otten, marketing & communication advisor van ARRA Property & Interim Management. Smart Grids Met Watt connects beschikt de Energyclub over een inspiratie- en demonstratiecentrum voor professionals op het gebied van smart grids, slimme energienetwerken. In Watt connects werken netbeheerder TenneT, Alliander en DNV GL (voorheen DNV KEMA)

Arenacum

samen. “De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is ook partner geworden van Watt connects”, meldt Otten. Aan een speciale interactieve laagspanningstafel in Watt connects kunnen professionals de gevolgen voor de capaciteit en spanning van het elektriciteitsnet zien en meten van decentrale opwekking van energie en het gebruik van bijvoorbeeld elektrische auto's en warmtepompen. De tafel geeft actueel inzicht in het hoogspanningsnet van TenneT en wordt in een later stadium gekoppeld aan een batterijsysteem en een kleine windturbine. “Met behulp van diverse softwarepakketten kunnen ondernemers analyses en berekeningen maken, waardoor ze zelf ervaren hoe het werkt en samenwerking wordt gestimuleerd”, verklaart Achterberg. Watt connects wordt in de nabije toekomst tevens aangesloten op de proeftuinen van het Smart Energy Collective en het FlexPowerGrid Laboratorium van DNV GL. “Er worden in Watt connects demonstraties gegeven van nieuwe technieken, diensten en applicaties op het gebied van duurzame elektrische energie”, legt Otten uit. “Daarnaast zijn er workshops, onder meer in de vorm van business games, lunchlezingen en smart grid-borrels.” Powerlab Laboratoriumfaciliteiten, onderwijs en ondernemerschap komen

samen in het Powerlab, een nieuw platform op energiegebied in gebouw H40 op Arnhems Buiten. Het Powerlab is een samenwerking van SEECE, het Sustainable Electrical Energy Center of Expertise, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), het Kenniscentrum Bèta Techniek en Arnhems Buiten. “Het is een bijzondere samenwerking, waarbij het onderwijs en het bedrijfsleven elkaar ontmoeten en samenwerken”, zegt Achterberg. “De HAN vindt hier bij bedrijven mooie stageplekken en faciliteiten om onderzoek te doen en de bedrijven die hier zijn gevestigd kunnen studenten inzetten bij het doen van onderzoek en testen van innovatieve producten en diensten.” Dankzij de onderzoeks- en testlabs van het vroegere testinstituut KEMA is Arnhem van oudsher de 'energiehoofdstad' van Nederland, zegt Marc de Kroon, programmamanager economische ontwikkeling van de gemeente Arnhem. Met de komst van belangrijke spelers op dat gebied, zoals netbeheerder TenneT, netwerkbedrijf Alliander en NRG (expertisecentrum nucleaire technologie) behoudt Arnhems Buiten zijn focus op elektrische energie en alles wat daar mee te maken heeft. “Het is mooi dat ARRA dit energieprofiel versterkt en uitbouwt”, meldt De Kroon. “Met het Energy Business Park Arnhems Buiten hebben we een bedrijventerrein

Greenlane Biogas: van Oslo naar Arnhem Greenlane Biogas uit Nieuw-Zeeland heeft onlangs zijn Europese hoofdkantoor verplaatst van de Zweedse hoofdstad Oslo naar Energy Business Park Arnhems Buiten. Het bedrijf is gespecialiseerd in de productie, installatie en verbetering van biogas en stortgas. Greenlane Biogas koppelt innovatieve opwaarderingtechnologieën aan biogasproducten voor de milieuvriendelijke productie van biomethaan. Het opgewaardeerde gas is bruikbaar als brandstof voor voertuigen en als regulier gas. Afval-, waterzuivering- en energiebedrijven, gemeenten en boeren behoren tot de klanten van Greenlane Biogas. Het bedrijf, meer dan twintig jaar ervaring, heeft installaties in onder meer Nederland, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Zweden, Finland. de Verenigde Staten en Japan. “De regio Arnhem ligt perfect ten opzichte van de voor ons belangrijke markten in Duitsland, Frankrijk en Nederland. We hopen bovendien de vruchten te plukken van de sterke netwerken op het gebied van energie- en milieutechnologie in de regio”, zegt Diederik van Baarzel, managing director van Greenlane Biogas. Het bedrijf heeft nu vier medewerkers ondergebracht in de Energyclub. Het verwacht op korte termijn te groeien, onder meer door de werving van projectmanagers en fieldengineers. De intensieve samenwerking tussen de gemeente Arnhem, de provincie Gelderland, kiEMT, het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) en ontwikkelingsmaatschappij Oost NV heeft bijgedragen aan de komst van Greenlane Biogas naar Arnhems Buiten.

dat zich toelegt op het huisvesten van innovatieve bedrijven op het gebied van elektrische energie en met Industrie Park Kleefse Waard een locatie waar grote bedrijven en startende ondernemers in de industrie elkaar vinden. Op beide locaties wordt tevens samengewerkt met de HAN, zodat het onderwijs en het bedrijfsleven elkaar letterlijk tegen komen.” Arnhems Buiten Arnhems Buiten is misschien wel het groenste bedrijventerrein van Nederland en behoorde vorig jaar tot de top 3 van Beste Bedrijventerreinen volgens het vakblad Bedrijventerrein. Arnhems Buiten bestaat uit de vroegere landgoederen Den Brink, Mariëndaal en De Hes en de Rosandepolder met veel groen, waaronder eeuwenoude bomen. Van de 54 hectare oppervlakte is 'slechts' 10 procent bebouwd. Met recht dus een bedrijvenpark, met faciliteiten zoals het restaurant De Kookplaats. “ARRA heeft tien projecten in beheer, van een datacentrum De Spaanse Kubus in Rotterdam tot een vrijetijdspark in Middelburg”, legt Achterberg uit. “Onze conceptuele aanpak en hoge mate van service worden gewaardeerd. We leggen de lat dan ook hoog.” www.arnhemsbuiten.nl

Aan de interactieve laagspanningstafel in Watt connects zien en meten professionals de effecten van onder meer decentrale energieopwekking op het elektriciteitsnet.

15

INTERVIEW Tekst: Mathilde Lentjes

Fotografie: Marc Pluim

Cofely - GDF SUEZ

Passie voor techniek en kennis van het klantproces maakt het verschil In een ziekenhuis vertrouwt u als patiënt op de expertise van uw chirurg. U gaat er vanuit dat zijn of haar vaardigheden en ervaring ervoor zorgen dat u succesvol geopereerd wordt. Hetzelfde vertrouwen heeft de chirurg in de door Cofely ontwikkelde en gebouwde techniek installaties rondom de OK. Cofely staat garant voor een technisch veilige OK met de juiste temperatuur, luchtkwaliteit en energievoorziening. aurice Janssens is commercieel directeur van Cofely GDF SUEZ regio Oost. “Techniek kent voor ons geen geheimen: we leveren een scala aan innovatieve, duurzame oplossingen voor de industrie, de infrastructuur en de utiliteitsmarkt. We zijn een merk van GDF Suez, een van oorsprong Frans bedrijf en één van de grootste energieleveranciers van de wereld. Onder de naam Cofely bieden wij onze klanten duurzame oplossingen: we engineren, ontwerpen en installeren. We zijn marktleider in onze tak van sport en we geloven sterk in de regionale verankering in Gelderland en Overijsel. Vanuit onze vestigingen in Arnhem en Deventer zijn we de regionale verankering en het gezicht in Oost Nederland. Hier steken we onze energie dagelijks in de verdere ontwikkeling van services(lange termijn onderhoud) en energie oplossingen voor onze relaties.

M

Wonend en werkend in Gelderland vind ik het auto rijdend steeds weer mooi te concluderen waar we allemaal al service verlenen. We zijn echter vaak als branche te bescheiden om deze unieke voorbeelden ook te melden. Enkele voorbeelden: voor een klant van ons die in de productie zit van kazen, was het ontzettend belang-

Arenacum

rijk om de rijping van kazen gelijkmatig te laten verlopen. Bij deze klant staan de kazen om te rijpen opgestapeld op hoge pallets. De onderste kaas rijpt op een andere manier dan de bovenste. Om dit proces gelijkmatig te laten verlopen, hebben wij een specifieke lucht/koelbehandeling ontworpen. Op industrieterreinen met waterzuiveringen onderzoeken we mogelijkheden om uit afvalwater energie en grondstoffen op te wekken, en om biogas weer om te zetten in elektriciteit en restwarmte. Zo zijn er voor woningen - via stadswarmtenetten en voor omliggende gebouwen op industrieterreinen geen verwarmingsketels meer nodig. In Onderhoud beheer en service beheren we op locaties de techniek van o.a. hogescholen en ziekenhuizen en fabrieken in onze regio. Hier helpen we opdrachtgevers met het onderhoud te optimaliseren door heldere prestatiecontracten en total cost of ownership verplichtingen rondom techniek te beheren. Het zijn slechts voorbeelden waarbij Cofely haar markt specifieke kennis combineert met technische ervaring en duurzame oplossingen.” Innovatiekracht Naast de technische installatiekennis in projecten en services heeft Cofely een enorme innovatiekracht

Commercieel directeur Maurice Janssens (rechts) en algemeen directeur Henk Mulder met een electrische auto

Maurice Janssens Cofely Zuid Nederland Vlamoven 40 6826 TN Arnhem T 026 - 376 38 00 W www.cofely-gdfsuez.nl

rondom Energy en Automation. “We hebben veel in huis om bij te dragen aan het optimaal benutten van de beschikbare energiebronnen. Wat voor het ene bedrijf een restproduct is, kan voor het andere bedrijf een energievoorziening zijn. We kijken naar alle energiestromen op gebieds- en gebouwniveaus en bedenken of we er iets slims mee kunnen doen. Ook investeren we sterk in Automation/ICT. Dit doen we samen met klanten om zo innovaties direct bij onze klanten toe te passen. Een goed voorbeeld hiervan is een ICT platform voor Rijkswaterstaat waarmee snelwegen en de systemen vanuit een platform beheerd kunnen worden. Ook ontwikkelen we samen met een ziekenhuis specifieke apps voor medicijngebruik.” Duurzaamheid Duurzaamheid speelt binnen de Cofely-activiteiten een onmiskenbare rol. “Duurzaamheid heeft voor ons verschillende betekenissen. Als eerste is het bijdragen aan een betere en meer leefbare wereld door te investeren in slimme technologische oplossingen. Duurzaamheid is ook betrouwbaarheid: wij zijn een betrouwbare partner die in co-creatie samenwerkingsverbanden aangaat, bij voorkeur in lange termijn relaties. In en rond Arnhem zijn we daar overigens al volop mee bezig. Zo participeren we in Energie- made- in[Arnhem], de werkgroep Verduurzaming Gemeente Vastgoed en diverse projecten in de Food en Health Valley.” Regelmatig organiseren Maurice en zijn collega's themasessies. “We delen onze kennis graag. Onlangs hebben we nog een bijeenkomst gehouden over de nieuwe brandveiligheidseisen en kostenreductie in onderhoud. Zo houden we onze relaties up to date en delen we wederzijds kennis.“

17

BEDRIJFSREPORTAGE

“Op de HAN worden leiders en professionals gecreëerd” Raoul van Etten, Instituutsdirecteur Werken en Leren van de Faculteit Economie en Management, weet het zeker. Een diploma van de HAN doet er toe. De hogeschool heeft een ijzersterke reputatie. Iedereen weet: hier worden leiders en professionals gecreëerd. Zelfs over de landsgrenzen wordt het flexibele, praktijkgerichte onderwijs geroemd vanwege de nadruk op zowel inhoudelijke als persoonlijke ontwikkeling. ezelf op de borst kloppen is nooit sjiek. Dus superlatieven als 'de beste' en 'de grootste' zul je Raoul van Etten niet snel in de mond horen nemen. Dat hoeft ook niet, want dat hebben anderen al voor hem gedaan. Zo riep weekblad Elsevier de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) vorig jaar nog uit tot 'Beste grote hogeschool van Nederland'. Een zekere trots kan hij dan ook niet onderdrukken wanneer hij spreekt over de HAN. Een school die zich wat hem betreft kan meten met de absolute top.

J

Investeren in leiderschap Dat die status de school niet 'zomaar' is komen aanwaaien, moge duidelijk zijn. Daar heeft de HAN flink in moeten investeren. Niet in de laatste plaats door het hele lesprogramma voor de bedrijfskundig georiënteerde opleidingen te herzien. Bijvoorbeeld door meer nadruk te leggen op de componenten 'leiderschap en 'verandermanagement'. “Want het is één ding om over de juiste kennis te beschikken. Maar je moet het geleerde ook in de praktijk kunnen brengen”, aldus Van Etten. “Het ontwikkelen van goede sociale en communicatieve vaardigheden is daarbij cruciaal. Zeker in een praktijk waar vraagstukken steeds vaker een multidisciplinaire aanpak vergen. Een logistiek probleem is nooit meer 'alleen' een logistiek verhaal. Daar komen allerlei andere zaken en partijen bij om de

hoek kijken. Alleen door goed samen te werken, creëer je dan voldoende draagvlak om je ideeën tot uitvoering te brengen.” Studeren wanneer jij dat wilt “Meer persoonlijke ontwikkeling van studenten is slechts één van de vernieuwingen die de HAN heeft doorgevoerd. Er is ook flink geflexibiliseerd”, gaat hij verder. “Door lesprogramma's voortaan in modules op te splitsen, zodat studenten zelf kunnen kiezen wanneer ze welk stuk oppakken. Maar bijvoorbeeld ook door de introductie van een e-learning omgeving. Je studeert thuis en je contacten met docenten en medestudenten lopen via internet. Handig voor wanneer je zelf wilt bepalen waar en wanneer je studeert.” “De HAN en haar werkende studenten blijven echter ook veel waarde hechten aan klassikaal onderwijs”, voegt hij hier aan toe. “Een inspirerende, vakkundige docent en direct contact met medestudenten blijven van onschatbare waarde voor een kwalitatief hoogwaardige opleiding en de motivatie om door te zetten. We zien dat de concurrentie van online-opleiders ons op dit punt ook weer proberen te volgen. We zijn er dan ook alert op om onze voorsprong te behouden.” Van hbo tot master; de HAN leidt de weg Ook prettig is dat de HAN het concept van 'levenslang leren' nog verder heeft uitgediept. Geschikt voor iedereen die zich wil laten om-, her- of bijscholen. De Faculteit Economie en Management (FEM) van de HAN verzorgt de

18

Raoul van Etten

praktijkgerichte bachelor opleidingen op financieel, juridisch, commercieel, bedrijfskundig en internationaal gebied. Vanuit het kenniscentrum Business Development & Co-creation wordt toegepast onderzoek verricht en HAN Masterprogramma's (HMP) verzorgt een Master International Business (MIB). Daarnaast worden (post-hbo)opleidingen, cursussen en trainingen verzorgd zoals projectmanagement, bedrijfskunde, verandermanagement, financieel management en accountmanagement. Kortom, van hbo tot master; de HAN leidt je de weg. Ook bedrijven kunnen er aankloppen voor op maat gemaakte cursussen voor hun personeel. De 'Oxfam Novib-methode', zoals Van Etten het noemt. “Want je kunt consultants inhuren om specifieke vraagstukken op te lossen. Maar je kunt je personeel ook trainen om dat zelf te doen. Of, om in Oxfam Novib-termen te blijven: geef ze een hengel in plaats van een vis.” Meer weten van de mogelijkheden die de HAN je kan bieden? Op 11 en 18 juni zijn er weer Open Avonden op de locaties Arnhem en Nijmegen

Arenacum

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Frank Thooft

Fotografie Jacques Kok

Duurzaam bouwen is een tweede natuur voor bouwbedrijf en projectontwikkelaar Van Wijnen. Bedrijfsleider Ingo Bouman: “We werken al tientallen jaren zo.” Bouman is het aanspreekpunt voor bedrijven voor de regio Arnhem. Verduurzaming van bestaande gebouwen in Arnhem is zijn speerpunt.

Duurzaam bouwen ngo Bouman zit met zijn collega's Henk de Jager en Wouter Zuidam op de vestiging aan de Van Oldenbarneveldtstraat, op steenworp afstand van de Rijn. Wie in het gebouw komt, valt op dat de lichten in de kamers pas aangaan als je binnentreedt, en uitgaan als je ze weer verlaat. “Een simpele maar doeltreffende maatregel om je gebouw te verduurzamen”, licht Wouter Zuidam toe. “Een grote verspiller van energie is dat mensen het licht aanlaten als ze een vertrek uitgaan. En het is zo eenvoudig te realiseren.” Daarnaast kan Van Wijnen putten uit een groot arsenaal van energiebesparende maatregelen, die voor elke opdrachtgever op maat worden gerealiseerd.

I

Op de foto van links naar rechts: Wouter Zuidam, Henk de Jager en Ingo Bouman

Besparing Het gesprek focust vervolgens op het voordeel van de verduurzaming van bestaande gebouwen. “Daar is veel meer te winnen dan een bestaand gebouw verlaten en een nieuw gebouw neerzetten”, legt Henk de Jager uit. “Voor een MKBonderneming is daar met een investering van enkele tonnen al snel meer voordeel op de energielasten te behalen en is een investering snel terugverdiend. En voor grotere ondernemingen stijgt dat voordeel parallel met de investering.” Van Wijnen Arnhem B.V.

Subsidies Voor ondernemers bemiddelt Van Wijnen ook in de aanvraag van de diverse subsidies die er bestaan voor het verduurzamen van een bestaand gebouw. Henk de Jager: “Denk aan

Arenacum

Van Oldenbarneveldtstraat 117 6827 AM Arnhem (026) 353 50 00 www.vanwijnen.nl

GPR Gebouw, GREENCALC+, BREEAM of LEED. Allemaal mogelijkheden om in een project een duurzaamheidscertificaat te behalen, waar weer een subsidie aan vastzit. En zo zijn er nog veel meer mogelijkheden. Allemaal afhankelijk van de specifieke opdracht. Dat is voor ons vast onderdeel van de offertebesprekingen met de klant.” Logistiek Op logistiek gebied investeert Van Wijnen ook in duurzaamheid. Van oudsher gold het 'just-in-time'principe, waarbij de bouwplaats zo min mogelijk voorraden had maar alle te verwerken materialen liet bezorgen op het moment dat het verwerkt kon worden. Dat vergde vaak te veel (vervuilende) vervoersbewegingen van de leveranciers die soms zelfs in de file stonden om uit te laden. Nu verzamelt Van Wijnen díe materialen, die qua tijd vlak na elkaar worden gebruikt, in eigen beheer en bezorgt ze vervolgens in één keer op de bouwplaats.

Zo hoeven er minder vrachtwagens te rijden omdat ze efficiënter beladen zijn. Innovatieve strategie Hergebruik van materialen is ook onderwerp van studie binnen de innovatieve strategie van Van Wijnen. “We kunnen steeds beter bepalen wat er over pakweg vijftig jaar hergebruikt kan worden, en ook welke combinaties van materialen de meest gunstige zijn. Dat is je verplichting naar de maatschappij om je heen, vinden we”, vertelt Henk de Jager. “Ons streven is om een bestaand gebouw dusdanig te verduurzamen dat het energieneutraal en onderhoudsarm wordt. Daar zetten we op in.” Onderhoud en beheer Van Wijnen is in te zetten voor eenvoudige renovaties tot en met complexe projecten. Hiervoor is de afdeling onderhoud en beheer actief. Bekende voorbeelden van opdrachtgevers zijn Vivare, Dirkzwager en Siza.

19

erkrijgen van monopolie Wanneer je een octrooi hebt verkregen, heb je daarmee het recht om een ander te verbieden dat deze het product maakt of verkoopt of de werkwijze toepast. Als de octrooihouder dat wil, kan hij anderen toestemming, ofwel licentie geven om het product ook te maken of te verkopen en/of de werkwijze toe te passen. Vaak wordt in ruil voor een licentie een vergoeding door de licentienemer aan de octrooihouder betaald. Die licentievergoeding wordt ook wel aangeduid met de term “royalty”. Het nut van een octrooi voor de octrooihouder is dus dat deze een monopolie verkrijgt met een maximale levensduur van 20 jaar.

V

Beschermen van het verkoopargument De overheid verleent octrooien en daarmee het tijdelijke monopolie in ruil voor publicatie van de octrooiaanvraag, dat wil zeggen in ruil voor de publicatie van een beschrijving van de uitvinding. Wil er sprake zijn van een rechtsgeldig octrooi, dan moet de beschreven uitvinding nieuw en inventief zijn. Nieuwheid en inventiviteit kunnen worden verkregen door relatief kleine verschillen ten opzichte van hetgeen al bekend is. Dat is dan ook de reden dat er bijvoorbeeld bij het Europese Octrooibureau (European Patent Office) per jaar ca. 250.000 octrooien worden aangevraagd. Sterker nog, nieuwe productversies worden bedacht omdat daarmee weer opnieuw bescherming kan worden verkregen gedurende twintig jaar. En wanneer een technisch detail van een nieuwe productversie een goed verkoopargument oplevert dat kan worden gemonopoliseerd door het octrooi, dan heeft de octrooihouder precies bereikt wat hij/zij wil. Binding aan het bedrijf Vaak hoor je uitvinders zeggen: “ik houd mijn uitvinding wel geheim”. Het overgrote deel van de uitvindingen kan echter niet geheim worden gehouden. Bovendien zijn medewerkers van een bedrijf vaak geneigd om zo nu en van

Arenacum

werkgever te wisselen en zij lopen met de geheimen weg naar de concurrent. De enige manier om een uitvinding echt aan je bedrijf te binden is via het vestigen van een octrooi. De waarde van het bedrijf stijgt doordat het beschikt over deze monopolies. Dat is van belang bij bedrijfsoverdracht. Maar ook wanneer een bedrijf geen belang meer heeft bij een bepaalde uitvinding, dan kan het alleenrecht altijd nog worden overgedragen aan een ander bedrijf dat wel interesse heeft, of kan aan dat andere bedrijf een licentie worden verstrekt. Het hebben en aanvragen van octrooien hoort bij een bedrijf dat innoveert in de techniek en dat zijn blik op de toekomst heeft gericht.

Wilt u ook uw verkoopargument binden aan uw bedrijf? Bel dan Herman Witmans van V.O. Patents & Trademarks op 026-368 75 20 of kijk op www.vo.eu

21

BEDRIJFSREPORTAGE

Jaarlijks lopen bedrijven honderden miljoenen euro's mis door rekeningen die te laat of zelfs nooit betaald worden. Schrikbarend maar waar: slechts één op de drie facturen wordt op tijd betaald! Ondernemers rekenen zich ten onrechte rijk. Hoe voorkomt u dit? En wat gebeurt er als u de vordering uit handen geeft? Incasso- en gerechtsdeurwaarderorganisatie Flanderijn legt het aan u uit.

Omzet is pas omzet na betaling van de factuur ncassoproces De normale gang van zaken is als volgt: zodra een factuur niet binnen de afgesproken tijd wordt betaald gaat u eerst zelf aan de slag. U stuurt een herinnering, neemt telefonisch contact op en als laatste stuurt u een schriftelijke ingebrekestelling. Hierbij moet u onderscheid maken tussen particuliere en zakelijke klanten. Wanneer al deze pogingen vruchteloos blijven, dan is het verstandig de vordering zo snel mogelijk uit handen te geven. Flanderijn verzorgt voor veel opdrachtgevers het gehele incassoproces, van de eerste sommatie en persoonlijk contact met de debiteur (minnelijke fase) tot en met bijvoorbeeld het leggen van beslag na uitspraak van de rechter (executiefase). Deze werkzaamheden voeren wij uit vanuit één organisatie en één automatiseringssysteem. Dit zorgt voor een uniforme aanpak en u heeft één contactpersoon voor al uw opdrachten. Onze landelijke database helpt ons vroegtijdig een niet-willer van een niet-kunner te onderscheiden. Advies over bijvoorbeeld de verhaalsmogelijkheden op een onderneming of persoon gaat vele malen sneller en is daarom ook goedkoper dan wanneer die informatie extern moet worden opgevraagd. Managementrapportages over de voortgang

I

22

Henk Apeldoorn

van uw opdrachten zijn bovendien eenvoudig en op maat voor u te maken, zodat u altijd over de juiste informatie beschikt. Werkwijze Niet iedere debiteur moet op dezelfde wijze worden benaderd. Trouwe klanten met tijdelijke betalingsproblemen verdienen een andere aanpak dan nieuwe opdrachtgevers of notoire wanbetalers. Juist door deze aanpak weet Flanderijn een uitzonderlijk hoog incassoresultaat te realiseren, zonder dat de relatie tussen u en uw klanten onder druk komt te staan. Hierin zijn wij graag het verlengstuk van uw organisatie. Flanderijn incasseert een op de zeven vorderingen in de minnelijke fase. Uw

voordeel is een korte looptijd, zodat u snel over uw geld kunt beschikken. Mocht het toch nodig zijn om de stap naar de rechter te maken dan gebeurt dat altijd in overleg. Uiteraard geven wij u een gedegen advies over het kostenrisico en de verhaalsmogelijkheden voordat de dagvaarding wordt uitgebracht. Wilt u uw debiteurenbeheer verbeteren of direct zaken aanleveren? U kunt profiteren van de samenwerking. Neem contact op met Flanderijn via 088 209 2577 of [email protected] en laat u informeren over alle voordelen die de samenwerking u biedt. Meer informatie over Flanderijn vindt u op www.flanderijn.nl.

Arenacum

OKA-REDACTIE BEDRIJFSREPORTAGE Tekst en fotografie: Dick Leseman

Transporteurs hebben het er niet graag over, maar dagelijks rijden er in totaal een equivalent van zesduizend lege vrachtwagens rond op de Nederlandse wegen. Dat is een file van Arnhem tot Alkmaar. Erik Roelevink en Hans van Wieringen zijn voor hun klanten op zoek naar die lege ruimtes van de transportsector.

Op jacht naar zesduizend lege vrachtwagens rik en Hans zijn de twee partners van Airhunters en zijn feitelijk brokers of makelaars in transport. Het bedrijf is sinds december 2013 actief in Velp. De heren ogen nog jong en energiek, maar hebben allebei meer dan twintig jaar ervaring in de transportsector. Bevlogen is het woord dat het beste bij ze past. Ze kennen elkaar als oud-collega's bij een grote internationale transporteur uit 's-Heerenberg.

E

Mes snijdt aan drie kanten Wat is er aan de hand? Een transporteur krijgt zijn vrachtwagens niet iedere dag vol. Het beladingspercentage van een gemiddelde vrachtwagen in Nederland is 85%. Airhunters probeert voor hun klanten die lege ruimtes te zoeken. Dat is ook waar de naam vandaan komt. Het kan gaan om een kleine zending die kan meeliften, dat heet cargopoolen, of om een volle lading die op een retourrit mee kan. Dat is goed voor de klant, want die is daardoor goedkoper uit en bovendien is zijn probleem opgelost. Het is goed voor de transporteur, want zijn rit wordt rendabeler. Maar het beste argument is dat de CO2-uitstoot hiermee beperkt wordt. “Het is te zot voor woorden dat er zo veel vrachtwagens op de weg zijn terwijl er nog capaciteit over is,” legt Erik Roelevink uit. “Onze ambitie is om meer te vervoeren met minder auto's.” Ook zeecontainers en vrachtvliegtuigen hebben vaak ruimte over. De vrachtvluchten van bijvoorbeeld Air France-KLM zijn maar voor 80% vol. “Door te focussen op de lege ruimte, wer-

Arenacum

Erik Roelevink (l) en Hans van Wieringen

Airhunters bv T 026 84 54 780 I www.airhunters.nl

ken we voor klanten aan duurzaamheid,” illustreert Hans van Wieringen. “Kan niet gek genoeg” Zowel Hans als Erik hebben ruime ervaring in de logistieke branche. “Ik was bij mijn werkgever op een gegeven moment 80% van mijn tijd met shit bezig. Bekeuringen of ziekte van chauffeurs, schade of pech onderweg enzovoort,” blikt Hans terug. “20% was voor de klant. Ik kwam te ver van de kern van mijn werk te staan. Bij Airhunters zijn die percentages omgekeerd.” Bij grote transportondernemingen neemt de aandacht voor de klant af. Ze verzinnen allerlei kostenbesparende internetoplossingen, maar dat gaat ten koste van het persoonlijke contact. De klant staat bij de jongens van Airhunters juist centraal. “Ik heb nog nooit nee gezegd,” glundert Hans, “ik hou van complexe opdrachten. Hoe gekker, hoe leuker.” Dat ze geen uitdaging uit de weg gaan, is duidelijk. “We hebben er lol aan, vinden het leuk om te regelen,” vult Erik aan. “Daarbij maken we natuurlijk gebruik van

ons netwerk. In elk land kennen we de juiste partners die ons lokaal helpen. Dat netwerk is onze meerwaarde.” Van Arnhem tot wereldwijd Airhunters heeft klanten in heel Europa, maar nog relatief weinig in de regio Arnhem. “Omdat we per opdracht werken, is er voor ieder bedrijf wel eens een transportvraag aan de orde waar wij van dienst kunnen zijn. Dus ook voor Arnhemse bedrijven,” schetst Hans. “We laten ons graag inspireren door de leden van het OKA en andersom willen we onze collega's ook graag inspireren.” Het maakt Airhunters niet uit hoe complex de opdracht is, waar het heen gaat of hoe vaak. Als bedrijven even geen oplossing voor hun zending kunnen vinden of als ze een duurzaam alternatief willen, kunnen ze beter bellen met Airhunters “Wij hebben een passie voor transport. We zijn gedreven, eigenzinnig, oplossingsgericht en innovatief. Zakelijk willen we langdurig commercieel succes combineren met duurzaamheid,” besluit Erik.

23

Bouwborg uw zekerheid onze zorg.

Kroonpark 16, 6831 GV ARNHEM, T. 026 368 2700 www.bouwborg.nl

Bouwers die zich uitsluitend bezighouden met onderhoudsactiviteiten voor vastgoed? Dat klinkt niet alleen bijzonder, maar dat is het ook. Van verbouwing, onderhoud, renovatie, 24-uur service en restauratie heeft Bouwborg een eigen specialisme gemaakt. Overal in Nederland staat de naam Bouwborg voor servicegerichte vakmensen, bouwkundige kwaliteit en betrouwbare logistiek. Met onder andere de expertise van onze moedermaatschappij Ballast Nedam, lopen wij voorop met toekomstgerichte ontwikkelingen en oplossingen, zoals energiebesparing, duurzaamheid en meerjarenonderhoudscontracten. Klantgerichtheid staat bij Bouwborg hoog in het vaandel. Naast het verrichten van technisch goed werk, hechten wij groot belang aan respect, betrokkenheid en beleefdheid van onze medewerkers. Hierbij geldt “Afspraak is Afspraak”! Uw klanten zijn onze zorg!

Advies

Verlaging kredietlimiet en algemene voorwaarden Tekst: mr. Jan van der Burg Fotografie: Ron Greve

e Voorzieningenrechter van de Rechtbank Gelderland heeft op 25 oktober 2013 uitspraak gedaan over de toelaatbaarheid van het verlagen van de kredietlimiet, in het kader van een aan een afnemer verleend krediet. Daarbij heeft de verstrekker van het krediet een beroep gedaan op haar algemene voorwaarden.

D

Het gaat in deze zaak om Veldboeket B.V. (een groothandel in boeken). Veldboeket bestelt boeken bij uitgeverijen via Centraal Boekhuis B.V. (CB), in die zin dat de uitgeverijen hun facturen voor bestelde boeken aan CB versturen. CB voldoet die facturen en factureert de bedragen door aan Veldboeket. Het debiteurenrisico gaat daardoor van de uitgeverijen over op CB. CB hanteert ten aanzien van het aan Veldboeket verstrekte krediet een kredietlimiet. Veldboeket en CB verschillen van mening over de verlaging van de kredietlimiet door CB. Veldboeket vindt dat de maatstaven van redelijkheid en billijkheid met zich meebrengen dat CB de kredietlimiet niet op een termijn van circa drie maanden mag verlagen. CB heeft zich beroepen op haar algemene voorwaarden. Ten aanzien van de kredietlimiet is daarin bepaald dat het maximumbedrag van het aan een afnemer (zoals Veldboeket) verstrekte krediet door CB wordt vastgesteld en kan worden gewijzigd. Veldboeket heeft de toepasselijkheid van die voorwaarden betwist.

mr. Jan van der Burg

De voorzieningenrechter vindt dat de algemene voorwaarden van CB toepasselijk zijn. Dit blijkt volgens hem voldoende uit door CB overgelegde correspondentie met Veldboeket, waarin herhaaldelijk naar de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden van CB is verwezen, en met name uit een door de directeur van Veldboeket voor akkoord ondertekende brief van CB, waarin onder andere is vermeld: “Op de dienstverlening van Centraal Boekhuis zijn de Algemene Voorwaarden zoals die op 21 februari 2008 zijn gedeponeerd, van toepassing. U ontvangt een exemplaar in bijlage.” CB moet zich volgens de voorzieningenrechter wel op grond van de redelijkheid en billijkheid tot op zekere hoogte laten leiden door de gerechtvaardigde belangen van Veldboeket. In dit geval is er volgens de voorzieningenrechter geen reden om aan CB een beroep op haar algemene voorwaarden met betrekking tot de verlaging van de kredietlimiet te ontzeggen. De voorzieningenrechter overweegt daarbij: 1. dat Veldboeket geen feiten of omstandigheden heeft gesteld die ertoe leiden dat de verlaging van de kredietlimiet op volstrekte willekeur is gebaseerd, 2. dat zij niet heeft onderbouwd wat de aard en ernst van de problemen als gevolg van de feitelijke verlaging van de kredietlimiet voor de bedrijfsvoering is geweest, en 3. dat zij er, gelet op besprekingen en correspondentie, al ongeveer een half jaar voor de ingangsdatum van de verlaging rekening mee moest houden dat de kredietlimiet zou worden beperkt.

Nysingh advocaten-notarissen N.V. T 026 - 35 75 741 E [email protected]; I www.nysingh.nl

Arenacum

CB mag zich dus volgens de voorzieningenrechter beroepen op haar algemene voorwaarden. Hieruit blijkt maar weer dat het belang van het hebben van goede algemene voorwaarden en het op een juiste wijze toepasselijk verklaren daarvan niet moet worden onderschat!

25

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Mathilde Lentjes

Fotografie: Marc Pluim

Gijsje van Honk is de nieuwe directeur van Musis Sacrum Schouwburg Arnhem

''Een prettige stad om in te leven is een stad met een breed cultureel aanbod” Sinds het begin van dit jaar is Gijsje van Honk de nieuwe directeur van Musis Sacrum / Schouwburg Arnhem (MSSA). Zij is door de wol geverfd in de wereld van cultuur, werkt al 38 jaar in de branche. Voor ze naar Arnhem kwam, was ze onder andere directeur van Odeon De Spiegel theaters in Zwolle. Haar expertise, enthousiasme en energie zet ze - samen met haar team - nu in voor MSSA. De komende jaren gaat het om verzelfstandigen, verbouwen en verbinden. “Culturele instellingen zijn lang gesloten, ietwat elitaire instellingen geweest,” weet Gijsje van Honk. “Die tijd kunnen we als geschiedenis beschouwen.”

et leefklimaat in een stad wordt positiever door een breed gedragen cultureel aanbod, vindt Gijsje van Honk. “Cultuur heeft diep gewortelde tentakels in de samenleving, het is net zo belangrijk als economie. Brood en spelen hebben altijd naast elkaar bestaan.” Gijsje gaat de komende tijd werken aan de beleidspunten. Een behoorlijke klus, maar ze heeft er zin in, voelt zich nu al thuis in het Arnhemse.

H

Verzelfstandigen “MSSA is nu nog een gemeentelijk onderdeel en zal over ruim een jaar volledig verzelfstandigd moeten zijn. Dat is mijn eerste opdracht. Het moet losgekoppeld worden van het gemeentelijk apparaat. Om vervolgens, vanaf 2016, als een flexibel, goed geoutilleerd en modern bedrijf de toekomst in te gaan.” Verbinden “Het tweede deel van mijn opdracht is om de huidige verbindingen met de culturele organisaties in de stad te

Arenacum

verbeteren en daarnaast nieuwe verbindingen aan te gaan. We willen allemaal heel graag dat er veel meer jongeren met cultuur in aanraking komen…. waarom los van elkaar een educatief beleid als je dat ook gezamenlijk kunt aanpakken?” De culturele wereld is lange tijd naar binnen gekeerd geweest. “Dat is niet meer van deze tijd. We zetten letterlijk en figuurlijk de deuren open. Open voor een breed publiek. We willen nog meer zichtbaar worden. ” Gijsje ziet veel potentieel in verbindingen. Niet alleen met collega-organisaties, maar ook met het bedrijfsleven. “Wij kunnen allerlei soorten ontmoetingen faciliteren, je kunt bij ons one stop shoppen. Voor elk doel is er een faciliteit: van een open coffee in Musis Sacrum tot een concert voor genodigden in de grote zaal van de Schouwburg. We zijn er niet alleen voor grote bedrijven, maar ook voor de ZZP-er die een presentatie wil geven. Iedereen is even welkom.” MSSA heeft al een eigen vriendenclub, en voegt daar nu een businessclub aan toe. Geen statische businessborrel, maar een gelegen-

Gijsje van Honk

Musis Sacrum, Velperbuitensingel 25 Schouwburg Arnhem, Koningsplein 12 I www.mssa.nl

heid waar elkaar ontmoeten rondom een prachtige voorstelling of concert, een hapje eten en een drankje én zaken doen hand in hand gaan. Cultureel dynamisch zaken doen….” Verbouwen Menig Arnhemmer vond het vreselijk: de moderne aanbouw (in de volksmond ook wel de schoenendoos) van Musis Sacrum die een aantal jaren geleden werd gerealiseerd. Goed nieuws: de doos verdwijnt. “Hoe de nieuwe situatie er precies uit komt te zien,weten we nog niet. Maar zoals al bekend zijn er plannen om de schoenendoos af te breken en er een mooie zaal terug naast te bouwen die een breder gebruik van Musis mogelijk maakt voor Het Gelders Orkest maar ook voor samenwerking met diverse stedelijke partners en ander gebruik. De Schouwburg zal op termijn ook de nodige verbouwingen ondergaan, maar daarbij gaat het vooral om vernieuwing van kleedkamers en kantoren, facilitaire ruimten, en nog een aantal gebouwtechnische verbeteringen. Kortom: er staat veel op stapel. De komende tijd zal in de nieuwe politieke werkelijkheid zeker duidelijk worden wat er werkelijk gaat gebeuren”

27

XL MEETING OKA Tekst en fotografie: Dick Leseman

Op misschien wel het mooiste en groenste bedrijventerrein, Energy Business Park Arnhems Buiten, vond op 7 mei de OKA XL Meeting plaats met EMT (energie- en milieutechnologie) als onderwerp. Het is bij het OKA een belangrijk agendapunt binnen het kernpunt 'goed ondernemersklimaat'. Waar kan deze meeting beter plaatsvinden dan in het groene bedrijvenpark op de grens van Arnhem en Oosterbeek.

XL Meeting op Arnhems Buiten hoopgevend en inspirerend

Achterberg, directeur Arnhems Buiten, opende in het Powerlab de sessie met een verhaal over Kinext, een uitvinding van S4Energy. Kinext is een manier om kinetische (bewegings-) energie tijdelijk op te slaan met behulp van vliegwieltechnologie en het vervolgens op een later tijdstip weer vrij te maken als elektrische energie. Het was moeilijk daar een voorstelling van te maken, maar toen Mark namens S4 Energie een animatie liet zien van een mogelij-

et OKA had met de partners voor deze bijeenkomst een inhoudelijk sterk programma gemaakt. Na de formele speech van Bart van Meer, de introductie van gastheer Mark Achterberg van Arnhems Buiten en Interim Management en het decharge van de kascommissie voor de penningmeester voor de cijfers van 2013, begon het inspirerende gedeelte van het programma. Verantwoordelijk waren naast het OKA en Arnhems Buiten Management ,

H 28

Stichting kiEMT, Watt Connects, Tesla, Mando Footloose en Spinkit.

De ontvangst en plenaire in het De Zoetenlab. Ongeschikt voor verhuur,

Op E-step naar boeiende presentaties Na de plenaire opening in het De Zoetenlaboratorium togen de leden in twee groepen op e-steps naar gebouwen elders op Arnhems Buiten. De presentaties in zowel het Powerlab (H40) als de Energyclub (H02) waren sterke inhoudelijke succesverhalen van kleine en inspirerende ondernemers en uitvinders.

maar geschikt voor meetings als deze.

Mister Spinkit, Michiel de Jong achter zijn mobiele DJ-set.

Arenacum

Energy Business Park Arnhems Buiten huisvest al jaren een aantal van de belangrijkste en meest innovatieve bedrijven op het gebied van energie en milieutechnologie. Om de komende jaren de positie als centrum van energie verder te versterken zal het park nieuwe partijen uit de energiesector aantrekken, kennisuitwisseling faciliteren en innovatie in de sector stimuleren. ARRA Management heeft een eigen wijze van vastgoedbeheer. Het team van ARRA heeft ruime ervaring op het gebied van vastgoedmanagement. Ze verzorgen onder meer het specifiek vastgoedbeheer van 60 ha. in Arnhems Buiten. DNV GL, Liander en TenneT zijn de initiatiefnemers van Watt connects en bundelt en versterkt de kennis en ontwikkelingskracht van de partners en (internationaal) opererende bedrijven rond het thema 'slimme energienetwerken'.

ke toepassing, werd het duidelijk. De animatie liet een treinstation zien met daaronder gemonteerd de Kinext. Een trein die aankomt op het station remt en de kinetische energie die daar bij vrijkomt kan worden opgeslagen in de Kinext. Als de trein weer vertrekt van het station, kan de opgeslagen energie vrijkomen voor het optrekken van de trein. Slimme hightech en eenvoudige innovaties In het Powerlab liet Harry de Vries van kiEMT een vijftal projecten zien die allen genomineerd waren voor de Jan Terlouw Innovatieprijs 2013. Stuk voor stuk prachtige nieuwe innovaties op het gebied van energie en milieu, soms ontroerend eenvoudig,

Flinke opkomst in ietwat tochtige De Zoetenlaboratorium

soms hightech. Dr Ten presenteerde een nieuwe spotgoedkope en volledig biologisch afbreekbare accu of batterij en bestaat uit 100% natuurlijke materialen als zeezout en grafiet. Bredenoord, een bedrijf dat dieselaggregaten produceert, vond de Esaver uit. De Esaver is niet meer dan een grote accu die elektriciteit levert op bijvoorbeeld bouwprojecten. Op het moment dat de vraag naar stroom te groot is voor de accu, springt de traditionele aggregaat bij. Het levert een besparing van 80% op. Nobelwood is een bedrijf dat grenen- en vurenhout dusdanig bewerkt met afval van suikerriet, dat het duurzaam en brandveilig toegepast kan worden in en op gebouwen. Het Wageningse Plant-e heeft een methode ontwikkeld om elektriciteit te winnen

Huisfotograaf Jacques Kok had geen

kiEMT (kennis en innovatie in Energie- en MilieuTechnologie) is een netwerk van EMT-gerelateerde bedrijven, overheden en kennisinstellingen in Oost-Nederland. Door nauwe samenwerking en kennisuitwisseling bevordert kiEMT innovaties en 'new business' in de EMT. Tesla is een Amerikaanse producent van elektrische auto's. Het merk is vernoemd naar elektrotechnicus en natuurkundige Nikola Tesla. In Duiven is een van de Nederlandse vestigingen. Mando Footloose is de eerste kettingloze opvouwbare elektrische fiets ter wereld. De fiets heeft een zeer eigentijds uiterlijk. Bij de ontwikkeling is veel gebruik gemaakt van technieken uit de automotivesector. Spinkit is een compacte, wendbare DJ-set en binnen vijf minuten operationeel waardoor het feest meteen kan beginnen. Omdat de dj's niet op een podium, maar echt ín het publiek staan is er 100% feedback en betrokkenheid.

dienst, maar won wel een weekendje testrijden in een luxe Tesla. Op de achtergrond de Mando Footloose elektrische vouwfiets.

Arenacum

29

incasso-cni [email protected] 0316-745061

XL Meeting

Mark Achterberg presenteert de Kinext. De spreker van het bedrijf S4Energy

Dat is hem, de Tesla.

was verhinderd.

Warme billen op de Korenmarkt met Sit & Heat, aldus Harry de Vries van kiEMT.

uit de groei van planten. Een oppervlakte van honderd vierkante meter kan 50 tot 80% van de elektriciteitsbehoefte van een huishouden voorzien. Het bedrijf Ofoil heeft gekeken naar de natuur bij het ontwikkelen van een schroefloze aandrijving voor schepen. Net als bij dolfijnen gaat een vleugel op en neer achter het schip en kan een besparing tot wel 50% opleveren. De winnaar van de innovatieprijs is Sit & Heat. In plaats van energieslurpende infrarood heaters op terrassen bedacht dit bedrijf een schommelbank met stoelverwarming door een dak met zonnecellen en een accu. Inmiddels opteert Sit & Heat in samenwerking met andere bedrijven voor 80.000 stoelen in het nieuwe stadion van FC Barcelona. Tientallen ondernemers genoten van het gemak

Elk huishouden zelfvoorzienend? Bij de Energyclub vertelde Peter van Voorst van Liandon in een kort betoog over Watt Connects, het samenwerkingverband van DNV GL, TenneT en Liander. Het thema slimme netwerken staat sterk in de belangstelling omdat ze de koppeling leggen tussen betere inpassing van (lokale) duurzame energiebronnen en innovatieve oplossingen voor consumenten. Hij toonde onder meer het gebruik van de interactieve Smart Grid demonstratietafel, die voor bezoekers een aantal simulatietools in petto heeft. Peter van der Sluijs van Alliander schetste onder meer de complexe taak waar energiebedrijven en -transporteurs zich gesteld zien. De energieproductie wordt steeds duurzamer door zonne- en windenergie. De productie van deze duurzame energie is al meerdere jaren consequent aan het dalen, waardoor de energieproductie met deze bronnen steeds goedkoper wordt. Als alle huishoudens in de toekomst zelfvoorzienend zijn, waar kan een energiebedrijf dan nog zijn investeringen

Peter van Voorst van Liandon vertelt over Watt Connects

terugverdienen? Het OKA heeft met deze XL Meeting een sterk inhoudelijke en boeiende bijeenkomst voorgeschoteld aan haar leden. Inspirerend en hoopgevend. EMT is ook [Made in Arnhem]. De Kookplaats verzorgde de catering op alle locaties en de afsluitende pasta in hun eigen restaurant annex lunchroom.

van de e-step.

Peter van der Sluijs van Alliander. Arenacum

31

RONDETAFELGESPREK Tekst: Paul de Jager

Fotografie: Yuri Willems

Energie Efficiency en hernieuwbare energie blijven hot items Energie-efficiency en hernieuwbare energie zijn thema's die de gemoederen in Nederland bezig blijven houden. Is het niet vanwege een internationaal klimaatverdrag, dan is het wel omdat Rusland de gaskraan dreigt dicht te draaien. Verrassende combinaties van techniek en automatisering of de vorming van innovatieplatforms: er is nog veel te winnen.

32

Arenacum

DEELNEMERS Vincent Roes, business manager DEKRA John de Beijer, directeur ontwikkeling en commercie Giesbers Wijchen Jemy Pauwels, sectormanager energie en milieutechnologie bij PPM Oost Alex Korver, consultant occupier services DTZ Zadelhoff Maurice Janssens, directeur commercie Cofely Raymond Roeffel, commercieel manager Ekwadraat Koen Arts, algemeen directeur en partner Wiegerinck architectuur en stedenbouw Arie de Groot, consultant bij Claassen, Moolenbeek & Partners

cht deskundigen op het terrein van energie-efficiency en hernieuwbare energie wisselen van gedachten in het nagelnieuwe kantoorgebouw van DEKRA in Arnhem. Gastheer Vincent Roes is business manager bij DEKRA, het voormalig KEMA Quality keuringsbedrijf, bekend van KEMA-KEUR. Vincent Roes stuurt een aantal testteams aan, die zich bezig houden met onder andere verlichting en elektrisch vervoer en hij initieert dienstverlening onder andere op het gebied van duurzame energie. Hij geeft een praktijkvoorbeeld van zijn werk: “Led verlichting is een aantal jaren geleden opgekomen als nieuwe technologie, waarbij er vragen vanuit de markt kwamen over betrouwbaarheid en kwaliteit.

A

Arenacum

Wij hebben toen dienstverlening ontwikkeld om de kwaliteit en levensduur van LED verlichting te testen en claims van fabrikanten te verifiëren. Dat is een voorbeeld van hoe wij onze dienstverlening aanpassen aan nieuwe technologie”. Arie de Groot is consultant bij Claassen, Moolenbeek & Partners. De 100 aangesloten adviseurs ondersteunen bedrijven bij het verkrijgen van financiering, het opstellen van ondernemingsplannen, fusies en overnames. De financiering van duurzame projecten heeft de aandacht van Arie de Groot: “Banken financieren wel, maar dan moet je een goed plan hebben. De kosten gaan voor de baat uit. Plannen zijn kansrijk als er een goede berekening aan ten grondslag ligt”.

Maurice Janssens is verantwoordelijk commercieel directeur van Cofely Oost-Nederland. Als technisch dienstverlener richt Cofely zich op het combineren van installatietechnologie met duurzame energieoplossingen. “Zowel voor kantoren als voor de maakindustrie zijn snelle besparingen realiseerbaar als je gebiedsontwikkeling, verduurzamen van vastgoed, of slimme oplossingen in energienetwerken bij de planvorming betrekt. Niet techniek, maar de investeringsbereidheid is vaak de remmende factor”. Alex Korver is bij DTZ Zadelhoff adviseur voor huurders en eigenaar-gebruikers van vastgoed. Daarbij beweegt hij zich in een interessant spanningsveld. Huurders willen korte termijnoplossingen terwijl de gebouweigenaar een langere denktermijn hanteert. Toch is er gemeenschappelijk belang: “Het belang bij energiebesparing is tweeledig: enerzijds lagere service- en energiekosten en anderzijds draagt duurzaamheid bij aan het imago van het bedrijf”. Koen Arts is algemeen directeur van Wiegerinck Architectuur en Stedenbouw. Het is een full-service architectenbureau, gevestigd in Arnhem. Specialisaties zijn gebouwen op het gebied van zorg, onderwijs & onderzoek. “We ontwerpen duurzame gebouwen o.a. door ze zo flexibel mogelijk te maken. De sectoren waarin wij werken hebben een hoge turn-over, laboratoria bijvoorbeeld ontwikkelen zich razend snel. We maken het vastgoed zo, dat al die ontwikkelingen mogelijk zijn in

“Plannen zijn kansrijk als er een goede berekening aan ten grondslag ligt” het pand en er niet telkens verhuisd hoeft te worden. Daarmee creëer je duurzaamheid want de levensduur van het vastgoed neemt toe. Uiteraard richten we de gebouwen daarnaast ook zo energie-efficiënt mogelijk in”. John de Beijer is directeur ontwikkeling en commercie bij Giesbers Wijchen. Giesbers richt zich op het ontwikkelen, bouwen, onderhouden en exploiteren van ruimte. IJsseloord 2, het bedrijventerrein waar ook het DEKRAgebouw op staat, is hiervan een goed voorbeeld. “We doen ons werk tegen de achtergrond van de duurzaam-

33

RONDETAFELGESPREK

heidsambities die we als organisatie hebben neergezet. Energie is slechts één van de pijlers waarop we sturen. We betrekken bijvoorbeeld ook de gebruikskwaliteit en de toekomstwaarde bij onze bouwopgaves. Duurzaamheid hoeft geen geld te kosten, als je het maar integraal vanuit de investerings- en exploitatiekosten benadert”. Raymond Roeffel is commercieel manager bij Ekwadraat. Ekwadraat levert advies op het gebied van duurzame energie en ontwikkelt zelfstandig of met partners duurzame energieprojecten. “Bedrijven zitten niet te wachten op alleen een energieconcept. Ze zijn bang dat ze voor tonnen investeren in planvorming en vervolgens met lege handen staan als de realisatie op problemen stuit. Bijvoorbeeld omdat een vergunning niet af komt. Ze hebben vertrouwen in een bedrijf dat meedenkt én bereid is risicodragend betrokken te blijven bij de uitvoering van de plannen”. Jemy Pauwels wijst op de vliegwielfunctie van participatiemaatschappij PPM Oost, waar hij als sectormanager verantwoordelijk is voor investeringen in de sectoren energie en milieutechnologie. Gelderse en Overijsselse ondernemers kunnen er terecht voor risicodragend kapitaal, weloverwogen adviezen en begeleiding. PPM Oost investeert met geld van de overheid in de groei van de regionale economie en werkgelegenheid. Jemy Pauwels: “PPM Oost beheert 239 miljoen euro dat als risicodragend kapitaal kan worden ingezet. Wij investeren momenteel in 160 bedrijven. In Duiven hebben we bijvoorbeeld geïnvesteerd in het bedrijf Solab Cool, dat restwarmte van industrie en stadsnetten omzet in nieuwe energie voor de koeling van grote ruimtes. De Cleantech & Energy portfolio van PPM Oost telt op dit moment 15 bedrijven”. Opdrachtgevers tonen 'groene' ambitie, maar een concreet vervolg blijft nogal eens achterwege. Maurice Janssens, noemt een oorzaak: “Financiering, kennis of daadkracht schieten te kort. Ik mis de bereidheid tot een lange termijnvisie”. Toch ontbreekt het volgens Raymond Roeffel niet aan inzicht dat duurzame energie om serieuze aandacht vraagt. “Overheid en grote winkelketens betrekken duurzaamheid in hun aanbesteding. Burgers en klanten vragen daar om”. Koen Arts constateert dat duurzaamheid dikwijls op de agenda staat omdat de omgeving het eist; de intrinsieke motivatie kan beter. Alex Korver maakt mee dat directies van bedrijven voor een groen gebouw gaan, maar bij sterk afwijkende offertes de discussie opnieuw starten. De bereidheid om te investeren in energieefficiency en hernieuwbare energie neemt dikwijls toe als de baten goed in beeld zijn. Maurice Janssens: “Je kunt besparen op je energiekosten door middel van doelmatig onderhoud, juiste technische keuzes en de juiste instellingen van je installaties. De besparing kun je herinvesteren in nieuwe techniek zoals in sterk opkomende ESVO-contractvormen”. John de Beijer, directeur ontwikkeling en commercie van Giesbers Wijchen: “Als je een huurder confronteert met zijn energieverbruik, zal je zien dat het verbruik gaat dalen. Door continue monitoring maak je het energieverbruik

34

inzichtelijk. Dan maak je enorme slagen. Dat vergt wel een nieuwe manier van denken. Nu zie je nog vaak in huurcontracten staan dat de servicekosten op basis van nacalculatie berekend worden”. De overheid heeft nog steeds een belangrijke rol bij het stimuleren van energie-efficiency en hernieuwbare energie. Dat doet de overheid door een bepaald niveau van duurzaamheid te eisen bij nieuwbouw. Als diezelfde overheid aankondigt dat de normen nog verder zullen worden opgeschroefd, is dat een stimulans voor bouwers om energie-efficiency mee te nemen in de bouw. Toch heeft de overheid nog leergeld te betalen, volgens Raymond Roeffel: “De overheid kent jaarlijks op papier voor een miljard euro aan subsidie toe voor duurzame energie projecten. Maar daarvan wordt slechts 50 miljoen, ofwel 8 % daadwerkelijk toegekend”. De overheid kijkt naar de gunstigste kosten-batenverhouding, maar dat zijn volgens de deskundigen aan tafel niet altijd de best doordachte projecten. Vincent Roes ziet dat bedrijven intekenen op innovatievouchers van de overheid, maar te lang wachten met het indienen van concrete projecten en dus het verzilveren ervan dreigen mis te lopen. Toch constateren de gespreksgenoten dat de overheid wel op de goede weg is. Er zijn tal van overheidsinitiatieven en er is geld beschikbaar voor duurzaamheid. Jemy Pauwels heeft in dit verband een interessante aanvulling. Hij vertelt dat de Provincie Gelderland werkt aan een voorstel om nog dit jaar met aanvullend kapitaal te komen voor energie-efficiency en hernieuwbare energie.

“Als je een huurder confronteert met zijn energieverbruik, zal je zien dat het verbruik gaat dalen” Financiering is dikwijls een struikelblok voor duurzame ontwikkelingen. Arie de Groot constateert dat het bij de financiering van langdurige energieprojecten vaak lastig is om deze af te stemmen op de businesscase. Toch ervaart hij dat banken zoals de ASN en Triodos, welwillend zijn om financiering te regelen. Als voorbeeld noemt hij de 350 miljoen euro die geïnvesteerd is in het windpark Noordoostpolder Agrowind. Arie de Groot: “Banken kijken bij de financiering naar performance, rentabiliteit/cashflow, eigen vermogen en zekerheden. Bij een aantal plannen ontbreekt informatie, waardoor het voor de banken lastig wordt om risico's in te schatten”. Jemy Pauwels heeft ook de ervaring dat banken weliswaar welwillend zijn, maar toch ook stevig inzetten op zekerheid. PPM Oost draagt bij aan die zekerheid door samen met co-financiers risicodragend te investeren. Een recent voorbeeld hiervan is de komst van Heat Matrix van Rotterdam naar Geldermalsen. Het bedrijf brengt een innovatieve kunststofwarmtewisselaar op de markt. PPM Oost is medefinancier van de 2,3 miljoen kapitaalsinjectie die recent gedaan is vanuit een Duits-Nederlands syndicaat van investeerders. Raymond Roeffel heeft ondermeer tuinders als klant. Die beschikken meestal niet over eigen vermogen. “Tuinders kunnen niet voldoen aan de eis van 40 % eigen inbreng op

Arenacum

een investering van 10-15 miljoen. Dan worden creatieve oplossingen van de markt verwacht. De tuinder zoekt fiscale participatie of gaat aan crowdfunding doen”. Financieringsvraagstukken worden hanteerbaarder als duurzame oplossingen geleased kunnen worden. Dat kan ver gaan. Zonnepanelen kunnen geleased worden, maar ook complete gebouwinstallaties. De ondernemer steekt zijn kapitaal in zijn corebussiness en betaalt maandelijks voor lease en onderhoud. John de Beijer blijft koopsom en netto woonlasten in samenhang zien. Mag een woning 15.000 euro meer kosten als die vervolgens energieneutraal gebruikt kan worden? Maar hij begrijpt dat banken soms nog onvoldoende financieringszekerheid zien. Daarom biedt Giesbers een variëteit aan opties aan. Nieuwe technologieën leveren mooie vergezichten op. Maurice Janssens merkt op dat dankzij slim gebouwbeheer ondernemers niet alleen gebruikers worden, maar ook energieproducent. De kracht zit hem in slimme netwerken en goed databeheer. Vincent Roes denkt dat regelgeving een impuls geeft aan innovaties. “Gloeilampen mogen niet meer, televisies worden energiezuinig, stofzuigers mogen een beperkt vermogen hebben. Dat stimuleert bedrijven in het zoeken naar nieuwe oplossingen en dat is een stimulans voor ons. De oplossing zoeken we in het koppelen van producten en slimme toepassingen. Een uitdaging is dat steeds meer systemen met elkaar communiceren”. Alex Korver ziet die integraliteit al bij kantoren: “Verlichting, klimaatbeheersing: het is bij kwalitatief hoogstaande nieuwbouw individueel met een smartphone per werkplek instelbaar. Dat was vroeger wel anders. Toen ging beneden bij de receptie de knop om voor alle gebouwverlichting en verwarming”. Duurzaamheid vraagt om nieuwe ideeën. Koen Arts: “Als de exploitatie van een gebouw betrokken wordt in de bouwcontracten dan kunnen we andere materialen en toepassingen gebruiken. Het gaat immers om een verantwoordelijkheid voor 15 tot 20 jaar. Dat levert hele mooie oplossingen op”. Vincent Roes ziet grenzen vervagen: “Philips gaf als statement af, dat je geen verlichting meer koopt, maar lichtopbrengst. Je koopt performance. Dan zie je de grens tussen fabrikant, installateur, serviceprovider en bouwer vloeibaar worden”. Raymond Roeffel constateert dat adviseurs zich ontwikkelen naar andere verdienmodellen. Het is niet langer 'uurtje factuurtje'. Adviseurs moeten hun nek uitsteken en participeren in het verdienmodel. Bij gebiedsontwikkeling speelt dit in sterke mate. John de Beijer geeft een voorbeeld uit zijn eigen

Arenacum

“In de techniek wordt nu te veel naar losse producten of componenten gekeken” discipline: “Als een programma van eisen een stevige duurzaamheidsparagraaf heeft, dan dwingt dit tot ketensamenwerking. De aannemer en installateur zullen elkaar moeten opzoeken. Samen moet je innovatieve slagkracht opbrengen. Wij werken dus veel samen met partners omdat opdrachtgevers dit afdwingen om tot de beste oplossingen te komen.”. Tot besluit kijken de gespreksdeelnemers naar de toekomst. Raymond Roeffel: “Ik geloof in het sluiten van de kringloop. Eerst halen we de energie uit restproducten. Vervolgens winnen we grondstoffen terug. Ik denk dat dat de toekomst wordt. Tegelijkertijd is het de uitdaging om alle kennis voor een duurzaamheidsproject bij elkaar te brengen. Zowel financieel, technisch als juridisch”. John de Beijer: “Bouwprojecten moeten integraal gestuurd worden, niet alleen op de energieparagraaf. Het gaat om consequent sturen op alle duurzaamheidspijlers en daar partners bij zoeken die toegevoegde waarde hebben. Niet alleen focussen op energie, maar op alle pijlers, bijvoorbeeld conform de GPR of BREEAMmethode. En nieuwe samenwerkingsverbanden leggen”. Koen Arts: “Kleine stappen zetten in plaats van focussen op die gigantische stap voorwaarts. Kleine stappen zijn beter realiseerbaar, overzichtelijker. Zo bereik je uiteindelijk toch het grote doel” Alex Korver kiest voor optimalisatie op gebiedsniveau: “Zoek de samenwerking met je buren. Wat kun je voor elkaar betekenen in de energiebehoefte. Op gebouwniveau kies ik voor zoeken naar het gemeenschappelijk belang van eigenaar en gebruiker. Richt je op de prestatienorm in plaats van een productomschrijving”.

Maurice Janssens: “Ik praat graag over energie effectiveness in plaats van efficiëncy. Niet alleen kijken naar minder verbruik, maar ook naar rendement. Hoe draagt dat bij aan onze leef- of werkomgeving. Ik geloof in de circulaire economie; het goed inzetten van al onze grondstoffen voor de toekomende generatie. Daar wil ik graag aan bijdragen”. Arie de Groot pleit naast betere samenwerking en risicospreiding voor een betere monitoring van projecten door de overheid, zodat de beste en niet altijd de goedkoopste inschrijvers mee kunnen doen. De overheid moet daartoe deskundigheid inhuren. Jemy Pauwels: “Banken en verstrekkers van risicodragend kapitaal moeten elkaar in toenemende mate weer gaan vinden om investeringen in duurzame energie mogelijk te maken. Gelet op de vele bewegingen in het veld, ben ik optimistisch gestemd over het investeringspotentieel op het gebied van Cleantech & Energy”. Vincent Roes: “In de techniek wordt nu te veel naar losse producten of componenten gekeken. We zullen meer de gehele systemen moeten bezien. Dan kun je beter de risico's inschatten. Onderscheid tussen techniek en automatisering is bijvoorbeeld heel klein geworden. Als je een koffiemachine open schroeft vraag je je af of het nog een koffiezetapparaat is of een computer, vanwege alle elektronica die er in zit. Grenzen vervagen en we moeten elkaar opzoeken. In de maakindustrie zit elke fabriek nog heel erg op een eiland. Samenwerken is noodzakelijk om vooruitgang te boeken. Het is een kwestie van lef tonen: we zijn nog te bang dat we onze oude verdienmodellen kwijt raken”.

35

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Mathilde Lentjes

Fotografie: Marc Pluim

Lianne Goosen

Hurenkamp Architecten & Adviseurs

Creativiteit en realisme gaan hand in hand De herinrichting van het St. Peters Gasthuis aan de Arnhemse Rijnstraat, de verbouwing en uitbreiding van het Omroep Gelderland complex aan de Rosendaalseweg; de nieuwbouw van de Regionale Ambulance Voorziening op industrieterrein IJsseloord 2: het zijn slechts enkele lokale voorbeelden van het imposante portfolio van Hurenkamp Architecten & Adviseurs.

hand. Afhankelijk van de omvang van een project stellen we een projectteam samen bestaande uit een architect, een projectleider, een tekenaar en een technisch specialist. Omdat we binnen kleine teams werken, zijn de communicatielijnen heel kort.”

e ontvangstruimte van Hurenkamp Architecten & Adviseurs uit Velp hangt vol met prachtig beeldmateriaal van gerealiseerde projecten. Als bezoeker kom je ogen te kort. “We zijn een breedwerkend bureau,” legt architect en partner Lianne Goosen uit. “We hebben veel ervaring in utiliteitsbouw, woningbouw, horeca, zorg en scholenbouw. We realiseren zowel nieuwbouw, renovatie als restauratie van bestaande gebouwen.” Het twaalfkoppige bureau werkt aan projecten door heel Nederland. “We zijn bijvoorbeeld betrokken bij de consolidatie (behoeden voor verder verval) en herbestemming van de ruïne Bleijenbeek in het NoordLimburgse Afferden. Dat was ooit

Duurzaam Duurzaamheid is bij Hurenkamp Architecten & Adviseurs geen modewoord, maar een item dat al jaren in de dagelijkse bedrijfsvoering is geïmplementeerd. “We geven op dit gebied concrete en toekomstgerichte adviezen en implementeren die in (nieuw)bouw en renovatieprojecten. We proberen te bouwen met zo min mogelijk belasting voor het milieu. Dit begint met een slim ontwerp waarbij rekening wordt gehouden met de oriëntatie van het gebouw t.o.v. de zon, het gebruik van duurzame materialen en hoge isolatiewaarden voor de buitenschil. Daarnaast zijn de keuzes voor de installaties heel bepalend voor het resultaat.” Lianne cs zijn vanuit het oogpunt van duurzaamheid voorstanders van herinrichting en verbouw van bestaande gebouwen. “Het is natuurlijk afhankelijk van een gebouw en de wens van de opdrachtgever, maar vaak is het heel goed mogelijk om met een aantal architectonische en technische ingrepen een gebouw een herbestemming te geven. Hierdoor hoef je minder te bouwen en krijg je dus ook minder sloopafval.”

D

36

een statig ridderhuis maar is in de oorlog gebombardeerd.” Creativiteit en realisme hand in hand Het komt nogal eens voor dat architecten vooral hun eigen zin en ideeën willen doordrukken, de opdrachtgever enigszins teleurgesteld achterlatend. Lianne, als kind al druk bezig met timmeren en creëren, kan er hartelijk om lachen, maar herkent zich er niet in. “Zo gaat het bij ons dus niet, integendeel. Ons uitgangspunt is de wens van de opdrachtgever. Die wens vertalen wij naar concrete projecten. We hebben daarbij een zeer realistische instelling: wat is de ambitie van een opdrachtgever en hoe kunnen wij daar als team zo goed mogelijk vertaling aan geven: creativiteit en realisme gaan bij ons dus hand in

Hurenkamp Architecten & Adviseurs Kerkallee 43 6882 AM Velp T 026 361 38 12 I www.hurenkamp.nl E [email protected]

Arenacum

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Paul de Jager

Fotografie: Marc Pluim

Ontwikkel- en bouwpartner Giesbers heeft de eigen organisatie klaargestoomd voor de toekomst. Uitgangspunt is een integrale aanpak waarbij de wensen van de klant centraal staan. Ontwikkeling, engineering, bouw, beheer en onderhoud worden in een zo vroeg mogelijk stadium op elkaar afgestemd. Om die integrale aanpak mogelijk te maken heeft Giesbers haar organisatie voor Oost Nederland verder versterkt en geconcentreerd te Wijchen.

Giesbers Ontwikkeling & Bouw presenteert haar integrale aanpak e bouw- en financieringswereld veranderde in 2008-2009 onder invloed van de economische crisis. Ook kwam het thema duurzaamheid sterk op. Dat raakte zowel de ontwikkelaars, de aannemers, het onderhoudsbedrijf als ook haar opdrachtgevers. Giesbers zag zich uitgedaagd om na te denken over een nieuw businessmodel.

D

Integraal Gebieds- en vastgoedontwikkeling, engineering, bouw, beheer en onderhoud biedt Giesbers nu integraal aan. Dat kan al vanaf het moment dat opdrachtgevers een programma van eisen gereed hebben. “Het liefst stappen we al voor de ontwerpfase in”, geeft John de Beijer, directeur ontwikkeling en commercie van Giesbers aan. Op die manier kan er maximaal efficiënt, investerings- en exploitatiekostenbewust én duurzaam gebouwd worden. Ambitie Giesbers is actief in woningbouw en commercieel & maatschappelijk vastgoed. John de Beijer: “Bij scholen is het huisvestingsvraagstuk niet hun corebussiness. En gelijk hebben ze. Want dat is lesgeven. Ze kunnen bij ons terecht voor de complete vertaling van hun ambitie”. Tot voor enkele jaren nam de aannemer een bouwopdracht aan op basis van een ontwerp van de opdrachtgever. Nu formeert Giesbers een compleet ontwerp- en bouwteam waarmee de klant in gesprek gaat om wensen en eisen vorm te geven. Op basis van de inte-

Arenacum

grale aanpak kan voor opdrachtgevers de meeste waarde worden toegevoegd tegen gunstige investerings- en exploitatiekosten. Organisatie Deze nieuwe aanpak vergt wel het een en ander van de organisatie. “We hebben besloten om de (management)organisatie voor alle ontwikkel-, bouw-, beheer- en onderhoudsactiviteiten te integreren te Wijchen. We kunnen opdrachtgevers integraal van dienst zijn vanuit één compacte organisatie. Arnhem blijft de thuishaven van GiesbersGroep en GiesbersKleinbouw.”, vertelt algemeen directeur Harrie Heijmans. Nijmegen en Arnhem blijven belangrijke werkgebieden. “We zijn en blijven op veel plaatsen actief in Arnhem en Nijmegen”, verzekert John de Beijer. Hij heeft voorbeelden paraat. In Arnhem ontwikkelt en

realiseert Giesbers meerdere woningbouwprojecten, waaronder de voormalige Saksen Weimar kazerne, almede bedrijventerrein IJsseloord 2. Recent heeft het bedrijf het hoofdkantoor voor TenneT opgeleverd. Bedrijventerrein Park15 nabij de Waalsprong staat in de steigers en wordt binnenkort uitgegeven. Harrie Heijmans vult aan dat Giesbers in Nijmegen onder andere tekent voor de herinrichting van museum het Valkhof en wijkcentrum Dukenburg, de renovatie van 270 woningen Meijhorst en de bouw van het nieuwe Montessori College. Sterke bovenregionaal speler Met de herpositionering transformeert Giesbers zich van lokale speler naar sterke bovenregionale speler. Giesbers profileert zich als integrale dienstverlener tijdens de hele vastgoedcyclus en niet alleen als bouwbedrijf. www.giesberswijchen.nl

37

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst & fotografie: Breman Installatiegroep

In de Breman-structuur staan principes als rentmeesterschap en continuïteit centraal. Waarbij groei en financiële prestaties niet het hoofddoel vormen, maar continuïteit en stabiele werkgelegenheid juist wel. Het draait om de lange termijn focus van het concern zodat de werkgelegenheid gewaarborgd is, zowel voor gezonde medewerkers als voor medewerkers met een arbeidshandicap en/of sociale problematiek. Dit bekent voor Breman dat kapitaal, goederen en menselijke arbeid een duurzaam voortbrengend vermogen moeten hebben.

De opbrengst van onze bedrijfsvoering is duurzaam og voor mensen Breman neemt de verantwoordelijkheid voor haar rol in de maatschappij en de wereld waarin wij wonen en werken. Concreet betekent dit dat circa 10% van het totale personeelsbestand bestaat uit medewerkers met een arbeidshandicap, zowel vanuit de WAO, WGA als Wajong. Breman zet zich actief in om deze medewerkers zo lang als mogelijk is een passende arbeidsplaats te bieden en deel te laten nemen aan het arbeidsproces, rekening houdend met hun inzetbaarheid, beperkingen, capaciteiten en kwaliteiten vanuit haar verantwoordelijkheid om een goede werkgever te zijn.

O

Tevens zet Breman in op omscholingstrajecten van zogenaamde zij-instromers, waarbij mensen vanuit een werkloosheidssituatie, ook voor medewerkers boven de 50 jaar oud, omgeschoold kunnen worden voor werk in de installatietechniek. De Breman Installatiegroep zet daarvoor haar eigen bedrijfsschool in. Breman gaat hierin verder. Regionale ontwikkeling is belangrijk en zij neemt haar maatschappelijke verantwoordelijkheid hierin. Lokaal werkgeverschap is hierin een

38

belangrijk aspect. Daar waar dit ook een belangrijk speerpunt is van opdrachtgevers, zijn zij bereid dit samen concreet in te vullen. Te denken valt bijvoorbeeld aan het beschikbaar stellen van stageplaatsen voor (kinderen van) huurders/bewoners. Daarnaast financiert de Breman Installatiegroep meerdere projecten op installatietechnisch gebied in arme gebieden in OostEuropa, zoals Roemenië en Moldavië en voert deze zelf met eigen personeel op locatie uit. Regionale projecten gericht op duurzaamheid worden zowel met middelen als eigen kennis en expertise ondersteund. Recent is ook in Namibië een project opgestart waarbij de unieke Bremanstructuur actief wordt toegepast. Interne bedrijfsvoering: duurzaam investeren In relatie tot het omgaan met afval heeft het bedrijf een afvalbeleid dat is gericht op het geven van prioriteit aan de meest milieuvriendelijke verwerkingswijzen. - Door scholing, een gestructureerde storingsanalyse en het toepassen van de beste merken is het doel om niet onnodig onderdelen te vervangen. Waar

bijvoorbeeld pompen vaker worden vervangen omdat de elektronica defect is, zal Breman eerst kiezen om de elektronica te analyseren en te verbeteren en indien nodig te vervangen. Dit kan alleen als de monteur beschikt over de juiste kennis en meetapparatuur. - Waar het kan zal Breman eerst onderdelen ter revisie aanbieden. Op deze gereviseerde onderdelen bestaat een garantie van vier jaar, vaak langer dan op nieuwe onderdelen. Deze vorm van hergebruik levert een kostenbesparing op en is tevens duurzaam. De onderdelen worden bovendien gewaarmerkt zodat Breman de ontwikkelingen kan volgen en de kwaliteit borgen. - Alle onderdelen die de monteurs vervangen, worden gecontroleerd. Enerzijds om de garantie te bepalen waarvoor Breman van alle fabrikanten mandaat heeft gekregen, maar anderzijds ook om te controleren of onderdelen terecht zijn vervangen. Op de retourafdeling worden zo trends zichtbaar gemaakt. Hier wordt een verhoogde uitval van bepaalde onderdelen gesig-

Arenacum

langer hebben. Belangrijk voor verantwoord beheer is een lange termijn visie, waarmee het onderhoud voor de lange termijn in kaart wordt gebracht. Hierdoor is de installateur verzekerd van de kwaliteit die nodig is, tegen een scherpe onderhoudsprijs. Door de juiste balans tussen investeringen en onderhoudskosten werkt de installateur vanuit een lager risicoprofiel. Hierdoor kan ondanks de hogere inspanningsvraag aan de beheerskant, toch een marktconforme prijsvorming plaatsvinden. De BSPO gaat er van uit dat deze risico's bij goed en proactief beheer over een langere termijn zullen nivelleren. Een langere termijn partnership en verantwoordelijkheid over de installed base, maakt het risico van investeringen verantwoord. naleerd, waarna de fabrikant hierop kan worden aangesproken. Indien mogelijk worden onderdelen aangeboden voor revisie. Het restant wordt voor hergebruik gescheiden in verschillende afvalstromen. Vervangingsbeleid duurzame technologie Bij het vervangen van conventionele ketels door HR toestellen ontstaan er, vaak tegen geringe investeringen, een aanzienlijk besparing in de CO2-uitstoot. Bij het maken van keuzes in het investeringsbeleid kunnen CO2-reducties in kaart worden gebracht. Dit biedt de opdrachtgever meer ondersteuning bij het geven van prioriteiten aan investeringsbeslissingen. Bij een woningstichting die hiermee werkt is door het vervangen met HR technologie de CO2-uitstoot gehalveerd. Besparen door te investeren Waar in eerste instantie het besparen van kosten en het tegelijkertijd verhogen van kwaliteit met elkaar lijkt te conflicteren, is dit juist niet het geval. Door het uitvoeren van onderhoud volgens protocol én het juiste merk- en investeringsbeleid, zal de storingsgraad dalen. Door ketenintegratie wordt de fabrikant gedurende de levensduur naast de investeringskosten - ook medeverantwoordelijk voor het beheersbaar houden van de operationele kosten. Door een lange termijn samenwerking zal de installateur aan de voorkant durven te investeren waardoor besparingen in de toekomst mogelijk zijn. Minder controles, minder facturatie momenten en sturing op hoofdlijnen met prestatieafspraken, maken het mogelijk besparingen te realiseren in de beheerskosten.

Arenacum

Duurzaam partnermodel Besparen door te investeren kan met het unieke partnermodel, de Breman Service Partnership Overeenkomst (BSPO). Dit model is bedoeld voor opdrachtgevers met grote installed bases. De visie van dit model is het beheren en beheersen van de installatietechniek voor de opdrachtgever, terwijl de eigenaar van de woningen uiteraard zelf verantwoordelijk blijft voor de strategie, het beleid en de financiële middelen. Dit model is ontstaan omdat installaties voor warmte, warmwater en ventilatie in woningen een levensduur van 16 jaar of

Financieel stabiel Deze beschreven focus leidt tot gezonde resultaten, juist in deze economisch zware tijden. Ondanks de crisis in de bouw houdt Breman zowel het aantal medewerkers als de omzet en het resultaat stabiel. Deze prestaties zijn binnen de bouwsector opvallend goed en de hoge solvabiliteit is ook buiten de sector uniek. Dit leverde het bedrijf in 2013 de 'D&B Rating 1' op. Deze rating van Dun & Bradstreet staat voor de hoogste kredietwaardigheid en het laagste risico op een faillissement. Ook de AArating, toegekend door Graydon, is hiervan een overtuigend bewijs.

De Breman Installatiegroep is een allround installatiebedrijf met 1.500 medewerkers en 40 zelfstandige bedrijven in Nederland. Breman is één van de grootste spelers in de installatiebranche en uniek dankzij haar bijzondere bedrijfsstructuur.

39

OKA EN WERKGEVERSSERVICEPUNT

Slinkende budgetten, nieuwe wetgevingen, bezuinigingen op uitkeringen en begeleidingsmogelijkheden voor mensen met een arbeidsbeperking: het lijkt één en al treurnis als het hier op aan komt. Toch zijn er juist in deze draaikolk van veranderingen volop kansen om Wajongers duurzaam aan de slag te helpen.

Podium voor Wajongers tijdens Outdoor Gelderland

Inzet Wajongers zakelijk interessant en duurzaam ant verschillende overheidsmaatregelen maken het voor werkgevers financieel aantrekkelijk om met Wajongers te werken. En dat Wajongers meer in hun mars hebben, laten ze zien tijdens het belangrijkste netwerkevent van de regio. Op 4, 5, en 6 juni krijgen de Wajongers tijdens Outdoor Gelderland een waardevolle rol: als gastheer of gastvrouw, in de bediening of door het begeleiden van gasten naar de tafels tijdens de business lunches op de Culifair. Wajongers met creatief talent worden ingezet als fotograaf of exposeren hun kunst.

W

Beperking wordt kans UWV creëert met het nieuwe project “Win Win” een podium voor talentvolle Wajongers. Het project is een initiatief van Paula te Braak en Cathelijne Cornelissen. Cathelijne: “We willen Wajongers met behulp van dit project laten schitteren op belangrijke evenementen: de ervaring leert dat Wajongers veel meer zijn dan alleen maar mensen met een beperking.” Bauke Dekker, organisator van de Culifair werkte eerder met Wajongers en is positief: “Ik kan het werken met Wajongers elke werkgever aanraden. Het klinkt misschien wat vreemd, maar het grote voordeel van een Wajonger is dat je vooraf precies weet met welke beperking je te maken hebt. Het schept duidelijkheid en je kunt vooraf goede afspraken maken.” Op de foto v.l.n.r.

Positieve verrassing Het primaire doel is om Wajongers weer perspectief op de arbeidsmarkt te bieden, het liefst zien Cathelijne en Paula elke Wajonger het evenement weer verlaten met

Arenacum

een passende baan. Toch geloven ze vooral in hun missie om werkgevers te ondersteunen in hun zoektocht naar waardevol personeel. Paula te Braak: “Wajongers zijn zonder uitzondering gecommitteerd aan hun werk en verdienen een plek op de arbeidsmarkt. Niet vanuit piëteit, maar op basis van hun eigen kennis, kunde en ambitie. Werkgevers zouden nog wel eens positief verrast kunnen zijn over de kwaliteiten van deze mensen.”

ken namelijk een aantal Wajongers: “Het zijn juist deze collega's die zich bewust zijn van hun talenten, maar ook van hun beperking. Dat is een zeer waardevolle eigenschap. Mijn ervaring is dat het hele betrokken, loyale en gemotiveerde collega's zijn die we absoluut niet meer zouden willen missen”. Ze hoopt dan ook dat er veel animo is voor het evenement en dat deze ondernemers ook het talent zullen herkennen in de Wajongers.

Wajongkunst van Special Arts Outdoor Gelderland krijgt nog meer kleur dankzij de expositie van Special Arts. Special Arts stimuleert het kunstzinnige talent van creatieve mensen met een handicap. De Wajongkunst zorgt voor dat extra beetje sfeer op het horecaplein van de Culifair. Gasten die gecharmeerd zijn van bepaalde kunstwerken, kunnen deze werken kopen of huren via de kunstuitleen van SpecialArts.

Werken met Wajongers loont Verschillende overheidsmaatregelen maken het voor werkgevers financieel aantrekkelijk om met Wajongers te werken. UWV geeft advies om optimaal voordeel te halen uit deze regelingen.

Cathelijne Cornelissen, Bauke Dekker, Paula te Braak. Fotografie: Roman Olive

Talent Paula te Braak weet waar ze over praat. Onder haar collega's wer-

Voor meer informatie kunnen ondernemers contact opnemen met Paula te Braak (06 - 46 81 74 69 / [email protected]) of Cathelijne Cornelissen (06 - 46 82 97 64 / [email protected]) van het UWV WERKbedrijf.

41

REDACTIE Tekst: Frank Thooft

Fotografie: Dick Leseman

In september vorig jaar verscheen in Arenacum nummer 5 het bericht dat bedrijventerrein De Bakenhof, gelegen langs de Pleyroute en de Rijn, wellicht te maken zou krijgen met de instelling van een geïntensiveerde milieuregelgeving voor het waterwinstation Sijmons. De bestaande bedrijven zouden daardoor vermoedelijk niet meer kunnen uitbreiden en wellicht zwaar moeten investeren in milieumaatregelen. Een leegloop en sluiting van het terrein werd gevreesd.

Lobby wethouders behoedt bedrijventerrein De Bakenhof voor sluiting en intensieve lobby van de toenmalige wethouders EZ Michiel van Wessem en Margreet van Gastel bij de gedeputeerden Josan Meijers en Conny Bieze, aangevuld met ettelijke bezwaren van de betrokken ondernemers van het mooie bedrijventerrein, heeft echter vruchten afgeworpen. Daarbij heeft contactpersoon Matthijs Kop van de gemeente Arnhem zich eveneens hard gemaakt voor de ondernemers door op bestuurlijk niveau invloed uit te oefenen. De gedeputeerden hebben vervolgens bestuurlijk ingestemd met de voorstellen tot versoepeling, zo werd onlangs bekend.

E

zou worden gehouden, omdat er nieuwe berekeningen zouden worden uitgevoerd. De berekeningen zijn afgerond en dat heeft een nieuwe ontwerpkaart opgeleverd. Wethouders Michiel van Wessem en Margreet van Gastel overleggen met Gedeputeerden Josan Meijers (Wonen, Ruimte, Water) en Conny Biezen (Economie) over de Omgevingsvisie, waarin waterwinning in Arnhem Zuid moge-

Buiten grondwaterbeschermingsgebied Zowel StAB als gemeente zijn in contact gebleven met de provincie, vertelt Paméla Zeylstra. Matthijs Kop licht toe: “De wethouders hebben op 6 februari jl. een vervolggesprek gevoerd met de gedeputeerden. Wij mogen met hun toestemming melden dat het bedrijventerrein De Bakenhof in de ontwerpkaart 2014 in zijn geheel buiten het grondwaterbeschermingsgebied valt. Wij zijn hier erg blij mee, al geldt nog wel een voorbehoud van instemming door Provinciale Staten. Dat zal naar verwachting in juni bekend gemaakt worden. Wij hebben de provincie erop gewezen dat het belangrijk is de ondernemers niet onnodig lang in onzekerheid te laten, vandaar dat we nu al met dit bericht naar buiten komen.”

lijk consequenties had voor de Bakenhof.

In de nieuwe kaart valt De Bakenhof wel binnen de boringsvrije zone. De consequenties hiervan zijn beperkt. Zo is de traditionele manier van koude-warmte opslag (kwo) - diep in de grond - niet toegestaan, maar dat gold ook al in de huidige situatie. Ondernemers die voor hun perceel of bedrijf serieuze interesse hebben in

energiesystemen gekoppeld aan water, kunnen contact opnemen met collega Ronald Bos via [email protected] of op telefoonnummer 026-377 4217. Hij denkt graag met u mee over wat er wél mogelijk is. Contact Voor nader contact kunnen mensen ook met Paméla Zeylstra bellen, manager van het Stichtingsbureau StAB (Stichting Arnhemse Bedrijventerreinen). Ze is bereikbaar op telefoonnummer (026) 351 82 45.

Paméla Zeylstra: “Al snel werd duidelijk dat de kaart met het grondwaterbeschermingsgebied rondom Sijmons buiten de omgevingsvisie en -verordening

Arenacum

43

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Hein van 't Wout

Fotografie: Jacques Kok

Bij ABN AMRO is duurzaamheid een integraal onderdeel van haar lange termijnstrategie geworden. We zijn in gesprek met Hein van 't Wout, kantoordirecteur van ABN AMRO MeesPierson, die trots is al 40 jaar bij dit bedrijf te werken. Hij zegt: “Waren het in een verder verleden slechts twee collega banken, die met deze term schermden, vandaag mag onze bank zeker ook in deze rij worden genoemd.”

ABN AMRO en Duurza ABN AMRO onderkent vier aandachtsgebieden waar zij een leiderschapspositie in Nederland ambieert: 1. werken aan een duurzame bedrijfsvoering, 2. het klantbelang centraal stellen en duurzame relaties bouwen, 3. haar financiële expertise inzetten voor de maatschappij en als nummer 4 4.duurzaam en verantwoord financieren en beleggingsadviezen verstrekken.

m die strategie en visie op duurzaam bankieren handen en voeten te geven, vat zij dit graag als volgt samen: ABN AMRO werkt hard aan de ontwikkeling om een 'betere bank' te zijn, om zo bij te dragen aan een 'betere wereld'. Hoe dit gaat in de praktijk? Iedere medewerker bij ABN AMRO kent de Business Principles. En weet dat hij of zij daarnaar moet handelen. Een van die Business Principles is: ik handel duurzaam. Zij leggen zichzelf daarmee op zich continu te verbeteren in duurzaam gedrag. Zowel voor wat betreft het opbouwen van duurzame klantrelaties, als ook in de eigen bedrijfsvoering. Financiële expertise wordt waar mogelijk ingezet voor de maatschappij. De bank financiert duurzaam en verantwoord. En wat zij ook doet, het belang van klanten staat altijd centraal. Zo werken zij mee aan een betere wereld.

O

Duurzaamheidprestaties Een duurzame bedrijfsvoering hoe voer je die? Van 't Wout: “Door producten en processen continu te verbeteren, doorlooptijden te verkorten en verspilling

44

tegen te gaan. En ervoor zorgen dat gebouwen, bewegingen en activiteiten een minimum aan energie vragen, wat beter is voor het milieu. Op uiteenlopende manieren proberen wij de ecologische voetafdruk verder te verlagen. Zo werken wij steeds digitaler, zodat er minder papier nodig is. Om dezelfde reden versturen we minder bankafschriften naar relaties. Wij gebruiken groene energie in de kantoren, en dringen daarmee het energieverbruik steeds verder terug. Doel is om het totale energieverbruik jaarlijks met procenten te verminderen. Verder maakt ABN AMRO maakt zich sterk voor duurzame inkoop. Zij vraagt aan leveranciers zich te registreren bij FIRA, dat duurzaamheidprestaties van bedrijven toetst.” Geldautomaten met spraaksturing Duurzame relaties bouwen en klantbelang centraal stellen, wat versta je daaronder? ABN AMRO toetst nieuwe en bestaande producten op criteria als: klantbelang, transparantie, kosten en op toegevoegde waarde voor klanten. Deze toets heeft er bijvoor-

beeld toe geleid dat het aantal spaarvormen werd teruggebracht van twintig naar drie. Verder wordt er gewerkt om alleen begrijpelijke taal te gebruiken. Zo herschrijft de bank alle klantinformatie in eenvoudig Nederlands: helder, geen kleine lettertjes, gericht op wat de klant wil en moet weten. Ruim 350.000 Nederlanders zijn blind of slechtziend. Er wordt gewerkt aan oplossingen om het bankieren voor visueel gehandicapte klanten te verbeteren. Denk daarbij aan geldautomaten met spraaksturing, en mogelijkheden voor internetbankieren. ABN AMRO participeert verder in innovatieve, 'groene' oplossingen, die zorgen voor een efficiëntere, duurzame bedrijfsvoering van klanten. Zo financiert zij GreenFox. Met inzet van medewerkers van sociale werkplaatsen maakt dit bedrijf TL-verlichting in onder meer kantoren, ziekenhuizen en scholen energiezuiniger. Financiële educatieprogramma's Als derde punt werd genoemd: Financiële expertise inzetten voor de maatschappij. De financiële kennis en ervaring van medewerkers worden vol overtuiging ingezet om bepaalde groepen in onze samenleving te helpen. Bijvoorbeeld via financiële educatieprogramma's van de ABN AMRO Foundation of ondersteuning door middel van budgetcoaches. Medewerkers worden gestimuleerd hier aan mee te werken, bijvoorbeeld als vrijwilliger. Bedrijven en particulieren met duurzame doelstellingen kunnen rekenen op sympathie en

Arenacum

amheid

ondersteuning. De specialisten van de Charity Desk van ABN AMRO MeesPierson adviseert charitatieve instellingen en particulieren over hun donatiestrategie. Op welke thema's wil een klant zich focussen? Welk verschil willen ze maken met hun filantropie? Deze Charity Desk zoekt mee naar passende goede doelen. Budgetcoaches adviseren klanten die kampen met financiële tegenslag. Ze helpen hen om hun financiële zaken te (re)organiseren. En zo te voorkomen dat ze in financiële moeilijkheden raken. Met ouderen op pad ABN AMRO is verder hoofdsponsor van Kids-in-Bizz, een project waarbij leerlingen van de basisschool (groep 7 en 8) leren om te ondernemen. Ze worden begeleid door hun leerkracht en mensen uit de praktijk, waaronder medewerkers van ABN AMRO. 'Word een Held met je Geld'. Onder die noemer geeft een aantal van onze medewerkers les aan jongeren over het omgaan met geld. De ABN AMRO Foundation steunt en stimuleert onze medewerkers in hun maatschappelijke betrokkenheid. Zo gaat kantoor Arnhem binnenkort met ouderen op pad met een bezoek aan de dierentuin, georganiseerd door Arnhem Cares. Financieel én sociaal rendement Als laatste punt komt duurzaam financieren en beleggen aan bod. ABN AMRO wil meebouwen aan de wereld van morgen. Onze financiële expertise zetten we waar mogelijk in voor de maatschappij. We financieren duurzaam en verantwoord, en stimuleren onze klanten bewuster om te gaan met de samenleving en het milieu. Zo werken we mee aan een betere wereld. Klanten die willen investeren in duurzame initiatieven

Arenacum

Hein van 't Wout

waarbij financieel én sociaal rendement tellen, kunnen bij ons terecht onder de noemer Impact Investing. Wij bieden investeringsmogelijkheden in zowel beleggingsfondsen als nieuwe of groeiende bedrijven, in zowel ontwikkelde landen als in opkomende markten. Om beleggers te helpen een goede, duurzame keuze te

“We hebben onze Controversiële Wapens Lijst uitgebreid en de procedures aangescherpt” maken, heeft ABN AMRO de duurzaamheidsindicator ontwikkeld. Daarmee kunnen beleggers de mate van duurzaam gedrag van beursfondsen binnen een bedrijfstak met elkaar vergelijken. Daarnaast bieden we onze beleggende klanten een uitgebalanceerd assortiment van duurzame

beleggingsfondsen. ABN AMRO MeesPierson Private Banking is een samenwerking aangegaan met Triodos Bank. Hierdoor kunnen we duurzaam vermogensbeheer aanbieden aan onze private banking-klanten. Met de Energiebespaarrekening bieden we grootverbruikers van energie (zoals scholen) financiële ondersteuning bij het besparen op hun energieverbruik. In 2013 is het ABN AMRO Global Sustainable Equity Fund gelanceerd. De ontwikkeling van sociaal verantwoorde producten ging verder met bijvoorbeeld SEEDS en de Social Impact Bond. En ruim 300 transacties van klanten met een verhoogd duurzaamheidsrisico zijn beoordeeld. We hebben onze Controversiële Wapens Lijst uitgebreid en de procedures aangescherpt. Beleggingen in de productie van controversiële wapens zullen niet meer in onze systemen voorkomen. ABN AMRO heeft grote stappen gezet, passend bij de naam een duurzame bank te zijn.

45

46

Arenacum

Arenacum

47

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst: Mathilde Lentjes

Fotografie: Marc Pluim

Al ruim 300 jaar is Stein Installaties actief op het gebied van verwarmingsinstallaties, loodgieterswerk, airco, - en ventilatiesystemen, zinkwerk en daken. “Ieder gebouw is anders en vereist zijn specifieke technische installaties. De ene keer werken we in een schoolgebouw aan de luchtbehandelinginstallatie en dan weer richten we de installaties voor een boot in. Dat maakt ons werk interessant: het is afwisselend en het vereist specialistische kennis,” vertelt Maarten Kruitwagen directeur/eigenaar van Stein Installaties uit Arnhem.

“Het is niet meer van deze tijd als je onzorgvuldig met het milieu omgaat” et bedrijf is al ruim 300 jaar actief voor zowel particulieren als bedrijven. De naam is in de loop der jaren gewijzigd van Van Otterlo via Cresnich naar Stein. “We geloven in kwaliteit en duurzaamheid. We kijken bij al onze installaties naar de levenscyclus. Als je een installatie bouwt die lang mee gaat, hoef je niet opnieuw te produceren en hoef je bijvoorbeeld ook het afval niet te verwerken. Dat is goed voor het milieu.” Maarten Kruitwagen vertelt als voorbeeld over de huidige cvketels. “In het verleden was het gasverbruik erg hoog. Dat is door innovatieve technische toepassingen met zeker veertig procent gereduceerd. Maar belangrijker: de huidige HR-ketels gaan veel langer mee dan de eerste generaties. Een ander voorbeeld: onlangs hebben we de daken van een Arnhems advocatenkantoor vervangen. De isolatiewaarde is daarmee sterk verhoogd. Dat scheelt niet alleen in de reductie van de vervuiling van het milieu maar ook in de stookkosten. Dit dak is voorzien van speciaal dakgrind welke de CO2 in de lucht afvangt.”

H

Marten Kruitwagen

Stein Installaties Pieter Calandweg 51

Groen imago Het is duidelijk: Maarten is begaan met het milieu. “Het is echt niet meer van deze tijd als je er onzorgvuldig mee omgaat. Dit geldt zowel

Arenacum

6827 BJ Arnhem T 026 - 364 55 44 W www.steinarnhem.nl E: [email protected]

in je privéleven als bedrijfsmatig. Wij leveren onze bijdrage door al ons afval te scheiden dat wil zeggen papier, metalen en bouwmateriaal. Daarnaast rijden onze auto's op groen gas. Dat vereist overigens wel extra inspanningen: onze chauffeurs zijn veel tijd kwijt aan het tanken, want het station is redelijk ver verwijderd van ons kantoor. Dat is jammer en kan natuurlijk beter. Als er meer tankmogelijkheden zouden zijn, wordt het voor bedrijven aantrekkelijker om op groen gas over te stappen. ” Maarten merkt in zijn dagelijkse bedrijfsvoering dat meer en meer bedrijven duurzaam willen produceren of opereren, want (bijna) iedereen wil een groen imago. “We hebben geen keuze meer, we moeten met zijn allen bijdragen aan het milieu. Wat mij betreft mag het overigens nog veel verder gaan. Verhoog de belasting op energie: dan worden mensen vanzelf nog

creatiever en ontstaan er vergaande innovaties. Het is de enige manier om de wereld flink wakker te schudden en te laten beseffen dat we ons nog meer moeten inspannen.” Luchtbehandelingsystemen Een ander belangrijke specialisatie binnen Stein is het 'gezond' maken van gebouwen. “De meeste van ons kunnen zich de benauwde klaslokalen van vroeger nog goed herinneren. Daar zat je dan met dertig leerlingen in een ruimte waar vaak maar één raam open kon. Als het al open kon. Een van onze specialisaties is luchtbehandelingsystemen. In Arnhem hebben we daarvoor ruim twintig scholen in onderhoud. Een goed luchtklimaat zorgt voor meer welzijn. En meer welzijn zorgt voor meer plezier. Dat geldt overigens niet alleen voor scholen maar ook voor bedrijfsruimten.”

49

BEDRIJFSREPORTAGE Tekst & fotografie: Francien van Zetten

Koffiebranderij Peeze sponsort LeukOmteLeren Weekendschool Arnhem

Mooie kruisbestuiving tussen kinderen in Arnhem en Ethiopië' Koffiebranderij Peeze in Arnhem heeft sinds 2012 een groep basisschoolleerlingen van de stichting LeukOmteLeren Weekendschool Arnhem 'geadopteerd'. Via Peeze maakten de Arnhemse kinderen contact met leeftijdgenoten in Ethiopië, vertelt directeur Timmo Terpstra enthousiast. 'Heel leuk om te zien dat het een mooie kruisbestuiving werd.' e enthousiaste verhalen van medewerkers die een zondagmiddag vrijwilliger zijn geweest bij LeukOmteLeren, doen Timmo Terpstra, directeur van koffiebranderij Peeze, goed. 'Zelf een bijdrage leveren aan zo'n project is ontzettend leuk. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is niet moeilijker dan dat.'

D

LeukOmteLeren, uit. 'Kinderen uit groep 7, die nieuwsgierig zijn en graag willen leren, kunnen zichzelf opgeven voor LeukOmteLeren.' Helft medewerkers betrokken bij LeukOmTeLeren Peeze steunt het project financieel en met menskracht in de vorm van gastdocenten en begeleiders. Van de vijftig mensen die bij het bedrijf werken, Timmo Terpstra, directeur van

Als gastdocent van LeukOmteLeren biedt Terpstra de scholieren een blik achter de schermen van zijn bedrijf. 'In ons koffietrainingscentrum leren ze koffie proeven en een cappuccino maken en via een quiz met tien vragen leiden we ze rond door de branderij. Vooral het koffie proeven, waarbij je moet slurpen, vinden ze supergaaf.' Roy Scheepers, coördinator van LeukOmteLeren bij Peeze, gaf aan de leerlingen een presentatie over zijn zakenreis naar Ethiopië, begin vorig jaar. Hij bezocht daar koffieboeren en hun kinderen en vertelde over het gebrek aan onderwijsmiddelen. 'De Arnhemse scholieren hebben vervolgens dozen gemaakt met stempels van het alfabet en inkt voor de kinderen in Ethiopië. Deze dozen hebben onze medewerkers meegenomen naar Ethiopië. De kinderen in Ethiopië hebben kunstwerken gemaakt voor de kinderen in Arnhem', vertelt Terpstra. 'Het is heel leuk om te zien dat het een mooie kruisbestuiving is geworden.'

koffiebranderij Peeze, leidt leerlingen van LeukOmte Leren rond in zijn bedrijf.

LeukOmteLeren wordt tevens gesteund door bedrijven als MP Accountants, Sita, Equint, Winkel van Sinke, Foto Smits en de woningcorporaties Volkshuisvesting, Portaal en Vivare. www.leukomteleren.nl

BASF steunt LeukOmteLeren

Kinderen kennis laten maken met een wereld die ze niet kennen, zodat ze geïnspireerd raken en zien dat ze zelf iets van hun toekomst kunnen maken. Dat is, kort gezegd, het doel van LeukOmteLeren. Deze Arnhemse variant van de Amsterdamse Weekendschool is bedoeld voor kinderen van de zeventien basisscholen, die onder het onderwijsachterstandsbeleid van de gemeente Arnhem vallen, legt Anneke Polman, coördinator van

50

is ruim de helft bij LeukOmteLeren betrokken. 'Het is een vorm van maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen die bij ons past', verklaart Terpstra. Het Arnhemse bedrijf heeft één van de milieuvriendelijkste koffiebranderijen van Europa en steunt educatieve projecten voor koffie- en theeboeren en hun families in onder meer Ethiopië, Peru en Sri Lanka.

Chemieconcern BASF Nederland steunt de komende drie schooljaren de tiende groep van het project LeukOmteLeren van de Weekendschool Arnhem en neemt daarmee het stokje over van toetsingsinstituut Cito in Arnhem. De belangrijkste doelstellingen van het sponsorbeleid van chemiebedrijf BASF komen bij LeukOmteLeren heel mooi samen, legt Xavier Leclair uit. Hij is hoofd Communicatie & Government Relations van BASF Nederland en samen met Freek Bosse, hoofd Human Resources, verantwoordelijk voor sponsortrajecten en het versterken van de lokale maatschappelijke betrokkenheid van de BASF-vestigingslocaties. Educatie, goed voor je naaste omgeving zorgen, werken aan het imago van de chemie en jongeren de mogelijkheden op de arbeidsmarkt van de toekomst laten zien, daar draait het voor BASF om. 'Door kinderen die niet altijd de kansen krijgen die je een kind toewenst, die kansen aan te bieden via LeukOmteLeren, zien ze hoe boeiend wetenschap en het bedrijfsleven zijn', zegt Leclair. 'Je hoopt dat ze getriggerd worden te gaan studeren. Wie weet wel chemie, als ze zien wat chemie voor ons dagelijks leven betekent.'

Arenacum

DE OCHTEND VAN... Tekst & fotografie: Dick Leseman

De ochtend van …

Marwin Melis

In deze rubriek volgt onze reporter, Dick Leseman, de ochtenduren van een OKA-lid. Wat doet een directeur en/of eigenaar zoal? Deze ochtend is van Marwin Melis, eigenaar van Melis Transport en Truckherstel. Hoe ontbijt hij, welke mensen ontmoet hij, wat is zijn werkplek?

7:35

uur Arnhem, thuis Niet altijd hebben Marwin en partner Margot tijd voor een gezamenlijk ontbijt, maar vandaag lukte het. Een gezond ontbijt met kruidenthee, een vers geperst sapje, volkoren broodjes en een eitje. Grote afwezige is de anders zeer aanwezige Hendrik. De kleine teckel is uit logeren.

9:24

uur Duiven, Truckherstel En dan hier de laadbak, die Truckherstel bouwt voor de nieuwe Renaults. Marwin wil zijn bakken gegalvaniseerd hebben, maar dat heeft wat kleine, niet-gecalculeerde consequenties. Hij laat zich nog eens goed voorlichten door zijn medewerkers, Roel, manager Truckherstel en Theo, constructiemedewerker.

8:43

uur Doetinchem, Paashuis Marwin heeft vijf trucks, Renaults, gekocht bij Paashuis Bedrijfswagens in Doetinchem. Een deel is vervanging van het bestaande wagenpark, een deel is uitbreiding. Samen met bedrijfsleider Carlo Scheerder bekijkt hij een van de exemplaren. Bij zijn eigen Truckherstel maakt Marwin de laadbak op de trucks.

10:11

uur Duiven, H. van der Berg Concurrent, collega en klant, dat is in drie woorden H. van der Berg. Met directeur Han Goudswaard bespreekt Marwin een grote tender die ze gezamenlijk hebben uitgebracht. In drukke tijden helpen ze elkaar een handje.

Arenacum

11:01

uur Arnhem, kantoor Melis Transport Er moet ook nog gewerkt worden. Marwin heeft een uurtje of twee om de rittenstaten van de chauffeurs te beoordelen, rapportages door te werken, offertes uit te brengen en sollicitaties na te bellen. Op de achtergrond een van de eerste vrachtwagens van het familiebedrijf. Marwin is van de vierde generatie.

13:00

uur Duiven, van der Valk Meerdere keren per week luncht of dineert Marwin bij Van der Valk in Duiven. Nu bespreekt hij met Remco Meijer van Harbers Trucks zijn voorstel voor het opbouwen van de laadbakken op de Volvo vrachtwagens. Maar eerst genieten ze van een smakelijke en gezonde lunch.

51

COLUMN

Makelaardij l Taxatie l Advies

mariëndael vastgoed telefoon (026) 445 98 98 e-mail [email protected]

Aan de slag met MBO! Maar hoe? U wilt maatschappelijk betrokken ondernemen, bijdragen aan de lokale samenleving. Op een manier die past bij uw bedrijf. Maar hoe? Als u de volgende stappen doorloopt, bent u vanzelf al een heel eind op weg. 1. Welke MBO-activiteiten passen bij uw bedrijf? Wat zijn uw waarden/missie/visie? Wat is uw expertise? Welke producten levert u? Wie zijn uw klanten, leveranciers, (hoe) wilt u die betrekken? Welk type mensen werkt hier? Wat doen zij

Op zoek naar een nieuwe locatie voor uw bedrijf? Altijd al eens nieuw willen bouwen maar nooit van gekomen?

GRIJP NU UW KANS!

al aan vrijwilligerswerk? Wat wilt u bereiken met MBO? En wat wilt u inzetten aan menskracht, middelen en munten? 2. Kiest u voor een thema of doelgroep? Kiest u voor een sociaal thema, zoals armoede of zorg? Of

dio op me o k r e v Start 14! mei 20

voor een specifieke doelgroep? Bijvoorbeeld jongeren of gehandicapten? Bent u al gelieerd aan een specifieke maatschappelijke organisatie? 3. Hoe wilt u samenwerking met een maatschappelijke partij vormgeven? Hoe wilt u de samenwerking invullen? Voor welke periode?

Bouwkavels Bouwkavels Van Van Rensselaerweg Rensselaerweg Oppervlakte vanaf vanaf 2000 2000 m m22 Oppervlakte tot tot 1 1 hectare. hectare. € 85,Scherpste prijs vanaf € 85,- m m22

excl. BTW. Voor meer informatie neem contact met ons op middels telefoonnummer 0570-608 900

4. Zoek contact met de gekozen doelgroep Kunt u zelf de juiste partij niet vinden, dan kunt u uiteraard de Arnhemse Uitdaging inschakelen. Voor eenmalige projecten of voor duurzame samenwerking. 5. Tijd voor actie! Voer uw plannen en activiteiten uit. 6. Evalueer de resultaten Hebben de activiteiten voldaan aan uw verwachtingen? En aan die van uw maatschappelijke partner? Wat wilt u in het vervolg eventueel anders doen? Dit stappenplan is gebaseerd op 'Starten met MBO' van MVO Nederland. Mariska Perrier, 06-22667524 www.arnhemseuitdaging.nl U kunt ons ook volgen op Twitter en Facebook

De Arnhemse Uitdaging | maatschappelijk betrokken ondernemen in Arnhem

52

Arenacum